Gaular va»dra. Saml a p lan forvassdrag. Sogn og Fjordane fylke Førde kommune Gaular kommune Balestrand kommune

Transkript

1 Vassdragsrapport Sogn og Fjordane fylke Førde kommune Gaular kommune Balestrand kommune 11W9 W9,55 jq Saml a p lan forvassdrag Gaular va»dra 337 Gaularvassdraget Nystølen Sværefjorden Hårklau Gjerland p. Lauavatn Vikja Osen Videreforingsprosjekt for Gaulamassdraget

2 Umila Plan for vassdrag Siktemålet med Samla plan for vassdrag (Samla Plan) er å få ei meir sam1a, nasjonal forvalting av vassdraga. Samla Plan gir framlegg til ei gruppevis prioritert rekkjefølgje av vasskraftprosjekt for seinare konsesjonshandsaming. Prioritering av prosjekta skjer etter ei vurdering av kraftverksøkonomisk lannsemd og grad av konflikt med andre brukarinteresser som ei eventuell utbygging. vil føre med seg. Samla Plan gir vidare eit grunniag for å ta stilling til kva for vassdrag som ikkje bør byggjast ut, men disponerast til andre faremål. I alt omfattar Samla Plan vasskraftprosjekt tilsvarande omlag 40 TWh midlare årsproduksjon. Miljaverndepartementet har ansvaret for arbeidet, i samarbeid med Olje- og energidepartementet, Norges vassdragsog elektrisitetsvesen og andre instansar. Regjeringa la våren 1985 fram stortingsmelding om Samla plan for vassdrag, St.meld. nr. 63 ( ). Samla Plan vil bli ajourført, første gong i ei stortingsmelding Denne stortingsmeldinga vil omtale ein del mindre prosjekt, som ikkje kom med i St. meld. nr. 63. Ho vil og ta for seg reviderte utbyggingsplanar for ein del av prosjekta sorn alt er vurderte, såkalla videreføringsprosjekt. Arbeidet med dei ulike fagområda skjer dels sentralt, dels på fylkesnivå der fagfolk frå fylkeskommunen, miljøvernavdelinga hjå Fylkesmannen og andre etater er trekte inn. I kvart fylke er det oppretta ei rådgjevande kontaktgruppe for arbeidet med Samla Plan. Som koordinator for arbeidet med prosjekta i fylka, er det engasjert eigne medarbeidarar. Utgreiingane om vasskraftprosjekt og konsekvensar vert for kvart prosjekt sette saman i vassdragsrapportar. Ved sidan av utgrelingane om vasskraftprosjekta, vert følgjande brukarinteresser/tilhøve handsama: naturvern, friluftsliv, vilt, fisk, vern mot ureining, vassforsyning, kulturminnevern, jord- og skogbruk, reindrift, sikring mot flaum og erosjon, transport, istilhøve og vasstemperatur og klima. Dessutan vert regionaløkonomiske verknader vurderte. Vassdragsrapportane vert fortløpande sende til høyring i vedkommande kommunar, lokale interesseorganisasjonar m.m. Vassdragsrapportane, saman med høyringsfråsegnene, dannar grunnlaget for den gruppevise prioriteringa i Samla Plan.

3 Fylkesmannen i Sogn og Fjordane Miljavernavdelinga 5840 Hennansverk FOR VASSDRAG FJORDANE 337 GAULARVASSDRAGET SEPTENBER 1986 ISBN NUMMER:

4 INNHALD FØREORD Side BRUKSFORMER OG INTERESSER I VASSDRAGET 2.1 Naturvern 2.2 Friluftsliv Oversiktskart VASSKRAFTPROSJEKT VIDAREFØRINGSPROSJEKT Tidlegare vurderte alternativ i Samla plan Gaula Vidareføringsprosjekt Utbyggingsplanar Gaularfjell - Sværefjordprosjektet Hydrologi og magasin Driftsvassvegar Kraftstasjonar Anleggsvegar, anleggskraft, tippar og massetak Kompenserande tiltak Innpassing i produksjonssystemet. Linjetilknyting Kostnader Anleggsperiode Utbyggingsplanar i Haukedalen Hydrologi og magasin Vassvegar Pumpe- og kraftstasjon Anleggsvegar. Anleggskraft. Tippar Kompenserande tiltak InnPassing i produksjonssystemet. Linjetilknyting Kostnader Anleggsperioden Samla utbygging av Gaularvassdraget Hydrologi og magasin Vassvegar Kraftstasjonar Anleggsvegar. Anleggskraft. Tippar Kompenserande tiltak Innpassing i produksjonssystemet. Linjetilknyting Kostnader Anleggsperioden Samla utbygging 35 VERKNADER AV UTBYGGINGA 4.0 Verknader på naturmiljø Arealkonsekvensar Is og vasstemperatur Lokale klimaendringar Naturvern Friluftsliv Vilt Fisk 51

5 4.5 Vassforsyning Vern mot ureining Kulturminnevern Jordbruk og skogbruk Reindrift Flaum-og erosjonsikring Transport 64 OPPSUMMERING 5.1 Sværefjordprosjektet Kraftprosjekt Konsekvensar Utbygging i Haukedalen Kraftprosjekt Konsekvensar Samla utbygging av Gaularvassdraget Kraftprosjektet Konsekvensar 73 Oversikt over fagrapportar 77

6 FØREORD Regjeringa vedtok 22. mars 1985 St.meld. nr.63 ( ) om Samla plan for vassdrag. Siktemålet med Samla plan er å få ei samla nasjonal forvaltning av vassdraga. Planen er derfor verken ein utbyggingsplan eller ein verneplan. Samla plan er det vurdert 540 prosjektalternativ i 310 vasskraftprosjekt. Det tilsvarar 40 TWh midlere årsproduksjon. Prosjektalternativ som gjev best kraftverksøkonomi og får minst negative følgjer for andre brukarinteresser er plassert først i dengruppevise prioriteringa. Alternativa er fordelt på 3 kategoriar i 15 grupper: Kategori I Omfattar prosjekt på i alt 11 TWh som straks kan konsesjonshandsamast for å hjelpe på kraftoppdekkinga i åra framover. I den første tida er det berre prosjekt i kategori I (gruppe 1-5) som kan konsesjonshandsamast. Kategori II omfattar prosjekt som kan nyttast til kraftutbygging eller andre føremål, 7 TWh (gruppe 6-8). Kategori III Omfattar prosjekt der dei tekniske løysingane som til no er vurdert, ikkje er aktuelle for kraftutbygging p.g.a. store konflikter med andre brukarinteresser og /eller høg utbyggingsptis (gruppe 9-15). Denne vassdragsrapporten er utarbeidd som del av Samla plan - arbeidet i Sogn og Fjordane. I forrige vassdragsrapport vart det konsesjonssøkte utbyggingsalternativet i Gaula plassert i kategori gruppe 11. Dei nye alternativa er ei vidareføring som tek sikte på å redusere dei negative konsekvensane samanlikna meci tidlegare utbyggingsplanar. Resultatet av vidareføringa vil inngå i ei ajourføring av Samla plan i Denne rapporten er eit supplement til vassdragsrapporten 337 GAULARVASSDRAGET (mai 1984), og disposisjonen er i samsvar med tidlegare form. For å unngå alt for mykje gjentaking vil vi for fleire kapittel vise til forrige vassdragsrapport. Oppbygginga av vassdragsrapporten for vidareføringsprosjektet er: Kap.1 Når det gjeld NATURGRUNNLAG OG SAMFUNN viser vi til kap.1 i forrige vassdragsrapport (mai 1984). Kap. 2 Vi har ikkje skrive nytt kap.2 BRUKSFORMER OG INTERESSER I VASSDRAGET, bortsett frå nokre små merkanader til naturvern og friluftsliv også her viser vi til forrige vassdragsrapport (mai 1984).

7 Kap.3 I og med at den konsesjonssøkte utbyggingsplanen er delt opp i tre alternativ, og særleg av di det er planar om overføringar til Sværefjorden, har vi tatt med heile det nye kap.3. Først i kap. 3 er det ei kort omtale av alternativet som tidlegare er vurdert i Samla plan (St.meld. nt. 63), -og kva som skil det frå vidareføringsplanane. Kap. 4 Kap. 5 Kap. 6 Vi har laga nytt kap.4 VERKNADER AV UTBYGGINGA, bortsett frå 4.12 Regional økonomi der vi viser til forrige rapport. Heile kap.5 OPPSUMMERING er utarbeidd på nytt. Når det gjeld tidlegare handsaming av Gaularvassdraget_c_ viser vi til kap.6 i forrige vassdragsrapport. Innleingsvis i kap. 3 er forrige SP handsaming av Gaula omtala. Det er ikkje laga nye temakart for vidareføringsprosjekta. Einaste kartmateriell er utbyggingsskissene i kap. 3 og oversiktskartet i kap.2. Fagrapportane som vassdragsrapporten byggjer på er laga av medarbeidarar (sjå liste etter kap. 5 OPPSUMMERING) innan fagsystemet. Koordinering av arbeidet og redigering er gjort av fylkesmedarbeidaren. Hermansverk AsmUnd Tysse

8 BRWSFORMER OG INTERESSER I VASSORAGET 2. 1 NATURVERN Når det gjeld nedslagsfeltet til Gaularvassdraget, viser vi i hovudsak til tidlegare vassdragsrapport basert på konsesjonssøkt utbyggingsplan. Universitetet i Bergen har på oppdrag frå Sogn og Fjordane fylkeskommune føreteke samanliknande undersøkingar og vurderingar av 7 vassdrag i Sunnfjord og delvis Nordfjord ("Sunnfjordpakka") ihnan fagområda ferskvassbiologi (Raddum og Fjellheim) og botanikk (Skogen og Aarrestad).Førebels rapportar/samandrag ligg føre. Raddum og Fjellheim har samanlikna Gaular, Jølstra og Breimsvassdraget, og finn Gaular mest interessant av desse ut frå 7 av 8 kriterium. Berre når det gjeld forsuring kjem Gaular dårlegast ut. Dette gjeld særleg Eldalen, medan det ikkje er forsuringsproblem på strekninga Haukedalen Osen. Også Skogen og Aarrestad har forsøkt å verdikvantifisere dei same vassdraga ut frå botaniske kriterium. Gaular, Jølstra og Breim kjem i sum nokså likt ut, men Gaular er vurdert høgast ut frå kriterium som "spesielt verdifulle forhold", "klarhet, sammenheng" og "uberørthet". Når det gjeld representativitet (typeverdi), er Gaular vurdert eitt hakk lågare enn Jølstra og Breimsvassdraget. Dette skuldast først og fremst fattig fjellflora og ein gjennomgåande mangel på rike skogtypar. Når det gjeld v er vegetasjonen i følgje Skogen og Aarrestad artsfattig og triviell. Det er - med atterhald om mangelfulle undersøkingar særleg av mose og lav - ikkje påvist særleg rike eller interessante forekomstar. Ein kjenner ikkje til andre naturvitskaplege undersøkingar i området, men vassdraget er truleg for lite og for lite variert til å ha interesse som type- og/eller referansevassdrag. Innan nedslagsfeltet til Sværefjordvassdraget, er området kring Skardvatn mykje brukt til friluftsliv, med utgangspunkt frå Gaularfjellsvegen. Sjølve Sværadalen er kort, bratt og V-forma. Langs elva går ein fin sti (del av gamal ferdselsveg til Eldal og Haukedalen) som er noko brukt særleg som nedgangsrute frå Gaularfjellet.

9 HAIJKEDALSVN. lauvmn. c3g1la VIKSDAISVN MYRA 1 /... I, \ / ,..., \... l \ J i _ I L t \ I ) \ \ \ 1... \ \.. \ j

10 4 3 VASSKRAFTPROSJEKT VIDAREFORINGSPROSJEKT TIDLEGARE VURDERT ALTERNATIV I SAMLA PLAN Ved forrige handsaming av Samla plan vart eit utbyggingsalternativ tilnærma lik det konsesjonsøkte (med justering) vurdert. Det vart plassert i kategori III (gruppe 11), dvs, prosjekt basert på tekniske løysingar som ikkje er vurdert aktuelle for kraftutbygging p.g.a. svært stor konfliktgrad med andre brukarinteresser og/eller høge utbyggingskostnader. Verdien for området er svært høg når det gjeld naturvern, friluftsliv, vilt, fisk og kulturminne, og det var for desse bruksinteressene konfliktane var størst. For naturvern, vilt og fisk er - bortsett frå reint konkrete skadeverknader - den store type- og referanseverdien for vassdraget svært viktig. Dei viktigaste skilnadane mellom forrige samla planprosjekt og vidareføringa er ei oppdeling i tre alternativ og: Overføring av eit 80.7 km2 felt på Gaularfjell til Sværefjorden kraftverk. Utnytting av fallet mellom Steinbotsvatna/Skarvedalsvatnet og Nystølsvatnet til kraftproduksjon. - Overføring til Sværefjorden gjer at Arskog og Myravatn kraftverk går ut av planen. Det gjer også Vallestadfossen kraftverk (sjøl om den delvis vert erstatta av Lauvavatn kraftverk). Også ved Sværefjordprosjektet og utbygging i Haukedalen er type-og referanseverdi for heile vassdraget med i konsekvensvurderingane. Når det gjeld det konsesjonssøkte alternativet (forrige Sp-alt.) samanlikna med samla utbygging av Gaularvassdraget (vidareføringsprosjektet) er konsekvensvurderingane svært så like. Ved full utbygging er konsekvensane dei same om feltet frå Gaularfjellet vert ført til Sværefjorden eller utnytta mot/i hovudvassdraget.

11 3 D FAUIA YIDAREHRINGSPROSJEKT I Saala Plan er handsama ei utbygging av Gaularvassdraget som er identisk med det prosjektet som det er søkt konsesjon på i 1972 med endringar i 1977 og avtale med Gaular kommune i 1982 om vasslepping og andre ytelser. Dette prosjektet vart plassert i kategori III i Samla Plan, vesentleg grunna vassdragetsinstore type- oq referanseverdi. Dette er konsekvensar som går på sjølve vassdraget og ikkje på prosjektutforminga med avbøtande tiltak. Det vert no fremja nye utbyggingsplanar i vassdraget. Dette er planar som ikkje heng så mykje saman som dei tidlegare.dei nye planane vert lagt fram i tre deler: Sværefjordprosjektet Utbygging i Haukedalen Samla utbygging av Gaularvassdraget Utbyggingane omfattar dei tre kommunane: Førde, Gaular og Balestrand

12 6 1 Vasskraftressursane på Gaularfjellet kan nyttast i ei kraftutbygging mot Balestrand. Dei mange vatna høgt til fjells gjev gode magasintilhøve. Det er fleire moglege kombinasjonar, men i hovudprinsipp finn ein at plassering av ein kraftstasjon 3. Sværefjorden er kraftverksøkonomisk svert gunstig. I tillegg er det sett på ein mindre kraftstasjon ved Nystølsvatnet. Driftstilhøva for denne stasjonen kan verte noko vanskelege, då ein er avhengig av at vegen over Gaularfjellet er open om vinteren. Sverefjorden kraftverk nyttar fallet mellom Risbotnvatn/Nystølsvatn og fjorden, eit fall noko over 700 m. Nystølen kraftverk nyttar fallet frå Steinbottenvatna/Skarvedalsvatnet og ned til Nystølsvatnet, eit fall på vel 200 a. I alt vert 8 vatn regulert. Det vil bli bygd ca. 10 km anleggsveg på Gaularfjellet. Samla installasjon 99 MW Rraftproduksjon medel år 437,5 GWh Fordeling vinter/sommar 78/22 Rostnad pr ,0 mill.kr Utbyggingspris 1,16 kr/kwh Det er tre vassmerker i Eldalen, mellom Viksdalsvatnet og Gaularfjellet. VM 900 Eldal oppretta nedlagt 1956 VM 1414 Gjermundstad 1963 VM 1504 Byttevatn 1965 Vassmerka gjev gode data for avrenninga frå det aktuelle fjellområdet. Nedanfor er gjeve eit oversyn over nytta felt og restfelt ned til Viksdalsvatnet i Gaularvassdraget og ned til Sverefjorden.

13 Felt Arel ka Spesifikt avløp 3 Nidlere avløp l/s km /smill.m3/år Norddalsvatn 4, ,46 14,5 Steinbotnvatna 14,8 90 1,33 42,0 Skarvedalsvatn 9,0 90 0,81 25,5 Nystølen kraftverk 28,4 92 2,60 82,0 Nystølsvatn 13,0 90 1,17 36,9 Risbotnvatn 10,5 85 0,89 28,1 Skålebotn 6,8 90 0,61 19,2 Trollabotnvatna 22,0 90 1,98 62,4 Nytta felt Gaulafjell 80,7 90 7,25 228,6 Skardvatnet m.m. til 5,5 90 0,50 15,6 Sværefjorden Sværefjorden kraftverk 86,2 90 7,75 244,2 Restfelt Sværefjord 10,5 70 0,74 23,2 Restfelt Nyravatn 46,5 80 3,72 117,3 Restfelt Nyravatn - 53,6 70 3,75 118,3 Viksdalsvatn Totalt restfelt til 100,1 75 7,47 235,6 Viksdalsvatn Ved ei utbygging vert vassføringa redusert til 3,7 m3/s ved Nyravatn i snitt over året. Ein reduksjon på 66%.,Der elva frå Eldalen kjem ut Viksdalsvatnet vert vassføringa 7,5 m4/s. Ein reduksjon på 49%. Dersom ein ser på heile vassdraget finn ein at vatnet som vert ført ut av Gaularvassdraget og nytta til kraftproduksjon i Sværefjorden utgjer 15% av den totale vassmengda. Den vassmengda som i dette prosjektet vert ført frå Gaularfjelletil Sværefjorden, vart i det tidlegare konsesjonssøkte prosjektet ført gjennom tunnel frå Risbotnvatn til Dalsfjorden. Vassføringa i elva til Sværefjorden vert redusert med omlag 1/3.

14 Magasin Regulert vatn ArT N.V. H.R.V. L.R.V. Magasinwlum ka mill. m' Norddalsvatn 0,8 1094,0 1094,0 1079,0 9,5 ø. Steinbotnv. 0,2 914,2 931,0 912,6 6,5 N. Steinbotnv. 0,4 912,6 931, ,5 Skarvedalsvn. 1,6 931,0 931,0 886,0 37,5 Nystøl kr.v. 66,0 ø. Trollabotnv. 0,8 962,0 965,0 937,0 13,2 N. Trollabotnv. 0,7 866,0 870,0 854,0 9,9 Nystølsvatn 1,3 713,6 713,5 703,0 10,4 Risbotnvatn 0,9 690,0 713,5 675,0 55,0 Sværefjord kr.v. 154,5 Dei gode magasintilhøva vil dempe flaumane i Eldalen og vil gje stor overvekt av vinterkraft. Magasinprosenten for Nystøl kraftverk vert 80 og for Sværefjorden kraftverk 63. Norddalsvatnet vert seqa 15 m ved ein 500 m lang tunnel. Magasinvolum 9,5 mill.m All transpor til anleggsstaden må utførast med helikopter. øvre Steinbotnvatn vert senka 1,6 m ved ein kort kanal. øvre og Nedre Steinbotnvatn vert dezt opp til k. 931, slik at dei kommuniserar med Skarvedalsvatnet. Damstaden ved utløpet av Nedre Steinbotnvatn er på fjell og det er planlagt ein platedam med max. høgde 20 m og lengda på damkrofa vert 212 m. Nedre Steinbotnvatn vert senka 6 m. Totalt 19 mill.m magasin. Skarvedalsvatnet Vert fenka 45 m og kommuniserer med Steinbotnvatna. Magasin på 37,5 mill.m. øvre Trollabotnvatn senkes 25 m ved ein kort tunfel og heves 3 m ved to korte betongdammer. Magasinvolum 13,2 mill.m. Nedre Trollabotnvatn senkes 12 m ved ein tunnfl og heves 4 m ved ein 84 m lang betongdai. Magasinvolum 919 mill.m. Nystølsvatnet vert senka 10,5 m ved ein tunnel der ilisbotnvatn og Nystølsvatn kommuniserar. - Magasin på 10,4 Køyring av kraftverket vert lagt opp slik at vasstanden i Nystølsvatnet kan haldast oppe heile sommaren. Risbotnvatnet vert heva 23,5 m ved ein fyllingsdam plassert i Lona nedanfor utløpet av vatnet. Max. høgde på fyllingsdammef vert 55 m og lengda av damkrona 340 a. Totalt daavolum ca a. Vatnet vert i tillegg senka 15 a. Totalt magasin 55 mill.m. Det må lagast ein kort tunnel mellom vatnet og Lona for å kunne utnytte magasinet fullt ut. Omløpstunnel vert laga i samband med tunnel til Skålebotn for å halde vatnet borte frå damstaden i byggetida. Overløpet vert

15 laga i samband med ein sekunderdam av betong på 60 m lengde og max. høgde ca. 5 a. Vatn frå eit 6,8 km2 stort felt i Skålebotn vert ført over til Risbotnvatnet ved to tunnelar 1,2 km og 0,6 km lange. Nystølen kraftverk Frå ein kraftstasjon i dagen ved Nystølsvatnet fører ein driftstunnel ca. 1000a lang med stigning 1 : 6 fram til tunnelen mellom Steinbotnvatn og Skarvedalsvatn. Det må leggjast ca. 100m røyrgate frå stasjonen og inn i driftstunnelen. Tunnelen vert å utføre ved hjuldrift og tverrpnittet vert av den grunn større enn behovet tilseier, ca. 15 ni. Sværefjorden kraftverk Tunnelen mellom Risbotnvatn og Nystølsvatn vert driven frå eit tverrslag ved Torsnesstølen. Vatn frå Vetle Eikjadalen kan takast inn på tunnelen i eit bekkjeinntak. Frå tunnelen mellom Risbotnvatn og Nystølsvatn vert driven ein tunnel mot Sværefjorden og toppen av trykksjakta. I driftstunnelen vert laga eit tverrslag øvst i Sværeskardet for plassering av tippaasser og ventilasjon av tunnelen. TrYkksjakta på 1000 m vert råsprengt. Kraftstasjonen må leggjast m inn i fjell og med avlaupstunnel til fjorden. NystØlen kraftstasjon Kraftstasjonen vert liggande i dagen ved Nystølsvatnet. Kraftverket nyttar fallet mellom Skarvedalsvatnet/Steinbotnvatna og Nystølsvatnet. Midlere brutto fallhøgde 206 m Effektiv fallhøgde 200 a, Energiekvivalent 0,47 kwh/m' Installasjon Francisturbin 9 my Max. slukeevne 5,2 m /s Brukstid timar Midlere tillaup 82,0 3 mill.a Tillaåpsenergi 38,6 GWh Ved produksjonsberekningane rekna med 15% vintertilsig og 90% utnytting av magasina. 'on Vinter 33,7 GWh Wh Det er rekna med 7 månader vinter og 5 månader sommar.

16 Sværefjorden kraftstasjon Kraftstasjonen vert lagt i fjell nede ved Sverefjorden. P.g.a. råsprengt trykksjakt må stasjcmen ha god fjelloverdekning. Det er mogeleg å få til dykka utlaup i. fjorden dersomd ette er ynskjeleg. Fallhøgda vert omlag 700 m og installasjonen 1 stk. vertikal Peltonturbin. Midlere brutto fallhøgde Effektiv fallhøgde EnergiekviValent Installasjon Peitonturbin Max, slukeevne Brukstid Midlere'tillaUp Tillaupsenergi Ved produksjonsberekningane reknwmed 20% vintertilsig og 90% utnytting av magasina.. e 1 Vinter309,0 GWh 0'" 702a 695 z 1,65 kwh/m4 90 MW 15,0 a3/s 4430 timar 244,2 402,9 GWh Det er tekna med 7 månader vinter og 5 månader sommar. Frå Rv. 5 over Gaularfjellet vert det bygd anleggsveg fram til damstad Steinbotnvatn, påhogg Skarvedalsvatn, påhogg Torsnesstølen og til damstad Risbotnvatn med massetak. Totalt 10 ka anleggsveg. Det må byggjast 20 kv kraftlinje frå eksisterande linje ved Myravatn og fram til alle dei ovafor neade anleggsstadane. Til saman ca. 20 km linje. Til fyllingsdammen ved Risbotnvatn vert nytta morene, grus og stein. Materialane vert å hente frå området i narleiken av damstaden, samt tippmassar frå tunnelane. Dei totale tippmassane for anlegget vert i storleik m3 fordelt på fleire plassar. Ca halvparten av massane m vil ein få ved tunnelpåhogget ved Torsnesstølen. Ein del av tippmassane må kunne nyttast til dambygging ved Risbotnvatn og til vegbygging. Ved 3 kraftstasjon i Sværefjorden vil ein få tippaassar i strleik m. Tippaassane-ved Nystølsvatnet vert i storleik m og må plasserast i terrenget og såast til, dersom ikkje massane kan nyttast til tenelege føremål.

17 Data for kraftverk Kraftverk Nystølen Sverefj. 1. TILLØPSDATA Nedbørsfelt()m2) 28,4 86,2 Midlere tillaup 82,0 244,2 Tillaupsenergi IGWh) 38,6 402,9 Magasin (mill.m)(%) 66,0/80 154,5/63 Midlere hr.fallh. Im) Energiekvi.(kWh/m ) 0,47 1,65 Installasjon (MW), 9,0 90,0 Maks. slukeevne (mj/s) 5,2 15,0 Brukstid (timar) PRODUKSJON Vinterprod.(GWh/år) 33,7 209,0 Sommarprod.(GWh/år) 4, Total prod.(gwh/år) 38,5 399,0 Utbyggingskostn. inkl. 7% rente i byggetida Kostn. pr (mill.kr) 508,0 Utbyggingskostn. (kr/kwh) 1,16 Kostnadsklasse Byggetid år 4 V Midlerf energiekv. (kwh/m ) Auka prod. (GWh/år)

18 Dei store tippaassane må plasserast og prøvd nyttast best mogleg. Steinzassane ved kraftstasjonane bør i størst mogleg grad nyttast til samfunntenlege føremål. Noko av tippmassane i fjellet kan nyttast i fyllingsdammen ved Risbotnvatn og til vegbygging. Dei massane som ein ikkje kan nytta vert plassert i terrenget og tilsådd. Massetaka til fyllingsdammen må ordnast slik at dei ikkje vert som store sår i landskapet. Det er ikkje rekna med vasslepping. Det er mogleg med uttak av vatn frå kraftstasjonen i Sverefjorden til ev. vassforsyning eller vatning. Magasinet i Nystølsvatnet er det mogeleg å halde i nærleiken av normal vasstand heile sommaren. 1 Anleggskraftlinja frå Myravatn, over Gaularfjellet fram til Nystølsvatnet bør byggjast slik at linja vert permanent. Nystølen kraftverk kan da knytast til denne 20 kv linja. Det er mogeleg linja bør fortsette ned i Vetlefjorden og knytast saman med 20 kv linjenettet der. Sverefjorden må knytast til samkøyringsnettet ved ei 132 kv linje. Linje tilknytinga kan skje inn på linja frå kraftverket i Vetlefjorden. Nystølen og Sverefjorden kraftverk Prisnivå Reguleringsanlegg Senking Norddalsvatnet Dam Steinbotnvatn Regulering Trollebotnvatna Senking og tunnel Skarvedalsvatn Dam Risbotnvatn Overføringsanlegg Overføring Skålebotn Driftsvassvegar Driftstunnel Nystølen kr.v. innk.røyrgate Driftsvassveg Sværefjorden kr.v. Kraftstasjoner Bygningszessig Nystølen kraftstasjon Sverefjorden kraftstasjon Kraftstasjoner Maskin, Elektro Nystølen kraftstasjon Sværefjorden kraftstasjon Mill.kr 4,0 11,0 7,0 17,0 63,0 8,0 10,0 89,0 3,0 33,0 17,0 53,0

19 13 - Vegar.Anleggskraft 17,0 Bustader.Verkstad 3,0 Kompenserande tiltak 2,0 Uforutsett 34,0 10.Investeringsavgift 31,0 11.Planlegging.Administrasjon 28,0 12.Erstatninger 12,0 13.Finansieringskostnad 66.0 Sum 508,0 mill.kr Samla produksjon i GWh i dei to kraftverka vert som følger: Nystølen Sverefjorden kraftverk kraftverk Totalt Vinterkraft 33,7 309,0 342,7 GWh Sommarkraft 4,8 90,0 94,8" Sue 38,5 399,0 437,5 GWh Prosjektet gir 78% vinterkraft. Utbyggingspris:508.0 mill.kr = 1,16 kr/kwh 437,5 mill.kwh Byggetid 4 år. Bemanning ca. 200 mann. Nystølen kraftverk bør byggast samtidig med Sværefjorden kraftverk. Det vert variasjonar i arbeidsstyrken då mykje av arbeidet vert å utføre høgt til fjells. Dambygging kan berre utførast om sommaren. Arbeide elles på Gaularfjellet om vinteren er avhengig av at ein kan halde vegen over fjellet open.

20 V.U. - SKJEMA - 14 SVÆREFJORDEN KRAFTVERK OG NYSTØLEN KRAFTVERK Norddalsv. 20,1 30, ,5 S e nbotnv , 5 40,3 79,5 89,0 54,0 Skarvedalsv Trollebotnv. 65,2 Skålebotn 0 19,2 0 31,7 0 12,8 0 21, , ,1 Risbotn- 90,7 vatn 46, , , ,4 36,9 17,2 60;9 Nystølen Nystølsvatn Kraftverk Skardvatn 154,5 244,2 Sværefjorden ,65 Kraftverk 15,0 1,65

21 LENGDEPROF1L VÆREFJORDEN KRAFTVERK /A1 1110/ 416 Gyttevotft 6,161, isslwisselve Elv frå Steinbotn lissiesevatis 5111 lasmots shormadietwe insint SVAIN INRV SOO 601 VIKSDAISVAI Nt 1 16 S friffigssan I ;5 55 I. lie sissen 111doudyennfor vossa UNGMPROFIL Et OAtEN Skardvatn 1100 K XIO f rå sjøen Sværefjorden LENGDEPROF I L SVÆRADALEN

22 UTBYGGINGSN16A-N SVÆREFJORDEN ~. Steinbotnvatn 19, ' 28,4/82,0 thberddalsvatn 9, Skarvedalsvatn 37, _ Nystølen^krv. 9 57,8/162,2- - Nystølsvatn 10, , ,0 713, wilå Risbotnvatn / Tro11abotnvatna 23, I 1 kah 'I Sverefjorden kr.v. 90 Te nforklarin : Tidl. reg. vatn. cfall>regulert vatn Uregulert vatn [11 Kraftstasjon.Grense nedslagsfelt

23 UTBYGG I NGSPLAN 'SVÆREFJORDEN "' / ø / Steinbotnva 19, ,4/82,0 9 NOrddalsvatn 9,5 ; 'N Skarvedalsvatn 37,5 Jf Nys;ø1in-krv. 9 57,8/162,2 ; Nystolsvatn 10,4 y 713, Risbotnvatn 55,0 713, I. Trollabotnvatna 23, Sværefjorden kr.v. 90 Te nforklarin : Eksisterande veg Anleggsveg -a----3fkraft1inje Taubane Tipp

24 1 U s r ukeda e. Planane omfattar ein pumpestasjon og to kraftstasjonar. Gjerland pumpeverk og Hårklau kraftverk nyttar vatnet frå eit høgtliggande fjellområde mellom Haukedalen og Jølster. Vatnet vert samla i eit 13 km langt takrenneprosjekt og pumpa opp i hovudmagasinet i Gjerlandsisvatnet. Hårklau kraftverknyttarfallet på 675 z mellom Gjerlandsisvztnet og Haukedalsvatntt. Xraftstasjonen er plassert inne i. Hårklaufjellet og adkomsten til stasjonen vert laga i samband med ein 1100 m lang vegtunnel. Frå utløpet av Haukedalsvatnet blir vatnet ført i tunnel til ein kraftstasjon ved Lauvavatnet. Brutto fallhøgde mellom Haukedalsvatnet og Lauvavatnet er 117 m. I elva mellom Haukedalsvatnet og Lauvavatnet ligg Vallestadfossen. Det er rekna med vasslepping i elva slik som avtalt mellom Gaular kommune og Sogn og Fjordane fylke. ovu a f tb Ha len au va n. Samla installasjon ink. pumpe Samla produksjon med frådrag for pumping Fordeling vinter/sommar Utbyggingskostnad pår Utbyggingspris 145 MW 360 GWh 87/ mill.kr 1,90 kr/kwh, 3. 2 dr lo i a i. I det aktuelle område er det to vassmerker som er nytta som grunnlag for dei hydrologiske data: V.M. 616 Haukedalsvatnet oppretta 1936 V.M Grønengstølsvatnet 1965 Vassmerka gjev gode data for avrenninga i Haukedalen. Nedafor er.. gjeve eit oversyn over nytta felt og restfelt i Haukedalen.

25 1 9 - Felt InntaktskoteAreal ca.m.o.h. 2 km Spesifikt avløp 2 1/s km Midlere avløp 3 /s mill.m /år Tredjevatn - 28,9 121,5 Bekk til Mevatn 790 1,3 121,5 Breelva ,6 121,5 Vatn k ,3 121,5 Dalevatn 778 7,1 95 Tverrgrovvatn 910 3,0 95 Skryklingen 800 3,9 95 Gyrva 820 1,8 95 3,51 110,7 0,16 1,53 5,0 48,3 0,16 5,0 0,67 0,28 21,3 9,0 0,37 11,1 0,17 5,4 GJERLAND PUMPE 59,9 Gjerlandsisvatn 8,7 90 Nesisvatn 980 1,2 90 HARKLAU KRAFTVERR 69,8 6,85 0,78 0,11 7,74 216,4 24,7 3,4 244,5 Restfelt Haukedalen. LAUVAVATN KRAFTVERK 137,1 75,5 206,9 10,34 326,1 18,08 570,6 Magasin Regulert vatn Arel ka N.V. H.R.V. L.R.V. Magasinvolum mill.m Tredjevatn 0,9 778,0 782,0 768,0 12,5 Gjerlandsisv. 2,0 936,0 971,0 886,0 146,5 Haukelandsvatn 9,6 296,4 296,4 294,4 18,0 Gjerland pumpeverk nytter Tredjevatnet sommagasin. Hårklau kraftverk nytter3magasina i Tredjevatnet og Gjerlandsisvatnet, tilsaman 159, mill.m. Lauevatn kraftverk får totalt eit magasin på 177 mill.mj. Tredjevatnet. Vatnet vert heva 4 m ved ein betongdam, og senka 10 m ved overføringstunnel. Dammen vert lang, men gjennomsnittleg berre eit par meter høg. Magasinvolum 12,5 mill.mj. Tredjevatnet ermagasin for Gjerland.pumpeverk. Gjerlandsisvatnet vatnet vert sterkt regulert og får eit magasinvolum på 146,5 mill.m3. Magasinet forutsettes fylt ved pumping i sommarhalvåret. Det er planlagt ein 40 m høg fyllingsdamed morepjerne. Damkrona vert 160 m lang og dammen får eit volum på a masse. Overløpet vert i fjell ved sida av dammen. Senking av vatnet skjer gjennom

26 tillaupstunnelen til Hårklau kraftverk. Dammen bør bygges etter at anlegget er satt i drift for å unngå problemer med vatn i byggetida. Haukedalsvatnet Haukedalsvatnet vert inntaksmagasin for Lauvavatn kraftvfrk. Vatnet vert senka 2 m. Dette gir eit magasinvolum på 18 mill,m. Flaumvasstanden i Haukedalsvatnet vil etter regulering verte noko. Lågare enn i dag. Senking av vasstanden i vatnet vil medføre noko sikrings- og forbygningsarbeider i strandkanten rundt vatnet. Fylket har inngått avtale med Gaular kommune om vasslepping frå 3 utløpet av Haukedalsvatnet. Vassleppinga utgjer totalt 106 mill.m vatn over året. 15% av vassleppinga vert i vinterhalvåret..3 V Gjerland pumpe Tunnel Tredjevatn - Gjerland pumpe Tunnel Gjerland pumpe - Sjakt Skråsjakt til Gjerlandsisvatnet 13020m - 10 m m - 10 m2, 200 m - 3 ra- Hårklau kraftverk Tunnel Gjerlandsisvatn - topp trykksjakt 3640 m - 12 m2, Pansra trykksjakt 810 m - 3,4,m' Avløpstunnel 460 m - 15 m' Lauvevatn kraftverk Trykktunnel Haukedalsv. - Kraftstasjon Avløpstunnel 3000m - 25 m2 500 m 25 m2 um e- Gjerland pumpestasjon Tredjevatnet og den 13 km lange tunnelen med 7 bekkeinntak ligg omlag 200 m lågare enn Gjerlandsisvatnet ved fullt magasin. Gjerland pumpestasjon er plassert inne i fjellet på ca. kote 760 og stasjonen pumper vatnet frå takrennetunnelen og Tredjevatnet OPP i Gjerlandsisvatnet gjennom ein ca m lang tunnel som sluttar med ei sjakt. Det er planlagt installer to like pumper i stasjonen. Effektiv pumpehøgde 185 m, energiekvivalent 0,59 kwh/m4 Installasjon (2 x 15) 30 My Kapasitet 14 m /s Brukstid 4270 timar Midlere tillaup 216,4 mill.m3

27 Vinter 37 GWh Hårklau kraftstasjon Kraftstasjonen er plassert inne i fjellet på nordsida av Haukedalsvatnet. Adkomsten til stasjonener tenkt laga i samband med ein vegtunnel gjennom Hårklaufjellet. Kraftverket nyttar fallet mellom Gjerlandsisvatnet og Haukedalsvatnet der ein pansra trykksjakt fører vatnet ned i kraftstasjonen med avløpstunnel ut i Haukedalsvatnet. Midlere brutto fallhøgde Effektiv fallhøgde Energiekvivalent Installasjon Peltonturbin Max. slukeevne Brukstid Midlere tillaup. Tillaupsenergi 647 m 642 m 1,54 kwh/mj 85 my 16 m /s 4250 timar mill.mj 376,5 GWh Lauvavatn kraftstasjon Kraftstasjonen er plassert i fjellet på nordsida av Lauvavatnet. Inntaket til kraftverket vert i utløpet av Haukedalsvatnet som er planlagt regulert 2 m ved senking. Det vert bygd ein inntaksdam av betong med ei stor klappeluke i elveløpet ved inntaket. Ein 3 km lang trykktunnel fører vatnet ned i kraftstasjonen, Herifrå vert vatnet ført ut i Lauvavatnet gjennom avløpstunnelen. Fallet mellom Haukedalsvatnet og Lauvavatnet er på 117 m. Det er rekna med vasslepping i elva mellom Haukedalsvatnet og Lauvavatnet som fastlagt i avtala mellom Gaular kommune og Sogn og Fjordane fylke. Midlere brutto fallhøgde 117 m Effektiv fallhøgde 111 m Energiekvivalent 0,265 kwh/m3 Installasjon Francis turbin 30 MW Max. slukeevne 31,5 m3/s Brukstid 4100 timar Midlere tillaup 570,6 mill.a: VasslePPing Pr. år 106,0 mill.mj Tillaup minus vasslepping 464,6 mill.m3 Tillaupsenergi totalt 151,2 GWh