Kopi til: Arkivnr.: 344.T14

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Fylkesrådmannen NOTAT Til: Fylkesutvalet Dato: 27. mai 2010 Frå: Fylkesrådmannen Arkivsak: /MSOG Kopi til: Arkivnr.: 344.T14 Den gamle kraftstasjonen på Valen - framtidig bruk Fylkesrådmannen har motteke eit interessant innspel om framtidig bruk av den gamle kraftstasjonen på Valen dvs den nest eldste stasjonen. Den aller eldste stasjonen er no under opprusting som kulturminne. Det er sekretæren for TERS (TEknologi og Realfag i Skulen) Lars Kallekleiv som har teke opp saka. Lars Kallekleiv skriv slik til Fylkeskommunen der det også går fram kva TERS er: TERS, TEknologi og Realfag i Skulen, er eit prosjekt som er igangsett av næringslivet i Kvinnherad kommune.prosjektet er finansiert av kompensasjonsmidler som vert formidla gjennom samarbeidsrådet for Sunnhordland. Prosjektet starta i 2009 og går fram til 2011/2012. Prosjektet har ei ramme på 6,7 mill. Målet for prosjektet er å skapa interesse blandt ungdom og pedagogar i Kvinnherad for å arbeide med realfag, byggja nettverk mot næringslivet og legga tilrette for rekruttering av realistar i kommunen. Hausten 2009 vart underteikna tilsett som prosjektleiar for TERS. Saman med meg har eg ei prosjektgruppe med tilsette i grunnskulen, vidaregåande og frå forskningsmiljø i Bergen. Over oss har vi eit styre med medlem frå næringslivet, samarbeidsrådet, kommunen og HFK ved rektor på KVV. Rektor er prosjektansvarleg for TERS. Eg kjende til kraftverket på Valen og etter ei synfaring med leiaren for Valenstiftinga, Reidar Handeland, vart eg, prosjektgruppa og styret overbevist om at her låg store moglegheiter for å skapa eit laboratorium for naturfaga som høver for både grunnskule og vidaregåande skule. Nokre viktige faktorar: Store område i offentleg eige, Valeøya og gardsbruket. Kraftstasjonar frå alle historiske epokar. Andre tibod som sjukehusmuseet og kystkulturlaget ligg i same området. Maskinhall som kan gjerast om til laboratorium utan alt for store kostnader (Kraftstasjonen frå 1939).HFK er eigar og bør fortsetja som eigar, men der KVV står for drifta vidare. Området har overnattingsmoglegheiter for skular. Svartetjønnshytta og telt. Området er kompakt med lett tilkomst til sjø, fjell og vatn. Området er lett tilgengeleg for både Kvinnheringar og andre sunnhordlendingar. Besøksadresse: Agnes Mowinckels gate 5 - Postadresse: Postboks Bergen - Telefon Telefaks E-postadresse: Bankgironr Foretaksnr. NO mva.

2 Eit prosjekt med utbygging av eit slikt besøksmål har etter vårt skjønn ein varig verdi langt utover den tida som prosjektet TERS varar. Det kan gje eit fagleg solid tilbod på ein engasjerande og ny måte innan eit fagfelt som slit med motivasjon og rekruttering, men som samfunnet lokalt, regionalt og nasjonalt sårt treng. Fylkesrådmannen ønskjer å på denne måte å informere fylkesutvalet om det arbeidet som er i gang. Det er også utarbeidd eit notat om saka som ligg ved her og som fylkesrådmannen viser til. Fylkesrådmannen meiner initiativet er interessant og ser fram til resultatet av det vidare utgreiingsarbeidet som er varsla. Vedlegg: Rapport 2

3 Valen kraftverk. Eit energilaboratorium for grunnskule og vidaregåande skule. Mål: Å skapa eit miljø der elevar frå heile Kvinnherad og alle skuleslag kan utfolda seg innan fysikk med hovudvekt på utforsking av energi med hovudvekt på produksjon og bruk av elektrisk energi. Vidare er tanken å leggja til rette for at elevar kan arbeida med biologi og geologi der alt naudsynleg utstyr er på plass og lett tilgjengeleg. Føresetnader: Kraftstasjonen på Valen ligg i eit etablert miljø med kraftstasjonar frå 1910, 1939 og fram til den nyaste frå Heile kraftsoga ligg samla på ein strekning på eit par hundre meter. I tillegg ligg røyrgater og dammar berre ein times gange frå stasjonen. Det betyr at skuleklassar kan ha ein ekskursjon om kraftproduksjon på berre nokre timar og sjå heile produksjonsapparatet frå dammane til kraftverket og samstundes få med seg historien. Meir informasjon på I Svartatjønnshytta er det mogleg å overnatta med heile klassar i tillegg til at her er gode moglegheiter for telt i områda rundt. Det er store friområde både til fjells og ved sjøen som kan nyttast t.d. i biologi, geologi,fysikk og andre fag. Området er godt eigna som eit av besøksmåla for Folgefonn Nasjonalparksenter. Kraftstasjonen frå 1939 er ein solid og godt vedlikehalden bygning som relativt enkelt kan brukast til laboratorium og forsøk heile året. Mykje av ombygginga og vedlikehaldet kan gjerast av dei yrkesfaglege linjene ved KVV. Det er allereie ein stifting som kan fungera som samarbeidspartnarar og støtteapparat, Valenstiftinga. Alle kraftstasjonane og området rundt er eigd av det offentlege ved Hordaland fylke. Ein ide kan vera å overføra eigarskapet av bygningen til KVV og sjå på det som ein del av KVV sin bygningsmasse. Tiltak: Hovudhallen må byggjast noko om, slik at det vert plass til å driva forsøk med turbinar og liknande. I småskala. Me tenkjer oss at det vert montert ein turbin og generator slik at elevane kan eksperimentera med vassmengder, fallhøgd og energiuttak. Det må innreiast rom som kan oppvarmast og nyttast som klasserom og laboratorier. Det må innreiast toalettanlegg. Ein god del av ombygging og eventuell riving kan gjerast av elevar ved KVV. KVV har i dag byggfag, elektrofag og TIP som treng praktiske oppgåver ute. Eigedomen må disponerast slik at bruken har ein varig verdi for skuleverket. Det må lagast eit forprosjekt som omfattar bygging og tilrettelegging, drift,bruk og samarbeidspartnarar. Visjon: Området rundt Valen kraftverk er svært godt eigna som ekskursjonsmål. Her finn ein dei fleste naturtypane på Vestlandet innanfor eit relativt lite område. Det er mogleg med overnatting og innandørs/utendørs aktivitetar. Her er kulturlandskap, gardsdrift, skogbruk og vill uberørt natur. et er kompakt og innan gangavstand har ein døme på korleis dei eldste kraftverka var bygde og utviklinga vidare til eit topp moderne fjernstyrt kraftverk. Det meste av området og alt som er aktuelt for skulane å bruka er eigd av Hordaland fylkeskommune, noko som bør sikra eit lågt konfliktnivå. Visjonen vår er at dette er eit område som i samarbeid med lokalt næringsliv, frivillige organisasjonar, museum og det offentlege kan utviklast til eit besøksmål/aktivitetssenter for skular, studentar og andre interesserte der dei kan arbeide aktivt med realfag som biologi, kjemi, geologi og fysikk. I tillegg kjem historie og samfunnsfag inn som aktuelle fagområde. 3

4 Dette er eit prosjekt som bør kunne utviklast i samarbeid med Tyssedal og Odda sine prosjekt. Næringslivet i Kvinnherad er aktuelle som samarbeidspartnarar gjennom TERS, i tillegg bør dette vera aktuelt for energiprodusentane i kommunen. Gjennomføring Det vert sett ned ei prosjektgruppe som kan laga eit forprosjekt og stå for det vidare arbeidet hausten 2010 med deltakarar frå TERS, kommune, fylket v/kvv og Valenstiftinga. Mykje av finansieringa til oppbygging kan dekkjast av TERS-midlar. (Teknologi og realfag i skulen) Det er og tanken å prøva å få med oss samarbeidspartnarar som t.d kraftlaga i prosjektet. Prosjektgruppa for TERS Lars Kallevik -prosjektansvarleg

5 5