40 år i samspel. Omskiftingane går med rasande fart i dei tekniske faga. Det vil seie at 10-årsbolkar er lang tid for oss.

Transkript

1 40 år i samspel

2 40 år i samspel Det som den gongen heitte Førde tekniske fagskule, vart starta i 1968 med maskinline som ei prøveordning etter løyve frå Kyrkje- og undervisningsdepartementet. Fylket var eigar, og dreiv han på line med dei andre yrkesskulane i fylket. Det første året var undervisninga lagt til yrkesskulen sitt bygg på Hafstad. Åra har gått, og i år er det 40 år sidan skulen starta. Førde tekniske fagskule vart starta 2. september Fylket var eigar, og dreiv skulen på line med dei andre yrkesskulane i fylket. Frå målsetjinga i dei første læreplanane heiter det m.a : Teknisk fagskule er ei praktisk/teoretisk utdanning som utdannar teknikarar. Ein teknikar har oppgåver innan funksjonsområde som arbeidsleiing, produksjon, vedlikehald og konstruksjon. Med kombinasjon mellom praktisk/teoretisk utdanning er teknikaren eit bindeledd mellom dei arbeidsgrupper som har ei overvekt av teoretisk/teknisk utdanning og dei som har praktisk utdanning. Skulen har gjennom dei 40 åra vore med på å heve kompetansen til mellomleiarar frå heile fylket. Mange av studentane har og starta eiga bedrift. Som del av fagskuleutdanninga i Sogn og Fjordane er skulen ein viktig aktør for kompetanseheving innan både tekniske fag og helsefag. Viktig av den grunn er det at skulen foredlar fagkunnskap til eksisterande industri og tenesteyting, samstundes som han fremjar nyetablering i eit utviklingsorientert fylke. Omskiftingane går med rasande fart i dei tekniske faga. Det vil seie at 10-årsbolkar er lang tid for oss. Skulen vil nytte jubileet som ei markering i høve til samfunnet rundt oss. Det vert såleis ei jubileumstilstelling i september Fagskulen i Førde Sanderplassen 14, 6800 Førde Postadresse: Postboks 384, 6801 Førde Tlf: e-post: postmottak.fagskulen@sfj.no Redaksjon: Oddleiv Hjellum og Knut Sæther, Fagskulen i Førde. Produksjon: Eko-Trykk as, Førde Kommunikasjonsrådgivar: Margunn Masdal Kjelder: I tillegg til kjeldene som er nemnde i teksten, er mykje stoff henta frå arkivet til Øyrane vidaregåande skule, Fagskulen i Førde og fylkesarkivet i Sogn og Fjordane. 3

3 INNHALD 40 år i samspel Grunnlag for utvikling, fylkesordførar Nils R. Sandal Ein kompetanseleverandør, LO, distriktssekretær Arvid Langeland Åsen & Øvrelid AS, Leif Åsen Kombinerer teori og praksis, Stig Olav Lødemel Teknisk fagskule - historikk Lokaliseringa av fagskulen Det første elevkullet Studentane og yrkeslivet Studietilbodet ved skulen Fagskulen som kurssenter Vurdering og faginndeling Styringa av skulen Brytningstid, Fråsegn ABB Installasjon Fråsegn Hyllestad kommune Leiing og tilsette Tilsette Nye horisontar Oversikt over studentane

4 grunnlag for utvikling Eg ønskjer Fagskulen i Førde til lukke med 40- årsjubileet. Jubileumshefte er ei flott markering av ein viktig skule og eit godt utdanningstilbod i fylket vårt. All framgang er avhengig av nyskaping og kunnskap. Dei som var føregangspersonar då Førde tekniske fagskule vart skipa, såg tydeleg trongen for å styrke kompetansen og å utvikle eit lokalt forankra utdanningstilbod. Dei sette i gang arbeidet med å utvikle tilbodet og lukkast godt. Sogn og Fjordane fylkeskommune har satsa på å eige fagskulen. Resultatet er at fylket har kunna gle seg over eit godt teknisk fagtilbod. Dette har medverka til å betre rekrutteringa innan tekniske fagområde i fylket, og har såleis vore med og lagt grunnlaget for ei god utvikling i Sogn og Fjordane dei siste 40 åra. Rekrutteringa har variert over tid med skiftande konjunkturar. Men viljen til å stå på for skulen har alltid vore sterk. Sogn og Fjordane fylkeskommune er stolt av, og glad for, den innsatsen som alle dei tilsette ved Fagskulen i Førde har lagt ned i skulen sidan starten i Eg vil takke alle som har medverka til at vi i desse 40 åra har kunna utdanne gode fagfolk i eige fylke. Vi vonar at den nye reviderte lova om fagskuleutdanning vil medverke til å gje skulen ein eigen identitet og ein høgare status. Det vil kunne styrke skulen sitt søkjargrunnlag. Skulen er eit godt utdanningstilbod for dei som vurderer å starte på yrkesfaglege liner. Med større vekt på økonomi, bedriftsleiing og HMT vil skulen også vere eit godt utgangspunkt for dei som ønskjer å gå vidare på høgskule eller universitet. Vi er også glad for skulen sitt tilbod om fagskuleutdanning i helsefag som er kome til siste året. Dette er eit viktig tiltak for å rekruttere og heve statusen til utdanninga innan helsefag. Vi vonar at næringslivet i fylket, skulen og det offentlege i eit godt samarbeid vil lukkast med å sikre fundamentet for ei god framtid for Fagskulen i Førde. Eg ønskjer til lukke med det vidare arbeidet. Nils R. Sandal fylkesordførar 6 7

5 Ein kompetanseleverandør kombinerer teori og praksis Fagskulen har vore og er ein viktig opplæringsinstitusjon i Sogn og Fjordane, og har stor betydning for mange arbeidstakarar og delar av arbeidslivet. Det er ei utdanning som på ein god måte kombinerer teori og praksis, og som kvalifiserer personar til å gå direkte inn i leiar- og mellomleiarstillingar. Spesielt for fagarbeidarar innanfor elkraft, bygg og anlegg og maskin og bil som vil utdanne seg vidare, er Fagskulen i Førde eit svært godt alternativ med eit lærerikt miljø og dyktige lærekrefter. Fagskulen gir og tilbod om vidareutdanning innanfor offentleg sektor. LO i Sogn og Fjordane vil gratulere fagskulen med 40-årsjubileet i år, og ynskje lykke til vidare med eit viktig opplæringstilbod som det er eit stort behov for både innanfor offentleg og privat sektor. Med venleg helsing Arvid Langeland LOs distriktssekretær Sogn og Fjordane I samband med Fagskulen i Førde si 40-årsmarkering ynskjer vi å gratulere skulen med jubileet. Åsen & Øvrelid AS har dei siste 10 åra hatt eit tidvis nært samarbeid med fagskulen, og dei fleste av våre mellomleiarar har ein bakgrunn frå fagskulen. Vi ser at det er krevjande å rekruttere personar med kombinasjon av praktisk og teoretisk kompetanse, samstundes som krav til kompetanse hos leiande personell i bransjen er aukande grunna skjerpa offentlege krav og utbreidd bruk av totalentreprisar. Vi er svært tilfreds med det samarbeidet vi har hatt med Fagskulen i Førde, og vi vil søke å bidra til eit gjensidig nyttig samarbeid vidare. Fagskulen i Førde har, og har hatt, ei viktig rolle som kompetanseleverandør til byggebransjen i regionen, og det er viktig at denne utdanninga finst i Sogn og Fjordane. Vi gratulerer Fagskulen i Førde med 40-årsjubileet! Med helsing Åsen & Øvrelid AS Leif Åsen Mitt namn er Stig Olav Lødemel. Eg er 30 år og busett i Hornindal kommune. Her har eg etablert meg med sambuar og tre barn. Eg jobbar som fagleg ansvarleg for installasjon i Tussa Nett AS, det vil seie at eg er fagleg ansvarleg for alt det som Tussa Nett AS utfører av elektriske arbeid for tredjepart (utanfor monopolet). I og med at eg er registrert installatør gr. H, gjer eg også arbeid på høgspent. I skrivande stund driv vi med installasjon og montering av diverse private kraftstasjonar, der vi utfører både høg- og lågspentarbeide. I tillegg er installasjon i næringsbygg og bustadhus, og montering av alarmanlegg, naud- og leielys osb., ein stor del av kvardagen min. Eg har kontor og oppmøtestad på Tussa si avdeling i Hornindal. AS, der eg blant anna avla fagprøva for gr. L. Deretter tok eg til som lærling i Tussa Nett AS for å kunne gå opp til fagprøve som energimontør. Etter gjennomført fagprøve byrja eg på Fagskulen i Førde ( ). Dette var to lærerike år som eg har hatt uvurderleg god nytte av seinare. På grunn av eit godt læremiljø med fagleg dyktige lærarar og samarbeidsvillige medstudentar, lærte eg mykje som eg utan tvil har hatt nytte av i ettertid. Blant anna opna muligheita seg for at eg kunne gå opp til installatørprøve, noko som eg har hatt som eit mål sia eg tok til på elektroutdanninga mi. Etter gjennomført fagskule fekk eg jobb som teknikar/sakshandsamar i Tussa Nett AS. I denne tida jobba eg både med høg- og lågspentanlegg, både som prosjekterande og utførande. I 2004 gjekk eg opp til installatørprøve, og fekk dermed tilbod om å jobbe som elektroinstallatør gr. H. Ein jobb som eg trivest godt i. Etter mitt syn betyr fagskulen mykje for næringslivet, det er ei utdanning som på ein god måte kombinerer teori og praksis. Fagskulen utdannar personar som kan gå direkte inn i leiar- og mellomleiarstillingar, og utøve desse stillingane på ein god måte i kraft av utdanninga si. Det er vel liten tvil om at næringslivet har svært god nytte av personar som evnar å setje teori ut i praksis. Eg starta utdanningsløpet mitt på Eid vgs. der eg gjennomførte grunnkurs elektro samt VK1 elektro. Etter dette var eg 5 år hjå Eid Elektro Med venleg helsing Stig Olav Lødemel elektroinstallatør gr. L og H 8 9

6 TEKNISK FAGSKULE - HISTORIKK LOKALISERINGA AV FAGSKULEN Den tekniske mellomutdanninga i Noreg har røtene sine heilt tilbake til 1887, da den første tekniske fagskulen vart oppretta. Føremålet med denne utdanninga har heilt fram til vår tid vore å utdanne personell for stillingar i industrien og i offentlege verksemder. TEKNISK MELLOMUTDANNING I 1963 oppnemnde styresmaktene eit utval som skulle vurdere behovet for teknisk fagpersonell på nivået mellom vidaregåande opplæring og ingeniørhøgskule. Utvalet føreslo å etablere ein ny toårig teknisk fagskule som skulle vere en kvalifiseringsform, et undervisningstilbud av en bestemt art for et bestemt personellsjikt. Arbeidet frå utvalet resulterte i St.meld. nr. 62 ( ): Om teknisk mellomutdanning, der forslag om oppretting av den nye tekniske fagskulen vart lagt fram. Forslaget vart vedteke av Stortinget 13. juni 1966, og i 1968 vart dei første elevane tekne opp på tekniske fagskular etter den nye ordninga. Opptakskrava var 9-årig grunnskule og minst to års praksis. Linetilbodet var i starten anlegg, husbygg, elektro og maskin. Seinare vart linetilbodet utvida. Frå 1966 og fram til i dag har innhaldet i - og identiteten til - den tekniske fagskulen vorte vurdert fleire gonger. I ei innstilling til RVO i 1988 heiter det at teknisk fagskule har visse problem med å finne sin naturlige plass ved siden av øvrige tilbud i videregående skoleverk. REFORM 94 Ved innføringa av Reform 94 (R-94) vart det vedteke å behalde den tekniske fagskulen. Nokre hovudprinsipp for dette skuleslaget vart no skisserte. Det heitte at skulen skulle gje utdanning for stillinger på mellomnivå som krevde teknisk innsikt, lederkompetanse og praktisk bakgrunn. I tillegg til generell studiekompetanse skulle teknisk fagskule gje praktisk og teoretisk vidareutdanning og personleg og fagleg utvikling innanfor dei aktuelle fagområda. Det vart vidare slege fast at teknisk fagskule skulle vere toårig, og ha ei modulstrukturert oppbygging. Det skulle vere fylkeskommunen sitt ansvar å gje tilbodet. Nye inntakskrav vart også innført. I 1998 bad Stortinget regjeringa leggje fram forslag til ei mellombels lov om teknisk fagskule. Forslaget vart vedteke i Stortinget 4. november året etter. Her heitte det at teknisk fagskule skulle vere eit etter- og vidareutdanningstilbod som skulle gje fagarbeidere og voksne mulighet til faglig fordypning, kompetanse for videre utdanning og lederopplæring LOV OM FAGSKOLEUTDANNING Eit utval nedsett av Regjeringa la i 2000 fram ei utgreiing (NOU 2000:5): Mellom barken og veden om fagskoleutdanning. Utvalet føreslo mellom anna at fagskuleutdanninga skulle organiserast under ei eiga lov. Dette førte så fram til Lov om fagskoleutdanning (fagskoleloven), som vart gjeldande frå Den nye lova skal sikre god fagleg kvalitet og gje høgare status for korte utdanningar som ligg på nivået mellom vidaregåande skule og universitets-/høgskuleutdanning. Den nye lova inneber mellom anna at det er NOKUT (Nasjonalt organ for kvalitet i utdanningen) som skal godkjenne fagskuleutdanningar. Fagskulelova vart endra med verknad frå Mellom anna vart koplinga mellom fagskulane og yrkeslivet no presisert, og omgrepa fagskule og fagskuleutdanning beskytta. Som ein konsekvens av lovendringa har Kunnskapsdepartementet føreslege ei ny godkjenningsforskrift. Kjelder: /4/4.html?id=357 Etter 1945 vart det etter kvart store endringar i industrien og dei tekniske faga. Nivået mellom yrkesskulane og ingeniørskulane måtte fyllast med noko nytt. Dei eksisterande mellomtekniske fagskulane og elementærtekniske skulane måtte tilpassast den nye tida, og kapasiteten måtte utvidast. Personalutvalet la fram innstillinga si i 1964, og i 1966 gjorde Stortinget vedtak om eit nytt utdanningstilbod med namnet teknisk fagskule. Dei tidlegare mellomtekniske skulane vart nedlagde. Sjå elles kapittelet om historikken. Hausten 1968 starta den nye tekniske fagskulen med 317 studentar fordelt på 11 skulestader. Ein av desse stadene var Førde. Her starta ein med maskinline, og skulen vart lokalisert til Fylkesyrkesskulen i Førde med felles rektor. Det var ikkje sjølvsagt at Sogn og Fjordane skulle få sin eigen fagskule, og slett ikkje at han skulle leggjast til Førde. LABERG, EIN IVRIG PÅDRIVAR Ut frå kjeldestoff frå arkivet til yrkesskulen i Førde og tidlegare samtalar med rektor Erling Laberg, er det ikkje tvil om at Laberg var ein ivrig pådrivar for å få skulen til fylket og til Førde. I åra 1967 og 1968 gjekk det ei mengd skriv frå Laberg til fylke og departement som handla om å skipe ein teknisk fagskule i fylket. I starten var det heile etter eige initiativ. Etter at dei politiske vedtaka var i boks, vart det så eit stort arbeid med organiseringa av skulen. Vi må her vere merksame på at Laberg heile tida var tilsett i full stilling som rektor ved yrkesskulen i Førde. TEKNISK FAGSKULE I SAMARBEID MED YRKESSKULEN Kristen Slåtten frå Førde, fødd 1924, vart i 1964 medlem av ei nemnd som uttalte seg i saker som galdt yrkesskulane i fylket. Fylkesarbeidssjefen var leiar. Medlemane elles var frå Måløy, Sogndal og Høyanger. Rektorane hadde talerett på møta. Slåtten var småbrukar og bygningsmann. Han jobba i 1964 for vaksenopplæringa. Seinare var han lærar på yrkesskulen i Førde til han nådde aldersgrensa. Slåtten fortel at nemnda hans vart innkalla til møte på Hermansverk i Til dette møtet hadde Slåtten og rektor Laberg førebudd eit framlegg om å starte teknisk fagskule i samarbeid med yrkesskulen i Førde. Framlegget fekk berre ei røyst i denne nemnda. Dagen etter hadde fylkesskulestyret møte. Dei hadde mellom anna fagskulesaka på sakskartet. Trass i den negative innstillinga frå nemnda, vart det vedteke å opprette fagskuleklasse i Førde. Slåtten og Laberg hadde nok gjort eit grundig førearbeid både fagleg og politisk. Kristen Slåtten ved heimekontoret sitt i Førde. Trass i høg alder satsar den tidlegare læraren på topp moderne utstyr. Han arbeider for tida med ein privat reguleringsplan

7 Det første året var undervisninga lagt til yrkesskulen sitt bygg på Hafstad. Året etter, i 1969, flytta det som no var 2. klasse ut på Øyrane til eit kommunalt bygg, Industrihus I. Her vart det teorirom og laboratorium for 2. klasse. Denne ordninga med 1. klasse i yrkesskulebygget på Hafstad og 2. klasse på Øyrane heldt fram til Det året vart begge klassane flytta over til nybygget til Sunnfjord Energiverk på Øyrane. Fylkesyrkesskulen i Førde Bygningsdelen til høgre er no bygd inn i den nye Hafstad vidaregåande skule. Dei andre delane er rivne. Foto: Reiakvam for. Diskusjonen no i 2008 går på om fagskulen skal flytte inn i dei ledige lokala etter høgskulen i Concordbygget. (Ingeniørskulen har i dag flytta til eit nybygg, og er samlokalisert med sjukepleiarhøgskulen ved Sentralsjukehuset.) Geografisk nærmar vi oss Øyrane vidaregåande skule, men høgskulen ligg lenger framfor oss i løypa. Den som lever vil sjå om det til slutt vert ei samlokalisering av desse skulane i Førde. Her ser vi kontorfløya som vender mot aust. Klasseromsdelen og mediateket ligg på den andre sida mot vest. Til venstre på biletet stig lia under Hafstadfjellet bratt opp. E-verket sitt bygg på Øyrane, Fagskulen hadde rom i høgre delen. Foto: Reiakvam. Etter kvart som studietilbodet ved skulen vart utvida, vart lokala i elverksbygget for små, og til ein del av undervisninga måtte ein nytte vaksenopplæringsbygget på Øyrane. Rektor Erling Laberg vart no pensjonist, men hjartebarnet hans, den tekniske fagskulen, var fullboren. I 1985 vart heile skulen samla i det nye industribygget til O. Drage på Kronborg. Året etter fekk skulen status som eigen skule med Karl Lausund som rektor. Framsida av fagskulebygget på Sanderplassen. Som vi ser er fagskulen plassert i eit levande teknisk miljø. I dei næraste bygga rundt ligg store bilverkstader og bygningsfirma. I 1988 starta fylkeskommunen ingeniørskule med grunnlag i Førde tekniske fagskule. Skulen fekk same lokale som fagskulen, og Lausund var ei stund rektor for begge skulane. Men ingeniørskulen fekk snart trong for større lokale, og flytta derfor inn i Concordbygget på Øyrane i Den 1. januar 1991 vart ingeniørskulen eigen skule. Trass i mange diskusjonar om flytting og samlokalisering med Øyrane vidaregåande skule og ingeniørhøgskulen i Førde, held fagskulen til på same staden i Her er det eit levande teknisk miljø med blant anna store bygningsfirma og bilverkstader i nabolaget. Men ei ulempe med den noverande plasseringa er den store geografiske avstanden mellom fagskulen og dei to skulane som er nemnde ovan

8 DET første ElevKULLET ODDVAR FRØYSET Han bur i Førde, men kjem opphavleg frå Utvik. Han er 61 år. Utdanning: yrkesskule - maskinline. Han var tilsett på Ankerløkken Florø i åra år gammal vart han teken opp som elev på fagskulen. Etter skulen var han arbeidsleiar på Ekornes i Fetsund til Frå 1973 til 1987 var han på teiknekontoret på Aker Stord og Ankerløkken Førde. I 1987 vart han tilsett her på fagskulen med CNC-sentret som hovudarbeidsoppgåve. På skulen har han dei seinare åra for det meste undervist i teikneog konstruksjonsfaga. Oddvar Frøyset på CNCsentret, GUNNAR ARNE KRAKHELLEN Han bur i Førde, men kjem opphavleg frå Solund. Han er 61 år. Etter yrkesskule i Høyanger og Førde arbeidde han eit år på Ankerløkken skipsverft i Førde. Deretter tok han fagskulen. Han var tilsett ved verkstadavdelinga hos Firda Billag frå 1970 til 1980, og på teiknekontoret hos Ankerløkken frå 1980 til I perioden frå 1984 til 1998 var han verksmeister ved Norsk Scania, og frå 1998 distriktssjef i Norsk Scania avdeling Førde. Gunnar Krakhellen utanfor firmabygget på Nygjelshaugane i Førde. Biletet syner det første avgangskullet frå fagskulen ( ). Dei to lærarane var dei einaste som var heiltidstilsette ved skulen. Avisa Firda hadde førstesideoppslag den om oppstarten av den tekniske fagskulen i Førde. Første samlinga av studentane var torsdag 5.9. Avisbiletet syner ein stolt hovudlærar Magne Skrede som står framfor 22 håpefulle, ferske fagskuleteknikarar. I overskrifta heiter det: Eit steg vidare for fylket mot å greie seg sjølv i utdanningssektoren. Skulen var 2-årig med avsluttande eksamen som gav studentane tittelen teknikar. Opptakskrava var yrkesskule og praksis. Fagskulen hadde felles rektor med Fylkesyrkesskulen i Førde. KARRIEREN TIL NOKRE AV STUDENTANE Kva har skulen hatt å seie for karrieren til eit tilfeldig utval av dei første studentane frå 1968? Dei fem som blir presenterte her kan seiast å vere ganske representative også for dei seinare studentane frå skulen. Alle kom frå maskinlina. Dette var einaste lina ved skulen fram til Intervjua vart utførde hausten SVERRE GJESDAL Han er frå Jølster, er 59 år og har yrkesskule og teknisk fagskule. Etter militærtenesta arbeidde han ved Bergen Mekaniske Verksted fram til På denne tida tok han NKI ingeniørskule på kveldstid. Frå 1974 til 1983 var han tilsett på konstruksjonskontoret på Ankerløkken skipsverft i Førde. Då Ankerløkken vart avvikla i 1983, skipa ei gruppe på 13 ingeniørar eit eige firma for design og konstruksjon av båtar, Multi Maritime. Gjesdal var ein av desse, og arbeider framleis der. Sverre Gjesdal på kontoret i Multi Maritime AS. Concordbygget på Øyrane i Førde. HARALD JARL VAARDAL Han bur i Førde, og er 60 gammal. Først var han elev ved Førde yrkesskule, og jobba deretter to år i bilfirmaet Berge & Co AS. Etter å ha gått fagskulen var han igjen tilsett i dette bilfirmaet i fem år. Så fekk han seg stilling som faglærar ved Førde yrkesskule (no Øyrane vidaregåande skule), og der er han framleis. Fagskulen var midt i blinken for meg, svarar Vaardal når vi spør han om kva fagskulen har hatt å seie for han i arbeidslivet. Harald Jarl Vaardal, Øyrane vidaregåande skule, SVEINUNG SYSTAD Han er 60 år gammal, og er busett i Leirvik i Hyllestad. Etter å ha gått yrkesskule tok han fagskulen. Han har arbeidd på skipsverftet i Leirvik i Sogn med ulike arbeidsoppgåver fram til i dag. No er han prosjektingeniør ved konstruksjonskontoret. I desse åra har arbeidsplassen skifta namn og eigarar fleire gonger. I 1971 heitte bedrifta Løland Verft, i dag er namnet Havyard Leirvik AS. Sveinung Systad på inspeksjon. Havyard Leirvik AS,

9 STUDENTANE OG YRKESLIVET Nokre studentar har berre fagskulen som formell basis for seinare karriere, andre har gått vidare på ingeniørhøgskule. Opp gjennom åra er det ein del som også har gjennomført Norges tekniske høgskole (NTH) i Trondheim (no NTNU). Det har vore litt ulike ordningar når det gjeld å gå vidare frå teknisk fagskule. Men like fram til 1998 kunne ein student frå fagskulen gå inn på 2. året på ein ingeniørhøgskule på same lina som han hadde frå fagskulen. Og med eit sommarkurs i matematikk kunne ein student frå fagskulen bli teken opp ved NTH. I 2008 er fagplanane i fagskulen endra nok ein gong (jf. den nye lova om fagskuleutdanning). Det er enno ikkje avklart korleis fagskulepoenga frå den toårige tekniske fagskulen skal kunne nyttast vidare i høgskule- og universitetssystemet. Men enkelte høgskular tilbyr no toårige studium etter fagskule som leier fram til graden bachelor i ingeniørfag. For tida vert det vurdert kor vidt studentane frå fagskulen skal kunne ta med seg studiepoeng over i ingeniørutdanninga. Kva som vert realitetane her, vil framtida vise. KVAR VERT STUDENTANE AV? Sjølv med berre fagskulen er det mange som i dag har ingeniørstillingar i offentleg og privat sektor. Fagskuleteknikarane er attraktive fordi dei alt har ei yrkesutdanning før dei tek den teoretiske overbygningen. Dei kan stort sett gå rett inn i arbeidslivet utan mykje internutdanning. Våren 1993 fekk ei gruppe avgangselevar ved marknadsføringslina ved Førde gymnas og handelsskule i oppdrag å undersøkje kvar studentane vart av etter ferdig fagskule. Alle studentane som gjekk ut av skulen frå og med 1988 til og med 1992, fekk tilsendt eit spørjeskjema. Det kom inn 227 svar, og desse utgjorde ein svarprosent på over 75. INNTAKSKVALIFIKASJONANE Situasjonen før R-94 var at mange kom til fagskulen direkte frå yrkesskulen. I den undersøkte gruppa kom 34 % inn med denne bakgrunnen, men utan fagbrev. Dei andre hadde fagbrev (26 %), eller vart tekne opp på grunnlag av kvalifiserande praksis. Etter som tida gjekk etter R- 94, hadde stadig fleire av søkjarane fagbrev. Dette var også i tråd med intensjonen til fagskulen: Dugande fagfolk med formell fagutdanning skulle få ein teoretisk overbygning for å bli kvalifiserte til mellomleiarstillingar i næringslivet. VIDARE UTDANNING Undersøkinga synte at heile 21 % av dei som svarte hadde gått vidare på høgare skular. Av desse gjekk 63 % på ingeniørhøgskular, 4 % på NTH og 4 % på distriktshøgskular. Dei øvrige (29 %) gjekk på andre skular som jordbruksskule, BI, lærarhøgskule og bedriftsleiarskule, tok utdanning innanfor miljøteknologi, eller gjennomførte kurs for å bli kvalifiserte til arbeid i Nordsjøen. Dette syner at fagskulen kan vere eit springbrett for mange vidare utdanningar. JOBBSITUASJONEN På spørsmål om korleis jobbsituasjonen var, fordelte svara seg slik: 7 % arbeidde som teknikarar 10 % arbeidde som ingeniørar 24 % arbeidde som fagarbeidarar 50 % arbeidde innanfor 40 ulike andre yrke 9 % var arbeidsledige At fagskuleteknikaren arbeidde innanfor så mange yrke, syner at han er som poteta, han kan brukast til det meste. Det vil seie at han er fleksibel, og at han i stor monn kan finne seg arbeid der han vil. I eit lite fylke som Sogn og Fjordane er dette ein fordel når ein skal finne seg jobb. Undersøkinga synte at om lag 80 % av dei spurde arbeidde for firma i dette fylket. Undersøkinga vart gjennomført etter måten kort tid etter at dei spurde var ferdige med skulen, men tendensen i svara synte at mange etter kvart rykte opp i mellomleiarstillingar, sjølv om mange starta i fagarbeidarjobbar etter skulen. Her står Stig Hauge på skipsverftet Havyard Leirvik AS i STIG HAUGE, STUDENT MED EKSAMEN FRÅ 2001 Fortel litt om deg sjølv! - Eg heiter Stig Hauge, er 32 år, og er oppvaksen og bur i Dale i Sunnfjord. Kva utdanning og praksis hadde du før fagskulen? - Eg hadde gått to år på vidaregåande yrkesskule - grunnkurs maskin, VK1 plate/sveis. Eg starta som lærling ved verftet i Førde i 1993, og tok fagbrev i 1995 før eg gjennomførte den militære førstegongstenesta i Deretter jobba eg vidare på verftet i Førde i åra Når gjekk du på fagskulen? - Eg starta på fagskulen sommaren 1999, med to veker på forkurs på fagskulen før eg tok til på den toårige utdanninga på maskinlina. Kva har fagskulen betydd for deg for vidare utdanning og karriere? - Dei to åra som student på fagskulen var ei positiv erfaring. Miljøet på skulen var fantastisk. Tonen mellom studentane og lærarane var på alle måtar god. Etter fagskuleeksamenen fekk eg tilbod om jobb ved verftet Havyard Leirvik AS. Eg gjekk derfor rett frå skule og tilbake til arbeidslivet og til ein jobb eg verkeleg såg fram til å gje meg i kast med. Fagskulen gav meg moglegheita til å kome meg vidare fagleg sett. Ved Havyard Leirvik AS byrja eg som teknisk assistent. Eg vil tilrå alle som kan å gå skulen. Eg er sikker på at alle som har teke skulen sit igjen med same erfaringa som eg etter to svært lærerike år. Kva meiner du fagskulen betyr for næringslivet? - Fagskulen gjev folk ein unik sjanse til ein type vidareutdanning som gjer at folk anten kan starte i ein ny og meir interessant jobb, eller dei kan gå tilbake til den gamle jobben med kjensla av å vere meir fagleg kompetente. Næringslivet har alltid hatt behov for folk som har teke vidareutdanning, og dei seinare åra har etterspurnaden etter dei med fagskuleutdanning auka stadig meir. Det er derfor svært viktig for næringslivet at dette tilbodet eksisterer. Kva slags stilling, ansvar og arbeidsoppgåver har du i dag? - Etter at eg var ferdig med fagskulen, har eg utvikla det faglege enda meir. Eg arbeider i dag som prosjektkoordinator for fem supplybåtar som vert bygde ved verftet. Jobben går ut på å koordinere det teknisk underlaget, korrespondere med leverandørar og skrogverft, følgje opp dokumentasjon osb

10 STUDIETILBODET VED SKULEN Studentane ved Fagskulen i Førde fordelte på heimstadkommune, region og heimstadfylke. Absolutte tal. Perioden Region Kommune Nr. 96/97 97/98 98/99 99/00 00/01 01/02 02/03 03/ Gulen Solund Hyllestad Høyanger Vik Balestrand Leikanger Sogndal Aurland Lærdal Årdal Luster Sogn Askvoll Fjaler Gaular Jølster Førde Naustdal Flora Sunnfjord Bremanger Vågsøy Selje Eid Hornindal Gloppen Stryn Nordfjord Vårt fylke Andre fylke Totalt BASISLINENE Som det går fram side 11 og 12, var det berre maskinline ved fagskulen dei første to tiåra. Men allereie i 1972 søkte dåverande rektor Laberg om å få starte bygg- og anleggsline. Han fekk avslag, men heldt saka varm dei påfølgjande åra, og endeleg i 1983 vart ei slik line starta. Alt året etter, i 1984, kom så elkraftlina på plass. Dermed hadde skulen fått dei linene som har danna basisen for skulen heilt fram til i dag. Fagskulen tilbyr i dag fordjuping i bygg, anlegg, maskinteknikk, bilteknikk og elkraft. DELTIDSSTUDIUM Fagteknikarutdanninga tek normalt to år, og faga er delte inn i modular. (Sjå meir om modular s.26.) Ein kan plukke fag og modular og gjennomføre studiet over eit lengre tidsrom dersom ein samtidig ønskjer å vere i arbeid på fulltid eller deltid. Nokre bedrifter er så interesserte i å oppgradere sine tilsette at dei gjev dei fri med løn ein eller fleire dagar i veka, slik at dei kan studere tekniske fag. NETTSTUDIUM Dei siste åra har det vore stadig fleire som har nytta seg av nettundervisning. Dette er eit fleksibelt tilbod til studentgrupper som av ulike grunnar ikkje har høve til å studere på heiltid. Dei kommuniserer med faglæraren via Internett ved hjelp av læringsplattformen ClassFronter. I tillegg har studentane samlingar på skulen nokre gonger for semesteret. Det første kurset via nettet starta hausten 2002 med fag på elkraftlina. I januar 2008 hadde skulen om lag 60 nettstudentar. (Til samanlikning var det på same tid 40 ordinære heiltidsstudentar.) Tilbodet om nettstudium gjer fagskulen til eit skulesenter som driv desentralisert utdanning. I januar 2008 starta skulen opp med 32 studentar i Årdal med grunnleggjande fag. Desse studentane vil etter kvart fordele seg over dei ulike linene på skulen. Den toårige fagskuleteknikarutdanninga blir for nettstudentane lagt over fire år. Dei kortare kursa har ei tilsvarande dobling i tid. Undervisning av nettstudentar krev til vanleg ein større lærarresurs enn undervisning i klasserom. Takka vere denne studentgruppa er den faste lærarstaben fullt sysselsett sjølv om talet på heiltidsstudentar har gått ned. ETTERUTDANNING I BILFAG I dag tek skulen på seg å utvikle læreplanar for heilt nye studietilbod dersom næringslivet ber om det. For å få fagskulestatus med offentleg godkjenning må slike tilbod vere heiltidsstudium som varer minimum seks månader. Her kjem eit døme på dette. I 2000 starta eit utviklingsprosjekt mellom Bilfagforum i Førde og Fagskulen i Førde. Bilfagforum ved Bilbransjens opplæringskontor (eigd av Sogn og Fjordane Bilbransjeforening) fungerte som prosjektleiar. Målet var å skape eit etter- og vidareutviklingsprogram for fagarbeidarar i bilfag for å auke den tverrfaglege kompetansen, slik at dei etter behov og ut frå kvalifikasjonane kunne tiltre andre typar arbeidsoppgåver i bedriftene ( senior-tiltak ). Prosjektet var støtta med midlar frå Voksenopplæringsinstituttet

11 FAGSKULEN SIN PLASS I UTDANNINGSSYSTEMET Etter eit år var det utvikla ei skisse over ei nettbasert etter- og vidareutdanning med fagsamlingar. Målet var at studenten skulle kunne vere i vanleg arbeid og samstundes bruke eigen arbeidsplass som læringsarena ved hjelp av ein nettbasert læringsplattform. Norges Bilbransjeforbund (NBF), som deltok på presentasjonen av prosjektet under årsmøtet i den lokale bransjeforeininga, vart svært interessert, og har sidan delteke som ein av utviklingsaktørane. I 2004 vart samarbeidet med NBF formalisert, og fagskuleavdelinga ved Byåsen videregående skole kom inn som ny aktør. Det vidare utviklingsarbeidet vart i to omgangar støtta med kompensasjonsmidlar for den differensierte arbeidsgjevaravgifta. Ansvaret for prosjektleiinga vart overført til NBF på grunn av den sentrale posisjonen dei hadde som nasjonalt organ med kontaktar direkte innretta mot offentlege organ med avgjerdsmynde. I perioden frå hausten 2004 til våren 2005 vart det gjennomført eit nettbasert pilotprosjekt på Servicetekniker lette kjøretøy ved fagskulen her i Førde, og fagskulen på Byåsen hadde eit tilsvarande prosjekt på Verkstedledelse. Etter ei omfattande evaluering av utdanningane og aktørane på tilbydarsida, vart læreplanane reviderte og førte fram til endeleg godkjende planar. Desse danna grunnlag for søknad om godkjenning av utdanninga i NOKUT. Det er laga brosjyrer og presentasjonsmateriell til bruk i marknadsføringa av utdanninga. Fagskulane hadde eigen stand og ein times presentasjon i plenum under Bilverksteddagene til NBF på Storefjell høyfjellshotell. I tillegg var det eigen stand under Automessa 2007 i Lillestrøm. Plana er å opne for ordinært inntak til utdanninga våren 2008, og med oppstart hausten same året. HELSEFAG Satsinga på den offentlege helse- og sosialsektoren har resultert i oppstart av fagskuleutdanning i helsefag ved skulen. Hausten 2007 starta 14 studentar på eit eittårig studium (fordjuping) i psykisk helsefag som dei tek på deltid over to år. Studiet er mynta på helsearbeidarar i den kommunale helsetenesta. Fagplanane er utarbeidde av Helsedirektoratet. Utdanninga består av fire teorimodular og ein praksisdel på 10 veker

12 FAGSKULEN SOM KURSSENTER 12 stk. Scandis i nett med 730 MB harddisk. Printarar, plottarar, digitaliseringsbord m.m. Yrkesskulane i Førde, Eid, Sogndal, Høyanger, Sogndal, Stryn, Måløy, Florø og Årdal fekk denne maskina. Som tidlegare nemnt, hadde fagskulen frå oppstarten i 1968 og fram til 1983 berre maskinline. Skulen hadde få tilsette, og var i tillegg ei lita avdeling av Førde yrkesskule. Dette var til hinder for at skulen kunne drive noka særleg form for kursverksemd utanom sjølve skuledrifta. I 1979 tok skulen i bruk nye lokale i bygget til E-verket på Øyrane. Etter at bygg- og anleggslina og elkraftlina kom til, måtte skulen ha større plass. Det enda med at skulen flytta til eit rommeleg industribygg på Sanderplassen hausten Skulen vart så utskilt frå yrkesskulen og fekk eigen rektor. Dermed låg alt til rette for at skulen kunne spele ei viktig rolle for kompetanseheving i næringslivet, og for fylkeskommunen sine eigne tilsette. CNC-SENTRET Den sende Kyrkje- og undervisningsdepartementet eit skriv til fylkesskulesjefane. Emnet var Datateknologi i yrkesutdanning i mekaniske fag, CNC produksjonssenter. Dette vart starten på fagskulen sin rolle som kurs- og kompetansesenter i fylket. Her kan vi skyte inn at Førde kommune på denne tida arbeidde med å skipe eit kompetansesenter på Øyrane med hjelp frå Selskapet for industrivekst (SIVA). Concord-bygningen kom opp, men fagskulen, som skulle vere ein sentral del av sentret, vart flytta til ein annan del av bygda. Det departementale skrivet sette i gang ein intern prosess i fylkeskommunen om korleis CNC-sentret skulle organiserast. Det starta med at fylkestinget i FT-sak 82/85 vedtok å løyve tre millionar kroner til opprusting av EDB-sektoren i dei vidaregåande skulane. Beløpet gjekk til tre hovudføremål: 1. Ein million til kurs- og opplæringssenter for CNC-styring av verktymaskiner ved fagskulen i Førde. 2. Ca. ein million til modellutstyr (simuleringsutstyr) av verktymaskiner ved ni skular med studieretning for HI. 3. Ca. ein million til generell opprusting av EDB-utstyr i det vidaregåande skuleverket. Det kan her nemnast at fagskulen frå starten i 1968 og til 1985 hadde brukt 6,21 millionar kroner på innkjøp av maskiner og teknisk undervisningsutstyr (i 1985-kroner). Eit CNC-utval samansett av lærarane Bodvar Fonn, Oddvar Helland og Kjell Åsen kom med framlegg til utrusting ved CNC-sentret m.m. I fylkeskommunen skulle EDB-utvalet for undervisningssektoren lage ei tilråding til EDB-rådet som så kunne godkjenne innkjøpa. Departementet hadde også ein finger med i spelet gjennom RVO (Rådet for vidaregåande opplæring). Dei skulle sjå til at dei ulike sentra rundt om i landet fekk bra nok utstyr i høve til intensjonane for desse sentra. For CNC-sentret på fagskulen fall valet på denne maskina: MORI SEIKI vertikalt maskineringssenter, modell MV junior - sjå biletet på neste side. Maskina var utstyrt med MFNC-V3 (Fanuc 10M) styring. Fanuc var eit firma som leverte styringssystem for slike maskiner. Bokstavane CNC står for computer numerical control. Maskina med grunnutrusting kosta kroner. Men, det måtte mykje anna utstyr til for å oppfylle intensjonane med sentret. Det var att kroner av den løyvde millionen. Her kjem ei oppstilling av det andre utstyret som etter kvart kom til. Spesifikasjonane har i dag berre historisk interesse. 8 stk. arbeidsstasjonar DAK/DAP, som er IBM-kompatible datamaskiner. (DAK = dataassistert konstruksjon, og DAP = dataassistert produksjon.) 7 stk. Olivetti M-24 med 10 MB harddisk. 1 stk. Olivetti M-28 med 20 MB harddisk. Her er den store golvmodellen MORI SEIKI MV junior på CNC-sentret. I tillegg kom ein heil del programvare som skulle styre all denne maskinvara. AutoCAD var ein viktig del av programma. (CAD = Computer Assisted Detection.) Dei 9 skulane med HI-liner fekk ein bordmodell av merket EMCO fres FI-CNC/P. CNC-sentret si første oppgåve var no å halde kurs for lærarane på dei skulane som hadde fått tildelt ei slik maskin. Den vidare drifta ved sentret skulle så ta seg av næringslivet og behovet for opplæring i det offentlege i åra som kom. Ei kortfatta oversikt over bruken: Saga sin oljeorganisasjon: opplæring av tilsette og kundar, testing av utstyr, studentprosjekt, samarbeid/koordinering av lærlingar. Fylket: etterutdanning, avlegging av fagprøver. Fagskulen: studentprosjekt, laboratoriearbeid. Ingeniørhøgskulen: studentprosjekt, laboratoriearbeid. Yrkesskulane: laboratoriearbeid. Andre: etterutdanning av tilsette, testing, prøveproduksjon m.m. I 2008 er det mykje diskusjon om etiske reglar i offentleg forvaltning. I 1986 var nok reglane noko meir runde i kantane. I eit notat til fylkeskommunen frå fagskulen går det fram at hovudlæraren var på reise til to av leverandørane til CNC-sentret for å diskutere pris og kvalitet på utstyret til sentret. Det eine firmaet betalte flybilletten Førde Oslo, og det andre betalte kost og losji. Sikkert ei god ordning for begge partar! Kva har så reint konkret skjedd ved sentret i dei 20 åra som har gått? Bruken av den store fresemaskina har minka etter kvart. Fagplanane på yrkeslinene er endra på same måte som strukturen og teknikken hos industrien i fylket er endra. Men skulen som heilskap har fungert som eit kurssenter for alle område som skulen har hatt kompetanse på. Skulen har gjennom åra brukt millionar av kroner på nytt og oppdatert utstyr med programvare, for såleis å liggje i front i opplæringa av dei ordinære studentane og når det gjeld tilbodet av kortare kurs til næringslivet og den offentlege forvaltninga. Kursa vert organiserte på to måtar. Den eine typen kurs er det skulen sitt eige personale som står for. Så går det kurs der andre tilskiparar leiger skulen sitt utstyr. Prisinga av kursa kan vere eit problem fordi skulen på enkelte fagområde er i direkte konkurranse med private tilskiparar/ skular. Det skal ikkje leggjast skjul på at skulen har hatt, og har, ein del ledig kapasitet når det gjeld å arrangere kurs

13 LITT STATISTIKK Det er ikkje her mogleg å ramse opp kor mange og kva typar kurs som har vore arrangerte opp gjennom åra, men vi skal sjå på aktiviteten i 2006 og Dei siste åra har det vore liten søknad til dei toårige fagskuleutdanningane både i Førde og på landsplan. Dei ledige lærarresursane har derfor vore nytta til kortare kurs og modulbaserte undervisningsopplegg. VURDERING og faginndeling Kursaktiviteten for fylkeskommunen i 2006 og Type kurs og tal kursdeltakarar. Kurstype Tal i 2006 Tal i 2007 Instruktørkurs, fagopplæring i bedrift, kurs av opplæringskontor - til saman 14 kurs og 268 kursdagar Kurs relatert til Kunnskapsløftet - til saman 12 kurs og 23 kursdagar Felles kurs i bruk av ClassFronter 114 Kursdeltakarar for fylkeskommunen totalt FORKURS FOR INGENIØRHØGSKULE Med oppstarten av ingeniørhøgskulen i Førde vart det trong for forkurs til denne skulen også, og frå 1989 og nokre år framover arrangerte fagskulen denne typen kurs. På desse kursa vart det for det meste undervist i allmennfag. EIGENDEFINERTE KURS Skulen lyser også ut eigne kurs for å dekkje næringslivet sitt behov for oppdatering. To gonger for året vert det til dømes arrangert kurs i AutoCAD. Målgruppa er her alle som skal framstille teikningar ved hjelp av dette dataverktyet. Dette kurset er på 32 timar, og går ein kveld for veka. UTLEIGE AV LOKALE OG UTSTYR Fagskulen leiger ut ledige lokale med utstyr til eksterne kursarrangørar heile året. Opplæringskontoret for elektrofag og Opplæringskontoret for bilfag har mange av sine lærlingekurs på skulen. Prøvestasjonen for elektromontørprøven ligg også ved skulen. Også ingeniørhøgskulen er ein kunde. Elles er det dei tilsette ved skulen som har oppgåva med å leige ut og vedlikehalde utstyret. Fabrikkny Volvo C70 til ein prislapp på ein million kroner. Når det gjeld kursa på fagskulen, er berre det nyaste og beste utstyret og materiellet godt nok. Saman med Bilbransjens opplæringskontor disponerer billina denne bilen etter avtale med Volvo. Å ha ei god og akseptert vurderingsordning er viktig for ein skule. Under utdanninga er dette ein trevegskommunikasjon mellom student, lærar og administrasjon. Etter at utdanninga er ferdig, skal vitnemålet frå skulen fortelje samfunnet eller arbeidsgjevaren kva ballast studenten har med seg ut i arbeidslivet. STANDPUNKTKARAKTER I alle dei 40 åra fagskulen har eksistert, har standpunktkarakteren vore den viktigaste på vitnemålet. Denne karakteren skal spegle den faglege og sosiale utviklinga til studenten gjennom eit år eller meir. Fram til 2006 kunne vitnemålet innehalde standpunktkarakterar for opptil 30 ulike fag. Til eksamen har det til vanleg vore to faste fag, medan to til fire har vore uttrekksfag. Fagskulen har også fram til 2006 hatt obligatorisk frammøte. Alt fråvær vart ført på vitnemålet. Frå 2008 vert fråvær ikkje lenger ført på vitnemålet. Her kan det passe å ta med eit utdrag frå fagplanen for teknisk fagskule, generell del 1988 frå KUD. Her stod det at føremålet med vurderinga var å: gje den enkelte studenten ei undervegsorientering om fagleg standpunkt og korleis studenten står i høve til dei måla som er sette for kurset. Stikkordet her er rettleiing. gje den enkelte student, og dei som skal ta imot studentane i arbeidslivet eller på vidare utdanning, eit bilete på kvar studenten står i høve til kurset si målsetting. Dette skjer etter at kurset er avslutta, og har som mål å registrere studenten sitt sluttresultat. Ein fastset her det nivået studenten har nådd for kurset. Stikkordet her er kontroll. e står det at retningslinene for fastsetjing av termin- og standpunktkarakterar er gjevne i Forskrift om karakterar, eksamen og vitnemål m.v. i den vidaregåande skulen. GENERELL STUDIEKOMPETANSE I 1998 kom det nye fagplanar for fagskulane. Skulane skulle no gje generell studiekompetanse etter det toårige løpet. Dette innebar at læreplanane for faga norsk, matematikk, engelsk, naturfag og nyare historie vart dei same som i den vidaregåande skulen. Nyare historie var eit heilt nytt fag i skuleslaget. I tillegg vart faga økonomistyring, organisasjon og leiing og marknadsføring sentrale i utdanninga. MAPPEVURDERING Mappevurdering kom inn og skulle bli den nye reiskapen for fastsetjing av standpunktkarakterar. Studenten skulle ha ei mappe der alt skriftleg arbeid som kunne påverke karakteren i eit fag skulle leggjast inn. Studenten skulle gjennom året kunne påverke og endre innhaldet i mappa. Timetalet i realfaga og enkelte tekniske fag vart litt redusert gjennom denne omlegginga. Men for ein student som ville inn i næringslivet på leiarnivå, eller som ville ta vidare utdanning, var dette ei positiv omlegging. EKSAMENSFORM Hovudeksamenen vart no kalla prosjekteksamen, og hadde eit litt større omfang enn den gamle eksamenen. Andre året skulle to til fire studentar gå saman om eit praktisk prosjekt som skulle innehalde hovudfaga. Prosjektet var gjerne ei praktisk oppgåve tinga av ei bedrift som studentane samarbeidde med gjennom hovudprosjektet. Det skriftlege resultatet skulle vurderast av ein sensor. Kvar student måtte i tillegg forsvare oppgåva i ein eksaminasjon før endeleg karakter vart sett. Tre skriftlege eksamenar fordelte over dei to åra skulle trekkjast ut mellom dei andre faga. Eksamensoppgåvene i fagskulen har i alle år vore lokalt gjevne, og med ekstern sensur. Lokalt utarbeidde oppgåver gjer det vanskeleg å samanlikne resultata mellom fagskulane, sjølv 24 25

14 om pensumet er det same. Derfor har fagskulane i Førde, Ålesund og Bergen til tider samarbeidd om eksamensoppgåver og sensur for å kvalitetssikre undervisninga. Eksamensoppgåvene og sensuren i dei felles allmenne faga vart etter 1998 felles med dei vidaregåande skulane, og då kunne ein samanlikne resultata med alle andre skular. Fagskulen i Førde kom godt ut i denne statistikken. Vaksne og motiverte studentar har i alle år ført til eit godt læringsmiljø på fagskulen. LIKESTILT MED HØGSKULEN Den siste store omlegginga kom med den nye lova om fagskuleutdanning i Lova sidestilte fagskulen med høgskulen når det galdt godkjenning av fag og skule. Det generelle kravet om studiekompetanse gjekk ut, og realfaga vart litt styrkt. Elles vart det ingen store endrinar i pensum og fagfordeling. Men no vart modulinndeling av faga og moduleksamen sentrale omgrep. FAGMODULAR Faga vart no delte inn i ni modular. Eit døme på ein slik modul er realfagsmodulen. Her ligg faga fysikk og matematikk. På vitnemålet vert det ført opp ein felles modulkarakter. Vert modulen trekt ut til eksamen, får studenten også ein eksamenskarakter i modulen. Modul 9 heiter lokale fag. Faga i denne modulen varierer frå line til line og frå skule til skule, og kan også variere frå år til år. I 2008 inneheld denne modulen på maskinlina vår desse faga: Praktisk matematikk, teknisk engelsk, IKT og datateknikk, datakortet, styringsteknikk, sveiseteknikk, maskintekniske utrekningar og form og funksjon Inventor. I staden for semester har vi no fått studieeiningar. Og omfanget av fag og studieeiningar er rekna i fagskulepoeng i staden for tal timar med undervisning. På skulen vår er i praksis eitt fagskulepoeng konvertert til 22 timar undervisning. Tabellen nedanfor viser korleis det samla talet på fagskulepoeng fordeler seg på dei ulike faggruppene og på hovudprosjektet. (Ifølgje fagplanen skal ein auke ut over minimumstalet brukast til å styrke fagteknikarutdanninga.) Modulane er delte inn i fire studieeiningar, kvar på 30 fagskulepoeng. Utanom LØM-faga er no alle eksamenar lokale, og med lokal sensur. Fram til år 2000 hadde alle lokalt gjevne fag ein fire- til sekstimars skriftleg eksamen. For studiekompetansefaga mellom 1998 og 2006 kunne det vere både munnleg og skriftleg eksamen, slik som i vidaregåande skule. I 2000 byrja LØM-faga med ei ny eksamensordning. Faga vart slegne saman til ein eksamen. Studentane startar med ein produksjonsdel som går over to dagar. I denne tida arbeider studentane fritt med ei oppgjeven problemstilling for til dømes ei bedrift ( case-studie ). Så følgjer ein vanleg sekstimars individuell eksamen. Hjelpemiddel er her gjerne eit A4-ark med stikkord frå produksjonsdelen. Men elles er det ein tradisjonell eksamen ut frå dei emna dei jobba med i produksjonsdelen. MODULBASERT EKSAMEN Frå 2007 kan alle eksamenane leggjast opp som det vert gjort i LØM-faga. I praksis er det gjerne slik at modular med frå eitt til tre fag har ein vanleg sekstimars moduleksamen, medan modular med fleire enn tre fag har todelt eksamen som i LØM-faga. Standpunktkarakteren i ein modul vert sett i eit møte der dei lærarane som har faga i modulen, sit saman. Det nye vitnemålet frå 2008 inneheld berre modulkarakterar, og karaktergradane er A, B, C, D, E og F. Karakteren F er stryk. Også i framtida vil fagskulen endre form, innhald og struktur. Eit samfunn i endring krev endringar i opplæringa. Meininga med dei nye fagplanane er at fagskulen heile tida skal endre seg i takt med krava i næringslivet. Over: Avslutning med utdeling av eksamensvitnemål er eit fast rituale kvart år. Her er lærarane (= l) og studentane (= s) på 2. elkraft samla utanfor Rica Sunnfjord Hotel. Frå venstre: Odd Eikeseth (l), Jan Otto Størdal (s), Oddleiv Hjellum (l), Knut Sæther (l), Oddvin Grøneng (l), Kjell Åsen (l), Kenneth Strømmen (s), Kjell Jonny Kvamme (s), Eivind Melheim (s), Jørn Ulvestad (s), Vallestad (s), Jon Strandheim (s), Lilli Solvang (l), Ole Johnny Warvik (s) og Magnar Vie (l). Det samla talet på fagskulepoeng fordelte på faggruppene og på hovudprosjektet. Faggrupper poeng Reiskapsfag: Kommunikasjon min. 12 fagskulepoeng Realfag min. 10 fagskulepoeng LØM-fag (leiing, økonomi og marknadsføring) 14 fagskulepoeng Linjefag for fordjupinga inkl. valfrie modular maks. 78 fagskulepoeng Hovudprosjektet min. 6 fagskulepoeng Totalt 120 fagskulepoeng 26 27

15 STYRINGA AV SKULEN BRYTNINGSTID, Opp gjennom åra har måten skulen har vore styrt på, endra seg fleire gonger. Dei første åra hadde rektor eit lærarråd og eit elevråd som kunne ta opp saker eller gje råd når rektor bad om det. I tillegg hadde lærarrådet avgjerande mynde i nokre få saker - til dømes kunne det utvise elevar. Lærarrådet stod ofte sentralt i skuledemokratiet. Over rektor stod så fylkesskulestyret. SKULEUTVAL Så vart det innført ei ordning med skuleutval. Skuleutvalet vart eit mellomledd mellom rektor og fylkesskulestyret/fylkesskulesjefen. Ein del saker vart delegert frå fylket, og ein del avgjerder vart flytta frå rektor til skuleutvalet. I skuleutvalet sat to representantar frå lærarane, ein frå elevane og to frå fylket. Rektor var sekretær, og hadde innstillingsplikt i alle saker. Dette medførte at lærarane og elevane hadde fleirtal i utvalet. Vi kan vel seie at no var toppen på demokrati i skulesamfunnet nådd. Lærarrådet og elevrådet vart no også meir rådgjevarar for representantane sine i skuleutvalet enn dei var rektor si høgre hand. Etter kvart kom det reaksjonar på ordninga med skuleutval. For mykje demokrati er ikkje av det gode, vart det sagt. Effektivisering var tingen. Skuleutvalet vart avvikla, og rektor fekk all makt. NYE STYRINGSSYSTEM Styringssystemet på skulen vart med dette snudd totalt på hovudet. Dei einaste rektor skulle rådføre seg med, var dei tillitsvalde. Skulen skulle vere ei straumlineforma bedrift på line med bedrifter i næringslivet. I dei nye lovforskriftene vart rektortittelen behalden. Rådgjevarfunksjonen på skulen vart som før. Men elles var det avdelingsleiarar og teamleiarar som var tingen. Dette er også stoda i 2008 ved Fagskulen i Førde. Dei ytre rammene og organiseringa av skulesystemet har det vore arbeidd mykje med dei siste 30 åra. Organiseringa av læraren si rolle i klasserommet har også gjennomgått store endringar. Det som no står att, er vel å oppdatere lærarane og lærarhøgskulane slik at dei kan fungere optimalt i høve til elevane og faget dei skal lære ifrå seg. Her er det vel eit etterslep. Fram til den midlertidige lova om fagskular kom i 1998, og den endelege lova i 2003, låg fagskulane under lov om vidaregåande opplæring med visse tilpassingar. I den nye lova er det opp til eigaren korleis dei vil organisere styringa av skulen. STYRET FOR FAGSKULEN Sogn og Fjordane fylke har vedteke å halde fram med den tekniske fagskulen i Førde. Fylkeskommunen har oppnemnt eit styre som har alle fullmakter til å styre skulen innanfor dei lovene som gjeld, og innanfor dei økonomiske rammene skulen får tildelt. Styret er valt for fire år om gongen. Styret for perioden er samansett slik: Harald Grotle (næringslivet med sjøbasert aktivitet), Liv Bodil Baug (næringslivet med landbasert aktivitet), Svein Ottar Sandal (hovudutval for opplæring) - leiar, Jorunn Eide Kirketeig (hovudutval for plan og næring) nestleiar, Ingebjørg Erikstad (fylkesadministrasjonen), Lars Berle (frå dei tilsette i skuleslaget) og til slutt Runar Hallset (frå studentane, valt for eitt år). Rektor Tor ved Fagskulen i Førde er administrativ leiar for den fagskuleutdanninga i Sogn og Fjordane som fylket driv. Til denne utdanninga høyrer også den maritime fagskulen i Måløy. Med R-94 for den vidaregåande skulen gjekk fagskulen inn i ein tiårsbolk med omskiftingar og diskusjonar om fagskulen var liv laga. Dette galdt for øvrig alle fagskulane i landet. Med denne reformen fekk som kjent alle i grunnskulen rett til vidaregåande utdanning. Anten kunne dei gå tre år på allmennfagleg studieretning, eller to + to år på yrkesfagleg studieretning og dermed oppnå fagbrev. Dei fagskulane som tok inn elevar frå VK1, mista då ein stor del av søkjargrunnlaget. Dei første åra etter R-94 gjekk søkjartalet sterkt ned over heile landet, og Fagskulen i Førde var ikkje noko unntak. Det var 27 elevplassar på kvar av dei tre linene elkraft, maskin og bygg/anlegg. Tabellen nedanfor viser kapasitetsutnyttinga ved skulen i åra Kapasitetsutnyttinga ved Fagskulen i Førde i perioden Prosent oppfylling av studentplassane % % % % % % Skulen rekna med at søkjartalet ville ta seg opp etter kvart som R-94-elevane var ferdige med fagutdanninga. Dette slo ikkje til. Det kunne vere fleire årsaker til dette. Dei tidlegare VK1- søkjarane var no sikra fagbrev og jobb i ein stram arbeidsmarknad. Dei var gjerne noko eldre, og familieforhold og økonomi verka inn på moglegheita for å gå vidare på skule. Fleire yrkesfaglege skular oppretta også eit teoretisk påbyggingsår, slik at elevane kunne få studiekompetanse for vidare studium på høgskule. Mange såg på fagskulen som eit unødvendig ledd i skulesystemet. Sjølv om staten tok ein del av kostnadene, vart skulen etter kvart dyr å drive rekna ut frå kostnad pr. elev (student). Det kom eit politisk krav om å sjå på framtida til skulen. Dette kravet førte til følgjande oppslag i Firda : Skulen i Førde og skuleslaget på landsplan freista å tilpasse seg dei nye realitetane. Frå var fagplanane og inntakskrava tilpassa R-94. Elevane fekk no nemninga studentar, og dei oppnådde generell studiekompetanse etter fullført fagskule. Tittelen deira vart fagskuleteknikar. Inntakskravet vart endra til fullført fagutdanning, og det vart stilt krav om realkunnskapar i allmennfag tilsvarande VK1 etter R-94. Studentane fekk også såkalla allmenn studiekompetanse etter fullført toårig fagskule. Stortinget vedtok ei mellombels lov om teknisk fagskule som vart sett i verk frå Ei nemnd skulle så utarbeide ei endeleg lov (sjå også s.10). Desse tiltaka var naudsynte, men førte ikkje til noko auka søkjartal. FARE FOR NEDLEGGING Fagskulen i Førde freista også å tilpasse seg det låge søkjartalet ved å redusere plasstalet og rasjonalisere på personalsida. Men det er likevel 28 29

16 ei nedre grense for kostnadene når ein ønskjer å halde høg kvalitet på ein liten skule. Dei som styrte pengesekken syntest det kosta meir enn det smakte. Finansutvalet i fylket gav klårsignal for at fylkesrådmannen kunne utgreie ei eventuell avvikling av fagskulen frå I byrjinga av oktober i 2000 vart tillitsvalde for personalet innkalla til eit møte på rektor sitt kontor. Nedleggingsprosessen var sett i gang. Veka etter kom fylkesrådmann Drageset med følgje til skulen for å orientere personalet formelt om saksgangen vidare fram til eit endeleg vedtak i fylkestinget før jul. NÆRINGSLIVET MOBILISERER Personalet og studentane ved skulen vart i fellesskap einige om at skulen måtte vere liv laga. Det ville vere ein katastrofe for næringslivet og den tekniske utdanninga i fylket om skulen vart lagt ned. Fylkesrådmannen si vitjing på skulen vart startskotet for ein intens kamp for framleis teknisk fagskule i Førde. (Den maritime fagskulen i Måløy var ikkje omfatta av nedleggingsvedtaket.) Det vart jobba på fleire plan for å overtyde fylkespolitikarane om at fagskulen var kostnadene verd. Hausten 2003 vart det laga ei oversikt over kor studentane dei siste åtte åra hadde kome frå. Oversikta syner at skulen var viktig for heile fylket (sjå tabell s.18). Etter gjeldande lov den gongen hadde fylkeskommunen plikt til å tilby teknisk fagskule innanfor 375 % av eit gjennomsnittleg årskull. Det var også slik at eit fylke måtte refundere kostnadene som andre fylke hadde dersom studentar gjekk på liner som heimstadfylket ikkje tilbaud. 2/3 av lærarane ved skulen var fast tilsette, og dei måtte skaffast anna tilsvarande arbeid. Ut frå dette var det lite fylket kunne spare dei første åra på å leggje ned skulen. Studentrådet inviterte medlemane i fylkesutvalet til eit informasjonsmøte på skulen. Dei fleste møtte, og dei gav etterpå uttrykk for at opplysningane dei hadde fått på møtet, samt anna informasjon, hadde endra synet deira på kor viktig skulen var for næringslivet i fylket. Både lærarorganisasjonane og ingeniørhøgskulen meinte at fagskulen var særs viktig for den tekniske opplæringa i fylket. Men den viktigaste støtta kom nok frå næringslivet og kommunane. Vi siterer to typiske fråsegner frå dei om lag 50 som vart sende til fylket. Fråsegnene er tekne med i sin heilskap fordi dei fortel noko om verdien skulen har hatt for arbeidslivet i fylket i tidlegare år, og at skulen vil verte endå viktigare i framtida. Etter alt dette vedtok fylkestinget eit budsjett som gav fagskulen tid til å omstille seg fram mot ei ny tid, og til ei ny lov om fagskular som Stortinget etter kvart skulle få til handsaming. ABB Installasjon as Sist tysdag fekk eg besøk av to av våre tilsette som i dag går på elektrolina ved skulen. Dei var fortvila fordi fylkesrådmannen hadde kome med framlegg om nedlegging av skulen. Deira spørsmål var om ABB ville arbeide for at skulen skulle oppretthaldast. Mitt umiddelbare svar tilbake var at sjølvsagt vil vi det. Etter ei rask oppteljing ser eg at ABB i Sogn og Fjordane har 13 av totalt 95 tilsette som har gått eller går på fagskulen i Førde. I tillegg er det mange tidlegare tilsette hos oss som har gått skulen som no har stilling hos andre arbeidsgivarar. Kravet til teknisk kompetanse aukar sterkt i vårt fag og gjer utdanning utover vidaregåande skule stadig meir aktuelt for våre tilsette. At søknaden til utdanningsinstitusjonar retta mot tekniske/praktiske fag no er nede i ein bølgjedal, har som de kjenner til ikkje noko med behovet for denne type personell i samfunnet å gjere, men er heller eit uttrykk for at ikkje så mange av dei unge finn dette interessant og spennande nok. Her har bedriftene, skulen og opplæringsavdelinga eit viktig arbeid å gjere. Vi må i langt større grad enn i dag arbeide for å få opp interessa hos ungdomen for dei tekniske faga, slik at samfunnet i framtida skal få tilstrekkeleg tilgang på kvalifisert personell for å halde hjulene i gang. Ikkje minst gjeld det hos oss i utkantane av landet. Difor ber vi om at opplæringsavdelinga legg til sides nedleggingsforslaget og heller ser på korleis vi skal få auka interessa for det skulen har å tilby Odd Rune Kjøllesdal, disponent. Hyllestad kommune FRÅSEGN OM FAGSKULEN I FØRDE Gjennom oppslag i Firda den er vi vortne kjende med at fylkesrådmannen, gjennom budsjettprosessen, har fremja framlegg om å leggje ned denne fagskulen. Dette synest vi er svært leit for vår region. På ingeniørsida har alle tilsette bakgrunn frå Førde tekniske fagskule. Dette er personar frå lokalmiljøet med praktisk bakgrunn som handverkarar eller liknande. Desse personane fekk gjennom teknisk fagskule i Førde moglegheita til å ta teoretisk utdanning, og utgjer såleis ein stor ressurs i lokalsamfunna. Utan teknisk fagskule i Førde er vi redd at tilgangen på slike folk med praktisk bakgrunn og teoretisk utdanning vert svært avgrensa. Dei fleste av desse har gjerne stifta familie, og vil ha vanskeleg for å reise lenger vekk for å ta utdanning. Det er og av stor vekt for oss, og andre arbeidsgjevarar, å få tak i folk med lokal tilknyting, all praksis syner at det er desse personane ein kan ha håp om vert verande. For oss i distrikta er tilgangen på folk med kompetanse eit stort problem, dette ser ikkje ut til å verte betre i framtida, jfr. Arbeidsdirektoratet sine prognosar. Vi vil og peike på at mange bedrifter, og næringslivet generelt i vår region, i stor grad nyttar folk med utdanning frå Førde tekniske fagskule. Vi vil og gje tilkjenne at vi er svært nøgde med resultatet som Førde tekniske fagskule står for. Vil be om at dette skrivet vert lagt ved til politisk handsaming. Grunna svarfristen vert brevet faxa samt ettersendt pr. post. For Hyllestad kommune Erling Varlid, teknisk sjef 30 31

17 LEIING OG TILSETTE REKTORANE FRÅ STARTEN I 1968 OG FRAM TIL I DAG For ein skule er personalpolitikken eit krevjande felt. Alt på skulen handlar om relasjonar mellom menneske. Leiarar, pedagogisk personale, studentar og andre tilsette skal samhandle 35 timar for veka i 38 effektive veker. Å vere leiar i dette systemet, der alle er sjefar på kvart sitt fagfelt, er ein krevjande jobb. Nokre av lærarane har gjerne tilleggsfunksjonar som til dømes bibliotekansvarleg, rådgjevar, avdelingsleiar og IT-ansvarleg. Lærarpersonalet ved fagskulen har jamt over vore prega av stabilitet, noko som vitnar om trivsel på arbeidsplassen. Men, arkivet for dei 40 åra kan ikkje syne til nokon store personalkonfliktar på skulen. Eit viktig prov på at arbeidsmiljøet har vore bra, er at dei tilsette held fram i jobben like til normal pensjonsalder. På sidene er det ein kort omtale med bilete av dei fleste tilsette i Erling Laberg, Asbjørn Flaten, hausten REKTORANE Frå starten i 1968 og fram til i dag har skulen hatt til saman seks rektorar. Som det går fram av kapittelet side 11, var Erling Laberg skulegrunnleggjar og første rektor. Hausten 1984 var Asbjørn Flaten konstituert i stillinga, medan Magne Skrede var øvste leiar for skulen i åra Så sat Karl Lausund som rektor i nokre år, til Odd Eikeseth overtok i Den noverande rektoren, Tor, tok over stafettpinnen etter Eikeseth i Med unntak av grunnleggjaren Laberg er alle rektorane ved skulen komne frå eigne undervisningsstillingar. LÆRARANE Det er ikkje her plass til å omtale alle lærarane som har vore tilsette på fagskulen. Vi skal berre nemne eit par av lærarane frå den første tida etter at fagskulen vart starta. Magne Skrede vart tilsett som hovudlærar ved oppstarten, og han underviste i alle realfaga og dei tekniske faga første året. Andre lærarar dette året var Bjarne Erdal i norsk og Jon Berge i engelsk. Håkon Giil overtok norsken i Det er vanskeleg å rekruttere lærarar til tekniske fag, men Fagskulen i Førde har alltid hatt kvalifiserte lærarar på alle avdelingar. Tidlegare studentar kjem gjerne tilbake som lærarar etter vidareutdanning. I jubileumsåret 2008 er 5 av totalt 19 lærarar tidlegare studentar ved skulen. At lærarane held ut på fagskulen er dette biletet eit godt prov på. Dei tre lærarane vi her ser, har til saman undervist i 102 år på fagskulen. På ei tilstelling våren 2007 fekk dei sine velfortente medaljar og diplom frå fylkeskommunen og Norges Vel. Frå venstre: Johannes Lundekvam, Odd Eikeseth og Oddleiv Hjellum. Eikeseth har vore tilsett i alle dei 40 åra skulen har eksistert. FAGLEG OPPDATERING Fagleg oppdatering er særs viktig på ein teknisk fagskule. Det er tre viktige moment i denne prosessen. Lærarane skal heile tida følgje med i utviklinga på fagområdet sitt. Derfor tar dei kortare kurs og deltar på seminar i utvalde emne, eller dei hospiterer i relevante bedrifter. Dei to første momenta har skulen moglegheit til å følgje opp. Men det siste krev at skulen har ein god økonomi. Dessverre har fagskulen ikkje hatt høve til å følgje opp det siste momentet. Skolen freistar å bøte på dette med å få inn gjesteforelesarar frå aktuelle bedrifter, slik at lærarane (og studentane) kan få tileigne seg det siste nye innan dei teknologiske felta. Magne Skrede, Odd Eikeseth, Karl Lausund, Tor,

18 Kalvågen har vore ein annan populær samlingsstad. Her er staben i gang med innkvartering der i Trim er viktig for den fysiske og psykiske helsa. Skulen har eige trimrom med dei viktigaste apparata. Årleg vert det også arrangert sportsdagar for studentar og tilsette. Til venstre: Her sit økonomilærar Lilli Solvang og elektrolærar Frank Dubielzyk på skulen sitt kurssenter for å oppdatere seg på læringsplattforma ClassFronter. Hausten ANDRE TILSETTE I tillegg til dei som er nemnde så langt, er Siv tilsett som konsulent. Sidan 1984 har Siv vore einaste tilsette på skulen sitt kontor, og ho har vore ein uunnverleg resurs for alle andre tilsette i desse åra. På planleggingsdagar og seminar har skulen ofte drege vestover i fylket, til dømes til Bulandet. Her ser vi Bulandet frå lufta. Oddvar, Siv og Odd tek seg av matforsyninga i Kalvågen. Motorsport må til på ein teknisk skule med billine. Fagskulen stiller med lag på gokartbana i Kråkenesmarka. Her ser vi konsulent Siv som bokstaveleg talt er primus motor på laget. I ein skulebygning må det vere reint. Mellom veteranane på reinhaldet kan nemnast Anne Marie Kjelsnes som var reinhaldar i åra , Solfrid Kjelsnes i perioden , og Elsa Søreide som har vore tilsett sidan Skulen har heile tida hatt vaktmeistrar i lag med andre skular. Elles kan nemnast at skulen i jubileumsåret for første gong har ein IT-lærling. ARBEIDSMILJØ OG SOSIALT LIV Helse, miljø og tryggleik, og trivsel på arbeidsplassen, er mellom dei viktigaste suksessfaktorane i alle organisasjonar og bedrifter. Bilete seier alltid meir enn ord. Så her kjem ein biletserie som fortel litt om det sosiale livet mellom dei tilsette. Også reisa til og frå kursstadene er ein del av det sosiale livet. Her er ein flokk samla i Byparken i Bergen etter eit kurs på Augustin hotell i Vi ventar på bussen heim. Frå venstre: Knut Sæther, Johannes Lundekvam, Tor, Odd Eikeseth, Oddleiv Hjellum, Rasmus Værn og Klaus Undeland. Dei siste 15 åra har sauehovelaget hatt årsmøtet sitt på hytta til Tor i Fjaler. Dei tilsette nyt her den utsøkte delikatessa som med litt blasse fåreauge stirar tilbake frå fatet. Frå venstre rundt bordet: Magnar Vie, Lilli Solvang, Oddvar Frøyset, Knut Sæther, Oddleiv Hjellum, Elin Stedje, Frank Dubielzyk, Siv, Rasmus Værn og Øivind Ellingsdalen

19 37 Jorunn Annaniassen Reinhaldar Vigdis Akse Reinhaldar Tor Elektrofag/Rektor Klaus Undeland Byggfag Tord Berge IT-lærling Rasmus Værn Maskinfag/Adm. Magnar Vie Elektrofag/Rådgjevar Kjell Åsen Maskinfag/IKT tilsette i Astrid Harlem Helsefag Frank Dubielzyk Elkraftfag Odd Eikeseth Elektrofag Bjørn Inge Eliassen Anleggsfag/Adm. Elin Stedje Språkfag Øivind Ellingsdalen Bilfag/Kursansvarleg Elsa Søreide Reinhaldar Oddvar Frøyset Maskinfag/CNC Harald Grimelid Maskinfag Oddvin Grøneng Elkraftfag Oddleiv Hjellum Realfag Joar Anleggsfag Kleiven Bygg/anleggsfag Lilli Solvang LØM-fag Siv Kontor/ekspedisjon Knut Sæther Filolog/Bibliotek

20 Nye horisontar Oversikt over studentar uteksaminert i perioden I 2006 kom endeleg den nye reviderte lova om fagskulane. Fagskulen er no etablert som eige skuleslag med eiga lov. Dette er sjølvsagt viktig når det gjeld å skape ein eigen identitet for skuleslaget og studentane. Med ein landsomfattande fagleg standard gjennom NOKUTgodkjenning har arbeidsgjevarane lettare for å kunne vurdere kvalifikasjonane til ein jobbsøkjar. Med eiga lov har fagskulen fått ein høgare status enn tidlegare, og skuleslaget vil kunne få større søkjargrunnlag. Det gjeld berre no at skulen får ro til å arbeide seg inn i medvitet til folk flest som eit ypparleg alternativ for dei som har yrkesfagleg utdanning, eller som ein vidare utdanningsveg for dei som vurderer å starte på yrkesfaglege liner. Ein må ha kunnskapar tilsvarande yrkesfagleg studieretning for å kome inn på skulen. Kursa kan ha ei lengde på frå seks månader til to år. Etter eit normalt løp på to år har studenten samla 120 fagskulepoeng. Studenten vil etter dette kunne bli teken opp på ein høgskule eller eit universitet. Fagskuleutdanninga legg no også større vekt på økonomi, bedriftsleiing og HMT enn tidlegare. Sogn og Fjordane fylke har satsa på å eige fagskulen og drive han med naudsynte tilskot. Det er no å vone at skulen vert sentral i det politiske planleggingssystemet. Eigaren vår kunne kanskje ha vore ein sterkare pådrivar for å ta oss aktivt inn i fylkesplanane sine. Men først og fremst er det ei oppgåve for skulen å marknadsføre seg sjølv. Men same kva ein elles gjer i så måte, så er nøgde studentar dei beste ambassadørane for skulen. Formell plassering av fagskulen i utdanningsløpet med den nye fagskulelova frå 2006, og meir fokus på marknadsføring, gjev von om at den offentlege sektoren og næringslivet elles vil nytte seg meir av den kompetansen som fagskulen har bygd opp. Offentlege og private bedrifter har stor trong for auka fagleg kunnskap mellom dei tilsette. Sett på den bakgrunnen burde det ha vore eit enda tettare samarbeid mellom næringslivet og fagskulen. Elles har fagskulekandidatane også ei god ballast når det gjeld å starte nye bedrifter. Over heile landet ser ein no at fagskulane tilbyr ei mengd kurs av ulik lengde. Internettsidene fløymer over av slike tilbod. Fagskulen i Førde er med i dette systemet der ein tilbyr kortare kurs som det lokale næringslivet måtte trenge. Alt i alt burde framtida for Fagskulen i Førde vere lys dersom fylket, næringslivet og skulen utnyttar det som ligg i tida og lovverket. Vi vågar å tru at skulen alt i alt vil få mykje å seie for eit velfungerande næringsliv og for teknisk opplæring i fylket vårt også i åra som kjem! 1970 Andersen Bakkane Boge Dale Fonn Frøyset Gjesdal Hauge Haugsdal Haukås-Eide Hoel Krakhellen Liljedal Lillehauge Mellem Nesse Nyhagen Ottesen Sande Systad Vaardal Østby 1971 Ask Berge Bolstad Borlaug Hatledal Haugshagen Jevnaker Johansen Johnsen Juvik Lie Midtbø Natvik Norevik Notland Olsen Sygna Sæbø Tisthammar Vik Vosseteig Øvrebotten 1972 Alme Grendal Hegrenes Hillestad Jacobsen Lomheim Nordheim Sande Skår Slåtten Svanheim Sætre Kjell Erling Øystein Arthur Bodvar Oddvar Sverre Kåre Finn Odd Mikael Gunnar Jomar Inge Per Oddvin Bjørn Per Christian Per Gunnar Sveinung Jarl Per Harald Svein Bjørn Trygve Trygve Knut Audun Øyvind Kjell Egil Roald Reidulf Rolf Otto Knut Jarle Svein Odd Norvald Idar Kjell Ivar Trygve Magnar Herleiv Magne Svein Jan Erik Egil Norvald Arnt Magnus Gitle Peder Arvid Sverre Oddmund Valberg 1973 Blakset Gimmestad Hagen Hamre Hope Klausen Lilletveit Mundal Myrene Nordheim Offerdal Oppedal Stadheim Sæbø Urdal Økland 1974 Djupvik Eikevik Gandrud Hansen Helset Håland Kolvangsnes Midtbø Møen Sætremyr Ålhus Aase 1975 Fossedal Klakegg Lekva Mathisen Ramsfjell Torvanger Wie 1976 Drengenes Halland Herland Knutsen Kråkås Lerøy Trollebø Uglum Våge Årestrup 1977 Bjørneklett Book Olav Harald Jostein Norvald Frank Bjarne John Kjell Håvard Ole Kjell Paul Olav Gudmund Thor Trygve Magne Inge Asbjørn Torleif Steinar Audun Leif Åge Anders Stein Jarle Tor Øystein Oddvar Helge Ingor Lars Jan Halvar Sigbjørn Arve Johan Torolf Ole Knut Jostein Kjell Ragnar Jardar Oddgeir Ludvik Bjarne Ronny Hovland Løland Nesheim Nilsen Ommedal Ripe Saghaug Sunnarvik Aasen 1978 Busengdal Fadnes Fristad Henden Henriksen Hestad Hopen Maurangsnes Nordvik Solvåg 1979 Gram Johnsen Kleven Kvellestad Moi Nielsen Skauge 1980 Eidsnes Eikås Flaten Helgesen Helle Kjempenes Røys Stuen Arve Jan Håkon Odd Egil Reidar Johnny Ståle Einar Arild Åge Rolf Harald Bjørn Inge Jon-Arvid Arve Henning Thoralf Kjell Arild Kenn Svein Oddvar Steinar Ole Henrik Sandahl Jan Magnus Bjarne Bjørn Olav Kurt Åsmund Per Ole Johan Norolf Jan Øyvind Arild Per Jan Erik 1981 Fjelland Kjell Grimeland Inge Haugen Kjell Magne Kyte Jostein Lid John B. Mjøs Rakneberg Magnus Risnes Rune Sangolt Taklo Totland Jan Erik Valberg Kurt 1982 Breisnes Bryn Inge Johan Elmer 38 39