Saksnr Utval Møtedato SA 61/14 Samferdselsutvalet

Transkript

1 saksframlegg Dato: Referanse: Vår saksbehandlar: /2014 Magne Hanestadhaugen Saksnr Utval Møtedato SA 61/14 Samferdselsutvalet Tiltak i sambandet Hareid-Sulesund Bakgrunn Møre og Romsdal fylkeskommune ser første halvår 2014 ei urovekkjande trafikkauke på sambandet Hareid-Sulesund. Sambandet er i dag betjent av to ferjer med halvtimesavgangar på dagtid, men dette tilbodet reduserast til ei ferje frå 20:00 til 06:00 på kvardagar. Tilbodet er òg noko redusert på helg, med lengre opphald på natt. Hareid-Sulesund er det nest største sambandet i Møre og Romsdal fylke målt i personbileiningar, og det fylkeskommunale sambandet med mest attståande kjøretøy i Trafikkauka og aukande problem med attståande kjøretøy i 2014 fører til at Møre og Romsdal fylkeskommune vil fremje tiltak for å kunne imøtekome dei problema vi no ser i sambandet. Vurdering Sambandet Hareid-Sulesund vil starte opp i ny anbodskontrakt frå 1. januar Denne kontrakta har ein varigheit på 4 år til 2018, der oppdragsgivar har mogligheit for 1 år forlenging. Årsdøgntrafikken har frå 2002 til 2012 hatt ein auke frå 2212 personbileiningar i 2002 til 3287 personbileiningar i Dette er ein auke på 48,6 prosent. Denne trafikkauken ligg over snittet for alle sambanda i Møre og Romsdal som i perioden 2002 til 2012 auka med 35,7 prosent. Det var i 2013 ein svak nedgang i årsdøgntrafikken i sambandet, men første halvår 2014 viser ein årsdøgntrafikk på 3354 personbileiningar. Statens vegvesen har utført ein transportanalyse som anslår ein årsdøgntrafikk på omlag 3580 personbileiningar i I trafikkvekstprognosen for ferjesambandet er det lagt til grunn omlag 1,5 prosent vekst. Samanliknar vi trafikktala fram til september 2014, med tala fram til september 2013 ser vi at personbileiningane har auka med 4,9 prosent. Auken av store kjøretøy er større enn personbilar. Bilar inntil 6 meter har berre auka med 3,5 prosent, medan 17, 19 og 22 meter lange kjørtøy har auka med 5,6 prosent. Av dei store kjøretøya har 22 meter auka mest med heile 20,4 prosent. Grafen under viser årsdøgntrafikk frå 2010 og framover, talet for 2014 tek utganspunkt i at den årlege veksten er lik første halvår, medan 2015 er tal frå Statens vegvesen si trafikkvekstprognose. Her ser ein at sambandet Hareid- Sulesund i stor grad er konjunkturavhengig og såleis er det vanskeleg å lage nøyaktige prognoser. I 2013 var det ein svak nedgang i trafikken, og ser vi på året 2009, så hadde sambandet ein nedgang på 3,1 prosent frå året før. Det er nærliggande å knytte dette opp i mot finanskrisa og ein lav oljepris. Det er såleis vanskeleg å seie noko om den vidare trafikkutviklinga vil fortsette slik vi no ser.

2 ÅDT Hareid-Sulesund Prognose Snitt Ser vi på talet attståande bilar så har dette auka frå 1665 kjøretøy i 2010 til 6769 kjøretøy i Første halvår 2014 viser heile 4567 attståande kjøretøy. Ser ein denne utviklinga i forhold til trafikkutviklinga og dei prognosane som er lagt til grunn for anbodet som startar i januar 2015, så gir dette grunn til å vurdere om iverksetting av tiltak før 2018 er nødvendig. Attståande bilar sett i forhold til den totale trafikken er likevel ikkje over det nivå Møre og Romsdal fylkeskommune satt opp som ein maksimumsverdi i ferjestrategien på 2 prosent. Tabellen syner prosentvis attståande, tala for 2014 er for første halvår. Det er ein tydeleg oppgang i talet på attståande bilar frå 2011 og fram til i dag. Ser ein på månadene august og september i 2014 ser ein at desse månadene har auka betrakteleg samanlikna med same månadene I august har attståande auka med 88,8 prosent frå 358 til 676 kjøretøy. I september har auka vore på 68,8 prosent frå 975 til 1646 kjøretøy. Totalt er ein likevel ikkje oppe på meir enn 1,14 prosent attståande av totalt frakta kjøretøy. Ser ein einskild på september månad så er prosentvis attståande på 2,2 prosent. Ser ein på attståande fordelt på vekedag og klokkeslett har ein på same måte trafikktoppar, som igjen fører til problem på ferjekai og tilstøytane veg.

3 Attståande 2013 og 2014 Jan Feb Mar Apr Mai Jun Jul Aug Sep Okt Nov Des Ser ein på fordelinga av totalt attståande kjøretøy fordelt på vekedagane i første halvår 2014, så ser ein at det på Hareid-Sulesund sambandet er ein topp på torsdagar. Det er òg trafikktoppar på morgon og ettermiddag, der trafikken på ettermiddag skil seg ut både i mengde og varigheit. Grafane under tek utgangspunkt i den totale trafikken dei første 26 vekene i 2014, fordelt på vekedag og klokkeslett. Problema med attståande trafikk er i all hovudsak direkte knytt opp i mot bestemte klokkeslett, og tiltak kan knytast direkte opp i mot desse tidspunkta. Tiltak som er direkte retta mot visse tidsrom kan være å nytte takstregulativet for å søkje å spreie trafikken frå tidspunkt der det er mykje attståande. Bruk av takstregulativ på ein slik måte, vil på grunnlag av dei rabattordningane som gjeld, måtte bety at avgangar før og etter trafikktoppar må verte tilnærma gratis. Hareid- Sulesund er i dag eit nettoanbod men vil frå 1. januar 2015 gå over på eit

4 bruttoanbod. Møre og Romsdal fylkeskommune vil då få ansvaret for inntektssida av anbodet, og står såleis friare i bruk av takstregulativ som verkemiddel. I dagens situasjon vil eit slikt tiltak måtte gjerast i samarbeid med operatøren på sambandet og den økonomiske sida av dette er ikkje avklart. Eit grovt overslag viser ein kostnad på opp i mot 10 millionar kroner per år viss dette tiltaket avgrensast til fire turar på alle kvardagane. Møre og Romsdal fylkeskommune ser likevel at eit slik tiltak vil verte avgrensa til dei reisande som kan velje reisetidspunkt og at dette berre vil vere eit avdempande tiltak som må kombinerast med andre tiltak. Lysregulering av filene på oppstillingsplassen på Hareid, slik at attståande kjørtøy kan stå i den fila dei vart ståande att i, vil virke tryggjande for dei reisande. Dette tiltaket vil ikkje innverke på kapasitetsproblema, men vil i kombinasjon med takstregulativet kunne gi ønskja effekt på Hareid sida av sambandet. Ei slik lys styring av om bordkjøring har vorte etablert på Magerholm. Skal ein gjere noko tilsvarande på Hareid antek ein eit kostnadsoverslag på 3,5-4 millionar inklusiv meirverdiavgift. Ein må likevel gjære grundigare undersøkingar før ein kan seie noko meir konkret om kostnadane med ei slik lysregulering. Eit tiltak som vil løyse problema ein no ser, er innsetjing av ei tredje ferje i sambandet. Samanliknar ein Hareid-Sulesund sine nøkkeltal med andre samband i fylket, ser ein at sambandet kan samanliknast med Sykkylven-Magerholm og Molde-Vestnes. Dei tre er fjerde, femte og sjette største ferjesamband i nasjonal målestokk. Sykkylven-Magerholm har 3 avgangar i timen, noko Molde-Vestnes òg vil få i Ei løysing med innsetjing av ei tredje ferje vil krevje ein grundigare gjennomgang av fleire problemstillingar. Handlingsrommet i kontraktane vil måtte analyserast, noko Møre og Romsdal fylkeskommune har starta opp arbeid med. Administrasjonen har gjennomgått anbodskontrakt gjeldande frå 1. januar 2015 og ser det som mogleg å kunne kjøpe seg opp i denne. Ei innsetjing av ei tredje ferje vil kome på om lag millionar i året viss ein tek utgangspunkt i tala for det nye anbodet. Det kan òg vere eit alternativ å nytte reserveferja i anbodet som ei tredje ferje, og vi kan anta at det vil kome noko rimeligare ut. Det vil òg være spørsmål til om det er ledig ferjemateriell i marknaden, dette er eit arbeid ein må starte opp med snarast mogleg, om eit alternativ med ei tredje ferje er aktuell. Det er ikkje mogeleg å seie noko meir konkret om dette innanfor det tidsperspektivet Møre og Romsdal fylkeskommune har hatt til å sakshandsame moglege tiltak på sambandet. Ei tredje ferje vil sette krav til liggekai, då berre ferjekaia på Hareid er tilrettelagd for at ei ferje kan liggje i ro medan det er drift i ruta. Dette er eit spørsmål Møre og Romsdal Fylkeskommune ikkje endå har sett nærare på. Det har blitt stadig dyrare å drifte ferjesambanda i Møre og Romsdal. Ser vi på kostnadsutviklinga i ferjesektoren så har kostnadsindeksen for innanriks sjøfart ferjer auka med 32,5 prosent frå 1 kvartal 2006 til 4 kvartal Konsumprisindeks auka i same periode med 13,5 prosent. Den prosentvise auka i kontrakts beløp for samband utlyst dei siste åra har auka betrakteleg. Rammeoverføringane frå staten er ikkje i høve til kva Møre og Romsdal fylkeskommune bruker på ferjedrifta. Denne differansen var på eit meirforbruk i høve til overføringane på nesten 18 millionar kroner i 2010, og har dei siste åra auka betrakteleg. Det er utrekna eit meirforbruk i høve til statlege overføringar på over 90 millionar frå 2015, viss det ikkje blir endringar i tildelt ramme i statsbudsjettet for Handlingsrommet for å krevje ei ekstra ferje og eit betre tilbod, er slik Møre og Romsdal fylkeskommune ser det ikkje til stades når den økonomiske situasjonen er slik.

5 Konklusjon Fylkesrådmannen meiner at den utrekna årsdøgntrafikken i 2015 for det nye anbodet i sambandet Hareid-Sulesund kan verte utfordra, viss trafikkutviklinga fortsett slik ho har gjort i Vidare kan det no sjå ut som at ein trafikkvekstprognose på 1,5 prosent, som er lagt til grunn i anbodet, kan være for lavt satt utifrå den veksten vi ser i personbileinignar på 4,9 prosent til no i Fylkesrådmannen meiner at prosentvis attståande i sambandet Hareid-Sulesund er under det krav som er satt i gjeldande ferjestrategi om at talet på attståande kjøretøy ikkje noko år skal vere høgare enn eit maksimumsnivå på 2 prosent. Dette nivået er i snitt til no oppe i 1,14 prosent inneverande år, men ein er i einskilde månader over verdien på 2 prosent. Ser ein på attståande fordelt på vekedag og klokkeslett har ein på same måte trafikktoppar, som igjen fører til problem på ferjekai og tilstøytane veg på Hareid sida av sambandet. Fylkesrådmannen meiner at innsetjing av ei tredje ferje på sambandet Hareid- Sulesund vil løyse dei problema ein ser på sambandet, men ser ikkje at det er eit økonomisk handlerom for ei slik løysning. Det vil dessutan kunne vere føremålstenleg å sjå korleis situasjonen utviklar seg framover, når det gjeld næringstrafikken på sambandet. Bruk av reserveferja i anbodet til ei løysing med tre ferjer, er eit alternativ som kan vere aktuelt. Fylkesrådmannen meiner at ved å innføre tiltak i høve til trafikktoppane og tiltak på Hareid ferjekai vil ein kunne dempe dei problema ein no ser på sambandet. Dette er tiltak som inneber å nytta takstregulativet for å søkje å spreie trafikken og innsetjing av lysregulering av filene på oppstillingsplassen på Hareid ferjekai. Forslag til vedtak: 1. Samferdselsutvalet tilrår at det blir fremja tiltak i sambandet Hareid- Sulesund, slik at ein dempar problema ein ser med auka i attståande kjøretøy og problem knytt til Hareid ferjekai. 2. Samferdselsutvalet meiner ei innsetjing av ei tredje ferje i sambandet Hareid-Sulesund vil vere eit tiltak som vil løyse problema ein no ser, men at det på grunnlag av den økonomiske situasjonen til Møre og Romsdal fylkeskommune ikkje vil vere ei tilrådeleg løysing. 3. Samferdselsutvalet meiner ein skal gjere forsøk med å nytte takstregulativet for å søkje å spreie trafikktoppane på sambandet Hareid-Sulesund, men ser at dette åleine ikkje vil være nok til å løyse dei trafikkmessige problema på Hareid ferjekai. 4. Samferdselsutvalet meiner ein skal starte opp arbeid med lysregulering av filene på oppstillingsplassen på Hareid ferjekai for å tryggje dei reisande. Ottar Brage Guttelvik fylkesrådmann Arild Fuglseth samferdselssjef Vedlegg 1 Melding om vedtak - Ulstein kommunestyre krev tre ferjer på sambandet Hareid- Sulesund 2 SA-61/14 - Ferjesambandet Hareid - Sulesund