Plan- og bygningsloven. Gunn Tove Nyheim

Transkript

1 Plan- og bygningsloven Gunn Tove Nyheim

2 1-1 i plan- og bygningsloven Fremma berekraftig utvikling, samordna statlege, regionale og kommunale oppgåver, gje grunnlag for bruk og vern av ressursar Skal bidra til langsiktige, opne føreseielege prosessar, medverknad frå alle berørte interesser og styresmakter Skal ta omsyn til universell utforming, barn og unge, estetikk.

3 Plansystemet Kommunal- og moderniseringsdepartementet er nasjonal planstyresmakt: Nasjonale forventningar (2015) Statlege planretningsliner (kap. 6) Statleg planbestemmelse Fylkeskommunen er regional planstyresmakt: Regional planstrategi (kap. 7) Regionale planar (kap. 8) Kommunen er lokal planstyresmakt: Kommunal planstrategi (kap. 10) Kommuneplanar - arealdel og samfunnsdel (kap. 11) Reguleringsplanar (kap. 12) Dispensasjonar (kap. 19) Kjelde: Miljøverndepartementet

4 Ansvar for planlegginga Kommunane har hovudansvaret for planlegging og forvaltning etter plan- og bygningsloven. Føresetnad: Planlegginga skal skje innanfor rammer og retningsliner som nasjonale styremakter fastset. dvs. lover, stortingsmeldingar, rundskriv, statlege planretningsliner m.m.

5 Rollene til Fylkesmannen Formidla og sikra nasjonal og regional mål og retningsliner innanfor viktige fagområde: - arealpolitikk og miljøvern, landbruk, helse, oppvekst og samfunnstryggleik står sentralt - sjå til at dette vert ivareteke i planarbeid. Sjå til at kommunane oppfyller plikta til planlegging etter lova. Klageinstans for kommunale vedtak om reguleringsplanar, dispensasjonar m.v. Meklar ved motsegner til kommunale planar.

6 Nasjonale forventningar Utdrag frå side 8: "Klare overordna føringar for areal- og samfunnsutviklinga bidreg til at ein kan behandle detaljplanar raskare og på ein meir føreseieleg måte. I planstrategiarbeidet er det derfor viktig å prioritere ressursar til å oppdatere dei overordna planane".

7 Kommunal planstrategi Kommunen har plikt til å utarbeida kommunal planstrategi minst ein gong kvar valperiode Må vedtakast innan 1 år etter konstituering Bør innehalda: Utviklingstrekk og utfordringar knytt til samfunnsutvikling og miljø Hovudtrekka i ein langsiktig arealstrategi Ta stilling til om gjeldande kommuneplan skal reviderast eller vidareførast Kva andre planar skal prioriterast i valperioden?

8 Ulike arealplanar Arealbruken i ein kommune skal primært avklarast gjennom kommuneplanen og reguleringsplanar. To typar reguleringsplanar, område- og detaljreguleringsplan Plantypane består av same element ved at plankartet viser arealbruk eller vern innanfor føremåla.

9 Arealdelen til kommuneplanen Arealdelen til kommuneplanen er den overordna arealbruksplanen til kommunen. består av:»planprogram»plankart»føresegner»planomtale med konsekvensutgreiing»risiko og sårbarheitsanalyse (ROS)

10 Arealdelen til kommuneplanen er overordna, og kan ev. ha delplanar. Det er to typar reguleringsplanar: 1. områderegulering 2. detaljregulering

11 Viktig i arbeidet med arealdelen Tenka langsiktig og heilskapleg Sikra brei medverknad Legga vekt på nasjonale og regionale føringar Laga gode føringar for når kommunen ev. kan fråvika planen

12 Kvifor planlegga overordna? Sjå heilskapen ikkje ut av samanhengen Samordna og prioritera ulike interesser avklara interessekonfliktar Mest demokratisk (openheit og medverknad) Føreseieleg for alle, både grunneigarar, andre brukarar, organisasjonar og regionale etatar Lettare for politikarar å seia nei til uønska utbygging i form av dispensasjonar og reguleringsplanar

13 Mange fordelar med ein oppdatert kommuneplan Bidreg til betre og raskare kommunale planprosessar. Får ein enklare og meir føreseieleg planprosess om reguleringsarbeidet er i samsvar arealdelen og avklart der. Planar som ikkje er i samsvar med arealdelen vil fort kunne utløysa krav om konsekvensutgreiing. God styring på utbyggingsmønsteret. Mindre ressursbruk innan plan- og dispensasjonsområdet.

14 Reguleringsplanar Når det er stilt krav om det i arealdelen For større bygge- og anleggstiltak og andre tiltak som kan få vesentlege verknadar for miljø og samfunn: =>kurant og raskare å få gjennom ein reguleringsplan som er i samsvar med overordna plan enn ein reguleringsplan som er i strid med overordna plan

15 Områdereguleringsplan Skal brukast der arealbruken ikkje er tilstrekkeleg avklart i arealdelen til kommuneplanen. Ligg nær opp til arealdelen ved at han først og fremst skal brukast for å ivareta verneomsyn eller for å tilrettelegga og legga rammer for den vidare planlegging, utvikling og bygging.

16 Detaljreguleringsplan Detaljregulering er ein plan for bruk og vern av mindre område, og for utforming, bruk og vern av bygningar, uterom og anlegg. Dersom eit forslag til detaljregulering ikkje er i samsvar med arealdelen til kommuneplanen eller områdereguleringsplan, kan kommunen - la vera å fremma forslaget - krevja at forslagstillar utgreier konsekvensane av endringane

17

18 Føresegner til arealdelen krav om reguleringsplan, forhold som skal avklarast i reguleringsplan krav til løysingar for t.d. vassforsyning, avløp rekkjefølgjekrav Utforming, t.d. byggjegrenser, volum, leikeareal bevaring av eksisterande bygningar miljøkvalitet, natur, landskap

19 Føresegner til reguleringsplan Avgjerande for korleis eit område vil bli sjåande ut: kor kan bygningane plasserast på eigedomen? kor høge kan bygningar vera? korleis skal/kan bygningar sjå ut (t.d. farge- og materialbruk, taktype)? Det kan ikkje gjevast planføresegner som pålegg enkeltpersonar eller grupper handlingsplikt av privatrettsleg karakter.

20 Motsegn Verkemiddel som kan nyttast dersom ein plan er i strid med nasjonale interesser, viktige regionale interesser eller andre vesentlege interesser. Skal grunngjevast ut frå nasjonale eller regionale mål, rammer og retningsliner. Dei fleste motsegnene her i fylket er knytt til arealbruk i konflikt med allmenne interesser i strandsona og viktige naturtypar.

21 Målsetting Bør vera ei klar målsetting for kommunane, som lokal planstyresmakt, at ein større del av utbygginga skjer med bakgrunn i reguleringsplanar som er i samsvar med vedteken arealdisponering i kommuneplanen.

22 Kapittel 19. Dispensasjon Dispensasjonar skal vera unntaket, hovudregelen er plan Det skal ikkje vere kurrant å fråvika ein gjeldande plan. Krav om grunngitt søknad Krav om grunngitt vedtak

23 To hovudvilkår i 19-2 i pbl: Vilkår 1. Kommunen kan dispensera dersom omsyna bak føresegna det vert dispensert frå, eller omsyna i formålsføresegna i loven, ikkje vert vesentleg tilsidesett. Vilkår 2. I tillegg må fordelane ved å dispensera vere klart større enn ulempene etter ei samla vurdering.

24 Døme dispensasjon frå plan fritt skjønn? Regelen: Vilkår 1 Nei + Vilkår 2 + Ja = Dispensasjon? = Nei

25 Døme dispensasjon frå plan fritt skjønn? Regelen: Vilkår 1 Ja + Vilkår 2 + Nei = Dispensasjon? = Nei

26 Døme dispensasjon frå plan fritt skjønn? Regelen: Vilkår 1 Ja + Vilkår 2 + Ja = Dispensasjon? = Opp til kommunen

27 Dispensasjon Statlege og regionale rammer og mål skal tilleggast særleg vekt. Kommunen bør ikkje gje dispensasjon når direkte berørt statleg eller regional styresmakt har uttalt seg negativt til søknaden ved høyring. Det skal leggast særleg vekt på konsekvensar for helse, miljø, tryggleik og tilgjenge. Det kan ikkje dispenserast frå saksbehandlingsreglar.

28 Døme der tiltak vil vera i strid med overordna plan (LNF): Omsøkt plassering - vert eksponert i landskapet - punkterer eit større, ubygd område - er i eit mykje brukte turområde Døme på relevante fordelar ved å dispensera: - Tiltaket er nødvendig som fellesanlegg for fleire eigedomar, og utløyser ikkje plankrav. - Tiltaket fører til fortetting av eksisterande område, og vil ikkje stenga opne passasjar. - Fritidsbustad vert rive og bygd opp att på mindre konfliktfylt stad.

29 Kommunen kan setta vilkår for dispensasjonen Vilkår skal ivareta og sikra - Føremåla i loven. - jordressursar, landskap og kulturmiljø, verdiskaping og næringsutvikling, god forming av omgjevnadane, gode bumiljø og gode oppvekst- og levekår, helse, klima, samfunnstryggleik. Vilkår skal redusera negative konsekvensar av tiltaket: t.d. lokalisering, tidsavgrensing, storleik, høgd, form

30

31 Vedtak, ev. klage Gode vilkår kan vera avgjerande for om me klagar på eit vedtak eller ikkje. Det må stillast konkrete vilkår som sikrar ei god landskaps- og terrengtilpassing. Dersom vedtaket avvik frå utgreiing/grunngjeving til administrasjonen, må det utarbeidast ny grunngjeving for vedtaket. Manglande grunngjeving fører ofte til ugyldigheit saksbehandlingsfeil

32 «En rekke av kommunens dispensasjonsvedtak fra perioden har materielle mangler og saksbehandlingsfeil. Ombudsmannen finner grunn til å understreke at lokalpolitiske vurderinger må holdes innenfor de rammene Stortinget har nedfelt i lovs form».

33

34 Oppsummering dispensasjonar utbygginga i kommunane vert i for stor grad avgjort gjennom dispensasjonar undergrev funksjonen til kommuneplanen som eit overordna styringsverktøy tilfeldig utbygging som kan gje uheldige og utilsikta konsekvensar uheldige for allmenne interesser som naturmiljø, friluftsliv og landskap

35 Rettleiing via nettsidene Plan og bygg / Arealforvaltning