I 2013 blei det arrangert kurs i regi av studieforbunda, og det var totalt deltakarar 1.

Transkript

1 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND kap 7 7Studieforbund I 203 blei det arrangert kurs i regi av studieforbunda, og det var totalt deltakarar. Hovudfunn Musikkfag har flest deltakarar Berre fem prosent får tilbod om prøve eller eksamen Den gjennomsnittlege statsstøtta er på 39 kroner per kurstime 7. Om studieforbunda Studieforbund er ideelle og demokratiske organisasjonar som utfører oppgåver innanfor vaksenopplæring, og som har fleire medlemsorganisasjonar. Dei fleste tilbyr i hovudsak opplæring som ikkje er bunde av læreplanar og eksamen. Studieforbund kan òg arrangere Talet reflekterer ikkje unike deltakarar fordi den same personen kan bli registrert fleire gongar.

2 kap 7 2 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND formell utdanning som eit supplement til det offentlege utdanningssystemet. Studieforbunda får statstilskot til drift/utvikling og opplæring, og det er Vox som forvaltar denne tilskotsordninga. Statistikken over kursverksemda til studieforbunda som blir presentert i dette kapitlet, er henta frå SSB sin vaksenopplæringsstatistikk og Vox sin oversikt over statstilskot. Den offisielle statistikken for studieforbund omfattar berre den delen av verksemda som fekk tilskot frå staten etter vaksenopplæringslova (Voksenopplæringsloven, 2009). Dette betyr at denne statistikken ikkje omfattar opplæringstiltak som blir gjennomførte på oppdrag av offentlege eller private verksemder 2. Studieforbunda rapporterer kursverksemda si til SSB innan. mars i tellingsåret for kursverksemd i det førre kalenderåret. Kvart kurs blir rapportert med informasjon om emne, i kva for kommune kurset blei heldt, nivå og varigheit. Vidare blir det rapportert talet på deltakarar på kvart kurs fordelte på kjønn og aldersgrupper. Statistikken seier ikkje noko om unike deltakarar fordi ein og same person kan ta fleire kurs, og dermed bli registrert fleire gongar. Tilskot til studieforbund Ei ny vaksenopplæringslov vart sett i kraft. januar 200 (Voksenopplæringsloven, 2009). Etter den nye lova blir det årlege statstilskotet rekna ut for kvart studieforbund på grunnlag av gjennomsnittet av innrapporterte kurstimar dei to siste åra før det siste føregåande året. Grunnlaget for statstilskot i 203 er talet på kurstimar for 200 og 20. Ut frå utrekningsgrunnlaget blir det tildelt eit grunnbeløp og eit opplæringstilskot. I tillegg kan studieforbund få eit tilskot til kurs med deltakarar som treng særleg tilrettelegging for å kunne delta i læringsaktivitetane (tilretteleggingstilskot). Statistikkgrunnlag Statistikken for studieforbunda er avgrensa til opplæringstiltak som tilfredsstiller desse vilkåra (Forskrift om studieforbund og nettskoler, 2009): Studieforbundet eller ein medlemsorganisasjon i studieforbundet er arrangør av kurset. Kurset må vere offentleg kunngjort og ope for alle. Det må liggje føre ein godkjend studieplan før kursstart. Opplæringa må vare minst åtte kurstimar. Deltakarane må ha delteke i minst 75 prosent av timane. Deltakarane må ha fylt 4 år innan utgangen av det året opplæringa skjer. 7.2 Studieforbunda sin aktivitet i 203 Det var totalt 5 studieforbund som inngjekk i rapporteringa til SSB i 203. Studieforbunda hadde til saman 459 medlemsorganisasjonar (Voksenopplæringsforbundet, 203). Desse består av politiske parti, dei fleste arbeidstakarorganisasjonane og ulike livssyns- og interesseorganisasjonar. 2 Studieforbunda AOF og Folkeuniversitetet tilbyr mykje opplæring på vidaregåande skole sitt nivå og fagskolenivå, norsk for innvandrarar og BKA-kurs som ikkje blir rapporterte etter vaksenopplæringslova.

3 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND 3 kap Kurs, deltakarar og kurstimar I 203 var det deltakarar på kurs som vert arrangerte av studieforbund. Desse deltakarane fordelte seg på forskjellige kurs. Det er dermed ein auke i både kurs og kursdeltakarar frå 202 på høvesvis,5 og 3,2 prosent. Det var Studieforbundet Folkeuniversitetet som hadde flest kurs og flest deltakarar. Det var både flest kurs (26 prosent) og kursdeltakarar (32 prosent) innan musikkfag 3. Vidare følgde organisasjons- og leiingsfag og estetiske fag og handverksfag utanom musikk. Tenesteyting og servicefag hadde færrast kurs og færrast deltakarar. Også i 203 var det i gjennomsnitt elleve deltakarar per kurs. Kurs i realfag, industrifag og tekniske fag hadde i gjennomsnitt flest deltakarar per kurs (23 deltakarar). Språkfag hadde i snitt færrast deltakarar per kurs (åtte deltakarar). Totalt blei det registrert kurstimar i 203. Det er nesten fleire kurstimar enn i 202. Kursa til studieforbunda hadde i gjennomsnitt 3 timar. Kurs i tenesteyting og servicefag hadde flest kurstimar i gjennomsnitt (82 timar). Dette er ein auke frå året før, sidan desse kursa i gjennomsnitt hadde 44 timar i 202. Kurs i musikkfag hadde i gjennomsnitt 4 timar. Tabell Kurs, deltakarar og timar, fordelte på hovudemne Tal og prosent. Kurs Deltakarar Timar kurs deltakarane Gjennomsnittleg tal på deltakarar per kurs timane Gjennomsnittleg tal på timar per kurs Tal på Tal på Hovudemne kurs deltakarar Tal på timar Musikkfag % % % 4 Organisasjons- og leiingsfag % % % 23 Estetiske fag og handverksfag utanom musikk % 52 0 % % 34 Helse-, sosial- og idrettsfag % % % 25 Humanistiske fag, trus- og livssynsfag % % % 30 Naturbruk, økologi-, miljøverns- og friluftslivsfag % % % 26 Språkfag % % % 37 Samfunnsfag % % % 27 Økonomi- og IKT-fag % % % 23 Realfag, industrifag og tekniske fag 593 % % % 34 Samferdsle- og kommunikasjonsfag 35 0 % % % 26 Tenesteyting og servicefag 09 0 % % % 82 Totalt % % % 3 3 Musikkfag består av underemna musikk, instrumentalopplæring, samspel, musikkteori og song, vokalmusikk og kor. Desse underemna er trekte ut frå hovudemnet estetiske fag og handverksfag.

4 kap 7 4 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND Kjønnsfordeling 57 prosent av kursdeltakarane var kvinner, og 43 prosent var menn, som er det same som i 202. Det var overvekt av menn på kursa i realfag, industrifag og tekniske fag (79 prosent), samferdsle- og kommunikasjonsfag (72 prosent) og naturbruk, økologi-, miljøverns- og friluftslivsfag (59 prosent). Det var om lag like mange kvinner og menn som deltok på kurs innan organisasjons- og leiingsfag. På kursa innan dei resterande hovudemna var det overvekt av kvinner. Estetiske fag og handverksfag utanom musikk hadde den høgaste prosentdelen kvinner blant deltakarane, 79 prosent Deltakarane sin alder Figur gir eit oversyn over kva for alder deltakarane har. 26 prosent av kursdeltakarane er 60 år eller eldre, medan 27 prosent av deltakarane er under 30 år. Det er færrast kursdeltakarar i aldersgruppa år. Aldersfordelinga blant kursdeltakarane er relativt lik frå år til år. Figur Kursdeltakarar, fordelte på alder N= % 25 % % 5 % 0 % % 0 % 4 9 år år år år år 60 år og eldre 59 prosent av deltakarane på kurs i estetiske fag og handverksfag utanom musikk er over 60 år. Innan økonomi- og IKT-fag tilhøyrer 60 prosent av deltakarane dei to eldste aldersgruppene, altså dei som er 50 år og eldre. Dei to eldste aldersgruppene er òg i fleirtal på kursa i helse-, sosial- og idrettsfag. På kurs i organisasjons- og leiingsfag er mest ein fjerdedel av deltakarane mellom 40 og 49 år. Blant dei som tek språkfag, er 33 prosent mellom 20 og 29 år. Heile 50 prosent av deltakarane på kurs i humanistiske fag, trus- og livssynsfag er mellom 4 og 9 år Få deltakarar får tilbod om eksamen Studieforbunda tilbyr opplæring på grunnivå, vidaregåande nivå og høgare nivå 4. For opplæring på grunn- og vidaregåande nivå rapporterer studieforbunda om det: blir gitt tilbod om offentleg eksamen finst parallellar i det offentlege skoleverket I tillegg rapporterer dei på: forkunnskapane til deltakarane kva for nivå studielitteraturen har krav til lærarane 4 Studieforbunda si rapportering på nivå er ikkje samanfallande med nivået i dei offentlege utdanningssystema.

5 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND 5 kap 7 65 prosent av deltakarane tok kurs på grunnivå, og 24 prosent av deltakarane tok kurs på vidaregåande nivå. Berre ein prosent av deltakarane tok kurs på høgare nivå. Det er Studieforbundet Folkeuniversitetet som held dei fleste kursa på høgare nivå (66 prosent). For resten av deltakarane, ti prosent, er ikkje nivået oppgitt. Hovudemnet samfunnsfag skil seg ut ved at heile 22 prosent av kursa er på høgare nivå. Blant kursa på vidaregåande nivå er det realfag, industrifag og tekniske fag og estetiske fag og handverksfag utanom musikk som har den høgaste prosentdelen av kursa, med høvesvis 54 og 55 prosent. 80 prosent av kursa i musikkfag og økonomi- og IKT-fag var på grunnivå. Dei fleste kursdeltakarane, 95 prosent, fekk ikkje tilbod om eksamen eller avsluttande prøve. Fire prosent fekk tilbod om offentleg eksamen, sertifisering eller fagprøve. Dei resterande deltakarane (ein prosent) fekk tilbod om ei intern prøve. delen som får tilbod om eksamen eller avsluttande prøve, er litt lågare enn i 202 (fem prosent) og 20 (seks prosent). Kurs på lågare nivå har sjeldan eksamen eller prøve. Høvesvis to og tolv prosent av deltakarane på grunnivå og vidaregåande nivå fekk tilbod om eksamen eller prøve. Halvparten av deltakarane på kurs på høgare nivå fekk tilbod om eksamen eller prøve. Det er lågare enn prosentdelen i 202 (74 prosent). Figur 2 Kursdeltakarar som fekk tilbod om eksamen eller internprøve, fordelte på hovudemne Samferdsle- og kommunikasjonsfag (N= 849) Samfunnsfag (N=2 358) Naturbruk, økologi-, miljøverns- og friluftslivsfag (N=29 899) Økonomi- og IKT-fag (N=5 935) Språkfag (N=5 979) Realfag, industrifag og tekniske fag (N=3 904) Tenesteyting og servicefag (N= 024) 3 86 Helse-, sosial- og idrettsfag (N=60 338) Organisasjons- og leiingsfag (N=05 057) Estetiske fag og handverksfag utanom musikk (N=52 0) Humanistiske fag, trus- og livssynsfag (N=34 9) Musikkfag (N=59 95) 00 0 % 20 % 40 % 60 % 80 % 00 % del tilbod om offentleg eksamen, sertifisering, fagprøve del tilbod om interne prøver del utan tilbod om eksamen eller avsluttande prøver Figur 2 viser prosentdelen av kursdeltakarane, fordelt på hovudemne, som fekk tilbod om eksamen eller avsluttande prøve. Samferdsle- og kommunikasjonsfag var det emnet der størst prosentdel av deltakarane fekk tilbod om offentleg eksamen, sertifisering eller fagprøve (47 prosent). Også prosentdelen deltakarar på kurs i samfunnsfag og naturbruk-, økologi-, miljøverns- og friluftslivsfag som fekk tilbod om eksamen, var relativt høy. Mest ingen av deltakarane på kurs i dei to største hovudemna, musikkfag og organisasjons- og leiingsfag, fekk tilbod om eksamen eller avsluttande prøve. Det same gjeld òg for emna helse-, sosial og idrettsfag, estetiske fag og handverksfag utanom musikk, og humanistiske fag, trus- og livssynsfag.

6 kap 7 6 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND 7.3 Tal på studieforbund, fordeling av deltakarane og statsstøtte I 203 blei det rapportert frå 5 studieforbund. Dette er tre færre enn i 202. Det kjem av at: Kristelig Folkepartis Studieforbund ikkje blei vidareført som studieforbund Aftenskolen Høyres Studieforbund opphørte som eige studieforbund Fremskrittspartiets Studieforbund er lagt ned Somme medlemsorganisasjonar har òg meldt overgang frå eitt studieforbund til eit anna. Det er store variasjonar mellom studieforbunda i talet på kurs, kurslengd og talet på deltakarar. Talet på deltakarar varierer frå ved Studieforbundet Folkeuniversitetet til 49 ved Samisk studieforbund. Dei tre største studieforbunda, Studieforbundet Folkeuniversitetet, Studieforbundet Funkis og Akademisk Studieforbund, har totalt over halvparten kursdeltakarane. Det gjennomsnittlege talet på deltakarar per kurs varierer frå 4 til 25 for dei ulike studieforbunda. Akademisk Studieforbund har i snitt flest deltakarar per kurs, medan Samisk studieforbund har færrast. Når det gjeld kurslengd, er det Studieforbundet Solidaritet og Samisk Studieforbund som har lengst kurs (høvesvis 06 og 86 kurstimar i gjennomsnitt). Dei fleste studieforbunda har ei gjennomsnittleg kurslengd på mellom 20 og 37 timar. Tabell 2 Kurs, deltakarar og timar, fordelte på studieforbund Tal og prosent. Studieforbund* Tal på kurs Kurs Deltakarar Timar kursa Tal på deltakarane deltakearar Gjennomsnittleg tal på deltakarar per kurs Timar timane Gjennomsnittleg tal på timar per kurs Studieforbundet AOF Norge % % % 30 Studieforbundet næring og samfunn % % % 23 Kristelig studieforbund % % % 30 Studieforbundet Funkis % % % 20 Studieforbundet kultur og tradisjon 4 98 % % % 3 Idrettens Studieforbund % % % 27 Musikkens studieforbund % % % 48 Samisk studieforbund 97 0 % 49 0 % % 86 Senterpartiets Studieforbund 67 0 % % % 20 Studieforbundet Solidaritet 464 % % % 06 Sosialistisk Venstrepartis Studieforbund 52 0 % % % 22 Studieforbundet Folkeuniversitetet % % % 37 Studieforbundet natur og miljø % % % 2 Venstres Opplysningsog Studieforbund 45 % % % 37 Akademisk Studieforbund % % % 23 Totalt % % % 3 *Namna på studieforbunda er oppgitte slik studieforbunda sjølve skriv dei. Dette kan variere litt frå korleis SSB og Voksenopplæringsforbundet skriv namna.

7 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND 7 kap Musikkfag har flest deltakarar Ein stor prosentdel av deltakarane har vore på kurs i musikk. Det var flest deltakarar på kurs i emnet song, vokalmusikk og kor. Totalt 5 prosent deltakarane gjekk på slike kurs. Etter dette følgde emna samspel, helse og omsorg og tillitsvalde i arbeidslivet. Tabell 3 viser kva for emneområde som hadde flest kursdeltakarar for kvart av studieforbunda. Tabell 3 Kursdeltakarar, fordelte på dei tre viktigaste underemna for kvart enkelt studieforbund av deltakarane i studieforbundet. Studieforbund Flest deltakarar Nest flest deltakarar Tredje flest deltakarar Studieforbundet AOF Norge (N=3 8) Studieforbundet næring og samfunn (N=8 933) Kristelig Studieforbund (N=36 292) Studieforbundet Funkis (N=56 657) Studieforbundet kultur og tradisjon (N=40 06) Idrettens Studieforbund (N=29 093) Musikkens studieforbund (N=38 79) Tillitsvalde i arbeidslivet (65 %) Skogbruk (3 %) Kristendom (54 %) Helse og omsorg (52 %) Organisasjonskunnskap (5 %) Kasserar, rekneskapsutdanning (9 %) Song, vokalmusikk og kor (6 %) Tillitsvalde i frivillige organisasjonar (0 %) Arbeidsmiljø/ verneombod (4 %) Andre helse-, sosial- og idrettsfag (7 %) Friluftsfag (9 %) Organisasjonskunnskap (9 %) Dans (29 %) Tekstil (24 %) Teater, revy og drama (5 %) Instruktør-, trenar- og leiarutvikling (00 %) Song, vokalmusikk og kor (52 %) Musikk (44 %) Folkedans (2 %) Samisk studieforbund (N=49) Kostyme, design (68 %) Samisk (2 %) Fiske og havbruk (6 %) Senterpartiets Studieforbund (N= 240) Studieforbundet Solidaritet (N=2 259) Sosialistisk Venstrepartis Studieforbund (N=858) Studieforbundet Folkeuniversitetet (N=6 008) Studieforbundet natur og miljø (N=23 270) Venstres Opplysnings- og studieforbund (N=2 325) Akademisk Studieforbund (N=50 820) Politisk skolering (92 %) Psykologi (20 %) Politisk skolering (95 %) Samspel (35 %) Politisk skolering (00 %) Organisasjonskunnskap (5 %) Helseopplysing/ kosthald (20 %) Tale- og debatteknikk (3 %) Song, vokalmusikk og kor (29 %) Sosiologi (2 %) Jordbruk (2 %) Andre samfunnsfaglege emne (2 %) Instrumentalopplæring (6 %) Jakt (43 %) Husdyrhald (35 %) Tillitsvalde i frivillige organisasjonar (6 %) Tillitsvalde i arbeidslivet (34 %) Helse og omsorg (25 %) Bygg og anlegg ( %) Totalt (N=493 80) Sang, vokalmusikk og kor (5 %) Samspel ( %) Helse og omsorg (9 %) Ved Studieforbundet Folkeuniversitetet, som har flest deltakarar totalt, har 35 prosent av deltakarane teke kurs i samspel 5. Etter dette følgjer song, vokalmusikk og kor, og deretter instrumentalopplæring. Ved Musikkens studieforbund har totalt 96 prosent av deltakarane vore på kurs i song, vokalmusikk og kor eller musikk. I likskap med Musikkens studieforbund har andre studieforbund som har ein uttalt profil, ein høg prosentdel deltakarar på emne som fell innunder denne profilen. Ved Venstres Opplysnings- og Studieforbund, Sosialistisk Venstrepartis Studieforbund og Senterpartiets Studieforbund har mellom 92 og 00 prosent av deltakarane delteke på kurs i politisk skolering. Ved Studieforbundet natur og miljø er jakt det emnet som har flest deltakarar. Over halvparten av kursdeltakarane til Kristelig studieforbund tok kurs i kristendom. Alle deltakarane ved Idrettens Studieforbund var på kurs i instruktør-, trenar- og leiarutvikling. 5 Norges Korforbund og Norges Musikkorps Forbund var medlemmar av Studieforbundet Folkeuniversitetet i 203.

8 kap 7 8 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND Gjennomsnittleg statsstøtte på 39 kroner per kurstime Totalt blei det gitt kroner i statstilskot til studieforbunda. I gjennomsnitt blei det gitt 39 kroner i tilskot per kurstime. Tabell 4 viser kor mykje statstilskot dei ulike studieforbunda fekk i 203, totalt og etter tilskotstype. Tabell 4 Tilskot, fordelte på tilskotstype og studieforbund I kroner. Tilskot i 203 Opplæringstilskotilsko Tilretteleggings- Tilskot Studieforbund totalt Grunntilskot per time Studieforbundet AOF Norge Studieforbundet næring og samfunn Kristelig studieforbund Studieforbundet Funkis Studieforbundet kultur og tradisjon Idrettens Studieforbund Musikkens studieforbund Samisk studieforbund Senterpartiets Studieforbund Studieforbundet Solidaritet Sosialistisk Venstrepartis Studieforbund Studieforbundet Folkeuniversitetet Studieforbundet natur og miljø Venstres Opplysnings- og Studieforbund Akademisk Studieforbund Totalt Kjelde: Vox Beløpa i kolonna «tilskot per time» er det samla statstilskotet delt på rapporterte timar i 203. Tallene speglar ikkje av kva studieforbunda utbetalar per time til medlemsorganisasjonar og lokalavdelingar. Variasjonen i tilskot per time mellom studieforbunda er avhengig av tre faktorar: ulik bruk av tilretteleggingstilskot, grunntilskotet sin del av det samla statstilskotet og endring i timeaktivitet frå utrekningsåra til tilskotsåret. Til dømes kjem det høge tilskotet per time for Studieforbundet Funkis i hovudsak av utstrakt bruk av tilretteleggingstilskot (62 prosent). Senterpartiets Studieforbund fekk ikkje statstilskot i 203 på grunn av for få rapporterte kurstimar i 200 og 20. Studieforbundet Folkeuniversitetet, Studieforbundet Funkis og Musikkens studieforbund er dei tre studieforbunda som får størst statstilskot. Samla får desse tre studieforbunda 55 prosent av det totale statstilskotet. Opplæringstilskot utgjer over halvparten av det totale tilskotet til kvart av studieforbunda, med unnatak av Studieforbundet Funkis og Sosialistisk Venstrepartis Studieforbund. For Sosialistisk Venstrepartis Studieforbund, som rapporterte færrast kurstimar studieforbunda, utgjer grunntilskotet 69 prosent av det totale tilskotet.

9 VOX-SPEGELEN 204 STUDIEFORBUND 9 kap 7 Figurliste Figur Kursdeltakarar, fordelte på alder N= Figur 2 Kursdeltakarar som fekk tilbod om eksamen eller internprøve, fordelte på hovudemne Tabelliste Tabell Kurs, deltakarar og timar, fordelte på hovudemne Tal og prosent. 2 Tabell 2 Kurs, deltakarar og timar, fordelte på studieforbund Tal og prosent. 5 Tabell 3 Kursdeltakarar, fordelte på dei tre viktigaste underemna for kvart enkelt studieforbund av deltakarane i studieforbundet. 6 Tabell 4 Tilskot, fordelte på tilskotstype og studieforbund I kroner. 7 Referansar Forskrift om studieforbund og nettskoler. (2009). FOR nr 66: Forskrift om studieforbund og nettskoler. Henta frå Voksenopplæringsforbundet. (203). Studieforbunda i Norge. Oslo: Voksenopplæringsforbundet. Henta frå Voksenopplæringsloven. (2009). LOV nr 95: Lov om voksenopplæring Henta frå