Høyring av NOU 2016:26 - Eit framtidsretta kvotesystem

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2017 Lisbeth Nervik Saksnr Utval Møtedato Regional- og næringsutvalet Fylkesrådmannens tilråding Fylkesutvalet Høyring av NOU 2016:26 - Eit framtidsretta kvotesystem Bakgrunn Ved kongeleg resolusjon 19. juni 2015 vart det oppnemnd eit utval for kvotesystem og ressursrente i fiskeria. Utvalet har hatt ti medlemmar, og vart organisert som ein NOU (Norges offentlige utredninger). Resultatet av arbeidet er NOU 2016:26 Et fremtidsrettet kvotessystem. Høyringsfristen er 28. april. Oppgåva til utvalet Sjå på korleis kvotesystemet bør innrettast i framtida. Viktige element er: Analyse av alternative system som legg til rette for lønsemd, realisering av ressursrente og at flåten er tilpassa ressursgrunnlaget. Det skal takast omsyn til fleksibilitet og moglegheit for individuell tilpassing i kvotesystemet Synleggjere storleiken på ei potensiell ressursrente Evaluere strukturkvoteordninga som verkemiddel Vurdere korleis spørsmålet om forhandsfastsett tidsavgrensing av strukturkvoter skal handsamast Vurdere korleis ressursrenta skal nyttast i framtida, herunder alternativ for ressursrenteskattlegging Vurdere tidspunkt for innføring av eit eventuelt nytt system I tillegg skal utvalet hente inn synet til Sametinget på problemstillingar som kan vere relevant for sjøsamisk næringsutøving og kultur. Utvalet skal også utgreie økonomiske, regionale, administrative og andre vesentlege konsekvensar av sine forslag, samt av å vidareføre dagens system uendra. Kvotesystemet i norsk og internasjonal fiskeriforvalting er viktige verktøy for å hindre overfiske, og for å byggje opp bestandar som har vore fiska for hardt ned. Kvotesystemet spelar også ei sentral rolle i målet om å maksimere det langsiktige utbytte av fiskeressursane, og for å fordele knappe ressursar på deltakande fartøy. Det er i prinsippet to hovudtilnærmingar til korleis skattlegging av ressursane kan regulerast. Den eine er å avgrense innsatsen i fisket, dvs. regulere kor mange og kva fartøy som kan delta, eventuelt avgrense antal fiskedøger. Den andre tilnærminga er å avgrense uttaket, dvs. å regulere kor mange tonn som kan fiskast. Det norske fiskeriet brukar ein kombinasjon av innsats- og uttaksregulering.

2 Fiskeria er regulert i open og lukka gruppe. For å delta i lukka gruppe må ein ha ein konsesjon eller deltakaradgang. Konsesjonsordninga omfattar i dag i hovudsak fartøy med lasteromsvolum på 500 kubikkmeter eller meir, dvs. havfiskeflåten. Desse konsesjonane har ikkje tidavgrensingar. Kystflåten har deltakaradgang som må fornyast årleg om dei ikkje skal falle vekk. Skilje mellom konsesjon og deltakaradgang har for øvrig liten eller ingen praktisk betyding. Ved lukking av kystfiske vart det eit behov for å ha ei ordning for aktørar som fiska i mindre skala, og som hadde avgrensa inntekt frå fiske. Det vart derfor etablert ulike opne grupper i fiske etter torsk, hyse og sei, sild og makrell. Tanken var bl.a. at open gruppe kunne fungere for eldre fiskarar som ville trappe ned eller rekruttering for unge fiskarar som då fekk moglegheit til å etablere seg i liten skala utan for store kostnader. I lukka gruppe er kystflåten den mest talrike fartøygruppa. Dei fleste fiskeria i kystflåten er delt inn i grupper etter heimelslengde (Finnmarksmodellen). Dei fire lengdegruppene er: Under 11 meter 11 (13 m for kystmakrell)-14,99 meter 15-20,99 meter Over 21 meter Havfiskeflåten er tradisjonelt definert som fartøy over 90 fot eller 28 meter største lengde. Det er i dag 11 ulike adgansavgrensingar i fiskeria for kystflåten, og 15 ulike konsesjonstypar for havfiskeflåten. Fartøygrupper over 11 meter har også tilgang til ei strukturkvoteordning. Strukturkvoteordninga har tidsavgrensing på 20/25 år, gjeldande frå Anbefalingar frå utvalet Konklusjonen til utvalet tek utgangspunkt i at gjeldande lovgjeving skal bestå. Det vil seie at forslaga ikkje bryt med formålsparagrafane i dei viktige fiskerilovene; havressurslova og deltakarlova. Forslag til grunnsystem Fiskeløyver erstattar konsesjon og deltakaradgang. Fiskeløyvet vil ikkje ha tidsavgrensingar. Kvart fiskeløyve har ein fast kvotefaktor for kvart kvoteregulert fiskeslag som inngår i løyvet. Faktoren er eit uttrykk for kor stor andel fiskeløyvet har av dei årlege totalkvotene til fordeling. Det årlege kvantumet til fartøyet kjem fram ved å multiplisere kvotefaktoren til fiskeløyvet med totalkvoten som skal fordelast. Faktoren er med andre ord den faste andelen til fartøyet av totalkvoten for dei enkelte fiskeslag. Avsetting til ekstrakvoteordningar som til dømes til rekrutteringskvote og kvotebonus for levandefangst vert avgrensa til det som kan dokumenterast ut frå ein effektiv ressursbruk. Ekstrakvotar vert tekne av totalkvoten. Etter at totalkvoten er avkorta med den andelen som skal brukast til ekstrakvoter, vert resten fordelt til dei ulike fartøya etter den faktor som kjem fram av fiskeløyvet til det enkelte fartøy. I fiske etter torsk, hyse og sei vert det avsett ein fast andel til fiske i open gruppe. Rekruttering til fiskeyrke bør som hovudregel skje gjennom open gruppe. Tildelingar av nye fiskeløyver bør unngåast, men ekstrakvoter kan fortsatt vere eit verkemiddel for å tilgodesjå politisk prioriterte tiltak, geografiske områder eller enkeltfiskarar.

3 Heimelslengde vert erstatta med faktisk lengde der dette er relevant i reglar om utskifting, forlenging, samanslåing (strukturering) og i dei årlege reguleringane. Kvotesystemet bør i størst mogleg grad vere regulert ved hjelp av garanterte fartøykvotar. Eit framtidsretta kvotesystem bør påskunde denne utviklinga. For å oppretthalde ein variert flåtestruktur vert det etablert fysiske grense på 11 og 15 meter faktisk lengde. Fartøy under 11 meter kan ikkje skiftast ut eller forlengast ut over 11 meter. Tilsvarande vil fartøy mellom 11 og 15 meter ikkje kunne forlengast eller skiftast ut med fartøy over 15 meter. Grensa på 21 meter vert oppheva. Gjeldande gruppeinndeling i havfiskeflåten vert vidareført. Gruppene ringnot og pelagisk trål vert føreslått slått saman til ei gruppe, det same vert seitrål og torsketrål. Kvotefaktorane i eit fiskeløyve vert ikkje lenger samla i pakkar. Kvart fiskeløyve har ein faktor i kvar bestand det er løyve til å fiske etter. Kvoteutveksling vil ivareta omsynet som kvotepakkane var meint å ivareta i reguleringssystemet, som t.d. bifangst. Splitting av kvotepakkane gjev grunnlag for spesialisering og fleksibilitet både på kort og lang sikt. Kortsiktig fleksibilitet innanfor kvoteåret For å gje større fleksibilitet føreslår utvalet at eksisterande spesialordningar som til dømes samfiskeordning, og slumpfiskeordning vert erstatta av ei ordning med adgang til (ut)leige av delar av kvotebehaldninga til fartøyet. Denne utvekslingsordninga vil gjelde innanfor kvoteåret i dei lukka fiskeria som er regulert med fartøykvoter, mellom fartøy innan dei same fartøygruppene som gjeld ved langsiktige effektiviseringsordningar. Utvalet anbefaler at adgangen til å leige ut vert avgrensa, og føreslår ei grense på inntil 20 prosent av verdien av den samla kvotebehaldninga til det enkelte fartøyet. Det vert etablert ein felles marknadsplass for utveksling av kvoter. Eit av utvalsmedlemmane føreslår at det vert sett eit tak på leige av kvotar i tonn, avgrensa til maks 50 prosent av kvotebehandlinga av same art til leigefartøyet. Dette vert også føreslått at det vert stilt krav om at fiskar på årsbasis må ha fiska minst 60 prosent av kvotebehaldninga til fartøyet, rekna i verdi, for å få adgang til å leige ut kvote påfølgande år. Langsiktig kapasitetstilpassing tidsavgrensinga i dagens strukturkvoteordning Eit fleirtal i utvalet føreslår at dagens strukturkvoteordning med tidsavgrensing på 20/25 år vert erstatta av ei ordning utan slik tidsavgrensing, og som i tillegg opnar for sal av delar av behaldninga av kvotefaktorar til fartøyet. Eit fleirtal i utvalet foreslår ei avkorting eller ei neddiskontering som kan vere basert på antal gjenståande år før utløpet av den enkelte strukturkvote. Eit fleirtal i utvalet føreslår at den delen av strukturkvoten som fell tilbake til fellesskapet skal fordelast på fartøya i dei respektive fartøygruppene slik dei er definert i dag. Eit mindretal av utvalsmedlemmane meiner staten bør opprette ei statleg kvotebehaldning når strukturkvoten vert konvertert. Dette inneber at dei som i dag har strukturkvote vil behalde ein andel av desse på lik linje med grunnkvotane, medan ein andel går til ei felles kvotebehaldning og resten vert fordelt i dei respektive fartøygruppene.

4 Eit medlem meiner at strukturkvotene fortsatt bør ha ei tidsavgrensing, og føreslår ein felles heimfallsdato sett til Langsiktig kapasitetstilpassing andre avgrensingar i langsiktig kapasitetstilpassingar Utvalet føreslår å avvikle dei ulike formene for avkorting som gjeld ved sal og strukturering. Utvalet føreslår å avvikle kondemneringskravet for fartøy som allereie har hatt tilgang til strukturkvoteordning i ein periode. Utvalet meiner at det fortsatt skal vere kvotetak, og at desse fortsatt skal kunne hevast i takt med næringsmessige krav og ulike behov, der det vert teke omsyn til konsentrasjonen i høve geografi og eigarforhold. Utvalet meiner at fartøy under 11 meter skal få tilgang til ei ordning for samanslåing. I første omgang vert det også føreslått at denne gruppa får eit lågare kvotetak enn resten av kystflåten. Innkrevjing av ressursrente Eit fleirtal i utvalet føreslår å innføre eit særskattesystem for å skattlegge ressursrenta i fiskeria. Nokre medlemmar føreslår også at staten ved konvertering av strukturkvoteordningar avkortar desse og opprettar ei kvotebehaldning. Kvotebehaldninga kan leigast ut som årlege kvotar og skape statleg proveny. Eit medlem føreslår primært at ressursrenta i utgangspunktet skal øyremerkast kystsamfunna ved fortsatt aktivitet, sysselsetting og verdiskaping. Sekundært støtter dette medlemmet forslaget i prikkpunkt to over. To medlemmer føreslår at det vert etablert ei ressursavgift på førstehandsomsetting i fisket. Gevinst ved sal av fiskeløyver vert skatta spesielt. Vurdering Havressurslova stadfestar at dei marine ressursane høyrer til fellesskapet, og myndigheitene har derfor eit forvaltingsansvar for at ressursane vert forvalta i tråd med interessene til fellesskapet. Formålet er å sikre ei miljømessig og samfunnsøkonomisk berekraftig forvalting, samt å medverke til å sikre sysselsetting og busetnad i kystsamfunna. Politisk har det vore semje om at fangstkapasiteten i fiskeflåten må vere tufta på ei berekraftig utnytting av dei marine ressursane, dvs. at kvotane til fiskeflåten må tilpassast ressursgrunnlaget. Dei siste 30 åra har det skjedd ei utvikling frå tilnærma fritt fiske til at næringa er regulert med kvotar og restriksjonar på kven som kan delta i fisket og korleis fisket skal føregår. Dette vil eigentleg seie at overkapasiteten i fiskeflåten i høve ressursgrunnlaget er fjerna. Samtidig har fisket gått frå å vere ei subsidiert og ulønsam næring til at det er gjennomgåande god lønsemd innan dei fleste fartøygruppene. Strukturkvoteordninga har vore ein viktig drivar for å få til dette. Konsekvensen har vore at vi har fått færre fiskarar, færre fiskefartøy og færre tilsette i fiskeindustrien. Dette har igjen ført til redusert sysselsetting på kysten, og gjort betydinga av fiskerinæringa for kystsamfunna mindre viktig. Oppdraget til utvalet har vore å føreslå eit framtidsretta kvotesystem. Dette har utvalet vurdert i forhold til effektivitet, fleksibilitet og legitimitet. Eit sentralt

5 spørsmål i denne samanhengen er utforminga av ei framtidig strukturkvoteordning og spørsmålet om ressursrente. Med effektivisering forstår vi at kvotesystemet er innretta for å tilpasse fangstkapasitet til ressursgrunnlaget, og at verdiskapinga står i forhold til ressursbruken. Kriteriet fleksibilitet vert grunngjeve med at kvotesystemet må legge til rette for at investeringar kan nyttast på ein god måte både på kort og lang sikt. Samtidig må det vere samanheng mellom mål og tiltak i forvaltinga, og dei avvegar som vert gjort må vere gjenstand for inkluderande prosessar. Her kjem kriteriet legitimitet inn. Utvalet tek utgangspunkt i at forslag til nytt kvotesystem skal følgje gjeldande lovgiving i havressurslova og deltakarlova. Utvalet har ikkje klart å einast om alle forslaga, som også viser at det er vanskeleg å finne ei god løysing på eit så viktig tema som eit framtidig kvotesystem. Utvalet har delt inn forslaga sine i fire hovudtema: 1. Forslag til grunnsystem 2. Kortsiktig fleksibilitet innanfor kvoteåret 3. Langsiktig kapasitetstilpassing tidsavgrensinga i dagens strukturkvoteordning og andre avgrensingar i langsiktig kapasitetstilpassingar 4. Langsiktig kapasitetstilpassing Innkrevjing av ressursrente Anbefalingane til utvalet er både tekniske og kompliserte, der dei ulike forslaga delvis grip inn i kvarandre og får konsekvens for ein del av dei andre forslaga. Det er derfor ikkje lett å danne seg eit bilete av konsekvensane av dei ulike forslaga utvalet føreslår for nokon som ikkje sjølv er i fiskerinæringa. Tilbakemeldingar frå næringa er at mange av punkta vert vurdert som heilt problemfrie, medan andre er det sterk motstand mot. Næringa er til dømes positiv til å erstatte konsesjon og deltakaradgangane med fiskeløyver, at det vert oppretta strukturkvotar for fartøy under 11 meter og at det vert etablert ein felles marknadsplass for utleige av kvotar. Det er derimot lita stemning for å opprette eit statleg kvotefond eller at ringnot og pelagisk trål vert slått saman. I alt vert det vurdert som positivt at det så langt det er råd vert lagt opp til å forenkle eit allereie komplisert system. Samtidig må det vere eit føremål å unngå at det vert bygd opp eit nytt system som skaper nye former for kompleksitet og ytterlegare utbygging av kostnadsdrivande byråkrati. Det må også leggast til rette for at det skal vere plass til både store og små fiskefartøy langs heile kysten. I forslaget til grunnsystem meiner utvalet at dei regionale bindingane for sal av fartøy, inkludert sal av strukturering er viktige instrument for å behalde ein geografiske spreidd fiskeflåte. Utvalet meiner derfor at dei regionale bindingane må brukast på ein formålstenleg måte for å oppnå dette, dvs. regulering av sal av fiskerettar mellom fiskarar og landsdelane. Frå juni 2016 er landet i realiteten delt i to for kystflåten, etter at fylkesbindingane vart avvikla og erstatta med ei landsdelsbinding som går frå Trøndelag og sørover og Nordland og nordover. Samtidig veit vi at tyngdepunktet til kystflåten ligg i dei tre nordlegaste fylka. Her er regelverket slik at det i utgangspunktet ikkje kan omsettast fartøy mellom regionane, med unntak av at det er opna for å selje fartøy med fiskerettar i torskefiskeria til Nord-Troms og Finnmark. Dei same rettane gjeld ikkje ved sal av fiskerettar innan torsketrål til Sør-Noreg. Tilsvarande reglar finn ein for ringnotflåten. Her har ein også reglar for avkorting av kvote ved overdraging som går i favør av Nord-Noreg.

6 Det blir stadig hevda at Nord-Noreg mister fiskerettar til Sør-Noreg (Vestlandet), og at kystsamfunn vert lagt ned som følgje av at fiskeindustrien forsvinn. Ein rapport frå Nofima viser derimot at fangstane av torsk har vore stabil rundt prosent for nordnorske fartøy sidan 1970-talet. Samtidig er landingar av torsk størst her, der mesteparten av kvoteauken etter 2009 er landa i Nord-Noreg. Rapporten frå Nofima argumenterer med at eit politisk ønskje om at næringa skal vere lønsam, globalt konkurransedyktig og fri for subsidiar har ført til ein produktivitetsvekst med ny teknologi og meir moderne fartøy. Resultatet er at det har vorte færre fiskarar, fiskebåtar og større behov for sentralisering av fiskeindustrien. Dette har igjen ført til at mange samfunn har mista arbeidsplassar, som særleg har fått utslag for samfunn der arbeidsplassar ikkje er lett tilgjengeleg. Konsekvensane av denne endringsprosessen er synleg langs heile kysten, og særleg i einsidige samfunn i Nord-Troms og Finnmark. Med tanke på at utvalet har hatt som formål å forenkle fiskerinæringa meiner vi at oppheving av dei regionale bindingane mellom Nord- og Sør-Noreg er ei naturleg forenkling som vil bidra til å styrke fiskerinæringa i begge regionane. Det vert presisert i Havressurslova at «dei viltlevande marine ressursane ligg til fellesskapet i Noreg». Etter vår vurdering er det tid for å likestille heile kysten innanfor det generelle regelverket om eigarskap til fiskeressursane, slik at alle distrikt i Noreg har same rammevilkår og at avkortingsreglane for sal mellom landsdelane må vere lik for alle. Ei anna omdiskutert ordning er strukturkvoteordninga. Strukturkvotesystemet vart innført for i større grad å kunne tilpasse flåten til ressursgrunnlaget. Denne frivillige ordninga har lagt til rette for betre lønsemd i fiskeflåten og har bidrege til at rederia har kunne fornye flåten. Ser ein vekk frå ringnotgruppa, vert over 60 prosent av kvotegrunnlaget i havfiskeflåten i dag tildelt som strukturkvoter. Det har vore brei politisk semje om viktigheita av denne ordninga. Strukturkvoteordninga verkar innanfor dei ulike regulerings- og deltakargruppene i kystflåten for fartøygruppene med heimelslengd for kvotetildeling over 11 meter (13 meter i kystmakrellgruppa). Ordninga gjer det mogleg å overføre ei eller fleire kvotar mellom fartøy, dersom det eine fartøyet vert teke ut av fiske (kondemnert). Det er fiskekvotane til det fartøyet som vert teke ut av fiske som vert kalla «strukturkvote». Denne kvoten kan eit anna fartøy overta og dermed få fleire fiskekvotar knytt til seg. Strukturkvoten er like stor som kvoten til fartøyet som er teke ut, avkorta med 20 prosent, uavhengig av geografisk tilknyting og fartøygruppe. Avkortinga på 20 prosent går til reguleringsgruppa og har tradisjonelt vorte fordelt på alle attverande fartøy. Striden rundt strukturkvotane har vore knytt til tidsavgrensingane. Strukturkvoteordning vart innført i 2005, då utan noko tidavgrensingar. I 2007 vart det gjort endringar på ordninga, og dei forhandsfastsette tidsavgrensingane vart innført. Dagens strukturkvoteordning skil mellom dei som strukturerte før og etter Strukturkvotar som var tildelt første gong før 2007 kan tildelast årleg i inntil 25 år, medan strukturkvotar som er tildelt etter 2007 kan tildelast årleg i inntil 20 år. Argumentet for tidsavgrensingane var at det ville motverke tendensen til auka eigarkonsentrasjon og geografisk konsentrasjon jf. at det er fellesskapet som eig fisken. Det er derimot i all hovudsak kvotetak som hindrar eigarkonsentrasjon, medan dei regionale bindingane har motverka den geografiske konsentrasjonen. Innføring av tidsavgrensing har vore teke opp i rettssystemet, der staten fekk

7 medhald i Høgsterett om at dei hadde rett til å sette tidsavgrensingar på strukturkvotane med tilbakeverkande kraft. Fiskeflåten er samansett av mange ulike fartøy, både med omsyn til storleik, fangsteknologi, drift og kombinasjon av fiskeløyver. Dette medfører at behovet for strukturtiltak og effektane av desse kan vere ulike i dei ulike flåtegruppene. Kostnadane med å foreta strukturtiltak i fiskeflåten er ein kostnad som næringa har teke og tek sjølv. Vår vurdering er at strukturkvoten har fungert som tiltenkt då ordninga vart innført. Dei første tidsavgrensingane går ut i 2028, og særleg i åra 2028 til 2032 vil mange kvoteandelar vere i rørsle. Det er forventingar i næringa at strukturgevinsten skal fordelast som tidsuavgrensa grunnkvote på alle fartøy i dei enkelte fartøygruppene når dagens strukturkvote går ut. Det viktigaste kravet til myndigheitene i denne samanheng er stabilitet i rammevilkår. Dette går særleg på kravet til stabile fordelingar mellom flåtegruppene slik både næringa og Stortinget har lagt vekt på. Mangel på stabilitet på dette området vil resultere i ein politisk risiko som truar langsiktige investeringar til næringsutøvarane. Eit fleirtal i utvalet har tilrådd at fiskeløyver heretter blir gjort tidsuavgrensa. Eit fleirtal ønskjer også at dagens strukturkvoteordning med tidsavgrensing på 20/25 år vert erstatta av ei ordning utan slik tidsavgrensing. Samtidig er det både i næringa og politiske parti mange som ønskjer tidsavgrensingar på dette området. Vår vurdering er at det viktigaste for fiskerinæringa er å skape løysingar som står seg over tid og stortingsval, og at det blir skapt ro om stabilitet i fordelinga av kvoteandelar mellom dei ulike flåtegruppene. Utvalet er bedt spesielt om å gjere greie for ressursrenter. Ressursrente eller grunnrente er eit omgrep som seier noko om den ekstraordinære avkastinga som kan oppstå ved å utnytte ein avgrensa ressurs. Ressursrente vert gjerne rekna som marknadsverdien av produktet, minus produksjonskostnader for alle innsatsfaktorane inklusiv arbeidskraft og alternativ avkasting på kapital. Petroleumog vasskraftsektoren er næringar som betaler ressursrente gjennom eigne særskatteordningar. Fiskerinæringa har ikkje hatt ei særskattlegging, men har i staden vore bunde av ulike regional- og distriktspolitiske føringar. Ressursrente i fiskeria har vore omtalt i fleire offentlege utgreiingar og dokument som er førelagt Stortinget etter Desse har omfatta prinsipielle spørsmål om kven som bør få ressursrenta: fiskaren, kystbefolkninga eller heile nasjonen. Til no har Stortinget valt å ikkje innføre noko form for ressursrenteinnkrevjing. Fiskerisektoren betaler derimot alminneleg selskapsskatt. Dette vil fange opp noko av ressursrenta, sidan denne inngår naturleg i overskotet til selskapa. I tillegg er det innført ei fiskeriforskingsavgift og produktavgift på førstehandsomsetting på fisk. Desse avgiftene er øyremerka spesielle formål. Det vert skissert fleire modellar for innkrevjing av ressursrente. Ressursrenteskatt på overskot basert på selskapsskattesystemet Ressursavgift Auksjon av kvotefaktorar Utleige av kvoter frå ei kvotebehaldning Fleirtalet i utvalet føreslår å innføre eit særskattesystem for å skattlegge resursrenta i fiskeria. Innføring av dei andre forslaga underbygg dette. Hovudargumentet er at færre og færre får ta del i næringa som følgje av ei

8 nødvendig utvikling og effektivisering. Utvalet legg vekt på at dei meiner slik skattlegging er rett dersom ein konsentrerer disposisjonsretten til fiskerettane så sterkt som utvalet legg opp til. Fiskerinæringa er for øvrig positiv til at det vert innført ei ressurstente, der det kanskje spesielt må leggjast føringar for dei som sel seg ut med «superprofitt». Dersom fleirtalsforslaga til utvalet vert gjennomført fullt ut er vår vurdering at ei ressursrente har noko føre seg. Samtidig saknar vi ei nærare utgreiing på av om dei som sel seg ut av næringa og/eller eventuelt overskot frå næringa generelt nyttar gevinstar frå dette tilbake i lokalsamfunnet. Ei slik analyse vil seie noko om kor mykje av kapitalen som kjem tilbake til kystsamfunna, enten direkte tilbake i næring eller i tilgrensa næring ved at det vert handla både utstyr og proviant lokalt, bidrag til idrettslag og liknande. I Møre og Romsdal er det mange samfunn som nyt godt av å ha ei aktiv fiskerinæring som bidragsytarar i samfunnslivet. Det kan i denne samanhengen settast spørsmålsteikn ved om ei ressursrente som skal administrerast sentralt vil gje like god utteljing for næringsliv, sysselsetting og kystsamfunna. Forslag til vedtak: 1. Møre og Romsdal fylkeskommune er positiv til at kvotesystemet blir forenkla og blir meir framtidsretta, og meiner det er viktig å ta innspel frå næringa i heile landet til etterretning. 2. Møre og Romsdal fylkeskommune meiner at dei regionale bindingane som har hatt som føremål å hindre overdraging av fiskefartøy mellom landsdelane må opphevast, eventuelt at rammevilkår og avkortingsreglane vert like mellom landsdelane. 3. Møre og Romsdal fylkeskommune meiner diskusjonen om tidsavgrensa/tidsuavgrensa strukturkvoteordning må landast, og at dagens ordning med fordel kan gå ut tidsperioden. Det viktigaste er at næringa har stabile og føreseielege rammevilkår som sikrar langsiktige investeringar i fiskerinæringa. 4. Møre og Romsdal fylkeskommune er positiv til at det vert innført ei ressursrente i fiskerinæringa, men ønskjer ei utgreiing av korleis ein ser føre seg at midlane skal kome kystsamfunna til gode. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Vedlegg 1 Stikkordregister - forklaring av en del relevante kvoteomgrep Bergljot Landstad regional- og næringssjef