forum for natur og friluftsliv Møre og Romsdal Botanisk undersøking mellom Jønnstad og Moldbakken i Sunndal kommune.

Transkript

1 forum for natur og friluftsliv Møre og Romsdal Botanisk undersøking mellom Jønnstad og Moldbakken i Sunndal kommune.

2 Forside: Fjellvalmue (Papaver radicatum ssp. radicatum) på lokaliteten rett nord for Raudberget.

3 Føreord På bakgrunn av at det ligg føre ein søknad i kø hos NVE for å bygge kraftverk i øvre del av Usma innafor Jønnstad har Forum for natur og friluftsliv (FNF) i samarbeid med Naturvernforbundet i Møre og Romsdal gjort ei undersøking av botanikken i det aktuelle området. Dette blei påtrengande aktuelt då det i 2008 låg føre eit notat frå Bioreg AS som synte at ei form for makeskifte av areal i Eikesdalen landskapsvernområde med rikare område utanfor landskapsvernområde kunne vere mogleg, og at dette kunne opne for plassering av inntaksdam. Området er besøkt 2. august 2009 og juli 2010 av Øystein Folden. Det dreier seg i all hovudsak om registreringar av karsporeplanter. Ein takk til Geir Gaarder som har tatt ut illustrasjonane frå artskart.artsdatabanken.no i eit format som kunne nyttast i dette dokumentet. Tingvoll, den Øystein Folden

4 Registreringar Registreringane er i hovudsak gjort i rasmarka i skråninga på nordaustsida av Usma frå innafor vernegrensa til eit stykke ned for Raudberget. Vidare mellom fjellskrenten og stien mellom Jønnstad og Moldbakkan på same strekninga. Vidare er det gjort sporadiske registreringar mellom dette området og Jønnstad. Vidare er båe sidene av Kløftelva sin nedre del før det blir bratt sett på. Til slutt nokre einskildfunn i elva nedanfor Jønnstad. Delar av området er ikkje direkte lettilgjengeleg, og kan seiast å vere sporadisk undersøkt. Ein kan difor ikkje utelukke noko i dette området, men heller slå fast kva som er funne på den delen som er undersøkt. Skråninga mellom elva og fjellskrenten Skråninga mellom elva og fjellskrenten har ein viss variasjon der både bergveggar, ustabil rasmark, stabil rasmark og fuktsig inngår. Snøleie er også representert, men sporadisk. På eit parti har ein knausar av serpentin/olivin, og spreidd i området blokkar av serpentin/olivin som kan påverke. På strekninga har ein rasmark i graderingsskala frå steinblokklandskap til serpentin-/olivingrus/sand. Ein del område har vegetasjon som indikerer kalkverknad. Av raudlista planter finst brudespore (NT), issoleie (NT) og marinøkkel (NT). Vidare er det gjort eit funn av fjellvalmue som ikkje er raudlista, men står på lista over freda artar. Saman med desse artane finn ein ganske mange av dei ein kan vente seg på kalkhaldig grunn: gulsildre, svarttopp, bjønnbrodd, reinrose, fjellfrøstjerne, fjelltistel, taggbregne, dvergjamne, gullmyrklegg, fjellsyre, fjellsmelle, snøveronika, kvitmaure og nattfiol. Grønnburkne fanst fleire stader på serpentin/olivingrunn. Vidare står det fjellbakkestjerne/snøbakkestjerne mange stader i området. Elles finst ein del førekomster av liljekonvall i øvre del av buskvegetasjonen, og kranskonvall er også observert. Snaue areal mellom fjellskrenten og stien Området er ein mosaikk der rike kalkberg, rabb, fuktsig og myr utgjer mesteparten av arealet. Det er ikkje fullt så tett mellom dei rike lokalitetane i dette området som i skråninga, Men artsinventaret er mykje det same. Såleis er det også her gjort funn av brudespore (NT). Lauvskogen frå Grønbotnen til Jønnstad Området er ein mosaikk der skog av fattigare utformingar truleg utgjer hovudparten. I tillegg myr og sig. Men innimellom finst rikare parti med kalkpåverknad. Bjørkeskogen står i området ganske tett og gjer det lite tilgjengeleg. Såleis er det tilfeldige funn som er notert frå området. Mellom desse er to lokalitetar med kvitkurle (VU) og ein lokalitet med fjellkvitkurle. Beitemarka på Jønnstad Beitemarka er sporadisk undersøkt med tanke særleg på marinøkkel og kvitkurle. Det blei ikkje gjort funn av marinøkkel, men eit funn av kvitkurle (VU). Det er ikkje sikkert det er marinøkkel i denne beitemarka, men potensialet for funn av fleire kvitkurler er nok til stades. Kvitkurla var på undersøkingstidspunktet truleg avblomstra i dette området, og difor vanskeleg å få auge på. Truleg har beitemarka størst interesse når det gjeld beitemarksopp. Det blir beita med storfe, og beitinga kunne gjerne ha vore noko sterkare. Elva nedanfor Jønnstad Stein og grusøyrer blei undersøkt relativt systematisk på båe sider frå Jønnstad og ned til brua ved Hjellenga. Stein- og grusøyrene blei nok mykje endra i ein flaum for få år tilbake. Det var ein del artar som held på å etablere seg der det er størst innslag av finare lausmassar. Fjellsyre, fjellsmelle, gulsildre og fjellskrinneblom finst hist og her. I tillegg blei det gjort funn av ein lokalitet med fjellvalmue (FREDA). Kløftelva Berre den nedste, slake delen av elva er undersøkt. Vegetasjonsmessig er det mykje som ligg på fattigare skala på myr og lauvskog, med nokre innslag av kalkpåverknad innimellom. Potensialet for funn av raudlisteartar i dette området er mindre enn langs Usma, men skal ikkje utelukkast. T.d. vil det ikkje vere heilt overraskande om ein kan finne brudespore og kvitkurle. Det står elles ei bjørk som kan sjå ut til å ha vore styva på nordsida av Kløftelva ganske langt nede.

5 Rett ved sidan av Kløftelva blei det funne ein innretning med vassdriven slipestein (illustrasjon 1). Denne var i forfall, men det er framleis fullt mogleg å få tilnærma full dokumentasjon på korleis denne har vore bygd. Illustrasjon 1 Lokalitetane for utvalde artar Illustrasjon 2. Brudespore, lokalitetane som ligg på artskart.artsdatabanken.no Illustrasjon 3. Marinøkkel, lokalitetane som ligg på artskart.artsdatabanken.no

6 Frå lokaliteten nord for Jønnstad. Illustrasjon 4. Fjellvalmue, dei nye lokalitetane som ligg på artskart.artsdatabanken.no Illustrasjon 5. Kvitkurle, lokalitetar som ligg på artskart.artsdatabanken.no Vurderingar: Konklusjonen i notatet frå Bioreg 2008 når det gjeld det nedre området av elva som er aktuelt for inntak viser seg å vere mangelfull. Det kan vere nyansar i kor rikt det er i elveskråninga høgare opp og i det moglege inntaksområdet, men observasjonane viser at heile strekninga har ein stor artsrikdom, og det er påvist mellom anna raudlisteartar og fjellvalmue i det nedre området. Som naturtype bør heile denne elveskråninga aleine forsvare B viktig eller høgare. Her er påvist tre artar (NT) og funn av fjellvalmue, og det er eit betydeleg potensiale for fleire funn. Når det er del av eit større område med liknande kvalitetar som dessutan er del av eit verneområde er det ingen grunn til å redusere verdien på dette området frå noveranda A-verdi Svært viktig. I den delen av naturtypelokalitet BN som Bioreg 2008 konkluderer med ikkje har tilstrekkelege verdiar til å skulle vere med er det gjort eit funn av kvitkurle, i tillegg til ein del dellokalitetar med brudespore. Rett utanfor lokaliteten er det gjort ytterlegare eit funn av kvitkurle. Frå dei undersøkingane som er omtala i BIOREG AS sitt notat er det tale om fleire funn av kvitkurle og moglegvis andre artar på raudlista. Det kan sjå ut til at sjansene er store for å kunne finne fleire dellokalitetar av kvitkurle i området ved Grønbotnen (nordre del av naturtypelokalitet Moldbakken - Jønstadnebba). Forslaget om å redusere naturtyplokaliteten i denne delen av området er kanskje ikkje heilt ferdig vurdert. Det er ikkje grunnlag for å kunne seie at ein mindre bit av landskapsvernområdet på nordaustsida av elva nedanfor Raudberget har så små biologiske verdiar at det kan takast ut av verneområdet. Undersøkinga viser

7 heller at det er område utanfor verneområdet som har verdiar som tilseier at det gjerne kunne ha vore tillagt landskapsvernområdet. Området mellom noverande vernegrense og Hjellenga (brua over Usma eit stykke ned for Jønnstad) representerer landskap og vegetasjon som med fordel kunne ha vore vurdert på nytt med tanke på eit landskapsvern. Alle artsobservasjonane er lagt inn på og kan søkast opp mellom anna på http//artskart.artsdatabanken.no Litteratur: - Jordal, J. B Et gløtt inn i Sunndalsnaturen - en kartlegging av viktige naturtyper. Sunndal kommune, rapport. 262 s. ISBN Lid og Lid, Norsk flora, Oldervik, F. G.: Naturverdiar i og ved Eikesdalen Landskapsvernområde, Sunndal kommune i Møre og Romsdal. Bioreg AS Notat 2008 : 10 - Oldervik, F. G.: Kløftelva kraftverk i Øksendalen i Sunndal kommune i Møre og Romsdal fylke. Verknader på biologisk mangfald. Bioreg AS Rapport 2008 : (naturbasen)