Lærande utdanningssystem?

Transkript

1 Loen, Øyvind Glosvik: Lærande utdanningssystem? Lærande regionar?

2 Noko er «annsleis» i SF... Ref. John Roger Andersen, HiSF Dette er eksempel: Statistisk samanheng, men vi veit ikkje kva det er som ligg under.. «Kultur?!!! Figuren syner korrelasjonen mellom prosent av befolkninga på fylkesnivå som ha merknad for mangelfull betaling av rekningar i 2012 (Y aksen) og prosent som har gjennomført vidaregåande skule på normert tid i 2008 kullet (X aksen). Korrelasjon = 0,73 (P<0.001). Kjelder o Onsdagsseminar

3 Men er det eit «mysterium»?

4 Vitskap og «sanning» Korleis veljer vi å studere eit samfunnsfenomen? Dette valet har konsekvensar for kva vi finn ut Dersom vi studerte eit fenomen på ein annan måte, fann vi kanskje ut noko anna Prosjektet lærande regionar er designa på ein bestemt måte som produserer bestemte funn Og slik skal det vere!

5 Prosjekta og vitskapleg profil Forklarande prosjekt Forståande prosjekt Forbetrande prosjekt Fordeler av nynorsk Jenters sjølvtillit Støttande foreldre Lærarars kompetanse Målstyring i kommunar Foreldres haldning til skule Utdanningskulturar Samarbeid på fylkesnivå Læraryrket historisk Lokale fellesskap Dialogbasert undervisning Kva er gode skular A B?

6 Komparasjon (design) Forskjellar Ikkje forskjellar Komparasjon ikkje mogeleg, eller vanskeleg Fordeler av nynorsk Lærarars kompetanse Forklarande Samanhengar mellom Jenters sjølvtillit Støttande foreldre Målstyring i kommunar studiene? Foreldres haldning til skule Forståande Utdanningskulturar Ja, mange men.. Samarbeid på fylkesnivå Læraryrket historisk populært Dialogbasert undervisning Gode skular Lokale fellesskap

7 Mange studier og «forteljingar» Ontoligisk nivå Prosjekt «Forteljing 1» «Forteljing 2» «Forteljing 3» osv. Nasjon/region Fylke Fylke Kommune/ grend Kommune Skule Klasse Lærar Elev Utdanningskulturar Læraryrket historisk Samarbeid på fylkesnivå Lokale fellesskap Målstyring Gode skular Dialogbasert undervisning EVU-matte Støttande foreldre

8 Ei forteljing som ikkje er fortalt: Skuleresultat utan skular? «Skuleresultat» «Skulesystem» «Skular» Berre eitt prosjekt som studerer systemet, og det viser betydeleg forskjellar mellom SF og andre Vi har berre eitt prosjekt som studerer skular, og ikkje i eit fylkeskomparativt perspektiv Gode resultat - Over tid - Låg variasjon

9 Mi forteljing: Kva er «annleis» i utdannings-sf som system? Er det ei høgare grad av integrasjon i det vi kan kalle kollektive profesjonaliserings- og kvalitetsutviklingsprosessar i SF enn i tilsvarande fylke? Blir utdanningspolitiske tiltak sett ut i livet på ein noko annan måte i SF enn i andre fylke? NB: Tidsramma intervjua om fortida! Ikkje sikkert det er gyldig NO!

10 Fire «iverksettingsdoktriner» (Røvik, 2014) («Læresetningar») Hierarkidoktrinen Profesjonsdoktrinen Nettverksdoktrinen Translasjonsdoktrinen Partnerskap, erfaringsbreidde og divergerande kompetanse gir auka handlingskapasitet Korleis aktørar formar og omformar reformer til sitt eige

11 Metode: Samanlikne fire fylke som utdanningssystem (AA, NT, Oppl., SF) Snøballmetode for å samle informantar 24 intervju gjennomførte (SF=9, NT=6, AA=5 og O=4) Kva er eit fylke som «Utdanningssystem»? Definisjon i denne studien: Relasjonane mellom aktørar som arbeider med utdanning

12 Kva kan slike metodar seie nok om? Lage teoriar, lansere forståingsformer Ein «forstår» eit fenomen, ein «forklarer» det ikkje Det ein kan finne, er td ein abstrakt modell som kan brukast for å reflektere over eigne erfaringar, eigen ståstad Den abstrakte modellen frå denne studien veks ut av alle intervjua, ikkje berre dei frå Sogn og Fjordane.

13 Resultat: Sogn og Fjordane er «odd man out» Sogn og Fjordane er «forskjellig»! Det er eit langt meir omfattande og tettare samarbeid mellom aktørane i SF enn i noko av dei tre andre fylka. Relasjonane er tettare, meir krevjande - og integrerande, og det ser ut til å skape høgare grad av funksjonalitet i Sogn og Fjordane Dei tre andre fylka er «normale», i meininga at grad av samarbeid, nivå av tillitsrelasjonar, og omfang av kollektiv handlingskapasitet stort sett følgjer organisasjons- og forvaltningsgrensene slik dei er forutsett å gjere i norsk, offentleg forvaltning

14 Ny hypotese: Det ser ut til å vere variasjon i måtane ein veljer å forklare skuleresultat i ulike fylke Dette kan påverke måtane ein veljer å arbeide med skuleutvikling To ulike diskursar om kva som forklarer resultat?

15 «Resultatforklaringar»? Skuleresultat skuldast trekk ved den lokale kulturen, ved måten verdien av utdanning, skule og læring blir omtalt, dyrka og framheva, mellom anna av foreldre og i lokalsamfunnet. Sterkt fokus på verdien av utdanning, fører til gode skuleresultat. Og omvendt.. Skuleresultat skuldast trekk ved utdanningssystemet, kunnskapsnivået til læraren eller til andre trekk ved utdanningssystemet

16 Døme på diskursen i Sogn og Fjordane «Det er mange samanhengar bak gode skuleresultat, men eg har vanskeleg for å tru at ikkje all EVU-verksemda har verka» «Kva som er årsak og verknad vil eg ikkje spekulere i (..) men det eg kan seie, er at vi er best til å skape vilkår for læring.. vi er norgesmester i etter- og vidareutdanning» «..utan bevis for det, trur eg lærarane heile tida (er) i utvikling, og heile tida er (i) søking etter betre måtar å gjere det på i høve elevane..innbiller meg elevane lærar meir i ein slik kultur, enn der alle lærarar (driv) på gamlemåten» «..eg trur lærarar som er bevisste sitt fag, som får utvikle seg..smittar over på elevane. Så dette med skuleeigarprogrammet (som) har auka positivitet og engasjement rundt skulen»

17 Døme på diskursen i Aust-Agder «..opplever heile tida ein negativ haldning til skule, at det ikkje er noko som er viktig» «..skulle så gjerne hatt fleire som brydde seg om utdanning» «..mange ressurssvake kommunar med oppsamling av krevjand elevar» «Skuleresultat? Skulle ønske det var trekk ved grunnskulen, men trur ikkje på det. Det er utanfor skulen du finn svaret: i heimen, mentaliteten i samfunnet, i historien, om tradisjonelle danningsvegar som ikkje treng utdanning»

18 Legg merke til: Utsegnene frå Sogn og Fjordane kretsar omkring det som ligg innanfor det aktørane i utdanningssystemet har kontroll over, det dei kan gjere noko med Utsegnene frå Aust-Agder kretsar om det som ligg utanfor utdanningssystemets kontroll «Sant/usant»? Har ikkje med saka å gjere. Kva veljer du å tru er sant..?

19 «Dette er sosiale konstruksjonar» Vi snakkar oss inn i «kulturar om at kultur er viktig» Då kan vi snakke oss over i eit anna perspektiv.. Vi veljer kva vi vil tru på! Personforklaringar Systemforklaringar (kulturforklaringar) Etter Irgens, fig 21: System-, personog relasjonsforklaringer (2007 s.99) Relasjonelle forklaringar

20 Forskjellar mellom dei fire fylka Tettare Sogn og Fjordane Relasjonar i utdanningssystemet Nord-Trøndelag Oppland Aust-Agder Lausare Mindre Diskurs om at kultur forklarar skuleresultat Meir

21 Definisjon i denne studien: Relasjonane mellom aktørar som arbeider med utdanning????

22 Kva særpregar systemet? Ein fast «møtestruktur» som strekkjer tilbake til iverksetjing av Reform 97 Søkelys på etterutdanning av lærarar generelle utdanningspolitiske utfordringar utviklingstiltak i felles regi (vinn-vinn) Konkrete uttrykk: Forum for skule- og barnehageutvikling Regionale, kommunale leiarar (Fylkeskommunen) KS-rådmannsutval (leiar frå 2004) HiSF (dekan Ali) Leiar i Utdanningsforbundet SF Utdanningsdirektør Fagtilsett KS- Vest-Norge

23 Det spesielle er ikkje at det er etablert ein slik struktur, men at den fungerer! Alle fylke har delene - men set dei saman delene til ein heilskap?

24 Kva gjer systemet? Det er eit samordningsorgan det som blir samordna er Utdanningsdirektørens møter- med dei skuleansvarlege i kommunane ein nasjonal styringsmåte KS, (Sogn og Fjordane fylkeskommune) og dei fire regionleiarane i skuleutvalet Regionale samarbeidsprosjekt mellom kommunar Korleis følgje opp i andre fora og samanhengar, t.d. i rektormøter, på Sogn og Fjordane lærarstemne, regionsamlingar for lærarar

25 Møte med kommunane Utdanningsforbundets medlemsmøte SF lærar-stemne Regionale, kommunale leiarar HiSF (dekan Ali) Leiar i Utdanningsforbundet SF Skuleleiarmøter (Fylkeskommunen) KS-rådmannsutval (leiar frå 2004) Utdanningsdirektør Fagtilsett KS- Vest-Norge KS-skuleutval Politiske innspel EVUprioriteringar

26 Kva arbeidsformer pregar systemet? «Lærande møter» som arbeidsforma blir tillagt stor vekt. Heller enn å presentere ferdig utgreia saker, blir ein presenterte for problemstillingar, utan framlegg til løysingar. Bryte «sakshandsamingsstilen: Gå inn i eit møte og erklære seg usamd..» Likskap mellom medlemene ikkje hierarkisk struktur

27 Kva systemet ikkje er Dette er ikkje eit prosjekt det er sentrale linjeleiarar med reell makt og mynde som møtest Forum er ikkje eit beslutningsorgan det er eit drøftings- og samrådingsorgan Forum er ikkje ein iverksetjingsorganisasjonsakene blir sette ut i livet innanfor dei formelle organisasjonane medlemene høyrer til

28 Informantane overtydde om at møta i Forum er ein god ting, men vanskar med å finne dei rette omgrepa Felles overtyding om at samanknytinga av aktørane i Forum fører til høgare grad av profesjonalisering, ei sterkare grad av orientering mot kompetanseutvikling i yrkesutøvinga i skulane i brei tyding. Det handlar ikkje berre om læraranes yrkesutøving, men dei skuleansvarlege i kommunane, i KS, i Utdanningsforbundet, i høgskulen og i forvaltninga. Ikkje minst fører systemet til at ein går i takt (det finnst fleire måtar å komme i takt på...)

29 Skapar systemet «resultat» i SF? Ingen trur på direkte årsakssamanheng med «skuleresultat» Ein trur det skapar betre skular og betre rammevilkår for lærarane Drivkrafta er «utdanning» og «skule» som verdi i seg sjølv Eit integrert ansvarssystem som treff alle som har med grunnskule å gjere Eit system for omfattande evu som ikkje liknar dei tre andre fylke (HiSF si rolle) Samarbeidet er blitt styrka fordi ein har blitt klar over gode skuleresultat

30 Konsekvens: Eit system som stimulerer systemet Kommunar blir utfordra konstruktiv på langt meir dynamiske måtar enn ein tradisjonelt gjer i møtet mellom statsforvaltninga og kommunane Lærar- og lærarutvikling integrert i ei systemtenking om skular og utdanning Rektorar Pol/adm leiing Lærarar

31 Definisjon i denne studien: Relasjonane mellom aktørar som arbeider med utdanning????

32 Det som skapar funksjonalitet: Relasjonane Takt

33 Konklusjonen min: Ein forskjell som betyr noko: Gode relasjonar som bind saman deler av eit system til noko som fungerer på eit høgare nivå enn delsystema klarer Målet med systemet er å få gode skular og å få vektlagt utdanning, ikkje å skape gode skuleresultat.. Det er eit funksjonelt utdanningssystem

34 Lærande utdanningssystem? Ein modell Byggjer på data frå alle fire fylka, alle informantane

35 Eit lærande utdanningssystem?

36 Utvikling av eit lærande utdanningssystem: Fire læringsarenaer Individuell kunnskapstileigning: (den einskilde lærar, rektor, skuleleiar) auke merksemda retta mot kunnskap Organisasjonsutvikling: kommunen si rolle som ansvarleg for skulen, samspelet mellom skule, kommune, region, styresmakter og andre Profesjonsutvikling: Bruken av kunnskap i eit fagfellesskap på den einskilde skule (søkelys på klasseleiing, didaktikk, resultat, læringsmiljø Systemutvikling: Kva fremjar dei tre andre prosessane?

37 Systemutvikling: Takt Kva kan vi snakke om, kva kan takast opp? Takt/tid/rytme/ To måtar å komme i takt: kommando gjensidig tilpassing

38 Systemutvikling: Tillit Personleg tillit Institusjonell tillit Nøkkelspørsmål! Krevjande prosessar

39 Systemutvikling: Translasjon Kontekstualisering = «kva betyr det her hos oss» Utfordringar modifiserer eksisterande praksis

40 Systemutvikling: Truverd Linjeleiarar ikkje prosjekt Leiarar med ansvar for innhald Dei som deltar, har muligheit til å gjere noko

41 Variasjon mellom fylka? Tidlegast fokus i SF Dei andre kjem etter SF sterkt fokus NT- har prøvd Alle i ferd med å rette fokus hit Større tru på kollektive løysingar i SF, likevel sterkt fokus Alle fylke følgjer opp så godt dei klarer

42 Ny hypotese? Er det mogeleg for andre utdanningssystem å ta ein snarveg - å gå direkte til fokus på læringsarenaen profesjonsutvikling? Systemleiing Skuleleiing Klasseleiing

43 Kritiske merknader Litt vel mykje «misjonsmøte» Representativitet - einskilde, høge røyster kven talar dei for.. Fylkeskommunen si rolle, vg utdanning Politisk skjøn og vurderingar utanfor den politiske sfæren Mangel på dialog om systemet sjølv

44 Ei åtvaring til Sogn og Fjordane Ikkje bli sjølvfornøgde! Vi studerer fortidas problemløysing ikkje gitt at vi har dagens modell her Ikkje bli for oppteken av delene i systemet (regionløysingar, HiSF si rolle) Er systemet under oppløysing (september 2015)

45 Takk! Takk til dei 24 informantane i Sogn og Fjordane, Aust-Agder, Oppland og Nord- Trøndelag For gode, åpne og informative samtaler om vanskelege tema