Saksnr. Utval Møtedato 018/17 Skule- og kulturutval /17 Formannskapet /17 Kommunestyret

Transkript

1 Stryn kommune Arkiv: FA - C52 JournalpostID: 17/6919 Saksbehandlar: Odd Rønningen Saksframlegg Saksnr. Utval Møtedato 018/17 Skule- og kulturutval /17 Formannskapet /17 Kommunestyret Vedtak om kommunedelplan for kulturminne. Bakgrunn for saka: I sak 003/17 av gjorde Skule- og kulturutvalet vedtak om å legge kommunedelplan for kulturminne fram for offentleg ettersyn i 6 veker. Dette vart gjort i medhald av plan- og bygningslova Planframlegget låg ute til offentleg ettersyn i tida Lovgrunnlag, reglar, føresegner, plandokument: Kunnskapsløftet for kulturminneforvaltninga» Tilskot til utarbeiding av kulturminneplan for Riksantikvaren og fylkeskommunen på kr Kommunal planstrategi Vedtak Kommunen skal utarbeide kulturminneplan. Vedtak om tema for kulturminneplanen i sak FO-101/13. Mitt kulturminne. Vedtak om fastsetjing av planprogram i sak KS-037/14. Planprogram for Kommunedelplan for kulturminne. Vedlegg i saka: Kommunedelplan for kulturminne Plankart Teiknforklaring til kommunedelplankart for kulturminne Svar til offentleg ettersyn kommunedelplan for kulturminne Uttale til høyring kulturminneplan i Stryn kommune Innspel til kulturminneplan for Stryn Kommentar til kommuneplan kulturminne Saksopplysningar: Vi har fått 6 innspel på framlegget som har vore ute til offentleg ettersyn, jf. vedtak av , i tillegg til ei skriftleg tilråding om ei tilføying til planframlegget før det vart sendt på høyring. Hovudtrekka i innspela er referert under. Rådmannen sine kommentarar er skrive i kursiv. Innspel frå Sogn og Fjordane fylkeskommune, sak 16/2087, dok 18 Sogn og Fjordane fylkeskommune uttalar i si høyringsuttale at planutkastet ber preg av å vera

2 resultat av ein grundig gjennomtenkt og god prosess, og dei ser ut til å vera nøgde med sluttresultatet. Dei har tilrådingar om ein god del mindre endringar av planen for å gjera den fagleg ryddigare og meir lesbar: Vise til fotograf for bilete nytta i planen. Stryke «i arealsamanheng» i fyrste setning under Regionale føringar i kapittel 2.4. Arkeologiske kulturminne vert plassert under «automatisk freda kulturminne» i kap Om arkeologiske minne må det ikkje stå at dei må utgravast (kap.2.5). Slå saman «freda kulturmiljø/freda kulturminne og vedtaksfreda kulturminne. Legg til omgrepet «Nyare tids kulturminne» og «Verneverdige kulturminne». Bør presentere alle Mitt kulturminne med eit lite kartutsnitt. Eit anna alternativ kan vere å ta med gards- og bruksnummer. I kapittel 4.10 skal vi forklare kvifor ulike typer kulturminne er prioritert i kommuneplanen sin arealdel (bandlagte område, viktige kulturlandskap og viktige stølsområde). Rette opp slik at omtalen av Heradsheim vert riktig. Overskrifta på kap 5.1 vert endra til «Innsatsområde istandsetjing». Søknadsfrist til kulturminnefondet, omtala under kapittel 5.1 er 1.november kvart år. Saknar litt informasjon om kommunen si rolle under avsnittet Innsatsområde bevaring. Under «Andre tilskotsordningar har fylkeskommunen fleire tilskotsordningar som ein bør referere til, mellom anna til kulturbygg, freda kulturminne i privat eige og infrastrukturmidler til reiseliv. Presisere at det er eit krav at ein mottek produksjonstilskot for å kunne få SMIL-midlar. Vurdere å ta inn ei innleiande generell setning eller to under innsatsområde verdiskaping. Spesifisere at det er eigar som er ansvarleg for vedlikehald av kulturminne, jf. kap.5.4. Legg alle «Mitt kulturminne» inn i kulturminnesøk. Endre siste setning i avsnitt 6.3 om utgravingar. På plankartet bør bokstaven K for «fjerna kulturminne» erstattast med ein annan bokstav. Vedlegg 8.3 inneheld kulturminne registrert i Askeladden. Denne må omgrupperast og få annan overskrift. Fylkeskommunen peikar på at under kap 5.5 Tiltak er det skissert at ein skal flytte Solsteinen i Innvik. Dersom denne til dømes er frå mellomalderen, skal flyttinga sendast på høyring til Riksantikvaren. Vi tilrår å gjera dei fleste endringane fylkeskommunen tilrår. Vi rår til å ikkje gjere følgjande: Utarbeiding av eit eige kartutsnitt for kvart einskild kulturminne i tillegg til det store kartet som ligg ved. Dette på grunn av arbeidsmengda. Vi har teke inn gards- og bruksnummer. Ta med ei setning om kvifor vi har trekt fram nokre kulturminne som vi skildrar i detalj under avsnitta bandlagte område, viktige kulturlandskap og viktige stølsområde. Vi meiner at dette ikkje er naudsynt. Overskrifta på kap 5.1 vert endra til «Innsatsområde istandsetjing». Vi meiner nemninga «Innsatsområde bevaring» er minst like bra. Presisere at det er eit krav at ein mottek produksjonstilskot for å kunne få SMIL-midlar, i og med at dette ikkje lengre er eit krav. Vurdere å ta inn ei innleiande generell setning eller to under innsatsområde verdiskaping då vi meiner at det er betre å vere meir konkret slik det står no. Spesifisere at det er eigar som er ansvarleg for vedlikehald av kulturminne, då dette ikkje alltid er tilfelle. På plankartet bør bokstaven K for «fjerna kulturminne» erstattast med ein annan bokstav. Vi har heller teke ut dei symbola som har bokstaven K i og med at ein del av desse er fjerna

3 eller er har anna markering. I høve planframlegget er dei ikkje naudsynte. Å omgruppere vedlegg 3. Endra istaden overskrifta. Innspel frå Fortidsminneforeninga Sogn og Fjordane, sak 16/2087, dok 22 Fortidsminneforeninga meiner at Mitt kulturminne bør tonast ned eller supplerast med ei ny runde med intervju. Tiltaksplanen bør omarbeidast/revurderast og prioriteringane i tiltaksplanen må rettast meir inn mot kulturminnefaglege vurderingar, ifølge Fortidsminneforeninga. Kommunen bør spesielt ha fokus på SEFRAK-registeret og ajourføre og supplere dette. I tillegg bør kulturminneplanen drøfte og tilrå korleis Stryn kommune skal sikre seg kulturminnefagleg kompetanse til å drive sakshandsaming i kommunen. Foreninga meiner nokre av kulturminna som er spelt inn knapt kan omtalast som kulturminne, og i nokre tilfelle har same person spelt inn i planen fleire kulturminne. Dette, saman med opplagte manglar mellom dei 51 intervjua, er hovudgrunngjevinga for at ein tilrår ei ny runde med intervju for å fylle desse manglane. Foreninga er overraska over at dei tilrådde prioriterte tiltaka i planen har hovudfokus på Mitt Kulturminne. Til dømes meiner foreninga at i staden for å prioritere restaurering/opprusting av ein bygning som er Mitt Kulturminne, bør ein heller gå inn i SEFRAK-planen og prioritere tilsvarande type bygning som er vurdert med A-verdi. Foreninga meiner også at kommunen har synt ei særs svak sakshandsaming på kulturminnefaglege saksområde, og at kommunen gjev altfor mange dispensasjonar til fjerning av verneverdige bygningar. Avslutningsvis i uttalen skriv Fortidsminneforeninga: «Vi rår sterkt til at Stryn kommune syter for ein intern balanse mellom tekniske, økonomiske og kulturfaglege fokus i eiga sakshandsaming». Då ideen om å utarbeide ein kommunedelplan for kulturminne på den måten som no er vald vart lansert, var dette nettopp på grunn av den manglande interesse og fokus som kulturminne har hatt i vår kommune. Fortidsminneforeninga konstaterer eit problem eller ei utfordring, som planen erkjenner. Men det kan verke som foreninga ikkje har oppdaga dette. Vi kan velje mellom å gje midler til å ta vare på eit fagleg sett verneverdig objekt i staden for eit objekt som «folket» har kåra. Men det er ikkje sikkert det er så lurt dersom ein vil få opp interessa for kulturminne, slik denne planen har som mål. Ein annan interessant sak ved høyringsuttalen er tilrådinga (alternativt til Mitt Kulturminne) om å ha einsidig fokus på bygningsvern gjennom ajourføring og nyregistrering til SEFRAK. Eitt av tiltaka som kommunedelplanen faktisk tilrår er nettopp revisjon av kommunedelplanen for Bygningsvern (pkt 5.5 Tiltak, Andre kulturminne, side 86). Kommunedelplanen sitt innhald kan berre indirekte eller delvis sikre ei god sakshandsaming på kulturminneområdet, slik det vert etterlyst. Men vi meiner planen, slik den ligg føre, er eit godt grunnlag for å kunne ta vare på dei viktigaste kulturminna vi har i kommunen. Vi tilrår ingen endringar av planen med bakgrunn i dette innspelet. Innspel frå Stiftinga Gamle Innvik Ullvarefabrikk v/per Ove Reme, sak 16/2087, dok 20 I si uttale kritiserer stiftinga arbeidsmåten i kommunedelplan for kulturminne, og dei meiner metoda har ført til prioritering av altfor tilfeldig utval av kulturminne utan representativitet. Stiftinga meiner ein burde prioritere bygningsvern og SEFRAK-registeret, og spesielt legge vekt på bevaring av

4 bygningar med A-verdi slik som Innvik Gamle Ullvarefabrikk. Det vert tilrådd at SEFRAK vert supplert med bygningar bygd fram til ca Stiftinga meiner at Ullvarefabrikken sin plassering i planen viser at bygningen ikkje er høgt nok prioritert, og dei meiner dette må endrast, og at kommunen må vera med å støtte opp om verneobjektet, også økonomisk, til dømes i form av årlege driftstilskot. Stiftinga ser det som si oppgåve å restaurere og vedlikehalde fabrikkbygningen. Også denne høyringsuttalen uttrykker ønske om at kulturminneplanen skal ha hovudfokus på bygningsvern og ajourføring av SEFRAK-registeret. Her vil vi som nemnt over vise til at eitt av tiltaka som kommunedelplanen legg opp til er å revidere kommunedelplanen for Bygningsvern (pkt 5.5 Tiltak, Andre kulturminne, side 86). Administrativt vil vi tilrå at også Ullvarefabrikken får eit årleg driftstilskot frå kommunen på kr ,-, på lik line med Singerheimen og garden Li, jf. kapittel 5.5 Tiltak. Innspel frå Inge Jarle Beinnes, sak 16/2087, dok 5 Inge Jarle Beinnes har kome med eit innspel til kommunedelplanen på to nye kulturminne som han meiner burde vore prioritert i planen. Det gjeld to brygger på Eide ved Oldevatnet. Den eldste er frå 1892 då dampskipsfarten på Oldevatnet skaut fart. Den andre er frå etter at vatnet vart senka slik at ny brygge måtte byggast. Det er ikkje gjennomført intervju for desse to kulturminnene. Innspelet bør takast vare på og vurderast igjen dersom seinare revisjonar av kommunedelplanen skulle legge opp til same arbeidsmåte som den aktuelle her; Mitt kulturminne. Ingen endring av planen tilrådd. Innspel frå Solveig Rønne, sak 16/2087, dok 16 og 17 Rønne har spelt inn to kulturminne til kommunedelplanen, med tanke på Mitt kulturminne. Det gjeld eit notkast på Lunde på Nerfloen, og eit kvernhus ved Lundefossen. Desse opplysningane kom lenge etter at intervjurunde var gjennomført. Innspelet bør takast vare på og vurderast igjen dersom seinare revisjonar av kommunedelplanen skulle legge opp til same arbeidsmåte som den aktuelle her; Mitt kulturminne. Ingen endring av planen tilrådd. Innspel frå Henny Staalnacke, sak 16/2087, dok 19 Staalnacke uttrykker i ein e-post at ho er nøgd med framlegg til kommunedelplan for kulturminne. Teke til etteretning. Innspel frå Ester Anny og Arne Skrede, sak 16/2087, dok 21 Skrede peikar på at i oversikta over dei arkeologiske utgravingane i Stryn kommune er ikkje Langeset nemnt. Det vert synt til utgravingar på Langeset, der det den seinare tid er gjort ei rekke funn, mellom anna dyrkingslag og gravfunn. Det blir mellom anna vist til rapport frå Sogn og Fjordane fylkeskommune i samband med utgravingar i tilknyting til ei VA-grøft.

5 Bakgrunnen for at dei arkeologiske utgravingane på Langeset ikkje er med i oversikta over dei arkeologiske utgravingane i Stryn kommune er at dei er fjerna. Sjølv om kulturminnet er borte, er det viktig for både forvaltning og forsking å vite at det har vært kulturminner på stedet, difor ligg både registreringa og kartmarkeringa i Kulturminnesøk/Askeladden. Men i høve kulturminneplanen er det ikkje naudsynt at dei fjerna kulturminna er vist her. Dette er i tråd med dei tilbakemeldingane vi fekk frå Sogn og Fjordane fylkeskommune i samband med kommunedelplanen for Langeset-Stryn-Storesunde, der dei ba oss om at dei fjerna kulturminna ikkje var omfatta av oversikta for dei freda kulturminna. Vurdering: Vi fekk overraskande få høyringsuttaler til planframlegget til kulturminneplan, samanlikna med det engasjementet vi meiner var etablert under arbeidet med planen. Men det kan tenkast at planarbeidet drog såpass ut i tid at «lufta gjekk litt ut av ballongen». Reaksjonane vi har fått lokalt har vore positive, både til arbeidsmåten og sluttproduktetet. Fleire har vakna for seint og kome med råd om fleire kulturminne som burde vore fokusert i planen som Mitt kulturminne. På same måten som lokalbefolkninga har fylkeskommunen uttala seg positivt til sluttresultatet. Men to høyringspartar er skeptisk til denne måten å drive kulturminnefagleg planlegging på. Det gjeld fortidsminneforeninga i fylket og Stiftinga Innvik Gamle Ullvarefabrikk. Begge instansar hadde sett føre seg at planen skulle vera ein vidareføring av bygningsvernplanen og ajourføring av SEFRAKregisteret. Begge, men spesielt fortidsminneforeninga, kjem inn på vår kommune sin manglande profesjonalitet i kulturminnefagleg arbeid, og er svært kritiske. Men det dei ikkje har lagt merke til er at planen sjølv (i kapittel 3.1) har fokusert på denne mangelen, og det var dette som gjorde at ein valde å satse på intervju for å få opp interessa for kulturminne. Vi kjenner no planprosessen, og hadde i ei periode eit uvanleg stort engasjement rundt planen lokalt. Med utgangspunkt i det temavalet og den arbeidsmetoden som er vald for kommunedelplanen, inneheld ingen av høyringsuttalene noko som tilseier at planutkastet må endrast. Vi vil derimot tilrå ein del endringar i presentasjon av stoffet i tråd med spesielt fylkeskommunen sin uttale til planen. Ei av dei største endringane i forvaltning av kulturminne som framlegg til plan legg opp til, er etablering av eit lokalt kulturminnefond. Dette er tilrådd etablert ved at ein fører midler frå andre eksisterande driftsfond og overskot på planleggingsmidler til kulturminneplanen inn i dette nye fondet. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: I medhald av pbl vert kommunedelplan for kulturminne med handlingsprogram og plankart, Skule- og kulturutval : Handsaming: Rådmannen sitt framlegg samrøystes tilrådd. SK- 018/17 Vedtak:

6 I medhald av pbl vert kommunedelplan for kulturminne med handlingsprogram og plankart, Formannskapet : Handsaming: Skule og kulturutvalet sitt framlegg samrøystes tilrådd. FO- 076/17 Vedtak: I medhald av pbl vert kommunedelplan for kulturminne med handlingsprogram og plankart, Kommunestyret : Handsaming: Formannskapet sitt framlegg samrøystes vedteke. KS- 051/17 Vedtak: I medhald av pbl vert kommunedelplan for kulturminne med handlingsprogram og plankart,