FORPROSJEKT. Statens vegvesen. Prosjekt: Rv. 5 Storehagen bru, gang og sykkelsamband i Førde sentrum. Kommune: Førde

Transkript

1 FORPROSJEKT Statens vegvesen Prosjekt: Rv. 5 Storehagen bru, gang og sykkelsamband i Førde sentrum Kommune: Førde Region vest Leikanger kontorstad November 2014

2 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 1 Forord På oppdrag frå Vegavdeling Sogn og Fjordane har Ressursavdelinga i Statens vegvesen laga forprosjekt for tilbod til mjuke trafikantar langs rv. 5 Storehagen i Førde kommune. Målet med forprosjektet er å kartlegge behovet for eit utbetra tilbod til mjuke trafikantar over Storehagen bru. Løysingane må sjåast i samanheng med vegnettet i resten av Førde. Rapporten skal ende i ei tilråding for kva løysing som bør veljast, og kva konsekvensar dette får. Rapporten er utarbeidd av Statens vegvesen. Avklaring av saksgang for vidare planlegging vil skje i samråd mellom Førde kommune, Statens vegvesen og Sogn og Fjordane fylkeskommune.

3 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 2 Innhald 1 MÅL FOR PLANARBEIDET OG PLANAVGRENSING BAKGRUNN FOR PLANARBEIDET... 5 MÅL FOR VEGPROSJEKTET... 5 VURDERT OMRÅDE ANDRE PLANAR I OMRÅDET GENERELT... 6 KOMMUNEPLAN... 6 REGULERINGSPLANAR... 7 SYKKELBYEN FØRDE... 8 INNSPEL SITUASJONEN I DAG PLANOMRÅDET OG PLANAVGRENSING AREALBRUK Generelt Målpunkt i Førde VEG OG TRAFIKK Vegstandard Kollektivtrafikk Tilbod til mjuke trafikantar Dagens trafikk Ulykker MILJØTEMA FLAUM OG HAVSTIGNING GEOLOGI OG GEOTEKNIKK FORSLAG TIL VEGSTANDARD INNLEIING METODE RESULTAT UVISSE TRAFIKKMENGDER VEGSTANDARD KØYREVEG VEGSTANDARD FOR ANLEGG FOR MJUKE TRAFIKANTAR GRØNTANLEGG VURDERTE ALTERNATIV GENERELT ALTERNATIV 1: NY GANG- OG SYKKELBRU PÅ VESTSIDA a) Sykkelveg med fortau på vestsida, eks. gang- og sykkelveg på austsida b) Sykkelfelt og fortau på begge sider av rv. 5, med gs-veg over Storehagen bru ALTERNATIV 2: NY GANGBRU PÅ AUSTSIDA - SYKKELVEG MED FORTAU VIDARE NORDOVER ALTERNATIV 3: 2 NYE BRUER a) Sykkelfelt og fortau nord for Storehagen bru b) To nye gangbruer sykkelveg med fortau på austsida, gangveg/fortau på vestsida KOSTNADSVURDERING... 45

4 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side HØGRESVINGEFELT I RV. 5 NAUSTDALSVEGEN FORKASTA ALTERNATIV c) Sykkelveg med fortau på begge sider av rv Undergang i krysset med Storehagen OPPSUMMERING OG TILRÅDING OPPSUMMERING AV KONSEKVENSAR KONKLUSJON TILRÅDING TRINNVIS UTBYGGING VIDARE ARBEID... 53

5 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 4

6 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 5 1 Mål for planarbeidet og planavgrensing 1.2 Bakgrunn for planarbeidet I samband med handlingsprogram for NTP er det rekna kostnader for ei ny gang- og sykkelbru på vestsida av Storehagen bru. Kostnadar vart i samband med kommuneplan trafikk Førde sentrum rekna til om lag 13 mill. kr, og inkluderer 5 m brei bru (total breidde), og om lag 50 m gangog sykkelveg i tilknyting til brua. Regjeringa sin sykkelstrategi har som mål å auke talet på reiser i Norge med sykkel frå dagens 4 prosent til 8 prosent. Førde har sidan 2012 vore sykkelby. Hovudmålet til sykkelbyen Førde er å auke sykkelbruken. Rv. 5 Storehagen er ei av gatene med mest trafikk i Førde sentrum. Det har vore ynskje frå Førde kommune om å legga rv. 5 utanom sentrum, men det er i tidlegare planarbeid (Trafikkplan Førde Sentrum) konkludert med at det ikkje kjem midlar til dette på mange år. Over Storehagen bru er det i dag gangveg på om lag 2,5 m på austsida av brua. Det fins ikkje tilbod på vestsida. Dette er ei viktig ferdselsåre for mjuke trafikantar, og ein ynskjer å betra dette med utvida bru eller ny bru i området. I samråd med kommunen gjennomfører me eit forprosjekt for å kartleggja kva tilbod ein bør legga opp til for mjuke trafikantar langs Storehagen bru. 1.3 Mål for vegprosjektet Hovudmålet er: Å sikre god framkomst for mjuke trafikantar over Storehagen bru. I tillegg skal prosjektet sjå på ei god og logisk vidareføring av gang- og sykkeltilbodet nord for Storehagen bru. 1.4 Vurdert område Området som er vurdert i dette forprosjektet går langs rv. 5 Storehagen. I nord er planområdet avgrensa av Klettatunnelen og ein planlagt gang- og sykkeltunell på austsida av denne. I sør er avgrensinga gjort mot eksisterande rundkøyring mellom rv. 5 og E39.

7 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 6 2 Andre planar i området 2.1 Generelt Når nye gater og vegar skal planleggast og byggast, må det takast omsyn til korleis Førde vil sjå ut i framtida. Kvar det blir bygd bustader og kvar vil tyngda av arbeidsplassane vere? Kvar skal skular og barnehagar kome? Dette skapar målpunkt for reisande og er avgjerande for kvar nye ferdselsårer bør ligga. I dette arbeidet er kommuneplanen sin arealdel lagt til grunn. Den syner vedtekne arealdisponeringar fram til 2017, kvar nye næringsareal er tenkt etablert, kvar nye bustader skal byggast, landbruksområder, friluftsområder med meir. Kommunen har også vedteke retningslinjer for byutvikling som gir ei rekke haldepunkt for korleis fellesplassar, torg, parkering, gatestruktur med meir, bør organiserast, ivaretakast osv. Slike retningslinjer er også aktuelle for framtidige traseval, standard og utforming. 2.2 Kommuneplan Kommuneplan for tilgrensande område til rv. 5 Naustdalsvegen. Figur 2.1: Utsnitt av kommuneplanens arealdel. Kjelde: Førde kommune.

8 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Reguleringsplanar Figur 2.2: Gjeldande reguleringsplanar for planområdet. Kjelde: Førde kommune Det er planlagt ei ny gang- og sykkelbru frå Naustøyna over til Elvevegen. Denne er førebels planlagt med ei gangbreidde på 1,8 m. Dette forprosjektet må sjåast i samanheng med denne brua, og kva breidde denne bør ha. Førde kommune ynskjer innspel på dette.

9 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 8 Reguleringsplan Elvevegen viser kor gangbrua er planlagt. Brua er markert med raud sirkel, og er planlagt i underkant av 200 meter aust for Storehagen bru. Figur 2.3 Reguleringsplan for ny gangbru ved Naustøyna Reguleringsplanen for Elvevegen har i føresegnene opna for at det er høve til å gjere mindre justeringane av traseen for gangbrua og stiar i friområda når dette ikkje svekkar føremålet i tiltaket. Brua ved Naustøyna er regulert til ca 4 meter totalbreidde, og 1,8 meter ferdselsareal, men kan ved hjelp av «dispensasjon/mindre vesentleg endring» endrast til å bli noko breiare utan å krevje ny reguleringsplan. 2.4 Sykkelbyen Førde I 2012 signerte Førde kommune, Sogn og Fjordane fylkeskommune og Statens vegvesen Vegavdeling Sogn og Fjordane ein avtale for å utvikle Førde som sykkelby. Dei generelle måla i avtalen er: Effektmål Prosjektet sitt hovudmål er å auke sykkelbruken, mellom anna ved overføring av reiser frå bil til sykkel. Samtidig må tryggleiken for syklistar betrast slik at ikkje talet på sykkelulykker går opp. Resultatmål Utarbeide plan for samanhengande hovudnett for sykkel med utgangspunkt i handlingsplanen i rapporten «Sykkelbyen Førde». Planen skal forankrast i kommuneplanen sin arealdel Bygge og utbetre prioriterte sykkelanlegg, tufta på plan for samanhengande hovudnett for sykkel Utvikle og gjennomføre ulike haldningsskapande tiltak og kampanjar Ta initiativ til samarbeid med lokale aktørar, for eksempel frivillige organisasjonar og næringslivsaktørar Arbeidet for å nå måla er starta opp, og nedanfor er det skissert kva som er definert som hovudnett for sykling. Prinsippskissa viser kva som er planlagde tiltak, og kva som er eksisterande anlegg.

10 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 9 Figur 2.4 Prinsippskisse for planlagt hovudnett og sekundærnett for sykling i Førde. (Kjelde Førde kommune) Hovudnett for sykling er definert som ein ring som går frå Storehagen, austover langs Angedalsvegen (fv. 481), via fv. 484 forbi Førde sentralsjukehus, til E39, og sørover langs E39 til Storehagen bru og rv. 5 Naustdalsvegen. Hovudsykkelringen er planlagt med ein blanding av gang- og sykkelveg og sykkelfelt. Angedalsvegen vil bli etablert med sykkelfelt, medan det vert gang- og sykkelveg langs fv. 484 og deler av E39. Delar av gang- og sykkelvegen eksisterer i dag. På sikt vil ein bygge ny bru over Jølstra ved Øyrane/Halbrendsøyra, og ved nytt planlagt utbyggingsområde på Hafstad. I tillegg er det planlagt ny bru over Løken til nytt planlagt utbyggingsområde på Indre Øyrane. Dette vil danne sekundære sykkelringar i Førde sentrum. Alle nye bruer vert planlagt utført med sykkelfelt og fortau. For Storehagen bru er det vist behov for nytt sykkelfelt i gate/veg. Hovudstrategien er at Førde sentrum skal ha sykkelfelt og fortau som løysing, medan områda utanfor sentrum skal ha gang- og sykkelveg. Det er i tillegg utarbeidd eit kart som viser meir konkret eksisterande og planlagde sykkeltiltak i Førde kommune. Dei planlagde tiltaka skal gjennomførast i samband med Førdepakken.

11 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 10 Figur 2.5: Eksisterande og planlagde sykkeltiltak i Førde. (Kjelde Førde kommune) Tiltak langs rv. 5 er ikkje teikna inn på dette kartet. Vestsida av rv. 5 er vist som ei kritisk strekning grunna manglande tilbod. I framtidig situasjon er det planlagt sykkelfelt på begge sider av fv.481 frå krysset med rv. 5 til Skora. Det er også planlagt sykkelfelt langs E39 på austsida av Storehagen bru. Frå Halbrendsøyra til Øyrane er det planlagt ei bru som med sykkelfelt som vil verta ei naturleg kopling til blant anna Øyrane vidaregåande skule. Nord i planområdet er det planlagt at Klettatunnelen skal få eigen gang/sykkelveg på austleg side av rv Innspel Førde kommune har spelt inn at dei ynskjer store tre på begge sider i heile Naustdalsvegen, i tillegg til møbleringssoner langs eksisterande bebyggelse. Dette skal difor omtalast i alle alternativa som blir vurdert i dette forprosjektet. I tillegg skal eit høgresvingefelt i Naustdalsvegen (rv. 5) mot Storehagen (fv. 481) vera med i alle alternativa.

12 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 11 3 Situasjonen i dag 3.1 Planområdet og planavgrensing Arbeidet med forprosjektet blir avgrensa til rv. 5 Naustdalsvegen, frå E39 til Klettatunnelen. Forprosjektet tek i hovudsak for seg Storehagen bru, og utbetring av tilbodet til mjuke trafikantar over denne brua. Ein må i tillegg sjå løysingane over Storehagen bru i samanheng med eksisterande og planlagde samband for mjuke trafikantar på tilstøytande vegnett. Det er difor aktuelt å sjå på nye løysingar for heile rv. 5 til Klettatunnelen. Figur 3.1: Planområdet rv. 5 Naustdalsvegen 3.2 Arealbruk Generelt Området er prega av industri på Halbrendsøyra og Øyrane, og handel (kjøpesenter) og kontor rundt rv. 5. På Indre Øyrane er det ein vidaregåande skule, og eit stort område er regulert til nytt bustadområde Målpunkt i Førde Asplan Viak gjennomførte i 2012 ein rapport for Førdepakken AS for å vurdera «bompengar eller ikkje verknadar for Førde». Det blei i forbindelse med denne rapporten utarbeida tre kart som er vist nedanfor. Karta illustrerer kva side av Storehagen bru som har høgst aktivitet, og dermed høgst potensiale for gåande- og syklande. Det beste gang- og sykkeltilbodet bør ideelt sett ligga på den sida med høgst aktivitet.

13 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 12 Figur 3.2: Befolkningstettheit i Førde Kartet ovanfor viser befolkningstettheit i Førde symbolisert med lys farge for låg tettheit og mørk farge for høg tettheit. Kartet viser mellom anna stor tettheit av befolkning sørvest for Storehagen bru. Figur 3.3: Arbeidsplassar i Førde Kartet viser arbeidsplassar symbolisert med sirklar. Størrelsen på sirklane aukar i takt med talet på tilsette. Som ein kan sjå av karet ovanfor er dei fleste arbeidsplassane i Førde lokalisert aust for Storehagen bru. Det er også mange arbeidsplassar vest for Storehagen bru.

14 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 13 Figur 3.4: Målpunkt i Førde, skular, barnehagar, kultur og idrett Kartet ovanfor viser kultur og idrett, barnehagar og skular i Førde kommune. I tillegg til dei skular som kartet syner, eksisterar Sunnfjord Folkehøgskule og Slåtten Skule. Desse er ikkje vist på kartet, og ligg aust for Storehagen bru. Som ein kan sjå av kartet, ligg målpunkta hovudsakleg aust for Storehagen bru. Både karta ovanfor og synfaringa vi hadde i Førde 21. oktober viser at det er ein større del målpunkt, arbeidsplassar og trafikk på austsida enn vestsida av Storehagen bru. Det er likevel mange arbeidsplassar og butikkar på vestsida, og desse manglar eit tilfredsstillande tilbod for mjuke trafikantar. 3.3 Veg og trafikk Vegstandard Rv. 5 i planområdet går frå rundkøyringa ved E39 i sør til Klettatunnelen i nord. Det er to lysregulerte kryss og tre rundkøyringar innanfor planområdet. Planområdet er flatt med unntak av tidvise små høgdeforskjellar mellom køyrebana og sidearealet. Rv. 5 går over Storehagen bru, som har tre køyrefelt på om lag 3,25 m og ein gangveg fråskilt med rekkverk på austsida av brua. Gangvegen er om lag 2,5 m brei. Tverrsnittet på brua som vist her:

15 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 14 Figur 3.5: Tverrsnitt av Storehagen bru slik den er i dag Breidda av rv. 5 nord for brua er i dag mellom 10 og 12,4 meter (inkludert midtrabattar). Årsaka til variasjonen er at vegen vekslar mellom 2 og 3 køyrefelt. Breidda på midtrabatten varierer mellom 1 og 4,7 m. I tillegg er det rabattar mot parkeringsareal og gang- og sykkelveg i gateprofilet. Skillet mellom rv. 5 og parkeringsareal/gang- og sykkelveg varierer mellom 1,5 og 4 meter. Rv. 5 har fartsgrense 50 km/t i heile planområdet. Ved denne fartsgrensa er det tillete med fortau for gåande. Det er såleis ikkje krav om rabatt eller rekkverk mellom køyrande, gåande og syklande Kollektivtrafikk Det eksisterar to busstopp innanfor planområdet. I aust er busslomma lokalisert ved Mo og Øyrane vidaregåande skule. På vestsida er busslomma lokalisert rett sør for rundkøyringa ved Øyrane. Busslomma på vestsida har noko kort «utkøyringsareal» på sørsida, og ville vore bygd ansleis om den vart bygd etter dagens normalar. Å bygge sykkelveg/sykkelfelt i forbindelse med desse er ansett som uproblematisk. Det er om lag 100 bussar dagleg som trafikkerar rv Tilbod til mjuke trafikantar Kartet nedanfor viser eksisterande gang- og sykkelvegar i og nær planområdet. Desse er merka med rosa linjer.

16 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 15 Figur 3.6: Gang- og sykkelveg langs E39 og rv. 5 (vist med rosa strek). Kjelde: NVDB Storehagen bru Storehagen bru er blant dei mest trafikkerte vegane i Førde, og er eit viktig samband for gåande og syklande. Brua bitt saman størstedelen av befolkninga sør for Jølstra med nordsida av Førde sentrum. Dette inkluderar viktige målpunkt som kjøpesentera Handelshuset Førde og Elvetorget. Storehagen bru har i dag berre gangveg på austsida. Denne gangvegen er skild frå køyrevegen med rekkverk. Gangvegen er om lag 2-2,5 m brei. Dette er for smalt for kombinert gang- og sykkelveg, og det oppstår uheldige situasjonar på grunn av dette. Det hender at gåande nyttar køyrebana på vestsida av brua for å komme seg over brua, noko som skapar trafikkfarlege situasjonar. Nord for Storehagen bru På austsida av rv. 5 er det kombinert gang- og sykkelveg frå Storehagen bru til Klettatunnelen. Breidda varierer mellom om lag 2,3 og 3,5 m. Gang- og sykkelvegen fortset gjennom Klettatunnelen i eit smalt gangareal skilt frå køyrevegen med rekkverk. Dette sambandet knyt Hornnes og Bergum saman med Førde sentrum. På vestsida av rv. 5 er det ingen tilbod til syklistar. Mellom kjøpesentra og rv. 5 er det parkeringsareal og internvegar. Heilt nærast fasadane er det nokre smale felt til å gå på. Desse smale fortaua går

17 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 16 nord til busslomma ved Naustdalsvegen 5. Her flyttast fortauet ut mot rv. 5. Ved Concord AS Førde går tilbodet over til å gå i blanda trafikk i tilkomstvegen til parkeringsplassane. Ved Firdavegen 20 er tilbodet ein kort gang- og sykkelveg fram til gangfeltet ved rundkøyringa. Tilgrensande anlegg for mjuke trafikantar Det er etablert kombinert gang- og sykkelveg langs nordsida av E39 på delar av strekninga frå sentrum og vestover. I sentrum sør (Hafstadvegen) går ruta for mjuke trafikantar gjennom lokalvegnettet. Her er situasjonen uoversiktleg med mykje parkering, varelevering og utflytande areal mellom fasadane. Austover frå Storehagen bru er det kombinert gang- og sykkelveg/fortau som går delvis nord og sør for E39, men dette anlegget er ikkje sett på som samanhengande. I Storehagen (fv.481) er det merka sykkelfelt langs delar av vegen, men berre på sørsida. Sykkelfeltet er i dag ikkje merka opp med sykkelsymbol i sjølve feltet. Dette er første steg mot å etablera sykkelfelt langs fv. 481 frå rv. 5 i vest til Skora i aust. Sykkelfeltet blir sporadisk nytta til parkering og raske stopp for bilistar Dagens trafikk I 2012 var årsdøgntrafikken på rv. 5 mellom 6600 kjt/døgn og kjt/døgn (ved Storehagen bru). Trafikken er høgast i dei sørlege delane av planområdet. Krysset mellom E39 og rv. 5, og mellom rv. 5 og fv. 481 har kapasitetsproblem i rushtida. Det eksisterer ikkje teljingar av dagens trafikk av mjuke trafikantar. I 2009 vart siste reisevaneundersøking gjennomført (RVU 2009), og for Sogn og Fjordane viser undersøkinga at 5 % av reisene vert gjennomført med sykkel og 23 % til fots. Nasjonalt er desse tala 4- og 22 % Ulykker I Statens vegvesen sitt ulykkesregister blir ulykker med personskade registrert, ulykker med berre materielle skader blir normalt ikkje registrert. Frå 2001 til og med 2012 er det berre registrert 2 ulykker på rv. 5 i planområdet. Figur 3.7: Trafikkulykker registrert frå (grøne punkt er lettare skadde, gule er alvorleg skadde). Kjelde: NVDB

18 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Miljøtema Vurderingane av miljøtema for planområdet er henta frå arbeidet med forprosjekt i samband med Kommunedelplan trafikk, Førde sentrum. Vurderingane er utført av Sweco AS. Landskap Førde sentrum ligg ved utløpet av Jølstra og ned mot Førdefjorden. Sentrum er tett utbygd med både bustadar og handels- og næringsområde. Det meste av handel og næring er lokalisert på deltaet i Førde sentrum. Bustadar er i stor grad lagt til li- og åssidene opp frå dalbotnen. Områda mot fjorden er i stor grad nytta til industri. Sentrumsområdet er prega av bygg med 3-4 etasjar, og mykje vegareal. Det er store areal sett av til bilparkering, innimellom bygningar med industri og vare/tenestehandel. Elva Jølstra svingar seg gjennom landskapsområdet. Sjølv om dei høge fjella er sterke element i landskapet som gjer området typisk for landskapsregionen, er dei sterke utbyggingane av dalbotnen med på å dra ned opplevinga av landskapet. Totalinntrykket av Førde sentrum blir samla sett redusert på grunn av manglande bystruktur og eit fragmentert sentrum. Nærleiken til fjorden og elva Jølstra kunne ha vore ein større positiv faktor enn det er, men nærings- og industriområde hindrar visuell kontakt. Lite av byen vender seg mot elva. Jølstra, fjorden og Løken ligg som meir positive element i området. Verdien for områda rundt tiltaka i forprosjektet er vurdert til å være liten til middels. Nærmiljø og friluftsliv Det er i dag hovudsakleg kontor og næringsverksemd i planområdet. Jølstra er ei barriere mellom bustadområda og sentrum. Parkering på bakkeplan og lite tilrettelegging for mjuke trafikantar langs vestsida av rv. 5, og høg trafikk på rv. 5 gjer området lite attraktivt å ferdast i for mjuke trafikantar. På nordsida av Jølstra ligg det kjøpesenter og torg med høg bruksfrekvens. Gjeldande reguleringsplan viser at det er regulert friområde på kvar side av Jølstra, som belte langs elva på Halbrendsøyra og på Øyrane. Det har vore hevda at nye bruer kan komme i konflikt med utøving av fiske, då fisk i elva kan reagere på skuggeverknaden av nye bruer. Dette er ikkje tilstrekkeleg dokumentert i faglitteratur. For friluftsliv er situasjonen at det føreligg få registreringer av slike aktivitetar i området. Korleis dette vil utvikle seg framover er usikkert, men det er naudsynt å peke på at aktiviteter knytt til friluftsliv kan få større plass i eit framtidig Førde. Til dømes kan tiltaka i dette forprosjektet bidra til at desse aktivitetane blir enklare tilgjengeleg. Naturmiljø Jølstra har eit rikt fiske. Nedre del av Jølstra er middels viktig som fangstområde for fisk, men svært viktig som gyte- og oppvekstområde (pers. medd. John Anton Gladsø, Fylkesmannen i Sogn og Fjordane). Lokaliteten har fått stor verdi. Naturressursar Jølstra er vurdert til å ha stor verdi som fiskeressurs. Kulturmiljø Det er vurdert å vera lite potensial for funn av ikkje-kjende, automatisk freda kulturminne langs vegtraseen. Potensialet er noko større ved elvebreidda, då det her kan avdekkast spor etter tidlegare bruk langs elva.

19 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Flaum og havstigning Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap (DSB) og Bjerknessenteret har utarbeidd ein rettleiar for havnivåstigning i Norske kystkommunar. Rapporten er utarbeidd i 2008 og revidert i Rapporten presenterer estimat for framtidig havstigning (korrigert for landheving) og stormflo for år 2050 og Tabell 3.1 Havnivåstigning for Førde. Kjelde DSB Me legg havstigninga i år 2100 til grunn og får då 66 cm stigning. NVE har utarbeidd flaumsonekart for Førde og Angedalen, og 200 års flaumen blir lagt til grunn i våre utrekningar. Krav til underkant bru for Storehagen bru og ei bru plassert lenger vest blir då som vist i tabellen. Tabell 3.2 Krav til høgde på bruene basert på flaum og havstigning Vasstand/koter (NN 1954) Profil frå Flaumsonekart Kvar 200-års flaum Sikringsmargin Havstigning år 2100 Krav uk. bru 2 Eventuell plassering av bru 1,8 0,3 0,7 2,8 vest for Storehagen bru 3 Storehagen bru 2,2 0,3 0,7 3,3 Underkant av Storehagen bru er i dag 2,75 3,45 m. Kva kote underkant av ny bru skal ligga på må vurderast i reguleringsplan. Høgde under brua må også ta omsyn til fiskestien langs elvebreidda slik at det er mogleg å krysse under.

20 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Geologi og geoteknikk I følgje NGU sitt berggrunnskart er det granitt og granittisk gneis i området. Planområdet ligg på elveavsetningar på nordsida av Jølstra, og på morenemassar sør for Jølstra. Figur 3.8 Lausmassekart. Kjelde: NGI I samband med arbeidet med «kommunedelplan Trafikk, Førde sentrum» vart det utført geotekniske undersøkingar av massar lenger vest i Jølstra. Resultata i dei områda viser at det er store mengder lausmasse i elvekanten i dei fleste områda som vart undersøkt. Det er truleg mest sand, silt og leire i dei undersøkte områda. Det er sannsynleg at dette også gjeld områda ved Storehagen bru. Det er ikkje gjort undersøkingar i dette området i samband med dette forprosjektet. Det er ikkje registrert skred eller steinsprang i planområdet, og det er heller ikkje fare for det, jfr. kart frå NGU sitt Skrednett.

21 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 20 4 Forslag til vegstandard 4.1 Innleiing Det eksisterer ingen data for mengder gåande og syklande i planområdet. I samband med Førde kommune sitt arbeid med Sykkelbyen Førde vil det bli gjort nokre registreringar av før- og ettersituasjonar. Desse registreringane vil ikkje bil gjennomført før arbeidet med dette forprosjektet er fullført. Det er planlagt å gjennomføre ei reisevaneundersøking (RVU) i Førde i Resultata av dette bør ligge til grunn for vidare planlegging. I samband med dette forprosjektet har ein valt å gjera nokre enkle registreringar i planområdet. Desse er svært usikre, og kan ikkje åleine ligge til grunn for val av vegstandard. Resultata og uvissa er skildra i dette kapittelet. 4.2 Metode vart det gjennomført ei gang- og sykkelteljing i Førde sentrum, på Storehagen bru. Registreringa vart gjort mellom 7:30 og 8:30, noko som vart vurdert som maksimaltimen i dette området. Det vart skilt mellom gåande og syklande, og kva retning dei for. I etterkant er dette talet vurdert mot variasjonar over året, for å få relevante tal for sommarhalvåret. Basert på Statens vegvesen sine trafikkdata for sykkel er det estimert eit forholdstal mellom sykkeldel i juni og oktober. Det er sett på eit utval snitt i ulike byar som viser at det om lag er 1,7 gangar så mange som syklar i juni som i oktober. Variasjonen i utvalet som er nytta ligg mellom % høgare sykkeldel i juni enn i oktober. Det er difor knytt stor utsikkerheit kring dette talet. I tillegg er det variasjonar også innanfor same by. Det er i tillegg vurdert kva som er potensialet for trafikkauke i dette området. Det har vore ynskjeleg å registrera kva potensialet er for gåande og syklande på vestsida av Storehagen bru. Då dette syner seg vanskeleg å registrera med visuell teljing, er potensialet for gåande og syklande hovudsakleg estimert ut frå målpunkt i området og mål i NTP. Målpunkt i Førde er vist i kap. 3.2 Arealbruk. 4.3 Resultat Teljinga viste 66 gåande og 23 syklistar i registrert time, frå 7:30-8:30, Ved å nytte forholdstalet på 1,7 er det estimert at det ville vore 39 syklande i makstimen i juni. Ved bygging av nye gang- og sykkeltilbod i Førde, samt utbetringar av Storehagen bru, vil truleg talet auke. I Nasjonal transportplan (NTP) og Nasjonal sykkelstrategi er det sett mål om at sykkeltrafikken i Norge skal utgjera 8 % av alle reiser innan Dette betyr at syklinga i omfang minst må doblast, sidan det totale talet på reiser er forventa å auka. Det er størst potensiale i byane, og her bør sykkelandelen vera på %, avhengig av lokale tilhøve. Tek ein utgangspunkt i ei dobling av syklande vil ein få om lag 80 syklande i makstimen. For gåande er forventa auke lågare over tid, og me har ikkje estimerte tal for årsvariasjon. Det er ikkje sett eit nasjonalt mål på forventa auke, men det er eit mål at fleire reiser skal føregå til fots. Ut

22 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 21 frå registreringane over Storehagen bru er det ikkje samsvar mellom fordelinga av reiser til fots og med sykkel samanlikna med resultata i RVU Tek ein utgangspunkt i at ein har 40 syklande og at dette skal tilsvara 5 % sykkeldel (RVU 2009 Sogn og Fjordane) får me at 100 % = 800 reiser. Andelen gåande var 23 % (RVU 2009 Sogn og Fjordane), og dette tilsvarar då 184 reiser til fots. Dette er nesten 3 gonger så mange enn det som vart registrert i vår teljing Resultata er difor så usikre at me vel å ikkje legge vekt på det registrerte talet på gåande. Vidare anbefalingar blir basert på kva ein trur er sannsynleg trafikkmengde ut frå at gata er ein av hovudtraseane i Førde, og det er mykje aktivitet i området. Slik situasjonen er i dag, med berre gang- og sykkeltilbod på austsida, vil all trafikken så og seie gå der. Trafikkmengda på austsida av brua vil truleg bli lågare dersom det vert tilbod til mjuke trafikantar på begge sider av vegen/brua. Då vil trafikkgrunnlaget fordele seg på begge sider. Kva fordelinga blir veit ein ikkje på noverande tidspunkt, og fordelinga vil variera noko ut frå kva for anlegg som vert bygd. Ein enkel måte å fordele trafikken på er å fordele likt på aust- og vestsida. Men som vist i kap. 3.2 er det flest målpunkt på austsida nord for Jølstra, medan det sør for Jølstra er mest busetnad vest for Storehagen bru. Dette vil seie at det truleg er mange som uansett må krysse rv. 5 ein gong, og som vil vera fleksible på kva side av rv. 5 dei vel å nytta. I vurderingane vidare vil ein difor legge til grunn at fordelinga blir 50/50 mellom aust- og vestsida. Kva alternativ som blir valt for bru ved Naustøyna vil også påverke talet på gåande og syklande. Potensialet avheng av kva breidde denne får, samt kva løysing som blir valt for Storehagen bru. Mykje av potensialet til Naustøyna er dagens brukarar av austsida av Storehagen bru. Dersom brua ved Naustøyna blir tilrettelagt for større trafikk gåande og syklande vil den i enda større grad kunne ta delar av trafikken som elles ville gått på austsida av Storehagen bru. Observasjonar under sykkelteljinga i Førde viste at ein stor andel av dei mjuke trafikantane valgte å gå gjennom parkeringsarealet sør for Handelshuset etter å ha kryssa Storehagen bru. Dette er illustrert i figuren under. Figur 4.1: Registrert snarveg for mjuke trafikantar ved Storehagen bru. Dette viser at Naustøyna har eit potensiale for gåande og syklande.

23 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Uvisse Dimensjonerande trafikkgrunnlag for mjuke trafikantar er svært uvisst. Dette grunna ei rekke faktorar: Det er berre gjort ei teljing av mjuke trafikantar i Førde i 1 time. Det er difor ikkje sikkert at teljinga vart gjennomført i makstimen. Teljinga var gjennomført seint i oktober. Deretter er talet justert opp til ein dag i juni. Samanlikningsgrunnlaget viser at det er store skilnadar frå by til by, og frå gate til gate, om årsvariasjonen er stor eller liten. Det er her valt å nytta ein middelverdi. Det fins ikkje tal på kor mange av reisene i Førde som vert gjennomført på sykkel eller til fots. Førde kommune har ikkje satt seg eit konkret mål på kor mykje ein ynskjer å auka sykkelandelen, og det er difor i dette forprosjektet lagt til grunn ein dobling, som er målet i NTP. Kva side dei mjuke trafikantane vel av rv. 5 i dagens og i framtidig situasjon er kun basert på kapittel 3.2 arealbruk. Dagens sykkeltilbod i Førde er ikkje av tilfredsstillande karakter. Med utbygging av betre sykkeltilbod i kringliggande området vil også talet på syklande innanfor planområdet. 4.5 Trafikkmengder Motorisert trafikk Vegstandard skal dimensjonerast ut frå trafikkmengde 20 år etter opning. Det er ikkje satt noko åpningsår for prosjektet, dette vil bli gjort i det vidare arbeidet med Førdepakken. Bygging vil tidlegast starte i 2015, men er estimert til å starte i Prognosar utarbeida i samband med kommunedelplan trafikk for Førde sentrum viste 17 % auke i lette køyretøy i Det gir ei trafikkmengde på kjt/døgn i år Gåande og syklande Ser ein vekk frå at noko trafikk vil gå over ny bru ved Naustøyna er i snittet over Storehagen bru vurdert til å ha desse trafikkmengdene i 2040: Truleg gåande i makstimen 80 syklande i makstimen Dersom trafikken vert fordelt på to sider vert trafikkgrunnlaget delt 50/50. Viser til vurderinga av trafikkgrunnlag i kapittel Vegstandard køyreveg I gater med 50 km/t og ÅDT skal køyrefelta vera 3,25 meter i samsvar med tabell B.3 i Handbok 017.

24 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 23 Kantsteinsklaringa (Kk) kjem i tillegg, og er på 0,25 meter. Dersom det skal vera sykkelfelt i vegbana vil kantsteinsklaringa komme utanfor sykkelfeltet. I bestillinga av forprosjektet er det sagt at ein skal sjå på ei framtidig utforming av Naustdalsvegen som gate, og vurdere ombygging i samband med tiltak for gåande og syklande. Naustdalsvegen er i dag stort sett breiare enn tverrsnittet som er vist ovanfor. Dette skuldast breiare køyrefelt nokre stadar, og at det er rabatt mellom køyrefelta. I vidare vurdering av tiltak for gåande og syklande er det satt som føresetnad at: Løysingar med sykkelfelt og fortau legg opp til full ombygging av rv. 5 Løysingar med gang- og sykkelveg legg opp til at rv. 5 ligg som i dag, utanom at ein legg inn ekstra høgresvingefelt ved Storehagen Dette er gjort for å forenkla forprosjektet. Ved bygging av sykkelfelt vert det naudsynt med inngrep i dagens køyrebane, og det blir difor naturleg å sjå heile arealdisponeringa under eitt. Ved bygging av gang- og sykkelveg ved sida av rv. 5 treng ein ikkje nødvendigvis gjera noko med vegbana. Det er difor valt å sjå på kva konsekvensar det vil få for sideareala utan at ein gjer noko med breidda av dagens rv. 5. I vidare planlegging må ein ta stilling til om ein går vidare med desse føresetnadane. 4.7 Vegstandard for anlegg for mjuke trafikantar Val av løysing I handbok 017 står det i B.4.4 at alle gater som inngår i hovudnett for sykkel skal ha sykkelfelt dersom ÅDT er større enn 4000 eller fartsgrensa er 50 km/t. Kva ein definerer som gate/veg er litt uklart i planområdet. Rv. 5 er utforma som ein veg, men med utbygging av kjøpesenter på begge sider har aktiviteten på sidene auka. Fasadane på kjøpesentra er langt frå vegkanten, og gir ikkje eit typisk gatetverrsnitt. Vidare nordover er rv. 5 ein typisk veg. Grunna kompleksiteten med rundkøyringane i planområdet (spesielt ved E39), og utfordringa med sykkelfelt over Storehagen bru er gang- og sykkelveg/ sykkelveg med fortau vurdert som aktuell løysing langs rv. 5. Det er ynskjeleg at forprosjektet blant anna vurderer ei løysing med sykkelveg med fortau på austsida av rv.5. Det er altså ikkje gitt kva løysing som bør veljast langs rv. 5. Dette må vurderast i kvart einskild tilfelle, og avheng av ei rekke faktorar. Viktige faktorar er tilstøytande anlegg for gåande og syklande, trafikktilhøve, utforming av veganlegg og kryss, og fordelinga mellom gåande og syklande. Det er viktig å unngå, eller å ha færrast mogleg systemskifter for syklistane då dette er uheldig med tanke på framkomme og trafikksikkerheit. Dette forprosjektet skal vurdera aktuelle løysingar, og nedanfor er det difor gitt standard for ulike løysingar som kan vera aktuelle. Sykkelfelt og fortau Sykkelfelt(merka Sf i figuren nedanfor) er eit køyrefelt i køyrebana, som er bestemt for syklande ved bruk av skilt eller vegoppmerking. Sykkelfelt skal normalt leggast på begge sider av vegen for å unngå sykling mot køyreretning. Syklande skal berre bruka høgre side av vegen.

25 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 24 Ved Ådt er anbefalt breidde på sykkelfelta 1,55 m iht. hb 017. Det skal også vera ei kantsteinsklaring på 0,25 meter mellom sykkelfeltet og fortauet. Kravet til fortausbreidde er 2,5 meter inkludert kantsteinssone. Sykkelfelt kan ha eige belegg/farge for å synleggjera syklistane sin plass i trafikkbiletet. Dette bør eventuelt vera samanhengande over lengre strekningar eller i heile sentrumsområder. Gang- og sykkelveg / Sykkelveg med fortau Gang- og sykkelveg er ein separat veg for gåande og syklande. Sykkelveg med fortau er ein variant av gang- og sykkelveg der gåande og syklande har separate areal, skilt ved hjelp av ikkje-avvisande kantstein. Sykkelvegen er separert frå anna køyreveg med, kantstein (ved fartsgrense 40 eller lågare), gras, rekkverk eller liknande (ved fartsgrense 50 eller høgare). Det kan merkast gul midtlinje på sykkelvegen for å skilja køyreretningane. Sykkelveg med fortau gir betre framkomme og færre konfliktar mellom gåande og syklande enn ein gang- og sykkelveg. Sykkelveg med fortau bør utformast som vist i figuren nedanfor. Legg ein dimensjonerande trafikktal for gåande og syklande frå kap. 4 til grunn gir tabell 5.1 nedanfor (handbok 017) breidder for sykkelveg på 2,5 meter og fortau på 1,5 meter, dersom det vert einsidig tilbod for mjuke trafikantar. Sidan området ligg midt i Førde sentrum, med Kjøpesenter på begge sider, og detaljhandel i Sentrum sør på sørsida av Jølstra vil me tilrå å legge betre til rette enn Hb 017 tilseier. Me tilrår å bygge fortau med minst 2 m breidde langs sykkelvegen. Dette vil vere ei framtidsretta løysing. Dette fordi me truleg ligg i øvre sjiktet av gåande i makstimen. Dersom seinare trafikktellingar viser over 200 gåande, vert det tilrådd ei fortausbreidde på 2,5 meter i samsvar med handbok 017.

26 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 25 Tabell 4.1: Breidder for gang- og sykkelveg og sykkelveg med fortau, ekslusiv skuldre (mål i m) Dersom det vert tosidig tilbod for mjuke trafikantar gir vurderingane i kap. 4 dimensjonerande tal for syklande på 40, og for gåande over 50. Ein havnar då i inndelinga syklistar og gåande. Me tilrår likevel å legge til rette for eit høgare tal syklande, og gå for utforming som er gitt for syklistar, og med fortau på 2 m i staden for 1,5 m. Ein vil då få lik utforming av sykkelvegen med fortau, uavhengig av om det blir einsidig eller tosidig tilbod. Sykkelfelt eller sykkelveg med fortau På strekningar vil sykkelveg med fortau ofte vera å føretrekka framfor sykkelfelt ettersom ein kan sykla utan å påverkast av trafikkbiletet (parkerte bilar osv). Ei viktig ulempe er at ein har vikeplikt for bilar i vegkryss med mindre anna er skilta. Innanfor planområdet vil ein bli påverka av trafikkbiletet. Uerfarne syklistar vil ofte føla seg tryggare på ein sykkelveg med fortau enn i eit sykkelfelt. Sykkelfelt kan følast utrygt, spesielt om det er mykje tungtrafikk i køyrefeltet ved sidan av. Sykkelveg med fortau vil difor ha noko større potensiale til å tiltrekka seg nye syklistar. Erfarne syklistar, og syklistar som held relativt høg fart vil ofte føle at sykkelfelt er best eigna. I sykkelfelt er det lettare å legge seg ut i køyrefeltet dersom ein skal svinge til venstre. Ein unngår også stoppe for å krysse vegkryss i gangfelt. Sykkelfelt er sett på som tryggare i kryss og avkøyrsler enn sykkelveg/gang-sykkelveg. Felles for begge løysingar er at ein må gå igjennom heile sykkelsystemet, og spesielt systemskifter for å sikra at løysingane vil fungere som tiltenkt. Dersom nokre detaljar er dårleg planlagt eller utført, kan ein del syklistar velja andre og meir smidige løysingar. Dette kan føra til irritasjon og konflikt mellom ulike trafikantgrupper sjølv om syklistane syklar lovleg. Det kan også vera fornuftig å gjennomføra ei risikoanalyse før ein vel løysing. Sykkelfelt i rundkøyringar Handbok 233 Sykkelhåndboka gir ei rekke føringar for korleis sykkelfelt i forbindelse med rundkøyringar bør utformast. Nedanfor er løysingar og problemstillingar skildra, slik det er vist i håndboka.

27 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 26 Sykkelfelt bør ikkje merkast opp i rundkøyringar. Rundkøyring og 4-felts veg bør ikkje ha blanda sykkel og bil i rundkøyringa. Rundkøyringar skal utformast slik at dei verkar fartsdempande. Alternativt må det vera fartsdempande tiltak på tilfartane. Avbøyinga bør vera god. Det bør vurderast å setta kantstein i ytterradien på rundkøyringa. For å få ein strammare geometri kan det vera aktuelt å sløyfe deleøya på tilfart med lite trafikk. Gangfelt bør då vera opphøgde. I rundkøyringar der 85 %-fraktilen, ved fritt fartsval, er større enn 30 km/t kan det leggast hump/opphøgd gangfelt i tilfart og utfart. Ved stor gangtrafikk bør det leggast opphøgd gangfelt sjølv om 85 %-fraktilen er lågare enn 30 km/t. Som alternativ til opphøgd gangfelt kan heile rundkøyringa hevast. I tilfelle der farten er for stor bør ombygging av rundkøyringar vurderast. Figur 4.2: Anbefalte breidder for rundkøyring med sykkelfelt i tilfartane Stipla sykkelfeltlinje opphøyrer 20 meter før vikelinja eller umiddelbart før opphøgd gangfelt. Sykkelfelt byrjar umiddelbart etter rundkøyringa. Tilfarten bør ha eit køyrefelt og må vera så smal at syklande ikkje blir forbikøyrt av større køyretøy rett framfor rundkøyringa.

28 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 27 Sykkelulukker utgjer ein uforholdsmessig høg andel av ulukker i rundkøyringar, sjølv om dei offisielle tala er små. Ulukkesanalysar viser at den mest hyppige ulukkestypen er bilar på veg inn mot rundkøyringa som ikkje overheld vikeplikta for syklande som alt er i rundkøyringa. Det oppstår også ein del ulukker mellom køyretøy som skal forlata rundkøyringa og syklande som skal vidare langs periferien. I begge situasjonar blir syklande ofte oversett. Dei som syklar blir lettare sett når det berre er eit felt i tilfarten, og når sirkulasjonsarealet berre har plass til ei vognrekke. Mange norske rundkøyringar er utforma for god framkomst for biltrafikk, med utviding frå eit til to felt på tilfartane, og med plass til syklande heilt til høgre. Oppmerking av eit køyrefelt med den anbefalte breidda, b (gitt i figuren ovanfor), gir berre plass til ei vognrekke, personbil og ein sykkel ved sidan av kvarandre, alternativt eit stort køyretøy med sykkel framfor eller bak. Mange rundkøyringar er utforma slik at det er mogleg å køyre relativt fort. Betre fartsdemping er i mange tilfelle naudsynt for at syklande skal få betre sikkerheit. Reduksjon til eit felt i tilfarten vil redusera kapasiteten. Vanlegvis vil kapasiteten likevel vera tilstrekkeleg. Sykkelfelt i lyskryss I lyskryss kan det vera aktuelt å laga sykkelboksar for å betre framkomme og trafikksikkerheita til syklistar. Sykkelboks er berre til hjelp for syklistane når det er raudt lys. Lyskryssa må i alternativa med sykkelfelt vurderast nøye med tanke på signalregulering. Det kan til dømes vera uheldig med grønt lys og tillaten høgresving samstundes som syklistane har grønt lys for å sykle rett fram. 4.8 Grøntanlegg Ideelt sett bør store tre ha 4 meter rabattbreidde. Dette er imidlertid ikkje reelt å få til gjennomgåande langs rv. 5 grunna sterke interesser på sidene av vegen. Ein ynskjer eit meir bymessig- og gatemessig preg i sørlege delar av planområdet, dette er ikkje foreinleg med 4 meter breie rabattar. Det er mogleg å plante store trær langs rv. 5 i Førde langs heile vegen dersom ein vel å benytte seg av plantekummar for store trær (10-30 meter høge). Desse har dimensjonar på 4m x4m x 2 meter, og kan etablerast punktvis. Små trær kan etablerast i plantekummar på 2m x 2m x 1m (5-7 meter høge). Statens vegvesen sin rapport «Etablering av trær» viser ei skisse over korleis det skal etablerast tre i faste dekker. Her tek ein utgangspunkt i ei plantefelt breidde på 3 meter for eit tre som er ca. 5 meter høgt, ved planting. I anslaget for for samtlege alternativ er det teke høgde for at rabattane er 1,5 meter breie (med unntak i dei alternativa kor det er lagt opp til møbleringssoner). Dersom ein ynskjer breiare rabattar, må ein ta meir areal frå næringsinteressene. Dette har ikkje anslaget tatt høgde for. Ei stor auke i breidda på rabattar, vil igjen påverke talet på parkeringsplassar som må fjernast, noko som påverkar kostnadane ved prosjektet. Alternativt til tre langs veg, kan vera å vurdera eit «grønt konsept» med stauder, prydgras og busker.

29 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 28 5 Vurderte alternativ 5.1 Generelt I dag eksisterar det ikkje noko tilbod for gåande og syklande på vestsida av Storehagen bru og vidare nordover langs rv. 5, sett vekk frå smale felt til å gå på nærast fasadane. Dette fører til at nokre går og syklar i vegbana på vestsida av Storehagen bru. På austsida er det ein kombinert gang- og sykkelveg på 2,5 m over brua, og opp mot 3,5 m vidare nordover. Strekninga frå rundkøyringa ved Storehagen bru og til fv. 481 Storehagen inngår i hovudnett for sykkel i Førde. Vidare nordover langs rv. 5 er strekninga definert som tilkomststrekning til hovudnettet, og ikkje like høgt prioritert som hovudruta. Tilbodet til gåande og syklande er ikkje godt nok, og det er difor ynskjeleg å utbetra tilbodet, spesielt strekninga som inngår i hovudnett for sykkel. Det er særskilt vestida av rv. 5 som er kritisk, sidan det ikkje eksisterer noko tilbod her. Dersom det er aktuelt med eit nytt gang- og sykkelsamband på vestsida av Storehagen bru vil dette ende i parkerings- og køyreareala ved Elvetorget. Det er difor naudsynt å vurdera vidareføring av anlegget nordover, slik at ein får ei naturleg avslutning. Kva gate/-vegløysing som er aktuell for rv. 5 Naustdalsvegen skal også takast med i vurderingane, for å få ei mest mogleg framtidsretta løysing. I kap. 5.2 «Vegstandard for køyreveg» er det føresett at heile rv. 5 vert bygd om for alternativ med sykkelfelt. For alternativ med gang- og sykkelveg som løysing vert rv. 5 liggande som den er i dag. Det er ynskjeleg å etablere eit høgresvingefelt i Naustdalsvegen (rv. 5), mot Storehagen (fv. 481). Dette er ikkje omtalt for kvart alternativ, men vurdert til slutt i kap Alternativa er delt inn etter kvar det er foreslått å bygga ny bru. Desse alternativa for gåande og syklande er vurdert: Alternativ 1: Ny gang- og sykkelbru på vestsida a) Sykkelveg med fortau på vestsida (tovegs sykling). Eksisterande tilbod på austsida vert oppretthalde. b) Sykkelfelt og fortau på begge sider. På austsida av Storehagen bru vert smal felles gang- og sykkelveg behalde som i dag. På vestsida vert det ny bru med sykkelfelt og fortau. Alternativ 2: Ny bru på austsida Sykkelveg med fortau på austsida (tovegs sykling) Gangvegen på eksisterande bru nyttast til tovegs sykkelveg. Ny bru byggast for gåande. Alternativ 3: Ny bru på begge sider a) Sykkelfelt og fortau på begge sider. Alternativet kan løysast på ulike måtar, avhengig av kva eksisterande bru toler. b) Sykkelveg med fortau på austsida, gang- og sykkelbru på vestsida og fortau vidare langs fasadane.

30 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 29 Tabell 5.1: Oversikt over alternativa og ulike løysingar for veg og bru. Alternativ 1 Alternativ 2 Alternativ 3 a) b) a) b) Prinsipp for gåande og syklande Gang- og sykkelveg einsidig X Gang- og sykkelveg tosidig X X* Sykkelfelt og fortau X** X Bruløysing Ny bru vestsida X X X X Ny bru austsida X X X * Gang- og sykkelveg på austsida, gang- og sykkelbru som går over i fortau langs fasade på vestsida. ** Felles gang- og sykkelbru på begge sider, dagens breidde (2,5m) vert behalde på austsida.

31 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Alternativ 1: Ny gang- og sykkelbru på vestsida a) Sykkelveg med fortau på vestsida, eks. gang- og sykkelveg på austsida Storehagen bru vert liggande som i dag, og ein bygger ny bru for mjuke trafikantar på vestsida. Vidare nordover vert det ny sykkelveg med fortau på vestsida. Eksisterande gang- og sykkelveg langs heile austsida av rv. 5 blir liggande som i dag. Løysinga separerer gåande og syklande. Løysinga krev 5 m breidde mellom rekkverka på brua. Dette gir ei total breidde på 6 m. Figur 5.1: Sykkelveg med fortau vest for Storehagen bru. Sykkelvegen må vidareførast nordover langs rv. 5, minst til krysset med Storehagen (fv. 481). Ideelt sett bør sykkelvegen gå fram til den nordlegaste rundkøyringa på Øyrane. Ny gang- og sykkelbru vil liggje eit lite stykke frå dagens bru. Avstand må avklarast i reguleringplan. Desto lenger ein flyttar starten av ny bru i sør i austleg retning, desto større snarveg vil brua vere for dei fleste mjuke trafikantar. Nøyaktig plassering må takast stilling til i vidare planarbeid. Tverrsnitt av eksisterande bru og ny bru vil sjå om lag ut som i figuren nedanfor.

32 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 31 Figur 5.2: Tverrsnitt ny bru på vestsida av Storehagen bru Sykkelvegen med fortau kryssar inn-/utkøyringa til Elvetorget, og går vidare langs rv. 5 i dagens rabatt og parkeringsareal. Dersom brua vert lagt noko skrått vert vegen smalare å krysse. Gatetverrsnittet i rv.5 vil sjå slik ut: Figur 5.3: Gatetverrsnitt nord for Storehagen bru. Snittet er 15,8-16,8 meter. Arealbehov Føreset at rv. 5 ikkje vert endra. Alternativet krev 5 m til sykkelveg med fortau + min. 1,5 m rabatt mellom sykkelveg og køyreveg. Det tek altså min. 6,5 m av eksisterande parkeringsareal og rabatt på vestsida. Ein kan oppretthalde parkeringa og vareleveringa nærast fasaden av heile Elvetorget. Det er i dag eit lite felt til å gå på nærast fasaden. Dette kan også oppretthaldast. Rekkja med parkering nærast vegen forsvinn langs Elvetorget (80 p-plassar). Ved Bohus går tiltaket 1,5-2 m inn på dagens parkeringsareal. Her kan ein behalda tosidig parkering dersom dei vert gjort om til skrå parkerkering. Parkeringskapasiteten vert då redusert med 15 plassar. Nord for Bohus kan parkeringa oppretthaldast som i dag. Totalt forsvinn 95 parkeringsplassar av om lag 250. Dette tilsvarar ein reduksjon på 38 %. På austsida er det ikkje inngrep i dette alternativet, utan om ved etablering av høgresvingefelt. Eksisterande gang- og sykkelveg må justerast, og langsgåande parkering må fjernast. Trafikale verknader Ved bygging av tovegs sykkelveg med fortau og ny bru på vestsida er det truleg at ein vil få fleire til å

33 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 32 gå og sykle ettersom tilbodet blir betra og ein del målpunkt ligg på denne sida. Dette vil føre til ei auke av mjuke trafikantar på vestsida, og truleg nokre færre på austsida. Fleire av trafikantane vil bruke tilbodet på vestsida i staden for austsida ettersom vestsida no har eit tilbod som ledar til målpunkta. Med tanke på trafikksikkerheit og framkomme for gåande og syklande burde ideelt sett avkøyrsla ved Elvetorget i sør vore stengd/redusert. Dette vil eventuelt føre til større trafikk ved avkøyrsla til Elvetorget i nord, og redusert gjennomkøyring i rushtida. Dette bør vurderast i reguleringsplan. Dette alternativet vil ta ei rekke med parkeringsplassar på vestsida. Om lag 50 parkeringsplassar forsvinn mellom Storehagen bru og krysset til Storehagen. Dersom tilbodet vert vidareført til nordlegaste rundkøyring på Øyrane forsvinn ytterlegare parkeringsplassar, om lag 30 stk ved nordlege del av Elvetorget, og om lag 10 plassar ved Bohus. Nord for Løken kan alle parkeringsplassar truleg oppretthaldast. Totalt for heile strekninga er det i dag om lag 250 plassar fordelt på to rekker langs fasadane. Om lag 90 av desse forsvinn i dette alternativet. Det er om lag 35 % av plassane langs framsida av fasadane. Dette vil gjere områda utanfor kjøpesentra nærast sentrum meir attraktive for mjuke trafikantar, og mindre attraktive for biltransport. Trafikktryggleik Dette alternativet sikrar eit tilbod for gåande og syklande på vestsida, og løyser trafikksikkerheitsutfordringar knytta til gåande og syklistar som kryssar Storehagen bru i vegbana på vestsida. Løysinga fører også til at gåande og syklande som kjem sør-vest frå brua og skal nord-vest slepp å krysse vegen to gonger for å nå sitt målpunkt. Ei utfordring med sykkelveg er kryssulukker. Sykkelveg er best eigna i lite urbane strøk. Vestsida har fleire avkøyrsler som ikkje er lysregulerte, sykkelveg er sett på som noko meir utfordrande her enn på austsida. Dette grunna at det er ei meir avkøyrsle og ingen av avkøyrslene er signalregulerte på vestsida. Framkomst for gåande og syklande Ei naturleg tilkopling for Slåttebakkane Halbrend- Sentrum vil vera på vestsida av Storehagen bru. Ved etablering av bru med vidareføring av fortau og tovegs-sykkelveg på vestsida slepp ein å krysse vegen to gangar dersom målpunktet er på nordvestsida av brua. Det vil vera naturlig å fortsette fortauet og sykkelvegen vidare nordover langs rv. 5 då det er fleire målpunkt på denne sida av vegen. Løysinga er best eigna der det er få avkøyrsler/vegkryss og utanfor tettbygd strøk. Sykkelveg gir dårligare framkome enn sykkelfelt. Ved etablering av sykkelveg har syklistane vikeplikt i kryss dersom ikkje anna er skilta. Dette gjer til at syklistar taper tid i forhald til kva dei ville gjort ved eit sykkelfelt/sykling i vegbana. Grove vurderingar av omfanget av tiltaket Alternativet krev ei ny bru, med breidde 5 m mellom rekkverka. Det er lagt til grunn samanhengande sykkelveg med fortau til Øyrane (Til og med nordlegaste rundkøyring, ca 675 meter). Tiltaket gjer berre inngrep på vestsida av rv. 5. Det blir ikkje omfattande endringar i trafikkavviklinga i byggefasen.

34 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side b) Sykkelfelt og fortau på begge sider av rv. 5, med gs-veg over Storehagen bru Storehagen bru vert liggande som i dag, og ein bygger ny bru for mjuke trafikantar på vestsida. Eksisterande gang- og sykkelveg aust for rv. 5 blir bygd om til fortau og sykkelfelt. Dagens smale gang- og sykkelveg på austsida av Storehagen bru blir liggande som i dag. Dette vil bli ein flaskehals for syklistar då sykkelfelt og fortau går over i denne 2,5 m breie gang- og sykkelvegen. På vestsida byggjer ein ny bru med breidde nok til sykkelveg med fortau. Brua er altså lik alternativ 1a. Syklistar som kjem frå sør, over brua, må ledast over vegen i nytt gangfelt like nord for Storehagen bru, og inn i sykkelfelta som startar etter gangfeltet. Figur 5.4: Kombinert løysing med gang- og sykkelbru og sykkelfelt og fortau. Blå strek viser sykkelfelt, raud strek viser fortau, lilla strek viser gang- og sykkelveg på austsida, og sykkelveg med fortau på vestsida. Gul strek viser nytt gangfelt. Nøyaktig plassering av brua kan vurderast i vidare planlegging. Flyttar ein den sørlege enden av brua vestover kan brua bli ein snarveg for mange mjuke trafikantar. Kor langt unna eksisterande bru den nye brua skal byggast må avklarast i reguleringsplan.

35 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 34 Figur 5.5: Tverrsnitt ny bru på vestsida av Storehagen bru Fortauet på vestsida kan vurderast lagt som i figuren over, vist med raudt inn mot fasadane, eller langs rv. 5. Dersom fortauet vert lagt inn mot fasadane vil tverrsnittet sjå slik ut nord for Storehagen bru. Figur 5.6 Gatetverrsnitt nord for Storehagen bru med fortau lagt mot fasadane på vestsida. Alternativet har same tverrsnitt som alternativ 3a nord for Storehagen bru. I desse alternativa vil arealbehovet vera likt på begge sider av rv. 5. Breidda på tverrsnittet ved 2 køyrefelt er 16,35 meter (inkludert rabattar og fortau på austsida). Sykkelfelt og fortau bør vidareførast nordover til nordlegaste rundkøyring på Øyrane. På austsida vil det fortsatt vera ein «flaskehals» grunna smal gang- og sykkelveg over Storehagen bru. Det blir ei utfordring å få til ein god overgang mellom gang- og sykkelbruene og inn på sykkelfelta og fortaua nord for Storehagen bru ettersom det ikkje er mogleg å etablera sykkelfelt i vegbana over Storehagen bru. Dette blir spesielt ei utfordring på vestsida, der ein har avkøyrsla til Elvetorget med tilkomstveg framfor og bak Elvetorget. Arealbehov Legg i dette alternativet opp til ombygging av heile gata. Sykkelfelt og fortau krev til saman 6,3 m. Med snittet som vist i figuren ovanfor vil rabatten mellom sykkelfelt og parkering på vestsida ligge om lag som den gjer i dag i området ved Elvetorget sør. Mot fasadane er det lagt inn 2 m ekstra fortau, i tillegg til det som er der i dag. Her ynskjer ein 2,5 m breitt fortau, men ein veit ikkje kor breie fortau det er der i dag. Ein vil då stå att med ei breidde på 10 13,5 m mellom fortau og rabatt som kan nyttast til parkering. Det er berre eit lite stykke det kunne vore plass til 2 rader med skrå parkering. Ein legg heller til grunn ei rekke med 60 graders parkering, og mistar då berre om lag 15 p- plassar mellom Storehagen bru og lyskrysset. Ved lyskrysset forsvinn truleg tilsvarande 15 p-plassar.

36 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 35 Ved Elvetorget, nord for lyskrysset, må parkeringa gjerast om til 60 graders skråparkering for å oppretthalda tosidig parkering. Då forsvinn 10 av 60 p-plassar i dette området. Ved Bohus og nordover kan p-plassane oppretthaldast som i dag. Totalt vil 40 av 250 parkeringsplassar forsvinne i dette alternativet. Det er om lag 16 % av p-plassane i dei to rekkene mellom fasadane og rv. 5 på heile vestsida av rv. 5. Dersom fortauet ikkje vert lagt inn til fasadane vil det gå med 0,5 1 m meir areal på vestsida. Breidda av dagens fortau langs fasadane er ikkje kjent, og den varierer. Her er det antatt at den er 0,5 m. På austsida vil parkeringsplassane langs Handelshuset måtte fjernast dersom det skal planleggast høgresvingefelt (10-15 p-plassar). Trafikale verknader Ved å bygge ei ny bru på vestsida, slepp trafikantar som kjem frå sør-vest å krysse Storehagen bru to gonger dersom målpunktet deira er på vestsida. Det løyser og trafikksikkerheitsutfordringar knytta til gåande og syklande som kryssar brua i vegbana på vestsida. Sykkelfelt og fortau, spesielt på vestsida vil ta fleire parkeringsplassar, noko som vil påverke biltilgjenge til vestsida. Sykkelfelt vil gi syklistane noko betre framkomme då dei kan halda større fart i vegbana. Ideelt sett hadde avkøyrsla til Elvetorget i sør vorte stengd då denne er stor og utflytande. Dersom avkøyrsla blir stengt/redusert vil dette i tur føre til auka trafikk i avkøyrsla i nord og samstundes redusert moglegheita for gjennomkøyring. Dette må vurderast i reguleringsplan. Å legge fortauet på vestsida inntil bygningane vil truleg vera det beste og mest logiske alternativet for gåande som skal handle. Det vil truleg bli meir brukt enn eit fortau som ligg ut mot rv. 5. Rundkøyringa bør byggast om til å kun ha 1 felt i tilfartane (E39) samt at breidda på innkøyringa ikkje skal vera breiare enn 5,2 meter. Dette vil få konsekvensar for motoriserte køyretøy sin kapasitet. Trafikktryggleik Dette alternativet sikrar eit tilbod for gåande og syklande på vestsida, og løyser trafikksikkerheitsutfordringar knytt til gåande og syklande som kryssar Storehagen bru i vegbana på vestsida. Løysinga fører også til at gåande og syklande som kjem sør-vest frå brua og skal nord-vest slepp å krysse vegen to gonger for å nå sitt målpunkt. Sykkelfelt gir høgare trafikksikkerheit enn sykkelveg i avkøyrsler og kryss utan signalregulering. Ei utfordring i dette alternativet er at det vert ei manglande lenke for syklistar over Storehagen bru på austsida. Det vert planlagt sykkelfelt langs E39 aust for brua, når desse møter brua vil dei anten sykle i køyrefelta eller på det smale gang- og sykkelvegsarealet. Dette kan skapa konfliktar og er uheldig. Ettersom sykkelfelt er hovudløysinga i sykkelbyen Førde, vil etablering av sykkelfelt i planområdet føre til færre systemskifter, noko som i teorien gir trafikksikkerheitsgevinst. Ei utfordring ved sykkelfelt er at dei mange rundkøyringane i planområdet ikkje er tilpassa sykkelfelt samt systemskiftet ved Elvetorget er utfordrande. Framkomst for gåande og syklande Ny bru på vestsida og sykkelfelt med fortau på begge sider vil gi betra framkomst for både gåande og syklande på begge sider av Storehagen bru og vidare nord langs rv. 5. Med tanke på framtidige planar

37 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 36 om sykkelfelt langs E39 på austsida av Storehagen bru samt sykkelfelt i fv.481 vil sykkelfelt med fortau vera ei løysing som gir kontinuitet. Ei utfordring blir flaskehalsen som vert skapt på austsida av Storehagen bru kor sykkelfelt med fortau på austsida møter ei relativt smal bru. Dette fører til manglande kontinuitet og eit systemskifte som kan føra til at syklistane kjem i konflikt med både bilar og fotgjengarar. Det kan også vera eit tidstap for syklistane å møte den smale brua. Gåande og syklande som kjem frå sør-vest og skal nord-vest for Storehagen bru slepp å krysse vegen to gonger slik som dei må i eksisterande situasjon. Fordelen med å legge fortauet inntil bygningane er: Tek mindre areal ettersom det allereie eksisterar eit gangtilbod langs bygningsfasadane i dag. Er meir naturleg å gå blant butikkfasadane for dei handlande. Ulempa er at kryssinga frå austsida av rv. 5 blir særs lang ettersom ein må krysse sykkelfelta, køyrevegen samt parkeringsarealet før ein kjem til fortauet. Grove vurderingar av omfanget av tiltaket Alternativet krev ei ny bru, med breidde 5 m mellom rekkverka. Det er lagt til grunn samanhengande sykkelfelt og fortau til den nordlegaste rundkøyringa (ca 675 meter). Fortau langs fasade på vestsida er imidlertid forutsett avslutta ved rundkøyringa ved Øyrane (om lag 460 meter langt).det er lagt til grunn at rv. 5 blir rusta opp, og tiltaket krev difor full vegombygging frå Storehagen bru til Øyrane. Det blir omfattande trafikkavvikling i byggefasen. 5.3 Alternativ 2: Ny gangbru på austsida - Sykkelveg med fortau vidare nordover Dagens gangveg på Storehagen bru blir 2-vegs sykkelveg. Bygger ny gangbru (2,5-3m lysopning) aust for dagens bru. Det blir då ikkje noko tilbod til mjuke trafikantar på vestsida. Tilbodet på austsida blir vesentleg betre.

38 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 37 Figur 5.7: Sykkelveg med fortau på austsida. Over Storehagen bru får gåande eiga bru (raud strek), medan syklande nyttar dagens gangbane på brua (blå strek). Dagens gang- og sykkelveg må utvidast til sykkelveg med fortau vidare nordover langs rv. 5 til Øyrane vidaregåande skule. Ny gangbru vil liggje eit lite stykke frå dagens bru. Avstand må avklarast i reguleringplan. Tverrsnitt av eksisterande bru og ny bru vil sjå om lag ut som i figuren nedanfor.

39 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 38 Figur 5.8: Tverrsnitt over Storehagen bru. Gatetverrsnittet nord for Storehagen bru vil sjå slik ut: Figur 5.9: Gatetverrsnitt nord for Storehagen bru Arealbehov Ein føreset at rv. 5 ikkje vert endra. Vestsida vert ikkje påverka, og situasjonen vert som i dag. På austsida vil sykkelvegen med fortau gå 6,5 m ut frå dagens vegkant. Varelevering kan oppretthaldast framfor Handelshuset som i dag. Det er nokre utgangangar med trapper langs fasaden. Desse veit me ikkje nøyaktig plassering på, og det er difor vanskeleg å seie om dagens langsgåande parkering oppretthaldast dersom ein ikkje etablerer høgresvingefelt inn til Storehagen. Sykkelvegen med fortau bør vidareførast nordover til Øyrane. Vidare nordover er det ikkje plassproblem. Trafikale verknader Dette alternativet er det som vil auke talet på gåande og syklande på austsida mest ettersom det betrar tilbodet her utan å gjera endringar på vestsida. Ut over dette vil det ha små trafikale verknadar ettersom det tar relativt få parkeringsplassar og ikkje endrar på situasjonen på vestsida. Val av sykkelveg med fortau langs rv. 5 vil imidlertid føre til eit systemskifte for syklande som kjem frå austsida av E39 og frå fv. 481 når desse får sykkelfelt.

40 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 39 Trafikksikkerheit Alternativet er ikkje vurdert til å innebere større trafikksikkerheitsmessige endringar. Ei positiv endring er at gåande og syklande vert separert på Storehagen bru, noko som fører til færre konfliktar mellom desse. Syklistar vil i større grad (spesielt nordover) nytte seg at sykkelvegen istadenfor køyrebana ved Storehagen bru. Alternativet løyser ikkje problemet mjuke trafikantar i vegbana på vestsida. Val av sykkelveg med fortau langs rv. 5 vil føre til eit systemskifte for syklande som kjem frå austsida av E39 og frå fv. 481 i sykkelfelta. Dette er uheldig med tanke på trafikksikkerheit. Sykkelveg er sett på som meir utfordrande med tanke på trafikksikkerheit samanlikna med sykkelfelt i kryss og avkøyrsler. Framkomst for gåande og syklande Framkomsten til gåande og syklande vil bli betra på austsida, både over brua og vidare nord. På vestsida skjer det ingen endringar. Generelt vil sykkelveg gi noko redusert framkomme samanlikna med sykkelfelt. Dette er imidlertid ikkje så gjeldande for sykkelvegen på austsida ettersom det er to lysregulerte kryss samt kun ei rundkøyring. Den nordlegaste rundkøyringa har ingen avkøyrsler i aust og er dermed uproblematisk og ikkje medrekna. Ei utfordring kan vera at sykkelveg er eit systemskifte i forhold til fv. 481 og E39 på austsida av Storehagen bru ettersom desse er planlagde med sykkelfelt. Grove vurderingar av omfanget av tiltaket Alternativet krev ei ny bru, med breidde 2,5 m mellom rekkverka. Det er lagt til grunn sykkelveg med fortau til avkøyrsla til Øyrane vidaregåande skule (ca 525 meter). Denne kan i framtida forlengast vidare nordover dersom eigen tunell for gåande og syklande vert realisert. Tiltaket gjer berre inngrep på austsida av rv. 5. Det blir ikkje omfattande trafikkavvikling i byggefasen. 5.4 Alternativ 3: 2 nye bruer Ny bru for fotgjengarar og syklistar på begge sider av Storehagen bru. På austsida vert dagens gangbane nytta av syklistar medan ein bygger ny bru for fotgjengarar. Nye bruer vil liggje eit lite stykke frå dagens bru. Avstand må avklarast i reguleringplan. Tverrsnitt av eksisterande bru og nye bru vil sjå om lag ut som i figuren nedanfor. Figur 5.10: Tverrsnitt bruløysing for alternativ 3. Vestre bru blir noko breiare i alternativ 3a og b a) Sykkelfelt og fortau nord for Storehagen bru Ny gang- og sykkelbru på vestsida (breidde 3,5 m), deler seg i fortau langs fasadane og sykkelfelt langs rv. 5 på nordsida av Storehagen bru. Ny gangbru på austsida (breidde 2,5 3 m). Eksisterande gangveg over Storehagen bru blir sykkelfelt i nordleg retning. Løysinga går over til sykkelfelt og fortau

41 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 40 nord for Storehagen bru. Ein bør i reguleringsplanen vurdera å fjerna rekkverket på dagens gangbru for at sykkelfeltet skal vera samla med køyrebana. Figur 5.11: Skisse av alternativet. Ny gang- og sykkelbru på vestsida vist med lilla strek, ny gangbru på austsida vist med raudt, sykkelfelt og fortau vidare nordover (blå viser sykkelfelt, raud viser fortau). Gul viser nytt gangfelt med systemskifte for sykkel. Nøyaktig plassering av brua kan vurderast i vidare planlegging. Flyttar ein den sørlege enden av brua lenger austover kan brua bli ein snarveg for mange mjuke trafikantar. Kor langt unna eksisterande bru den nye brua skal byggast må avklarast i reguleringsplan. Alternativet kan også løysast med fortau langs rv. 5 på vestsida. Gatetverrsnitt nord for Storehagen bru vil sjå slik ut med fortauet langt langs fasadane:

42 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 41 Figur 5.12: Gatetverrsnitt nord for Storehagen bru, vist med fortau lagt langs fasadane på vestsida. Dagens gang- og sykkelveg på austsida må byggast om til sykkelfelt og fortau. På vestsida må det etablerast nytt sykkelfelt og fortau nordover. Denne løysinga krev at sykkelfelt og fortau vert ført like langt på vestsida og austsida. Denne løysinga må førast fram til lyskrysset med Storehagen (fv. 481) og vidare til rundkøyringa før Klettatunnelen. Der ein avsluttar sykkelfelta og fortaua må ein få til eit gode systemskifter. For bruløysinga i alternativ 3a er det eit alternativ er å bygge på dagens bru (dersom det let seg gjere) eller bygge ny bru for mjuke trafikantar. Arealbehov Legg opp til at rv. 5 vert bygd om. Arealbehovet blir som i alternativ 1b. På austsida krev ikkje tiltaket fjerning av parkering eller varelevering. På vestsida kan fortauet ligge langs rv. 5 eller langs fasadane. Dersom fortauet vert lagt langs fasadane forsvinn totalt 40 av 250 p-plassar på vestsida, dei fleste langs Elvetorget. På austsida vil parkeringsplassane langs Handelshuset måtte fjernast dersom det skal planleggast høgresvingefelt (10-15 p-plassar). Trafikale verknader Ved å bygge ei ny bru på vestsida, slepp trafikantar som kjem frå sør-vest å krysse Storehagen bru to gonger dersom målpunktet deira er på vestsida. Det løyser og trafikksikkerheitsutfordringar knytta til gåande og syklande som kryssar brua i vegbana på vestsida. Ved å utvide brua på austsida får ikkje sykkelfeltet systemskifte eller flaskehals over brua. Dette er viktig for å oppretthalda eit godt tilbod gjennom heile sykkelringen i Førde. Sykkelfelt og fortau, spesielt på vestsida vil ta fleire parkeringsplassar, noko som vil påverke biltilgjenge til vestsida. Sykkelfelt vil gi syklistane det beste framkomme, ettersom dei slepp vikeplikt i kryss. Ideelt sett hadde avkøyrsla til Elvetorget i sør vorte steng då denne er stor og utflytande. Dersom avkøyrsla blir stengt/redusert vil dette føre til auka trafikk i avkøyrsla i nord og hindra gjennomkøyring. Dette må vurderast i reguleringsplan. Å legge fortauet på vestsida inntil bygningane vil truleg vera det beste og mest logiske alternativet for gåande. Det vil truleg bli meir brukt enn eit fortau som ligg ut mot rv. 5 Rundkøyringa bør byggast om til å kun ha 1 felt i tilfartane (E39) samt at breidda på innkøyringa ikkje skal vera breiare enn 5,2 meter. Dette vil få konsekvensar for motoriserte køyretøy sin kapasitet.

43 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 42 Trafikktryggleik Dette alternativet sikrar eit tilbod for gåande og syklande på vestsida, og løyser trafikksikkerheitsutfordringar knytta til gåande og syklande som kryssar Storehagen bru i vegbana på vestsida. Løysinga fører også til at gåande og syklande som kjem sør-vest frå brua og skal nord-vest slepp å krysse vegen to gonger for å nå sitt målpunkt. Ved å bygge ny bru på austsida for gåande skil ein gåande og syklande. Dette fører til færre konfliktar mellom gåande og syklande, samt køyrande og syklande. Sykkelfelt gir høgare trafikksikkerheit i kryss og avkøyrsler enn sykkelveg. Ettersom sykkelfelt er hovudløysinga i sykkelbyen Førde, vil dette føre til færre systemskifter, noko som i teorien gir trafikksikkerheitsgevinst. Dersom fortauet ligg inntil fasadane i vest, er det utfordrande for mjuke trafikantar å krysse vegen ettersom dei må krysse både sykkeltilbod, køyrebaner og parkeringsplassen. Dette blir ei lang kryssing. Utfordringane med sykkelfelt er at rundkøyringane i planområdet ikkje er tilpassa sykkelfelt, samt systemskiftet som kjem etter Storehagen bru, spesielt ved Elvetorget. Framkomst for gåande og syklande Ny bru på begge sider av Storehagen bru og sykkelfelt med fortau vidare nord langs rv. 5 vil gi betra tilgjenge og framkomst for gåande og syklande på begge sider av vegen. Bru på vestsida løyser problemet med at gåande og syklande kryssar Storehagen bru på ein trafikkfarleg måte. Sykkelfelt med fortau gir kontinuitet i Førde med tanke på andre planar, samtidig slepp ein systemskifte ved Storehagen bru ettersom det kjem ny bru på begge sider med sykkelfelt. Spesielt for vestsida vil sykkelfelt gi best framkomme då ein slepp vikeplikt i kryssa. Grove vurderingar av omfanget av tiltaket Alternativet krev to nye bruer, med breidde 2,5 m og 3,5 m mellom rekkverka. Det er lagt til grunn samanhengande sykkelfelt og fortau til den nordlegaste rundkøyringa i planområdet (ca 675 meter) Fortauet langs fasadane på austsida er imidlertid kun tenkt fram til rundkøyringa ved Øyrane vidargåande ( ca 460 meter). Det er lagt til grunn at rv. 5 blir rusta opp, og tiltaket krev difor full vegombygging frå Storehagen bru til Øyrane. Det blir omfattande trafikkavvikling i byggefasen b) To nye gangbruer sykkelveg med fortau på austsida, gangveg/fortau på vestsida Dette alternativet har ny gangbru på austsida og eksisterande gangbru blir sykkelveg. Nordaust for Storehagen bru blir det sykkelveg med fortau. På vestsida av Storehagen bru blir det ny gang- og sykkelbru og fortau vidare nordover langs fasadane. Her står ein friare til å velja plassering av gangbrua på vestsida. Gangbrua på austsida kan ha ei breidde med lysopning 2,5 m. Ein må legge opp til at syklande kjem til å nytte brua på vestsida, og det er difor tilrådd ei breidde på 3,5 m. Gang- og sykkelbrua på vestsida kan gå skrått over frå gangfeltet ved Bakkebøvegen og over til parkeringsarealet på sørsida av Elvetorget. Nord for elva er det tenkt fortau på 2,5 meter langs fasadane av kjøpesentra. Det vert ikkje tilbod til syklistar på vestsida, nord for Storehagen bru. På austsida vil ein kunne nytte dagens

44 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 43 gangveg over Storehagen bru til to vegs sykkelveg. Ein må då bygge ei ny gangbru aust for dette. Nord for Jølstra møter gangvegen sykkelvegen og går over i sykkelveg med fortau. Eit rimelegare alternativ er å droppe ny bru på austsida. Det vil svekke framkomsten og trafikktryggleiken for gåande og syklande over Storehagen bru. Denne varianten av alternativet legg opp til hovudnett for syklande på austsida, og felles, smal gang- og sykkelveg over Storehagen bru er difor uheldig. Vidare i dette kapitlet er alternativet skildra med to nye bruer. Figur 5.13: Lilla strekar viser ny gang- og sykkelbru på vestsida og utvida gang- og sykkelveg til sykkelveg med fortau på austsida. Raud strek viser utvida fortau langs fasadane på vestsida. Raud stipla strek viser forslag til ny gangbru på austsida av Storehagen bru. Gul strek viser nytt gangfelt. Nye gangbruer vil liggje eit lite stykke frå dagens bru. Avstand må avklarast i reguleringplan. Tverrsnitt av eksisterande bru og ny bru vist i figur 6.10.

45 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 44 Sykkelvegen på austsida må vidareførast nordover langs rv. 5, minst til krysset med Storehagen (fv. 481). Men det er eit sterkt behov for vidareføring heilt nord til Klettatunnelen, men muligens med noko mindre tverrsnitt grunna at det truleg er færre brukarar etter krysset med Storehagen. Dette må sjåast i samanheng med nye trafikktellingar samt sett i samband med åpningsår for Klettatunnelen. Fortauet på vestsida bør strekka seg til kjøpesenteret på Øyrane. Gatetverrsnittet vil sjå ut som i figuren nedanfor. Figur 5.14: Tverrsnitt av gata med fortau langs fasade Arealbehov Føreset at rv. 5 vert liggande som i dag. Arealbehovet på austsida blir likt som i alternativ 2. På vestsida legg ein opp til 2,5 m breitt fortau langs fasadane. Det er i dag smale fortau langs nokre fasadar. Utviding av fortauet vil ta om lag 40 parkeringsplassar ved Elvetorget. Her må parkeringa gjerast om til skråparkering. I tillegg forsvinn ei rekke med parkering i det opne arealet framfor hovudinngangen til Elvetorget på grunn av at gangfeltet må førast tvers over plassen. I sør må rekka med skrå parkering nærast fasaden gjerast om til langsgåande parkering. Trafikale verknader Ved å bygge ei ny bru på vestsida, slepp trafikantar som kjem frå sør-vest å krysse Storehagen bru to gonger dersom målpunktet deira er på vestsida. Det løyser og trafikksikkerheitsutfordringar knytta til gåande og syklande som kryssar brua i vegbana på vestsida. Ein vil likevel få ei samanblanding av syklande og gåande over brua på vestsida ettersom denne vil fungera som ein snarveg, også for syklistar. Ved å utvide brua på austsida unngår sykkelvegen flaskehals. Dette problemet blir likevel framtredande i form av at sykkelvegen på austsida, sør for brua møter det som i dag er ein smal gang- og sykkelveg. Det er i framtida planlagt sykkelfelt på austsida av Storehagen bru langs E39. Dette vil i dette alternativet innebere eit systemskifte innad i sykkelringen som er sett på som uheldig. Fortau, spesielt på vestsida vil ta fleire parkeringsplassar, noko som vil påverke biltilgjenge til vestsida. Sykkelfelt vil gi syklistane det beste framkomme, ettersom dei slepp vikeplikt i kryss. Ideelt sett hadde avkøyrsla til Elvetorget i sør vorte steng då denne er stor og utflytande. Dersom avkøyrsla blir stengt/redusert vil dette i tur føre til auka trafikk i avkøyrsla i nord samt at det blir slutt på/redusert gjennomkøyring. Dette må vurderast i reguleringsplan.

46 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 45 Å legge fortauet på vestsida inntil bygningane vil truleg vera det beste og mest logiske alternativet for gåande som skal handle. Det vil truleg bli meir brukt enn eit fortau som ligg ut mot rv. 5 Trafikktryggleik Dette alternativet sikrar eit tilbod over Storehagen bru for gåande og syklande på vestsida. Nord for brua er det imidlertid lagt opp til fortau, noko som ikkje er å sjå på som eit sykkeltilbod. Ny bru på vestsida løyser trafikksikkerheitsutfordringar knytt til gåande og syklande som kryssar Storehagen bru i vegbana på vestsida. Løysinga fører også til at gåande som kjem sør-vest frå brua og skal nordvest slepp å krysse vegen to gonger for å nå sitt målpunkt. Til tross for at det kun er etablert fortau på vestsida, vil det også bli nytta av syklistar som har sine målpunkt på vestsida. Desse vil truleg velje å sykle på fortauet, spesielt om dei ikkje skal langt. Dette kan føra til konflikt mellom gåande og syklande ettersom syklistane etter regelverket skal ferdast på dei gåande sine premissar (erfaring viser at dette ikkje alltid er tilfelle). Tovegs-sykkelveg på austsida gir trafikksikkerheitsutfordringar i kryss. Desse er imidlertid mindre utfordrande på austsida enn dei ville vore på vestsida ettersom 2 av kryssa er lysregulerte. Ei utfordring i dette alternativet er at ein vil få eit systemskifte sør for brua kor framtidige sykkelfelt langs E39 på austsida av Storehagen bru vil gå over i tovegs sykkelveg med fortau på Storehagen bru. Framkomst for gåande og syklande Dersom ein vel å legge ny bru på vestsida frå dagens gangfelt ved krysset til Bakkebøvegen og over til Elvetorget, slepp ein den lange kryssinga ved inn/utkøyringa ved Elvetorget. Løysinga vil i tillegg fungere som ein snarveg for mjuke trafikantar. Kryssinga av sjølve parkeringsarealet på Elvetorget er sett på som mindre problematisk enn kryssinga av sjølve inn/utkøyringa ettersom sistnemnte er mindre oversiktleg. Det vil vera naturleg å fjerna nokre parkeringsplassar for å gi betre sikt for dei kryssande fotgjengarane ved Elvetorget. Brua på vestsida vil verke som ein snarveg for mjuke trafikantar. Grove vurderingar av omfanget av tiltaket Alternativet krev to nye bruer, med breidde 2,5 m og 3,5 m mellom rekkverka. Det er lagt til grunn sykkelveg med fortau på austsida og fortau langs fasadane på vestsida. Sykkelveg med fortau skal gå til rundkøyringa nord for Øyrande vidaregåande skule (525 meter), medan fortauet langs fasadane på vestsida skal avsluttast før rundkøyringa ved Øyrane vidaregåande skule (ca 460 meter). Dersom ny tunell for gåande og syklande vert realisert, er det moglegheiter for å forlenge sykkelveg med fortau på austsida til å kople seg på denne. Det er lagt til grunn at rv. 5 ikkje blir rusta opp, og tiltaket krev difor berre inngrep i sidearealet til vegen. Det blir ikkje omfattande trafikkavvikling i byggefasen. 5.5 Kostnadsvurdering Kostnadsoverslaget er berekna etter Anslagsmetoden. Kostnadane er rekna til å vere (2014-kr) og har eit krav til nøyaktigheit på 40 %.

47 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 46 I alle alternativ er høgresvingefelt frå rv. 5 til Storehagen medrekna. Det er ikkje vurdert kryssombygging og riggområder. I tabellen under er kostnadsestimat og usikkerheit vist. Tala som er vist er i millionar kroner. Kostnadsspenn viser vurdert kostnad med ei usikkerheit på +/- 40 %. Kostnadsanslag ligg som heilheit i eige vedlegg. 5.6 Høgresvingefelt i rv. 5 Naustdalsvegen Førde kommune har ytra ynskje om å etablere høgresvingefelt i rv. 5 Naustdalsvegen, mot fv. 481 Storehagen. Høgresvingefelt i fartsgrense 50 og 60 km/t vert berre etablert i kryss med kapasitetsproblem. Høgresvingefelt kan utformast i to variantar; parallellført eller kileforma. Eit høgresvingefelt vert utforma med same breidde som køyrefelta elles. Her er det 3,25 m. Ved fartsgrense 50 km/t vert høgresvingefelt skilt frå krysset med fysisk øy. Utforming av høgresvingefeltet må avgjerast i vidare planlegging. Figur 5.15: Plassering av høgresvingefelt frå rv. 5 til fv Døme på parallellført høgresvingefelt er vist. I alle skisserte alternativ i dette forprosjektet vil etablering av eit høgresvingefelt føre til at parkeringsplassane langs Handelshuset forsvinn. Vareleveringa kan oppretthaldast i alle alternativa, men det vert ikkje plass til køyring langs fasaden nord for vareleveringa. Trappetilkomstane til Handelshuset kan oppretthaldast. Fordelar - Kapasiteten i krysset kan bli betre for motoriserte køyretøy, men dette avheng av fasane i lyskrysset. Dette må undersøkast i reguleringsplan om høgresvingefelt blir vurdert som aktuelt.

48 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 47 Ulemper - Kryssingslengda for mjuke trafikantar blir lenger - Gatetverrsnittet blir breiare og liknar meir på ein veg enn ei gate - Kan komma i konflikt med varelevering. Vurderingar av om høgresvingefeltet skal etablerast må gjerast i vidare planarbeid.

49 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Forkasta alternativ c) Sykkelveg med fortau på begge sider av rv. 5 Tosidig sykkelveg med fortau er vurdert. Dette krev bygging av to nye bruer, ei rein gangbru på austsida, og ei sykkelbru med fortau på vestsida. Nord for Storehagen bru må gang- og sykkelveg på austsida utvidast til sykkelveg med fortau, helst heilt til Klettatunnelen. På vestsida må det etablerast ny sykkelveg med fortau minst til krysset med Storehagen (fv. 481). Ideelt sett bør sykkelvegen på vestsida gå fram til den nordlegaste rundkøyringa på Øyrane. Figur 5.16: Sykkelveg med fortau på begge sider av rv. 5 (vist med lilla strek). Raud strek viser ny gangbru. Blå strek viser dagens gang- og sykkelveg, som blir omdisponert til rein sykkelveg. Løysinga vil gi svært god tilgjengelegheit til begge sider av rv. 5 for mjuke trafikantar. Framkomsten over Storehagen bru blir god på begge sider av vegen. Ein vil unngå unødvendig kryssing av rv. 5, og trafikktryggleiken blir god. Løysinga krev mykje areal og er kostbart. Alternativet er forkasta då det er svært kostbart og tek svært mykje areal langs begge sider av rv. 5. Det er heller ikkje trafikkgrunnlag for å legge opp til så godt tilbod til mjuke trafikantar på begge sider av rv. 5.

50 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side Undergang i krysset med Storehagen Det har vore ynskjeleg å vurdere undergang ved det lysregulerte krysset mellom rv. 5 og fv Dette alternativet ville ført til ei raskare og tryggare kryssing for mjuke trafikantar som kryssar nord/sør. Å kombinere undergang med sykkelfelt er utfordrande. Dette vil føre til systemskifte, samt at ein i større grad risikerar at syklistar syklar feil veg i sykkelfeltet på austsida. Å kombinere gang- og sykkelveg med undergang ville vore fordelaktig dersom det var tilstrekkeleg med areal. Dersom ein skal ha undergang paralellt med gang- og sykkelveg og varelevering er det ikkje tilstrekkeleg plass. Det er heller ikkje rom for høgresvingefelt dersom dette viser seg å vera aktuelt. Ein undergang med maksimalt 5 % helling som skulle vore minst 4 meter under vegbana ville vore omlag 200 meter lang. Ei utfordring med dette er at syklistar og andre som er avhengige av universell utforming ikkje vil ha nytte av undergangen dersom dei ønsker å kryssa som til dømes vist i biletet under. Undergang er ikkje omtalt i Førdepakken, og ville vore svært kostbar. Det har ikkje vore vurdert å ha undergang i alternativet som ikkje utbetrar austsida av rv. 5. Prosjektgruppa tilrår ikkje undergang då den ikkje løyser utfordringa til gåande- og syklande i krysset med Storehagen bru på ein tilfredsstillande måte.

51 Forprosjekt Rv. 5 Storehagen bru Førde sentrum side 50 6 Oppsummering og tilråding 6.1 Oppsummering av konsekvensar 1a 1b 2 3a 3b Alternativ Vurderingskrite rium Skisse Mengder bru Breidde u/rekkverk 1 stk 5 m 1 stk 5 m 1 stk 2,5 m 2 stk 3,5 m og 2,5 m 2 stk 3,5 m og 2,5 m Nye gs-tiltak 1-sidig utbetring 2-sidig utbetring 1-sidig utbetring 2-sidig utbetring 2-sidig utbetring Ombygging av Nei Ja Nei Ja Nei rv. 5 Trafikale verknader Få trafikale endringar Trafikktryggleik Framkomst for gåande og syklande Kostnad inkludert usikkerheit +/- 40% Trafikkavviklin g anleggsfase Kulturmiljø Bybilete Nærmiljø og friluftsliv Stor auke i mjuke trafikantar på vestsida. Middels pga gsveg kryssar mange kryss Lik 1b, men litt dårlegare i kryss Medium mill kroner Enkel krev ikkje ombygging av rv. 5 Avheng av avstanden ny bru får til eksisterande bru. Bru på vestsida gir betre tilgang til elva. Stor auke i mjuke trafikantar på vestsida samt sykkelfelt. God, men manglar separering på austsida av brua God, men manglar tilstrekkeleg sykkeltilbod på austsida av brua Høg mill kroner Omfattande krev ombygging av rv. 5 Avheng av avstanden ny bru får til eksisterande bru. Ombygging av rv.5 gir estetisk betring. Bru på vestsida gir betre tilgang til elva. Mindre god. Manglande tilbod på vestsida fører til bruk av vegbana Dårlegast pga manglande tilbod på vestsida Låg mill kroner Enkel krev ikkje ombygging av rv. 5 Liten skilnad mellom alternativa Liten skilnad Betrar ikkje nærmiljø/friluftsliv i nemneverdig grad Stor auke i mjuke trafikantar på vestsida samt sykkelfelt. Best, tosidig godt tilbod med sykkelfelt Best, tosidig godt tilbod Høg mill kroner Omfattande krev ombygging av rv. 5 Avheng av avstanden ny bru får til dagens bru. Ombygging av rv. 5 gir estetisk betring. Bru på vestsida gir betre tilgang til elva Stor auke i mjuke trafikantar på vestsida. God, men manglar sykkeltilbod nord for Storehagen bru God, men manglar sykkeltilbod i vest Medium mill kroner Enkel krev ikkje ombygging av rv. 5 Ny bru som ligg diagonalt i forhald til dagens bru kan vera uheldig. Vil påverke bybiletet. Bru på vestsida gir betre tilgang til elva. Snarveg er