Klimaplan for Hordaland Plannettverk om parkeringspolitikk Per Svae, Klima og naturressursseksjonen i Hordaland FK

Størrelse: px
Begynne med side:

Download "Klimaplan for Hordaland Plannettverk om parkeringspolitikk 13.9.2012 Per Svae, Klima og naturressursseksjonen i Hordaland FK"

Transkript

1 Klimaplan for Hordaland Plannettverk om parkeringspolitikk Per Svae, Klima og naturressursseksjonen i Hordaland FK

2 Miljømessig bakgrunn for klimaplanen Miljøbelastning Grense for hva naturen tåler Ny, lavere grense Tid ?? Tid ÅR: Fra ca Fra ca Fra ca ?? MILJØ- PROBLEM Arter utryddet Villmark truet Lokale og regionale økokriser Globale økokriser Industrielle katastrofer Regional og global helsekrise? Ekstremt vær? MÅL Økonomisk Vekst og vern Svak bærekraftighet Sterk bærekraftighet POLITISK VIRKEMIDDEL SOSIAL TEKNOLOGI FYSISK TEKNOLOGI Naturvern OK Utrydding av arter = Ikke OK Lovregulering Fredning av arter/ arealer. Fengsel/bøter Overvåking: Grenser Vakter/politi Kloakkutslipp OK Industriutslipp OK Fiskedød og skogsdød pga sur nedbør OK Offentlig styring Byråkrati: Tillatelser Konsesjoner Lengre rør, høyere piper, renseanlegg HMS OK Ozonlaget OK Klima =?? Bruke markedsmekanismen Grønne konsumenter Miljøledelse Miljøskattesystem Økoeffektivitet: Forurensnings- og avfallsminimering. Forebyggelse Klima = Ikke OK Ressursmangel =?? Selvregulering og menneskelig utvikling Frivillig ansvar Etisk styring Frivillige avtaler Restrukturering: Nye teknologier Endret infrastruktur Ny livsstil FN s klimapanel sin 4. rapport: For å nå 2 graders målet: - Stanse vekst i CO2 innan % reduksjon innan

3 Venta temp.endring utan tiltak I dag Kjelde: Bjerknessenteret, prof. Helge Drange 3

4 Togradersmålet: Konsekvensar av å vente (litt) med å kutte utslippa Globale CO 2 -utslipp (Gt-C) : +1 % / år : +3 % / år Påkrevet utslippskutt (ca.) 3.7 % per år 5.3 % per år 9.0 % per år WBGU (2009) Kjelde: Bjerknessenteret, prof. Helge Drange 4

5 Klimaplan for Hordaland Vedteken av fylkestinget juni Regional plan etter PBL Skal leggjast til grunn for regionale organ si verksemd og for kommunal og statleg planlegging og verksemd i regionen, jfr. PBL 8.2 Klimaplanen vert revidert kvart 4. år Handlingsprogrammet vert rullert kvart år 5

6 Visjon og hovudmål Visjon: Klimafylket Hordaland tar ansvar og skapar berekraftige løysingar Hovudmål: Klimagassutslepp 30 % reduksjon i 2020 i høve 2007 Energi - redusert og meir effektiv bruk av energi - meir fornybar energi - vern om biomangfald) Klimatilpassing - føre-var - forsking og lokalkunnskap 6

7 Innhald i klimaplanen (84 s.) Samandrag 1. Innleiing 2. Visjon og mål 3. Klimaendringar og klimagassutslepp 4. Samarbeid og verkemidlar 5. Energi 6. Forbruk og avfall 7. Bygningar 8. Arealbruk og transport 9. Næringsliv 10. Teknologi og klimautfordringar 11. Klimatilpassing Teoretisk bakgrunn Politiske mål Tema i handlingsprogrammet 7

8 Er arealbruk og transport viktig i klimaplanen? Personbilar og motorsyklar = 62 % av dette 8

9 Handlingsprogram Samarbeid og verkemidlar ( 8 tiltak) 2. Energi (1 tiltak + i andre tema) 3. Forbruk og avfall (3 tiltak) 4. Bygningar (11 tiltak) Felles Anne Gro Ullaland Per Svae Karen Nybø 5. Arealbruk og transport (5 retningsliner, 17 tiltak) Magnar Bjerga 6. Teknologi og klimautfordringar (7 tiltak) Karen Nybø 7. Klimatilpassing (8 tiltak) Magnar Bjerga 9

10 Arealbruk og transport - Utviklinga vi skal snu 10

11 Strategiar for arealbruk og transport A Meir effektiv arealbruk B Digital kommunikasjon C Meir offentleg transport og meir miljøvenleg transport D Avgrense biltrafikken E Redusere utslepp frå køyretøy og fartøy 11

12 Arealbruk og transport Tiltak i 2012 Tiltaks- ansvarleg Eva Katrine Taule Eva Katrine Taule Eva Katrine Taule Hans Chr. Engum IT-nett og Per Svae Torill Klinker og Magnar Bjerga Thorbj. Aarethun Thorbj. Aarethun /Magnar Bjerga Nils Egil Grude/ Magnar Bjerga Eigedom/ Magnar Bjerga Sigrid Bjercke Gunhild Raddum Hans Chr. Engum og M. Bjerga Thorbj. Aarethun Per Svae/ Tale Halsør Magnar Bjerga Magnus Vesterheim TEMAKOORDINATOR Arealbruk og transport: Magnar Bjerga 5.1 Kartlegging av jordressursane i Hordaland 5.2 Gode fortettingsprosjekt utanom byane. Eksempelsamling. 5.3 Lokalisering av utbyggingsområde i høve til kollektivtilbod. Rettleiar 5.4 Regional plan for utbyggingsmønster, arealbruk og transport i Bergensområdet 5.5 Tilrettelegging for digitale møte i fylkeskommunale bygg 5.6 Klimavenleg transport i Regional transportplan (RTP) 5.7 Forsøk med sambruksfelt på Søndre hovudinnfartsåre til Bergen 5.8 Pådrivar for redusert reisetid med tog på strekninga Bergen - Oslo 5.9 Sikker og sentral sykkelparkering ved kollektivterminalar 5.10 Sikker sykkelparkering ved fylkeskommunale verksemder 5.11 Pilotprosjekt Gangbar tettstad 5.12 Moglegheitsstudie mobilitetsrådgjeving i Hordaland 5.13 Rettleiar for parkeringsnormer i kommunane 5.14 Differensierte bompengar - utgreiing 5.15 Utbygging av hurtigladestasjonar for elbilar langs Europa- og riksvegar Moglegheitsstudie - frå fossile til fornybare drivstoff i rutebussane 5.17 Pilotprosjekt batteriferje 12

13 Strategi: Meir effektiv arealbruk Hovudmål: Hordaland skal ha ein effektiv arealbruk som reduserer behovet for reising, stimulerer til meir miljøvenleg transport og unngår nedbygging av verdifulle areal. Delmål: 5.1: Jordressursar: Jordressursane har ei viktig rolle som naturleg karbonlager og buffer mot flaum, og må i størst mogleg grad vernast mot omdisponering. 5.2: Senterstruktur: Stø opp om Hordaland sin senterstruktur. 5.3: Arealplanlegging: Hordaland sine utfordringar på arealbruk skal løysast gjennom kunnskap og samarbeid på tvers. Oppdrag 1: Parkeringsnormer som fremmer dette? 13

14 Strategi: Avgrense biltrafikken Hovudmål: Utslepp frå mobile kjelder i Hordaland skal reduserast med 20% i 2020 i høve til Utslepp frå vegtrafikk i Hordaland skal reduserast med 20% i 2020 i høve til 1991, og 30% innan Delmål: 5.11: Minst 70 % av alle personreiser i Bergensregionen skal i 2030 skje anten gjennom bruk av kollektivtransport eller vere basert på bruk av fornybar energi. I resten av fylket skal biltrafikken reduserast monaleg. Oppdrag 2: Parkeringsnormer som fremmer dette? 14

15 Forbruk og avfall Hovudtiltak: Miljøsertifisering av fylkeskommunen, kommunar og privat næringsliv Miljøfyrtårn krav med relevans for parkeringspolitikk: Krav 28: Virksomheten skal sammen med de ansatte iverksette tiltak for å bruke mindre miljøbelastende transportmidler til og fra jobb som for eksempel å sykle, gå, reise kollektivt eller samkjøre. Krav 29: Virksomheten skal utarbeide retningslinjer for å hindre unødvendig reising, og kunne velge de minst miljøbelastede transportmidler på tjenestereiser. Krav 34: Virksomheten skal vurdere overgang til alternativt drivstoff eller el-bil. Krav 1761: Virksomheten skal årlig dokumentere forbedring av sine prestasjoner i miljørapportene. Oppdrag 3: Parkeringsnormer og/eller anbefalte tiltak som fremmer dette? 15

16 Parkeringsnormer? Meir effektiv arealbruk: Hovudmål: Hordaland skal ha ein effektiv arealbruk som reduserer behovet for reising, stimulerer til meir miljøvenleg transport og unngår nedbygging av verdifulle areal. Delmål: 5.1: Jordressursar: Jordressursane har ei viktig rolle som naturleg karbonlager og buffer mot flaum, og må i størst mogleg grad vernast mot omdisponering. 5.2: Senterstruktur: Stø opp om Hordaland sin senterstruktur. 5.3: Arealplanlegging: Hordaland sine utfordringar på arealbruk skal løysast gjennom kunnskap og samarbeid på tvers. Avgrense biltrafikken: Hovudmål: Utslepp frå mobile kjelder i Hordaland skal reduserast med 20% i 2020 i høve til Utslepp frå vegtrafikk i Hordaland skal reduserast med 20% i 2020 i høve til 1991, og 30% innan Delmål: Oppdraget: 5.11: Minst 70 % av alle personreiser i Bergensregionen skal i 2030 skje anten gjennom bruk av kollektivtransport eller vere basert på bruk av fornybar energi. I resten av fylket skal biltrafikken reduserast monaleg. Anbefalte parkeringstiltak? Mindre reising Meir miljøvenlege reiser: Miljøfyrtårn krav med relevans for parkeringspolitikk: Krav 28: Virksomheten skal sammen med de ansatte iverksette tiltak for å bruke mindre miljøbelastende transportmidler til og fra jobb som for eksempel å sykle, gå, reise kollektivt eller samkjøre. Krav 29: Virksomheten skal utarbeide retningslinjer for å hindre unødvendig reising, og kunne velge de minst miljøbelastede transportmidler på tjenestereiser. Krav 34: Virksomheten skal vurdere overgang til alternativt drivstoff eller el-bil. Krav 1761: Virksomheten skal årlig dokumentere forbedring av sine prestasjoner i miljørapportene. 16

Klimaplan for Hordaland 2010-2020. v/magnar Bjerga Spesialrådgjevar klima

Klimaplan for Hordaland 2010-2020. v/magnar Bjerga Spesialrådgjevar klima Klimaplan for Hordaland 2010-2020 v/magnar Bjerga Spesialrådgjevar klima Hordaland fylkeskommune - organisering Administrativ hovudstruktur i Hordaland fylkeskommune Regionalavdelinga Regional plan Plan-

Detaljer

Regionale roller og regionalt samarbeid i klimatilpassingsarbeidet

Regionale roller og regionalt samarbeid i klimatilpassingsarbeidet Regionale roller og regionalt samarbeid i klimatilpassingsarbeidet - Føringar - Regionale roller og oppgåver - Føresetnader i Sogn og Fjordane Synnøve Stalheim fylkeskommunen Føringar -Statlige planretningslinjer

Detaljer

Klimaplan for Hordaland Høyringsutkast

Klimaplan for Hordaland Høyringsutkast REGIONALAVDELINGA Arkivnr: 2014/11270-1 Saksbehandlar: Gudrun Mathisen Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Fylkesutvalet 19.02.2014 Klimaplan for Hordaland 2014-2030. Høyringsutkast Samandrag Klimaplan

Detaljer

Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Klimaplan for Hordaland 2010-2020 1 2 Tema i planen 2. Visjon og mål 3. Klimaendringar og klimagassutslepp 4. Energi 5. Forbruk og avfall 6. Bygningar 7. Arealbruk og transport 8. Næringsutvikling 9. Klimatilpassing

Detaljer

Mobilitetsplan for fylkeshuset v/spesialrådgjevar klima Magnar Bjerga

Mobilitetsplan for fylkeshuset v/spesialrådgjevar klima Magnar Bjerga Mobilitetsplan for fylkeshuset v/spesialrådgjevar klima Magnar Bjerga Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Klimaplanen hovudkapittel 1. Samarbeid og verkemidlar 2. Energi 3. Forbruk og avfall 4. Bygningar

Detaljer

Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Fylkesvaraordførar Tom-Christer Nilsen, 1.nov. 2010 1 2 Innhald Samandrag 1. Innleiing 2. Visjon og mål 3. Klimaendringar og klimagassutslepp 4. Samarbeid og verkemidlar

Detaljer

Berekraftig eller berre kraftig mobilitet?

Berekraftig eller berre kraftig mobilitet? Berekraftig eller berre kraftig mobilitet? Innlegg på Vegkonferansen «Grøn transport» Hyen samfunnshus 27.08.2015 Carlo Aall Vestlandsforsking Innhald Kva er «berekraft»? Den kraftige mobiliteten Den berekraftige

Detaljer

Fjell kommune Arkiv: 460 Saksmappe: 2010/25-6998/2010 Sakshandsamar: Espen Elstad Dato: 09.04.2010 SAKSDOKUMENT

Fjell kommune Arkiv: 460 Saksmappe: 2010/25-6998/2010 Sakshandsamar: Espen Elstad Dato: 09.04.2010 SAKSDOKUMENT Fjell kommune Arkiv: 460 Saksmappe: 2010/25-6998/2010 Sakshandsamar: Espen Elstad Dato: 09.04.2010 SAKSDOKUMENT Utvalsaksnr Utval Møtedato 27/10 Komite for finans og forvaltning 20.04.2010 Høyring - ny

Detaljer

Kollektivstrategi for Hordaland - Årsrapport 2016

Kollektivstrategi for Hordaland - Årsrapport 2016 Trafikktilbod - Skyss Arkivnr: 2014/278-42 Saksbehandlar: Stine Karoline Olsen Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Utval for miljø og samferdsel 15.03.2017 Fylkesutvalet 30.03.2017 Fylkestinget

Detaljer

Klimadag for fylkestinget Klima og miljø i Regional transportplan

Klimadag for fylkestinget Klima og miljø i Regional transportplan Klimadag for fylkestinget 21.11.16 Klima og miljø i Regional transportplan Klima og miljø i gjeldande RTP Følgjer hovudstrategiane i Fylkesdelplan for klima og miljø. Utfordringar med målkonfliktar Forventningar

Detaljer

Klimaplan for Hordaland utkast

Klimaplan for Hordaland utkast Klimaplan for Hordaland 2010 2020 utkast Gudrun Mathisen 22. oktober 2009 Føremål med klimaplanen: Føremål Planen skal gi mål og strategiar for reduksjon i utslepp av klimagassar utvikling av andre energikjelder

Detaljer

Status for klimaarbeid/samarbeid i regionen

Status for klimaarbeid/samarbeid i regionen Status for klimaarbeid/samarbeid i regionen Ida-Beate Mølmesdal, Sogn og Fjordane fylkeskommune Tale Halsør, Hordaland fylkeskommune Tara B. Holm, Rogaland fylkeskommune 1 Klimaarbeidet i dei tre fylkeskommunane:

Detaljer

Arbeidsprogram for energi-, miljø- og klimaplan. Framlegg til arbeidsprogram

Arbeidsprogram for energi-, miljø- og klimaplan. Framlegg til arbeidsprogram Arbeidsprogram for energi-, miljø- og klimaplan Framlegg til arbeidsprogram 10.10.2016 1. Innleiing I planstrategi for Fjell kommune for perioden 2016-2019, blir det peika på at klimaendringane førar til

Detaljer

Velkomen til miljøpedagogisk samling. Bård Sandal, fylkesdirektør regional utvikling

Velkomen til miljøpedagogisk samling. Bård Sandal, fylkesdirektør regional utvikling Velkomen til miljøpedagogisk samling Bård Sandal, fylkesdirektør regional utvikling «Økologisk mat i dei vidaregåande skulane i Hordaland; kvifor og korleis» 2 Klima og miljørapport 2014 (årsmeldinga)

Detaljer

KLIMAPLANENS HANDLINGSPROGRAM 2012

KLIMAPLANENS HANDLINGSPROGRAM 2012 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Klima- og naturressursseksjonen Arkivsak 201009656-30 Arkivnr. 71 Saksh. Nybø, Karen Louise; Mathisen, Gudrun; Bjerga, Magnar; Svae, Per; Omdahl, Lene Saksgang

Detaljer

Bærekraftig ledelse som ledelsesfilosofi. Per Svae, koordinator for miljøsertifisering

Bærekraftig ledelse som ledelsesfilosofi. Per Svae, koordinator for miljøsertifisering Bærekraftig ledelse som ledelsesfilosofi Per Svae, koordinator for miljøsertifisering Innhold Bærekraftig ledelse som ledelsesfilosofi 1. Den fysiske bakgrunnen 2. Den politiske bakgrunnen 3. Nytt fundament:

Detaljer

Handlingsprogram 2013. Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Handlingsprogram 2013. Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Handlingsprogram 2013 Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Forord Handlingsprogram til klimaplan for Hordaland vart vedteken første gong i oktober 2010, og gjaldt for 2010-2011. Handlingsprogram for 2012

Detaljer

Oversikt over mål og strategiar i Klimaplan for Hordaland

Oversikt over mål og strategiar i Klimaplan for Hordaland Oversikt over mål og strategiar i Klimaplan for Hordaland 2014 2030 Visjon... 2 Hovudmål... 2 Klimagassutslepp... 2 Energi... 2 Tilpassing til klimaendringar... 2 Strategiar for samarbeid... 2 Strategi

Detaljer

Forslag til indikatorsett for oppfølging av strategiar og delmål i Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Forslag til indikatorsett for oppfølging av strategiar og delmål i Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Forslag til indikatorsett for oppfølging av strategiar og delmål i Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Nr. 8-12 AUD-rappor t Utgivar: Tittel: Hordaland fylkeskommune, Analyse, utgreiing og dokumentasjon

Detaljer

3,13 3,17. Utslepp = aktivitet x utsleppsfaktor. Mobile utslepp: Arealbruk og transport. Innhald. Klimaplan for Hordaland

3,13 3,17. Utslepp = aktivitet x utsleppsfaktor. Mobile utslepp: Arealbruk og transport. Innhald. Klimaplan for Hordaland Klimaplan for Hordaland Mobile utslepp: Arealbruk og transport Park Hotell Vossevangen 13. januar 2009 Hans Petter Duun Innhald Status og utviklingstrekk Litt om teknologisk utvikling Prognoser for utslepp

Detaljer

Sterke nettverk skaper nye muligheter. Klimatfokus 2020 hur tacklar vi utmaningen? 21.april 2015 Gudrun Mathisen, klima- og naturressurssjef

Sterke nettverk skaper nye muligheter. Klimatfokus 2020 hur tacklar vi utmaningen? 21.april 2015 Gudrun Mathisen, klima- og naturressurssjef Sterke nettverk skaper nye muligheter Klimatfokus 2020 hur tacklar vi utmaningen? 21.april 2015 Gudrun Mathisen, klima- og naturressurssjef Innhald Hvilken status har klimaplanen Hva planen omfatter tematisk

Detaljer

Senterplanen som grunnlag for sentrumsutvikling. Plannettverk 22.september 2016 Kst. plansjef Eva Katrine R. Taule

Senterplanen som grunnlag for sentrumsutvikling. Plannettverk 22.september 2016 Kst. plansjef Eva Katrine R. Taule Senterplanen som grunnlag for sentrumsutvikling Plannettverk 22.september 2016 Kst. plansjef Eva Katrine R. Taule «Senterplanen» Regional plan med føresegner og retningsliner - Ein felles plan for utvikling

Detaljer

Energi og klimaplan for Sykkylven kommune Planprogram

Energi og klimaplan for Sykkylven kommune Planprogram Energi og klimaplan for Sykkylven kommune Planprogram Høyringsutkast Høyringsfrist 07.09.2019 Innhald Varsel om oppstart og forslag til planprogram.... 3 Innleiing... 3 Status og utfordringar... 3 Organisering,

Detaljer

Vedlegg 1 Forslag til Klimaplanens Handlingsprogram 2013

Vedlegg 1 Forslag til Klimaplanens Handlingsprogram 2013 Vedlegg 1 Forslag til Klimaplanens Handlingsprogram 2013 pr 02.november 2012 TEMA 1 Samarbeid og verkemidlar Tiltak 1.1 Klimaråd Hordaland Tiltak 1.2 Klimanettverk Hordaland Tiltak 1.3 Kommunikasjonsstrategi

Detaljer

ORIENTERING OM ARBEIDET MED KLIMAPLAN FOR HORDALAND

ORIENTERING OM ARBEIDET MED KLIMAPLAN FOR HORDALAND HORDALAND FYLKESKOMMUNE Strategi- og næringsavdelinga Plan- og miljøseksjonen Arkivsak 200800584-59 Arkivnr. 712 Saksh. Mathisen, Gudrun Saksgang Kultur- og ressursutvalet Samferdselsutvalet Opplærings-

Detaljer

Regional plan for attraktive senter - ein statusrapport. Plansjef, Marit Rødseth Byregionprogrammet 20.april 2018

Regional plan for attraktive senter - ein statusrapport. Plansjef, Marit Rødseth Byregionprogrammet 20.april 2018 Regional plan for attraktive senter - ein statusrapport Plansjef, Marit Rødseth Byregionprogrammet 20.april 2018 Regional plan for attraktive senter ein relevant plan for alle kommunar! Regional plan for

Detaljer

Miljøsertifisering Introduksjon

Miljøsertifisering Introduksjon Miljøsertifisering Introduksjon For skulane i Voss kommune, 2.10.2013 Per Hjalmar Svae Seniorrådgjevar, miljø Hordaland fylkeskommune Disposisjon 1. Kvifor miljøsertifisering? 2. Kva er miljøsertifisering?

Detaljer

Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Kor tversjon av Klimaplan for Hordaland 2010-2020. Du finn heile plandokumentet og annan informasjon på: w w w.hordaland.no/ klima Foto: Øystein Klakegg Vi må tore å satse

Detaljer

FRÅSEGN - HØYRING AV STATLEGE PLANRETNINGSLINJER FOR BOLIG-, AREAL- OG TRANSPORTPLANLEGGING - MLJØVERNDEPARTEMENTET

FRÅSEGN - HØYRING AV STATLEGE PLANRETNINGSLINJER FOR BOLIG-, AREAL- OG TRANSPORTPLANLEGGING - MLJØVERNDEPARTEMENTET HORDALAND FYLKESKOMMUNE Regionalavdelinga Planseksjonen Arkivsak 201307073-2 Arkivnr. 053 Saksh. Engum, Hans-Christian; Rødseth, Marit Saksgang Møtedato Fylkesutvalet 31.10.2013 FRÅSEGN - HØYRING AV STATLEGE

Detaljer

Klimautfordringa Status og kva som må gjerast for å nå 2-graders målet

Klimautfordringa Status og kva som må gjerast for å nå 2-graders målet Klimautfordringa Status og kva som må gjerast for å nå 2-graders målet Miljøpedagogisk dag, Fylkeshuset 10.9.2014 Per Hjalmar Svae, Miljøkoordinator, Hordaland fylkeskommune FNs klimapanels 5. hovedrapport

Detaljer

PARTSBREV. Dykkar ref. Vår ref. Stad/Dato: 08/2487-4/K1-K00 - Natur- og miljøforvaltning - Felles - 22.03.2010 Felles, K3-&30//RSK

PARTSBREV. Dykkar ref. Vår ref. Stad/Dato: 08/2487-4/K1-K00 - Natur- og miljøforvaltning - Felles - 22.03.2010 Felles, K3-&30//RSK t37 ØYGARDEN KOMMUNE TEKNISK PLAN OG FORVALTNING Hordaland Fylkeskommune Postboks 7900 5020 BERGEN HORDALAND FYLKESKOMMUNE S,2km.c^{:>vBoc6S^'Do\i.nt. W\ 2^ MÅRS 2010 1 Arkivnr. H^' Saksh. Eksp. i U.off.

Detaljer

Handlingsprogram 2014. Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Handlingsprogram 2014. Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Handlingsprogram 2014 Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Framsidefoto: «Hunter» Fotograf: Pål Hoff Klimaplan for Hordaland 2010-2020: Handlingsprogram 2014 3 Forord Handlingsprogram til klimaplan for Hordaland

Detaljer

FYLKESDELPLAN FOR KLIMA OG MILJØ

FYLKESDELPLAN FOR KLIMA OG MILJØ Høyringsfristen er sett til 31.12.08 Politisk tek ein i denne omgangen ikkje stilling til innhaldet. Fylkesutvalet har godkjent at fylkesrådmannen sitt framlegg kan sendast ut på høyring. Endeleg politisk

Detaljer

HØRING: REGIONAL PLAN - KLIMAUTFORDRINGENE I NORDLAND

HØRING: REGIONAL PLAN - KLIMAUTFORDRINGENE I NORDLAND HØRING: REGIONAL PLAN - KLIMAUTFORDRINGENE I NORDLAND Illustrasjon: Selfors barneskole, 3.trinn ET KLIMAVENNLIG NORDLAND Klimaendringer er en av de største utfordringene verden står overfor. Nordlandssamfunnet

Detaljer

Regional plan og regionale forventningar. Fjerde samling, Samhandling for Grønt Skifte september.

Regional plan og regionale forventningar. Fjerde samling, Samhandling for Grønt Skifte september. Regional plan og regionale forventningar Fjerde samling, Samhandling for Grønt Skifte 20.-21. september. Klimavenleg landbruk Areal og transport Næringsliv og teknologi Energibruk i bygg Energiforsyning

Detaljer

Handlingsprogram. Klimaplan for Hordaland 2010-2020

Handlingsprogram. Klimaplan for Hordaland 2010-2020 Handlingsprogram Klimaplan for Hordaland 2010-2020 2012 Innleiing Handlingsprogram 2012 er det andre handlingsprogrammet til Klimaplan for Hordaland (2010-2020) 1, og er ei revidert utgåve av handlingsprogram

Detaljer

1. Mål for klimagassutslepp: 22% reduksjon innan 2020, 30% red. innan 2030 (frå 1991) 30% reduksjon innan 2020 (frå 2007)

1. Mål for klimagassutslepp: 22% reduksjon innan 2020, 30% red. innan 2030 (frå 1991) 30% reduksjon innan 2020 (frå 2007) VEDLEGG 4 KORT ÅRLEG OVERSYN OVER KLIMASTATUS HORDALAND Vi vil her rapportere om utviklinga for nokre faktorar som er sentrale for klimautfordringane. Det er ikkje faktorar som Klimaplan for Hordaland

Detaljer

Regionale møter - Samferdselsavdelinga. Lage Lyche seksjonsleiar - infrastruktur

Regionale møter - Samferdselsavdelinga. Lage Lyche seksjonsleiar - infrastruktur - Samferdselsavdelinga Lage Lyche seksjonsleiar - infrastruktur November Samferdselskonferanse Oktober Oktober 3. Tertial rapport Desember Vedtak Økonomiplan og budsjett Januar Tildelingsbrev frå MRFK

Detaljer

Nasjonale forventningar korleis svarar fylket på forventningane?

Nasjonale forventningar korleis svarar fylket på forventningane? Nasjonale forventningar korleis svarar fylket på forventningane? Vedlegg til Regional planstrategi for Sogn og Fjordane 06-00 Vedteke i sak /6 i Fylkestinget.06.6 . Innleiing Regjeringa la fram dei nasjonale

Detaljer

System for miljøansvar ved anskaffingar i Hordaland fylkeskommune

System for miljøansvar ved anskaffingar i Hordaland fylkeskommune System for miljøansvar ved anskaffingar i Hordaland fylkeskommune Miljøledelse 2014 og Faglig nettverkssamling, Oslo 25-26.11.2014 Kjersti Døssland, rådgjevar innkjøp Per Hj. Svae, seniorrådgjevar, miljø

Detaljer

REGIONAL PLAN FOR KLIMA OG ENERGI 2016 2020. Høringsforslag

REGIONAL PLAN FOR KLIMA OG ENERGI 2016 2020. Høringsforslag REGIONAL PLAN FOR KLIMA OG ENERGI 2016 2020 Høringsforslag HVORFOR en klima- og energiplan? Den globale oppvarmingen øker Mer ekstremnedbør på svært kort tid Større flom- og skredfare Infrastruktur utsettes

Detaljer

Regional planstrategi Kva, kvifor og korleis?

Regional planstrategi Kva, kvifor og korleis? Regional planstrategi 2016 2020 Kva, kvifor og korleis? Fylkesdirektør Svein Arne Skuggen Hoff Regional planstrategi -regionale aktørar Program Kl. 09. 00 Velkommen v/fylkesdirektør Svein Arne Skuggen

Detaljer

Korleis oppfylle Parisavtalen gjennom klimatilpassing og meir miljøvennlege løysingar

Korleis oppfylle Parisavtalen gjennom klimatilpassing og meir miljøvennlege løysingar Klima- og miljødepartementet Korleis oppfylle Parisavtalen gjennom klimatilpassing og meir miljøvennlege løysingar Statssekretær Atle Hamar Nasjonal klimakonferanse, Sogndal, 25. april 2018 Parisavtalenny

Detaljer

Behandlet av Møtedato Saknr 1 Fylkesutvalget /41 2 Fylkestinget /40

Behandlet av Møtedato Saknr 1 Fylkesutvalget /41 2 Fylkestinget /40 Saksprotokoll Regionplan Agder 2030 Arkivsak-dok. 17/9305 Saksbehandler Anita Henriksen Behandlet av Møtedato Saknr 1 Fylkesutvalget 04.06.2019 19/41 2 Fylkestinget 18.06.2019 19/40 Fylkesrådmannen fremmer

Detaljer

Oppfølging av Skyss sin miljøstrategi. Klimarådet Hordaland 7. november

Oppfølging av Skyss sin miljøstrategi. Klimarådet Hordaland 7. november Oppfølging av Skyss sin miljøstrategi Klimarådet Hordaland 7. november Miljøstrategi for Skyss Februar 2014 Skyss sitt viktigaste miljøbidrag er å få fleire til å setje frå seg bilen og reise kollektivt!

Detaljer

1 av 40. Handlingsprogram (2012) til Klimaplan for Hordaland, Versjon 19.09. 2011)

1 av 40. Handlingsprogram (2012) til Klimaplan for Hordaland, Versjon 19.09. 2011) 1 av 40 Handlingsprogram (2012) til Klimaplan for Hordaland, Innleiing Handlingsprogram 2012 er det andre handlingsprogrammet til Klimaplan for Hordaland (2010-2020) 1, og er ei revidert utgåve av handlingsprogram

Detaljer

Fylkestinget ber om at desse punkta vert teke med i det vidare arbeidet med klimaplanen.

Fylkestinget ber om at desse punkta vert teke med i det vidare arbeidet med klimaplanen. Opplærings- og helseutvalet 18.05.10 Eivind Nævdal-Bolstad sette fram fylgjande oversendingsforslag. Fylkestinget ber om at desse punkta vert teke med i det vidare arbeidet med klimaplanen. 1. Energibruken

Detaljer

Nasjonale forventningar korleis svarar fylket på forventningane? Vedlegg til Regional planstrategi for Sogn og Fjordane

Nasjonale forventningar korleis svarar fylket på forventningane? Vedlegg til Regional planstrategi for Sogn og Fjordane Nasjonale forventningar korleis svarar fylket på forventningane? Vedlegg til Regional planstrategi for Sogn og Fjordane 06-00 . Innleiing Regjeringa la fram dei nasjonale forventningane til regional og

Detaljer

Planforslag på høring: Regional plan klima og energi Sør-Trøndelag. Chin-Yu Lee, STFK Høringsseminar

Planforslag på høring: Regional plan klima og energi Sør-Trøndelag. Chin-Yu Lee, STFK Høringsseminar Planforslag på høring: Regional plan 2015-2020 klima og energi Sør-Trøndelag Chin-Yu Lee, STFK Høringsseminar 16.04.2016 Vedtatt i desember 2009 Rulleringsarbeid gir anledning til å oppdatere, evaluere

Detaljer

Austrheim kommune PLANPROGRAM for Kommunedelplan for klima- og energi.

Austrheim kommune PLANPROGRAM for Kommunedelplan for klima- og energi. Austrheim kommune PLANPROGRAM for Kommunedelplan for klima og energi. INNHALDSLISTE. 1.0 BAKGRUNN...3 planprogram...3 2.0 RAMMER FOR PLANARBEIDET....3 Lovgrunnlag og overordna føringar....3 3.0 PLANOMFANG...4

Detaljer

Ny strandsonerettleiar for Hordaland. Plannettverk 30. mai 2013 Eva Katrine Ritland Taule

Ny strandsonerettleiar for Hordaland. Plannettverk 30. mai 2013 Eva Katrine Ritland Taule Ny strandsonerettleiar for Hordaland Plannettverk 30. mai 2013 Eva Katrine Ritland Taule Regional strandsonerettleiar Innhald: * Nasjonale og regionale premissar *Strandsoneverdiar *Metodikk funksjonell

Detaljer

Til: Dato: 20. august 2008 Frå: Mathisen, Gudrun Arkivsak: 200800584-6/GMAT. Kopi til: Arkivnr.: 712

Til: Dato: 20. august 2008 Frå: Mathisen, Gudrun Arkivsak: 200800584-6/GMAT. Kopi til: Arkivnr.: 712 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Strategi- og næringsavdelinga Plan og miljøseksjonen NOTAT Til: Dato: 20. august 2008 Frå: Mathisen, Gudrun Arkivsak: 200800584-6/GMAT Kopi til: Arkivnr.: 712 Klimaplan for Hordaland.

Detaljer

FRAMLEGG Oppstart av planarbeid og forslag til planprogram. Angelica Talley Avdelingsingeniør PLAN FOR KLIMA OG ENERGI I GISKE KOMMUNE

FRAMLEGG Oppstart av planarbeid og forslag til planprogram. Angelica Talley Avdelingsingeniør PLAN FOR KLIMA OG ENERGI I GISKE KOMMUNE FRAMLEGG Oppstart av planarbeid og forslag til planprogram Angelica Talley Avdelingsingeniør PLAN FOR KLIMA OG ENERGI I GISKE KOMMUNE Høyringsversjon 00.00.2019 Innholdsfortegnelse Innleiing... 2 Føremål

Detaljer

Nittedal kommune

Nittedal kommune Klima- og energiplan for Nittedal kommune 2010-2020 Kortversjon 1 Klima- og energiplan Hva er det? Kontinuerlig vekst i befolkningen, boligutbygging og pendling gir en gradvis økt miljøbelastning på våre

Detaljer

SØR-TRØNDELAG FYLKESKOMMUNE SAKSPROTOKOLL

SØR-TRØNDELAG FYLKESKOMMUNE SAKSPROTOKOLL SØR-TRØNDELAG FYLKESKOMMUNE SAKSPROTOKOLL Offentlig høring av NOU 2006:18 "Et klimavennlig Norge" Behandlet av Møtedato Saksnr Samferdsel- areal- og miljøkomitéen 21.02.2007 3/2007 Fylkestinget 07.03.2007

Detaljer

Gjennomgående perspektiver i regional planlegging og planstrategiarbeid: Klima v/hans Fløystad, Aust-Agder fylkeskommune.

Gjennomgående perspektiver i regional planlegging og planstrategiarbeid: Klima v/hans Fløystad, Aust-Agder fylkeskommune. Gjennomgående perspektiver i regional planlegging og planstrategiarbeid: Klima v/hans Fløystad, Aust-Agder fylkeskommune. Regionale utviklingstrekk, utfordringer og muligheter Hva har vi av planer? Hva

Detaljer

MOGLEG MED EIT LEVANDE VAKSDAL Ein kompakt urban tettstad 16 minutt frå Bergen sentrum med tog (Bybanestoppet Slettebakken ligg 16 minutt frå Bergen

MOGLEG MED EIT LEVANDE VAKSDAL Ein kompakt urban tettstad 16 minutt frå Bergen sentrum med tog (Bybanestoppet Slettebakken ligg 16 minutt frå Bergen MOGLEG MED EIT LEVANDE VAKSDAL Ein kompakt urban tettstad 16 minutt frå Bergen sentrum med tog (Bybanestoppet Slettebakken ligg 16 minutt frå Bergen sentrum) 26.01.2018 NASJONALE FORVENTNINGAR OG REGIONALE

Detaljer

SAK OM INNFØRING AV TIDSDIFFERENSIERTE BOMPENGAR (KØPRISING) I BERGEN

SAK OM INNFØRING AV TIDSDIFFERENSIERTE BOMPENGAR (KØPRISING) I BERGEN HORDALAND FYLKESKOMMUNE Samferdselsavdelinga Arkivsak 201000250-7 Arkivnr. 810 Saksh. Øivind Støle Saksgang Samferdselsutvalet Fylkesutvalet Møtedato 08.06.2010 16.06.2010 SAK OM INNFØRING AV TIDSDIFFERENSIERTE

Detaljer

KLIMAPLAN FOR HORDALAND FRAMLEGG TIL HANDLINGSPROGRAM 2014. Forord

KLIMAPLAN FOR HORDALAND FRAMLEGG TIL HANDLINGSPROGRAM 2014. Forord KLIMAPLAN FOR HORDALAND FRAMLEGG TIL HANDLINGSPROGRAM 2014 Forord Tiltak som er fullført eller utgår er strøket av lista. Difor manglar nokre numre innimellom.. Dette utkastet til handlingsprogram 2014

Detaljer

Hva kan SVV gjøre for å møte klimautfordringene. v/utbyggingsdirektør Lars Aksnes

Hva kan SVV gjøre for å møte klimautfordringene. v/utbyggingsdirektør Lars Aksnes Hva kan SVV gjøre for å møte klimautfordringene v/utbyggingsdirektør Lars Aksnes Innhold Hvorfor skal SVV ta ansvar for å redusere klimagassutslippene? Hvor mye må utslippene reduseres? Aktuelle tiltak

Detaljer

Bømlo kommunestyre handsama klimaplanen for Hordaland Fylkeskommune i møte 22.03.2010. Særutskrift av vedtaket og kopi av saksutgreiinga ligg ved.

Bømlo kommunestyre handsama klimaplanen for Hordaland Fylkeskommune i møte 22.03.2010. Særutskrift av vedtaket og kopi av saksutgreiinga ligg ved. BØMLO KOMMUNE vår s saksbehandlar: Njål Gimnar Slettebø Direkte telefonnr.: 53 42 3132 Vår dato: Vår referanse: 26.03.2010 2008/388-4606156/2010 Dykkar dato: Dykkar referanse: Hordaland Fylkeskommune strategi

Detaljer

www.hordaland.no.. Det andre jeg skal si noe om

www.hordaland.no.. Det andre jeg skal si noe om .. Det andre jeg skal si noe om Miljømerking og miljøsertifisering Kvifor? Tiltaket treff vanlege folk, på ein positiv måte. Når mange gjer litt, monnar det til saman. Strakstiltak - Ikkje lang planlegging

Detaljer

Regional plan for attraktive senter i Hordaland. Kap. 3 Tenester, arbeidsplassar og kulturtilbod - helsetenester Marit Rødseth, plansjef,

Regional plan for attraktive senter i Hordaland. Kap. 3 Tenester, arbeidsplassar og kulturtilbod - helsetenester Marit Rødseth, plansjef, Regional plan for attraktive senter i Hordaland Kap. 3 Tenester, arbeidsplassar og kulturtilbod - helsetenester Marit Rødseth, plansjef, Plantema 1 Hovudmål, strategiar og senterstruktur 2 Attraktive sentrumsområde

Detaljer

Dato: 16. februar Høring - Energi- og klimaplan /2020, Askøy kommune

Dato: 16. februar Høring - Energi- og klimaplan /2020, Askøy kommune Dato: 16. februar 2011 Byrådssak 1071/11 Byrådet Høring - Energi- og klimaplan 2011-2014/2020, Askøy kommune MAWA SARK-03-201100219-33 Hva saken gjelder: Bergen kommune har i brev datert 22.desember 2010

Detaljer

Handlingsprogram 2010-2011. Forslag til. Klimaplan for Hordaland (2010-2020) 1 av 37

Handlingsprogram 2010-2011. Forslag til. Klimaplan for Hordaland (2010-2020) 1 av 37 Klimaplan for Hordaland (2010-2020) Forslag til Handlingsprogram 2010-2011 1 av 37 Innleiing Dette er første generasjons handlingsprogram til Klimaplan for Hordaland (2010-2020) 1. Handlingsprogrammet

Detaljer

Interkommunal plan for klimaomstilling i Sunnfjord KS sin haustkonferanse oktober 2017

Interkommunal plan for klimaomstilling i Sunnfjord KS sin haustkonferanse oktober 2017 Interkommunal plan for klimaomstilling i Sunnfjord KS sin haustkonferanse 23-24 oktober 2017 Bakgrunn Arbeidet byggjer på tidlegare interkommunal planstrategi i SiS og ein felles ROS analyse for Sunnfjord

Detaljer

Plannettverk Leknes Hode av Markus Raetz. Foto Kjell Ove Stokvik:

Plannettverk Leknes Hode av Markus Raetz. Foto Kjell Ove Stokvik: Plannettverk Leknes 2018 Hode av Markus Raetz. Foto Kjell Ove Stokvik: Det er et behov for å styrke det regionale klimaarbeidet og integrere dette i et strategisk verktøy med en helhetlig tilnærming til

Detaljer

Hvor mye CO2-utslipp har Bergen råd til?

Hvor mye CO2-utslipp har Bergen råd til? Bærekraftig frokost Hvor mye CO2-utslipp har Bergen råd til? Onsdag 27. mars 2019 Litteraturhuset, Østre Skostredet 5-7, Bergen, kl. 08:00 10:00 Hvordan kan byer og regioner jobbe med lokale klimastrategier

Detaljer

Meld. St. 21 ( ) Norsk klimapolitikk

Meld. St. 21 ( ) Norsk klimapolitikk Meld. St. 21 (2011-2012) Norsk klimapolitikk Miljøvernminister Bård Vegar Solhjell Foto: Tom Schandy/Samfoto/NTBscanpix 1 Konsekvensar av klimaendringane Auka temperatur Risiko for flaum og tørke i utsette

Detaljer

U P U - møte desember Arbeidsdokument Regional plan for klimaomstilling

U P U - møte desember Arbeidsdokument Regional plan for klimaomstilling U P U - møte 8.- 10 desember 201 7 Arbeidsdokument Regional plan for klimaomstilling I dette arbeidsdokumentet vil UPU bli orien ter t om status på planarbeidet knytt til «Regi onal plan for klimaomstilling».

Detaljer

Fylkeskommunen som pådriver for miljøsertifisering

Fylkeskommunen som pådriver for miljøsertifisering Fylkeskommunen som pådriver for miljøsertifisering Per Svae, koordinator for miljøsertifisering i Hordaland fylkeskommune Samling om fylkesnivåets rolle i Framtidens Byer, Trondheim 4.4.2011 Fase 1: Feie

Detaljer

Rådmannen si rolle i arbeidet med klimatilpassing Rådmann Ole John Østenstad Dato:

Rådmannen si rolle i arbeidet med klimatilpassing Rådmann Ole John Østenstad Dato: Rådmannen si rolle i arbeidet med klimatilpassing Rådmann Ole John Østenstad Dato: 14.03.2017 Rådmannen si rolle i arbeidet med klimatilpassing Klimatilpasning - en ny type utfordring eller nok et krav

Detaljer

Miljø er igjen på den politiske dagsorden. Klima er hovedårsaken.

Miljø er igjen på den politiske dagsorden. Klima er hovedårsaken. Innledning Miljø er igjen på den politiske dagsorden. Klima er hovedårsaken. Bygge- og anleggsbransjen er en viktig bidragsyter for reduksjon av klimagassutslipp og miljøpåvirkning Miljøvisjonen Transportetatenes

Detaljer

Kommunenes rolle i energi-, miljø-, og klimapolitikken. Energi 2009,17. november 2009

Kommunenes rolle i energi-, miljø-, og klimapolitikken. Energi 2009,17. november 2009 Kommunenes rolle i energi-, miljø-, og klimapolitikken Energi 2009,17. november 2009 Sigrun Vågeng, KS Framtidig klimautvikling + 3.6-4.0 ºC med dagens utslipp + 3 ºC: Uopprettelige endringer nb! + 2 ºC

Detaljer

Fylkeskommunen etter forvaltningsreforma Sykkelby Nettverkssamling Region midt. Hilde Johanne Svendsen, Samferdselsavdelinga 21.

Fylkeskommunen etter forvaltningsreforma Sykkelby Nettverkssamling Region midt. Hilde Johanne Svendsen, Samferdselsavdelinga 21. Fylkeskommunen etter forvaltningsreforma Sykkelby Nettverkssamling Region midt Hilde Johanne Svendsen, Samferdselsavdelinga 21. september 2011 Samferdselspolitiske mål Høg velferd gjennom: - God mobilitet

Detaljer

Årssamling i regionalt planforum 2017 regional planstrategi Marit Rødseth, plansjef 12.september 2017

Årssamling i regionalt planforum 2017 regional planstrategi Marit Rødseth, plansjef 12.september 2017 Årssamling i regionalt planforum 2017 regional planstrategi Marit Rødseth, plansjef 12.september 2017 Regional planstrategi 2016-2020 - vedtatt Fylkestinget i Hordaland vedtok regional planstrategi 14.desember

Detaljer

Innhald Innleiing... 4 Kva er Handlingsprogram for klima og energi?... 4 Hovudmåla for Møre og Romsdal Fylke (2009-2020)...

Innhald Innleiing... 4 Kva er Handlingsprogram for klima og energi?... 4 Hovudmåla for Møre og Romsdal Fylke (2009-2020)... Handlingsprogram for klima og energi 2016 Innhald Innleiing... 4 Kva er Handlingsprogram for klima og energi?... 4 Hovudmåla for Møre og Romsdal Fylke (2009-2020)... 4 Gjennomføring i partnarskap... 5

Detaljer

MØTEBOK. Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 255 Arkivsaksnr.: 10/311

MØTEBOK. Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 255 Arkivsaksnr.: 10/311 Sak 30/10 MØTEBOK PORTEFØLJESTATUS PR FEBRUAR 2010 Saksbehandlar: Ingrid Karin Kaalaas Arkiv: 255 Arkivsaksnr.: 10/311 Saksnr.: Utval Type/ Møtedato 20/10 Os Formannskap PS 16.03.2010 / Os kommunestyre

Detaljer

Klimatilpassing på regionalt nivå. Frå nasjonale og overnasjonale strategiar til praktisk handling i fylke, kommunar og næringsliv

Klimatilpassing på regionalt nivå. Frå nasjonale og overnasjonale strategiar til praktisk handling i fylke, kommunar og næringsliv Klimatilpassing på regionalt nivå Frå nasjonale og overnasjonale strategiar til praktisk handling i fylke, kommunar og næringsliv Oddvar Flæte Fylkesmann i Sogn og Fjordane 1 Nasjonale strategiar i klimapolitikken

Detaljer

Hordaland på veg mot lågutsleppssamfunnet

Hordaland på veg mot lågutsleppssamfunnet 1 tonn CO2-ekvivalentar Hordaland på veg mot lågutsleppssamfunnet Fylkestinget vedtok i 214 ny klimaplan for 214-23 med mål og strategiar for reduserte klimagassutslepp frå energiproduksjon, bygningar,

Detaljer

Saksframlegg. Handlingsprogram for Trondheim kommunes deltakelse i Framtidens byer Arkivsaksnr.: 08/18915

Saksframlegg. Handlingsprogram for Trondheim kommunes deltakelse i Framtidens byer Arkivsaksnr.: 08/18915 Saksframlegg Handlingsprogram for Trondheim kommunes deltakelse i Framtidens byer Arkivsaksnr.: 08/18915 Forslag til vedtak: Formannskapet vedtar vedlagte Handlingsprogram for Framtidens byer 2008-2014.

Detaljer

Klima- og energiplan for Ålesund kommune. 1. Utfordringene 2. Planprosess og tiltak 3. Nordisk klimaerklæring

Klima- og energiplan for Ålesund kommune. 1. Utfordringene 2. Planprosess og tiltak 3. Nordisk klimaerklæring Klima- og energiplan for Ålesund kommune 1. Utfordringene 2. Planprosess og tiltak 3. Nordisk klimaerklæring Bakgrunn MIK (Miljøvern i kommunene) Fredrikstaderklæringen Opprettelse av tverrpolitisk Lokal

Detaljer

Klimatiltak i jordbruket Klimaplan for Hordaland Øyvind Vatshelle, Fylkesmannens landbruksavdeling

Klimatiltak i jordbruket Klimaplan for Hordaland Øyvind Vatshelle, Fylkesmannens landbruksavdeling Klimatiltak i jordbruket Klimaplan for Hordaland 2013 Øyvind Vatshelle, Fylkesmannens landbruksavdeling 1 Utslepp av klimagassar frå jordbruk 2010 Norske utslepp totalt: 53,9 mill. tonn CO 2 -ekvivalenter

Detaljer

Miljøledelse og miljømål i Helse Nord RHF

Miljøledelse og miljømål i Helse Nord RHF Møtedato: 27. september 2017 Arkivnr.: Saksbeh/tlf: Sted/Dato: Tor-Arne Haug, 908 47 910 Bodø, 15.9.2017 Styresak 97-2017 Miljøledelse og miljømål i Helse Nord RHF Bakgrunn og sammendrag Styret i Helse

Detaljer

Klimaendringar og tilpassing i Norge

Klimaendringar og tilpassing i Norge Klimapanelet sin 1.5 C rapport: Klimaendringar og tilpassing i Norge Asbjørn Torvanger Presentasjon på Nettverkssamling om kommunal og regional planlegging Arrangert av KMD, Oslo, 4. desember 2018 Status

Detaljer

Om ny kommuneplan for Bergen, arealbruk og bestemmelser/retningslinjer for å nå klimamål. Eva Britt Isager

Om ny kommuneplan for Bergen, arealbruk og bestemmelser/retningslinjer for å nå klimamål. Eva Britt Isager Om ny kommuneplan for Bergen, arealbruk og bestemmelser/retningslinjer for å nå klimamål Eva Britt Isager KLIMASJEF Kommuneplanens samfunnsdel Vår strategi og våre virkemidler Grønt næringsliv Transport

Detaljer

Regional plan for attraktive senter i Hordaland. Kap. 3 Tenester, arbeidsplassar og kulturtilbod Marit Rødseth, plansjef,

Regional plan for attraktive senter i Hordaland. Kap. 3 Tenester, arbeidsplassar og kulturtilbod Marit Rødseth, plansjef, Regional plan for attraktive senter i Hordaland Kap. 3 Tenester, arbeidsplassar og kulturtilbod Marit Rødseth, plansjef, Plantema 1 Hovudmål, strategiar og senterstruktur 2 Attraktive sentrumsområde 3

Detaljer

KOMMUNAL PLANSTRATEGI FLORA KOMMUNE 2016-2020

KOMMUNAL PLANSTRATEGI FLORA KOMMUNE 2016-2020 KOMMUNAL PLANSTRATEGI FLORA KOMMUNE 2016-2020 Versjon for høyring 3.-26.mai 2016 INNHALD 1.0 Kvifor planstrategi... 3 2.0 Visjon og overordna målsettingar.... 3 3.0 Evaluering av eksisterande planstrategi...

Detaljer

Miljøvenlege byar. Politisk rådgjevar Erik Lahnstein. Innlegg på Bykonferansen Framtidens byer, Oslo

Miljøvenlege byar. Politisk rådgjevar Erik Lahnstein. Innlegg på Bykonferansen Framtidens byer, Oslo Miljøvenlege byar Politisk rådgjevar Erik Lahnstein Innlegg på Bykonferansen 2007 - Framtidens byer, Oslo 20.06.2007 Utfordringar for miljøvennleg bytransport Kva vil vi? Eit godt bu- og næringsmiljø God

Detaljer

Regional transportplan Sogn og Fjordane

Regional transportplan Sogn og Fjordane Regional transportplan Sogn og Fjordane 2014-2023 Folkemøte Balestrand, Kviknes hotell 16.1.2013 Regional transportplan for Sogn og Fjordane Bakgrunn: Ny plan- og bygningslov 2010. Regional planstrategi:

Detaljer

Regional klimaplan for Telemark Planprogram

Regional klimaplan for Telemark Planprogram Regional klimaplan for Telemark Planprogram Kick-off i Bø 18. januar 2017 Styringsgruppeleder Ådne Naper Foto: www.colourbox.com Oppsett Bakgrunn Virkemidler Regional klimaplan for Telemark Mål for klimaplanen

Detaljer

Kommunedelplan for energi og klima i Stranda kommune Varsel om oppstart av planarbeid. Forslag til planprogram

Kommunedelplan for energi og klima i Stranda kommune Varsel om oppstart av planarbeid. Forslag til planprogram Kommunedelplan for energi og klima i Stranda kommune Varsel om oppstart av planarbeid. Forslag til planprogram I samsvar med plan- og bygningslova (pbl.) 11-12 og vedteken planstrategi varslar vi oppstart

Detaljer

Klima- og energihensyn i saksbehandlingen

Klima- og energihensyn i saksbehandlingen Klima- og energihensyn i saksbehandlingen Signy R. Overbye Meldal, 19. april 2012 Utgangspunkt Hva er problemet og hvordan kan vi bidra til å løse det? Fakta Kartlagte og beregnede klimaendringer med og

Detaljer

Status om klima- og energiarbeidet i Trøndelag

Status om klima- og energiarbeidet i Trøndelag Vedlegg TRAU-sak 20-2014 AU-møte 4.12.2015 Status om klima- og energiarbeidet i Trøndelag På AU-møte 8.12.2014 (TRAU-sak 20-2014: Klima- og energiarbeidet i Trøndelag) ble det vedtatt at «Trøndelagsrådets

Detaljer

Miljøsertifisering Kva, kvifor og korleis? Per Svae, koordinator for miljøsertifisering. Hordaland fylkeskommune Klimanettverk Hordaland 27.9.

Miljøsertifisering Kva, kvifor og korleis? Per Svae, koordinator for miljøsertifisering. Hordaland fylkeskommune Klimanettverk Hordaland 27.9. Miljøsertifisering Kva, kvifor og korleis? Per Svae, koordinator for miljøsertifisering. Hordaland fylkeskommune Klimanettverk Hordaland 27.9.2011 Kva er miljøsertifisering? Verksemda innfrir krava i ein

Detaljer

Kva skal vi gjere i Nordhordland?

Kva skal vi gjere i Nordhordland? Kva skal vi gjere i Nordhordland? Jarle Skeidsvoll, ordførar i Osterøy Frå Paris til Padøy - Korleis taklar vi klimautfordringane i Nordhordland? Frå Paris til Padøy ei lang reise Grunnloven 112 - miljøparagrafen

Detaljer

Sigdal kommune - Energi-og klimaplan (vedlegg 2) Mål, tiltak og aktivitetar

Sigdal kommune - Energi-og klimaplan (vedlegg 2) Mål, tiltak og aktivitetar Sigdal kommune - Energi-og klimaplan (vedlegg 2) Mål, tiltak og aktivitetar sområde Haldningsskapande arbeid Leggje til rette og arbeide for auka kunnskap og endring av haldningar slik at det blir valt

Detaljer

Energi- og miljøplan for Ulvik herad Høyringsfråsegn.

Energi- og miljøplan for Ulvik herad Høyringsfråsegn. REGIONALAVDELINGA Arkivnr: 2015/12160-2 Saksbehandlar: Jan Nordø Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Utval for kultur, idrett og regional utvikling 16.02.2016 Energi- og miljøplan for Ulvik herad

Detaljer

Kostnader for bussar i kø i Bergensområdet

Kostnader for bussar i kø i Bergensområdet SKYSS Arkivnr: 2014/278-34 Saksbehandlar: Gudrun Einbu Saksframlegg Saksgang Utval Saknr. Møtedato Utval for miljø og samferdsel 06.09.2016 Fylkesutvalet 21.09.2016 Fylkestinget 04.10.2016 Kostnader for

Detaljer