Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet Kommunestyret

Transkript

1 VESTNES KOMMUNE Arkiv: 151 Arkivsaksnr.: 2008/2101 Saksbehandlar: Magne Værholm Dato: Saksframlegg Driftsbudsjett 2009 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling 1. Vestnes kommunestyre vedtek driftsbudsjett for 2009 med følgjande hovudtal: Driftsinntekter (eksterne inntekter) Skatt ,- Rammeoverføring ,- Vertskommunetilskott ,- Momskompensasjon ,- Tilsk. Ressurskr. Brukarar ,- Tilsk. Barnehageutbygging ,- Komp. Eldre/skule utb , ,- Driftsutgifter: Sentraladm./fellesutg ,- Undervisning, barnehage, kultur ,- Barne- og ungdomstenestene ,- Pleie og omsorg, helse, nav-sosial ,- Bustad, teknisk ,- Kyrkjelege føremål ,- Avsatt lønsoppgjer ,- Kjøp tenester Tremek , ,- Finansinntekter og utgifter ,- Kalkulatoriske renter ,- Avkastning kraftfondet ,- Utbytte VEAS ,- Renteinntekter ,- Renter ,- Avdrag , ,- Underskott ,-

2 2. Kommunestyret vedtek følgjande tiltak for å få balansert budsjettet: Auke i inntekter: Reduksjon av utgifter: 3. Vestnes kommunestyre vedtek at det i medhald av eigedomsskattelova 3 og 4 vert innført eigedomsskatt på verker og bruk i heile kommunen frå 1.januar 2009, og at det vert inntektsført generell eigedomsskatt i heile kommunen frå Eigedomsskattesatsen er to promiller. 5. Eigedomsskatten skal betalast i to terminer; og SAKSUTGREIING:

3 1. Innleiing Innleiing Administrasjonssjefen kjem med budsjettframlegg for Budsjettframlegget har eit underskott på 15,4 mill. kr. Administrasjonssjefen legg også fram ei liste med aktuelle økonomiske tiltak til å dekke inn denne summen. I tillegg til denne saka vert det lagt fram eiga sak for investeringsbudsjett. Eigne saker for avgiftsreguleringar vart behandla av kommunestyret i møte Økonomiplan for perioden vart behandla av kommunestyret i møte , sak KST 29/2008. Politisk behandling Formannskapet har hatt to møte i haust der administrasjonen har lagt fram informasjon om budsjettarbeidet og gitt signal om budsjettsituasjonen for Formannskapet gav ikkje mange signal om kva tiltak ein ville gjennomføre eller ikkje kunne akseptere å vurdere. Administrasjonssjefen vart bedt om å lage budsjettframlegg og også framlegg til sparetiltak. Administrasjonssjefen stod fritt til å føreslå alle tiltak uansett om det var tiltak som tidlegare hadde vore avvist politisk. Det vert gjort no i lag med ei liste over aktuelle kuttforslag. Formannskapet skal behandle budsjettsaka i møte og då komme med innstilling overfor kommunestyret. Kommunestyret skal vedta budsjett for 2009 i sitt møte Utgangspunkt for administrasjonssjefen sine vurderingar og framlegg: I 2006 og 2007 har Vestnes kommune brukt meir pengar enn kommunen har. Utgiftene er høgare enn inntektene. Dette kan sjølvsagt ikkje halde fram! I ein slik situasjon må vi velje anten 1. å redusere utgiftene 2. å høgde inntektene 3. ein kombinasjon av å redusere utgifter og høgde inntekter Administrasjonssjefen har etter nøye vurderingar funne å måtte tilrå det tredje alternativet. VI må finne løysingar for neste år, men samstundes ta grep som er framtidsretta og som gjer at vi kan ha ein sunn økonomi på lang sikt! Vi meiner berekninga av talbudsjettet er realistisk, men for i det heile å greie å sy saman eit budsjett for 2009, må vi føreslå både høgding av inntekter og kutt i tenester/utgifter. Aller helst bør vi ha eit overskot, men ser at dette sikkert er urealistisk slik den økonomiske situasjonen er no. Det er sjølvsagt kommunestyret som avgjer om dei sparetiltaka administrasjonssjefen har lista opp er akseptable, eller om det finst andre og meir aktuelle tiltak.

4 Administrasjonssjefen sine kommentarar til lista med kuttforslag og forslag om inntektsauke. Først og fremst vil administrasjonssjefen hevde at det no er heilt naudsynt å gjere vedtak om innføring av eigedomsskatt! Den økonomiske situasjonen vil bli verre for kvart år om vi ikkje gjer det. Sjølv om vi innfører eigedomsskatt, vil vi nok likevel måtte føreta kutt i tenestenivået i åra framover. Vedtak om eigedomsskatt gir ikkje nettoinntekter første år, og det er difor avgjerande at vi ikkje ventar for lenge. Noko av årsaka til dei økonomiske vanskane er at vi over mange år har vore svært investeringsvillige, og såleis har ei høg lånegjeld (ca 370 mill). Dette gjer at vi har god og solid bygningsmasse. Men låna skal nedbetalast, og dette skal dekkast som ordinære driftsutgifter og av same pott som vi tek av for å drive sjukeheimar, skular, kultur og velferdstenester! På inntektsida har vi utanom eigedomsskatt teke sjansen på å høgde rammeoverføringar frå staten med 4,5 mill. Dette gjer vi ut frå at det er valår i 2009, og at det ofte då tilflyt kommunane litt meir pengar. Administrasjonssjefen frårår sterkt å høgde denne summen ytterlegare! For inneverande år var forventningane til staten for høge og dette medførte overbudsjettering og påfølgande forventa underskot for inneverande år. Kommunestyret har overbudsjettert både skatt og rammeoverføringar for Vi har berekna 5,5 mill i høgare utbytte frå Vestnes Energi enn det styret har gitt førehandsmelding om. (Totalt altså 8,9 mill) Dette er ingen god situasjon for selskapet. Administrasjonssjefen ser ingen veg utanom. Dersom eigedomsskatt vert innført, håper vi at det kan stillast mindre krav til utbytte frå energiselskapet i åra som kjem. Avkastninga av kraftfondet har vi kalkulert til 6,5 mill (dvs 5%). Dette er gjort ut frå den svært usikre finanssituasjonen. Idèelt sett burde vi halde all avkastning utanfor driftsbudsjettet og heller nytta avkastninga til framtidige investeringar. Kuttlista: Vi har ikkje lagt opp til strukturendringar innan skule i Administrasjonssjefen avventar framlegg frå den politiske nemnda som skal vurdere overføringane til kvar av skulane og skuleøkonomien som eit heile. All strukturendring treng tid, og det bør ikkje gjerast vedtak om dette i ein budsjettdebatt. Det er heller ikkje føreslått nedlegging av Tresfjord trygdeheim neste år. I staden føreslår vi å avvikle sjukeheimsdrift i dei 6 rehabiliteringsromma ved aktivitetssenteret som dei siste åra har vore nytta som ordinære sjukeheimsplassar. Framtida for Tresfjord trygdeheim vert å ta stilling til i behandlinga av Omsorgsplan Administrasjonssjefen vil gå inn for ei gradvis nedbygging.

5 2. Hovudoversikt Administrasjonssjefen sitt budsjettframlegg har følgjande hovudtal: Rekneskap Budsjett Budsjett Skatt/rammeoverf/vertsk tilsk Andre statlege overføringar Finansinntekter Inntekter Driftsutgifter Avsatt lønsoppgjer Renter Avdrag Utgifter Resultat Budsjettframlegget byggjer på eksisterande drift i 2008, korrigert for lønsauke. Sparetiltak som kommunestyret har vedteke i økonomiplan og i junimøtet 2008 er også innarbeidd. Inntektsanslaga er henta frå framlegg til statsbudsjett m.m.. Budsjettframlegget har eit underskott på 15,4 mill. kr som det må finnast inndekning for. Administrasjonssjefen har sett opp ei liste over aktuelle tiltak, både reduserte kostnader og auka inntekter, som kan være utgangspunkt for politikarane i formannskapet når dei skal kome med framlegg til driftsbudsjett som skal sendast til kommunestyret. Lista ligg vedlagt som siste kapittel i saka, pkt 8.

6 3. Inntekter Hovudoversikt Rekneskap Budsjett Budsjett Skatt Rammeoverføring Vertskommunetilskott Psykiatrimidlar Skatt og rammeoverf m.m Momskompensasjon ressurskr. Brukarar Tilskott barnehageutbygg Komp eldreutb/skule med mer Andre statlege overføringar Finansinntekter - Kalkulatoriske renter Avkastning "kraftfondet" Utbytte VEAS Ekstraord utbytte VEAS Renteinntekter Sum inntekter Eksterne inntekter vert lågare i 2009 enn i budsjett for Det er lågare kapitalavkastning og utbytte frå VEAS enn budsjettert som er årsak til dette. No viser rekneskapen for 2008 at det nok ikkje vert inntekter frå kapitalplasseringa vår i 2008, og det er årsak til forventa stort underskott i Inntektsanslaga for dei statlege overføring bygger på signal gjeve frå regjering i framlegg til statsbudsjett 2009, informasjon frå tidlegare år og frå Utbytte frå VEAS er i tråd med signal frå styret ved VEAS. Om lag 90 % av kommunen sine eksterne inntekter kjem frå skatteinntekter, rammeoverføring og vertskommunetilskott. I tillegg til ovannemnde eksterne inntekter er det budsjettert med 93,0 mill. kr i eigeninntekter og refusjonar trygdeforvaltninga m.m..

7 Rammeoverføring og skatteinntekter Rammeoverføring og skatteinntekter må vi sjå i lag grunna at det skjer ei samordning av desse inntektene. Frå 2009 er psykiatritilskott, som tidlegare år var gjeve som eige øyremerka tilskott, innlemma i rammeoverføringane. Samtidig kjem no heile vertskommunetilskottet som eige tilskott utanom rammeoverføringane, slik det var for nokre år tilbake, og som vertskommunane har arbeidd for. Difor må vi sjå alle desse overføringane i lag når vi skal sjå på utviklinga frå 2008 til Rekneskap Budsjett Budsjett Skatt Rammeoverføring Vertskommunetilskott Psykiatrimidlar Skatt og rammeoverf m.m Statlege overføringar er 8,2 mill kr høgre enn vi har budsjettert med i I vårt budsjett er det imidlertid budsjettert med 4,6 mill. kr høgre skatt og rammeoverføring enn det stortinget har vedtatt. Den offisielle auken er såleis 12,8 mill. kr, eller 4,3 %. Dette er er mindre enn kostnadsauken frå 2008 til Vertskommunetilskott Frå 1993 vart det etablert eit særskilt vertskommunetilskott, for å skjerme 33 vertskommunar for tidlegare HVPU-institusjonar mot uheldige omfordelingsverknader i inntektssystemet, og samstundes ivareta desse kommunane sine interesser slik at ein kan være sikra økonomi til å gje forsvarleg tilbod i framtida. Første åra var det teljing av brukarar kvart 4.år og nedtrapping av tilskottet for reduksjonen over dei neste 5 år. Seinare vart ordninga endra til at det var teljing kvart år, og så nedtrapping over 5 år. Dette er ei tilskottsordning som vertskommunane og staten har vore samde om. Vestnes kommune hadde brukarar innanfor ansvarsreforma. Med eit tilskott på 93,5 mill. kr får vi om lag 1,2 mill. kr pr. brukar. Vi er ein av vertskommunane som får mest i tilskott pr. brukar.

8 No vert det føreslått ei ny ordning med teljing 2. kvart år og full reduksjon året etter. Dette er ei ordning spesielt dei store vertskommunane vil tape på. For 2009 taper vi 2,0 mill. kr på omlegginga. Vestnes kommune vil, når ein tek utgangspunkt i forventa dødlegheit, tape over 20,0 mill. kr på denne ordninga dei neste 5 år. Og enno meir i åra vidare framover. Vertskommuneforeninga vil arbeide aktivt opp mot departementet for at denne nyordninga skal bli omgjort frå Dette vil ha svært stor betydning for vår kommune. Vert den nye ordninga ståande uforandra, vil det gjere den økonomiske situasjonen enno vanskelegare i åra framover. Momskompensasjon Frå 2004 vart kommunane likestilt med det private næringsliv når det gjaldt momsrefusjon. Vi får refundert all moms. I driftsrekneskapen vert kostnadane bokført utan moms, medan i investeringsrekneskapen vert kostnadane bokført med moms. Refusjon av investeringsmoms kan vi bokføre som inntekt i driftsrekneskapen, det har vert gjort i vår kommune. Regjeringa føreslår no at denne ordninga skal bli endra. Frå 2010 og i 5 år skal ordninga gradvis avviklast. I staden for å kunne ta momsrefusjonen inn i drifta skal den i staden førast i investeringsrekneskapen, og brukast til finansiering av investeringane. I praksis betyr det at driftsinntektene vert reduserte. Tilskott ressurskrevjande brukarar Toppfinansieringsordning for å dekke kostnader for særleg ressurskrevande brukarar. Vi får dekka 85 % av kostnadane over kr ,-. Det er budsjettert med den aktiviteten vi har i dag. Truleg vil kostnaden med det tilbodet vi gjev til nokre brukarar kome over grensa for å få tilskott, slik at summen vert større. MEN vi har heller ikkje budsjettert med dei forventa auka kostnadane slik at auka tilskott må dekke auka kostnad.

9 Rentekompensasjon for vedlikehald skuleanlegg/6-årsreform, eldreutbygging og vedlikehald kyrkjer Stortinget har opp gjennom åra vedteke fleire ordningar der kommunane får dekka renter og delvis avdrag på lån som er oppteke for å gjennomføre vedtekne reformer. Vi får slik refusjon: Formål Sum Får dekka Omsorgsbustader 26,5 Renter og avdrag Kyrkje 9,3 Renter Skulebygg 19,1 Renter - Omsorgsbustader, renter og avdrag Kyrkjer, renter Skulebygg årsreform Kalkulatoriske renter Dette er renter/avdrag som først vert belasta konto for renter og avdrag. I neste omgang vert dei belasta drift av PU bustader og avgiftskapitla og ført opp som ei kalkulatorisk inntekt. Det er rekna med følgjande kalkulatoriske renter: - PU - bustader Kloakk og avløpsrensing Renovasjon Tilskott nye barnehageplassar Sommaren 2003 inngjekk partia på stortinget eit forlik om framtidige rammebetingelser for barnehagereforma. Kommunane får ekstra skjønsmidlar for å dekke kostnaden med utvida barnehageplassar. Netto kostnad med barnehagedrifta treng ikkje aukast. Inntekta her må vi sjå i lag med auka kostnader på barnehagedrift. Reduserer vi kommunens nettokostnader på barnehagedrifta, vert tilskottet frå staten redusert. Vi fekk slik reduksjon for nokre år sidan. Summen er noko usikker.

10 Utbytte fra Vestnes energi (VEAS) Utbytte fra VEAS har variert siste åra, 3,5 mill. kr i 2003, 2,1 mill. kr i 2004, 3,6 i 2005, 2,0 mill. kr i 2006, 5,5 mill. kr i 2007 og 6,9 mill. kr i Strategien for VEAS er - - gje eigaren avkastning som tilsvarer renta på ein statsobligasjon - -. Utbytte skal være max 60 % av avkastninga. Styret i VEAS har garantert minimum årleg utbytte på 2,0 mill. kr. Fra VEAS har vi fått opplyst at forventa utbytte i 2009 er 3,4 mill. kr. Som eit aktuelt tiltak for å få balanse i budsjettet har administrasjonssjefen føreslått eit stort ekstraordinært utbytte for å auke inntektene. Som nemnt nedanfor er administrasjonssjefen helt klar på at det no må gjerast vedtak om innføring av eigedomsskatt. Men det vil ikkje gje netto inntekt i For å kompensere for dette vert det føreslått ekstra utbytte fra VEAS fram til eigedomsskatten gjev inntekter. Då kan utbytte reduserast til det som er forretningsmessig rett. Alternativet kan være å selge VEAS og bruke salssum til å evt. å nedbetale lån for å spare renter og avdrag. Administrasjonssjefen ser ikkje at dette er eit tiltak som har politisk fleirtal. Eigedomsskatt I 2007 og 2008 har Vestnes kommune brukt meir pengar til drift enn det vi har til disposisjon. Utgiftene er høgare enn inntektene. Dette kan sjølvsagt ikkje halde fram! I ein slik situasjon må vi velje anten 4. å redusere utgiftene 5. å høgde inntektene 6. ein kombinasjon av desse alternativa Kommunestyret har allereie, i økonomiplan og rekneskapssak sommaren 2008, vedteke ei rekkje tiltak for å redusere utgiftene. Men slik den økonomiske situasjonen no er, og ser ut til å bli i åra framover, må det gjerast vedtak om langt hardare tiltak for å få balanse i drifta. På inntektssida vert det meste bestemt av stortinget når det gjeld skatt, rammeoverføring og vertskommunetilskott. Det kommunen kan bestemme er evt. innføring av eigedomsskatt og størrelsen på utbytte fra VEAS. Under føresetnad av at kommunen fortsatt skal eige VEAS kan ein ikkje over mange år krevje større utbytte enn det som er forretningsmessig rett.

11 Administrasjonssjefen er difor helt klar på at det må gjerast vedtak om eigedomsskatt no. Av praktiske grunnar, for å rekke taksering m.m., bør det starte med eigedomsskatt på verker og bruk frå 2009, og resten av eigedommer frå Fram til ein får netto inntekter frå eigedomsskatten foreslår administrasjonssjefen å ta ekstra utbytte frå VEAS. Eigedomsskatt er noko spesiell då det er kommunestyret i kvar kommune som bestemmer om ein skal ha slik skatt. Eigedomsskatt er ein rein kommunal skatt og heile skatteinntekta går til kommunen. Hovudregelen er at ein kan utskrive eigedomsskatt på Eigedommar, bustadhus m.m. Verker og bruk (industrianlegg) Vi kan ha eigedomsskatt på verker og bruk utan å innføre det på ordinære bustader. Men har vi det på vanlege eigedommar må det også være på verker og bruk. I 2005 var administrasjonen bedt om å utgreie og orientere kommunestyre om eigedomsskatt. Det skjedde i sak KST 56/05. Denne saka er lagt ved økonomiplanen, sak KST 29/2008, viser til denne for meir informasjon om eigedomsskatt. Størrelsen på eigedomsskatt og kven som skal ha slik skatt er det kommunestyret, innanfor bestemte reglar, som bestemmer. I saka til kommunestyret i 2005 var det antyda at ein, etter ein oppstartperiode, kan få 10,0 mill. kr. Dette er anslag, nøyaktig sum vil ein ikkje få før det evt. er vedtatt innføring av eigedomsskatt og det er føretatt taksering og vedteke takstar. Avkastning kraftfond Administrasjonssjefen hadde helst sett at ein slapp å budsjettere med inntekter frå kapitalavkastning for å få balanse i driftsbudsjettet. Siste års utvikling i finansmarkedet viser kor sårbar vi vert når vi er avhengig av desse inntektene. Administrasjonssjefen finn likevel ikkje at vi klarer å få budsjett i balanse utan å budsjettere med inntekter frå kapitalplasseringa. Det er budsjettert med 5 % avkastninga av kapitalfondet. Samme % sats som budsjettert lånerente. Dersom ein reduserer rentesatsen for 2009 enno meir bør ein også samtidig redusere avkastninga.

12 4. -Renter og avdrag Innleiing Renter og avdrag utgjer ein vesentleg del av kommunen sine utgifter. I åra 2004 til 2006 var rentene låge, frå 2007 og utover har den auka heilt fram til seinhaustes 2008 når den er begynt å gå ned att. Nemner at i 2005 var renta kommunen betalte i ein periode nede i 1,9 %. I 2008 har den vore oppe i nesten 8 %. Når ein då også nemner at vi i 2005 betalte 7,4 mill. kr i rente, og at vi i 2008 forventer ein rentekostnad på 24,0 mill. kr viser det ein av hovudårsakene til at kommuneøkonomien har vore mykje strammare siste året enn tidlegare. Avdragstid Avdragstida for kommunen sine lån vart forlenga i 2003 for å redusere årlege avdrag. Dette vart gjort for å saldere budsjettet. Avdragstida er no så lang som vi kan ha i.h.t. forskriftene. Avdragstida er i snitt 32 år. Lånegjeld Lånegjeld Mill. kr Lånegjelda pr var 362,7 mill. kr, og vil stige til 374,5 mill. kr ved kommande årsskifte. Lånegjeld i byrjinga av året var kr ,- i snitt pr. innbyggar. Vestnes kommune er ein av dei kommunane i fylket med høgst lånegjeld i høve til innbyggjarar. Snitt i fylket var knapt kr ,- og på landsbasis kr ,-. Med så høg lånegjeld får det langt større økonomiske følgjer for oss enn ein gjennomsnittkommune når lånerenta aukar mykje. Men det må også framhevast at låneopptaket har m.a. vore brukt til rehabilitering av skular og kommunal bygningsmasse elles, og vi har truleg mindre etterslep på vedlikehald enn mange andre kommunar.

13 Fordeling av kommunen sin lån Låna til kommunen er fordelt som følgjer: Lånesum Ant. Mill. kr lån Norges Kommunalbank 136,4 5 Kommunekreditt AS 211,7 6 Husbanken 28,8 12 Alle låna er pr. oktober 2008 knytt til flytande rente. Det vert fortløpande vurdert om vi skal binde renta. Rentevurdering Renta har auka mykje siste 2 åra og vi hadde i utgangspunktet rekna med at vi måtte budsjettere med ei lånerente på 8 % i Så kom finanskrisa og renteutsiktene er totalt forandra, signal vert endra frå dag til dag. I administrasjonssjefens budsjettframlegg er det rekna med 5 % lånerente i Renter og avdrag Utviklinga i renter og avdrag har vore som følgjer siste åra: Netto renteutg Avdrag Sum Renter og avdrag Netto renteutg. Avdrag 1000 kroner Sum Sum renter og avdrag har auka svært mykje i 2007 og 2008, grunna auken i renta. Med dei signal vi no har reknar vi med nedgang i desse kostnadane i Men det er veldig uroleg og usikkert finansmarked no. Signala om kva som vil skje og kor mykje renta vil gå ned er det ulike meiningar om.

14 5. Avsatt til lønsauke 2009 Avsetningen skal dekke ekstra kostnader til: Lokale forhandlingar haust 2008, dette er ikkje innarbeidd i driftsbudsjettet då forhandlingane ikkje var ferdig når budsjettet vart utarbeidd. Lønsoppgjer våren 2009 Lønsglidning med mer Heilårverknaden av lønsoppgjer våren 2008 er innarbeidd i budsjettframlegga til driftseiningane. Avsatt sum er utrekna slik: - Lokal pott 2008, kr ,- + avgifter Kap 3,5 og leiargruppa 2008 inkl avg Tillegg våren Avsatt sum til lønsoppgjer Pensjonspremie Det er budsjettert med 12 % pensjonspremie til Statens pensjonskasse, gjeld lærarar. 15 % for andre kommunalt tilsette i KLP

15 7. Driftsutgifter Hovudoversikt Rekneskap Budsjett Budsjett 2009 Budsjett 2009 Budsjett 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Sentraladm/fellesutg Kyrkjelege føremål Grunnskule med SFO Barnehage Vestnes kulturskule Kulturtiltak Barne og ungd tenester Helsevern NAV sosial-kommune Pleie- og omsorg Bustaddrift Tekniske tenester Kjøp tenester Tremek Avsatt lønsoppgjer Det er budsjettert med 469,4 mill. kr i driftsutgifter, driftsinntekter er 135,9 mill. kr. Netto driftsbudsjett er på 333,5 mill. kr. I 2008 og tidlegare år var psykiatrimidlane inntektsført direkte på dei driftseiningane som hadde slike kostnader. Frå 2009 er dei lagt inn i rammeoverføringa. Netto budsjett aukar med 6,0 mill. kr berre av denne grunn. Når vi korrigerer for føring av psykiatrimidlar aukar nto. budsjett på 17,5 mill. kr, eller 5,5 %. Dette er nok noko mindre enn det lønsauken aleine utgjer. Grunna endra rekneskapsføring m.a. av psykiatrimidlar, 6,0 mill. kr, går det ikkje an å direkte samanlikne budsjett i 2008 mot 2009 for sektorane/driftseiningane.

16 Sparetiltak innarbeidd i budsjettet I budsjettframlegget er innarbeidd dei sparetiltak som kommunestyet har vedteke i gjeldande økonomiplan og i sak KST 59/2008 rekneskapsrapport pr mai Det gjeld følgjande summar: Vedtekne i Innarbeidd i Sektor øk. plan KST 59/08 Sum budsjettet Utmelding lag og org Nei Kultur (bibliotek) Ja Kyrkja Ja Kulturskulen Ja BUT Ja Kjøp tenester Tremek Ja Heimetenestene Ja Institusjonsomsorg Ja Undervisning Ja Sentraladm Ja Barnehagane delvis Bustad/teknisk Ja Auka gebyr Ja I tillegg til dette er vidareført andre sparetiltak som er vedtatt i 2008 budsjettet, nemner då spesielt 3 % reduksjon på all fast løn. Det er omtrent ikkje lagt inn nye tiltak i budsjettframlegget, heller ikkje midlar til trykking av bygdebok. Sparetiltaka er harde og administrasjonssjefen er usikker på om ein klarer å få full effekt av alle tiltaka. I fleire år har ein saldert budsjettet ved å vedta reduksjonar etter ostehøvelprinsippet, slik som t.d. 3 % reduksjon i budsjett på fast løn. Administrasjonssjefen meiner at det ikkje bør gjerst fleire slike sparetiltak no, dei er vanskeleg å gjennomføre. Ein må heller vedta konkrete tiltak/reduksjonar.

17 Sentraladministrasjonen, fellesutgifter, politisk styring, kyrkjelege føremål Her vert budsjettert utgiftene til sentraladministrasjon, alle utgifter til dei politiske styringsorgana og fellesutgifter. Sistnemnde er også for ein stor del kostnader som gjeld heile kommunen, m.a. gjeld mykje av datautgiftene også for driftseiningar utanfor kommunehuset. Hovudoversikt Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Ordførar Politiske styringsorgan Politiske støttefunksjon Overformynderiet Kommunalt næringsfond Tiltaksarbeid Reiselivsretta verks Revisjon Administrasjon m/stab Planlegging Husbanktilskott Rekneskap Skatt Løn Personal IKT Plan- og bygning Planlegging utbyggingsområder Landbruksoppgåver Kommunalt viltfond Servicekontor Bibliotek Frivilligh. Sentral Lærlingar Fellesutgifter Hovudtillitsvalt Hovudverneombud Prosjektleiar Fellesutg IKT Avsatt lønsoppgjer, ikkje ford Interk. Samarb. Økonomi Kyrkjeleg fellesråd Tilsk. Trusamfunn Sum

18 Sparetiltak I økonomiplanen er ramma til sentraladministrasjonen redusert med kr ,-. Dette er innarbeidd i budsjettet ved å holde stilling vakant, redusert fellesutgifter og ein sum som vi må finne inndekning for seinare. Årsverk i sentraladministrasjonen Det er 22 årsverk i sentraladministrasjonen inkl. ordførar. Stillingane fordeler seg på følgjande områder: Ansvar Namn Ordførar Pol støttefunksj Adm sjef 7, Plansakbeh 0, Rekneskap Skatt Løn Personal IKT Plan- og bygning 1, Landbruk 1, Prosjektleiar 1 21,98 Ei stilling er vakant store delar av 2009, og vert ikkje tatt inn vikar i, dette for å dekke inn sparetiltak. Lærlingar Utgiftene til lærlingar var tidlegare budsjettert på fellesutgifter sentraladministrasjonen, frå 2009 vert dei budsjettert på dei sektorane der dei er lærlingar. Samla har vi no 10 lærlingar, og det er budsjettert ca 1,3 mill. kr til dette. Hovudverneombud Arbeids og miljøutvalet vedtok i sak 8/2008 at det skal være 20 % stilling til hovudverneombud. Dette er eit nytt tiltak, og er innarbeidd i budsjettframlegget. Kyrkjelege føremål Ramma til Vestnes kyrkjelege fellesråd er ramma som ein har for 2008 korrigert for lønsoppgjeret og reduksjon på kr ,- som kommunestyret vedtok i økonomiplanen.

19 Undervisning, barnehage og kultur Hovudoversikt Budsjettframlegg Rekneskap Budsjett 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Grunnskule med SFO Barnehage Vestnes kulturskule Kulturtiltak Nettoramma aukar med 5,3 mill. kr, eller 6,7 %. Lønsauke og utvida barnehagetilbud er årsak til auken. Grunnskuledrift Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2008 Formål Utgifter Inntekter Netto Fiksdal skule Tomrefjord skule Helland skule Tresfjord skule Tøndergård skule Fellesutgifter Grunnskuledrifta i 2009 aukar med 7,9 % frå budsjett I tillegg til lønsoppgjer kjem ekstra avsetning på knapt 0,7 mill. kr til styrka opplæring i grunnskulen som ein ekstra kostnad i Men så langt vi ser i dag vil grunnskuledrifta ikkje klare å holde budsjettet i 2008 slik at auken i høve til forbruk i 2008 er ikkje så stor. Sparetiltak I budsjettframlegga til skulane er følgjande sparetiltak innarbeidd: 3 % reduksjon på fast løn, sparetiltak vidareført frå 2008 Reduksjon 1 time pr. klasse, vedteke i 2007 Reduksjon kr ,- vedtatt i økonomiplanen Reduksjon kr ,- vedtatt i sak KST 59/2008. All reduksjon er teke ut på lønsbudsjett, dvs. mindre rammetimar.

20 Elevtal Vår 2009 Haust 2009 Barnetrinnet Ungdomstrinnet Vike friskule Rammetimar Utrekning og fordeling av rammetimar til skulane skjer etter den såkalla Haramsmodellen. Det er der lagt langt meir vekt på ant. elevar ved skulen enn ant. klassar. Tildelte Ant. timar Skule Elevar timar pr. elev Barnetrinnet Fiksdal skule 47,5 155,9 3,28 Tomrefjord 160,5 357,8 2,23 Helland skule 247,5 508,6 2,05 Tresfjord skule ,3 2,50 Ungdomstrinnet Tomrefjord skule ,5 3,07 Helland skule 128,5 388,4 3,02 Tresfjord skule ,9 3,50 Det er fordelt timar for våren 2009 og for hausten, snitt for året timar. Ved utrekning og fordeling av rammetimar er det gjort ein reduksjon på 155 timar, eller 7,3 %, for å dekke inn sparetiltaka som er vedtekne for grunnskulesektoren. Dette utgjer ca. 3,4 mill. kr. Spesialundervisning Er fordelt på skulane, og ligg i ramma til kvar skule. Det er samla avsatt 278 timar til dette. Felleskostnader undervisning m.m. Det er budsjettert med 4,8 mill. kr til fellesutgifter i grunnskulen. Her er budsjettert m.a. følgjande: Ekstra assistenttimar, til seinare fordeling kr ,- Avsatt til forsterka opplæring med mer kr ,- Skuleskyss kr ,- Undervisning elv ved Vestnes ressurss. kr ,- Spesialundervising Vike friskule med mer kr ,- Til fordeling på skulane, for lite innlagt i budsj. Kr ,-

21 Ekstra assistenttimar i skule og SFO I budsjetta til skulane er det også innarbeidd 431 timar til ekstra assistentar, desse er for det meste fordelt etter enkeltvedtak. Det utgjer 11,5 årsverk. Ut frå erfaringane siste åra er det eit aukande behov for ekstra timar i skulen. Det kan være adferdsproblem, helseårsaker og no merkar vi spesielt behov for ekstra bemanning til framandspråklege elevar. Det er avsatt ein sum på kr ,-, til seinare fordeling. Forsterka opplæring Regjeringa foreslår at ein skal auke ferdigheitene i norsk og matematikk i grunnskulen og vil ha meir undervisning i desse faga frå første til fjerde klasse. I tillegg skal timetalet til fysisk aktivitet på barnetrinnet aukast. Begge tiltak frå hausten Det er lagt inn ekstra midlar i rammeoverføringane til å dekke ekstrakostnaden med dette. For vår kommune er dette utrekna å koste kr ,- for hausthalvåret Svømmebasseng ved Helland skule Foreldrerådets arbeidsutval ved Helland skule har i brev datert kome med krav om at svømmebassenget ved Helland skule vert teke i bruk att frå Drift av svømmebassenget i om lag same tidsrom som bassenget i Tomrefjord er antyda å ha ein årleg driftskostnad på kr ,-. Som og nemnt i sak om investeringsbudsjett 2009 har administrasjonssjefen ikkje funne rom til å avsette midlar til dette tiltaket. Når ein stort sett skal finne tiltak for å redusere kostnadane er det vanskeleg å finne dekning for nye tiltak. SFO Tidlegare vart det gitt statstilskott til drift av SFO. Dette vart avvikla frå Det er såleis kommunen som må dekke den kostnaden som foreldrebetalinga ikkje dekker. Drift av SFO er noko vanskeleg å budsjettere då resultatet avheng mykje av kor mange barn det kvart år er som har slikt tilbud., og kor lang opphaldstid dei har. Vert det færre barn enn rekna med går inntektene ned, men vi må truleg oppretthalde same bemanning. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Fiksdal skule Tomrefjord skule Helland skule Tresfjord skule

22 Barnehage Hovudoversikt Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Tomrefjord barnehage Tresfjord barnehage Helland barnehage Vike barnehage Fiksdal barnehage Gardstunet barnegage Tilskott private barneh Fellesutgifter Barnehageplassar Vi har følgjande barnehagar: Kommunale barnehagar Fiksdal barnehage Tomrefjord barnehage Gardstunet barnehage Helland barnehage, Tresfjord barnehage Vike barnehage Private barnehagar Tryggheim barnehage Skorgen barnehage Sum antall barnehageplassar 29 plassar 36 plassar 42 plassar 132 plassar 24 plassar 24 plassar 287 plassar 48 plassar 34 plassar 82 plassar 369 plassar Barn under 3 år tel for 2 plassar, Difor er det færre enn 369 barn som har plass i barnehagane. Dei private barnehagane har driftsavtale med kommunen og samarbeidet har fungert godt i mange år. Barnehagesituasjonen Ved inntak av barn våren 2008 fekk alle tilbud om barnehageplass, om enn ikkje ved den barnehagen dei hadde som førsteval. Etter søknadsfristen for barnehageåret 2008/2009 gjekk ut har det kome fleire søknader slik at det pr. i dag er barn på venteliste. Barnetalet ved Skorgen barnehage vert auka litt og Tryggheim barnehage skal auke barnetalet frå nyttår. Når søknaden for barnehageåret 2009/2010 er klar, våren 2009, vil vi sjå om det er for lite plassar. Dersom det ser ut til at ein ikkje klarer å tilby alle plass våren 2009 må vi komme tilbake og vurdere om 4. avdeling ved Helland barnehage skal klargjerast og takast i bruk.

23 Vestnes kulturskule I økonomiplanen for vart det vedtatt ein reduksjon på kr ,- i 2009 for kulturskulen, i tillegg til dette vart det i kommunestyresak KST 59/08 vedteke ein ytterlegare reduksjon på 0,9 mill. kr. Det vart også vedteke at eigenbetalinga skulle aukast med kr 1.000,- pr. år, dette vil dekke 0,4 mill. kr av redusert budsjettramme. Det vert arbeidd med kva tiltak ein må sette i verk for å komme ned på vedtatt budsjettramme. Detaljbudsjett for kulturskulen er ikkje ferdig enno. Kultur Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Kulturpris Kulturminnevern Museer Tomrefjord idrettsbygg Vestneshallen Anlegg og friluftsliv Anna barne- og ungd.arb Det er ikkje lagt inn midlar til trykking av bygdebok for Skorgen. I budsjett er det også med tilskott til å betale renter og avdrag på lån som Ljosvang har (kr ,-) og Skyttarhallen (kr ,-). Dette er oppfølgjing av tidlegare politiske vedtak. Det er ikkje budsjettert med tilskott til Gjermundnes landbruksmuseum i 2009, då dei fekk tilskott i 2008 som også skulle gjelde for Helsevern Omfattar utgifter til helsesjef, drift av legesenter og kommunale legetenester og vaktordningar samt tilskott til private fysioterapeuter som har driftsavtale med kommunen. Helsepersonell på legesenteret er kommunalt tilsette, og kommunen har driftskostnadane. Det er godkjent 7 årsverk ved legesenteret. Legane er privat praktiserande og betaler refusjon til kommunen for bruk av legesenter med personell. Legane skal refundere 2,1 mill. kr pr. år. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Adm. Leiing Vestnes legesenter Kommunale legetenester Fysioterapitenesta

24 NAV sosial kommune Dette omfattar den delen som etter NAV reformen er overført til NAV. Gjeld den kommunale delen av sektoren og omfattar stort sett sosialtenesta og tilskudd. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Sosialkuratorteneste Økonomisk sosialhjelp Edruskapsvern Avlastningstiltak Dagsenter psykiatri Kvalifiseringsprogrammet Det er frå 2009 tilsett ein person som skal arbeide innanfor bustadsosial arbeid, vi får statleg tilskott som skal dekke inntil 75 % av kostnaden. Kommunen får også statleg tilskott til kvalifiseringsprogrammmet, dvs. få tiltak for å få personar som i lengre tid har fått sosialtrygd over på andre tilskottsordningar eller over i arbeid. Tilskottet vi får skal delvis brukast til løn for personell som skal arbeide med desse tiltaka, men også som direkte tilskott til dei som vert omfatta av desse tiltaka. Av denne grunn er også budsjettert sum til økonomisk sosialhjelp redusert med kr ,-. Barne og ungdomstenestene (BUT) Innleiing Dette er den nye driftseininga der ein har samla mange av dei tenestene som vert gitt til barn og unge. Tidlegare var desse fordelt på fleire driftseiningar. Eininga omfattar Barnevern, avlastningstiltak og sosiale tenester til barn og unge - tidlegare låg dette under sosialkontoret PPT - tidlegare var dette eiga driftseining Helsestasjon og jordmorteneste - tidlegare låg dette under helsetenestene Vestnes ressurssenter - tidlegare var dette eiga driftseining Lokaler til BUT I dag er personell som arbeider i denne driftseininga midlertidig spreidd på fleire bygg. Planen er at Vestnes ressurssenter skal ombyggast/renoverast og etter planen gje plass til heile eininga. Arbeidet var ute på anbud sommaren 2008, kostnaden vart langt høgre enn kostnadsramma og anbudskonkurransen difor avlyst. Ein må no legge nye planar, og det er pr. i dag usikkert korleis ein skal løyse plassforholda for driftseininga. Dette må vi kome tilbake til i eiga sak i 2009.

25 Budsjett 2009 Ramma til BUT vart i økonomiplanen redusert med 1,2 mill. kr, gjeldande frå Dette er innarbeidd i budsjettframlegget. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Administrasjon Vaksenopplæring Ressurssenteret Spes ped tilbod førskuleb PPT Helsestasjon Jordmorteneste Barnevern Barnebustad Sosiale t. barn/ungd BUT fekk i ,5 mill. kr inntektsført frå psykiatrimidlane. Når desse inntektene frå 2009 vert lagt inn i rammeoverføringane må sjølvsagt ramma til sektoren aukast tilsvarande. Dette er årsaka til at budsjettramma til driftseininga aukar sjølv med vedtatt reduksjon. Nytt ansvarsområde barnebustad er drift av barnebustad, det er eit husvære på Kariplassen som vert brukt til ein mindreårig. Pleie- og omsorg, PO Innleiing Handlingsplan for eldreomsorga i Vestnes vart sist rullert våren Denne har vore utgangspunkt for drifta i PO og grunnlag for økonomiplan og budsjett åra etter. Administrasjonssjefen har no utarbeidd ein handlingsplan Omsorgsplan Denne er ute til høyring og skal behandlast av kommunestyret i desember. Denne vil danne grunnlag for prioriteringar/satsingar innan PO i kommande år Sparetiltak Følgjande sparetiltak er innarbeidd i budsjettframlegget: Heimetenestene, vedtatt i økonomiplan reduksjon 1,0 mill. kr Heimetenestene, vedtatt i sak KST 59/08 reduksjon 0,5 mill. kr Institusjonsomsorga, vedtatt i økonomiplan reduksjon 0,5 mill. kr Sparetiltaka innanfor heimetenestene vart behandla av drifts- og forvaltningsutvalet i sak DFU 51/08. For å dekke inn 1,5 mill. kr i sparetiltak i 2009 er følgjande tiltak vedtatt: Fotterapi, auka betalingssats Heimehjelp, reduksjon 0,6 årsverk Heimesjukepleie, reduksjon 1 årsverk Dagsenter, redusert opningstid Viser til sak DFU 51/08 for meir detaljerte opplysningar.

26 Reduksjon på institusjonsomsorga er teke på Vestnes sjukeheim og Tresfjord trygdeheim. I 2008 budsjettet bad formannskap om at desse to institusjonane ikkje skulle bli omfatta av det generelle reduksjonen på 3 % på alle lønsposter. I 2009 budsjett er det også innarbeidd slikt tiltak for desse. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Heimetenestene Vestnes sjukeheim Sentralkjøkken Tresfjord trygdeheim Hellandtunet Vestnestunet Tresfjordtunet Skogstua Bakketun Karilia Fellesutgifter PO fekk i 2008 inntektsført 2,5 mill. kr frå psykiatrimidlane, av dette 1,7 mill. kr på heimetenestene. Korrigert for dette aukar budsjettet med 6,1 mill. kr frå 2008, eller 3,8 %. Auken er størst innanfor den tradisjonelle PO (ekskl. PU). Omflytting av PU brukarar Det er budsjettert med dei PU brukarane som bur i kommunen i dag. I løpet av 2009 vil det normalt falle frå nokon, og det kan bli muleg å redusere bemanninga. Det er lagt inn 1,5 mill. kr i slik reduksjon. Dette er nok truleg eit vel optimistisk anslag. Institusjonsdrifta Ant. plassar i institusjon og omsorgsbustadar pr Antall plassar Vestnes sjukeheim 38 Tresfjord trygdeheim 27 Mariebo/Oppigarden 16 Rehabiliteringsavd 7 Brukt av sjukeheimen Institusjonsplassar 88 Helland omsorgsbustadar 31 Aktivitetssenteret, bustadar 6 Omsorgshusvære Øverbu 3 Omsorgshusvære 40 Samla plassar innan eldreomsorga 128 I tillegg har vi Ivartun med 12 sjukeheimsplassar for psykisk utviklingshemma. Vi har og nær 80 husvære bygt for psykisk utviklingshemma.

27 Tekniske tenester Ein stor del av tekniske tenester sitt ansvarsområde gjeld tiltak som vert dekka ved avgiftsinntekter. Avløp, rensing, renovasjon, slamtømming, feiing m.m. er sjølvfinansiert, dvs. at kommunale avgifter skal dekke heile kostnaden. Brutto budsjett på 27,7 mill. kr. Grunna store inntekter er netto utgifter berre 8,1 mill. kr. Brannvern og drift av kommunale vegar inkl. gatelys tek nesten heile nettoløyvinga til tekniske tenester. Skal kostnaden reduserast innan denne sektoren må tenestetilbodet på desse to områda reduserast. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Adm. Leiing Oppmåling Maskin transp. Kostn Drift/vedl. Anlegg Verkst./lagerbygg Avløpsnett Avløpsrensing Renovasjon Sluttbeh forbruksavfall Slamtømming Brannvern Feiarvesen Hamnevesen Gartneri Parkvesen Kommunale vegar Kommunale vegar, gatelys

28 Bustaddrift Bustaddrifta har stor aktivitet og omsetning. Brutto utgifter ligg på 38,0 mill. kr. Inntektene dekker utgiftene, og sektoren går med overskudd på 3,2 mill. kr. Men det er berre drift av PU bustader som vert belasta kapitalkostnader så det gjev ikkje helt rett bilete av situasjonen. Rekneskap Budsjett Budsjettframlegg 2009 Formål Utgifter Inntekter Netto Kommunale bygningar Kommunale utleigebygg Kommunale omsorgsbust Kommunale PU bustader Drift HH området Fellesk. Vaktmester Komm bust/industriområder Biobrenselanlegg Det hadde vore ynskjeleg med større løyving til vedlikehald av dei kommunale bygningane, men slik situasjonen er no finn vi ikkje rom til å prioritere det. Vi kan ha lov til å håpe at det i 2009 kjem ekstra statlege tilskott/tilskottsordningar til vedlikehald, dette for å motverke auka arbeidsløyse innan bygg og anlegg.

29 8. Sparetiltak Som nemnt innleiingsvis er budsjettframlegget utarbeidd med eit underskott på 15,4 mill. kr. Administrasjonssjefen har utarbeidd ei liste med aktuelle tiltak for å få balanse i drifta. Tiltaka går både på reduserte kostnader og framlegg til auka inntekter. Så lenge vi ikkje fekk signal frå formannskapet i dei 2 møta der ein behandla budsjett for 2009, på kva tiltak ein ynskte eller som var uaktuell å godta, har administrasjonssjefen ført opp tiltak som ho meiner kan vere aktuelle. Administrasjonssjefen vil gje uttrykk for at tiltaka, spesielt dei som gjeld reduksjon av kostnader, er harde. Vi har ikkje full oversikt over kva konsekvens dei kan ha. Tida kan nok vise at ein del tiltak kan være vanskeleg å gjennomføre, og gje anna økonomisk spareffekt enn antyda (faktisk i begge retningar). Men vi er nøydde å sette i verk tiltak for å få balanse i drifta, og difor må ein vedta tiltak. Skulle det vise seg at dei gjev uønska verknad går det an å vurdere dei på nytt seinare. Kommunestyret kan sjølvsagt vedta føreslåtte tiltak med andre summar og velge heilt andre tiltak enn det administrasjonssjefen har føreslått. Det er føreslått følgjande tiltak: Tiltak Stipulert sparesum Reduserte kostnader 1Frukt og grønt i skulen, budsjettert med kr 4,-pr elev/dag Dette er i tråd med sentrale føringar. Samla utgjer det kr ,- Alternativt kan dette reduserast, t.d halverast, bryt då med sentrale forskrifter. 2Inventar og utstyr i skulen, Budsjett 2007 kr , kr , kr ,- I 2008 vart det,grunna sparetiltak redusert budsjett til inventar og utstyr Skulane gjev no klare tilbakemeldingar på at det er behov for større utskiftingar. Dette er ein kostnad som vil bli enno større i kommande år. Alternativ: 1. Ikkje auke løyvinga, betyr reduksjon i utstyr ved skulane spesielt PC parken. 2. Føre opp løyving i investeringsbudsjett til utstyrkjøp

30 3Ekstra assistentar i barnehagane Vi får ekstra statstilskott på vel 1,0 mill. kr til å dekke kostnader med inntak av ekstra assistentar til funksjonshemma barn i barnehagane. I tillegg til dette har det kvart år vore budsjettert med ein kommunal andel på 0,5 mill. kr.. Dette har går til ekstra bemanning til barn som treng det av helsemessige og adfersmessige grunnar. Noko som har vorte mykje meir aktuelt siste åra er ekstrabemanning i ein periode for barn som flyttar til kommunen frå utlandet og treng språkhjelp. Administrasjonssjefen vil peike på at det vil skape vanskar dersom ein tek heilt vekk denne løyvinga. 4Lærlingar, stoppe inntak av nye stip Kommunen har no 10 lærlingar som kommunen lønner. Dette kostar 1,3 mill. kr pr år. 8 av dei er ferdige sommar 09. Årskostnad pr lærling kr Ingen nye lærlingar 5Bygdebok Det er budsjettert med at bygdebokfortattar Per Bjørn Ellingsseter er i arbeid i 60% heile Han har no gjeve signal om at han vil slutte til sommaren. Tilset ingen ny, sparer løn i eit halvt år 6Tilskott til bygdeboknemndene Det er budsjettert med tilskott til bygdeboknemndene. Eit alternativ er å stoppe alt arbeid med bygdebøker. Vi bør søkje samarbeid med næringslivet om trykking 7Aktivitetstilskott lag og organisasjonar Totalt tilskott er ,-, ein må vurdere om, og kor mykje ein evt. vil redusere 8Tilskott Ørskogfjell skisenter Kommunen gjev årleg driftstilskott på kr til Ørskogfjell skisenter 9 Reduksjon politikarkapitlet Kan redusere tal på medl i f-skap (min 5) og k-styre (min 19) Må vedtakast 3 første år av perioden. Andre utval kan endrast når som helst Ved reduksjon på eit utval vil ein spare kr ,- pr år 10Tilskott politiske parti Dei politiske parti får årleg tilskott, tidlegare år fekk vi finansiert dette gjennom direkte tilskott frå staten, no må det dekkast over kommunens driftsbudsjett. 11Medlemskap i destinasjon Molde og Romsdal I økonomiplanen vedtok kommunestyret at vi skulle melde oss ut av destinasjon Molde og Romsdal frå Dette tiltaket er ikkje innarbeidd i budsjettframlegget. Ulempa med utmelding er at selskapet no ser ut til å ville bidra til utvikling av turisme i Vestnes

31 12ÅRU - Ålesundregionens utviklingsselskap Medlemskapet koster kr ,- for Fritidstenestene Fritidsavdelinga, underlagt kulturskulen, har eit budsjett på kr ,-. Det var opprinneleg starta for å gje tilbud til psykisk utvikligshemma. No vert det gjeve tilbud til mange andre grupper, ikkje lovpålagt. I takt med reduksjon i tilskott til PU må også denne aktiviteten reduserast Bør ha att midlar til 1 stilling. Må ha gjennomgang på kva aktivitet ein skal prioritere. 19Skule kostnader Ei nemnd nedsatt av formannskapet skal sjå på ressursbruken innan grunnskuledrifta. Det er føresett at ressursbruken skal reduserast i takt med nedgangen i barnetalet. Vi må avvente nemnda sin rapport for å vite kva sparepotensiale som er her, men ut frå dei politiske signal som er gitt føreset vi at det vert føreslått omfattande tiltak. Effekten vert ikkje så stor i 2009, men større seinare år 20Myra psykiatriske dagsenter, reduksjon bemanning Dagsenteret har 2,5 årsverk. Vart auka frå 1,9 årsverk i 2008.Kan være aktuelt å redusere bemanninga med t.d. 0,5 årsverk. Redusert bemanning eller redusert opningstid Innsparing ,- på årsbasis 21Brannstasjon Vike, nedlagt Det må gjennomførast ROS analyse. Forutset mest sannsynleg at Gjermundnes VGS må ha nattevakt på internatet 22Bemanning Mariebo/Oppigarden Bemanninga ved Mariebo og Oppigarden er høgre enn ved sjukeheimen. Kostnaden her er om lag kr ,- pr. plass, og på sjukeheimen vel kr ,-. Skilnaden i kostnad grunnast høgre bemanning. Eit tiltak kan være å redusere bemanninga med 0,5 årsverk på kvar av desse avdelingane. Dette kan vere krevande då plassane er tilrettelagte for urolege demente og såleis krev høgare bemanningsfaktor Reduserte kostnader