Gulaskuddan NAČ 2016:18 Váibmogiella sámegielaide láhkamearrádus-, doaibmaja ásahusevttohusat

Transkript

1 Listtu vuođul Din čuj Min čuj Beaivi 16/ Gulaskuddan NAČ 2016:18 Váibmogiella sámegielaide láhkamearrádus-, doaibmaja ásahusevttohusat Gielda- ja ođasmahttindepartemeanta sádde dákko bokte sámi giellalávdegotti raportta gulaskuddamii. Gulaskuddanreive sáddejuvvo dá dárogillii, davvisámegillii, julevsámegillii ja lullisámegillii. Lávdegoddi nammaduvvui čakčamánu 19. beaivvi 2014 ja galggai guorahallat láhkamearrádusaid, doaimmaid ja ortnegiid mat leat čatnasan sámegielaide. Lávdegoddi buvttii raportta stáhtaráđđái Jan Tore Sannerii golggotmánu 10. beaivvi Sámi giellalávdegotti čielggadeami sáhttá viežžat Gielda- ja ođasmahttindepartemeantta neahttasiidduin: čohkkejuvvon bajilgova lávdegotti evttohusain gávdno čielggadeami oanehisveršuvnnas čuoggás 1.1. dáppe: Vedlegg.pdf Sámi giellalávdegotti mandáhtta Sámi giellalávdegottis lei čuovvovaš mandáhtta: Lávdegoddi galgá guorahallat gustojeaddji ortnegiid, doaimmaid ja njuolggadusaid mat leat čatnasan sámegielaide, ja árvvoštallat movt dát sáhttet heivehuvvot almmolaš suorggi otná organiseremii ja sihkkarastit doaibmi ja ovttadássásaš almmolaš bálvalusaid sámegillii. Lávdegoddi galgá erenoamážit árvvoštallat čovdosiid mat álkidahttet doaimmaid, omd. teknihkalaš čovdosiid mat nannejit ja álkidahttet sámegielaid Čujuhus Kántuvra Telefovnda* Sámi ja Áššemeannudeaddji Postboks 8112 Dep Akersg minoritehtapolitihkalaš ossodat Anneline Ulfrstad NO-0032 Oslo Org no

2 geavaheami. Lávdegoddi galgá árvvoštallat máškidis čovdosiid mat vuhtiiváldet ahte sámegielaid dilli sáhttá molsašuvvat, ja ahte gielddain leat iešguđetlágan hástalusat ja dárbbut. Lávdegoddi galgá árvvoštallat áigeguovdilis čovdosiid dan barggu ektui mii dál lea jođus ahte hábmet stuorit ja nannoseabbo gielddaid. Lávdegoddi galgá árvvoštallat ja árvalit movt gielddat ja eará almmolaš bálvalusaddit sáhttet sihkkarastit alcceset bargiid geain lea sámegiel gelbbolašvuohta. Lávdegoddi galgá dan olis deattuhit ortnegiid ja doaimmaid maid bokte eanebut ohppet ja geavahišgohtet sámegielaid, ja ahte dálá ásahusat ja siskkáldasstruktuvra ávkkástallojit buorebut sihkkarastin ja ovddidan dihte oarjel-, julev- ja davvisámegiela. Sámelága giellanjuolggadusaid guorahallama vuođul, ja sámegielaid guoskevaš láhkamearrádusaid vuođul mat muđui gávdnojit, galgá lávdegoddi čielggadit ja vejolaččat árvalit láhkarievdadusaid movt geavahit ja oahppat sámegielaid, ja dasa lassin: sámegielaid hálddašanguovllu dálá ortnet, dás maid lahttudanbargovuogit, ja gažaldat ahte galgá go ásahit iešguđetmállet giellagielddaid ja/dahje eanet máškidis njuolggadusmearrádusaid njuolggadusat mat buorebut heivejit dálá almmolaš bálvalusaid organiserenvugiide, dás maid galgá go sámegielaid geavahanvuoigatvuohta čadnot bálvalusaide dahje ovttaskas olbmuide ovdal go geográfalaš guovlluide, orgánaide dahje ásahusaide. Vejolaš rievdadusárvalusat galget hábmejuvvot Norgga riikkaidgaskasaš geatnegasvuođaid vuođul. Lávdegoddi galgá maid vuhtiiváldit ortnegiid Ruoŧas ja Suomas, ja árvvoštallat ja vejolaččat ovddidit árvalusaid movt giellaovttasbarggu čađahit riikkarájáid rastá. Lávdegoddi galgá addit bajilgova otná organiseremis ja das movt Sámediggi ja eará almmolaš ásahusat main lea ovddasvástádus sámegielain leat organiseren ja juohkán ovddasvástádusa, ja vejolaččat ovddidit árvalusa rievdadit válde- ja rollajuohkima Sámedikki, stáhta, gielddaid ja eará almmolaš ásahusaid gaskka. Dasa lassin galgá lávdegoddi árvvoštallat movt sámelága giellanjuolggadusaid čuovvoleapmi ja váiddameannudeapmi leat doaibman láhkamearrádusaid ektui, ja leago dárbu rievdadusaide. Lávdegoddi galgá vel árvvoštallat sáhtašii go giellanjuolggadusaid čađaheami nannet buoret bagadallamiin, ovttasbargguin ja gulahallamiin iešguđet ásahusaid gaskka, ja ovddidit buoridan árvalusaid, nugo áittardeaddjidoaimma dahje eará doaimmaid bokte. Sámi giellalávdegotti raporta Sámi giellalávdegoddi lea evttohan láhkarievdademiid ja doaimmaid máŋgga suorggis. Evttohusat gusket earret eará čuovvovaš surggiide: - Sámegielaid organiseren ja ovddasvástádusjuohku - Giellaguovloortnet differensierejuvvon geatnegasvuođaiguin dan dili vuođul mii lea suohkanis. Sámegielaid hálddašanguovlu lotnahuvvo dáinna ortnegiin. Ortnet - Sámegielat mánáidgárdefálaldat - Sámegieloahpahus vuođđoskuvllas ja joatkkaskuvllas Side 2

3 - Almmolaš eiseválddiid geasku jorgalahttit njuolggadusmearrádusaid ja diehtojuohkingeasku - Vuoigatvuohta oažžut vástádusa sámegielaide almmolaš orgánain - Sámegiela geavaheapmi dearvvašvuođa- ja fuolahussuorggis - Sámegiela geavaheapmi justiisasuorggis - Sámegiella suohkana hálddahusas - Váidda, geahčču ja áittardeapmi - Rekrutteret bargiid geain lea gelbbolašvuohta sámegielain ja sámi kultuvrras - Sámegielaid ovdáneapmi ja geavaheapmi - Rádjerasttildeaddji giellaovttasbargu - Sámi báikenamat Gulaskuddan Gielda- ja ođasmahttindepartemeanta bivdá buktit oaiviliid ja cealkámušaid dasa maid lávdegoddi lea evttohan sámegielaid láhkamearrádusaid, doaimmaid ja ortnegiid dáfus. Mii bivdit ahte gulaskuddancealkámušain boahtá čielgasiid ovdan makkár evttohusaide ja kapihttaliidda NAČ 2016:18:s cealkámuš guoská, ovdamearkka dihte geavahit bajilčállagiid. Lea maid vejolaš evttohit eará doaimmaid go dat mat bohtet ovdan lávdegotti raporttas. Mii bivdit maid ahte ovttaskas gulaskuddanásahus árvvoštallá berrešii go gulaskuddanreive sáddejuvvot doaimmahagaide, organisašuvnnaide ja earáide mat eai čuoččo listtus. Gulaskuddancealkámušat berrejit ovddemustá biddjot sisa digitálalaččat «Send inn høringssvar» vuolde dán neahttasiiddus. Jus ii leat vejolaš addit gulaskuddancealkámuša neahttasiiddus, sáhttá sáddet postmottak@kmd.dep.no. Mii bivdit gulaskuddanásahusaid sáddet dán reivve vejolaš vuolit orgánaide geaidda guoská. Áigemearri buktit gulaskuddancealkámuša lea njukčamánu 15. beaivvi Jus leat jearaldagat sáhttá jearrat seniorráđđeaddis Anneline Ulfrstad, e-poasta: alu@kmd.dep.no, telefovdna Lávdegotti doaibmaevttohusat ja gulaskuddancealkámušat árvvoštallojit ovttasráđiid Sámedikkiin. Dearvvuođaiguin Kristin Ryan (e.f.) ekspedišuvdnahoavda Anneline Ulfrstad seniorráđđeaddi Dette dokumentet er elektronisk godkjent og sendes uten signatur. Side 3

4 Gulaskuddanlistu Almmolaš ásahusat Departementene Samediggi Fylkesmennene Fylkeskommunene Kommunene Internasjonalt reindriftssenter Utdanningsdirektoratet Helsedirektoratet Politidirektoratet Barne-, ungdoms- og familiedirektoratet Kriminalomsorgsdirektoratet Direktoratet for sikkerhet og beredskap (DSB) Språkrådet Statens Kartverk Likestillings- og diskrimineringsombudet Konfliktrådet Statistisk sentralbyrå Norges nasjonale institusjon for menneskerettigheter Domstoladministrasjonen Indre Finnmark tingrett Helse Nord RHF Helse Midt-Norge RHF Finnmarkssykehuset HF StatPed Statlig spesialpedagogisk tjeneste o SEAD sámi earenoamášpedagogalaš doarjja Sámi organisašuvnnat Norgga Sámiid Riikkasearvi Samenes landsforbund Samenes folkeforbund Norske reindriftssamers landsforbund Bivdi Østsamene i Neiden Skoltene i Norge Sárahkka SámiNisson forum Noereh Samisk studieforbund Sámi Juristtaid Searvi Samisk Juristforening Samisk legeforening Samisk eldreråd Sámi Studeantasearvi Davvi- Norggas (SSDN) Side 4

5 Samisk foreldrenettverk Duoddara Ráfe - Pitesamisk senter Giellagiisá Sijti Jarnge Samisk kultur og utviklingssenter Samisk hus, Oslo Sámi giellaguovddážat Álttá Sámi Giellaguovddáš Deanu giellagáddi (SEG)/Tana samiske språksenter Isak Saba guovddáš. Nesseby Samisk språk- og kultursenter, Porsanger Sámi giellaguovddáš / Samisk språksenter, Kåfjord Gáisi Giellaguovddáš, Tromsø Storfjord språksenter, Skibotn Várdobaiki samisk senter, Evenes Ástávuona giellagoahtie, Lavangen Árran julevsáme guovdásj, Tysfjord Gïeleaernie, Røyrvik Gïelem nastedh, Snåsa Aajege - samisk språk og kompetansesenter, Røros Eará institušuvnnat, organisašuvnnat, lágádusat ja eará Den norske kirke Samisk kirkeråd Samerådet SANKS Den norske advokatforening Den norske dommerforening Stormen bibliotek, Bodø Tolkeforbundet KS Samisk bibliotektjeneste ČálliidLágádus AS DAT - Sámi girjelágádus ja skierrobuvttadeaddji - Samisk bokforlag og plateselskap Davvi Girji AS Iđut AS Skániid girjie Vuelie/Frode Fjellheim Private tilbydere av samiske tolketjenester/oversettelsestjenester Tana- og omegn sjølaksefiskeforening Sør-Varanger sjølaksefiskarlag Finnmark sjølaksefiskeforening Nordre Nordland og Troms grunneier og sjølaksefiskeforening Side 5

6 Oahpahusinstitušuvnnat ja -lihtut Norges arktiske universitet - UiT o Senter for samiske studier o Senter for samisk helseforskning o Divvun o Gielletekno Nord universitet Høgskolen i Nord-Trøndelag Sami Allaskuvla/ Samisk høgskole Sámi lohkanguovddáš/senter for samisk i opplæringa NetSam - Sámi oahpahusa fierpmádat Sámegielåhpadusá værmádahka Viermievierhkie saemienlïerehtæmman Nettverk for samiskopplæring Senter for IKT i utdanningen Folkeuniversitetet Samisk videregående skole og reindriftsskole, Kautokeino Samisk videregående skole, Karasjok Knut Hamsun videregående skole, Steigen Grong videregående skole, Grong Røros videregående skole, Røros RESAK regionalt samisk kompetansesenter barnevern Samisk utviklingssenter for sykehjemstjenester Private barnehagers landsforbund Foreldreutvalget for grunnopplæringen Foreldreutvalget for barnehager Utdanningsforbundet o Samisk utvalg, sentralt o Samisk utvalg, Finnmark Samisk lærernettverk Ovttas Skolenes landsforbund Skolelederforbundet -YS Lærernes yrkesforbund - YS Lektorlaget Akademikerne Side 6