Samanstilling av erfaringar frå LivOGLystprogram for lokalsamfunnsutvikling i Hordaland

Transkript

1 Samanstilling av erfaringar frå LivOGLystprgram fr lkalsamfunnsutvikling i Hrdaland Dr. plit. førsteamanuensis Eli Janette Fss, Høgskulen fr landbruk g bygdeutvikling

2 Kva skal eg snakka m? LivOGLyst-prgrammet sitt frskingsmessige g faglige idégrunnlag Litt m mfanget sm prgrammet har fått g nkre ppnådde resultat/verdiskapingsresultat Døme frå lkalt prsjekt. Kvifr lykkast? Kva er dei viktigaste effektane av seks års utviklingsarbeid?

3 LivOGLyst-prgrammet sitt frskingsmessige g faglige idégrunnlag Rkkanrapprten Teriar m g erfaringar frå internasjnal/ nasjnal frsking m ei berekraftig nedanfrå-g-pp-utvikling

4 1. Utviklingsarbeidet fr sprikand g fragmentert Anbefaling: Samla ressursar g verkemidla i eitt partnarskapsprgram Utvikla eit prgram sm var retta mt lkalsamfunn i både bygd g by 2. Lkalt utviklingsarbeid tar tid! Anbefaling: Opprett ei varig satsing på lkalsamfunnsutvikling - Vekk frå «prsjekttyranniet» Tilby ei trinnvis støtterdning 3. Kmmunen var «kpla frå» utviklingsarbeidet Anbefaling: Kmmunen må inn sm aktiv part i utviklingsarbeidet (Rkkanrapprten ntat 14/2005)

5 Berekraftig nedanfrå-g-pp-utvikling Utvikling må skje nedanfrå g vera basert på bruk av eigne ressursar Lkal utvikling må skje i inkluderande g kllektive prsessar Verdiskaping må skje på brei frnt: entreprenørskap g samfunnsentreprenørskap Lkal frankring, g eit «frpliktande» samarbeid mellm eldsjeler, frivillige g ffentleg sektr Kmpetansebygging, nettverk g møteplassar Ingen lkalsamfunn er like. Difr behv fr skreddarsydd støtte g hjelp Treng «fødselshjelp» g tett ppfølging i «felt»

6 Fleksibelt, men frankra i system g strukturar! Fleksibelt i tydinga: tilpassa lkale aktørar, lkale føresetnadar g utgangspunkt Frankra i strukturar g system i tydinga: Frpliktande ansvar sm kplar saman lkale aktørar, kmmunale hjelparar g reginale/nasjnale prgram, verkemiddel g føringar Legitimitet fr prgrammet

7 2008: LivOGLyst-prgram fr lkalsamfunnsutvikling i Hrdaland Partnarskapsprgram mellm HFK, FMLA g IN: Årleg utlysning Treårige-prsjekt Eittårige-prsjekt Asssierte prsjekt Fast kmpetansetilbd Samfunnsentreprenørskap Vestlandsk Vidsyn Nettverkssamlingar Brukartilpassa kmpetansetilbd Eige nettside Praktiv g ppfølgjande arbeidsgruppe Kmmunen må frplikta seg til å delta

8 Litt m mfang g verdiskapingsresultat 18 treårige prsjekt 25 eittårige prsjekt 54 asssierte prsjekt Prsjekt i 22 av 33 kmmunar i Hrdaland

9 Synlege verdiskapingsresultat Jndal: Juklafjrd: Breførarlaget, kunnskapsutstilling, kafe m/hardangermeny Prsjektstilling gjrt m til kmmunal utviklingsstilling Hugl: «Pp-pp-hus» Musikkfestival Bygging av sjøbuer på gang Ruller g går sm Bulystprsjekt Samarbeidsprsjektet Øyliv

10 Synlege verdiskapingsresultat Austevll: Kulturbakeriet m/mengder av ulike kultur aktiviteter Ruller g går sm Bulystprsjekt Øyliv: Bligbygging/tilflytting på Møkster Fått finansiering frå LivOGLyst i 3 nye år Mjøsvågen: «Møteplass fr kunst g kultur i nausta Kafe, catering Identitesprsjekt fr ungdm (bilder,film) Markakunst Geit, ysteri

11 Synlege verdiskapingsresultat Plan-Periferi: Glesvær kafe, catering, kunst, kultur, barn g sjømat Rckeklubb lydstudi Periferifestival mm Åkra i Kvinnherad Pub, kafe Åkradagane Båthavn Kplar seg på Åkra ppleving bl.a. med hestekløving

12 Synlege verdiskapingsresultat Røldal: Arkitekttegna pilgrimsenter Sprtsbutikk Garasjen after ski Bygdebk/Røldalbk Jakt g Fjellhelg Sentrumsplan Nye eigarar/drift av geits-ysteriet Kårbø: Ridesenter Småskala mat, øklgiske grønsaker Sanseseter/Inn på tunet Fredlingslkale, mat g festlkale Kårbødagane

13 Synlege verdiskapingsresultat Småskala mat Utsalsplass fr lkal mat LAGA - Antns Kulturhistrisk senter/veteranbilsenter Kunst i smia Nrdvika vatnet rundt universal utfrming Slepp ss til Tettstaden Tysse tusenårsstaden Gjestehamn Visit Samnanger Sigmundstva gjestehus

14 Espevær frå mbilisering til Sjøkntr

15 Døme frå lkale prsjekt det handlar m samarbeid g gde kplarar!

16 Starten: Grendalag i tett dialg med 1.lina i kmmunen Verdiskaping med basis i gards-/naturressursar Kultivering av elv Trivselaktivitetar Deltk på samfunnsentreprenørskapskurs, nettverkssamlingar g reiste på inspirasjnstur Prsess, mdning, nye verkemidlar g meir samarbeid: Ide m bygging av trelav skisse g mgleg plassering Fekk ekstra støtte til å vidareutvikla ideen frå LgL g frå Vss Sparebank Første tmteval valt vekk Grunneigar gav lvnad m tmt Kpla seg på g skreiv avtale med Nerøyfjrden verdensarvpark leverandør av ppleving kmpetanse Samarbeid med Stalheim Landskapspark Inn på tunet ide vart kpla på Inn på tunet løftet Vss kmmune etablerarstipend hjå IN

17 Ting tar tid g stppar pp får vi dette til? Eksperthjelp frå LOGL «design i prsjektutvikling» Det enkle liv? Overnattingslav på kvart bruk? Blir kplet på prsjekt «Nytt liv under gamle tak» ferdig vernattingsmdul sm kan plasserast i løa? T generasjnar på same bruk? Byggeløyve på Lavprsjektet!

18

19 Empwerment g kapasitetsbygging Amdam, 2011:85: Kapasitetsbygging g empwerment

20

21 Ikkje ein veg til suksess! Bygdelag Nablag Eldsjeler Kmmunen Reginale samarbeid på tvers av prsjekt Dei må alle gå same vegen g knyte bånd g nettverk på tvers! Dei sm vil frivillige - kmmunen reginale - nasjnale KOPLARAR!

22 Ikkje ein veg til suksess! MEN: Fleksibilitet g system fr «hjelp» Tilpassa hjelp Kmpetansebygging Nettverk g møteplassar Utviklingsaktørar blir følgt pp g sett Prsess ting tar tid Kanalisere virkemidlar mt synlig resultat

23 Kva er dei viktigaste effektane av seks års utviklingsarbeid? Flketalsutvikling? Synleg verdiskaping? Attraktive lkalsamfunn?

24 Bygd pp ein mdell g eit system fr krleis stimulera til lkalsamfunnsutvikling! Samla virkemiddelapparatet gjennm partnarskapsarbeid Etablert møteplassar g dyrka nettverk Kmmunen sm kplarar g støttespelarar Felles kmpetansebygging Tilpassa kmpetanse Sørga fr at kmpetansen vert igjen lkalt Auka bevisstheit m utviklarrlla Bevisstheit mkring prsess ting tar tid! VIKTIG AT PROGRAMSATSINGA FÅR VARA!

25 Kapasitetsbygging g empwerment! Handlar m å gje menneske, grupper, institusjnar g lkalsamfunn sm føler avmakt ver eigen handlingssituasjn, attende kjensla av kntrll, meistring g kraft til å påverka g skapa si eiga framtid! Suksess- effektmål?

26 Kmmunar i samspel med eldsjeler g frivillige driv vedvarande utviklingsarbeid etter prsjektperiden er ver!