Korleis kan ein nytta autoritetar for lokalitetar til å laga nye spanande kartbaserte tenester? Stein Runar Bergheim Asplan Viak Internet A/S

Transkript

1 Korleis kan ein nytta autoritetar for lokalitetar til å laga nye spanande kartbaserte tenester? Stein Runar Bergheim Asplan Viak Internet A/S

2 METADATA

3 Kva gjer du her? (Kvifor skal vi høyre på deg?)

4 Eg kjem frå «AVINET» Eitt selskap i Asplan Viak gruppa Grøfter? Vatn/avløp? Arkitektur? Ja, ja det og men også IT! GIS! Data! Kartløysingar for internett Kven er vi til for? Norske regionale og nasjonale etatar Tilsvarande ein del andre stadar i Europa og i Midt-Austen

5 Og kven er eg? GIS, IT, og dataentusiast Ugras i eitt blomsterbedd av plan- og forvaltningsvekstar Ein demokrat mellom diktatorar Takka ja til eitt 2-vekersprosjekt i Midt-Austen for seks år sidan På leit etter svar: Europeiske FoU Standardisering, INSPIRE Europeiske geodata-direktivet Dataanriking, datautforskingstenester, visualisering Nordfjording omset til nynorsk sjølv...

6 Samarbeider med RA Tidsrom

7 Bakgrunnslenkjer Auto-Tagging til thesauri, SKOS filer, autoritetsreg. Auto-tagging til stadnamn, geonames Intra-lenkjer Geotagging crowd-sourcing applikasjon Historiske stadnamn Aggregering ved hjelp av MINT Enklare måtar å aggregere?

8 Oversyn Den tradisjonelle løypa for publisering og anriking av (geo)data Gamle og nye utfordringar Informasjonssøk, anriking av data Dei nye moglegheitene Enklare dataintegrasjon (Auto-) anriking av data RDF & (Geo)SPARQL Ting vi gjerne skulle ha sett...

9 DEN TRADISJONELLE LØYPA

10 Kva er problemet med den tradisjonelle løypa for å få tak i og publisere geodata?

11 Data ligg lagra i lokale filer, databasar

12 Nokon som står dataene nær er glad i dei og ynskjer å verne dei mot farane ved ubeskytta... (gjen)bruk

13 Avtalar, lisensar, tidsavgrensing, bruksavgrensing, vilkår

14 Må tolke kjeldedatamodellen og innhaldet

15 Anriking, verdiauke som kjem til i lokale applikasjonar verken kan eller vil finne vegen attende til kjelda

16 Ja men det virkar bra som det gjer!

17 Ja det gjer det men etter ein slik syklus er det berre ein einaste tanke som har teke eitt klamt tak på sjela...

18 «ALDRI MEIR» (Mykje arbeid, godt det er lenge til neste gong)

19 Men vi har då allereie laga datatenester og API?

20 State-of-the-art for distribuert datalagring i kartverda er WMS, WCS og WFS

21 WMS/WCS gjer data/biletdata om til georeferete bilete som kan lesast over nett

22 WFS gjer tilgong til fullstendig datamodell og vektordata i full oppløysing

23 Men - ytelsen er ikkje *allverda*

24

25 Å seie ja på XML Relativt stor overhead <?xml version= 1.0 encoding= UTF-8? xmlns:mittskjema= > <root> <mittskjema:svar>ja</svar> </root>

26 Kartverket sine «seinaste» tilebaserte tenester er raske, effektive og uvurderlege

27 Spesielt med lokal caching/ mellomlagring

28 Men API/OGC framleis avhengig av ulike kjeldemodellar og «ikkje sjølv-dokumenterande» semantikk

29 GAMLE OG NYE UTFORDRINGAR

30 Tenester vs data Våre data er dei beste og (viktigaste) i verden Så lenge våre tenester var dei einaste var dei også dei viktigaste Men... slik det er i dag er våre tenester mindre enn andre Våre tenester er ofte betre og i alle fall meir avanserte Men vi har ikkje ei krone til marknadsføring

31 Karttenester populære karttenester på nett

32

33 Datakvalitet & tenester Datakvalitet Google Apple Nokia/Bing OSM Oppdatert **** *** ** **** Korrekt * * **** ** Fullstendig ****(*)? *** **** Nøyaktig ** ** *** * Dekning **** *** ** *** Marknad Web, Mobil Mobil Web, mobil, Bilnavigasjon Overalt, i aukande grad

34 Observasjonar Presisjon er ikkje alt (for å få til bruk) +/- 20 meter (eller meir) er heilt ok for tenestebruk (ikkje for å finne att ledningar, og ting under bakken) Alt finst og litt til Før var det utfordringa å finne det ein leitte etter Støyfiltrering den nye utfordringa Kva for eitt (to) av dei ti treffa ein har fått er det rette

35 DEI NYE MOGLEGHEITENE

36 Så RDF skal liksom forandre alt då?

37 Neppe, men det har eitt sjarmerande potensiale for området

38 Vi kan for eksempel redusere tidsbruken på dataintegrasjon

39 Du skulle snakke om kart!

40 Fyrst må vi gje datagrunnlaget vårt koordinatar

41 Vi kan ta utgangspunkt i ein eksisterande RDF ressurs

42 Ft1910

43 Geonames

44 DbPedia

45 Leg til ein trippel!

46 Resultatet

47 Vi må lagre både PURL og koordinatar

48 Vi har fått koordinatar, ekstrainformasjon gratis. Kan oppdatere desse seinare

49 Men der er ting å merkje seg...

50 Kvifor ser *mange* Semantic Web tenester slik ut?

51 Lett å integrere heterogene data men ikkje så lett å lage tiltalande einskapleg presentasjon...

52

53 Automatisk anrika data kan no bli litt så som så... Det finst meir enn eitt Blåfjell

54

55

56 Kva så med kart? (Geo)SPARQL-baserte kartlag Desentralisering av informasjon Kan bruke ontologiar til å bestemme kva som skal synast Døtre og søner av Noreg

57 Vi kan lese data frå ein SPARQL database via nett og mate fram all informasjon utan å kjenne til anna ved datamodellen enn X, Y og eitt namn Denne kan så visualiserast i eitt kart

58 Javel men kan vi byrje med dette då? Må vi ikkje vente til dei sentrale registra er publiserte?

59 Nokre register er allereie klar og internasjonale kjelder finst allereie

60 Stadnamn: Geonames, Getty Thesaurus of Geographical Names

61 Konsept: GEMET, UNESCO, LCSH

62 Addresser: Openstreetmap

63 Artiklar: DbPedia, Wikipedia

64 Personar: VIAF

65 Sikkert bra men ikkje bra nok kva trengst for at det skal bli «skikkeleg"?

66 SSR har ~1 mill stadnamn, Geonames har ~70 tusen

67 Matrikkelen: addresser, gardsnummer, bruksnummer

68 Personar: noko ope som er norsk...

69 Hendingar, fenomen:

70 Tidsperiodar, epokar:

71 Med nokre få slike koplingar kan vi generere kart som fortel historier ikkje berre viser punkt

72 Takk for merksemda, spørsmål/svar (STEIN) RUNAR BERGHEIM