UTVIDING AV HISDALEN NATURRESERVAT, SUNNDAL OG TINGVOLL KOMMUNAR

Transkript

1 UTVIDING AV HISDALEN NATURRESERVAT, SUNNDAL OG TINGVOLL KOMMUNAR Høyringsfrist

2 Framside: Hisdalen med utvidingsområdet sentralt i bildet, sett frå Jordalsgrenda (foto: Fylkesmannen) 2

3 3 1. Bakgrunn Gjennom behandlinga av stortingsmeldinga Natur for livet Norsk handlingsplan for naturmangfold (Meld. St. 14 ( )) vedtok Stortinget ei opptrapping av skogvernet i Noreg til 10 % av skogarealet. Per mars 2017 var ca. 3,0 % av den produktive skogen i Noreg verna. I stortingsmeldinga vert auka skogvern framheva til å ha betydeleg positiv effekt på trua artar i skog, og Regjeringa vil vidareføre det langsiktige arbeidet med skogvern. Dette skal skje ved vern av offentleg eigd skog og ved frivillig vern av privateigd skog. Frivillig vern inneber at skogeigarane tilbyr staten vern av eigen skog. Dersom ein har naturfagleg kunnskap om det aktuelt tilbodsområde frå før, kan slike data bli lagt til grunn for ein eventuell verneplanprosess. Dersom området ikkje er kartlagt tidlegare, vil Miljøvernstyresmaktene også vurdere tilbodet og sette eventuelt i gang med naturfaglege registreringar for å kartlegge verneverdiar. I Møre og Romsdal er ein vesentleg del av den verneverdige skogen kartlagt tidlegare og aktuelle data er tilgjengelige i Om det på bakgrunn av ei slik registrering vil vere aktuelt å fremme eit verneforslag for det aktuelle arealet, skal det gjennomførast forhandlingar med grunneigar om avgrensing, verneforskrift og økonomisk erstatning. Når staten og grunneigar er kome til semje om desse punkta, vil området gjennomgå ei vanlig saksbehandling i tråd med naturmangfaldlova. 2. Tilbodet. Fylkesmannen fekk tilbod om frivillig vern på eit areal på ca daa skog frå grunneigarane på gnr/bnr 90/2 i Sunndal kommune, og 102/1 og 102/2 i Tingvoll kommune i mail frå ALLSKOG SA av Tilbodet medfører ei utviding av eksisterande Hisdalen naturreservat nordvestover inn i Tingvoll kommune. Det er gjennomført ei kvalitetssikring av miljøkvalitetane i området i 2017, og Fylkesmannen har takka ja til tilbodet. ALLSKOG har taksert skogen i tilbodet, og har forhandla med Staten sin skogsakkunnige Severin Myrbakken om erstatning. 3. Heimelsgrunnlag Vern av spesielle område eller førekomstar skjer i medhald av lov av 16. juni 2009 om forvaltning av naturens mangfald (naturmangfaldlova) jf I naturmangfaldlova er det gjeve heimel for vedtak av ulike vernekategoriar. Vernekategorien naturreservat, som er det strengaste vernet etter naturmangfald-lova, blir foreslått brukt for dei 2 skogsområda i dette verneplanframlegget. 37 i naturmangfaldlova har slik ordlyd: «Som naturreservat kan vernes områder som a) inneholder truet, sjelden eller sårbar natur, b) representerer en bestemt type natur c) på annen måte har særlig betydning for biologisk mangfold,

4 4 d) utgjør en spesiell geologisk forekomst, eller e) har særskilt naturvitenskapelig verdi. Som naturreservat kan også vernes et område som er egnet til ved fri utvikling eller aktive gjenopprettingstiltak å få verneverdier som nevnt i første ledd. I et naturreservat må ingen foreta noe som forringer verneverdiene angitt i verneformålet. Et naturreservat kan totalfredes mot all virksomhet, tiltak og ferdsel. I forskriften kan det gis bestemmelser om vern av kulturminner i reservatet. Treffes vedtak om reservat som krever aktive gjenopprettingstiltak, eller vedtak om reservat der bruk er en forutsetning for å ivareta verneformålet, skal det samtidig med vernevedtaket legges frem et utkast til plan for skjøtsel for å sikre verneformålet. Planen kan omfatte avtale om bruk av arealer, enkeltelementer og driftsformer. Planen eller avtalen kan inneholde bestemmelser om økonomisk godtgjørelse til private som bidrar til områdets skjøtsel.» 4. Saksbehandling Naturfaglege registreringar Området er tidlegare undersøkt av Miljøfaglig Utredning m.fl. i 1993, 1997, 2009 og Det er også omtala av Gudrun Hagen i 2000 og Dag Holtan i Miljøfagleg Utredning har i 2017 kvalitetssikra vurderinga av vernekvalitetane på oppdrag frå Miljødirektoratet. Dei vurderer det slik at heile undersøkingsområdet er ei relativt bratt liside med enkelte mindre rasmarker og ein del bergveggar. Området er vendt mot sørvest og ligg langs nordsida av Sunndalsfjorden. Det strekkjer seg frå havnivå til noko over skoggrensa til 725 moh. og inkluderer boreonemoral, sørboreal, og mellomboreal sone. Naturtypane varierer frå fattig blåbærskog med tørkeutsette bærlyngparti til rikare lågurtog høgstaudeområde. Det er avgrensa kjerneområde av gammal og rik edellauvskog, gammal barskog og gammal boreal lauvskog. Den raudlista skogtypen lågurt-lyngfuruskog (NT) førekjem innanfor desse. Skogen har for det meste eit fleirsjikta preg, men likevel med lite biologisk gamle tre og gjennomgåande sparsomt med daudt trevirke. Eit unntak er førekomsten av grove, gamle og tidlegare styva almetre (til sammen rundt 60 styva almetre blei observert og Miljøfagleg Utredning reknar med at det finst minst eit titals fleire av desse). Noko av skogen er yngre, særleg rundt Almskåra. Ovanfor Almskåra (Tømmardalen) finst middelaldrande furuskog. Skogen her er fortsatt i god vekst. Generelt har truleg kontinuiteten i gamle tre og daudt trevirke vore dårleg her. Enkelte grove gamle stubbar og læger (kelostubber og kelolæger) rundt Jespersletta vitnar om den opphavlege gamle skogen som må ha stått her for over 100 år siden, men det er no eit klart aldersbrot frå desse og over til dei meir halvgamle furutrea ein har no. Det førekjem stadvis litt vedbuande sopp og lav (som lungenever-samfunn) som indikerer noko

5 5 skogleg kontinuitet i området, men verkeleg gode, krevjande gammalskogsartar er avgrensa til skorpelav som veks på gamle almetre. Området har eit rikt artsmangfald av kalkrevjande artar og raudlisteartar. Til saman 11 raudlisteartar blei funne i 2016, hovudsakleg knytta til gamle almetre. Inkludert tidlegare registreringar frå artskart er det hittil kjent 21 raudlisteartar i undersøkingsområdet. Miljøfagleg Utredning meiner at utvidinga av Hisdalen isolert sett kvalifiserer til regionalt verdifullt (**) med naturverdiar knytta til rik og gammal edellauvskog med ein god bestand av grov alm, noko lågurt-furuskog og eldre boreal lauvskog. Denne variasjonen i skogtypar, samt eit udekka vernebehov for nokre av desse utformingane er hovedargument for verdisettinga. Ser ein utvidinga som ein del av Hisdalen naturreservat er dette ei klår styrke og difor er verdivurderinga sett til nasjonalt verdifullt (***). For eit eventuelt nytt, utvida verneområde opprettheld ein ein samla verdi som nasjonalt viktig og svært verdifullt (****), og utvidinga styrkar klårt denne vurderinga. Ut frå desse registreringane har fylkesmannen avgjort at området hadde kvalitetar for frivillig skogvern, og takka difor ja til tilbodet. Oppstartsmelding Fylkesmannen sende ut oppstartsmelding til fleire aktuelle interessepartar i brev av I tillegg vart starten av verneplanarbeidet kunngjort i Tidens Krav og Aura Avis samme dagen. Fylkesmannen la ut melding om verneplanarbeidet ut på heimesida si. Det er vist til denne i kunngjeringane. Innspelfristen vart sett til Vi fekk eit innspel frå Møre og Romsdal fylkeskommune som ikkje har merknader til verneprosessen. Brukarinteresser Det fråflytta bruket Almskåra ligg mellom reservatet og sjøen. Tilkomsten dit går etter ein sti som kryssar reservatet. Stien går vidare frå Almskår og opp mot fjellet. Området inngår i eit storviltvald der det vert jakta hjort. I samband med dette kan det vere aktuelt å rydde sikt frå jaktpostar. Det vert fiska i fjorden, og i samband med dette kan det vere behov for landfeste for båt. Fylkesmannen har teke omsyn til desse interessene i verneframlegget. Vi kan ikkje sjå at dette kjem i konflikt med eit vern. Vidare saksgang I samsvar med naturmangfaldlova og saksbehandlingsreglane i denne, skal Fylkesmannen sende verneframlegg på høyring. På bakgrunn av at det er gjennomført forhandlingar med grunneigarane og at det vart semje om avgrensing og framlegg til forskrift, reknar vi med at det eventuelt blir mindre justeringar av forskriftene etter høyring. Etter denne lokale og sentrale høyringa, vil Fylkesmannen, på bakgrunn av høyringsdokument og innkomne fråsegner, skrive ei tilråding til Miljødirektoratet.

6 6 Direktoratet fremmer så saka for Klima- og miljødepartementet som deretter vil førebu ho og legge fram eit forslag om vernevedtak for Kongen i Statsråd. Etter vernevedtaket ved kgl. res. vil erstatningar bli utbetalte i samsvar med avtalane. Fylkesmannen får så i oppdrag å gjere vedtaket kjent og sørge for at reservatet blir merka og skilta. Merking og oppmåling blir gjort av jordskifteretten etter krav frå fylkesmannen om grensegang og merking.

7 7 FORSKRIFT OM VERNEPLAN FOR SKOG. FREDING AV HISDALEN NATURRESERVAT I SUNNDAL OG TINGVOLL KOMMUNAR I MØRE OG ROMSDAL FYLKE Fastsett ved kongeleg resolusjon...med heimel i lov 19. juni 2009 nr. 100 om forvaltning av naturens mangfold (naturmangfaldlova) 34, jf. 37 og 62. Fremja av Klimaog miljødepartementet. 1 Føremål Formålet med naturreservatet er å bevare eit variert og stort skogsområde med sitt biologiske mangfald i form av naturtypar, økosystem, artar og naturlege økologiske prosessar. Området inneheld trua og sjeldan natur og det representerer fleire naturtypar med store verdiar knytt til gammal furuskog, dels også gammal lauvskog, rik edellauvskog og kalkskog. Området er lite påverka av inngrep og kontinuiteten i gamle tre og daudt trevirke er stadvis god. Området er vurdert til å ha ein nasjonal vernekvalitet. Den bratte bekkekløfta i Hisdalen aukar variasjonsbreidda i reservatet og området har samla sett ei særleg betydning for det biologiske mangfaldet. Området er velutvikla og med fleire sjeldne artar, spesielt varmekrevjande artar av planter, sopp og insekt. Høgdegradienten frå Sunndalsfjorden og opp til fjellet gjev eit variert artsmangfald. Det er ei målsetting å behalde verneverdiane i mest mogeleg urørt tilstand, og eventuelt vidareutvikle dei. 2 Geografisk avgrensing Naturreservatet omfattar eigedommane 90/1, 90/2, 90/4 i Sunndal kommune, og 102/1 og 102/2 i Tingvoll kommune. Naturreservatet dekkjer eit totalareal på ca dekar. Grensene for naturreservatet går fram av kart i målestokk...datert Klima- og miljødepartementet... Dei nøyaktige grensene for naturreservatet skal merkast av i marka. Knekkpunkta skal bli koordinatfesta. Verneforskrifta med kart blir oppbevart i Sunndal og Tingvoll kommunar, hos Fylkesmannen i Møre og Romsdal, i Miljødirektoratet og i Klima- og miljødepartementet. 3 Vernereglar I naturreservatet må ingen gjere noko som kan øydelegge eller redusere verneverdiane som er oppgitt i verneføremålet. I naturreservatet gjeld følgjande vernereglar: a) Vegetasjonen, medrekna daude buskar og tre, er verna mot skade og øydelegging. Det er forbode å fjerne plantar, sopp og lav eller delar av desse frå naturreservatet. Planting eller såing av tre eller annan vegetasjon er forbode. b) Dyrelivet, medrekna reirplassar og hiområde, er verna mot skade, øydelegging og unødig uroing. Utsetting av dyr er forbode.

8 8 c) Det må ikkje iverksettast tiltak som kan endre naturmiljøet, som t.d. oppføring av bygningar, anlegg, gjerde, andre varige eller mellombelse innretningar, parkering av campingvogner, brakker el. l., framføring av luftleidningar, jordkablar, kloakkleidningar, bygging av vegar, drenering eller anna form for tørrlegging, uttak, oppfylling og lagring av masse, utføring av kloakk eller andre konsentrerte tilførsler av forureining, deponering av avfall, gjødsling, kalking eller bruk av kjemiske plantevern- eller skadedyrmiddel. Forsøpling er forbode. Opplistinga av tiltak er ikkje uttømmande. d) Bruk av naturreservatet til teltleirar, idrettsarrangement eller andre større arrangement er forbode. 4 Generelle unntak Vernereglane i 3 andre ledd er ikkje til hinder for: a) Sanking av bær og matsopp. b) Jakt og fangst i samsvar med gjeldande lovverk. c) Skadefelling av store rovdyr i samsvar med gjeldande lovverk. d) Oppsetting av mellombelse, mobile jakttårn for storviltjakt. e) Fjerning av mindre mengder kvist i samband med utøving av storviltjakt. f) Beiting. g) Bålbrenning med tørrkvist eller medteken ved. h) Vedlikehald av stien frå Havdal til Almskår, og omlegging av stien etter evt. naturskade. Merking av eksisterande sti frå Almskår og opp til Almskårsetra samt rydding av kvist og nedfall frå den. Stiane er vist på vernekartet. i) Bruk og vedlikehald av eksisterande landfeste knytt til laksenøter og båtutlegg. j) Utsetting av saltstein. 5 Regulering av ferdsel All ferdsel skal skje med varsemd og omsyn til vegetasjon, dyreliv og kulturminne. I naturreservatet gjeld følgjande reglar om ferdsel: a) Motorisert ferdsel er forbode, medrekna start og landing med luftfartøy. b) Utanom stien vist på vernekartet, er bruk av sykkel, hest og kjerre samt riding forbode. 6 Generelle unntak Ferdselsreglane i 5 er ikkje til hinder for: Gjennomføring av militær operativ verksemd og tiltak i samband med ambulanse-, politi-, brannvern-, rednings- og oppsynsverksemd, samt gjennomføring av skjøtsels- eller forvaltingsoppgåver som er vedteke av forvaltingsstyresmakta. Unntaket gjeld ikkje øvingsverksemd. Ferdselsreglane i 5 andre ledd er ikkje til hinder for: a) Naudsynt motorferdsel i samband med uttransport av sjuke og skadde bufe. Køyretøy som vert nytta skal vere skånsame mot markoverflata. Ein skal gje melding til ansvarleg oppsyn for verneområdet i forkant av slik køyring. b) Naudsynt uttransport av felt elg og hjort med lett beltekøyretøy som ikkje set varige spor i terrenget.

9 9 c) Landing og start med Forsvaret sine luftfartøy. 7 Spesifiserte dispensasjonsreglar Forvaltingsstyresmakta kan etter søknad gi dispensasjon til: a) Avgrensa bruk av reservatet for aktivitetar nemnt i 3 d). b) Hogst og uttak av gran, platanlønn og andre framande treslag. c) Oppføring av gjerde og samleanlegg for beite. d) Etablering av nye fiskeplassar og landfeste for båt. e) Nødvendig motorferdsel i forbindelse med aktivitetar nemnt i 4 i) og 7 b) og c). f) Istandsetting, vedlikehald og skjøtsel av kulturminne. 8 Generelle dispensasjonsreglar Forvaltingsstyresmakta kan gjere unntak frå forskrifta dersom tiltaket ikkje er i strid med vernevedtaket sitt føremål og ikkje kan påverka verneverdiane nemneverdig, eller dersom tryggleiksomsyn og omsyn til vesentlege samfunnsinteresser gjer det naudsynt, jf. naturmangfaldlova Skjøtsel Forvaltingsstyresmakta, eller den forvaltingsstyresmakta bestemmer, kan setje i verk tiltak for å oppretthalde eller oppnå den natur- eller kulturtilstanden som er føremålet med vernet, jf. naturmangfaldlova Forvaltingsplan Det skal utarbeidast forvaltingsplan med nærare retningsliner for forvalting av naturreservatet. Forvaltingsplanen kan innehalde nærare retningsliner for gjennomføring av skjøtsel. 11 Forvaltningsstyresmakt Miljødirektoratet fastset kva instans som skal vere forvaltingsstyresmakt etter denne forskrifta. 12 Iverksetting Denne forskrifta trer i kraft straks. Samstundes vert Forskrift om vern av Hisdalen naturreservat, Sunndal kommune, Møre og Romsdal av , oppheva.