Varamedlemar får særskilt melding når dei skal møte.

Transkript

1 VESTNES KOMMUNE Formannskapet Innkalling til møte i Formannskapet Møtestad: Dato: Formannskapssalen, Rådhuset, Kl.15:00 Dei som er inhabile i ei sak vert bedne om å gje melding, slik at varamedlemar kan bli innkalla, - jf. 8, 3. ledd i forvaltningslova. Varamedlemar får særskilt melding når dei skal møte. Saksdokumenta ligg frå i dag til gjennomsyn i servicekontoret, biblioteket og på heimesidene til kommunen. Dersom du ikkje kan møte på grunn av lovleg forfall må du snarast melde frå til politisk sekretariat på e-post gunn.westnes@vestnes.kommune.no,tlf.: eller til servicekontoret på e-post servicekontoret@vestnes.kommune.no, tlf.: Ev. spørsmål til saksutgreiinga kan rettast til administrasjonssjefen før møtet enten på e-post: tone.roaldsnes@vestnes.kommune.no, eller tlf ordførar Side 1

2 Saksliste Saksnr Innhald Lukka PS 84/2010 PS 85/2010 PS 86/2010 PS 87/2010 Godkjenning av innkalling Godkjenning av protokoll frå siste møte Høyring - forslag til endringar i kommunelova Rullering av kommunedelplan - idrett, friluftsliv og kulturbygg PS 88/2010 Eigedomsinformasjon - kjøp av informasjon og metadata - gebyr 2011 PS 89/2010 PS 90/2010 Pris middag frå sentralkjøkken Gebyrregulativ 2011 for saksbehandling av byggjesaker, plansaker,oppretting/endring av matrikkelenhet og seksjonering i Vestnes Kommune PS 91/2010 Avløpsgebyr 2011 PS 92/2010 Avfallsgebyr 2011 PS 93/2010 Feie- og tilsynsavgift 2011 PS 94/2010 Husleigeregulering 2011 PS 95/2010 Gebyrregulativ 2011 for arbeid etter Matrikkellova PS 96/2010 Matavfallsgebyr 2011 PS 97/2010 PS 98/2010 PS 99/2010 PS 100/2010 PS 101/2010 Kulturskulen - prisar Oppretting av samarbeidsutval for Vestnes kulturskule Talet på kommunestyrerepresentantar etter komande val Bustadsosial handlingsplan for Vestnes kommune. Godtgjersle til folkevalde. Presiseringar med tanke på kommunestyrevalet i PS 102/2010 Slamtømmegebyr 2011 Side 2

3 Side 3

4 PS 84/2010 Godkjenning av innkalling PS 85/2010 Godkjenning av protokoll frå siste møte Side 4

5 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 010 Arkivsaksnr.: 2008/2176 Saksbehandlar: Odd Jarle Talberg Dato: Høyring - forslag til endringar i kommunelova Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Saka blir lagt fram utan innstilling frå administrasjonssjefen. Formannskapet må vurdere om det skal sendast høyringssvar frå Vestnes kommune SAKSUTGREIING: Bakgrunn: I vedlagte høyringsnotat (vedlegg 1) legg Kommunal og Regionaldepartementet (KRD) fram forslag til kommunelovendringar. Dei tre kulepunkta nedanfor er aktuelle for Vestnes kommune: Lovfesting av at det er nødvendig med kvalifisert fleirtal for å endre talet på kommunestyrerepresentantar i ein kommune Lovfesting av at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt delegasjonsreglement i kommunen Lovfesting av at vedtak i folkevalde organ som hovudregel bør gjerast på grunnlag av politisk innstilling Høyringsfristen er sett til 6. desember Kommunane får svært mange saker til høyring. Vi har ikkje administrativ kapasitet til å legge arbeid i anna enn dei høyringane som vi finn vesentlege for Vestnes kommune. I denne saka må det politisk vurderast om det skal sendast høyringssvar. Vurdering: Høyringsnotatet frå KRD er inndelt slik at politikarane for kvart tema kan orientere seg om a)bakgrunn b)gjeldande rett c)vurderingar og einskildforslag frå departementet Alle dei tre temapunkta heng i hop. Og gjeld for såvidt, reine politisk spørsmål, men særleg kulepunkt to og tre vedkjem i tillegg, tilhøvet mellom politikk og administrasjon. Side 5

6 Der KRD i høyringsnotatet m.a. seier følgjande: Sjølv om departementet ikkje ønskjer å påleggje alle kommunar å praktisere ei ordning med politisk innstilling, vil departementet likevel framheve kva slags betydning ei slik ordning kan ha. Departementet viser til lokaldemokratimeldinga, s : Departementet oppfattar spørsmålet om kven som innstiller til vedtak i kommunestyret og andre folkevalde organ som viktig når det gjeld kven som faktisk har innverknad i politiske saker. Dersom ordføraren eller andre politiske organ får ei meir sentral rolle i førebuinga av saker ved å få hand om retten til å innstilla i saker som skal opp til handsaming i kommunestyret eller andre folkevalde organ, vil det også kunna styrkja politikarane si stilling og makt i kommunen. I tillegg til dette vil departementet peike på at politisk innstilling vil kunne vitalisere det politiske arbeidet. Det er grunn til å tru at debatten rundt politiske saker vil auke, og bli meir engasjerande viss det ligg ein politisk innstilling i botn. Det er og departementets oppfatning at politisk innstilling bidreg til ein tydlegare skilnad mellom politikk og administrasjon. Administrasjonssjefen si hovudoppgåve er å sjå til at dei saker som blir lagd fram for folkevalde organ, er greia ut på ein forsvarleg måte. Administrasjonssjefen skal ikkje opptre som ein politisk aktør. Ei ordning med politisk innstilling vil leggje til rette for at det ikkje skjer. (Sitat slutt) Utvida myndeforsøk i Vestnes kommune : På grunnlag av kommunestyrevedtak og godkjenning i KRD, gjennomførte Vestnes kommune forsøk med utvida mynde for ordføraren i valperioden (Sjå vedlegg 2) (NB! Berre del 1 gjeld innstillingsretten.) Vestnes kommunestyre vedtok i sak 42/07 at forsøket med direkteval av ordførar ikkje skulle vidareførast. Spørsmål om det utvida ordførarmyndet og mellom anna innstillingsretten, vart reist i den saka, sidan kommunestyret hadde vedteke at forsøket skulle evaluerast. Både ordførar og adm.sjef vurderte nok den gongen at temaet om direkteval og temaet om mynde og innstillingsrett, hang mykje godt ihop. Det vart førebudd ei evalueringssak for formannskap og kommunestyre, der ein reiste det konkrete spørsmålet om ordninga med ordføraren sin innstillingsrett i samband med politisk behandling av saker. Evalueringssaka vart fremja for formannskapet i sak 11/2007. Saka vart trekt i møtet og temaet har ikkje vore framme sidan. På bakgrunn av dette kan det vere interessant å levere høyringssvar. Det blir i så fall politikarane som må utarbeide eit slikt høyringssvar og kome med vurderingar. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Høyring - forslag til endringar i kommunelova 2 Lokalt ordførarforsøk Side 6

7 DET KONGELEGE KOMMUNAL- OG REGIONALDEPARTEMENT Høyringsinstansane Dykkar ref Vår ref 10/ ERA Dato Høyring - forslag til endringar i kommunelova Kommunal- og regionaldepartementet sender med dette på høyring forslag til endringar i kommunelova. I høyringsnotatet legg departementet fram forslag om: å lovfeste at det er nødvendig med kvalifisert fleirtal for å endre talet på kommunestyrerepresentantar i ein kommune å lovfeste at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt delegasjonsreglement i kommunen Departementet legg bg fram forslag om: - å lovfeste at det som hovudregel skal vere politisk innstilling i saker som folkevalde organ handsamar, men at kommunestyret kan gjere unntak frå hovudregelen - å lovfeste ei alternativ føresegn om danning av kommuneråd i kommunar med parlamentarisk styringsform, ved at ordføraren, når den parlamentariske situasjonen tilseier det, på vegner av kommunestyret har plikt til å gi ein kommunerådsleiarkandidat i oppdrag å danne nytt kommuneråd (utpeiking) Departementet sender forslaga på brei høyring før det blir teke endeleg stilling i desse viktige spørsmåla. Postadresse : Kontoradresse : Telefon ' Kommunalavdelinga Saksbehandlar: Postboks 8112 Dep Akersg / Telefaks: Erland Aamodt 0032 OSLO Org. nr.: Side 7

8 Eventuelle merknader til forslaget kan sendast til eller til Kommunal- og regionaldepartementet, Postboks 8129 Dep, 0032 Oslo, merkt sak 10/2126. Frist er sett til 6. desember Vi gjer merksam på at også andre enn dei som står på høyringslista kan sende inn merknader. Alle svar blir lagt ut på departementet sine nettsider. Med helsing O- Skk Ø sn S io Anne N stad Lyftin mo (d.f.) ekspedisjonssjef /U, Sølve Monica Steffensen avdelingsdirektør Vedlegg Side 2 Side 8

9 Høyringsinstanser Sametinget Departementene Interne avdelinger i Kommunal- og regionaldepartementet Fylkesmenn Fylkeskommuner Kommuner Registrerte politiske partier Sysselmannen på Svalbard Longyearbyen lokalstyre Statistisk sentralbyrå Riksarkivet Riksrevisjonen Riksantikvaren Rikstrygdeverket NAV Direktoratet for arbeidstilsynet Direktoratet for naturforvaltning Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap Skattedirektoratet Sosial- og helsedirektoratet Toll- og avgiftsdirektoratet Utdanningsdirektoratet Utlendingsdirektoratet Vegdirektoratet Barneombudet Forbrukerombudet Diskriminerings- og likestillingsombudet Sivilombudsmannen Datatilsynet Konkurransetilsynet Kredittilsynet Mattilsynet Statens forurensningstilsyn Statens helsetilsyn Forbrukerrådet Kommunal landspensjonskasse Side 3 Side 9

10 Kommunalbanken Statens pensjonskasse Direktoratet for forvaltning og IKT (DIFI) Innovasjon Norge SIVA Selskapet for industrivekst Norges forskningsråd Handelshøyskolen BI Høgskolen i Bodø Høgskolen i Oslo Norges handelshøyskole NHH NTNU Universitetet i Bergen Universitetet i Oslo Universitetet i Stavanger Universitetet i Tromsø Universitetet for miljø- og biovitenskap Universitetet.i Agder KS - Kommunesektorens arbeidsgiver- og interesseorganisasjon Næringslivets hovedorganisasjon Finansnæringens hovedorganisasjon Verdipapirfondenes forening Sparebankforeningen Handels- og servicenæringens hovedorganisasjon Arbeidsgiverforeningen Spekter Finansnæringens arbeidsgiverforening Landsorganisasjonen i Norge Yrkesorganisasjonenes sentralforbund Akademikerne Unio Fagforbundet Fellesforbundet Kommunalansattes fellesorganisasjon NITO Norsk sykepleierforbund Utdanningsforbundet Finansforbundet Norsk journalistlag Norsk presseforbund Norsk redaktørforening Side 4 Side 10

11 Den norske advokatforening Den norske dommerforening Den norske lægeforening Den norske revisorforening Forbund for kommunal Økonomiforvaltning og skatteinnfordring Den norske tannlegeforening Norsk psykologiforening Friluftsrådenes landsforbund Kulturminnevernets fellesorganisasjon Norges autoriserte regnskapsføreres forening Norges idrettsforbund Norges juristforbund Norges kommunerevisorforbund Norges velforbund Norsk kommunalteknisk forening Norsk pensjonistforbund Norsk rådmannsforum NORVAR - Norsk Va-verk forening Private barnehagers landsforbund Funksjonshemmedes fellesorganisasjon Nasjonalforeningen for folkehelsen Nasjonalt folkehelseinstitutt Norges handikapforbund Norsk pasientforening Samarbeidsorganet for funksjonshemmedes organisasjoner c/o Norges Handikapforbund Statens råd for funksjonshemmede Elevorganisasjonen Foreldreutvalget for grunnskolen Landsrådet for norske barne- og ungdomsorganisasjoner Norsk forening for bolig- og byplanlegging Samarbeidsrådet for yrkesopplæring Side 5 Side 11

12 Høyringsnotat om endringar i kommunelova Side 12

13 Innhald 1 Innleiing Lovfesting av at det er nødvendig med kvalifisert fleirtal for å endre talet på kommunestyrerepresentantar i ein kommune Gjeldande rett Bakgrunn Vurderingar og forslag frå departementet Lovfesting av at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt delegasjonsreglement i kommunen Bakgrunn Gjeldande rett Vurderingar og forslag frå departementet Lovfesting av at vedtak i folkevalde organ som hovudregel bør gjerast på grunnlag av politisk innstilling Bakgrunn Gjeldande rett Vurderingar og forslag frå departementet Ny føresegn om etablering av fylkesråd og kommuneråd i fylke og kommunar med parlamentarisk styringsform Bakgrunn Gjeldande rett Nærmare om forsøket med byrådsdanningar Evalueringa av forsøket med byrådsdanningar Vurderingar og forslag frå departementet Økonomiske og administrative konsekvensar Lovforslag Side 13

14 Innleiing Kommunal- og regionaldepartementet kjem i dette høyringsnotatet med forslag om enkelte endringar i kommunelova. Tre av forslaga er ei oppfølging av forslaga frå regjeringa i St.meld. nr. 33 ( ) Eit sterkt lokaldemokrati, s. 115, som blei fremma 20. juni Etter initiativ frå Oslo kommune legg vi også fram forslag om å heimle i lov ein alternativ måte å danne kommuneråd på. Departementet legg i dette notatet fram forslag om desse lovendringane: forslag om å lovfeste at det er nødvendig med kvalifisert fleirtal for å endre talet på kommunestyrerepresentantar i ein kommune forslag om å lovfeste at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt delegasjonsreglement i kommunen forslag om å lovfeste at det som hovudregel skal vere politisk innstilling i saker som folkevalde organ handsamar, men at kommunestyret kan gjere unntak frå hovudregelen. forslag om å lovfeste ei alternativ føresegn om danning av kommuneråd i kommunar med parlamentarisk styringsform, ved at ordføraren, når den parlamentariske situasjonen tilseier det, på vegner av kommunestyret har plikt til å gi ein kommunerådsleiarkandidat i oppdrag å danne nytt kommuneråd (utpeiking) Lovforslaga gjeld for både kommunar og fylkeskommunar. For å gjere det enklare vil departementet nytte uttrykka kommune, kommunestyrerepresentant og kommuneråd som felles nemningar for både kommune/fylkeskommune, kommunestyre-/fylkestingsmedlem og kommuneråd/fylkesråd dersom ikkje noko anna går fram av samanhengen. 2 Lovfesting av at det er nødvendig med kvalifisert fleirtal for å endre talet på kommunestyrerepresentantar i ein kommune 2.1 Gjeldande rett Samansetninga av kommunestyra er regulert i kommunelova 7. Lova inneheld minimumsgrenser for talet på medlemmer i kommunestyret, basert på innbyggjartalet i kommunen, jf. 7 nr. 2. Dersom kommunen har færre enn innbyggjarar, skal det vere minst 11 representantar i kommunestyret. Dersom kommunen har fleire enn innbyggjarar, men mindre enn innbyggjarar, skal det vere minst 19 representantar, osv. 7 nr. 2 regulerer også samansetninga av fylkestinget. Dersom fylkeskommunen har færre enn innbyggjarar, skal det vere minst 19 representantar i fylkestinget. Dersom fylkeskommunen har fleire enn innbyggjarar, men mindre enn innbyggjarar, skal det vere minst 27 representantar, osv. Det går fram av 7 nr. 3 at kommunestyret sjølv må vedta endringar i medlemstalet seinast 31. desember i det nest siste året av valperioden, med verknad for den komande 3 Side 14

15 valperioden. Vedtak om endringar i medlemstalet følgjer dei alminnelege avrøystingsreglane i 35. Det inneber at vedtak blir gjorde med alminneleg fleirtal. I forarbeida til kommunelova blei det drøfta om ein burde krevje 2/3 fleirtal for å endre medlemstalet i kommunestyra. Det blei likevel lagt vekt på at det alminnelege fleirtalsprinsippet burde leggjast til grunn for alle kommunale vedtak. Omsynet til ei effektiv sakshandsaming og så enkle og oversiktlege avrøystingsreglar som mogleg tilsa ein slik konklusjon. 2.2 Bakgrunn Departementet varsla i St.meld. nr. 33 ( ) Eit sterkt lokaldemokrati (lokaldemokratimeldinga), s. 102, at det ville fremme forslag om å endre kommunelova slik at det blir stilt krav om kvalifisert fleirtal i kommunestyret for å endre talet på kommunestyrerepresentantar. I meldinga blei det peikt på at det har vore ein sterk nedgang i talet på kommunestyrerepresentantar og politiske verv i kommunane, noko som har ført til ei mindre kontaktflate mellom innbyggjarane og dei folkevalde. I lokaldemokratimeldinga, s. 97, går det vidare fram: Lokaldemokratikommisjonen dokumenterer ein nedgang i talet på kommunestyrerepresentantar frå i 1991 til i Dette utgjer ein nedgang på om lag 15 prosent over ein tolvårsperiode. Over halvparten av denne nedgangen skjedde i fireårsperioden frå 1999 til Då gjekk talet på kommunestyrerepresentantar ned frå til , eller med om lag 9 prosent. Ved valet i 2007 vart kommunestyrerepresentantar valde. Noko av nedgangen i talet på kommunestyrerepresentantar kjem av at talet på kommunar vart redusert med tre på grunn av kommunesamanslåingar. Jamført med den førre kommunestyreperioden, hadde 39 kommunar redusert talet på kommunestyrerepresentantar. I alt 13 kommunar hadde valt å auka talet på kommunestyrerepresentantar. Det har også skjedd ei markert utvikling når det gjeld det totale talet på politikarar og talet på politiske verv. Allereie på 1970-talet vart fleire politiske verv fjerna då einskilde kommunar avvikla ei rekkje politiske samansette fagnemnder, og vi etter kvart fekk hovudutvalsmodellen som samla mange sektoroppgåver i eit fåtal såkalla hovudutval. Lokaldemokratkommisjonen peikar også på at gjennomgåande representasjon i kommunane har breidd om seg. Dette fører og til ein reduksjon av talet på politikarar. Lokaldemokratimeldinga tok derfor opp spørsmålet om i kva grad endringar i kommunelova kan vere med på å redusere nedgangen i talet på kommunestyrerepresentantar. I samband med det signaliserte departementet at det ville fremme forslag om å endre lova slik at det skal stillast krav om kvalifisert fleirtal i kommunestyret for å endre talet på kommunestyrerepresentantar. Når det gjeld tilvisingane til forskingsrapportar i lokaldemokratimeldinga, dreier dei seg i all hovudsak om kommunar og kommunestyrerepresentantar, ikkje fylkeskommunar og fylkestingsrepresentantar. 2.3 Vurderingar og forslag frå departementet Departementet drøfta i lokaldemokratimeldinga kva endringar i lova som kan vere med på å redusere nedgangen i talet på kommunestyrerepresentantar. Eit alternativ det blei peikt på, var å heve minimumsgrensene for talet på medlemmer i kommunestyret. Det blei vist til at kommunelova frå 1992 sette ned minimumsgrensene, noko som kan vere ei av årsakene til at talet på kommunestyrerepresentantar har gått ned. Det blei peikt på at det 4 Side 15

16 kunne vere grunn til å tru at kommunane såg at dei kunne effektivisere det politiske apparatet, både ved å redusere kostnader og ved å effektivisere dei politiske prosessane i samband med arbeidet i kommunestyret. Departementet varsla likevel i meldinga at det ikkje ville gå inn for å heve minimumsgrensene, da det er ei sak som kommunane også i framtida bør ha størst innverknad på. Derimot varsla departementet at det ville fremme forslag om å endre lova slik at det blir stilt krav om kvalifisert fleirtal i kommunestyret for å endre talet på kommunestyrerepresentantar. Departementet skreiv om dette, s. 102: Eit overordna mål med ei slik lovendring vil vera at endringa må gjerast med omtanke, og at endring ikkje kan skje utan at meir enn halvparten av kommunestyret er overtydd om at det er klokt å endra talet på kommunestyrerepresentantar. Dette er ei lovendring som vil kunne medverka til å redusera nedgangen i talet på kommunestyrerepresentantar på landsbasis. Formålet med å innføre ei føresegn om kvalifisert fleirtal er å redusere nedgangen i talet på kommunestyrerepresentantar. Dette ønsket er forankra i viktige lokaldemokratiske omsyn. Dersom talet på kommunestyrerepresentantar blir for lågt, vil det kunne redusere legitimiteten kommunestyret har i befolkninga. Færre representantar vil kunne føre til at færre parti og grupperingar blir representerte i kommunestyra, noko som igjen fører til at færre veljarar får røysta si høyrt. Eit generelt krav om kvalifisert fleirtal for å endre talet på kommunestyrerepresentantar vil også gjere det vanskelegare å auke talet i dei tilfella minimumskrava i lova ikkje påbyr ein auke. Departementet meiner at det bør leggjast vekt på omsynet til eit einskapleg regelverk på dette området: Same krav til fleirtal bør gjelde når eit kommunestyre skal votere over forslag til endring. Hovudmålsetjinga er vidare å redusere nedgangen i talet på kommunestyrerepresentantar, ikkje nødvendigvis å auke talet. I lokaldemokratimeldinga er det hovudsakleg fokusert på kommunar og kommunestyrerepresentantar, ikkje fylkeskommunar og fylkesting. Departementet legg likevel til grunn at dei same omsyna langt på veg gjer seg gjeldande også for fylkestinga sitt vedkomande. Ein bør derfor innføre krav til kvalifisert fleirtal også ved endringar i medlemstala for fylkestinga. Departementet føreslår etter dette ei lovføresegn om at ei endring i talet på kommunestyrerepresentantar og fylkestingsrepresentantar må avgjerast med 2/3 fleirtal. 3 Lovfesting av at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt delegasjonsreglement i kommunen 3.1 Bakgrunn Departementet varsla i lokaldemokratimeldinga at det ville fremme forslag om at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt reglement for delegasjon av avgjerdsmakt frå kommunestyret til administrasjonen. Om bakgrunnen for forslaget heiter det i lokaldemokratimeldinga, s. 101: Omfanget av delegasjon frå kommunestyret til administrasjonen har samstundes auka. (...) Den politiske organiseringa i kommunane har utvikla seg. Dette ser ut til å ha ført til at lokalpolitikarane i mindre grad kjem i kontakt med saker som rører ved den einskilde 5 Side 16

17 innbyggjarens trong for kommunale tjenester. Den viktige ombodsrolla til politikaren ser ut til å ha vorte svekt. 3.2 Gjeldande rett Etter kommunelova 6 er kommunestyret det øvste kommunale organet. Det gjer vedtak på vegner av kommunen dersom ikkje noko anna følgjer av lov eller delegasjonsvedtak. Kommunestyret kan delegere både i form av eit generelt reglement og i konkrete enkeltsaker. Den omfattande saksmengda kommunane har, og dei mange avgjerdene ein kommune må treffe, tilseier at alle kommunestyre må vedta eit delegasjonsreglement. Sjølv om kommunestyret står svært fritt når det gjeld å delegere avgjerdsmakt, finst det nokre grenser. Ein del saker må kommunestyret avgjere sjølv. Som oftast vil dette gå fram av at uttrykket «sjølv» er knytt til den aktuelle kompetansen. Slike delegasjonssperrer finn vi mellom anna i kommunelova 44 nr. 6 (økonomiplan) og 45 nr. 2 (årsbudsjett). Kommunestyret kan etter kommunelova 8 nr. 3 delegere avgjerdsmakt til formannskapet. Det same gjeld for faste utval oppretta etter kommunelova 10. Det er berre lovbestemte delegasjonsforbod som set grenser for denne retten til å delegere. Det inneber at kommunestyret i stor grad kan delegere til andre folkevalde organ. Kommunelova 23 nr. 4 gir eit folkevalt organ heimel for å delegere til administrasjonssjefen. Delegasjonsretten etter 23 nr. 4 er materielt avgrensa til å gjelde makt til å gjere vedtak i enkeltsaker eller saker som ikkje er av prinsipiell interesse. Det ligg i systemet i kommunelova at makt til å gjere vedtak i prinsipielle og politiske spørsmål berre kan leggjast til folkevalde organ, ikkje til administrasjonen. Føresegna gir både kommunestyret og andre folkevalde organ ein delegasjonsheimel. Når det gjeld folkevalde organ, kan kommunestyret bestemme at organet ikkje kan delegere vidare til administrasjonssjefen. Dersom kommunestyret ikkje har bestemt at det skal ha ei slik delegasjonssperre, er utgangspunktet at organet kan delegere vidare innanfor ramma av denne føresegna. Det finst og ein delegasjonsheimel i 24 nr. 1 som slår fast at kommunestyret kan delegere makt, mellom anna til administrasjonssjefen, til å opprette og leggje ned stillingar og til å avgjere personalsaker. 3.3 Vurderingar og forslag frå departementet Departementet signaliserte i lokaldemokratimeldinga at det ville fremme forslag om at kommunestyret i kvar valperiode skal vedta nytt reglement for delegasjon av avgjerdsmakt frå kommunestyret til administrasjonen. I lokaldemokratimeldinga heiter det, s. 101: Meininga med ein slik regel skal vera at kommunestyret skal ha plikt til å vurdera rolla si overfor administrasjonen og kva oppgåver kommunestyret skal ha. Kommuneloven slik ho er i dag hindrar ikkje kommunestyret å gjera dette. Departementet meiner likevel at det bør innførast ei slik plikt. Dette vil gjera at kommunestyret får drøfta sitt tilhøve til administrasjonen og kva saker kommunestyret bør behandla. Utgangspunktet for drøftinga er at kommunestyret har ansvaret for alle saker som kommunen behandlar. Derfor må kommunestyret ha eit medvite forhold til kva saker og avgjerder det delegerer til administrasjonen og andre organ. Delegasjonsvedtaket må vurderast med eit friskt blikk. Vidare heiter det i meldinga, s. 101: 6 Side 17

18 Ei drøfting av delegasjonsvedtak kan handla om kva detaljeringsgrad kommunestyret skal leggj a seg på i forhold til kva. saker det vil handtera, arbeidsformene i kommunestyret, møtefrekvens, ordføraren si rolle og politikarane si ombodsrolle. Ombodsrolla vil typisk verta påverka av sakene som kommunestyret aktivt vel å ha direkte innverknad på. I den grad kommunestyrerepresentantane må ta stilling til saker som handler konkret om organisering og utforming av tenester innbyggjarane mottek, vil dei også truleg ha betre føresetnader for å dyrka ombodsrolla enn når dei utelukkande skal ta stilling til overordna budsjettfordeling og planprinsipp. Debatten i samband med eit slikt delegasjonsvedtak vil også gjera kommunestyret meir medvite om rolla si som styringsorgan i kommunen. Lokaldemokratimeldinga peiker på at eit aktuelt spørsmål vil vere om lovføresegna skal innehalde krav om når i perioden delegasjonsreglementet skal handsamast. Departementet meiner at delegasjonsreglementet bør handsamast tidleg i valperioden. Eit grunnleggjande omsyn bak forslaget er at kommunestyret skal vere medvite om rolle- og maktfordelinga mellom kommunestyret og administrasjonen. Det taler for at handsaminga bør skje så tidleg som mogleg i valperioden. På den andre sida kan ein argumentere med at kommunestyret bør få tid på seg før dei handsamar delegasjonsreglementet. Da vil kommunestyret ha hatt høve til å skaffe seg erfaring med det gjeldande reglementet og vere betre i stand til å vurdere kva innretning, omfang osv. det ønskjer at det nye reglementet skal ha. Ein gjennomgang av delegasjonsreglementet kan i mange kommunar vere eit tidkrevjande og omfattande arbeid. Departementet prøver i lovforslaget å vege desse omsyna mot kvarandre. Ein går ut frå at med eit forsvarleg utgreidd saksframlegg vil eit relativt nyvalt kommunestyre ha eit grunnlag som gjer det godt i stand til å ta stilling til eit nytt delegasjonsreglement. Etter kommunelova 17 skal eit nyvalt kommunestyre halde konstituerande møte innan utgangen av oktober. Ein mogleg frist for å handtere det nye delegasjonsreglementet kan vere utgangen av året. Dette er til samanlikning fristen for å handsame årsbudsjettet for neste kalenderår. Arbeidet med årsbudsjett kan vere så krevjande for det nyvalde kommunestyret at det vil vere uheldig å påleggje kommunestyret å ta stilling til enda ei krevjande sak innanfor den same tidsramma. Ein utilsikta konsekvens av det kan vere at delegasjonsreglementet ikkje blir drøfta så breitt som innføringa av regelen nettopp tek sikte på. Departementet er oppteke av at kommunestyra går grundig igjennom delegasjonsreglementet. Målet med tidsfristen må vere å leggje til rette for ein grundig gjennomgang av delegasjonsreglementet så snart det let seg gjere. Departementet meiner derfor at fristen for kommunestyret bør vere noko seinare enn utgangen av året. Departementet går ut frå at kommunane kan handsame reglementet innan sommarferien året etter at det nye kommunestyret er valt. Dersom fristen blir sett til 1. juli året etter valet, reknar departementet med at kommunen har tilstrekkeleg med tid til å handsame delegasjonsreglementet på ein grundig og god måte. Departementet ber særskilt om å få vite kva syn høyringsinstansane har på dette forslaget om frist. Vidare har departementet vurdert om det skal stillast krav om at det avtroppande kommunestyret i slutten av perioden skal evaluere delegasjonsreglementet og gi råd til det nye kommunestyret om eventuelle endringar i det. Departementet finn ei slik føresegn lite føremålstenleg. Å påleggje eit avtroppande kommunestyre å opptre som rådgivar overfor eit nyvalt kommunestyre synest ikkje utan vidare å harmonere godt med prinsippa og innretninga i kommunelova. I lokaldemokratimeldinga er departementet oppteke av at eit krav om å lovfeste vedtak av nytt delegasjonsreglement ikkje må føre til at vedtak som blir gjorde før det er på plass, 7 Side 18

19 blir ugyldige. Inntil eit nytt delegasjonsreglement er vedteke, gjeld altså det eksisterande reglementet sjølv om det nye delegasjonsreglementet ikkje er vedteke innanfor fristen lova set. Departementet legg til grunn at lovforslaget sikrar det. Det grunnleggjande omsynet bak regelen er å gjere kommunestyret medvite om tilhøvet til administrasjonen og kva saker kommunestyret bør handsame. Delegasjonsreglementet må vurderast med eit friskt blikk, som det heiter i lokaldemokratimeldinga. Lovutkastet legg likevel ikkje opp til noka nærmare regulering av sjølve prosessen. Departementet vil derfor heller ikkje påleggje kommunestyra å vedta eit «nytt» delegasjonsreglement, i den forstand at ein må gjere endringar i det gamle. Dersom ein ønskjer å føre vidare det gamle reglementet uendra, må det vere høve til det. Sjølv om lokaldemokratimeldinga fokuserer særskilt på delegasjon til administrasjonssjefen, legg departementet til grunn at også delegasjon til formannskap, faste utval, ordførar osv. bør handsamast i samanheng med delegasjonen til administrasjonssjefen. Med tanke på samanheng og oversikt er det ein fordel at kommunestyret handsamar alle delegasjonar som det ønskjer å gi, samla. Departementet går ut frå at ei samla handsaming gir dei beste føresetnadene for ei grundig og god vurdering. Det alminnelege utgangspunktet er at folkevalde organ kan delegere makt vidare til administrasjonen med mindre kommunestyret uttrykkjeleg har bestemt det motsette. I ei samla handsaming bør kommunestyret også vurdere om den avgjerdsmakta som faste utval får tildelt, kan delegerast vidare til administrasjonssjefen etter 23 nr. 4 eller ikkje. Ettersom også det er ein del av maktfordelinga mellom dei folkevalde og administrasjonen, bør kommunestyret vere medvite om dette spørsmålet. Departementet føreslår etter dette ei lovføresegn som gir kommunestyret plikt til å handsame reglement for delegasjon innan 1. juli året etter at det er konstituert. Kommunestyret kan ikkje delegere dette, jf uttrykket «selv» i lovforslaget. Reglementet skal innehalde kommunestyret sin samla delegasjon av avgjerdsmakt. I det ligg det at reglementet skal innehalde både den avgjerdsmakta som blir delegert til andre folkevalde, og den som blir delegert til administrasjonssjefen. Departementet ønskjer at kommunestyret skal sjå den samla delegasjonen i samanheng. Derfor er det viktig at reglementet inneheld avgjerdsmakta som blir tildelt folkevalde organ og administrasjonssjefen. Kva avgjerdsmakt administrasjonssjefen vel å delegere vidare til administrasjonen, blir ikkje omfatta av lovføresegna. Plikta vil også gjelde kommunar som har parlamentarisk styreform etter kommunelova kapittel 3. 4 Lovfesting av at vedtak i folkevalde organ som hovudregel bør gjerast på grunnlag av politisk innstilling 4.1 Bakgrunn I lokaldemokratimeldinga heiter det mellom anna om tilhøvet mellom folkevalde og administrasjonen, s. 107: Det har det siste tiåret skjedd ei utvikling der mange kommunestyre har valt å overlata ei rekkje saker til administrasjonen å ta stilling til. Mange politikarar opplever også å ha svak innverknad i mange saker fordi dei kjem seint inn i sakshandsaminga. (...) Det er i lys av dette at departementet ønskjer å vurdera ulike ordninger for innstilling til vedtak i saker som skal opp til handsaming i kommunestyret og andre folkevalde organ. Departementet oppfattar spørsmålet om kven som innstiller til vedtak i kommunestyret og 8 Side 19

20 andre folkevalde organ som viktig når det gjeld kven som faktisk har innverknad i politiske saker. Dersom ordføreren eller andre politiske organ får ei meir sentral rolle i førebuinga av saker ved å få hand om retten til å innstilla i saker som skal opp til handsaming i kommunestyret eller andre folkevalde organ, vil det også kunna styrkja politikarane si stilling og makt i kommunen. Den som innstiller i saker som skal handsamast politisk, legg viktige premissar og vil kunne påverke både debatten og avgjerda. Det er derfor viktig for kommunestyret å vere merksam på korleis innstillingsretten best kan innrettast i eit demokratisk perspektiv. 4.2 Gjeldande rett Kommunelova har ingen generell regel om innstillingsrett eller -plikt, verken for administrasjonssjefen, ordføraren eller noko politisk organ. Men kommunelova har reglar om formannskapet si plikt til å gi innstilling til kommunestyret til årsbudsjett ( 45 nr. 2), til økonomiplan ( 44 nr. 6) og til årsrekneskap ( 48 nr. 3). I praksis vil kommunestyret ofte gi faste utval som er oppretta etter 10, i oppgåve å innstille i saker som skal handsamast i kommunestyret. Kommunestyret kan også opprette kommunestyrekomitear som førebur saker for kommunestyret etter 10 a. I ein komitemodell er det naturleg at komiteane formulerer innstilling til vedtak overfor kommunestyret. Vidare er det føresegner i kommunelova som regulerer kontrollutvalet sin innstillingsrett overfor kommunestyret. Sidan det er få føresegner som eksplisitt gir noko organ innstillingsrett, har kommunestyret sjølv eit stort handlingsrom når det gjeld å bestemme kven som skal innstille i saker. Gjeldande rett opnar såleis for fleire variasjonar. Eit typisk eksempel kan vere at administrasjonssjefen innstiller i saker som skal handsamast i eit fast utval eller formannskapet før det går til kommunestyret for å bli endeleg handsama. Når kommunestyret får saka, ligg det føre ei (politisk) innstilling frå det faste utvalet eller formannskapet. I saker der eit fast utval etter å ha fått delegert avgjerdsmakt skal ta ei endeleg avgjerd, er det ofte slik at administrasjonssjefen innstiller til vedtak. Eit alternativ er at saka blir lagd fram for ordføraren før ho blir ferdigstilt, slik at ordføraren kan formulere ei innstilling. Administrasjonssjefen har etter 23 nr. 2 plikt til å sørgje for at saker som skal leggjast fram for folkevalde organ, er forsvarleg utgreidde. Føresegna gir likevel ikkje administrasjonssjefen rett eller plikt til å gi innstilling som ledd i saksførebuinga. Det følgjer av kommunelova 32 nr. 2 at det er leiaren av eit folkevalt organ som set opp sakliste for det enkelte møte. Det er altså leiaren av organet som endeleg godkjenner om ei sak kjem på saklista. Ein muleg ordning er derfor at leiaren av organet formulerer innstilling når administrasjonssjefen overleverer ei ferdig utgreia sak. Det er opp til kommunestyret å fastsetje nærmare kva funksjonar som skal leggjast til administrasjonssjefen, mellom anna om administrasjonssjefen skal innstille i saker som blir lagde fram for folkevalde organ. Dersom kommunestyret ikkje har bestemt noko særskilt om innstillingsrett, er det nok i praksis vanleg at administrasjonssjefen innstiller som ledd i saksførebuinga. 9 Side 20

21 4.3 Vurderingar og forslag frå departementet I lokaldemokratimeldinga blei det peikt på at det i stor grad er praksis i Kommune-Noreg å la administrasjonssjefen stå for innstillinga til vedtak i saker som skal handsamast i kommunestyret. Om dette heiter det, s. 108: Det er uheldig om dette botnar i ei misoppfatning om at administrasjonen har automatisk rett til å innstilla i alle typar saker. Kommunestyret får då ikkje utnytta det spelerommet kommunelova legg til rette for når det gjeld arbeids- og funksjonsordninga mellom politikk og administrasjon. Det blei derfor signalisert at det kan vere aktuelt med tiltak for å gjere det tydeleg at kommunestyret faktisk står fritt til å avgjere kven som skal innstille i saker til vedtak i kommunestyret og andre folkevalde organ. Organisasjonsdatabasen til departementet inneheld opplysningar om kva kommunale og fylkeskommunale organ som kjem med innstilling før det blir gjort vedtak i kommunestyret og fylkestinget.' Når det gjeld tiltak i form av lovendringar, vurderte departementet tre alternativ: Alternativ nr. 1 er å halde fast ved gjeldande rett, men synleggjere dette gjennom at prinsippet om at kommunestyret sjølv avgjer kven som skal innstille i saker, kjem direkte fram i lova. Alternativ nr. 2 er at kommunestyret sjølv blir pålagt å ta aktivt stilling til innstillingsinstituttet. I det ligg det at kommunestyret må ta stilling til om det skal vere innstilling i saker som blir handsama av kommunestyret og andre folkevalde organ, og i så fall kven det er som skal stå for innstillinga. Alternativ nr. 3 er å lovfeste politisk innstilling. Dette kan til dømes gjennomførast ved å la ordføraren innstille til vedtak i saker som skal handsamast i kommunestyret. Eit alternativ kan vere å gi denne funksjonen til kommunestyrekomitear. Formålet med dette forslaget er mellom anna å invitere til politisk debatt i større grad. Det minst inngripande alternativet er nr. 1. Med dette alternativet blir ikkje kommunestyret pålagt ei handlingsplikt, men ein ønskjer gjennom å lovfeste prinsippet å synleggjere for kommunestyret kva handlingsrom det har når det gjeld innstillingsrett. Departementet er likevel usikker på om dette alternativet vil vere tilstrekkeleg for å oppfylle målet om eit medvite og aktivt tilhøve til innstillingsinstituttet frå kommunestyret si side. Det mest inngripande alternativet er nr. 3. Departementet meiner at å påleggje ei ordning med politisk innstilling er eit for stort inngrep i kommunen si moglegheit til sjølv å bestemme sine eigne sakshandsamingsrutinar. Departementet gav i lokaldemokratimeldinga, s. 109, uttrykk for at alternativ nr. 2 er det mest aktuelle. Til grunn låg ei avveging mellom kryssande omsyn. Ved å påleggje kommunestyret å ta aktivt stilling til innstillingsinstituttet, får ein medvit omkring dette ansvaret. Samstundes tek ein omsyn til kommunen si moglegheit til sjølv å bestemme sine eigne sakshandsamingsrutinar. Dette fordi alternativet ikkje peiker på at politisk innstilling bør eller skal gjennomførast. 1 Organisasjonsdatabasen (NIBR-rapport 2008:20) er publisert på heimesidene til departementet: eringen. no/pages/ /2008.pdf. 10 Side 21

22 Sjølv om departementet ikkje ønskjer å påleggje alle kommunar å praktisere ei ordning med politisk innstilling, vil departementet likevel framheve kva slags betydning ei slik ordning kan ha. Departementet viser til lokaldemokratimeldinga, s : Departementet oppfattar spørsmålet om kven som innstiller til vedtak i kommunestyret og andre folkevalde organ som viktig når det gjeld kven som faktisk har innverknad i politiske saker. Dersom ordføraren eller andre politiske organ får ei meir sentral rolle i førebuinga av saker ved å få hand om retten til å innstilla i saker som skal opp til handsaming i kommunestyret eller andre folkevalde organ, vil det også kunna styrkja politikarane si stilling og makt i kommunen. I tillegg til dette vil departementet peike på at politisk innstilling vil kunne vitalisere det politiske arbeidet. Det er grunn til å tru at debatten rundt politiske saker vil auke, og bli meir engasjerande viss det ligg ein politisk innstilling i botn. Det er og departementets oppfatning at politisk innstilling bidreg til ein tydlegare skilnad mellom politikk og administrasjon. Administrasjonssjefen si hovudoppgåve er å sjå til at dei saker som blir lagd fram for folkevalde organ, er greia ut på ein forsvarleg måte. Administrasjonssjefen skal ikkje opptre som ein politisk aktør. Ei ordning med politisk innstilling vil leggje til rette for at det ikkje skjer. Departementet meiner etter dette at alternativ 2 frå lokaldemokratimeldinga ikkje i tilstrekkeleg grad tek i vare dei omsyna som taler for politisk innstilling. Derfor vil departementet føreslå ei lovendring som kombinerar element frå alternativ 2 og alternativ 3. Lovforslaget legg opp til at kommunestyret må handsame ei sak om innstillingsinstituttet og gjere vedtak om kven som skal stå for innstillinga til dei ulike folkevalde organa. Departementet vil i lovforslaget gje signal om at kommunane som hovudregel bør praktisere ei ordning med politisk innstilling. Lovforslaget legg opp til at innstillinga blir formulert av anten leiaren for organet som skal handsame saka eller av eit folkevalt organ. Eit døme på det første kan vere at ordføraren står for innstillinga i saker som skal handsamast av formannskapet. Eit døme på det siste kan vere at formannskapet eller eit hovudutval står for innstillinga i saker som skal handsamast i kommunestyret. Departementet ønskjer ikkje å påleggje ei ordning med politisk innstilling, og opnar for at også administrasjonssjefen kan få fullmakt til å formulere innstillinga. Sjølv om det blir fastsett reglar om innstillingsrett, får ikkje dette innverknad på utgreiingsplikta til administrasjonssjefen etter 23 nr. 2. Departementet ser likevel ikkje bort frå at ein politisk innstillingsrett vil kunne påverke utgreiingane frå administrasjonssjefen ved at dei får ei breiare tilnærming enn dei elles ville ha fått. I situasjonar der instansen som innstiller, fremmar ei anna innstilling enn administrasjonssjefen ville ha gjort, kan ein tenkje seg at innstillinga inneheld forslag eller inneber konsekvensar som administrasjonssjefen ikkje har greidd ut, til dømes av juridisk eller økonomisk karakter. Administrasjonssjefen må i slike tilfelle ha rett - og under nærmare omstende plikt - til å gjere det vedtaksføre organet merksam på det. Slike situasjonar vil ein likevel til ein viss grad kunne unngå gjennom ei brei utgreiing frå administrasjonssjefen som nettopp tek høgd for politiske innstillingar som det er sannsynleg kan bli fremma. Departementet vil også presisere at administrasjonssjefen ikkje i noko høve kan fremme ei eiga innstilling dersom kommunestyret har bestemt noko anna. Ei innstilling er eit forslag til vedtak som organet skal votere over. Kommunestyret må altså ta stilling til kven som skal innstille i saker som kommunestyret skal handsame. Departementet ser ikkje behov for å innføre reglar om handheving overfor kommunar som 11 Side 22

23 ikkje gjer vedtak om innstillingsrett i tråd med forslaget. Regelen om at vedtak like fullt er gyldige, vil gjelde her på same måte som dersom det ikkje er laga nytt delegasjonsreglement, jf kapittel 3. Departementet føreslår etter dette at det som hovudregel skal vere politisk innstilling i saker som folkevalde organ handsamar, men at kommunestyret kan gjere unntak frå hovudregelen. Plikta vil også gjelde kommunar som har parlamentarisk styreform etter kommunelova kapittel 3. 5 Ny føresegn om etablering av fylkesråd og kommuneråd i fylke og kommunar med parlamentarisk styringsform 5.1 Bakgrunn I 1986 starta Oslo kommune, som den første kommunen i landet, eit forsøk med parlamentarisk styringssystem. Kommunal parlamentarisme blei seinare heimla i kommunelova av Etter at lova blei vedteken, har også Bergen kommune og fire fylkeskommunar (Troms, Nordland, Nord-Trøndelag og Hedmark) innført parlamentarisk styringsform. I tråd med kommunelova skal kommunestyret sjølv opprette eit kommuneråd som den øvste leiinga av kommuneadministrasjonen, jf. 19 i kommunelova. Etter gjeldande rett blir rådet danna ved at det blir valt av kommunestyret, jf. kommunelova 19 nr I tråd med dette røysta Oslo kommune over forslag til byråd fram til Frå 2003 har Oslo kommune, med heimel i forskrift om vedtekter for byrådsdannelser i Oslo kommune av nr. 1770, praktisert følgjande forsøk: Når den parlamentariske situasjonen i bystyret tilseier det, har ordføraren på vegner av bystyret plikt til å gi ein byrådsleiarkandidat i oppdrag å danne nytt byråd. Det kan dreie seg om den parlamentariske situasjonen etter eit val, men og om situasjonar som oppstår i perioden kommunestyret er valt for. Ordføraren peiker ut den byrådsleiarkandidaten som ordføraren etter politiske sonderingar trur kan samle størst mogleg oppslutning i bystyret for byrådet sitt. Byrådsleiaren utnemner sjølv medlemmene av byrådet. Ein byråd fråtrer som følgje av at byrådsleiaren vedtek det, eller som følgje av at bystyret har vedteke mistillit. Dersom byrådsleiaren sjølv fråtrer, skal heile byrådet fråtre. Ved skifte av byråd blir det gamle byrådet sitjande til det nye har konstituert seg. Grunnen Oslo kommune gav opp for å søkje om forsøk, bygde på tre hovudpunkt. For det første ønskte ein å tilpasse reglane for kommunal parlamentarisme til den nasjonale parlamentariske ordninga og dermed reindyrke den parlamentariske modellen på kommunenivå. For det andre viser kommunen til at reglane i kommunelova for val av byråd kan opne for taktikkeri, skinnavrøystingar, passive fleirtal og ustabile politiske alliansar. Slike tilhøve var regelmessig oppe til debatt i Oslo bystyre, og det var uvisse om korleis reglane var å forstå, før forsøket blei vedteke. For det tredje er det eit ønske om å klargjere og styrkje ordførarrolla, gjennom å gi ordføraren oppgåver som liknar den stortingspresidenten har i samband med regjeringsskifte. Forsøket blei opphavleg godkjent for fire år fekk Oslo kommune forlengt forsøksperioden med to år for å få eit breiare evalueringsgrunnlag gav 12 Side 23

24 departementet Oslo kommune lov til å halde fram med forsøket i to år til, dvs. fram til 19. februar I sak 338 av 2008 i Oslo bystyre tok Oslo kommune initiativ overfor Kommunal- og regionaldepartementet med sikte på ei lovendring, slik at ordninga som er utprøvd i forsøket, kan lovfestast som ei alternativ ordning. 5.2 Gjeldande rett Ved etableringa av parlamentarisk styreform er utgangspunktet i kommunelova 19 at det er kommunestyret sjølv som skal opprette eit kommuneråd som den øvste leiinga av kommuneadministrasjonen. Kva ansvar og makt kommunerådet skal ha, er fastsett i kommunelova 20. I dei tilfella kommuneråd blir innførte, følgjer det av kommunelova 19 nr. 2 at ordninga med administrasjonssjef (rådmann) fell bort. Når ei parlamentarisk styreform blir ført vidare, vel kommunestyret sjølv eit råd i det konstituerande møtet etter eit kommunestyreval (kommunelova 19 nr. 3). Når kommunestyret sjølv har vedteke at det sitjande rådet skal fråtre eller rådet har varsla at det vil fråtre, skal nytt råd veljast seinast i det neste møtet. Rådet tiltrer straks det er valt. Det følgjer av kommunelova 19 nr. 4 at forslaget til råd skal innehalde så mange namn på personar som ein ønskjer å ha i rådet, og peike på kven som skal vere leiar og nestleiar i rådet. Føresegnene om kjønnsmessig balanse i 38 a nr. 3 første og andre punktum gjeld tilsvarande. Det må anten røystast for eitt av forslaga eller røystast blankt. Det forslaget som får flest røyster, er valt. Ligg det føre fleire enn to forslag, må eit forslag likevel ha tilslutning frå fleirtalet av røystene for å vere valt. Får ingen av forslaga slik tilslutning, skal det røystast på nytt over dei to forslaga som fekk flest røyster. Det forslaget som ved denne avrøystinga får flest røyster, er valt. Eit forslag om at rådet skal fråtre, må setjast fram i møte. Forslaget skal handsamast i neste møte med mindre to tredjedelar av dei som er til stades på møtet, krev avrøysting straks. Rådet må gi beskjed i møte om at det fråtrer (kommunelova 19 nr. 5). Fråtrer ein medlem av rådet etter vedtak eller etter eige ønske, skal det veljast ein ny medlem etter forslag frå rådet. Dersom leiaren fråtrer, skal det veljast nytt råd (kommunelova 19 nr. 6). Det følgjer av kommunelova 19 nr. 7 at den som blir vald som medlem av kommunerådet, fråtrer dei andre kommunale verva sine i funksjonsperioden. Kommunestyret kan velje setjemedlemmer for andre verv enn kommunestyremedlem for den tida han eller ho er medlem av kommunerådet. 5.3 Nærmare om forsøket med byrådsdanningar Reglementet for forsøket med byrådsdanningar i Oslo kommune blei fastsett av Oslo bystyre 27. november 2002 med heimel i lov 26. juni 1992 nr. 87 om forsøk i offentlig forvaltning 5 andre ledd. Reglementet blei stadfesta av Kommunal- og regionaldepartementet 19. desember 2002 med heimel i forsøkslova 5 første ledd, jf. kgl.res. av 11. desember 1992 nr Side 24

25 Reglane i forskrifta omhandlar ei ny ordning for byrådsskifte i Oslo kommune - innanfor eit eksisterande parlamentarisk styringssystem. Når den parlamentariske situasjonen i bystyret tilseier det, har ordføraren ifølgje forskrifta på vegner av bystyret plikt til å gi ein byrådsleiarkandidat i oppdrag å danne nytt byråd. Ordføraren peiker ut den byrådsleiarkandidaten han eller ho etter politiske sonderingar trur kan samle størst oppslutning i bystyret for byrådet sitt. Skjer eit byrådsskifte som følgje av eit kommunestyreval, skal den personen som til kvar tid formelt sit med ordførarvervet, ha oppdraget. Når det gjeld konstitueringa av byrådet, følgjer det av forskrifta at den utpeikte byrådsleiarkandidaten sjølv set saman leiarkollegiet sitt, og at det nye byrådet konstituerer seg sjølv. Byrådsleiaren kan sjølv når som helst skifte ut medlemmer av byrådet og bestemme korleis byrådet skal vere sett saman. Forskrifta presiserer at dei alminnelege reglane for kven som kan stille til val, i kommunelova 14, gjeld tilsvarande for kva personar som kan ha byrådsverv. Byrådet sender melding til bystyret om samansetninga av byrådet straks det har konstituert seg, og straks det har skjedd endringar i samansetninga av byrådet. Medan funksjonstida for byrådet etter 19 følgjer kommunestyreperioden, er funksjonstida for byrådet etter forsøksordninga uavhengig av valperioden. Ved skifte av byråd blir byrådet som fråtrer, sitjande inntil eit nytt byråd har konstituert seg. Eit forslag om at byrådet skal fråtre, må setjast fram i bystyremøte. Forslaget skal handsamast i neste bystyremøte med mindre to tredjedelar av dei som er på møtet, krev avrøysting straks. Dersom byrådet fråtrer, skal det gi beskjed i bystyremøte. Ein medlem av byrådet fråtrer - bortsett frå i tilfelle som er nemnde i 2-2 andre ledd i forskrifta - etter vedtak eller etter eige ønske. Dersom byrådsleiaren fråtrer, skal heile byrådet fråtre. Forskrifta erstattar kommunelova 19 nr. 3 og nr. 4, og 19 nr. 6 om val av byråd og byrådar gjeld ikkje i forsøket. 5.4 Evalueringa av forsøket med byrådsdanningar Forsøket med nye reglar for byrådsdanningar i Oslo blei, etter initiativ frå Oslo kommune, evaluert av Norsk institutt for by- og regionforskning (NIBR). NIBR la i april 2008 fram rapporten «Innsetting eller utpeking? Evaluering av forsøk med nye regler for byrådsdannelser i Oslo» (NIBR-rapport 2008:10). Rapporten blir innleia med eit teoretisk bakteppe i form av ein diskusjon om tilhøve knytte til maktfordeling, parlamentarisme og byrådsdanning. Rapporten gjer vidare greie for kva effektar forsøksordninga med utpeiking har hatt. Rapporten peiker på at ordførarrolla har blitt tydelegare, og at ordføraren potensielt får meir makt. I samandraget heiter det: Mens ordføreren under systemet med innsettingsvedtak ivaretok en forholdsvis passiv rolle som leder av bystyrets forhandlinger, innebærer dagens forsøksordning - med utpeking - at ordføreren aktivt skal søke frem til kandidater som ledere av byrådet. 14 Side 25

26 Evalueringen viser at informantene er enige om at ordføreren har fått en tydeligere og potensielt mer innflytelsesrik rolle gjennom utpekingsforsøket, selv om de er usikre på hvor mye makt dette innebærer. Særlig gjelder dette ved uavklarte parlamentariske situasjoner, dvs. i en krisesituasjon. Derfor er det også særdeles viktig at ordføreren etablerer god kontakt med gruppeledere og bystyret som sådan i de øvrige deler av ordførergjerningen. Viktigheten av at ordføreren opptrer upolitisk i rollen framheves også. Vidare gjer rapporten greie for diskusjonen om korleis ein skal definere ein parlamentarisk situasjon. I samandraget heiter det: Et spørsmål det imidlertid er mer uenighet om er definisjonen av en parlamentarisk situasjon. Når bør eller kan ordføreren gripe inn for å sondere om det finnes alternative byrådsalternativer? Kan andre situasjoner enn mistillitsforslag, kabinettspørsmål og endret politisk sammensetning av bystyret forstås som en parlamentarisk situasjon? I evalueringen knyttes dette særlig til situasjoner med større endringer i byrådets sammensetning som da byrådet Lae ble endret i 2003, samt spørsmålet om ordfører bør gå en rutinemessig sonderingsrunde etter valg. Det stilles spørsmål ved om begrepet parlamentarisk situasjon bør defineres nærmere i vedtektene. I likhet med våre informanter er vi svært tvilende til om det er et slikt behov eller om det vil være en hensiktsmessig vei å gå i en eventuell videreutvikling av dagens ordning. Til syvende og sist vil det være byrådsleder som avgjør når en parlamentarisk situasjon har oppstått. Dersom ordføreren engasjerer seg før det er avklart at byrådet går av, vil hans rolle lett kunne bli oppfattet som politisk. Rapporten viser også til at byrådsleiarrolla er blitt noko meir sjølvstendig, men at personlege eigenskapar og politiske konstellasjonar i bystyret kan vere viktigare for tilhøvet mellom bystyre og byråd enn sjølve ordninga med utpeiking. I samandraget står det: Med utpekingsordningen kan byrådslederkandidaten/ byrådsleder sies å få en sterkere og mer selvstendig rolle, både i valget av byrådsmedlemmer og ved etablering av byrådet, og ved eventuelle skifter av enkeltpersoner i byrådet. Informantene er enige om at byrådslederen har fått en noe mer selvstendig rolle gjennom utpekingsordningen. Men det er høyst usikkert hvor mye ordningen betyr i forhold til personlige egenskaper, erfaring og tillit. Antakelig har disse egenskapene vesentlig mer effekt enn de tidligere reglene som til en hver tid finnes for byrådsdannelser. Det er enighet om at utpekingsordningen kanskje på kort sikt medfører at byrådslederen og byrådet fremstår som mer autonomt i forhold til bystyret, og en bør selvsagt være oppmerksom på eventuelt uheldige effekter av slik utvikling, men på sikt vil de grunnleggende politiske konstellasjonene i bystyret være det helt avgjørende for forholdet mellom byråd og bystyre. Rapporten framhevar også at ein med utpeikingsordninga enno må rekne med ei viss samanblanding av bystyrekonstituering og byrådsdanning. NIBR skriv: I debattene forut for utpekingsforsøket var sammenveving av bystyrekonstituering og byrådsdannelse et sentralt tema. Dette fikk også stor oppmerksomhet i evalueringen. Rent praktisk innebærer en slik sammenveving at utpeking av byrådsleder og dannelse av byråd knyttes opp mot prosessen med å fordele andre kommunale verv, som ordfører, varaordfører og komitelederverv. Evalueringen viser at en viss sammenblanding av prosessen rundt bystyrekonstituering og byrådsdannelse/vurderinger av effekter for et sittende byråds parlamentariske fremtid kan være vanskelig å unngå, uansett regler for byrådsdannelse. En bør imidlertid være oppmerksom på faren for at denne sammenvevingen kan uthule den ønskede rollefordelingen mellom ordfører og byrådsleder, og konsekvensene av at fordelingen av verv i bystyret bindes opp i bystyreperioden, uavhengig av byrådets skjebne. 15 Side 26

27 Erfaringane frå forsøksordninga reiser også spørsmål om det er behov for debatt om tiltredingserklæring og reglar for fordeling av ordførar- og varaordførarverv. I oppsummeringa heiter det: På bakgrunn av diskusjonen (...) spør mange av våre informanter om det i dagens bystyre finnes gode nok arenaer for mer prinsipiell politisk debatt om hva byrådet står for, samt hvordan det kan kompenseres for noen av de uheldige effektene som sammenveving av bystyrekonstituering og byrådsdannelse oppleves å gi. Mange er enige om at verken dagens debatt om byens tilstand eller budsjettforhandlingen bidrar på en god nok måte til prinsipielle diskusjoner om byrådets overordnede politiske program. Mange ønsker seg en formell «trontaledebatt»/byrådserklæringsdebatt. Når det gjelder sammenvevingsproblematikken kan et forslag om å se hen til Stortinget; til prinsippet og praksisen med at det største posisjonspartiet tildeles ordføreren, mens det største opposisjonspartiet tildeles varaordførervervet, være et alternativ. (...) en slik løsning kan bidra til å imøtekomme noen av opposisjonens behov når ordførerens utpekingsrolle blir utløst, i sær når en står ovenfor parlamentariske krisesituasjoner hvor posisjon og opposisjon er uenig om tolkingen av situasjonen. Rapporten vurderer vidare om utpeikingsordninga verkar inn på korleis partia voterer. I samandraget av rapporten heiter det: Noe av hensikten med å innføre en ny prosedyre for etablering av byråd var å bidra til å skape et grunnlag for klarere skille mellom posisjon og opposisjon i kommunepolitikken. Det kan imidlertid argumenteres for at utpekingsprosedyren også kan gjøre partienes standpunkt i forhold til byrådet mindre synlig, fordi det ikke skjer en eksplisitt avstemming over byrådet. For å se nærmere på disse spørsmålene er det i evalueringen gjennomført en analyse av voteringene i Oslo bystyre i 2006 sammenlignet med tilsvarende data fra 1991 og 1997, i tillegg til intervjumaterialet. Det er imidlertid ikke enkelt å slutte noe sikkert om utpekingsforsøkets betydning for partienes voteringsatferd på bakgrunn av denne analysen. I hovedsak ser forskjellene mellom 1991, 1997 og 2006 ut til å kunne forklares med forskjellige partikonstellasjoner i byrådet og bystyret på de ulike tidspunktene. Men ved at utpekingsforsøket gir noen andre rammebetingelser for aktørenes atferd i bystyret enn det man hadde under innsettingsordningen, kan dette ha gitt partiene noe større frihet til å markere sine primære standpunkter til konkrete politiske saker. Til slutt i rapporten blir det drøfta om ordninga med utpeiking bidreg til ei meir «robust» parlamentarisk styringsform. Om dette skriv NIBR: I et innlegg i forbindelse med 20-årsmarkeringen av den parlamentariske styringsmodellen i 2006 argumenterte byrådsleder Lae for at utpekingsordningen hadde bidratt til å utvikle et mer robust parlamentarisk system. (...). Oppsummeringsvis kan en kanskje si at politikkens tyngdelover og den parlamentariske kulturen alt i alt er viktigere enn de regler som til en hver tid måtte gjelde for byrådsdannelser. Likevel er vi langt på vei tilbøyelig til å konkludere med at utpekingsordningen har bidratt til å gjøre den parlamentariske styringsmodellen i Oslo mer robust, her forstått som muligheten til å få etablert et stabilt og styringsdyktig byråd. Evalueringen viser at gitt dagens mandatfordeling i Oslo bystyre, så vil utpekingsordningen nokså utvilsomt være bedre egnet til å skape parlamentarisk stabilitet og forutsigbarhet enn ordningen med innsettingsvedtak. Dette er en situasjon som opposisjonen tidvis kan tjene på. I tillegg har bevissthet rundt ordførerens rolle og sammenhengen mellom byrådsdannelser og konstituering av bystyret økt som følge av forsøket. Og sist, men ikke minst, har en fått en modell som i større grad enn tidligere 16 Side 27

28 rendyrker den parlamentariske logikken og som sådan er blitt enda bedre tilpasset den nasjonale parlamentariske modellen i Norge. 5.5 Vurderingar og forslag frå departementet Bør det innførast ei føresegn om at ordføraren på vegner av kommunestyret pliktar å gi ein kommunerådsleiarkandidat i oppdrag å danne nytt kommuneråd? Departementet viser til at kjernen i den kommunale parlamentarismen er at det øvste administrative leiaransvaret er lagt til eit politisk valt organ, eit kommuneråd som fungerer som «kommuneregjering», jf. kommunelova 19 nr. 1. Dette organet er parlamentarisk ansvarleg overfor kommunestyret. Som følgje av det er kommunestyret framleis det øvste organet i kommunen. Departementet viser til at ei eventuell innføring av ei alternativ ordning for danning av kommuneråd ikkje får innverknad på prinsippet om at kommunestyret har status som det øvste organet i kommunen. Etter kommunelova 19 nr. 3 blir kommunerådet valt av kommunestyret sjølv ved fleirtalsval. Uttrykket «selv» i lova inneber at val av medlemmer til kommunerådet ikkje kan delegerast. Føresegna i 19 nr. 4 regulerer sjølve valet av rådet. Det skal røystast over forslag til råd samla, ikkje over forslag til enkeltmedlemmer, og det skal gå fram av forslaget kven som er leiar, og kven som er nestleiar. Når ein medlem fråtrer, skal det veljast ein ny medlem etter forslag frå rådet. Dersom leiaren fråtrer, skal det veljast nytt råd. Spørsmålet som reiser seg, er om det er behov for ein alternativ framgangsmåte for å danne kommuneråd. I så fall må ein ta stilling til korleis ei slik ordning skal etablerast. Departementet legg til grunn at forsøket i Oslo kommune med å peike ut byråd har gitt eit godt grunnlag for å vurdere om og eventuelt på kva måte ein kan lovfeste ei alternativ ordning for å etablere kommuneråd. Det viser i den samanhengen til at forsøket i Oslo har vart sidan 2003, og at ordninga med å peike ut byråd er grundig evaluert (NIBR 2007). Når det gjeld ønsket om å tilpasse reglane for kommunal parlamentarisme til den nasjonale parlamentariske ordninga, viser departementet til at funksjonen til eit kommuneråd ikkje er heilt samanfallande med den funksjonen regjeringa har på nasjonalt nivå. Departementet viser i den samanhengen til at eit kommuneråd ikkje vil ha utøvande makt på same måte som regjeringa etter Grunnloven har på statleg nivå. Etter ordlyden i kommunelova vil eit kommuneråd berre ha plikt til å setje i verk vedtak og sørgje for ei forsvarleg saksførebuing. Rådet har i utgangspunktet inga anna avgjerdsmakt enn den som følgjer av ansvaret som leiar for administrasjonen. Om kommunerådet skal utøve makt, til dømes gjere enkeltvedtak, oppnemne styre og liknande, må kommunestyret delegere avgjerdsmakt til rådet. Noko som kan tale mot innføring av eit alternativ til dagens ordning, er det formelle argumentet om at kommunestyret sjølv bør velje rådet, fordi rådet får kompetansen sin frå kommunestyret. Ser ein saka i denne samanhengen, kan det hevdast at det er unaturleg at andre enn kommunestyret sjølv vel rådet. Departementet viser likevel til at kommunerådet i alle høve vil vere avhengig av tillit frå kommunestyret, uavhengig av om rådet blir valt, eller om leiaren av rådet blir peikt ut av ein ordførar. Ei ordning der ein ordførar etter sonderingar peiker ut den som skal danne kommuneråd, trur vi derfor vil kunne fungere like godt, all den tid eit råd som ikkje har tillit i kommunestyret, ikkje vil kunne halde fram. Departementet viser i den samanhengen til at det ikkje er eit krav om tillitsvotum frå kommunestyret ved val av råd. Dette kjem til uttrykk ved at medlemmene kan røyste blankt ved valet. Høvet til å røyste blankt er basert 17 Side 28

29 på at det skal vere mogleg å kome fram til smidige prosessar for etablering av nytt kommuneråd. Avrøystinga vil først og fremst synleggjere kva som er det parlamentariske grunnlaget for det rådet som er valt. På den andre sida kan ein spørje om det burde vere nødvendig med eit formelt val for å få brakt dette på det reine. Det er ikkje eit mål i seg sjølv at parlamentarismen på kommunalt nivå i størst mogleg grad skal vere lik parlamentarismen på nasjonalt nivå. Likevel forstår departementet at enkelte kommunar ser det som føremålstenleg å etablere eit system som i størst mogleg grad avspeglar parlamentarismen på nasjonalt nivå. Dei parlamentariske prinsippa på nasjonalt nivå er velprøvde og betre kjende for folk enn ordningar som spesifikt knyter seg til den kommunale parlamentarismen. Desse omsyna kan tilseie at det bør opnast for ei alternativ ordning for danning av kommuneråd. Evalueringa i Oslo kommune viser at ein ved utpeikingsordninga har fått ein modell som i større grad enn tidlegare reindyrkar parlamentarismen i seg sjølv, og at ordninga framstår som meir parallell med den nasjonale parlamentariske modellen. Departementet viser også til at evalueringa av ordninga i Oslo har vist at utpeikingsordninga har vore med på å gjere den parlamentariske styringsmodellen i Oslo meir robust, dvs. gjort det lettare å få etablert eit stabilt og styringsdyktig byråd. I forsøket i Oslo kommune var det også eit ønske om å klargjere og styrkje ordførarrolla gjennom å gi ordføraren oppgåver som liknar den stortingspresidenten har i samband med regjeringsskifte. Evalueringa av ordninga i Oslo viser at medvitet om ordførarrolla og samanhengane mellom byrådsdanningar og konstituering av bystyret har auka som følgje av forsøket. Departementet meiner at dette også kan tale for å etablere eit alternativ til dagens ordning. Departementet vil likevel streke under at lovføresegna må utformast slik at det er ordføraren på vegner av kommunestyret som peiker ut kva kommunerådsleiarkandidat som skal få i oppdrag å danne kommuneråd, dvs. at kommunestyret ikkje blir fråteke instruksjonsmakta si. I motsett fall vil ein stå overfor ein situasjon som grip inn i dei fundamentale reglane om funksjons- og kompetansedeling mellom kommunestyre og ordførar, jf kommunelova kap. 2. Følgjeleg kan ein ikkje bestemme at ordføraren skal ha denne makta aleine, det må gå fram av lovteksten at kommunestyret framleis sit med instruksjonsmakta si. Departementet meiner at det er viktig at det er klare roller når det skal etablerast kommuneråd, og legg til grunn at ordninga som blir nytta, kan bidra til å sikre stabil politisk styring. Departementet meiner at ordninga med utpeiking, slik ho blir praktisert i Oslo, tek vare på desse omsyna, og viser til oppsummeringa i Oslo kommune (byrådsak 118 av 5. juni 2008), som i all hovudsak sluttar seg til vurderinga til NIBR, som er gjengitt tidlegare (s. 16). Departementet viser til at måten kommuneråd blir oppretta på, bør vekkje tillit hos veljarane og hos politikarane i kommunane. Korleis ein best tek vare på desse omsyna, kan variere frå kommune til kommune. Ei ordning som passar for ein kommune, treng ikkje passe like godt for andre. Slik departementet vurderer saka, ser forslaget om utpeiking av kommuneråd ut til å vareta omsyna bak reglane om danning av kommuneråd på ein like god måte som i gjeldande rett. Departementet finn heller ikkje grunn til å oppheve ordninga slik vi kjenner henne i dag, all den tid ordninga med val av kommuneråd ser ut til å vere godt innarbeidd i mellom anna fylkeskommunane. Departementet meiner derfor at lovverket bør opne for å danne kommuneråd etter alternative ordningar. Departementet føreslår på denne bakgrunnen at kommunestyre kan vedta ei ordning som gir ordføraren rett og plikt til å peike ut kommunerådsleiaren. Departementet føreslår at 18 Side 29

30 utpeikingsordninga blir eit alternativ til den gjeldande ordninga, ved at det blir teke inn ei ny lovføresegn i kommunelova. Nærmare om innhaldet i ei alternativ ordning for å danne kommuneråd Departementet meiner at det er mest føremålstenleg at det blir teke inn ei eiga føresegn i kommunelova 18, som har føresegner om innføring og oppheving av kommunal parlamentarisme. I forslaget som ligg føre, er det kommunestyret sjølv som avgjer om danninga av kommuneråd skal skje ved val, jf. gjeldande 19 i kommunelova, eller etter dei nye føresegnene om utpeiking av ein kommunerådsleiar, som igjen set saman kollegiet sitt. Departementet presiserer at dette inneber at ein må følgje alle reglane for den ordninga ein har valt å følgje, og at ein kommune ikkje kan følgje enkeltreglar frå dei ulike føresegnene. Ein kommune som har bestemt seg for å danne kommuneråd etter den nye 19 a som er føreslått, kan når som helst bestemme at danning av kommuneråd igjen skal skje etter 19, og omvendt. Departementet finn ikkje grunn til å lovfeste dette særskilt, all den tid departementet meiner dette kan utleiast av den nye 18 nr. 4 som er føreslått. Departementet meiner at det kan vere føremålstenleg å lovfeste tilsvarande føresegner som 2-1, 2-2, 2-3 og 2-4 i den gjeldande forskrifta om vedtekter for byrådsdanningar i Oslo kommune. Det vil innebere at når den parlamentariske situasjonen i kommunestyret tilseier det, har ordføraren på vegner av kommunestyret plikt til å gi ein kommunerådskandidat i oppdrag å danne nytt kommuneråd. Ordføraren peiker ut den kandidaten som ordføraren etter politiske sonderingar meiner kan samle størst oppslutning i kommunestyret for kommunerådet sitt. Departementet viser til at det i evalueringa frå Oslo kommune er reist spørsmål om det bør definerast nærmare i regelverket kva ein parlamentarisk situasjon er, dvs. spørsmålet om i kva tilfelle ordføraren bør gripe inn for å sondere om det finst andre kommunerådsalternativ. Departementet meiner det ikkje er nødvendig å lovfeste kva som er å rekne som ein parlamentarisk situasjon, all den tid det til sjuande og sist vil vere ordføraren som avgjer når ein slik situasjon har oppstått. I mange tilfelle vil også kommunestyret/ kommunestyremedlemmer engasjere seg, noko som vil bidra til ei nødvendig avklaring. Det har i denne samanhengen også vore reist spørsmål om ordføraren bør gjere ein rutinemessig sonderingsrunde etter val. Departementet meiner at det ikkje er nødvendig å lovfeste ein slik regel, og viser også til at det kan vere vanskeleg om ordføraren engasjerer seg politisk før det er avklart om kommunerådet går av, da rolla hans lett ville kunne bli oppfatta som politisk. Er skifte av kommuneråd følgje av eit kommunestyreval, meiner departementet at det er den personen som til kvar tid formelt har ordførarvervet som skal ha oppdraget. Årsaka er at det kan vere uheldig om det oppstår tvil om det er den avtroppande eller påtroppande ordføraren som skal stå for utpeikinga. Ved å vise til at det er den til kvar tid sitjande ordføraren som skal ha denne oppgåva, blir ein eventuell tvil rydda av vegen. Vi føreslår at kandidaten som er utpeikt, sjølv set saman kollegiet sitt, og at det nye kommunerådet konstituerer seg sjølv. Vidare føreslår vi at leiaren av rådet når som helst kan skifte ut medlemmer av rådet, og bestemme korleis rådet skal vere sett saman. Vidare føreslår vi at kommunerådet skal sende melding til kommunestyret om samansetninga av rådet straks det har konstituert seg, og straks det har skjedd endringar i samansetninga av 19 Side 30

31 det. Vidare inneber ordninga at funksjonstida til kommunerådet vil vere uavhengig av valperioden for kommunestyret. Ved skifte av kommuneråd inneber forslaget at rådet som fråtrer, blir sitjande inntil eit nytt råd har konstituert seg. Eit forslag om at rådet skal fråtre, må setjast fram i kommunestyremøte. Det er lagt til grunn at forslaget skal handsamast i neste kommunestyremøte, med mindre to tredjedelar av dei som er på møtet, krev avrøysting straks. Rådet skal gi beskjed i kommunestyremøte om at det fråtrer. Ein medlem av rådet fråtrer når leiaren av rådet bestemmer det, etter vedtak eller etter eige ønske. Dersom rådsleiaren fråtrer, skal heile rådet fråtre. Departementet meiner at det ikkje er nødvendig å presisere at dei alminnelege reglane for å bli vald i kommunelova 14 skal brukast tilsvarande for kva personar som kan ha verv i kommunerådet, all den tid dette følgjer direkte av lova sjølv. Føresegnene om kjønnsmessig balanse i 38 a nr. 3 første og andre punktum vil bli brukte, ved at 19 a får ei tilsvarande føresegn om dette som i Økonomiske og administrative konsekvensar Departementet meiner at forslaget om kvalifisert fleirtal for å endre medlemstalet i kommunestyre ikkje får administrative og økonomiske konsekvensar av noko særleg omfang. Departementet ser likevel at for kommunar som ønskj er å redusere ressursbruken sin ved å redusere talet på kommunestyrerepresentantar, vil forslaget kunne ha indirekte økonomiske konsekvensar, da det blir vanskelegare å setje i verk ein slik reduksjon. Handsaming av delegasjonsreglement og innstillingsrett inneber eit visst administrativt arbeid, men har ikkje store administrative og økonomiske konsekvensar. Prosessar av denne typen må ein dessutan tru ligg i kjernen av det ein kan vente at kommunestyret som folkevalt organ gjennomfører. Forslaget om ei alternativ utpeikingsordning fører heller ikkje med seg administrative og økonomiske konsekvensar. Forslaget inneber ingen nye materielle plikter for kommunane, men er berre ein frivillig, alternativ framgangsmåte ved val av kommuneråd. Dersom forslaga fører med seg auka utgifter for dei enkelte kommunane, må dei dekkjast av det gjeldande budsjettet. 7 Lovforslag 7 nr. 3 skal lyde: 3. Endring av medlemstallet vedtas av kommunestyret eller fylkestinget selv senest 31. desember i nest siste år av valgperioden, med virkning for kommende valgperiode. Slikt vedtak må treffes med minst 2/3 av de stemmer som avgis. Ny 18 nr. 4 skal lyde: 20 Side 31

32 4. Kommunestyret og fylkestinget avgjør selv om dannelse av kommuneråd eller fylkesråd skal skje etter 19 eller etter 19 a. Ny 19 a skal lyde: 19 a Utpeking 1. Når den parlamentariske situasjonen i kommunestyret eller fylkestinget tilsier det, har ordføreren eller fylkesordføreren på kommunestyrets ellerfylkestingets vegne plikt til å gi en kommunerådskandidat eller fylkesrådskandidat i oppdrag å danne nytt kommuneråd eller fylkesråd. Den kandidaten som ordføreren eller fylkesordføreren etter politiske sonderinger antar kan samle størst oppslutning i kommunestyret eller fylkestingetfor sitt kommuneråd eller fylkesråd, skal utpekes. 2. Er skifte av kommuneråd eller fylkesråd følge av et kommunestyrevalg eller fylkestingsvalg, skal den person som til enhver tid formelt innehar ordførervervet eller fylkesordførervervet ha oppdraget som følger av nr Den utpekte kandidaten setter selv sammen sitt kollegium, og det nye kommunerådet eller fylkesrådet konstituerer seg selv. Bestemmelsene om kjønnsmessig balanse i 38 a nr. 3 første og andre punktum gjelder tilsvarende. Lederen av kommunerådet ellerfylkesrådet kan selv når som helst skifte ut medlemmer av rådet, og bestemme rådets sammensetning. 4. Kommunerådet og fylkesrådet sender melding til kommunestyret eller fylkestinget om rådets sammensetning straks det har konstituert seg, og straks det har skjedd endringer i rådets sammensetning. 5. Funksjonstiden til kommunerådet ellerfylkesrådet er uavhengig av kommunestyrets og fylkestingets valgperiode. 6. Ved skifte av kommuneråd og fylkesråd blir fratredende råd sittende inntil nytt råd har konstituert seg. 7. Et forslag om at rådet skal fratre må fremsettes i kommunestyremøte eller fylkestingsmøte. Forslaget skal behandles i neste kommunestyremøte eller fylkestingsmøte med mindre 2/3 av de møtende krever umiddelbar avstemning. Meddelelse fra rådet om fratreden skal skje i kommunestyremøte eller fylkestingsmøte. 8. Et medlem av rådet fratrer, foruten i tilfeller nevnt i nr. 3 i denne paragrafen, etter vedtak eller etter eget ønske. Dersom rådslederen fratrer, skal hele rådet fratre. 39 nr. 2 skal lyde: Kommunestyret og fylkestinget skal selv vedta reglementfor delegasjon av avgjørelsesmyndighet innen 1. juli året etter at kommunestyret og fylkestinget ble konstituert. Sist vedtatte reglement gjelder inntil nytt reglement er vedtatt. Nåværende 39 nr. 2 blir ny nr. 4 Ny 39 nr. 3 skal lyde: 21 Side 32

33 Vedtak i folkevalgte organer treffes på grunnlag av innstilling fra organets leder eller annet folkevalgt organ, slik dette er vedtatt av kommunestyret. Kommunestyret og fylkestinget kan selv vedta at administrasjonssjefen i stedet skal avgi innstilling. 22 Side 33

34

35

36

37

38 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: C00 Arkivsaksnr.: 2008/2495 Saksbehandlar: Odd Jarle Talberg Dato: Rullering av kommunedelplan - idrett, friluftsliv og kulturbygg Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling 1. Vestnes kommunestyre godkjenner tiltaksrulleringa av kommunedelplanen for idrett, fysisk aktivitet, friluftsliv og kulturbygg slik det går fram av saksutgreiing, vedlegg og tilråding frå Vestnes formannskap. 2. Eventuell kommunal finansiering eller medfinansiering av aktuelle tiltaksdelar i planen, vil gå fram av årsbudsjettvedtak. SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Saka gjeld ei årleg kommundelplanrullering, etter at Vestnes kommunestyre vedtok hovudrulleringa av planen for perioden , med slikt vedtak i sak 136/2007 den 20. desember 2007: 1. Vestnes kommunestyre godkjenner den framlagte kommunedelplanen for idrett, fysisk aktivitet, friluftsliv og kulturbygg for perioden Tiltaksdelane i kommunedelplanen skal rullerast kvart år, og kommunestyret sine årsbudsjettvedtak blir styrande for plangjennomføringa. 3. Kommunestyret ber formannskapet om å nedsette ei nemnd beståande av representantar frå politikk, næringsliv og frivillige organisasjonar som kan klårgjere aktuelle alternativ for realisering av eit tenleg kulturhus på Helland. 4. Det er ei føresetnad at Myra vert vurdert som eit alternativ i nemnda sitt arbeid. Plandokumentet kan lesast på kommunen sin nettstad. Category.ID=1034 Side 38

39 Vurdering: Den statlege spelemiddelordninga er viktig både for kommunen og for lag og foreiningar. FØREHANDSGODKJENNING For å få spelemiddeltilskot må anleggstiltak vere med i denne kommunedelplanen. Før ein kan søkje om tilskot til prosjekt, må prosjektet vere førehandsgodkjend i ordninga, og det må ligge ved ein dokumentert finansieringsplan og andre vedlegg. I Vestnes kommune blir tiltaka kommuneprioritert årleg, pr. kategori, og i den rekkjefølgje dei kjem inn/med i planen. Med følgjande forklaring og overstyring. 1. (00) Gjennomførte tiltak (fell ut av lista når dei har fått tilskot utbetalt.) 2. (Prioritet 01). Tiltak som eventuelt siste år fekk deltilskot, blir sett opp først. 3. (Prioritet 1) Tiltak som er førehandsgodkjend og har dokumentert finansiering 4. (2) Deretter tiltak som er førehandsgodkjend, men ikkje har dokumentert finansiering. 5. (U) Uprioriterte tiltak i ein tidleg planfase dvs. ikkje førehandsgodkjende i ordninga. M.a. av idrettsfaglege årsaker, har Vestnes Idrettsråd behandla og godkjend dei idrettsfaglege prioriteringane i plansaka i styremøte 26.oktober Prosjekt For mindre kostnadskrevjande nærmiljøanleggstiltak, (under kr ), treng ikkje stå i kommunedelplanen. Slike tiltak kan omsøkast heile året, og får raskt svar frå fylket. Sidan kommunen rullerer tiltaksdelane i planen kvart år, kan status på dei ulike tiltaka endre seg. For å bli førehandsgodkjend må prosjektet vere gjennomarbeidd og dei vedlegga med som tiltaket krev. M.a. ein beskriven og dokumentert behovsanalyse, kart og teikningar, eit førebels kostnadsoverslag og ein førebels finansieringsplan må til. Krava til dokumentasjonen aukar med storleiken på prosjektet. SPELEMIDDELSØKNAD Når eit prosjekt eller eit delprosjekt første er førehandsgodkjend i spelemiddelordninga, kan ein sette i gang med bygginga utan å tape retten til å søkje om tilskot. Set ein i gang utan førehandsgodkjenning, misser ein retten til å søkje om spelemiddeltilskot. Nokre prosjekt må heilt til Kulturdepartementet for førehandsgodkjenning og må i så fall vere levert til kommunen innan 1. november då saksbehandlinga kan ta eit par månader. Vestnes kommune behandlar lokale spelemiddelsøknadar som skal vidare til fylket, med søknadsfrist avhengig kor stort og omfattande anlegget er. Staten og fylket set fristar og utarbeider reglar og retningsliner for både førehandsgodkjenning og søknad. Stat og fylke fastset også årlege tilskotsrammer for dei einskilde tiltakskategoriane. Rulleringa i 2010 Rullering av tiltaksdelane i 2010 vart kunngjort før sommarferien. Planinnspelsfristen vart sett til 15. september Planinnspel som gjeld kommunen sine eigne anlegg eller som gjeld ønskje om kommunal medfinansiering, krev politisk behandling og i alle fall årsbudsjettvedtak. I tillegg til denne planbehandlinga. Tidligare planlagde tiltak og prosjekt beheld sin plass/status i kommunedelplanen, i tråd med gjeldande prinsipp. Nye prosjekt er særleg planomtala gjennom saksutgreiing og vedlegg. Side 39

40 Tiltakskategori - ordinære idrettsanlegg. Kan søkje om 1/3-dels spelemiddeltilskot Vestnes Idrettsråd har behandla tiltaksdelane og tilrår prioriteringa. FRÅ TIDLIGARE: (00) Vestneshallen rehabilitering av sportsgolvdekke. Gjennomført i Ein prosess som medførte at siste rulleringsinnspel frå brukarar og driftsstyre om tribunebygg og kafeteria fell vekk. (01) Øverås grusbane rehabilitering av dekke. Eit gjennomført og finansiert tiltak som kommunen har søkt spelemidlar for i mange år, men ikkje nådd opp i prioritet. Blir no omsøkt på nytt for 2011, sidan kunstgrasdekke på Øveråsbana i regi av TIL, er lite aktuelt no. (1) - Ingen anlegg er førehandsgodkjend med finansiering (2) - Ingen anlegg er førehandsgodkjend utan finansiering (U) Vestneshallen - innspel om eventuell nytt hallbygg i tilknytting til dagens hall Ikkje kostnadsrekna og ikkje førehandsgodkjend. Planinnspel frå VVIL i 2009 NYE INNSPEL i 2010: Gjentatt frå Vestnes Islandshestforening (vedlegg ) om nødvendig rehabilitering av stallinnreiing, som dei har innhenta tilbod på no hausten Planlagt førehandsgodkjenning og søknad for Nytt frå Vestnes Varfjell IL om nyanlegg av fridrettsdel ved Vestnes Idrettspark (vedlegg ) Aktuell for vidare planlegging i Tiltakskategori nærmiljøanlegg. Kan søkje om 50% spelemiddeltilskot (1) Ingen anlegg er førehandsgodkjend og finansiert (2) Fiksdal skule nærmiljøanlegg. Uteområde, kunstgrasdekke, lys og gjerde. Vestnes kommunestyre har førehandsgodkjend tiltaket. Lokal prosjektgruppe, (vedlegg), avventar årsbudsjettvedtak for 2011 og plankapasitet i kommuneadministrasjonen. Kostnadsrekna innspel til planrulleringa i 2009, inkludert søknad om førehandsgodkjenning i spelemiddelordninga. Tiltaket liknar på tilsvarande prosjektgjennomføring ved Tomrefjord Idrettsbygg. (3) Helland skule uteområde Kostnadsrekna til planrulleringa i Ein anleggsdel som heller ikkje gir grunnlag for tilskot i spelemiddelordninga (leikeapparat) er realisert. Nærmiljøanlegget kan eventuelt stegvis utbyggast, ved å dele finansiering opp. Helland skule og Tekniske tenester følgjer opp innspelet med tanke på både plan og førehandsfinansiering. Lite truleg på investeringsbudsjettet for Prosjektet kjem ikkje vidare før kommunestyret godkjenner / vedtek ei slik førehandsfinansiering av tiltaket gjennom investeringsbudsjettet. INGEN NYE INNSPEL i 2010: Tiltakskategori friluftsliv. Mindre kostnadskrevjande nærmiljøanleggstiltak (maks. kr ) kan søkje om 50% spelemiddeltilskot i forenkla ordning. Større tiltak (m.a. i fjellet) kan søkje om 1/3-dels spelemiddeltilskot Kommunen kan og søkje Direktoratet for Naturforvaltning (DN) om Side 40

41 statsmidlar til sikring og opparbeiding av planlagde areal til friluftslivformål. (01) Sikring av område 3 stk parkeringsareal. Vestnes kommunestyre har i planperioden følgd opp kommuneplanens arealdel (2006). Det har vore sett av ein eigen budsjettpost på investeringsbudsjettet (kr ) som potensiell eigendel og som kommunen har vist til, når ein har søkt om statlege tilskot m.a. frå fylkesmannen si miljøvernavdeling og frå Direktoratet for Naturforvaltning (DN) til både kjøp og opparbeiding av parkeringsareal (Rekdal, Trohaugen og Åsbygda.) Som no er realisert og gjennomført i I samarbeid med Friluftsrådet og andre, er det aktuelt å søkje om eit statleg driftstilskot til desse parkeringsareala. (02) Sikring og utvikling av område nedanfor tidligare Hellandheimen. Første steg på prosessen med statleg sikring og utvikling av dette planlagde tilleggsarealet til friluftslivformål nedanfor tidligare Hellandheimen, er også gjennomført i Vestnes kommune har gjennomført sikrings- og utviklingssøknader fått innvilga godtgjersle for grunn samt førebels kr til første byggesteg med tanke på sanitæranlegg og vidare planlegging. I samarbeid med Friluftsrådet og andre, blir det framover arbeidd med både å kostnadsrekne og omsøke statstilskot til både drift og investering i området. NYTT INNSPEL i 2010: Innkomne innspel og ønskje om hjelp i samband med tilskotssøknad for opparbeiding av parkeringsplass og tilkomst i tråd med godkjend reuleringsplan gjeldande for Osen på Tomrefjellet. Innspel frå Tomrefjord Seterveglag (vedlegg). Tiltakskategori kulturbygg. Ordninga gir rett til 1/3-dels tilskot, med ei øvre ramme som Møre og Romsdal fylke fastset. Fylket fastset også retningsliner og avgjer kven som får tilskot. Det er tre kjende tiltak i denne kategorien. Alle står på uprioritert liste. Mellom anna avdi konkrete søknader ikkje ligg føre og heller ikkje innkomne innspel om framdriftsplanar som involverer den statlege spelemiddelordninga. (U) - Stiftinga Fiksdal Bede- og kyrkjelydshus har lenge vore på teiknebrett- og planleggingsstadiet, men har no realiserte byggesteg, utan å involvere tilskotsordninga. I 2006 kom det også statlege føringar som gjer det mindre sannsynleg at slike, forholdsvis små kulturbygg vil få tilskot frå den statlege ordninga. Prosjektet er kostnadsrekna og tidligare førehandsgodkjend i spelemiddelordninga, men førehandsgodkjenninga må fornyast annakvart år. Fylket avgjer ein eventuell ny søknad. (U) Rehabilitering av Bygdaheim i Fiksdal er eit tidligare planinnspel som ikkje er fornya, men som heller ikkje blir tatt ut. Prosjektet var kostnadsrekna ved innspelet, men er ikkje følgd opp med nødvendig dokumentasjon, med tanke på førehandsgodkjend i spelemiddelordninga, Med dei nye statlege føringane er det mindre sannsynleg at slike, forholdsvis små kulturbygg vil få tilskot frå den statlege ordninga. (U) Sentralt kulturhus i kommunesenteret er eit kommunestyrebehandla planprosjekt der det er oppnemnd og nedsett ei prosjektgruppe som arbeider i tråd med eit konkret mandat. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Vedtatt rullering i Anleggsplan idrett Side 41

42 3 Løpebane i Vestnes idrettspark 4 Slik_burde_det_sett_ut_i 5 Innspill - Nærmiljøanlegg i Kulturplan tiltaksrullering år Innspill - Nærmiljøanlegg ved Fiksdal Oppvekstsenter 7 Parkeringsplassinnspel - "Osen" - Tomrefjellet 8 Rulleringsforslag 2010 Side 42

43 Kulturplan tiltaksrullering KOMMUNEDELPLAN FOR IDRETT, FYSISK AKTIVITET, FRILUFTSLIV OG KULTURBYGG TILTAKSRULLERING 2009 Fysisk aktivitet og tilgang på kulturopplevingar, må reknast som nødvendig for at innbyggarane i kommunen skal trivast og for at barn og unge skal utvikle seg positivt. Sosialt samvær, kulturopplevingar og fysisk aktivitet verkar også positivt på eit naturleg alderdomsforfall, og på den mentale helsa til oss alle. Samstundes ser vi tendensar til ein meir stillesittande kvardag, slik at fleire aldersgrupper blir mindre fysisk aktive enn før. Denne kunnskapen bør føre til eit aktivt engasjement også frå kommunen si side, med tanke på å få folk i alle aldrar til å oppleve kultur og drive med idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv. Denne utfordringa vil Vestnes kommune ta på alvor, og gjere noko med, m.a. gjennom å følgje opp den overordna og formulerte hovudmålsettinga for dette kommunedelplanarbeidet. Side 43

44 Kulturplan tiltaksrullering Innhaldsliste TILTAKSRULLERING HANDLINGSDEL VED RULLERINGA I PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE ORDINÆRE ANLEGG / IDRETTSANLEGG... 3 PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE NÆRMILJØANLEGG... 3 PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE FRILUFTSLIV OMRÅDESIKRING OG TILRETTELEGGING... 4 KULTURBYGG. PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE Side 44

45 Kulturplan tiltaksrullering HANDLINGSDEL VED RULLERINGA I 2009 MATRISEOPPSETT TILTAK MED RELEVANS FOR SPELEMIDDELORDNINGA OG ANDRE STATSTILSKOTSORDNINGAR. Prioritert handlingsdel / tiltaksliste vart sist behandla og godkjend av Vestnes kommunestyre i sak 136/07 den (*) = ferdigbygde anlegg. Prosjekt som er innmeldt eller meldt uaktuelle, gjennom rulleringa i 2008 og 2009 går fram av statusoppsettet. Tiltaka er som hovudregel sett opp i den rekkjefølgje dei er innkomne, men tiltak med dokumentert finansiering, går framom tiltak som ikkje har finansieringa i orden. Prioriteringa er tilrådd/godkjent av Vestnes Idrettsråd. Tiltaka / planen skal justerast i tråd med årsbudsjettvedtak i kommunestyret. Prioriteringa (nr) nedanfor er i samsvar med kommunestyrevedtaket. PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE ORDINÆRE ANLEGG / IDRETTSANLEGG Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad (Kostn.overslag) Omsøkte spelemidlar for 2009 Aktuell spelemiddelsøknad for Snøproduksjonsanlegg Ørskogfjell Skisenter VIHF / Tresfjord Hestesenter klubbhus/kiosk/lager (*) Vestneshallen rehabilitering av golvdekke m.m VK-Øverås grusbane tidligare dekkerehabilitering (*) (Blir eventuelt vurdert saman med komande (avhengig av TIL og kunstgrasdekkeprosjekt TIL.) kunstgrasprosjekt) 5 Vestnes Skytterlag skytebaner / areal? 6 VJFF eventuell leirduebaneregulering på Furland? 7 Nytt klubbhus Vestnes Varfjell IL? 8 Stall-rehabilitering Vestnes Islandshestforening? 9 Tribunebygg kafeteria kjøkkenrehabilitering (Vestneshallen i samarbeid med brukarar.)? 10 Ny halldel Vestneshallen VVIL innspel? PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE NÆRMILJØANLEGG Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad Omsøkte Spelemidlar for Helland skule nærmiljøanlegg. Kostnadsrekna, men ikkje førehandsgodkjend / finansiert/omsøkt NY 2 Fiksdal IL / Fiksdal skule. Kunstgrasdekke på del av grusplass / skuleplass. Innspel Ikkje kostandsrekna/førehandsgodkjend 3 Vestnes Ride og Kjøreklubb treningsbane / nærmiljø Innspel Fiksdal Vel turvegprosjekt m.m. i Fiksdal. Innspel.? 5 ÅO Friluftsråd Turveg Gjermundnes / Bakneset. Innspel? Sjå Hockeybinge 16m x 22m / plastis v/ Fiksdal skule Ny aktivitetsflate / førehandsgodkjend rehabilitering av eksisterande ballbinge, men ikkje finansiert/omsøkt/aktuelt? - Aktuell spelemiddelsøknad for 2010 Side 45

46 Kulturplan tiltaksrullering PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE FRILUFTSLIV OMRÅDESIKRING OG TILRETTELEGGING I tillegg til spelemiddelordninga, gjeld dette også tilskotsordninga/samspelsordninga som Direktoratat for Naturforvaltning (DN) forvaltar. 100% statleg finansiering til sikring /kjøp - ved høg regional verdi og bruk 50% statleg medfinansiering til sikring / kjøp ved høg lokal verdi og bruk. Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad/ finansiering Omsøkt tilskotsidlar Aktuell søknad for Sikring/kjøp av parkeringsareal/restareal (statleg eigd) (Rest av Flystripa på Ørskogfjellet ) 2 Utviding av det eksisterande, statleg eigde og statleg innkjøpte friluftslivområdet (Kråkvika ved Flatevågen) utviding av sjøvendt friluftslivareal nedanfor tidl. Hellandheimen / Vestnes Idrettspark. Reiser m.a. nytt spørsmål om avkøyrsle frå rundkøyring + parkeringsareal. 4 a b c Sikring / kjøp av parkeringsareal (kommuneeigd/avtale) Opparbeiding av parkeringsareal (kommuneigd/avtale) - Åsbygda - til Åsfjellet som er mykje brukt - v/trohaugen til Vikaksla/Brustinden m.m. - Like nedanfor Rekdalsetra for turar til fjells i området 100% statleg 100% statleg 100% medfinansirng 5 Ridesti ut frå Tresfjord Hestesenter (Via undergang E39) Kommuneavtalevedtak 6 Ridesti ut frå Kjelbotn Ridesenter og til fjells. (Ev. undergang ved E39, Ørskogfjellet/Skitnesetra/Hotellet) 7 - Andre prioiterte areal / tiltak Har fått kjøpsmidlar Har fått både kjøps- og opparbeidings midlar Har fått både kjøps- og opparbeidings midlar. Vidare vedlikahald/ rehabilitering Ev. vidare / opparbeding/ vedlikehald Vidare vedlikahald/ rehabilitering Noko er gjort i 2009 plan plansak Vidare plansak KULTURBYGG. PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE - Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad Omsøkte Spelemidlar for 2009 Aktuell spelemiddelsøknad for TIL Idahall, rehabilitering - kulturbygg Fekk delvis restutbetaling 2 Stiftinga - Bede- og kyrjelydshus i Fiksdal Tidligare førehandsgodkjend prosjekt Rehabilitering av Bygdaheim i Fiksdal Ikkje førehandsgodjend - ikkje finansiert 4 PLANLEGGING AV EIT SENTRALT KULTURHUS ****Godkjend i Vestnes kommunestyre sak 83/2009 den **** Side 46

47 Page 1 of 1 Vestnes Islandshestforening vil med dette melde frå om at innreiinga i stallen på Tresfjord Hestesenter er så sliten at den bør skiftast. Etter tidlegare informasjon vi har fått, vil denne rehabiliteringa vere grunnlag for søknad om spelemidlar. Vi ønskjer derfor å melde dette tiltaket til Vestnes kommune slik at det i første omgang kan kome med på den kommunale anleggsplanen. Helsing Torgeir Stene styreleiar file://\\vk-sak\dokumentlager$\prod\2010\09\09\48197.html Side

48 Page 1 of 1 Hei! VVIL har et ønske om å legge til rette for friidrettsaktivitet i Vestnes kommune. Per dags dato kan vi si at rammevilkårene for å bedrive friidrett for både skole og idrettslaget er heller dårlig. Dette ønsker vi å gjøre noe med. Vedlagt ligger et forslag fra styremedlem, Joar Kirkelsett, som viser et lignende prosjekt som det vi har tenkt. Vi ser for oss å lage en løpebane rundt fotballbanen i Vestnes idrettspark og oppgradere eksisterende lengdegrop og kulering. I dag har idrettsparken brukere som primært benytter den til fotballaktiviteter, med unntak av Helland skole som har friidrettsundervisning i kroppsøvingsfaget der under som nevnt tidligere, dårlige rammevilkår. Et slikt anlegg vil kunne gi en bredere brukergruppe, samt øke det fysiske aktiviteten i kommunen Vi ønsker derfor at utarbeiding av løpebanen i Vestnes idrettspark blir lagt ut på rulleringsplanen til Vestnes kommune. Mvh Knut Øyvind Hoem file://\\vk-sak\dokumentlager$\prod\2010\09\16\48476.html Side

49 Slik burde det sett ut i Vestnes Idrettspark? Kan vi sjå på om dette er mogeleg å få til? Føler at stadion slik den framstår i dag er eit halvferdig anlegg? Slik som dette kan ein gjera det mot gjerdet nærmast sentrum i dag? Svingen mot hellandheimbana? 2 løpe baner rundt stadion og foran dagens tribune. Bak måla på begge sider kan ein laga 5 er baner, eller ein kan laga friidrett med kaste ring og hoppegrop Side 49

50 Fiksdal Vel ved Mareno K. Nakken 6394 Fiksdal Fiksdal, Til Vestnes kommune ved Administrasjonssjefen 6390 Vestnes Innspill: Nærmiljøanlegg i Kulturplan tiltaksrullering år Viser til vårt innspill/søknad angående kulturplanen datert den og påfølgende kommunestyre-behandling samme år. Det er sett fra vår side meget beklagelig at dette prosjektet ikke er blitt igangsatt som planlagt slik vi håpet, men har selvsagt forståelse for at kommunen må prioritere ut fra økonomistatus. Vi håper likevel at prosjektet kan effektueres snarest, og da senest år Som kjent er det lovet midler fra forskjellige interessenter, men disse midlene vil ikke bli utbetalt til prosjektkontoen, før prosjektet er startet. Med dette vil vi også oppfordre til at prosjektet prioriteres som nr 1 under nærmiljøanlegg. Dette for å gjenspeile siste kommunestyrevedtak i saken, slik vi har forstått status. På forhånd takk. Med vennlig hilsen Mareno K. Nakken Fiksdal Vel Side 50

51 Fiksdal/Rekdal Ballklubb Fiksdal Idrettslag Fiksdal Vel ved Elisabeth D. Nakken 6394 Fiksdal Fiksdal, Til Vestnes kommune ved Administrasjonssjefen 6390 Vestnes Innspill: Nærmiljøanlegg ved Fiksdal Oppvekstsenter. Viser til kommunestyrebehandlingen av saken, basert på vår søknad datert den , og oversender følgende innspill angående Kulturplan tiltaksrullering år Da planen var å komme i gang dette året, er vi selvsagt ikke så veldig fornøyd med siste vedtak, da dette langt på vei setter en foreløpig stopper for prosjektet. Likevel håper vi at de midler som allerede er mottatt, kan være med på å starte prosjektet, kanskje allerede før årets utløp. Dette ville alle som er involvert i prosjektet satt meget stor pris på, og noe som vil gjøre at ikke minst det lokale engasjementet består. Vi minner i denne forbindelse om at Gjensidige N&R krever at prosjektet er påbegynt for å utbetale midlene, frist november Det har i over 10 år vært aktuelt å gjøre noe med grusbanen ved Fiksdal Oppvekstsenter. Vi håper derfor at prosjektgruppen kan få lov til å forberede prosjektet så langt som mulig. Her kan nevnes f.eks nabovarsel, flytting av kirkestall, byggemelding, gjennomføre evt masseforflytning, osv. Noe som også kan bidra til et billigere totalprosjekt for kommunen. Prosjektet vil kunne planlegges og videreføres lokalt, selv om dette er i kommunal regi. Et forebyggende, utviklende, aktivitetsskapende, sosialiserende og samfunnsbyggende prosjekt, ikke minst for spesielt barn og unge. Med vennlig hilsen Elisabeth D. Nakken for prosjektgruppen og leder i FRBK Side 51

52

53

54

55 Kulturdelplan tiltaksrullering KOMMUNEDELPLAN FOR IDRETT, FYSISK AKTIVITET, FRILUFTSLIV OG KULTURBYGG TILTAKSRULLERING 2010 Fysisk aktivitet og tilgang på kulturopplevingar, må reknast som nødvendig for at innbyggarane i kommunen skal trivast og for at barn og unge skal utvikle seg positivt. Sosialt samvær, kulturopplevingar og fysisk aktivitet verkar også positivt på eit naturleg alderdomsforfall, og på den mentale helsa til oss alle. Samstundes ser vi tendensar til ein meir stillesittande kvardag, slik at fleire aldersgrupper blir mindre fysisk aktive enn før. Denne kunnskapen bør føre til eit aktivt engasjement også frå kommunen si side, med tanke på å få folk i alle aldrar til å oppleve kultur og drive med idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv. Denne utfordringa vil Vestnes kommune ta på alvor, og gjere noko med, m.a. gjennom å følgje opp den overordna og formulerte hovudmålsettinga for dette kommunedelplanarbeidet. Side 55

56 Kulturdelplan tiltaksrullering Innhaldsliste TILTAKSRULLERING HANDLINGSDEL VED RULLERINGA I PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE ORDINÆRE ANLEGG / IDRETTSANLEGG... 3 PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE NÆRMILJØANLEGG... 3 PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE FRILUFTSLIV OMRÅDESIKRING OG TILRETTELEGGING... 4 KULTURBYGG. PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE Side 56

57 Kulturdelplan tiltaksrullering HANDLINGSDEL VED RULLERINGA I 2010 MATRISEOPPSETT TILTAK MED RELEVANS FOR SPELEMIDDELORDNINGA OG ANDRE STATSTILSKOTSORDNINGAR. Denne kommunedelplana vart sist hovudrullert og godkjend av Vestnes kommunestyre i sak 136/07 den , og blir tiltaksrullert kvart år. Nye prosjekt ved årleg rullering (Ny) går fram av oppsettet. Tiltak som har fått sine tildelte spelemiddeltilskot fell ut av oppsettet. Elles blir tiltaka sett opp i den rekkjefølgje dei er innkomne, med atterhald om at tiltak med dokumentert finansiering, går framom tiltak som ikkje har finansieringa i orden. Om med atterhald om at prioritering i rekkefølgje kun har funksjon søknader det komande året, difor blir fleire prosjekt sett opp i (U) uprioritert rekkefølgje. Prioriteringa bygger vidare på siste kommunestyrevedtak. Framlagt årsrullering innan idrettsanlegg = tilråding frå Vestnes Idrettsråd. Tiltaka / planen skal justerast i tråd med årsbudsjettvedtak i kommunestyret. (*) = ferdigbygde anlegg. PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE ORDINÆRE ANLEGG / IDRETTSANLEGG Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad (Kostn.overslag) Omsøkte spelemidlar for 2010 Aktuell spelemiddelsøknad for Vestneshallen rehabilitering av golvdekke m.m VK-Øverås grusbane tidligare dekkerehabilitering Ja Gjentatt Stall-rehabilitering Vestnes Islandshestforening Under arbeid nei Ja U Vestnes Skytterlag skytebaner / areal? U Nytt klubbhus Vestnes Varfjell IL? U Ny halldel Vestneshallen VVIL innspel? NY 2010 U Ny friidrettsdel, Vestnes Idrettspark, - VVIL?? PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE NÆRMILJØANLEGG Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad Omsøkte Spelemidlar for 2010 Gjentatt Fiksdal IL / Fiksdal skule. Kunstgrasdekke på del av grusplass / skuleplass. Kostandsrekna og førehandsgodkjend i kommunestyret. Lokal prosjektgruppe avventar finansieringsvedtak. 2 Hockeybinge 16m x 22m / plastis v/ Fiksdal skule Ny aktivitetsflate / førehandsgodkjend rehabilitering av eksisterande ballbinge, men ikkje ferdigvurdert. U Helland skule nærmiljøanlegg. Kostnadsrekna, men ikkje førehandsgodkjend. (Leikeapparat finansiert, det er ikkje søknadsberettiga i spelemiddelordninga.) Nei Sjå 1 U Fiksdal Vel turvegprosjekt m.m. i Fiksdal. Innspel.? U ÅO Friluftsråd Turveg Gjermundnes / Bakneset. Innspel? Nei Aktuell spelemiddelsøknad for 2011 Avhengig av finansieringsvedtak Side 57

58 Kulturdelplan tiltaksrullering PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE FRILUFTSLIV OMRÅDESIKRING OG TILRETTELEGGING I tillegg til spelemiddelordninga, gjeld dette også tilskotsordninga/samspelsordninga som Direktoratat for Naturforvaltning (DN) forvaltar. 100% statleg finansiering til sikring /kjøp - ved høg regional verdi og bruk 50% statleg medfinansiering til sikring / kjøp ved høg lokal verdi og bruk. Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad/ finansiering Omsøkt tilskotsidlar Aktuell søknad for Utviding av det eksisterande, statleg eigde og statleg innkjøpte friluftslivområdet (Kråkvika ved Flatevågen) utviding av sjøvendt friluftslivareal nedanfor tidl. Hellandheimen / Vestnes Idrettspark. Reiser m.a. nytt spørsmål om avkøyrsle frå rundkøyring + parkeringsareal. 2 Sikring / kjøp av parkeringsareal (kommuneeigd/avtale) Opparbeiding av parkeringsareal (kommuneigd/avtale) - Åsbygda, Trohaugen og Rekdalsetra statleg medfinansirng Har fått både kjøps- og opparbeidings midlar Har fått både kjøps- og opparbeidings midlar. Ev. vidare / søknader om opparbeding/ vedlikehald Vidare søknad om drifts- og vedlikahaldsmidlar NY 3 U U Tilskotssøknad friarealparkering /tilkomst Osen Tomrefjellet v/ Tomrefjord Seterveglag Ridesti ut frå Tresfjord Hestesenter (Via undergang E39) Kommuneavtalevedtak Ridesti ut frå Kjelbotn Ridesenter og til fjells. (Ev. undergang ved E39, Ørskogfjellet/Skitnesetra/Hotellet) Innkomen søknad Fleire tilskotsmulegheiter skal vurderast Vidareutvikling delgjennomført plansak Vidare plansak KULTURBYGG. PRIORITERT HANDLINGSPLAN / TILTAKSLISTE - Anl.nr Nr Namn tiltak Kostnad Omsøkte Spelemidlar for 2009 U Stiftinga - Bede- og kyrjelydshus i Fiksdal Tidligare førehandsgodkjend prosjekt U Rehabilitering av Bygdaheim i Fiksdal Ikkje førehandsgodjend - ikkje finansiert PLANLEGGING AV EIT SENTRALT KULTURHUS U Aktuell spelemiddelsøknad for 2010 ****Godkjend i Vestnes kommunestyre sak /2010 den..2010**** Side 58

59 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1022 Saksbehandlar: Reidun Bjølverud Dato: Eigedomsinformasjon - kjøp av informasjon og metadata - gebyr 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Gebyrsatsar for levering av eigedomsinformasjon; gjeldande frå 1.januar 2011: Teneste/type informasjon Pris (eks. mva) Inkl. i meklarpakken Eigedomsinformasjon - matrikkelrapport Kr 350 X Kommunale erklæringar Kr 300 X Grunnkart Kr 220 X Leidningskart Kr 125 Målebrev/skylddeling Kr 125 Godkjente bygningsteikningar Kr 375 X Midlert. bruksløyve/ferdigatt. Kr 250 X Seksjoneringløyve Kr 250 Naboliste Kr 125 Pipe el. eldstad ved eiged. Kr 125 Gjeldande arealplanar m/best. Kr 310 X Arealplanar under arbeid Kr 125 X Tilknytning off. vatn/kloakk Kr 125 X Tilkomst til eigedommen Kr 125 Kommunale avg. og gebyr Kr 125 X Legalpant (restansar) Kr 125 X Meklarpakke Kr Side 59

60 SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Vestnes kommune har avtale for utlevering av eigedomsinformasjon til føretak innan taksering og eigedomsformidling. I tilegg har Vestnes kommune opna opp for tilfeldige kundar. Dette inneber at alle, både bedrifter og privatpersonar, kan gå inn på marknadsplassen å bestille informasjon. Avtalen inneber oversending av informasjon frå kommunen via web-basert dataprogram som Norsk Eigedomsinformasjon as er ansvarleg for. Det er i stor grad Servicekontoret som står for oversending av informasjon til eigedomsmeklarar. Vestnes kommune har fastsett kva varer/tenester ein kan levere. Eigedomsmeklarane kan bestille varene einskildvis eller som ein meklarpakke. Bestilling av heile pakken gir redusert pris. Programvare og brukarstøtte er gratis. Kommunen fastset sjølv sine prisar til Norsk Eigedomsmegling as for dei data som blir omfatta av avtalen. Norsk Eigedomsinformasjon fastset sjølv sine prisar til markedet. Eigedomsmeklarar er forplikta til å innhente ein del informasjon i forhold til eigedomar som skal overdragast. Mykje av denne informasjonen er henta frå kommunane. Då eigedomsmeklarane også tek betaling for sine tenester, har kommunane vedteke å ta betaling for dei tenestene ein yt overfor eigedomsmeklarane. Satsane som vart vedteke i sak 087/2009: Teneste/type informasjon Pris (eks. mva) Inkl. i meklarpakken Eigedomsinformasjon Kr 125 X Tilgjengeleg berre for avtalekundar Kommunale erklæringar Kr 300 X X Bygningsdata Kr 125 X Grunnkart Kr 220 X Leidningskart Kr 125 X Målebrev Kr 125 X Godkjente bygningsteikningar Kr 375 X Midlert. bruksløyve/ferdigatt. Kr 250 X Seksjoneringløyve Kr 250 Naboliste Kr 125 Pipe el. eldstad ved eiged. Kr 125 Gjeldande arealplanar m/best. Kr 310 X Innsendte arealplanar Kr 190 X Tilknytning off. vatn/kloakk Kr 125 X Tilkomst til eigedommen Kr 125 Kommunale avg. Og gebyr Kr 125 X Legalpant (restansar) Kr 95 X X Side 60

61 Meklarpakke Kr X Vurdering: Det er eit tidkrevjande arbeid med å framskaffe og kvalitetssikre informasjonen. Arbeidet består bl.a. i å framskaffe; bygningsteikningar, byggjeår, situasjonskart, reguleringskart med føresegner, målebrev, areal på eigedomen, er det utstedt ferdigattest eller mellombels bruksløyve, er det erklæringar vedk. eigedomen i kommunen sitt arkiv, er det gått tilsyn, foreligg det manglar ved pipe eller eldstad, kva betaler ein av kommunale eigedomsavgifter for eigedomen, er ein tilknytt kommunale kloakk, er det nedsett slamavskiljar, er det heftelsar med legalpant. All denne informasjonen skal oversendast, dvs.at vi må skanne inn dei dokument som vi ikkje har lagra i elektronisk form. På grunnlag av ny matrikkel og rapport ut i frå denne, endrar vi litt på varelista vår. Eigedomsinformasjon og bygningsdata blir no erstatta av matrikkelrapport. Arealplanar under arbeid blir redusert til kr 125 og meklarpakka blir auka til kr Særutskrift til: Side 61

62 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 151 Arkivsaksnr.: 2010/485 Saksbehandlar: Magne Værholm Dato: Pris middag frå sentralkjøkken Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Pris på middag til heimebuande vert kr 65,- pr. posjon frå SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Sentralkjøkkenet leverer mat som vert utkjørt til heimebuande, og til brukrar som er på dagtilbud. Pris er kr 60,- pr. posjon. Då får ein middag og dessert. Vurdering: Vi er ikkje siker på at prisen fullt ut dekker kostnaden med mat og utkjøyring. Men det har alltid vore vurdert som eit godt og viktig tilbud for dei eldre. Det sparer også heimeteneste for arbeid med å lage mat i ein del heimar. Prisen bør ikkje være høgre enn at alle kan nytte tilbudet. Rår til at prisen vert auka til kr 65,- pr. posjon frå Særutskrift til: Side 62

63 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1013 Saksbehandlar: Rolf Heggem Dato: Gebyrregulativ 2011 for saksbehandling av byggjesaker, plansaker, oppretting/endring av matrikkeleining og seksjonering i Vestnes Kommune. Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Vestnes kommunestyre vedtek heimel i plan- og bygningslova 33-1 og seksjoneringslova 7, nytt gebyrregulativ for saksbehandling av byggjesaker, plansaker, oppretting/endring av matrikkeleining og seksjonering slik dette går fram av forslag datert Gebyrregulativet vert gjort gjeldande frå SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Ny byggesaksdel av plan- og bygningsloven trådde i kraft 1. juli Kommunestyret har vedtatt nytt gebyrregulativ i medhald av ny lovs 33-1, i møte , sak 20/2010. Kommunen sine nye forskrifter er tilpassa det nye søknadssystemet og med heimel i den nye plan- og bygningsloven. Nye gebyr eller endringar i gebyrsatsane skulle vurderast i den årlege gjennomgangen av gebyrregulativet for saksbehandling av byggjesaker og leggjast fram for formannskapet og kommunestyre før budsjettbehandlinga for Mange av dei nye reglane får konsekvensar for kommunens arbeid og kostnader. Dette gjeld spesielt tilsyn for avdekking av regelbrot, vurdering av trong for uavhengig kontroll og oppfølging av ulovlege tiltak. Kommunestyret har heimel i pbl 33-1 til å gi forskrift om gebyr til kommunen for behandling av søknad om tillatelse og andre arbeid som det etter plan- og bygningsloven eller forskrift ligg til Side 63

64 kommunen å utføre. Gebyret skal ikkje overstige kommunen sine nødvendige kostnader, sjølvkost, på sektoren. Kommunen sine sjølvkostnader ved saksbehandling av tillatelse skal dekkje lønskostnader, arbeidsgivaravgift og pensjonskostnader til saksbehandlarar samt del av husleige, databruk, rekvisita, porto, tenester utført av servicekontoret med meir. I 2010 vil forventa inntekter på dette området bli ca 1.1 mill. og dekke omlag utgiftene kommunen har for 1.5 stillingar. På dette saksområdet har vi i dag 2 stillingar etter at ein sakshandsamar blir flytta frå tekniske tenester til sentraladministrasjonen for å jobbe fullt ut med plan- og byggesaksbehandling. I tillegg brukar kommunalsjef ca. 25% av stillinga og servicekontoret ca 30% stilling til dette arbeidet. Dei siste 3-4 åra har talet på gebyrpliktige søknader våre ca 350 saker pr år. Dersom kommunen vil ha full dekning av utgiftene, må storleik på samla gebyr dekke desse kostnadene. Inntektene er avhengig av kor mange søknader kommunen får inn i løpet av eit år og kva det vert søkt om. For å forsvare prinsippet om sjølvkostfinansiering dei komande åra må storleik på gebyra aukast vesentleg. Det er ikkje sannsynleg at talet på gebyrgjevande søknadar aukar so mykje at dagens satsar dekkjer sjølvkostfinansiering, derfor må gebyra aukast. Administrasjonssjefen meiner at kommunen må nytte dei inntekstmulegheitene ein har og går såleis inn for at utgifter og inntekter blir harmonisert på dette området. Det er tiltak som einebustadar, tomannsbustadar, fritidsbustadar, garasjar, uthus, naust, lagerhallar og div. tilbygg/påbygg til desse det oftast vert søkt om byggjeløyve for. Behandling av plansaker utgjer i størrelsesorden ca 15% av innkravde gebyr. Administrasjonssjefen har utarbeidd forslag til nytt regulativ for 2011 som inneber meir enn dobling av dei mest brukte gebyra. Arealgebyret er foreslått auka med 2 kr/m² bruksareal for alle søknadspliktige tiltak, frå 10 kr/m² til 12 kr/m². For å kunne vurdere endringane for dei ymse tiltaka, blir også dagens regulativ lagt ved saka. Inntektektsanslaget for dette blir i budsjettet vurdert til 1.4 mill. Dette vil dekke utgiftene til vel 2 stillingar med følgjekostnader. Endringane som vert foreslått no, er truleg ikkje nok til at samla innkravd gebyr er stort nok til å dekke alle kostnadene. Venteleg må endringar av gebyrsatsane gjerast over fleire år. Det nye forslaget vil medføre at Vestnes kommune sine satsar ligg noko over Rauma, men lågare enn Molde kommune. Vurdering: Administrasjonssjefen går inn for at forslag til nye gebyrsatsar for 2011 blir vedtatt slik dei ligg føre. Gebyrregulativet for saksbehandling er endra slik at det er i samsvar med den nye byggjesaksdelen i plan- og bygningsloven som trådde i kraft 1. juli Rabatt på 25 % for innsending av saker elektronisk via ByggSøk Bygning er tatt vekk. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Tekstdel til gebyrregulativ Gebyrregulativet 2011 for saksbehandling av byggjesaker, plansaker,oppretting/endring av matrikkelenhet og seksjonering i Vestnes Kommune 3 Gebyrregulativ 2010 Side 64

65 Vestnes kommune SENTRALADMINISTRASJONEN Gjeldande frå: REGULATIV FOR SAKSBEHANDLING AV BYGGJESAKER, PLANSAKER, OPPRETTING/ENDRING AV MATRIKKELEINING OG SEKSJONERING. Heimel: plan- og bygningslova sin 33-1 og lov om eierseksjoner 7, femte ledd. BYGGJESAKER 1 Generelt. Gebyret blir utskrive til tiltakshavar og rekna etter dei satsane som gjeld på det tidspunkt kommunen mottek tilfredstillande melding eller søknad. Gebyret er bygd opp av to element - eit basisgebyr, som avspeglar hovudtyngda av arbeidet innafor kvar sakskategori avhengig av tiltaksklasse, og eit arealgebyr, som fangar opp meirarbeid som følgje av storleiken på bygget. Jf. pkt. 20 l, i tabell. Areal skal reknast etter NS 3490 (bruksareal). I tillegg kjem gebyr for godkjenning av den/dei ansvarlege samt gebyr for behandling av eventuelle dispensasjonar. Gebyret omfattar ikkje plassering av bygningar og konstruksjonar i terrenget etter forskrift om saksbehandling, eller innmåling av dei same. 2 Fakturerings- og betalingstidspunkt. Når vedtak i samband med søknad om rammeløyve blir gitt, blir 50 % av fullt gebyr (basis og arealgebyr) fakturert. (1. trinn) Dei resterande 50 % blir fakturert etter at igangsettingsløyve er gitt (2. trinn) Ved slik trinnvis behandling skal det i tillegg betalast eit basisgebyr pr. igangsettingsløyve frå og med 2. trinn, jf pkt. 20 a, i tabell. Gebyr for rammeløyve skal vere betalt før igangsettingsløyve blir gitt. Søknad om ansvarsrett, lokal og /eller sentral godkjenning skal betalast 100 % når rammeløyve blir gitt. Endring av ansvarsforhold i eit tiltak etter at byggeløyve eller igangsettingsløyve er gitt, blir belasta med basisgebyr jf pkt. 20 a, i tabell, i tillegg til gebyr for lokal - og/eller sentral godkjenning. Gebyr for ev. dispensasjon skal betalast 100 % når rammeløyve blir gitt. 3 Kombinerte bygg. Er bygningen samansett av fleire funksjonar, blir gebyret utrekna etter den funksjonen som har størst areal. 4 Mellombelse bygg og bruksendringar. Ved mellombelse bygg skal fullt gebyr betalast etter den kategori bygget elles høyrer til. Ved bruksendring der det ikkje blir gjort ombygging, skal det betalast 25 % av basisgebyr for den kategorien bygget skal brukast til. Side 65

66 Ved bruksendring der det blir gjort ombygging, gjeld regulativ for ombygging. Ved bruksendring som krev dispensasjon, skal det i tillegg betalast behandlingsgebyr i samsvar med pkt. nr 20 e, i tabell. 5 Prosjekt som kjem inn under fleire tiltaksklasser. Ved prosjekt som kjem inn under fleire tiltaksklasser, blir gebyret rekna etter samla tiltaksklasse for bygget. Tiltaksklasse blir fastsett av kommunen etter forslag frå ansvarleg søkjar. 6 Avslag. Ved avslag blir tiltakshavar belasta med 50 % av fullt gebyr (basis - og arealgebyr). Dette gjeld også der overordna mynde gir avslag. Ved avslag på søknad om ansvarsrett skal det betalast fullt gebyr, jf. tabell nr 20 k. Ved avslag på søknad om dispensasjon skal det betalast fullt gebyr, jf. tabell nr 20 e. 7 Ulovleg tiltak og pålegg etter plan og bygningsloven. For meirutgifter ved saksbehandling av ulovleg igangsette eller utførte tiltak, skal gebyr betalast etter medgått tid jf pkt. 20 a i tabell i dette regulativet. Minstegebyr 2 gonger basisgebyret. I tillegg kan kommunen krevje dekning av sine kostnader til sakkyndig bistand. Gebyret skal også betalast der søknaden medfører avslag. 8 Gebyr for sakkyndig bistand. Kommunen kan i særlege tilfelle rekvirere sakkyndig hjelp for å få gjennomført nødvendig tilsyn i samsvar med reglene i pbl 25-2, andre ledd, og For slik sakkyndig bistand vert det kravd eit gebyr i tillegg til konsulentutgifter. Jf. pkt. 20 j, i tabell i dette regulativet 9 Tilsyn/avviksbehandling. For behandling av rapportert avvik eller avvik som er avdekka gjennom tilsyn, er gebyret pr. behandla avvik, etter medgått tid jf pkt 20 a i tabell, minimum 1 time. Kommunenes tilsynsplikt er klart uttrykt i ny bygningsdel av plan og bygningsloven. Omlag 10 % av byggesaksgebyret (basisgebyret) vert kravd inn for tilsyn. 10 Avgjerd eller uttale frå andre myndigheiter. For innhenting av løyve, samtykke eller uttale frå anna myndigheit etter plan og bygningsloven 21-5, skal det betalast eit gebyr pr. myndigheit, jf pkt 20 b, i tabell. 11 Saker levert elektronisk. Vestnes kommune ønskjer at flest mulig søknader vert sendt inn elektronisk. Innsending av saker elektronisk bidrar til å gjere saksbehandlinga enklare og kan gjere sitt til at samla behandlingstid vert kortare. PLANSAKER. 12 Privat reguleringsplan Private reguleringsplanar skal leverast i digital form og i sosi-format. Gebyr for behandling av privat reguleringsplan eller endring av slike, fremma av private tiltakshavarar, går fram av pkt. 20 c, i tabell. Gebyret omfattar all kommunal behandling, intern kopiering og annonsering. Kostnader til eventuell arkeologisk undersøking eller andre nødvendige utgreiingar fell på tiltakshavar. Side 66

67 13 Mindre vesentleg reguleringsendring eller bruksendring. For behandling av søknad om mindre vesentleg reguleringsendring er gebyret jf. pkt. 20 d, i tabell. Flytting av hyttepunkt innafor regulert område og i samsvar med reguleringsformålet er også rekna som mindre vesentleg reguleringsendring. Ved bruksendring av ein eigedom sitt arealformål, skal det betalast eit behandlingsgebyr jf. pkt. 20 e i tabell. OPPRETTING/ENDRING AV MATRIKKELEINING M.V. 14 Oppretting av ny grunneigedom m.v. etter Plan- og bygningsloven Gebyr for behandling av søknader om oppretting av ny grunneigedom m.v. etter plan - og bygningsloven, er sett til 1 behandlingsgebyr, jf. tabell 20 f. Eventuelle nødvendige dispensasjonar i samband med opprettinga kjem i tillegg, jf. pkt 10. Utgifter til tinglysing og eventuelt målebrev kjem også i tillegg. 15 Deling etter Jordloven 9 og 12. Dersom søknad om deling, oppretting av festetomter eller punktfeste også krev løyve etter jordloven, kjem eit behandlingsgebyr, jf. pkt 20 g, i tabell, i tillegg. 16 Avgjerd eller uttale frå andre mynde. For å innhente løyve eller uttale frå anna mynde er gebyret pr. myndigheit, jf. pkt 20 b i tabell. 17 Avslag. Ved avslag blir tiltakshavar belasta med 50 % av fullt gebyr. Dette gjeld også der overordna mynde gir avslag. Avslag på søknad om dispensasjonar vert belasta med fullt gebyr, jf. pkt. 20 i, i tabell. SEKSJONERING. 18 Gebyret omfattar Gebyret framgår av pkt. 20 h, i tabell, og gjeld all kommunal behandling av søknad om seksjonering av fast eigedom. For søknader som treng synfaring vert gebyret for behandling av søknaden sett til 5 gonger rettsgebyret til saman kr. 4300,-. Der søknaden ikkje treng synfaring vert gebyret for behandling av søknaden sett til 3 gonger rettsgebyret til saman kr. 2580,-. Utgifter til tinglysing og eventuelt nytt målebrev kjem utanom. URIMELEG GEBYR. 19 Urimeleg gebyr og klage. Fastsetting av gebyr i den einskilde sak kan ikkje påklagast. Dersom gebyret er klart urimeleg i forhold til arbeid og kostnader kommunen har hatt med saka, eller av andre grunnar er urimeleg, kan Administrasjonssjefen fastsette høveleg gebyr etter søknad. Avgjerd av søknad om reduksjon av gebyr, kan påklagast etter reglane i forvaltningslova. Vestnes Side 67

68 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr Gebyr gjeldande frå REGULATIV FOR SAKSBEHANDLING AV BYGGJESAKER, PLANSAKER, OPPRETTING/ENDRING AV NATRIKKELENHET OG SEKSJONERING. Tiltaks- Tiltaks- Tiltaks- 01. BUSTADER (Matrikkelkoder i parantes) klasse 1 klasse 2 klasse 3 _Basisgebyr: Einebustad/våningshus (111) + (113) Einebustad med hybel-/sokkelfeilighet (112) Tomannsbustad, vert.delt (121) + (123) Tomannsbustad, hor.delt (122) + (124) Rekkehus (131) Kjedehus/atriumshus (133) Andre småhus med 3-4 bustader (136) Bustadbrakker (193) Tilbygg og påbygg punkt a - h Ombygging < 50% av totalt areal a - h _k. Ombygging > 50% av totalt areal (hovudombygging) a - h 8 000, , , , , , , , ,00* , , , , , , ,00* 4 000, , , , , ,00, I. Terassehus (135) Store bustadbygg ( ) Bu- og servicesenter, bufellesskap(151) Studentheim/studenbustader, bufelleskap (152) Andre bustadbygg for bufelleskap (159) Tilbygg og påbygg punkt I - p Ombygging < 50% av totalt areal, I - p Ombygging > 50% av totalt areal (hovudombygging), I - p , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00, , , ,00 Fritidsbustad, seterhus, skogskoie,rorbu o.l. ( ) Garsje,carport, uthus, naust ( ) Andre bustadbygg (199) Tilbygg og påbygg t-v Ombygging t-v 8 000,00, , , , ,00' 6 500, , , ,00*, 6 500,001_ I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 12,00 pr. m2 bruksareal. Side 68 Side 1

69 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr A Andre tiltak på bustadeigedom, fritidsegdom, landbrukseigedom og andre eigedomar Fasadeendring/vinduskift på bustad- fritids- landbrukseigedom. Støttemur, levegg, balkong, terrasse,leikeapparat, Innhegning/gjerde/støyskjerm Bryggje fast fundamentert, Graving/fylling/sprengning flytebryggje leikeplass privat eller offentleg Tekniske installasjonar ( fyrkjel, våtrom, ventilasjon, brannalarmanlegg Andre tiltak, pipe, peis/ovn m.m. m.m.) i bustadhus Utsleppsløve til tett tank for hytte eller bustad, offentleg avløpsanlegg, infiltrasjn, sandfilter m.m. Pb1 29-4,Samtykke - Basseng - Brønn/dam til plassering av mindre tiltak som elles erutatt søknad.jf SAK 10, 4-1c. Pb1 31-2,4.1edd fravik frå TEK10 for eksisterande byggverk. 02. INDUSTRI OG LAGERBYGG (Matrikkelkoder i parantes) Tiltaks-Tiltaks- Tiltaksklasse 1klasse 2 klasse , , , , , , , , , , , , , ,00,4 000,00 Basisgebyr: a.fabrikk- og verkstadbygg (211) + (212) , , ,00 b.produksjonshall ,00, , ,00 c.bygning for reinseanlegg, vassfors nino.l , , ,00 - f d.kraftstasjon o.l.(221) , , ,00 e.transformatorstas'on/-kiosk , , ,00 f.la erhall,ofsela er, silo , , ,00 Annan bnin ,00: , ,00 h.tilboåbyga- : <100 m , ,00 >100 m2 og < 500 m , , ,00 > 500 m , , ,00 i.ombg-)g punkt a-g, < 50 % av totalt areal 5 600, ,00, ,00 Omb_ygging punkt a-, > 50 % av totalt arealhovudombin 7 000, ,00' ,00 k.driftsbygningar for landbruk/fiske (241)+ (243) + (244) I.Landbruksgarasje/reiskapshus/naust (245) m. Andre bygningar (248) + (249) n.tilbygg og påbygg k - m < 100 m2 > 100 m2 o.ombygging av k-m < 50% av totalt areal p. Ombygging av k-m > 50% av totalt areal (hovudombygging) , , , , , , , , , , , , , ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 12,00 pr. m2 bruksareal. Side 69 Side 2

70 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr KONTOR- OG FORRETNINGBYGG (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: Kontorbygg og administrasjonsbygg o.l. ( ) Kjøpesenter, varehus og andre butikkbygg (321) + (322) + (330) Bensinstasjon (323) Annan bygning (319) + (329) Tilbygg og påbygg a -d Tilbygg< 100 m > 100 m2 og < 500 rn2 > 500 m2 Ombygging < 50% av totalt areal Ombygging > 50% av totalt areal (hovudombygging) TIltaks-Tiltaksklasse 1klasse 2 Tiltaksklasse , , , , , , , , , , , , , , ,00: , , , , , , , , , ,00: , SAMFERDSEL OG KOMMUNIKASJON (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: Ekspedisjons- og terminalbygning o.l. ( ) Telekommunikasjonsbygning (429) Garasje, hangar, veg- og biltilsynsbygning (431) Annan bygning (419) + (439) Tilbygg og påbygg a-d: < 100 m2 >100 m2 og < 1000 m2 > 1000 m2 Ombygging punkt a-d, < 50 % av totalt areal 9. Ombygging punkt a-d, > 50 % av totalt areal (hovudombygging) Tiltaks- Tiltaks- Tiltaksklasse 1 klasse 2 klasse , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , HOTELL OG RESTAURANT (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: Hotell- og motellbygning ( ) Camping-/utleigehytte (524) Annan bygning for overnatting (521, 522, 523 og 529) Restaurant-, kafø-, gatekjøkken, kioskbygning o.i ( ) Annan bygning Tilbygg og påbygg a - e: ( for camping/utleigehytter: 4000,-) < 100 m2 ( --- : 4000,-) > 100m2 og < 500 m2 > 500 m2 Ombygging punkt a-e, < 50% av totalt areal: (for camping/utleigehytter: 3500,-) Ombygging punkt a-e, > 50% av totalt areal (hovudombygging) Ti Itaks- TIltaks- Tiltaksklasse 1 klasse 2 klasse , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 12,00 pr. m2 bruksareal. Side 70 Side 3

71 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr KULTUR OG UNDERVISNING (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: Leikepark og barnehage (611) + (612) Bygning for undervisning og kultur ( ) Idrettsbygg ( ) Kino, teater, samfunnshus, o.l. ( ) Kyrkje/gravkapell o.l. ( ) Annan bygning f. Tilbygg og påbygg a - f: < 100 m2 > 100m2 og < 500 m2 > 500 m2 Ombygging punkt a-f, < 50% av totalt areal Ombygging punkt a-f,1 > 50% av totalt areal (hovudombygging) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , HELSE (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: Sjukehus/sjukeheim ( ) Annan bygning Tilbygg og påbygg a-b <100 m2 >100 m2 og <1000 m2 > 1000 m2 Ombygging punkt a-b < 50 % av totatt areal Ombygging punkt a-b > 50 % av totalt areal (hovudombygging) , , , , , , , , , , , , , , , , FENGSEL, VAKTHALD O.A. (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: Fengsel, beredskapsbygning o.l. ( ) Annan bygning Monument, offentleg toalett (830) + (840) Tilbygg og påbygg a-c: < 100 m2 > 100 m2 og < 1000 m2 > 1000 m2 Ombygging punkt a-c, < 50 % av totalt areal Ombygging punkt a-c, > 50 % av totaft areal, (hovudombygging) TIltak- Tiltaks- TIltaksklasse 1 klasse 2 klasse , , , , , , , ,00, 8 750, , , , , , , , , ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 12,00 pr. m2 bruksareal. Side 71 Side 4

72 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr VARIGE KONSTRUKSJONAR OG ANLEGG Veg, parkeringsplass, støyvoll, bru, molo, mur, gapahuk, gjerde og liknande, småbåthavn. Etablering av div. avløpsløysingar, infiltrasjon sandfilter Tett tank for avløp frå ei brukseining hytte eller bustad, fleire brukseiningar på same tank aukar gebyret tilsv. 10. DISPENSASJONSSØKNADER Det skal reknast gebyr for kvart av desse forholda, men berre ein pr sak ( høgaste gebyr) Planar (kommuneplan, reguleringsplan, bebyggelsesplan) Pbl Pbl (vegopparbeiding) Pbl (høgde på bygning) Pbl (avstandskravet) 31-2 (eksisterande byggverk) Kommunale vedtekter Andre Pbl. 1-8 ( forbud mot tiltak med mer langs sjø og vassdrag ) 11. REVIDERTE TEIKNINGAR/TILLEGGSSØKNADER (mindre endringar) Basisgebyr: Ved auka areal vert det rekna basisgebyr samt kr. 12,- pr m bruksareal Ved større endringar blir det kravd ny søknad og gebyret vert rekna som ved ombygging/nybygg 5 000, , , , , , , , , , , , , , , , , , , FORNY1NG AV BYGGJELØYVE Fomying av byggjeløyve blir belasta med 10% i forhold til opprinneleg fultt gebyr ved godkjenningstidspunkt, minimum kr. 2500, ,00 RIVING Gebyr pr. bygning totalt bruksareal < 100 rd totalt bruksareal > 100 m2 Avfallsplan seld for nvin av bover 100 m' eller 10 tonn avfall, o oppførin av bover 300 rn' Bruksareal INSTALLASJONSLØYVE/SIKKERHETSKONTROLL AV HEIS Gebyr pr. heis. (I tillegg kjem gebyr til Norsk Heiskontroll) , , , ,00 ANDRE TILTAK PKT. 03 TIL PKT. 07 Fasadeendring/vindusskift Skilt/reklame Større skiltplan Støttemur Innhegning/gjerde/støyskjerm, Tekniske installasjonar Antenne, Mast på nærings- forettningseigedom. turstiar m.v., og andre tiltak 3 000, , , , , , ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 12,00 pr. rn' bruksareal. Side 72 Side 5

73 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr GODKJENNING AV ANSVARLEG SØKJAR, PROSJEKTERANDE, UTFØRANDE, SAMORDNAR OG KONTROLLERANDE, INKL. ANSVARSRETr Gebyr blir rekna for kvart tittak det blir søkt om Der foretaket ikkje har sentral godkjenning (pr. foretak) Ansvarsrett der foretaket har sentral godkjenning (pr. foretak) 1 000,00 500,00 UTENDØRSPLAN/OPPARBEIDINGSPLAN < 5000 > , ,00 FRIKJØP PARKERING Beløpet blir fastsett etter aktuell parkeringsnorm. TILTAK SOM KREV SØKNAD OG TILLATELSE OG SOM KAN FOREST S AV TILTAKSHAVAR 20-2 b Oppføring, endring og reparasjon av driftsbygning i landbruket 20-2 c Mellombelse eller transportable bygningar, konstruksjonar eller aniegg, campingvogn, telt og lignende 20-2 d Andre mindre tiltak 20-2 a Mindre byggjearbeid på bustad- og fritidseigedom For 20-2 vert det i tillegg rekna arealgebyr på kr. 12,- pr m BRA 5 000, , , ,00 DIVERSE GEBYR JF. ALMINNELEGE BESTEMMELSAR 2, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 18 2, 7, 9 Gebyr for medgått tid pr. time / basisgebyr 800,00 10, 16 Gebyr for innhenting av løyve, samtykke eller uttale frå anna myndigheit. Jf.pbl ,00 12 Privat reguleringsplan ,00 13 Mindre vesentleg reguleringsendring, behandlingsgebyr 6 600,00 13 Bruksendring av eigedomen sitt arealformål 1 200,00 14 Behandlingsgebyr; - søknad om oppretting av ny grunneigedom m.v. etter plan- og bygningsloven 2 500,00 15 Behandlingsgebyr; - søknad om deling, oppretting av festetomter/punktfeste etter jordloven 2 500,00 18 Seksjonering der synfaring er nødvendig 4 300,00 h) 18 Seksjonering utan synfaring 2 580,00 16 Avslag på søknad om dispensasjon vert belasta med futt gebyr ,00 8 Gebyr i tillegg til konsulentutgifter ved sakkyndig bistand ,00 6. Avslag på søknad om ansvarsrett vert belasta med fult gebyr 1 200,00 I) 1 Alle søknadspliktige tiltak vert belasta med kr 12 pr/rn2 bruksareal I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 12,00 pr. r-n2 bruksareal. Side 73 Side 6

74 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr REGULATIV FOR SAKSBEHANDUNG AV BYGGJESAKER, PLANSAKER, DELINGSSAKER OG SEKSJONERING. 01. BUSTADER (Matrikketkoder I parantes) Basis ebyr: Einebustad/vånin shus (111) + (113) Einebustad med hybet-/sokkelteilighet (112) Tomahnsbustad, vert.delt (121) + (123) Tomannsbustad, hor.delt (122 + (124) Rekkehus (131) Kjedehus/atriumshus (133) Andre småhus med 3-4 bustader (136) Bustadbrakker,(193) Tilbygg og på6ygg punkt a - h Ombyggin < 50% av totalt areal a - h Ombyggin > 50% av totalt areal (hovudombyggin ) a - h Tiltaks- klasse 1 TlItaks- klasse , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Tiltaksklasse 3 I. Terassehus (135) Store bustadbygg ( ) Bu- og servicesenter, bufellesskap(151) Studentheim/studenbustader, bufelleskap (152) Andre bustadbygg for bufelleskap (159) Tilbygg og påbygg punkt I - p Ombyggin < 50% av totalt areal, I - p Ombygging > 50% av totalt areal (hovudombyg ing), I - p Fritidsbustad, seterhus, skogskoie,rorbu 0.1. ( ) Garsje,carport, uthus, naust ( ) Andre bustadbygg (199) Tilbygg og påbygg t-v Ombygging t-v , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 10,00 pr. m2 bruksareal. Ved innsending av saker elektronisk via ByggSøk-bygning, blir det innvilga ein rabatt på 25 % av basisgebyret. Side 74 Side 1

75 Vestnes kommunebyggjesaksgebyr Tiltaks- Tlitaks- Tiltaks- 01. A Andre tiltak på bustadei edom, fritidsdom, landbrukseiom o andre el edomar klasse 1 klasse 2 klasse 3 FasadeendringNinduskift ,00 Støttemur, leve g, balkong, terrasse 1 700, ,00 Innhegning/ jerde/støyskjerm 800,00 Bniggje 1 700, ,00 GravingIfyllin /sprengning 800,00 Tekniske installasjonar ( fyrkjel, våtrom, ventilasjon, brannalarmanlegg m.m.) I bustadhus 2 800, ,00 Andre tiltek, plpe, peislovn m.m. 800,00 Utsleppsløve til tett tank, offentleg avløpsanlegg, infiltrasjn, sandfilter m.m. 800,00 83 pbl. BassenglbrønnIdam - Basseng 2 100,00 - Brønn/dam 2 100, INDUSTRI OG LAGERBYGG Matrikkelkoder i parantes Basis ebyr: a.fabrikk-verkstadb , , ,00 b.produks'onshall 5 620, , ,00 c.bnin for reinseanle, vassfoin , , ,00 d.kraftstas'on o.l , , ,00 e. Transformatorstas'on/-kiosk , , ,00 f.la erhall,sela er, silo , , ,00. Annan bnin , , ,00 h.tilboåba- : <100 m , ,00 >100 m2< 500 m , ,00 > 500 m , , ,00 i.ombinunkt a-, < 50 % av totalt areal 3 420, , ,00 Ombinunkt a, > 50 % av totalt arealhovudombin 4 360, , ,00 k.driftsbnin ar for landbruk/fiske , ,00 I.Landbruksgarasje/reiskapshus/naust (245) 1 790, ,00 Andre bygningar (248) + (249) 1 790, ,00 Tilbygg o påbyg k - m < 100 m , ,00 > 100 m , ,00 o. Ombygging av k-m < 50% av totalt areal 1 150, ,00 p. Ombygging av k-m > 50% av totalt areal (hovudombygging) 1 790, ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 10,00 pr. m2 bruksareal. Ved innsending av saker elektronisk via ByggSøk-bygning, blir det innvilga ein rabatt på 25 % av basisgebyret. Side 75 Side 2

76 Vestnes kommune Byggiesaksgebyr 03. KONTOR- OG FORRETNINGBYGG Matrikkelkoder I parantes Basisgebyr: Kontorbygg og administrasjonsbygg 0.1. ( ) Kjøpesenter, varehus og andre butikkby g (321) + (322) + (330) Bensinstasjon (323) Annan bygning (319) + (329) Tilbyjg og påby g a -d < 100 m2 > 100 m2 og < 500 m2 > 500 m2 Omby ing < 50% av totalt areal Ombygging > 50% av totalt areal (hovudombygging) TlItaks- klasse 1 TIltaks- klasse , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 Tiltaksklasse SAMFERDSEL OG KOMMUNIKASJON Matrikkelkoder I parantes Basisgebyr: TIltaks- klasse 1 THtaks- klasse 2 Tiltaksklasse 3 Ekspedisjons- og terminalbygning 0.1. ( ) 8 940, , ,00 Telekommunikasjonsb gning (429) 1 790, ,00 Garasje, hangar, veg- og biltilsynsbygning (431) 4 520, , ,00 Annan bygnin(419) + (439) 4 520, , ,00 Tilbygg og påbygg a-d: < 100 m , ,00 >100 m2 og < 1000 m , ,00 > 1000 m , , ,00 Ombygging punkt a-d, < 50 % av totalt areal 4 520, , ,00 Ombygging punkt a-d, > 50 % av totalt areal (hovudombygging) 6 730, , ,00 I tiilegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 10,00 pr. m2 bruksareal. Ved innsending av saker elektronisk via ByggSøk-bygning, blir det innvilga ein rabatt på 25 % av basisgebyret. Side 76 Side 3

77 Vestnes kommunebyggieseksgebyr 05. HOTELL OG RESTAURANT(Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr TlItaks- klasse 1 Tiltaks- klasse 2 Tiltaksklasse 3 a.hotell- og motellbygning ( ) 8 920, , ,00 b. Camping-/utl " ehytte (524) 2 800, , ,00 c. Annan bygning for ovematting (521, 522, 523 og 529) 6 720, , ,00 d.restaurant-, kafå-, gatekjøkken, kioskbygning o.i ( ) 6 720, , ,00 Annan bygning Tilbygb og påbygg a - e: 6 720, , ,00 < 100 m , ,00 > 100m2 og < 500 m , , ,00 > 500 m , , ,00 d. Ombygginpunkt a-e, < 50% av totalt areal 4 520, , ,00 e. Ombginpkt a-e, > 50% av totalt areal (hovudombygging) 5 900, , , KULTUR OG UNDERVISNING (Matrikkelkoder i arantes Basisgebyr: a. Leikepark og bamehage (611) + (612) 3 420, ,00 b.bygning for undervisning og kultur ( ) 8 950, ,00 c.idrettsbyg( ) 8 950, ,00 d.kino, teater, samfunnshus, 0.1. ( ) 8 950, ,00 e.kyrkje/gravkapell o.l. ( ) 8 950, ,00 f. Annan bygning 6 530, ,00 f. Tilbygg og påbygg a - f: < 100 m , ,00 > 100m2 og < 500 m , ,00 > 500 m , ,00 Omb gging punkt a-f, < 50% av totalt areal 6 730, ,00 Ombygging punkt a-f,1 > 50% av totalt areal (hovudombygging) 8 920, , HELSE Matrikkelkoder i arantes Basisgebyr: a. Sjukehus/sjukeheim ( ) 8 950, , ,00 b. Annan bygning 5 410, ,00 c. Tilbg og påbygg a-b <100 m , ,00 >100 m2 og <1000 m , ,00 > 1000 m , ,00 d. Ombygging punkt a-b < 50 % av totalt areal 8 950, ,00 e. Ombygging punkt a-b > 50 % av totalt areal (hovudomby ging 8 950, ,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 10,00 pr. m2 bruksareal. Ved innsending av saker elektronisk via ByggSøk-bygning, blir det innvilga ein rabatt på 25 % av basisgebyret. Side 77 Side 4

78 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr TIltakklasse TIltaks- Tlitaks- 08. FENGSEL, VAKTHALD O.A. (Matrikkelkoder i parantes) Basisgebyr: 1 kiasse 2 klasse 3 Fen sel, beredskapsbygning o.l. ( ) 8 970, ,00 Annan bygning 6 760, ,00 c.monument, offentleg toalett (830) + (840) 1 500, ,00 d. Tilbygg og påbg a-c: < 100 m , ,00 > 100 m2 og < 1000 m , ,00 > 1000 m , ,00 e. Ombygging punkt a-c, < 50 % av totalt areal 7 380, ,00 f. Omb gging punkt a-c, > 50 % av totalt areal, (hovudombygging) 8 990, , VARIGE KONSTRUKSJONAR OG ANLEGG Veg, parkerin splass, støyvoll, bru, molo, mur, gapahuk, gjerde og liknande 1 700, , ,00 Tett tank for avløp, div. avløpsløysingar, antenne, mast 1 700, , , DISPENSASJONSSØKNADER Det skal reknast gebyr for kvart av desse forholda 1. Planar (kommuneplan, re uleringsplan, bebyggelsesplan) 3 410,00 2. Pb ,00 3. Pbl.67.1 voarbeidin 1 210,00 4. Pb (høgde på bygning) 1 210,00 5. Pbl (avstandskravet) 1 210, jfr. 88 (eksisterande byggverk) 2 320,00 7. Kommunale vedtekter 1 210,00 8. Andre 1 210, REVIDERTE TEIKNINGAR/TILLEGGSSØKNADER (mindre endringar) Basisgeb: 800,00 Ved auka areal vert det rekna basisgebsamt kr. 10,- pr m2 bruksareal Ved større endringar blir gebyret rekna som ved ombyggin 12. FORNYING AV BYGGJELØYVE Fornying av byggjeløyve blir belasta med 10%1 forhold til opprinneleg fullt gebyr ved godkjenningstidspunkt, min kr. 650,- I tiliegg til basisgebyr skal det betaiast eit arealgebyr på kr 10,00 pr. m2 bruksareal. Ved innsending av saker elektronisk via ByggSøk-bygning, blir det innvilga ein rabatt på 25 % av basisgebyret. Side 78 Side 5

79 Vestnes kommune Byggjesaksgebyr RIVING Gebyr pr. bygning < 100 m2 > 100 m2 Avfalls lan INSTALLASJONSLØYVE/SIKKERHETSKONTROLL AV HEIS Gebyr pr. heis. (I tillegg kjem ebyr til Norsk Heiskontroll). 800, , , ,00 ANDRE TILTAK PKT. 03 TIL PKT. 07 Fasadeendring/vindusskift 1 700,00 Skilt/reklame 1 700,00 Større skiltplan 2 800,00 Støttemur 2 800,00 Innhegning/gjerde/støyskjerm og andre tiltak 1 700,00 Tekniske installasjonar 2 800, GODKJENNING AV ANSVARLEG SØKJAR, PROSJEKTERANDE, UTFØRANDE, SAMORDNAR OG KONTROLLERANDE, INKL ANSVARSRETr Gebyr blir rekna for kvart tiltak det blir søkt om Der foretaket ikkje har sentral godkjenning (pr. foretak) Ansvarsrett der foretaket har sentral godkjennin (pr. foretak) 17. UTENDØRSPLANIOPPARBEIDINGSPLAN < 5000 > ,00 450, , :00 " 18. FRIKJØP PARKERING Beløpet blir fastsett etter aktuell parkeringsnorm 19. TILTAK SOM BLIR BEHANDLA ETTER MELDING 81 Oppføring, endring reparasjon av driftsb ning i landbruket 85 Mellombelse eller transportable bygningar, konstruksjonar eller anlegg, herunder campingvogner, telt o.l. 86a Mindre byg jearbeid på bustad- o fritidseigedom For 81 og 86a vert det i tillegg rekna arealgebyr på kr. 11,- pr m2 BRA 2 250, , , DIVERSEGEBYR JFR. ALMINNELEGE BESTEMMELSAR 2, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 18 2, 7, 9 Gebyr for medgått tid pr. time / basisgebyr 700,00 10, 16 Gebyr for innhenting av løyve, samtykke eller uttale frå anna myndi heit 700,00 12 Pdvat regulerin splan ,00 13 Mindre vesentleg reguleringsendring, behandlingsgebyr 3 410,00 13 Bruksendfing av eigedomen sitt areatformål 970,00 14 Behandlingsgebyr; - søknad om deling av fast eigedom etter plan- og bygningsloven 970,00 15 Behandlingsgebyr; - søknad om deling, oppretting av festetomter/punktfeste etter jordloven 970,00 h 18 Seks'onerin 1 500,00 I tillegg til basisgebyr skal det betalast eit arealgebyr på kr 10,00 pr. m2 bruksareal. Ved innsending av saker elektronisk via ByggSøk-bygning, blir det innvilga ein rabatt på 25 % av basisgebyret. Side 79 Side 6

80 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1006 Saksbehandlar: Øystein Solbakken Dato: Avløpsgebyr 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Formannskapet rår kommunestyret til å gjere slikt vedtak: Kloakkgebyret for 2011 vert auka med 1,3 % og vert som følgjer: Abonnementsgebyr for private kr Abonnementsgebyr for andre frå kr (til og med 200m2). Forbruksgebyr kr. 4,49 pr m3 målt forbruk.(dei som har vassmålar) Forbruksgebyr kr. 4,49 pr m3 etter stipulert forbruk etter same omrekningsfaktorar til 1,9 m3/m2 som tidlegare. Tilknytingsavgifta vert auka til kr 4000,- eks mva SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Utarbeidd framlegg for avløpsgebyret er basert på sjølvkostprinsippet i samsvar med lov om kommunale vass- og avløpsavgifter av 31. mai 1974 nr. 17, med seinare endringar. Framlegget byggjer også på tidlegare godkjende avløpsgebyr med tilhøyrande avgiftsgrunnlag frå føregåande år, med justering etter siste års rekneskap. Avgiftsgrunnlaget er elles utrekna over ein femårsperiode og byggjer på visse investeringsføresetnader for avløpssektoren etter tidlegare kloakkrammeplan, hovudplan for avløp og politiske vedtak. Det syner seg at investeringar ikkje alltid vert gjennomført innanfor dei planlagde tidsbolkane, og resultatet av dette har enkelte år ført til høgre dekningsprosent enn føresett. Det er difor muleg å nytte fondsavsetning i slike høve. Side 80

81 Fondsmidlar kan ikkje etter reglane brukast til investering for på den måten å minske kapitalkostnadane. For dei 3 avgiftskapitla avløp, renovasjon og slam er det no tatt i bruk nytt system som sikrar god oversikt og betrar rapportering til revisjon og kostra. Jfr. Vedlegg. Her vert den interne kostnad fordelt forskriftsmessig etter nøkkeltal. Oppdatert anleggsregister sikrar at rente og avskrivingskostnader vert tatt med i grunnlaget. Nedskrivingstida varierer frå 5 år på EDB-utstyr, 10 år på maskinutstyr, 40 år på leidningar til 50 år på bygningar. Vurdering: Avløpsgebyret vil få ei forsiktig/lav auke for Tilknytingsavgifta har i fleire år vore på kr 3000,- eks mva. Dette har vore ei bevisst handling då ein meiner at det vert lettare å få fleire til å knyte seg på det kommunale nettet med lav sats. Det er dei årlege gebyra som gir inntekta til dette kapittelet. Samanlikna med våre nabokommunar ligg våre priser langt lågare, og vi foreslår difor ei auke av tilknytingsavgifta til kr 4000,- eks mva. Hovudplanen for avløp må evaluerast slik at denne vert meir dimensjonerande for tida frametter. Slik situasjonen no er vert dei politiske vedtaka utanom Hovudplana som styrande. Dette er ikkje gunstig med omsyn sjølvkostprinsippet. Større investeringar på avløpskapittelet går fram av vedlegget. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Momentum - informasjon nytt system Side 81

82 Momentum Consul ting Selvkostbudsjett 2011 Vestnes kommune En presentasjon av selvkostområdene Avløp, Renovasjon og Slam Side 82 mxv

83 Presentasjon av selvkostbudsjett og prognose Disposisjon: Bakgrunn for overgang til ny modell Prognose og budsjett Avløp Renovasjon Slam Oppsummering 2 Side 83

84 Bakgrunn for overgang til ny modell 3 Side 84

85 Bakgrunn for overgang til ny modell Pålegg fra revisjonen Bedre dokumentering av kostnader henført fra interntjenestene Objektive fordelingsnøkler Oversikt på anleggsregister og fremtidige investeringer 4 Side 85

86 Bakgrunn for overgang til ny modell Den nye modellen er basert på Selvkostveilederen og øvrige retningslinjer fra KRD Tvinger oss til å gjøre beregningene etter boken Avvik fra fjorårets kalkyler vil kunne oppstå grunnet nye og mer korrekte beregningsmetoder 5 Side 86

87 Bedre dokumentering av kostnader henført fra interntjenestene 6 Side 87

88 Objektive fordelingsnøkler 7 Side 88

89 Oversikt anleggsregister 8 Side 89

90 Oversikt fremtidige investeringer 9 Side 90

91 Prognose og budsjett Avløp 10 Ny beregningsmetode fører til att vi må legge inn en aktivitetsendring: belastninger fra interntjenestene føres nå på egen linje, "driftsutgiftene" reduseres, men totale kostnader blir noe høyere når vi tar med kostnader til interntjenestene. Det er prognostisert med ett overskudd på kr ,- for avløp i brukes til å dekke negativt fond i sin helhet fra 2009, og vi vil få en positiv UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,- Dette er en økning på ca 1,3 % fra UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med mer i inntekter da det ikke er hensiktsmessig å gå ned med gebyrene i 2011 for så å få en større økning i (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med ) Dette tar vi igjen i 2014 med tilsvarende beløp. I årene fremmover holdes gebyrene jevnt gitt budsjetterte kostnader i økonomiplan. Side 91

92 Prognose og budsjett Renovasjon 11 Etter overgang til ny beregningsmetode og grundig revidering av budsjett 2010 ligger vi an til en aktivitsøkning på ca kr i 2010 og årene fremover. Det er prognostisert ett underskudd på kr ,- for renovasjon i 2010.Dette reduserer fond fra 2009, og vi vil få en UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,- Dette er en økning på ca 7,5 % fra Dette er først og fremst en konsekvens av økte kostnader forbundet med inngåelse av samarbeid med ÅRIM, i tillegg til en generell aktivitetsøkning. Se aktivitetsendring på totalt kr ,-. Mye av disse kostnadene faller bort i påfølgende år, men vi vil få økte kostnader grunnet kapitalkostnader på investering i dunker. UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med kr mindre i inntekter da vi ikke ønsker å gå så mye opp med gebyrene i 2011 (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med kr ,- ) Dette tar vi igjen med kr ,- i økte inntekter i hvert av årene i økonomiplanen. Side 92

93 Prognose og budsjett Slam 12 Ny beregningsmetode fører til att vi må legge inn en aktivitetsendring: belastninger fra interntjenestene føres nå på egen linje, "driftsutgiftene" reduseres, men totale kostnader blir noe høyere når vi tar med kostnader til interntjenestene. Det er prognostisert ett underskudd på kr 5 714,- for slam i 2010.Dette reduserer fond fra 2009, og vi vil få en UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,-. Dette er en økning på 3,4 % fra UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med mer i inntekter da det ikke er hensiktsmessig å gå ned med gebyrene i 2011 for så å få en større økning i (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med ) Dette tar vi igjen i 2013 og 2014 med tilsvarende beløp. I årene fremmover holdes gebyrene jevnt gitt budsjetterte kostnader i økonomiplan. Side 93

94 Oppsummering gebyrene Side 94

95 Takk for meg! 14 Side 95

96 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1009 Saksbehandlar: Arve Rekdal Dato: Avfallsgebyr 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Formannsskapet rår kommunestyret å gjere følgjande vedtak: Kommunestyret vedtek at renovasjonsgebyret vert auka med 7,5 % frå 2010 til 2011 og vert som følgjer: Type abonnement Ekskl. mva Mva Total inkl. mva Vanlig abonnement Kr 2281,- 570, ,25 Abonnement for einslege Kr 1505,- 376, ,25 Abonnement med heimekompostereing Kr 1505,- 376, ,25 Ekstrasekkar Stykkpris eks. mva Stykkpris inkl. mva Pris pr rull med 26 sekkar ekskl. mva Pris pr rull med 26 sekkar inkl. mva For dei som har Kr 10,- Kr 12,50 Kr 200,- Kr 250,- abonnement For alle andre Kr 48,- Kr 60,- Kr 1120,- Kr 1400,- Ideelle lag og organisasjonar får 1 rull a 26 stk gratis og får kjøpe sekkar utover det for kr 10,- eksl. Mva eller kr 200,- pr rull eksl. Mva SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Utarbeidd forslag er basert på sjølvkostprinsippet. Side 96

97 For dei 3 avgiftskapitla avløp, renovasjon og slam er det tatt i bruk nytt datasystem som sikrar god oversikt og betrar rapportering til revisjon og kostra. Jfr. Vedlagte presentasjon. Dei interne kostnadane vert no fordelt forskriftsmessig etter nøkkeltal vil bli eit endringens år for abonnentane i Vestnes. Frå 31.mai vil ÅRIM stå for innhentinga av forbruksavfall i kommunen. Og vi får føljande standardtilbod: 1) henting av 140 l dunk med restavfall kvar veke 2) henting av 140 l dunk med papir kvar fjerde veke 3) henting av 140 l sekk med plastemballasje kvar fjerde veke Det vil vere ei rekke variasjonar frå dette standardtilbodet: 1) Tømefrekvensen for restavfall vil vere annankvar veke som standard for dei som har kompostavtale, enkelte vil også få høve til å gå ned til henting kvar fjerde veke. Også andre abonnentar med lite avfall kan få tilbod om redusert hentefrekvens. 2) Enkelte kundar, i første rekkje næringsabonnentar, vil ha eit avgrensa tilbod, t.d. med henting av berre restavfall. 3) Det vil vere variasjonar i storleiken på behaldarane som skal tømast, dei som treng større behaldar vil kunne tinge dette. I dag blir det nytta behaldarar i storleik frå 80 l til 770 l i kommunen. Etterkvart vil det truleg bli færre storleikar, dei viktigaste er 140, 240, 360, 660 liter. 4) Kundar med behov for lengre henteavstand enn 10 meter kan få høve til dette, mot å betale ekstra. Det er lagt opp til at der det er henta sekkar i dag der skal dunkane også stå. Nedanfor er ein kort presentasjon av avfallsfraksjonane: Restavfall Dette er avfall som skal energigjenvinnast. Standard tømefrekvens er kvar veke, dvs. 52 gonger årleg. Hushaldskundane vil i samband med oppstart av denne ordninga kunne gjere avtale om å halvere tømefrekvensen til annankvar veke. Kundar med kompostavtale vil kunne ha ein tømefrekvens på kvar fjerde veke. Kundar med nedsett tømefrekvens vil ha behaldarar som er spesielt merka. Papir I denne fraksjonen inngår vanleg papir og papp som t.d. avisar, blad, bøker, reklamemateriell, i tillegg til drikkekartong og brun kartong. Innsamling kvar fjerde veke, dvs. 13 gonger årleg. Plast Mjuk og hard plastemballasje som vert samla inn i gjennomsiktige perforerte knytesekker med volum på om lag 140 l. Sekkane med plast skal handsamast varsamt slik at det ikkje går hol på dei. Om lag 15 plastsekkar vert kvart år levert til kvar hushaldskunde av renovatøren. Rullen vert lagt i/på behaldar eller på annan stad etter avtale med ÅRIM. Kundar kan hente ut fleire merka plastsekkar frå ÅRIM. Dersom ein har vektige grunnar så vil ein kunne fortsette med sekk også etter 31. mai. Dette i tillegg til anna informasjon vil ÅRIM gje i løpet av våren Over tid vil abonnementa og renovasjonsføreskriftene bli samordna i alle ÅRIM kommunane. Side 97

98 Renovasjonsordninga har over tid vore prega av store endringar både i omfang og med omsyn til regelverk og krav til nye måtar å handsame avfallet vårt på. Vi må nok framleis leve med at det stadig vil vere endringar, men det opplegget som er nemnt ovafor vil vi i hovudsak ha dei neste 5 åra. Talet på husstandar som heimekomposterer i Vestnes er om lag 400. Nokon nye kjem til, medan andre sluttar og går over til å levere matavfallet i restavfallet. Vestnes kommune har ikkje hatt kapasitet til å kontrollere om alle som har heimekomposteringsavtale verkeleg heimekomposterar. ÅRIM vil i framtida bli avtalepartnar også her. Framtida vil vise kva kontrollordning dei vil legge opp til. Ordning for innsamling/levering av brukte kle har vore etterlyst, og det er utsett konteinarar i privat regi mellom anna i Vestnes sentrum. Tremek AS si rolle innafor gjenbruk vil kunne fortsette. Det har og vore endring i forskrifta som frigjer kommunalt monopol på næringsavfallet, men kommunen skal krevje at næringa/industrien kan dokumentere at dei har godkjend ordning på avhending av avfallet. Kommunen har avtale med ein del næringskundar og ÅRIM vil ha tilbod til desse kundane. Oppstartskostnadane for ÅRIM er enno betydelege, men ein har lov til å håpe at ein får stordriftsfordelar etter kvart. Det gjeld mellom anna alle former for innkjøp. Ein har også grunn til tru at vi vil få enno betre innsamlingsprosent og kjeldesortering. Ein vil og få auka kompetanse med tanke på avfall og avfallhandtering. Likeins vil nødvendig informasjon til innbyggarane bli eit satsingsområde og bli vesentleg betra. Det vil vere gunstig med tanke på mellom anna motivasjon for kjeldesortering. ÅRIM har no lyst ut ein konkurranse om innsamling av avfall i heile regionen. I tida framover vil ÅRIM også lyse ut konkurransar om gjenvinning av m.a. papp, papir, plastemballasje og restavfall. For å kunne vere operative til å ta over ansvaret frå 31. mai 2011 har ÅRIM difor eit behov for overføringar frå kommunane. Det kostar å etablere ein ny organisasjon. Avskrivingskostnadane for dei nye dunkane som blir innkjøpt i 2011 kjem først inn frå Forbrenningsavgifta vart fjerna frå 1. oktober 2010 og vi får ein reduksjon av kostnadane her resten av året 2010, men prisen for 2011 er enno ikkje fastsett. 10. november 2011 er siste dag for Vestnes kommune sin 25 år gamle avtale med Vestnes Renovasjon AS. Etter denne dato må ÅRIM ha nye avtalar på plass om sluttbehandling og drifting av miljøstasjon. Kontrakten Vestnes kommune har med renovatøren Lund og Sylte tek slutt 31/ Etter denne dato er det den som ÅRIM har kontrakt med det firmaet som skal samle inn hushaldningsavfallet i Vestnes kommune. Ordningane vi har i dag vil for abonnentane vere uendra fram til 31 mai. 31. mai er dunkane på plass og ÅRIM tek over innsamlinga. Vurdering: Det er vanskeleg å berekne gebyra for 2011 sidan så mykje vil bli endra nettopp dette året. Tilbodet frå renovatørane er ikkje kome inn enda, samtidig som vi har teke i bruk det nye programverktyet. Vi har administrasjonsutgifter i ÅRIM dei første 5 månadane i 2011 utan at ÅRIM har inntekter. Ein har lagt inn budsjett-tala for ÅRIM og lagt inn ein sum for muleg kostnadsauke for farleg avfall. Side 98

99 Det er ei føresetnad at renovasjonskapittelet er basert på sjølvkostprinsippet. Vedlagde presentasjon Momentum Consulting syner kva gebyr som må til for å få ballanse i kapittelet. For å få ballanse må renovasjonsgebyret i 2011 aukast i samsvar med følgjande tabell: Type abonnement: Ekskl. mva Mva Total inkl. mva Vanlig abonnement Kr 2281,- 570, ,25 Abonnement for einslege Kr 1505,- 376, ,25 Abonnement med heimekompostering Kr 1505,- 376, ,25 Ekstrasekkar Stykkpris eks. mva Stykkpris inkl. mva Pris pr rull med 26 sekkar ekskl. mva Pris pr rull med 26 sekkar inkl. mva For dei som har Kr 10,- Kr 12,50 Kr 200,- Kr 250,- abonnement For alle andre Kr 48,- Kr 60,- Kr 1120,- Kr 1400,- Ideelle lag og organisasjonar får utlevert ein rull (26 stk.)gratis og kjøpe sekker vidare til kr.10,00 eks. mva pr. stk. eller kr 200,- eks. mva for ein rull. Årlege ryddeaksjonar får utlevert gratis sekkar. Dette gir følgjande gebyrinntekter og dekningsgrad i renovasjonskapittelet: Gebyrinntekter Kostnadsdekning Finansiell dekningsgrad (KOSTRA) Kr % 99 % Ein har budsjettert med 7,5 % auke i gebyret for Særutskrift til: Vedlegg: 1 Avfallsgebyr 2011 Side 99

100 Momentum Consul ting Selvkostbudsjett 2011 Vestnes kommune En presentasjon av selvkostområdene Avløp, Renovasjon og Slam Side 100 mxv

101 Presentasjon av selvkostbudsjett og prognose Disposisjon: Bakgrunn for overgang til ny modell Prognose og budsjett Avløp Renovasjon Slam Oppsummering 2 Side 101

102 Bakgrunn for overgang til ny modell 3 Side 102

103 Bakgrunn for overgang til ny modell Pålegg fra revisjonen Bedre dokumentering av kostnader henført fra interntjenestene Objektive fordelingsnøkler Oversikt på anleggsregister og fremtidige investeringer 4 Side 103

104 Bakgrunn for overgang til ny modell Den nye modellen er basert på Selvkostveilederen og øvrige retningslinjer fra KRD Tvinger oss til å gjøre beregningene etter boken Avvik fra fjorårets kalkyler vil kunne oppstå grunnet nye og mer korrekte beregningsmetoder 5 Side 104

105 Bedre dokumentering av kostnader henført fra interntjenestene 6 Side 105

106 Objektive fordelingsnøkler 7 Side 106

107 Prognose og budsjett Renovasjon 8 Etter overgang til ny beregningsmetode og grundig revidering av budsjett 2010 ligger vi an til en aktivitsøkning på ca kr i 2010 og årene fremover. Det er prognostisert ett underskudd på kr ,- for renovasjon i 2010.Dette reduserer fond fra 2009, og vi vil få en UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,- Dette er en økning på ca 7,5 % fra Dette er først og fremst en konsekvens av økte kostnader forbundet med inngåelse av samarbeid med ÅRIM, i tillegg til en generell aktivitetsøkning. Se aktivitetsendring på totalt kr ,-. Mye av disse kostnadene faller bort i påfølgende år, men vi vil få økte kostnader grunnet kapitalkostnader på investering i dunker. UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med kr mindre i inntekter da vi ikke ønsker å gå så mye opp med gebyrene i 2011 (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med kr ,- ) Dette tar vi igjen med kr ,- i økte inntekter i hvert av årene i økonomiplanen. Side 107

108 Oppsummering gebyrene Side 108

109 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1042 Saksbehandlar: Øystein Solbakken Dato: Feie- og tilsynsavgift 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Administrasjonssjefen legg saka fram for formannskapet med slik tilråding til vedtak: Feie- og tilsynsgebyret vert auka med 5,0 % frå år 2010 til år Andel feiing og tilsyn Hus med 1 pipe kr 330,- Hus med fleire piper - Tillegg pr pipe kr. 80,- Alle summar er eks. mva. SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Lov nr 20 med seinare endringar, dannar grunnlaget for kommunen sitt ansvar med omsyn feiing og tilsyn.(brann- og eksplosjonsvernloven). Viser elles til tilhøyrande forskrift nr 847, om brannforebyggende tiltak og tilsyn. Forskrift om brannforebygging vart sist endra Feie- og tilsynsgebyret skal følgje sjølvkostprinsippet. Kommunal- og regionaldepartementet har utarbeidd retningslinjer (H-2140) korleis dette skal gjennomførast. Side 109

110 Andre sjølvkostkapittel vert no følgd opp gjennom nytt system, og det er meininga at også feieog tilsynsgebyret skal følgjast opp via dette. Feiing og tilsyn blir utført etter ordna rute og tidsplan. Vurdering: For 2010 vart feie- og tilsynsavgifta delt med omsyn diskusjon om mva på tilsynsdelen. Her har skattedirektoratet tolka meirverdiavgiftsloven slik at mva skal innkrevjast. Vi har difor ein sats i forslag til feie- og tilsynsavgift for Med bevisst sparing resten av året synes ansvar 6012 likevel å ende med eit mindre overforbruk. Når gebyret for 2010 vart auka med 8 % synes dette å ha vore nødvendig. Ein finn det likevel fornuftig å budsjettere med dei ekstrakostnadene det har vore med omsyn rekruttering innan feiarvesenet. Ein finn det difor naudsynt å auke dette gebyret litt meir enn generell løns og prisstigning. Med ei auke av feie- og tilsynsgebyret på 5,0 % gir dette ei stipulert inntekt på: Sum pr. pipe Totalt 2328 piper kr 330,- kr ,- 377 einingar (tilleggspiper) kr 77, ,- Til saman kr ,- Eventuelt overskot/underskot vert oppgjort mot fond/fordring i etterfølgjande år. Særutskrift til: Side 110

111 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1044 Saksbehandlar: Einar Aagård Dato: Husleigeregulering 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Leigesatsane for kommunale husvære vert frå sett opp slik: 1. Kommunale bustader kap (div.husvære/sosialbustader): Leigeavtalar pr som ikkje var, eller vil bli regulert til gjengs leige i 2011, vert justert opp etter konsumprisindeksen med 1,74%. 2. Kommunale bustader kap (74 bustader for PU): Leigesatsane for desse husværa vert endra tilsvarande etter kpi: Kr ,- + 1,74% = kr ,- pr. månad. 3. Kommunale bustader kap (31 omsorgsbustader i Senior Plaza): a) 2-roms kr ,- + 1,74% = kr ,- b) 3-roms kr ,- + 1,74% = kr ,- 4. Kommunale bustader kap (7 bustader i Aktivitetssenteret): 2-roms kr ,- + 1,74% = kr ,- SAKSUTGREIING: Husleigelova (frå ) har strenge reglar for husleigeregulering. Hovudreglane er: 1. Leigekontraktar som er minst eitt år gamle kan berre regulerast etter konsumprisindeksen. Det må gå minst eitt år mellom kvar regulering. 2. Kvart 3. år kan leigene regulerast til gjengs leige. Varslingsfristen er 6 månader. Ved budsjettarbeidet i oktober månad er siste indekstal kjend pr. 15. september. Side 111

112 Grunnlaget for endringa som vert nytta er difor utviklinga i indeksen i tidsbolken 15. september til 15. september. Frå til er indeksen stige med 1,74%. Administrasjonssjefen si innstilling er dermed å regulere leigene opp med 1,74%. Som kjent vart i det i fjor bestemt at kommunen skulle gjere seg nytte av å regulere eldre leigekontraktar til gjengs leige som nemnt i pkt. 2 ovanfor. Med varslingsfristen på 6 månader blei alle eldre avtalar gjennomgått og regulert opp i spekteret 15-25%. Tyngda av desse vart regulert pr Eitt-årsfristen gjer at desse kontraktane først kan regulerast pr Av praktiske grunnar rår ein til at desse satsane vert ståande til reguleringa pr , slik at alle kontraktar får lik reguleringsdato. Desse kontratane vert dermed å indeksregulere etter med 1,5 år. ( ) Side 112

113 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1058 Saksbehandlar: Magne Olav Heggen Dato: Gebyrregulativ 2011 for arbeid etter Matrikkellova Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Med heimel i matrikkellova 30, 32 og matrikkelforskrifta 16 og 17 blir gebyrregulativ fastsett som i Framlegg til gebyrregulativ for arbeid etter matrikkellova i SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Vurdering: Under arbeid med gebyrregulativet for inneverande år vart det lagt opp til at 2010 skulle brukast til å vinne erfaring slik at regulativet kunne bli meir erfaringsbasert. Erfaring gjort til no med den nye lova som går på arbeidsmengd opp mot tidsfristar, publisitet, avklaring av rettar, nye sakstypar m.m. tilseier at ein del satsar må omarbeidast og oppjusterast. Samanlikning med gebyra i Rauma, Fræna og Molde tilseier det samme. Med dette som bakgunn blir her lagt fram: Side 113

114 Framlegg til gebyrregulativ for arbeid etter matrikkellova i Oppretting av eigedom (matrikkeleining) 1.1 Oppretting av grunneigedom, festegrunn og matrikulering av eksisterande umatrikulert grunn unnateke offentleg veggrunn. Areal frå m2 kr Areal over 300m2 2000m2 kr Areal over 2 daa 20 daa, pr. nytt daa kr Areal over 20 daa etter brukt tid, minstegebyr kr Oppretting av grunneigedom i samband med innløysing av festetomt med tidlegare koordinatbestemte grenser kr Oppretting av uteareal på eigarseksjon Oppmåling av uteareal pr. eigarseksjon Areal frå 0 50 m2 kr Areal over m2 kr Areal over m2 kr Areal over 2 daa, auke pr. nytt daa. kr Oppretting av anleggseigedom Volum frå m3 kr Volum frå m3, auke pr. nye 1000 m3, kr Volum over m3, auke pr. nye 1000 m3 kr Registrering av jordsameige Gebyr for registrering av eksisterande jordsameige fakturerast etter brukt tid. Minstegebyr kr Oppretting av matrikkeleining utan fullført oppmålingsforretning Gebyr som for 1.1, 1.2, 1.4 og 1.5 med eit tillegg av kr Grensejustering 2.1 Grunneigedom, festegrunn og jordsameige. Ved grensejustering kan arealet for involverte eigedommar netto ikkje endrast med meir enn 5 % og maksimalt 500 m2. Ei eining kan likevel ikkje avgi areal som i sum overstig 20 % av eininga sitt areal før justeringa. Gebyr for kvar av dei involverte einingane i grensejusteringa reknast etter kvar sine brutto mottekne areal: Areal m2 kr Areal over m2 kr Areal over 500 m2 etter brukt tid, minstegebyr kr Anleggseigedom Side 114

115 For anleggseigedom kan volumet endrast med inntil 5 %, men maksiamlt 1000 m3. Gebyr for kvar av dei involverte eigedommane: Volum frå m3 kr 8000 Volum over m3 kr Arealoverføring 3.1 Grunneigedom, festegrunn og jordsameige. Ved arealoverføring skal oppmålingsforretning og tinglysing gjennomførast. Arealoverføring utløyser dokumentavgift unnateke grunn til veg- og jernbaneformål. Gebyr for arealoverføring som pkt 1.1 med eit tillegg av kr Anleggseigedom For anleggseigedom kan volum som skal overførast frå ei matrikkeleining til ei anna, ikkje vere registrert på ei tredje matrikkeleining. Volum kan berre overførast til ei matrikkeleining dersom vilkåra for samanslåing er tilstades. Matrikkeleininga skal utgjere eit samanhengande volum. Volum m3 kr Volum m3 kr Volum over 500 m3, auke pr. nye 500 m3 kr Klarleggjing av eksisterande grense i marka som tidlegare er koordinatbestemt ved oppmålingsforretning For inntil 2 punkt kr Overskytande grensepunkt, pr. punkt kr Klarleggjing av eksisterande grense i marka som ikkje tidlegare er koordinatbestemt For inntil 2 punkt kr Overskytande grensepunkt, pr. punkt kr Klarleggjing av rettar som eiga sak Gebyr etter medgått tid, sjå punkt 12. Minimumsgebyr kr Utferding av matrikkelbrev som eiga sak. Matrikkelbrev inntil 10 sider kr 175 Matrikkelbrev, meir enn 10 sider kr 350 Endring i maksimalsatsane blir regulert av Staten kartverk i takt med den årlege kostnadsutviklinga. 8 Broten forretning eller matrikulering Gebyr for tilbakekalla, avbroten eller avvist forretning blir sett til 1/3 av aktuell sats før evt. oppmålingsforretning er gjennomført og til 2/3 av aktuell sats etter at oppmålingsforretning er gjennomført. 9 Andre gebyrpliktige oppgåver etter matrikkellova. Side 115

116 Oppgåver som ikkje direkte kan samanliknast med fastsette gebyr i forskrifta her blir å fastsetje etter brukt tid. 10 Tidsfristar i saker som krev oppmålingsforretning. Dei fristane som gjeld etter matrikkelforskrifta sin 18 gjeld ikkje i månadene desember, januar, februar og mars. 11 Redusert gebyr For matrikkelarbeid som inneber oppmålingsforretning til landbruks-, allmenn fritids- og andre allmennyttige formål blir gebyr rekna etter brukt tid avgrensa til 60 % av dei satsane dei normalt høyrer inn under. 12 Gebyr utrekna etter brukt tid. Når gebyret blir utrekna etter brukt tid skal det nyttast ein timesats på kr Urimeleg gebyr Dersom gebyret etter 1.4, 6, 8, 9 eller 11 framstår som urimeleg i forhold til prinsippa som er lagt til grunn, kan administrasjonssjefen eller den ho/han gjev fullmakt, med bakgrunn i skriftleg søknad frå rekningsmottakar, fastsette eit redusert gebyr. 14 Reglar for betaling. For tinglysingspliktig arbeid skal gebyr vere betalt før forretninga blir sendt til tinglysing. For ikkje tinglysingspliktig arbeid kan gebyr innkrevjast før arbeidet blir sett igang. Kommunen krev inn dei tinglysingsgebyra og dokumentavgiftene som sakene utløyser. Særutskrift til: Side 116

117 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1057 Saksbehandlar: Arve Rekdal Dato: Matavfallsgebyr 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Formannskapet legg saka fram for kommunestyre med tilråding til slikt vedtak: Innsamlingsprisane for matavfall frå storhushald vert auka frå 2010 til 2011 med ca 7,5 % i tråd med tabell av Dette gebyret vil gjelde til SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Frå 2004 vart det endring i regelverket og kommunane har ikkje lenger monopol på mottak av avfall frå næringsverksemder. Bedriftene kan såleis nytte andre til å samle inn og ta hand om matavfallet. Kommunen skal likevel som forureiningsmynde etter forskrifta sjå til at avfallet vert tatt hand om på ein forsvarleg måte, og få inn dokumentasjon på at så er tilfelle. Kommunen tilbyr difor næringa å ta hand om matavfallet som før, samt tilbod om ordinær renovasjonsordning til næringsverksemdene. Forskjellen no er at vi må skilje desse to rekneskapsmessig for å kunne kontrollere at det ikkje vert kryss-subsidiering. Desse utgiftene og inntektene skal ikkje inn i sjøvkostkapittelet. Vi får av og til hendvending frå produsentane av matavfall om at dei kan installere matavfall/kompostkvern i staden for levering av matavfallet for innsamling. Iflg. ny forskrift er dette ikkje tillate utan at kommunen har lokal forskrift som tillet det. Det har ikkje Vestnes kommune og vi vil sterkt fråråde ei slik løysing med bakgrunn i at leidningsnettet vårt ikkje er dimensjonert for dette, samt at vi likevel må ta ut og transportere matavfallet frå kloakksil - anlegga. Matavfallskvern er såleis forbode både i storhushald og i private bustadar i Vestnes Side 117

118 Frå vart det innført forbod mot deponering av organisk avfall i fylling. Dette innebar at Vestnes kommune måtte legge om renovasjonsordninga. Vi leverer no matavfallet vårt til forbrenning ved Tafjord Kraftvarme som produserer fjernvarme til store delar av Ålesund. Kommunen er no med i ÅRIM (Ålesundsregionens interkommunale miljøselskap) og dei vil ta over innsamlinga frå 31.mai 2011 og vil gi tilbod om innhenting av avfallet frå våre næringabonentar. Det vert ein auke i matavfallgebyret i tråd med tabell av , og denne prisen vil gjelde fram til Det vil i løpet av våren bli fremma ei ny sak som ein følgje av prisane som ÅRIM kjem fram til. Vurdering: Kostnader og inntekter som gjeld dette gebyret kjem ikkje under sjølvkostkapitla, men vi reknar med at kostnadane fram til vil utvikle seg likt med kostnadane for hushaldningsavfallet. Men prisane etter er det vanskeleg å fastsette no. Tilboda til næringskundane vil bli endra og innsamlingskostnadane har ein ikkje oversikt over enda. Oppstartskostnadane for ÅRIM er enno betydelege, men ein har lov til å håpe at ein får stordriftsfordelar etter kvart. Det gjeld mellom anna alle former for innkjøp. Ein vil få auka kompetanse med tanke på avfall og avfallhandtering. Likeins vil nødvendig informasjon til kundane bli eit satsingsområde og bli vesentleg betra. Det vil vere gunstig med tanke på kjeldesortering. Forbrenningsavgifta vart fjerna frå 1. oktober 2010 og vi får ein reduksjon av kostnadane her resten av året 2010, men prisen for 2011 er enno ikkje fastsett. ÅRIM har lyst ut konkurranse om innsamling av avfall, og i tida framover vil dei også lyse ut konkurransar om gjenvinning av m.a. papp, papir, plastemballasje og restavfall. Som ein følje av dette vil vi i løpet av våren komme med nye tilbod til næringskundane våre, og det vil bli fremja sak med ei ny prisliste for dei nye tilboda i løpet av 1. halvår av For 2011 vert det ein auke i matavfallgebyret i tråd med tabell av Desse prisane gjeld til Det er lagt opp til auke på om lag 7,5 % frå Særutskrift til: Vedlegg: 1 Tabell - matavfallsgebyr 2011 Side 118

119 Vestnes kommune Tekniske tenester PRIS FOR INNSAMLING AV MATAVFALL FRÅ STORHUSHALD O.L.OG PRISER FOR Med heimel i : - Forureiningsfortskrifta 32 og Lokal forskrift for Vestnes kommune vedteke av Vestnes kommunestyre , sak 0019/96. vart det innført tvungen matavfall innsamling frå storhushald o.l. i Vestnes kommune frå Frå står næringen fritt til å nytte anna godkjend ordning for innsamling og behandling av matavfall., men må kunne dokumentere at dei har anna godkjend ordning. PRISTABELL FOR HENTING OG BEARBEIDING AV MATAVFALL I KR. EKS MVA : Abonnementtype Avfallsdunk-volum i liter 2010 Grunnlag Auke i gebyret i % Totalt pr. år b , x , x , x , x , x , x , x , x , x , Vestnes Vedteke i kommunestyre den XLS Side 119

120 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 151 Arkivsaksnr.: 2010/485 Saksbehandlar: Magne Værholm Dato: Kulturskulen - prisar Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Vestnes kommunestyre vedtek at det ikkje vert auke i prisane i Vestnes Kulturskule i SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Prisane i Kulturskulen er auka forholdsvis mykje siste åra. Siste endring i pris var i møte , sak KST 90/09. Prisen er no kr 1600,- pr. semester for ein elevplass. Vurdering: Prisen i Kulturskulen i Vestnes er nok blant dei høgste i fylket. Vi bør prøve å ha eit prisnivå som gjer at det kan være mogeleg for alle å benytte seg av tilbuda. Administrasjonssjefen vil difor rå til at det ikkje vert auke i prisane i år. Særutskrift til: Side 120

121 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: A30 Arkivsaksnr.: 2009/1469 Saksbehandlar: Nils Øvstedal Dato: Oppretting av samarbeidsutval for Vestnes kulturskule Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Administrasjonssjefen rår formannskapet i Vestnes til å setje saman samarbeidsutvalet for Vestnes kulturskule slik: 1. To representantar frå kommunen a. Driftsleiar/rektor b. Ein politisk vald representant frå kommunestyret 2. Ein lærar vald av lærarkollegiet 3. Ein representant frå det frivillige kulturlivet, vald av kommunestyret 4. Ein representant frå elevane, vald av elevane 5. To foreldrerepresentantar, vald av foreldrerådet SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Handlingsplanen for Vestnes kulturskule blei vedteken av kommunestyret i sak 43/2010: 1. Vestnes formannskap vedtek handlingsplanen for Vestnes kulturskule slik han er lagt fram av administrasjonssjefen. 2. Eventuell auke i ramma til kulturskulen, må leggast inn i årsbudsjett og økonomiplan. I handlingsplanen punkt 5.2, Tiltak innanfor organisering, blei det vedteke å opprette eit samarbeidsutval for Vestnes kulturskule. Vurdering: Side 121

122 Når Vestnes musikkskule blei oppretta i 1973, hadde skulen eit eige musikkskuleutval. Administrasjonssjefen finn det naturleg at samarbeidsutvalet for Vestnes kulturskule blir oppretta etter same malen. Den lovpålagte samansetjinga av samarbeidsutval for grunnskulen ligg også til grunn for forslag til vedtak. Handlingsplanen er forankra i kommunestyrevedtak, og vi finn det derfor viktig at kommunestyret har med ein representant i utvalet. I tillegg må driftsleiar (rektor) vere med saman med foreldrerepresentantar, representant frå det frivillige kulturlivet og ein elevrepresentant. Elevrepresentanten skal ikkje vere til stades når saker som er omfatta av teieplikt etter lover eller forskrifter, blir behandla i samarbeidsutvalet. Samarbeidsutvalet skal vere eit rådgjevande organ som skal ha rett til å uttale seg i alle saker som gjeld kulturskulen. Vi ser det som naturleg at samarbeidsutvalet mellom anna gjev ein uttale i samband med rullering av handlingsplanen. Særutskrift til: Vestnes kulturskule Side 122

123 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 014 Arkivsaksnr.: 2010/1020 Saksbehandlar: Odd Jarle Talberg Dato: Talet på kommunestyrerepresentantar etter komande val Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Saka blir lagt fram for politisk vurdering og vedtak utan innstilling frå adm.sjefen SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Det er kommunestyreval i 2011, og bakgrunnen for saka er m.a. ulike innsparingsalternativ som har vore framme siste året. Og at Vestnes kommune har fleire aktive politikarar enn lovpålagt. Vurdering: Etter kommunelova må kommunestyret ta stilling til om det skal skje endringar i representant talet til Vestnes kommunestyre innan utgangen av I ei høyringssak frå Kommunal- og Regionaldepartementet, med høyringsfrist 6. desember 2010, blir det på sidene 3 og 4 i høyringsnotatet av , foreslått eit lovfesta krav om kvalifisert fleirtal i slike spørsmål. Altså at meir enn halvparten må stemme for å endre talet på kommunestyrerepresentantar. Pr. dato krev eit slikt endringsvedtak berre alminneleg fleirtal. Kommunelova 7.2 opnar for endringar i talet på kommunestyrerepresentantar. Kommunelova seier følgjande om representant talet: Kommunestyret sitt medlemstal skal vere eit ulike tal, fastsett slik for kommunar med: a. ikkje over innbyggarar, -minst 11 b. over 5 000, men ikkje over innbyggarar, -minst 19 c. over , men ikkje over innbyggarar, -minst 27 d. over , men ikkje over innbyggarar, -minst 35 Side 123

124 Folketalet i Vestnes kommune var ved siste årsskifte. Noverande tal på kommunestyrerepresentantar (27) ligg over minstekravet i lova, som altså er 19. Med over innbyggarar skulle vi hatt minst 27 representantar i kommunestyret. Kommunelova samanstilt med eit matematisk gjennomsnitt - (rekna for innbyggartal mellom 5001 og 10001), gir 23 representantar i Vestnes kommunestyre. Dersom Vestnes kommunestyre vedtek ein politisk representasjon tilsvarande kommunelova sitt minimum, både i kommunestyret, (reduksjon frå 27 til 19), formannskap (frå 9 til lovminimum på 5), og planutval (frå 9 til lovminimum på 3), kan kommunen grovt sett, rekne med å spare meir enn kr på politikarkapitla kvart år framover. NB! Noko meir reduksjon (for planutval) enn dei administrativt utrekna opplysningane i tidligare skriv frå ordføraren til gruppeleiarane i september. Kommunelova 7.3 slår fast at ei eventuell endring av talet på kommunestyrerepresentantar, må vedtakast innan utgangen av Det kravet gjeld ikkje eventuell endring i talet på representantar til formannskap ( 8) eller til andre faste utval ( 10.) Saka blir lagt fram for politisk vurdering og vedtak utan innstilling frå adm.sjefen Særutskrift til: Side 124

125 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: F00 Arkivsaksnr.: 2009/128 Saksbehandlar: Tone Roaldsnes Dato: Bustadsosial handlingsplan for Vestnes kommune. Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling 1. Vestnes kommunestyre ønskjer at Bustadsosial handlingsplan skal danne grunnlag for kommunens bustadsosiale arbeid i økonomiplanperioden. 2. Administrasjonssjefen vert beden om å legge fram sak til kommunestyret våren 2011 med forslag til opptak av startlån frå Husbanken. Saka skal også innehalde forslag til nye reviderte retningslinjer og kriterier for tildeling. 3. Kommunestyret er i hovudsak samd i planens tiltaks- og handlingsdel i kap. 7 og 8. - Det skal framleis vere formannskapet som avgjer kva bustader og eigedommar som skal seljast. - Formannskapet må godkjenne evt etablering av bustadoppfølgjing etter 3-trinnsmodellen (kap 7) då dette vil betinge bruk av øyremerka husvære med bemanning. - Administrasjonssjefen har delegert mynde til å tildele bustader i alle kategoriar, og delegerer vidare i organisasjonen slik ho finn det tenleg og forsvarleg (omsorgsbustader, psykiatribustader, bustader øyremerka rus/psykiatri, PU-bustader og ordinære tildelingar.) - Formannskapet er klagenemnd SAKSUTGREIING: Prosjektgruppe for utarbeiding av bustadsosial handlingsplan Vestnes kommune har sidan august 2008 motteke prosjektmidlar for å kunne drive bustadsosialt arbeid overfor menneske som pga rusrelaterte problem har vanskar med å kome Side 125

126 inn i den ordinære bustadmarknaden. Det vart med prosjektmidlar frå fylkesmannen i august 2008 oppretta prosjektstilling (25% lønsmidlar frå kommunen og 75% frå fylkesmannen). Kari Opstad fekk tilbod om denne stillinga i ein prosjektperiode på 3 år. Stillinga er lagt til NAV. I tilknytning til dette prosjektet bad aministrajonssjefen om å få utarbeidd ein bustadsosial handlingsplan. Planen skulle avgrensast til å gjelde vanskelegstilte personar med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse som treng bustad og/eller bistand for å bu. Eit mål i planarbeidet skulle vere heilskapleg, tverrfagleg og tverretatleg tilnærming og med deltaking frå brukarorganisasjonar og brukargrupper. Prosjektet har hatt hovudfokus på å hjelpe einskildinnbyggarar. Det har nok vore krevande å arbeide med planen og samstundes dagleg arbeide med menneske som treng tett oppfølgjing. Likevel er planarbeid viktig for å gi både fagfolk, administrativ leiing og politikarar informasjon om saksområdet og kor omfattande problemstillingane er. Arbeidet blir med dette lagt fram til politisk behandling. Lovgrunnlag: Vestnes kommune er no i ein prosess der kommunestyret har vedteke at kommunen skal redusere bustad- og eigedomsmassen. I ein slik situasjon er det viktig å avgrense det ansvaret ein har. I sosialtenestelova er dette avgrensa slik: Sosialtjenesten skal medvirke til å skaffe boliger til personer som ikke selv kan ivareta sine interesser på boligmarkedet, herunder med særlig tilpassing og med hjelpe- og vernetiltak for dem som trenger det på grunn av alder, funksjonshemming eller av andre årsaker. I tillegg heiter det: Sosialtjenesten er forpliktet til å finne midlertidig husvære for dem som ikke klarer det selv. Denne plikta er avgrensa til å skaffe midlertidig husvære i en nødsituasjon. Husbanken si rolle i bustadsosialt arbeid. Husbanken skal vere medspelar med kommunen i bustadsosialt arbeid. Difor er det lagt til rette for ulike stønads- og låneformer. Kommunen har nytta Husbanken sine låne- og tilskuddsordningar i relativt liten grad. Dette med unntak av bustønad som i 2009 tilførte husstandar i kommunen vel 2,5 mill. kr. Kommunen tok opp startlån på 1 mill. kr i Mange andre kommunar nyttar Husbanken sine verkemidlar i langt større grad enn Vestnes kommune gjer. Det kan her ligge eit potensial i å nytte statlege verkemiddel for å kunne yte betre tenester til målgruppa. Det må då vurderast i kva grad dette medfører stor risiko for auka kostnadar for kommunen. Innhaldet i planen: Planen er omfattande og kan nyttast som ein delplan ved revidering av kommuneplanen. Kap 4, 5 og 6 gir ei omfattande kartlegging av situasjonen i kommunen på området og oppfølgjinga som blir gitt. Kap 7 og 8 gir konkret oversikt over forslag til tiltak i det bustadsosiale arbeidet. Vurdering: Administrasjonssjefen kan stort sett slutte seg til forslaga som kjem fram i planen. Det er likevel ein realitet at adm.sjefen må ha fokus både på den faglege og den økonomiske sida. Dette gjeld særleg ved evt oppstart av bustadtiltak etter kap 8 (modell trinn 1). Eit slikt tiltak må politisk handterast i samband med budsjettbehandling. Elles er det mange av tiltaka som kan iverksettast i den oppfølgingstenesta vi har allereie. Våre interne prosedyrer m.o.t tildeling av bustader, og kven som blir mynde til kva, må gjennomgåast av adm.sjefen. Side 126

127 Vi må også ha ny gjennomgang av vår bruk av Husbanken sine verkemiddel. Dette bør gjennomgåast både administrativt og politisk. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Bustadsosial handlingsplan for Vestnes kommune. 2 Kommentarar frå prosjektgruppa Side 127

128 VESTNES KOMMUNE BUSTADSOSIAL HANDLINGSPLAN DELPLAN Side 128

129 Forord og avgrensing av handlingsplanen 2 1. Grunnlag for utgreiinga Oppnemning, mandat og samansetting av grupper Planprosessen Bakgrunn for utgreiinga Kommunen sine visjonar og mål for tenestetilbodet til målgruppa Oppsummering 9 2. Omtale av kommunen Folkemengde i dag og fram i tid, sjå vedlegg Utviklinga i næringslivet Unge arbeidsledige, arbeidstilbod og egna aktivitetstilbod Bustadutviklinga i den ordinære marknaden Oppsummering Økonomiske verkemiddel Dei økonomiske verkemidla til Husbanken Prosjektmidlar Kommunen sin bruk av låne- og tilskottsordningar Bruk av Husbanken sine verkemidlar Andre verkemiddel som er nytta i tenestetilbodet Oppsummering 16 4 Oppfølgingstenestene i kommunen for målgruppa Det ordinære tenesteapparatet Den spesifikke oppfølgingstenesta for målgruppa Oppsummering Kartlegging av vanskelegstilte i målgruppa Oppfølgingstenester for vaksne i målgruppa Mange er registrert med bruk av illegale rusmidlar Usikre tal om bustadbehov for personar i målgruppa Oppsummering Den kommunale bustadmassen og nyttinga av denne Organisering av bustadoppgåver Bustadar for bestemte målgrupper Den øvrige bustadmassen Utfordringar knytt til bustadtildeling og bustadmiljø Oppsummering Handlingsplan og tiltak Behovet for bustad og oppfølging delt inn i trinn Gjenbruk av bustadar etablert for personar med utviklingshemming Andre kommunale bustadar Sal og kjøp av bustadar Oppfølgingstenestene Oppsummering Handlingsplan og tiltak Plan og tiltak for bustad: Plan og tiltak for oppfølgingstenestene: plan og tiltak kring økonomi: Oppfølging av Bustadsosial handlingsplan Overordna ansvar for oppfølging av planen Rullering av planen 44 Vedlegg 1, 2 og 3 Side 129 1

130 Forord og avgrensing av handlingsplanen Med bakgrunn i signal frå sentralt hald, har Husbanken dei siste åra oppmoda kommunane om å utarbeide bustadsosial handlingsplan. Etter mandat frå administrasjonssjefen har ei eiga prosjektgruppe utarbeidd ei delplan med forslag til bustadsosial handlingsplan for Vestnes kommune. Planen omhandlar ikkje alle vanskelegstilte på bustadmarknaden i Vestnes kommune. I tillegg til prosjektgruppa har både ei styringsgruppe og ei referansegruppe delteke i planprosessen. Brukargruppe har gitt innspel i planprosessen gjennom det kliniske arbeidet. Målgruppe for planen er vanskelegstilte personar med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse, som har behov for bustad og/eller bistand for å bu. Som det kjem fram av definisjonen av målgruppa er det her snakk om personar som ikkje berre har behov for hjelp til å skaffe bustad, men behov for oppfølging for å bu. Det vere seg behov for samtalar til tett oppfølging med eit vidt spekter av tiltak retta mot mellom anna økonomi, behandlingstiltak, utdanning, aktivitet og arbeid. Den bustadsosiale handlingsplanen er meint vere eit reiskap for korleis fleire vanskelegstilte i målgruppa kan få ein tryggare bu- og livssituasjon, mellom anna gjennom effektiv bruk av bustadsosiale verkemiddel. Dette inkludert ein presentasjon av Husbanken sine verkemiddel og kommunen sin bruk av dei. Vestnes kommune har ikkje hatt bustadsosial handlingsplan for målgruppa tidlegare. Plandokumentet omtalar behovet for bistand for å bu i dag og framtidige behov i den grad det er mogleg å seie noko om. Planarbeidet er knytt til prosjektet Bustadsosialt Arbeid i NAV. Forslaget til bustadsosial handlingsplan skal danne grunnlag for politisk behandling. Ein legg til grunn at informasjonen kring målgruppa ikkje er fullt ut kjent frå før. Ut frå dette vert det her gjort ein relativt fyldig omtale om personar i målgruppa med vekt på å få fram informasjon om det kommunale tilbodet i dag, med erfaringar, utfordringar og individuelle behov i tenesteytinga. Sjølv om dette er ei delplan retta mot ei definert målgruppe, må ikkje dette overskugge at det her er snakk om enkeltindivid som har svært varierte individuelle behov. Som gruppe kan ein seie at eit kjenneteikn er periodevis ustabilitet med store variasjonar i behovet for kommunale tenester og samarbeid med eksterne aktørar. Denne variasjonen gjer at det er ei utfordring å ha oversikt over kor mange som til ei kvar tid har behov for bustad og omfanget på tenestebehovet, både på kort og lang sikt. Dette gjeld særleg for personar som har utfordringar knytt til rus eller kombinasjon rus/psykisk helse. Dette gjer at utvikling både på kort og lang sikt er prega av usikre tal. Til slutt kjem ein gjennomgang av tiltak som vert tilrådd sett i verk for å auke sjansane for at vanskelegstilte i målgruppa får den bistand dei treng for å meistre å bu. Ut frå mandat omhandlar ikkje tiltaka nybygging av bustadar. Dette har samanheng med det høge talet på bustadar som kommunen har etablert i samband med ansvarsreforma (HVPU) og den vanskelege økonomiske situasjonen kommunen er i pr. dd, òg som vil prege kommunen dei næraste åra. Planen må sjåast i samanheng med og knytast opp mot andre plandokument i kommunen. Side 130 2

131 1. Grunnlag for utgreiinga 1.1 Oppnemning, mandat og samansetting av grupper Administrasjonssjefen ber i brev den om at det vert starta eit arbeid med bustadsosial handlingsplan for Vestnes kommune. Utarbeiding av planen er nært knytt til at kommunen har motteke prosjektmidlar for å drive bustadsosialt arbeid overfor menneske som har vanskar med å komme inn på den ordinære bustadmarknaden. Målgruppa i prosjektperioden for det bustadsosiale arbeidet er personar med utfordringar kring rus/psykisk helse/samansette behov. Prosjektperioden er 3 år og oppstart for prosjektstillinga var nov Kommunen såg at ein gjennom det kliniske arbeidet i prosjektperioden kunne få informasjon om saksområdet og kor omfattande problemstillingane for målgruppa er. Administrasjonssjefen oppnemnte i same brev bustadtildelingsnemnda som prosjektgruppe for planarbeidet. Vidare at koordinator for bustadsosialt arbeid skulle tiltre nemnda, med ansvar for framdrift i planarbeidet. Prosjektgruppa vart bede om å levere ferdig forslag til bustadsosial handlingsplan til administrasjonssjefen, som legg saka fram til politisk behandling. Ut frå føringar frå sentralt hald er det sett som viktig at den bustadsosiale handlingsplanen vert knytt opp mot andre plandokument i kommunen som ruspolitisk handlingsplan, psykiatriplan, omsorgsplan og økonomiplan. Denne bustadsosiale handlingsplanen omhandlar ikkje alle vanskelegstilte på bustadmarknaden i Vestnes kommune. Administrasjonssjefen har bede om ei delplan. Vidare at tiltaka ikkje skal omhandle nybygging av kommunale bustadar, men bruk av eksisterande kommunal bustadmasse. Dette både ut frå den vanskelege økonomiske situasjonen kommunen er i òg at kommunen har ein relativt stor bustadsmasse. I møte med styringsgruppa august 2009 vart målgruppa for handlingsplanen avgrensa til å omhandle særleg vanskelegstilte personar med store utfordringar knytt til rus. Ut frå innspel i møte med referansegruppa og styringsgruppa i mars 2010, vart personar med utfordringar knytt til psykisk helse innlemma i definisjonen. Det er ein sterk samanheng mellom misbruk av rusmidlar og psykiske lidingar, der grensegangane er flytande. Det kan variere kva som til ei kvar tid er hovudproblematikken for den enkelte. I mange tilfelle er det snakk om dobbeldiagnoser eller samtidighet som er det nye faglege omgrepet. Målgruppe for handlingsplanen er definert som: Vanskelegstilte personar med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse, som har b ehov for bustad og/eller bistand for å bu. Definisjon av vanskelegstilte: Vanskeligstilte på boligmarkedet er de som av en eller annen grunn er uten bolig, lever med ustabile boforhold eller har vanskeligheter med å bli boende i bolig. (jf. NOU 2002:2). Side 131 3

132 I planarbeidet har følgjande grupper vore oppnemnt: Prosjektgruppe: Rune Håseth, kommunalsjef Einar Aagård, konsulent for Bustad og eigedom Karin Pedersen, leiar i NAV Kari Opstad, koordinator for Bustadsosialt Arbeid Etter møte med administrasjonssjefen og kommunalsjefane i sept vart følgjande medlemmar oppnemnt til styringsgruppe og referansegruppe: Styringsgruppe: Tone Roaldsnes, administrasjonssjef Rune Håseth, kommunalsjef Magne Værholm, kommunalsjef Nils Øvstedal (innkalling ut frå behov), kommunalsjef Referansegruppe: Øyvind Uren, ordførar Iren Nakken, heimetenesta/psykiatritenesta Beate Frostad, sakshandsamar bustønad Helene Brendeløkken, driftsleiar Barne- og ungdomstenestene Øystein Solbakken, driftsleiar tekniske tenester Synnøve Lange, brukarorganisasjonen Mental Helse 1.2 Planprosessen Eit mål i planarbeidet har vore heilskapleg tverrfagleg og tverretatleg tilnærming med deltaking frå brukarorganisasjonar og brukargrupper. Brukarorganisasjonen Mental helse har delteke i prosessen som representant i referansegruppa. Brukarorganisasjonen Landsforeininga Mot Stoffmisbruk fekk invitasjon om å delta i referansegruppa, men kunne ikkje delta. Målet var også å etablere ei brukargruppe som kunne kome med innspel i planprosessen. Det har ikkje lukkast, men i det kliniske arbeidet har personar i målgruppa gitt informasjon og innspel som er teke omsyn til i planen. Husbanken har vore gjennom ei omlegging frå å vere ein finansieringsinstitusjon til å verte eit kompetansesenter for bustadsosialt arbeid med ansvar for rettleiing overfor kommunane. Ut frå dette ser vi Husbanken som sentral aktør i planprosessen og gjennomføring av handlingsplanen. Prosjektgruppa tok derfor kontakt og etterspurte om Husbanken kunne delta blant anna i den planlagde oppstartsfasen/idèdugnaden i planarbeidet. Etter avventing utover hausten 2009 for å få ei avklaring på invitasjonen, vart det etterkvart avklara at Husbanken ikkje hadde kapasitet til å delta i vårt planarbeid. Dette heng saman med at Husbanken sine ressursar er prioritert å gå til dei kommunane som er i prosjektet Prioriterte kommunar. Vestnes kommune er ikkje av dei kommunane som er prioritert i så måte. Tverrfaglege og tverrsektorielle kompetansehevingstiltak med hovudtema rus vart avvikla to dagar i september 2009 og ein dag i mars Tiltaket var finansiert av tilskott frå M&Rfylke. Side 132 4

133 Organisasjonen KREM v/hilde Dahlen var leid inn dei 3 seminardagane for å sette fokus på situasjonen vedr. rusavhengige i Vestnes. I tillegg for å heve kompetansen i kommunen med erfaringsdeling frå andre kommunar og spesifikke prosjekt organisasjonen KREM har delteke i. I seminara vart det henta inn opplysningar frå deltakarane om erfaringar og utfordringar deltakarane opplever i Vestnes, som munna ut i ulike forslag til tiltak. På seminaret deltok representantar frå sentraladministrasjonen, grunnskulane, barnehagar, Rådet for funksjonshemma, Ungdomsrådet, Helsestasjon for unge, Psykiatritenesta, Barne- og ungsomstenestene, Legesenteret, NAV og ordføraren. Både Midt-Norsk Kompetansesenter avd. Vestmo og representant frå Fylkesmannen var invitert, men hadde ikkje høve til å møte. I tillegg til som nemnt over og til det interne og eksterne arbeidet, legg vi til grunn informasjon som er henta inn både som medlemmar i bustadtildelingsnemnda for ikkje øyremerka bustadar, psykiatriforum, samarbeid med psykiatrisk sjukepleiar og samarbeidsforum mellom Politi/BUT/NAV der andre aktuelle samarbeidspartar som Gjermundnes vg. skule har delteke. I tillegg til informasjonskilder som nemnt over, vart det i mars 2010 gjort ei grovkartlegging for å få informasjon om tal på personar i kommunen som er kjent har utfordringar knytt til rusmidlar. Arbeidet med planen har i hovudsak vore dekt av kommunale ressursar. Organisasjonen KREM v/hilde Dahlen og Catrine Skaar deltok i idèdugnad for handlingsplanen i mars 2010 der både styringsgruppa, referansegruppa og prosjektgruppa var samla. Ut frå konklusjon der er samarbeidet med KREM v/hilde Dahlen helde fram. Dette for å få bistand med utforming av søknadar om prosjektmidlar for å vidareutvikle og gjennomføre kommunale tiltak knytt til tiltak i handlingsplanen. Avalen er at H. Dahlen gir hjelp i søknadsprosessen kostnadsfritt om ikkje søknadane tilfører kommunen prosjektmidlar. Samarbeidet om prosjektsøknadar er påstarta. Organisasjonen KREM har vore aktørar i mange store prosjekt i fleire kommunar, var sentral i prosjektet På vei til egen bolig og har nært samarbeid med sentrale myndigheiter. Organisasjonen har positive resultat med tiltak som får personar som er arbeidsledige, sjukmeldte, uføretrygda, sosialklientar eller attførte tilbake i arbeidslivet. Organisasjonen har blitt tildelt pris for arbeidet sitt. Meir informasjon om KREM på Planarbeidet vart påstarta i januar Koordinator for det bustadsosiale arbeidet var nytilsett ved oppnemninga i prosjektgruppa for den bustadsosiale handlingsplanen og hadde ikkje kjennskap til behova målgruppa har og kor omfattande problemstillingane er. Det var sett som viktig at det daglege bustadsosiale arbeidet vart oppretthalde i planperioden. Dette med målsetting å innhente informasjon i det kliniske arbeidet, noko som har gjort at ein sit med viktig kunnskap om målgruppa. Forslaga i handlingsplanen tek utganspunkt i behova til brukarane slik vi kjenner dei i dag. I prosessen med utarbeidinga av handlingsplanen har det vore jamlege møter i prosjektgruppa. Prosjektgruppa har vore på erfaringsinnhenting i to kommunar, Kristiansund og Haram. Det har vore avvikla 3 møter med styringsgruppa. Både referansegruppa og styringsgruppa deltok på idèdugnaden i mars Ideelt sett burde det ha vore avvikla fleire møter med gruppene undervegs i prosessen med utarbeidinga av handlingsplanen. Av ulike orsakar er ikkje det målet nådd. Styringsgruppa og referansegruppa har, i tillegg til som nemnt over, gitt uttalar i møter knytt til høyringsutkast av handlingsplanen i oktober I tillegg er det bede om at gruppene gir skriftlege uttalar til planen. Uttalane vert lagt ved forslaget til handlingsplanen som vedlegg. Side 133 5

134 1.3 Bakgrunn for utgreiinga Normalisering og integrering er ei viktig overordna målsetting for norsk velferdspolitikk. Dei seinare åra har eit viktig verkemiddel for å nå desse måla vore å gi utsette grupper tilgang til eigen bustad. Eigen bustad er viktig mellom anna for personleg tryggleik og identitet. Det handlar ikkje berre om ein stad å bu, men ein plass å høyre til der ein kan bygge nettverk. Brukarinnverknad for den enkelte skal være eit viktig prinsipp, både i val av buform og i oppfølgingstenestene. Den overordna visjonen for norsk bustadpolitikk kjem mellom anna fram av ST.meld. nr 23 ( ) der vi vert oppfordra til auka satsing i forhold til dei mest vanskelegstilte med å: Legge til rette for ein velfungerande bustadmarknad Skaffe bustadar for vanskelegstilte på bustadmarknaden Auke talet på miljøvennlege og universelt utforma bustadar og buområde Prosjekt Bostedsløse er ein sentral del av Regjeringens Tiltaksplan mot fattigdom (St. meld.nr. 6 ( ). Å sikre gode og stabile busituasjonar for personar utan bustad er eit av hovudtiltaka i planen. Viser også til strategien På veg til egen bolig ( ) som har mål å førebyggje og kjempe mot bustadløyse. Bustadsosial handlingsplan er meint å legge ein strategi for dette arbeidet. Stortingsmelding nr 49 ( ) om bustadetablering for unge og vanskelegstilte oppfordrar oss til å utarbeide ei tverrsektoriell handlingsplan for bustadetablering for vanskelegstilte grupper. Planen skal gi kommunen betre oversikt over behov og bustadsosiale verkemidlar og dermed eit betre grunnlag for å utvikle lokale strategiar. Alle har i utgangspunktet ansvar for å skaffe seg sin eigen bustad. Men det er personar som ut frå sosiale, psykiske, fysiske eller andre utfordringar har vanskar med å skaffe seg bustad eller å behalde bustaden sin. Denne gruppa vil permanent eller i periodar falle utanfor den ordinære bustadmarknaden. Ein overordna målsetting er å rette opp dette forholdet ved bustadsosiale tiltak. Opptrappingsplanen for Psykisk helse ( ) vart avløyst av Opptrappingsplan for rusfeltet ( ). Det er ein sterk samanheng mellom bruk av rusmidlar og psykiske lidingar. Det overordna målet i opptrappingsplanen for rusfeltet er å redusere dei negative konsekvensane som rusmiddelmisbruk har for enkeltpersonar og for samfunnet. Dette gjennom mål som: eit tydeleg folkehelseperspektiv, betre kvalitet og auka kompetanse, meir tilgjengelege tenester og auka sosial inkludering, forpliktande samarbeid, auka brukarinnflytelse og betre ivaretaking av barn og pårørande. Planen må også sjåast i samanheng med Stortingsmelding nr. 47, Samhandlingsreforma, som vart vedteken av Stortinget i april Sosial bustadpolitikk skal førebyggje at menneske kjem i sosialt og økonomisk uføre. Den skal og vere eit verkemiddel for å kjempe mot fattigdom. Tilfredsstillande bustad er eit grunnleggjande element her, inklusivt at mellombels husvære har ein forsvarleg standard. Kor viktig det er å ha ein stad å bu vert også gjenspegla i Menneskerettane, der retten til bustad er nedfelt. Side 134 6

135 Kommunane har lovpålagt ansvar for å hjelpe vanskelegstilte på bustadmarknaden. Dette vert regulert av Lov om sosiale tenester 3-4; Boliger til vanskeligstilte; Sosialtjenesten skal medvirke til å skaffe boliger til personer som ikke selv kan ivareta sine interesser på boligmarkedet, herunder med særlig tilpassing og med hjelpe- og vernetiltak for dem som trenger det på grunn av alder, funksjonshemming eller av andre årsaker. I tillegg vert kommunen sitt ansvar regulert av Lov om sosiale tenester 4-5 òg tilsvarande lovregulering i Lov om sosiale tenester i NAV 15 og 17: Sosialtjenesten er forpliktet til å finne midlertidig husvære for dem som ikke klarer det selv. Denne plikta er avgrensa til å skaffe midlertidig husvære i en nødsituasjon. Nasjonale visjonar og overordna mål skal i hovudsak gjennomførast på kommunalt nivå og av kommunale organ. For å nå dei måla og for å oppnå måla som heilskapleg, samanhengande tiltak og sømløs behandling, er det viktig å ha nær dialog og samarbeid med eksterne aktørar som spesialisthelsetenestene og ulike Kompetansesenter. Etter Lov om sosiale tenester 4-2 bokstav a, skal kommunen tilby praktisk bistand og opplæring til dei som har eit særlig hjelpebehov på grunn av sjukdom, funksjonshemning, alder eller anna orsak. Støttekontakt, etter same lov 4-2 bokstav c, er ei teneste som skal hjelpe den enkelte til ei meiningsfull fritid. Vidare er det i denne lova, kapittel 6, omtala kommunen sine oppgåver knytt til særlege tiltak overfor rusmiddelmisbrukar. Dette vere seg tiltak for å hjelpe den enkelte til å komme bort frå misbruk av alkohol og andre rusmidlar, plikt til å vurdere bruk av tvang med tilbakehald i institusjon utan eige samtykke og institusjonsopphald for gravid rusmiddelmisbrukar med eller utan eige samtykke. Personar som har vanskar med å meistre eigen bu- og livssituajon kan ha behov for bistand frå kommunehelsetenesta. I følgje kommunehelsetenestelova 1-3 første ledd skal kommunen si helseteneste blant anna omfatte behandling av sjukdom, skade eller lyte, medisinsk habilitering og rehabilitering og pleie og omsorg. Etter 2-1 har alle rett til naudsynt helsehjelp i den kommunen vedkommande bur eller oppheld seg. I rundskriv U- 10/2002; Boligsosialt arbeid er bistand for å meistre eit butilhøve framheva med behov for heilskapleg tilnærming i arbeidet for å førebyggje utkasting av bustaden, og i verste fall bustadløyse. I rundskrivet vert det vist til verkemiddel som kan bidra til at den enkelte kan meistre busituasjonen sin. Eit formålet med dette rundskrivet er eit ynskje om å vise korleis bustadformidling og tenesteyting kan og bør sjåast i nær samanheng. Eit vellykka bustadsosialt arbeid krev ei heilskapleg tilnærming på tvers av organisatoriske grenser og forvaltningsnivå. Det bustadsosiale arbeidet er omfattande og omhandlar alt frå kommunen sin innsats for å skaffe den vanskelegstilte bustad og tiltaka som kan auke den enkelte sine evne til å meistre bu- og livssituasjonen. Arbeidet vil derfor omfatte eit breitt spekter av verkemiddel og tiltak. Dei verkemidla og tiltaka kan vi med eit samleomgrep kalle bustadsosialt arbeid. Dette vil gjelde bruk av verkemidlar, kunnskap og lovverk frå ulike sektorar og fagfelt for å bidra til å auke enkeltpersonar sine evne til sjølv å kunne etablere seg i ein bustad, behalde den og meistre eige liv. Side 135 7

136 Eit av mål i oppfølginga av den enkelte må vere å få ned talet på personar som har sosialstønad og/eller suppleringsstønad som hovudinntekt. Dette kan nåast med at personar får hjelp til å skaffe eiga inntekt ved å kome i arbeid/aktivitet, nytte statlege stønadsordningar som Husbanken sine verkemiddel og nytte tiltak via NAV t.d. arbeidsavklaringspengar (AAP), kvalifiseringsstønad eller uføretrygd. Tiltak i regi NAV gir vanlegvis høgare stønadssats enn sosialstønad, og gir derfor den enkelte betre høve til å forsørgje seg sjølv. Innsparing på sosialbudsjettet kan igjen bidra til at kommunen får frigjort ressursar som t.d. kan nyttast i førebyggande arbeid og oppfølging av personar i målgruppa. Alle som har behov for langvarige og koordinerte sosial- og helsetenester, har rett til å få utarbeidet ei individuell plan (IP) dersom personen sjølv ynskjer det. Planen skal være eit verkty og ein metode for samarbeid mellom tenestemottakar og tenesteapparatet, og mellom de ulike tenesteytarane. Det skal til ei kvar tid være ein tenesteytar som har hovudansvaret for kontakt med brukaren og koordinering mellom dei som yter tenester til vedkomande. Initiativet til å få IP kan komme frå vedkomande sjølv eller pårørande, men hovudansvaret for å utarbeide individuelle planer ligger i tenesteapparatet. Retten til Individuell Plan er lovheimla både i Lov om sosiale tjenester 4-3a, Lov om kommunehelsetjeneste 6-2a, Lov om arbeids- og velferdsforvaltningen 15, Lov om psykisk helsevern 4-1, Lov om spesialisthelsetjeneste 2-5 og Pasientrettighetsloven 2- Den individuelle planen skal forankrast i kommunen sitt tenesteapparat og representant frå kommunen vert derfor oppnemnt som koordinator for oppfølging av planen. Dette uavhengig av om planen kjem i stand som ledd i institusjonsopphald eller poliklinisk behandling i spesialisthelsetenesta Ut frå som nemnt over har kommunane ein viktig rolle i den nasjonale bustadpolitikken, og staten ved at det vert tilført kommunane ei rekke statlege verkemiddel for å ivareta denne oppgåva. Dei midlar og reglar som Husbanken vert gitt til ei kvar tid, er med og bestemmer utviklinga på den sosiale bustadmarknaden. Mykje tydar på at eit planmessig godt bustadsosialt arbeid også er god kommuneøkonomi. Sosialtenestelova 5-1 pålegg den kommunale sosialtenesta å dekke buutgifter for:.den som ikke selv kan sørge for sitt livsopphold gjennom arbeid eller ved å gjøre gjeldende økonomiske rettigheter. I tillegg til tiltak på kommunalt nivå, er staten sine verkemiddel sentrale for at fleire vanskelegstilte skal få den bistand dei treng både for å skaffe bustad og tilstrekkjeleg oppfølging for å meistre buog livssituasjonen. Staten kan bidra ved å betre kommuneøkonomien og utviklinga av støtteordningane i Husbanken. Dette både til kommunale utleigebustadar og til enkeltpersonar. Med bakgrunn i signal frå sentralt hald, har Husbanken dei siste åra oppmoda kommunane om å utarbeide bustadsosial handlingsplan. Bustadsosial handlingsplan er grunna i arbeidet med å gi vanskelegstilte grupper tilgang på ein egna bustad og tiltak for å meistre bu- og livssituasjonen sin. Dette krev eit nært samarbeid mellom fleire kommunale instansar saman med eksterne organ. Side 136 8

137 Vidare skal ei bustadsosial plan gjere greie for Husbanken sine låne- og tilskotsordningar. Bustadsosial handlingsplan, eller anna planverk som gjer greie for kommunen sin bustadsosiale politikk, må vere utarbeidd om kommunen skal verte tildelt Bustadstilskott frå Husbanken. 1.4 Kommunen sine visjonar og mål for tenestetilbodet til målgruppa Visjonar: Personane i målgruppa skal få høve til å leve eit normalisert, inkluderande liv og ha eit aktivt liv i fellesskap med andre ut frå individuelle ynskjer og behov Mål: 1. Vestnes kommune skal i samarbeid med den enkelte og andre aktuelle aktørar gje eit heilskapleg individuelt tilrettelagt tilbod med rett bistand til rett tid ved at: bistanden vert tilpassa livssituasjonen til den einskilde kommunen har tilstrekkelege ressursar til tenesteytinga 2. Vestnes kommune sine tenester til målgruppa skal ha eit forsvarleg fagleg nivå: der tenesteytarane får høve til fagleg oppdatering og kompetanseheving ved eit kvalitativt godt systematisk internt og eksternt samarbeid 1.5 Oppsummering Aministrajonssjefen har bede om at det vert utarbeidd bustadsosial handlingsplan for vanskelegstilte personar med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse som treng bustad og/eller bistand for å bu. Eit mål i planarbeidet har vore heilskapleg tverrfagleg og tverretatleg tilnærming og med deltaking frå brukarorganisasjonar og brukargrupper. Norsk velferdspolitikk med overordna visjonar og målsettingar legg føringar for tiltak som i hovudsak skal gjennomførast på kommunalt nivå og av kommunale organ. Kommunen har lovpålagte oppgåver for å hjelpe vanskelegstilte. Både Lov om sosiale tenester og Lov om kommunale tenester er sentrale for tenesteytinga og det bustadsosiale arbeidet. Vellykka bustadsosialt arbeid krev heilskapleg tilnærming på tvers av organisatoriske grenser og forvaltningsnivå. Arbeidet er omfattande og omhandlar eit breitt spekter av verkemiddel og tiltak som har samleomgrepet bustadsosialt arbeid. For nokon utløyse dette retten til Individuell plan. Med bakgrunn i signal frå sentralt hald, har Husbanken oppmoda kommunane om å utarbeide bustadsosial handlingsplan. Forslaga i handlingsplanen tek utganspunkt i behova til brukarane slik vi kjenner dei i dag. Den skal vere eit reiskap for å nå nasjonale og kommunale visjonar og mål. Mykje tydar på at eit planmessig godt bustadsosialt arbeid også er god kommuneøkonomi. Ei plan aleine vil ikkje løyse dei utfordringar kommunane står overfor. Her er det vesentleg at den bustadsosiale planen vert følgt opp på ein systematisk måte med innarbeidde tiltak, og at planen 2. Omtale av kommunen 9 Side 137

138 2.1 Folkemengde i dag og fram i tid, sjå vedlegg 1 Talet på innbyggjarar i Vestnes kommune pr er Folketalet i Vestnes viser ein liten vekst dei siste åra. Prognose viser at folketalet vil halde seg relativt stabilt framover. I denne samanheng er det mest interessant å sjå på tal for aldersgrupper under 30 år. Dette med tanke på gjennomsnittleg alder for debut vs. rusmidlar og /eller utvikling av psykiske lidingar, risikogrupper, overgangar i utdanning-/yrkesval og for etablering i eigen bustad. Statistikk for 2009, henta frå heimesida til Vestnes kommune, syner at vel 18 % av befolkninga er i aldersgruppa år, derav ca 13 % i aldersgruppa år. I statistikken for 2010 kjenner vi att denne konsentrasjonen med unge under og over 20 år. Nemnte aldersgrupper er også særleg viktige i det førebyggjande arbeidet i oppveksten og den individuelle oppfølginga. Dette for å gjere den enkelte i størst mogleg grad i stand til å leve eit inkluderande og normalisert sjølvstendig liv. 2.2 Utviklinga i næringslivet Utviklinga innan næringslivet har naturleg nok stor innverknad på lokalsamfunnet. Dei største arbeidsgjevarane i kommunen er innan skipsindustri og kommunal sektor. Kommunen har både historisk og i ny tid hatt einutbygd skipsindustri. I dag er dei tre storste: STX Europe, Aas Mekaniske og Solstrand. I tillegg til lokalbefolkninga hadde denne industrien fram til i fjor svært mange leigearbeidarar. Finanskrisa har i noko grad ramma både store og små bedrifter i kommunen. Den relativt store pleie- og omsorgssektoren i kommunen har sitt utspring frå sentralinstitusjon for personar med utviklingshemming, Hellandheimen. Etter avviklinga av HVPU var det mange av institusjonsbebuarane som valte å busette seg i Vestnes. Kommunen har mange tilsette som har sitt virke knytt til personar med utvilingshemming. Bygging av Tresfjordbrua med planlagt oppstart i 2011 er venta vil gje fleire arbeidsplassar mellom anna innan bygg- og anleggsbransjen Kommunen ligg geografisk gunstig til med tanke på næringslivet med relativt korte reiseavstandar til fleire byar og andre kommunar. Side

139 2.3 Unge arbeidsledige, arbeidstilbod og egna aktivitetstilbod. Gjennomsnittleg arbeidsløyse i fylket pr juli 2010 var 2.5% og i Vestnes 3.5 %. I kommunen var det i den perioden registrert 122 personar heilt utan arbeid. Av dei var 26 personar under 25 år og 15 personar mellom år. Dette viser at 33.6 % av dei heilt utan arbeid var under 30 år. Vi nemner spesielt tal på unge ledige ut frå at mange av dei er i risikogruppa eller alt har ei utfordring vs. rus og /eller psykisk helse. Staten gir føringar for at tiltak skal særleg rettast mot unge. Som nemnt i kap. 2.2 så har utviklinga i næringslivet stor innverknad på lokalsamfunnet og for den enkelte for å kunne skaffe seg egna arbeid. Ein strammare arbeidsmarknadssituasjon og at mange i målgruppa manglar den formalkompetansen som dei fleste yrker krev, gir auka utfordringar i å lykkast her. Målretta arbeid gjennom tilrettelegging er avgjerande for å hindre at personar med redusert funksjonsevne faller ut av arbeidslivet. Dette vil vere faktorar som verkar inn på dei relativt høge tala med heilt arbeidsledige unge som vist over. Statistikk viser høge tal for Vestnes òg på elevar som fell ut av den vidaregåande skulen, vel 1/3 av elevane fullfører ikkje skulegangen. Det vert samarbeidd med Oppfølgingstenesta i fylket om tiltak for enkeltpersonar. Fleire av dei er med i statistikken over arbeidsledige. Tilbod om kompetanseheving, aktivitet og arbeid vert sett som viktige faktorar mellom anna både i det førebyggjande arbeidet og i ein rehabiliteringsprosess. Den ordinære arbeidsmarknaden vert i den grad det er mogleg nytta for personar i målgruppa for handlingsplanen. For dei personane som har behov for tilrettelegging ut over det den ordinære arbeidsmarknaden kan gjere, vert det for enkelte gitt særleg tilrettelagt tilbod i kommunen ved TreMek AS og Myra Aktivitetssenter. TreMek AS er ei bedrift som i hovudsak gir tilbod om tilrettelegging, kvalifisering og varig arbeid til yrkeshemma. Bedrifta er ei vidareføring av tidlegare kommunalt arbeidssamvirke der kommunen er eineaksjonær. Det er i dag om lag 50 personar i bedrifta og den er godkjent for 15 plasser for personar som treng varig tilrettelagt arbeid (VTA-plassar). Bedrifta har 3 avdelingar: mekanisk, tre og keramikk. Myra Aktivitetssenter ligg organisatorisk til NAV og gir tilrettelagt aktivitets- og arbeidstilbod ut frå individuelle behov og mål. Tilbodet var i si tid oppretta som Psykiatrisk dagsenter. Tilbodet er eit dagtilbod, opent 4 dagar pr veke og 4.kvar søndag. To dagar for veka er tilbodet retta særleg mot godt vaksne som har utfordringar knytt til psykisk helse og behov for ein møteplass og fellesaktivitetar. Målgruppa vart utvida for vel 1 år sidan til også å gi tilbod til personar som har utfordring knytt til rus. To dagar for veka er tilbodet retta mot yngre personar med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse, som i ei periode har behov for tilrettelagt tilbod med mål å komme over i anna aktivitets-/arbeidstilbod. Aktivitetssenteret jobbar aktivt med å utvikle nye aktivitets- og arbeidstilbod. Tilbodet er ikkje produksjonsretta, men utfører aktivitetar som gir inntekt til vidareutvikling av senteret. Det at det er mange som i ei periode eller meir permanent har behov for særleg tilrettelagt aktivitets-/arbeidstilbod fører til stor konkurranse om plassane både på TreMek og på Myra Side

140 Aktivitetssenter. I tillegg er det ei utfordring dersom for stor konsentrasjon av personar med tilsvarande problematikk vert samla på ein plass. Dette må takast omsyn til i tildeling av plassar. TreMek og Myra Aktivitetssenter er viktige arena for mange, men der er ikkje rammer for å dekkje behovet til alle som treng særlege tilrettelagte aktivtets-/arbeidstilbod. Nokon har behov for den type tilbod for ei periode, og andre meir varig. For mange er det ei utfordring å kunne gjere seg nytte av statlege og kommunale tilbod i andre kommunar t.d. i Molde. Dette både ut frå angstproblematikk knytt til bruk av offentleg kommunikasjonsmiddel m.a. ferje eller utfordringar knytt til rus som byar representerer. Når det gjelds fritidsaktivitetar i kommunen er det eit aktivt og allsidig tilbod, særleg innan musikk og idrett. For dei unge som går i ungdomsskulen er det lagt til rette med rusfrie treffarena i 3 av bygdelaga, Fredagskaféar. Eit fåtal av personane i målgruppa nyttar organiserte fritids-/kulturtilbod. Forklaringar som vert gitt her er mellom anna at tilboda fell utanfor interesseområde eller at utfordringane kring sosial fungering og inkludering er for stor. 2.4 Bustadutviklinga i den ordinære marknaden Utviklinga av folketal og aldersstruktur i kommunen vil vere viktige faktorar i etterspurnaden av bustader og byggeklare tomter. Aktiviteten i næringslivet er den faktoren som har størst innverknad på denne utviklinga, og dermed også bustadmarknaden. Som omtala i kap. 2.2 om utviklinga i næringslivet i kommunen, har det i fleire år vore stor mengde leigearbeidarar som har hatt arbeid knytt til skipsindustrien. Mange av dei har budd mellombels i kommunen. Dette har vore ei medverkande orsak til eit stort press på bustadmarknaden siste åra. Utviklinga i næringslivet har gjort at behovet for bustader til leigearbeidarar har minka. Stor konkurranse på den private bustadmarknaden verkar å ha ført til relativt høgt prisnivå. Dette gjeld særleg sentrumsnære husvære egna for 1-2 personar. I tillegg har det dei siste åra vore ei viss endring i folks buvanar ved at stadig fleire vel eit alternativ til den tradisjonelle einebustaden. Dette gjeld både dei som går inn i bustadmarknaden for første gang og godt vaksne/eldre som sel einebustadane sine for å skaffe seg enklare og meir lettstelte leilegheiter. Siste åra og pr dd er det fleire private utbyggjarar og stor byggeaktivitet i dei sentrumsnære områda. Det vert bygd både små og store leilegheiter i rekkehus og blokker. Fleire i målgruppa bur i eigen bustad, bur hjå familie eller leiger på den private bustadmarknaden og får oppfølging med bistand for å meistre å bu. Erfaring frå det kliniske arbeidet viser at mange har vanskar med å få leige private husvære. I eit lite lokalsamfunn vil vedkomande si betalingsevne og utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse som regel vere kjent for utleigar. Side

141 Vidare erfarer vi at fleire som leiger på den private marknaden er sårbare for å verte oppsagt grunna uønska åtferd i periodar eller manglande betaling av husleige. Dette er å kjenne igjen som eit generelt problem for personar i målgruppa og ikkje spesielt for vår kommune 2.5 Oppsummering Prognosane viser at folketalet i kommunen vil auke til ca 6580 i 2015 og halde seg nokolunde uendra fram til Aldersstrukturen viser at talet på unge mellom år vil vere om lag som i dag, og med høgste tala på ca 18 åringar og dei midt i 20 åra. For 2020 er aldersstrukturen meir utflata. Ei prognose kan sjølvsagt vere usikker, og mest usikker for dei yngste. Næringslivet har vore prega av permitteringar og ein del oppseiingar. Det er venta nye arbeidsplassar særleg innan bygg og anleggsbransjen knytt til bygging av Tresfjordbrua. Ved naturleg avgang av personar med utvilklingshemming, er det venta overtallige tilsette innan pleie- og omsorgstenestene. I tillegg er kommuneøkonomien prega av svært stramme rammer, som fører til færre stillingar og nedbemanning. Kommunen har pr dato høg arbeidsløyse samanlikna med andre kommunar i fylket. Heile 33.6% av dei heilt utan arbeid i juli i år var under 30 år, og ca 33% av elevane i vidaregåande skule fullfører ikkje skulegangen. Den ordinære arbeidsmarknaden vert nytta i nokon grad. Mange treng i ei periode eller meir permanent særlege tilrettelagte aktivitets-/arbeidstilbod. Dette fører til stor konkurranse om plassane både på TreMek AS og på Myra Aktivitetssenter. Det er ei utfordring å finne både egna tilbod og det manglar tilstrekkjeleg tilrettelagte plassar ut frå etterspørsel og behov. Det er mange fritids- og kulturtilbod i kommunen, men få i målgruppa nyttar dei. Utviklinga generelt på bustadmarknaden kan seiast å vere positiv. Det er viktig med ein variert og velfungerande marknad som er tilpassa søkjarar i ulike livsfasar med varierande økonomi, ynskje og behov. Det er både einebustadar, leilegheiter og byggjeklare tomter til sal på marknaden. For dei aller fleste i målgruppa er ikkje denne bustadmarknaden innan økonomisk rekkevidde utan bruk av låne- og støtteordningar frå det offentlege. Det viser seg at mange i målgruppa har vanskar med å komme inn på den private bustadmarknaden. Vidare er fleire av dei som leiger på den private marknaden sårbare for å verte oppsagt grunna uønska åtferd i periodar eller manglande betaling av husleige. Side

142 3. Økonomiske verkemiddel 3.1 Dei økonomiske verkemidla til Husbanken Ei bustadsosial handlingsplan skal gjere greie for dei økonomiske verkemidla til Husbanken. Ei oversikt er gjort i vedlegg 2. Meir informasjon om alle ordningane er tilgjengeleg på nettstaden til Husbanken, Prosjektmidlar I tillegg til dei økonomiske verkemidla frå Husbanken, kan det søkjast tilskott frå t.d. Sosial-og Helsedirektoratet og Fylkesmannen. Dette både som tilskott til oppfølgingstenester og til t.d. for å utvikle metodar i tenestetilbodet. 3.3 Kommunen sin bruk av låne- og tilskottsordningar Bruk av Husbanken sine verkemidlar Bustønad Frå 1. juli 2009 vart den statlege ordninga endra slik at nye husstandar kan ha rett til bustønad. I det bustadsosiale arbeidet vert det aktivt oppmoda til å søkje bustønad. I tillegg får dei som har behov for det bistand med søknaden. Dette i tett samarbeid med tilsett ved det kommunale bustønadkontoret. I Vestnes var det i 2008 og 2009 i snitt husstandar pr år som mottok bustønad. Tal på husstandar som mottek bustønad har gått ned 2 %, men kvar husstand mottek i snitt litt meir i kr. Utbetaling i snitt pr husstand i 2008: kr: , totalt i kommunen kr Utbetaling i snitt pr husstand i 2009: kr: , totalt i kommunen kr Utbetalinga til kvar husstand varierer frå kr. 300 til pr. mnd. Det var ein forholdsvis stor nedgang i juli 2009 pga ny regelendring i Husbanken, der 19% av husstandane mista bustønaden. Grunna stor søknadsmasse etter regelverksendringa er det i dag omlag like mange som får utbetalt bustønad som tidlegare, dvs mellom husstandar pr. år. Det er ca nye søknadar kvar månad. Som hovudregel kan alle over 18 år søkje. Startlån Vestnes kommunestyre har i 2010 teke opp startlån i Husbanken pålydande kr ,- til vidaretildeling. Kommunen har hittil ikkje hatt tap på utlåna. Etterspurnaden etter låna er aukande og det er gitt 2 lån hittil i år. Ingen i målgruppa her har søkt startlån. Fleire kan kjøpe ein eigen heim og kommunane kan spare pengar viss dei nyttar Husbanken si startlånordning betre. Det er konklusjonane i ECON-rapporten God praksis med startlån. Side

143 Rapporten syner dessutan at kommunane sjeldan tapar på å nytte startlånet. Tapa er få, og dei delast mellom stat og kommune. Kommunane kan dekkje sin del over eit fond som er bygd opp av statlege midlar. Bustadtilskott Som nemnt over stiller Husbanken krav om at kommunen har utarbeidd bustadsosial handlingsplan eller anna relevant planverk som inneheld kartlegging av bustadsosiale utfordringar og plan for løysing for å verte tildelt tilskott. Vestnes kommune har mangla bustadsosial handlingsplan. Kommunen søkte tilskottet tidlegare, men ikkje dei siste 3 åra. Kompetansetilskott Det er ikkje søkt om midlar til bustadsosial planlegging og gjennomføring av bustadsosial politikk Andre verkemiddel som er nytta i tenestetilbodet Kompetansehevingsmidlar Det var søkt og motteke Kompetansehevingsmidlar frå Fylkesmannen, helse- og sosialavdelinga, med kr både i 2009 og 2010, sjå omtale i kap Bruken av tildelte kompetansehevingsmidla gav ei god ramme for tverrfagleg og tverretatleg samarbeid. Ut frå den positive erfaringa bør denne type midlar søkjast på nytt om ordninga vert vidareført. Dette for å følje opp tiltak og vidareutvikle det samarbeidet som er påstarta. Prosjektmidlar Kommunen har oppretta spesifikk oppfølgingsteneste for personar med utfordringar kring rus/psykiatri/samansette behov, organisatorisk lagt til NAV. Dette gjeld 2 prosjektstillingar som i hovudsak er finansiert av statlege midlar. Begge prosjektstillingane er i utgangspunktet innvilga for 3 år, men det må søkjast årleg om midlar for vidareføring av stillingane. Den eine er prosjektstilling for Bustadsosialt Arbeid, 100% stilling med fast tilsetting og oppstart november Kommunen dekkjer 25 % av stillinga ut frå tidlegare oppretta stilling i sosialtenesta. Den andre prosjektstillinga er oppretta med STYRK-midlar, 75 % stilling, Stillinga vart tiltredd i oktober 2009 og er fullfinansiert av statlege midlar. Kommunen har ikkje inngått avtale om vidareføring av stillinga. Viser og til omtale i kap I tillegg er kommunen innvilga prosjektmidlar til rusførebyggande arbeid for barn og unge, 75% stilling i BUT. Stillinga vert titredd i oktober 2010 med årsengasjement med mogleg forlenging inntil 3 år. Føringar frå sentralt hald legg opp til etablering av prosjektarbeid. Dette vert lagt til rette ved utlysinga av prosjektmidlar og tilskott som kan nyttast for å utvikle og betre dei kommunale tenestene. Informasjonsinnhenting frå andre kommunar viser at mange kommunar har blitt tildelt Side

144 midlar til fleire ulike prosjekt som går over år og overlappar kvarandre. Dette kan vere viktige tilskott i ei tid med trong kommuneøkonomi. Som nemnt i kap. 1.2 har kommunen eit samarbeid med organisasjonen KREM vedr. nye prosjektsøknadar. Dette med tanke på prosjekt som kan vidareutvikle tenestene og til gjennomføring av tiltak i den bustadsosiale handlingsplanen. Dette mellom anna for utvikling av økonomi- og gjeldsrådgjeving (sjå avsnittet under) og for utprøving av trinnmodellar i tenesteytinga som omtala i kap. 6.5 Tiltak økonomi- og gjeldsrådgjeving. Ei av arbeidsoppgåvene i NAV er økonomi- og gjeldsrådgjeving. Det er stor etterspørsel og behov for denne type teneste i kommunen. Mange treng hjelp i ein overgangsfase eller meir permanent for å kunne disponere økonomi, få til betalingsordningar eller med gjeldsproblematikk. Behovet for denne type bistand er større enn rettleiarane i NAV kan dekkje fullt ut. Dei fleste i målgruppa for denne handlingsplanen har særlege store utfordringar kring økonomi og gjeldsproblematikk. Kommunen gjev også i enkelte høve depositumgaranti for at vedkomande skal kunne komme seg inn på bustadmarknaden. For å kunne komme betre i møte den store etterspørselen og behovet for økonomi- og gjeldsrådgjeving, er det oppretta ein tiltaksplass i NAV av statlege midlar der vedkomande har dette som arbeidsområde. Ut frå det store behovet mange av innbyggjarane har for økonomi- og gjeldsrådgjeving, er det planlagt å søke prosjektmidlar for å vidareutvikle denne tenesta. Ei godt utvikla økonomi- og gjeldsrådgjevingsteneste vil verke positivt inn for den enkelte med å bli meir sjølvsendig økonomisk, auka evner til å bu og færre varslar/tiltak kring opphøyr av leigehøve. Vidare gjev dette betra kommuneøkonomi med færre utbetalingar av sosialbudsjettet og ved at kommunen kan få inn betalingar for t.d. husleige, barnehageplass og restansar i så måte. 3.4 Oppsummering Kommunen har nytta Husbanken sine låne- og tilskuddsordningar i relativt liten grad. Dette med unntak av bustønad som i 2009 tilførte husstandar i kommunen vel 2,5 mill. kr. i Kommunen tok opp startlån på 1 mill. kr I med to utlån inneverande år. Mange andre kommunar nyttar Husbanken sine verkemidlar i langt større grad enn Vestnes kommune gjer. Det ligg her et potensial i å nytte statlege verkemiddel for å kunne yte betre tenester til målgruppa utan at det medfører stor risiko for auka kostnadar for kommunen. Kommunen nyttar tilskott og prosjektmidlar for utvikling av tenestene for målgruppa. Føringar frå sentralt hald legg opp til å søkje prosjektmidlar. Kommunen har under arbeid fleire søknadar t.d. for vidareutvikling av økonomi- og gjeldsrådgjevingstenesta og for utvikling av andre tiltak og metodar i tenesteytinga. Prosjektarbeid er viktig å få på plass snarast mogleg som reiskap for både vidareutvikling og nyutvikling i tenestetilbodet for målgruppa. I tillegg kan kommunen søkje både bustadtilskott og tilskott til gjennomføring av tiltak med grunnlag i vedteken bustadsosial handlingsplan. 4 Oppfølgingstenestene i kommunen for målgruppa. Side

145 4 Oppfølgingstenestene i kommunen for målgruppa. Målgruppe for handlingsplanen er definert som: Vanskelegstilte personar med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse, som har behov for bustad og/eller bistand for å bu. 4.1 Det ordinære tenesteapparatet Personar som har vanskar med å meistre eigen busituasjon kan også ha behov for bistand frå kommunehelsetenesta. I fylje Kommunehelsetenestelova 1-3 første ledd skal kommunen si helseteneste blant anna omfatte behandling av sjukdom, skade eller lyte, medisinsk habilitering og rehabilitering og pleie og omsorg. Etter 2-1 har einkvar rett til naudsynt helsehjelp i den kommunen vedkomande bur eller oppheld seg. Det er tett samarbeid mellom legetenestene, oppfølgingstenestene og brukarane i behandlings- og medisinske tiltak. For enkelte har legesenteret dagleg oppfølging i høve medikamentutdeling og prøvetaking. Av dei ca 85 personane som får oppfølging av den spesifikke oppfølgingstenestene av psykiatrisk sjukepleiar og NAV, er det 6 personar som er tildelt heimehjelp og 9 personar som har anna teneste frå Heimetenesta t.d. hjelp til medikamenthandtering. Ein person i målgruppa som har oppfølging frå NAV har heimehjelp og ingen av dei nyttar tenester frå heimesjukepleien. Heimetenesta fattar vedtak om hjelp til praktisk bistand i heimen, tenester frå heimesjukepleien og støttekontakt. 4.2 Den spesifikke oppfølgingstenesta for målgruppa Psykiatritenesta. Oppfølginga av vaksne personar med hovudproblematikk knytt til psykisk helse vert i hovudsak ytt av sjukepleiar med vidareutdanning i psykisk helsearbeid/psykiatri, 100% stilling i Heimetenesta med fast tilsetting. Funksjon som koordinator for det psykiske helsearbeidet i kommunen og opp mot 2. linetenesta er lagt til stillinga. I tillegg rettleiar psykiatrisk sjukepleiar tilsette ved Myra Aktivitetssenter i tenesteytinga til enkeltbrukarar i målgruppa. Det er også tett samarbeid mellom psykiatrisk sjukepleiar, personar i målgruppa og NAV, særleg i høve arbeidsretta tiltak og økonomi- og gjeldsrådgjeving. Personar som får oppfølging frå psykiatritenesta nyttar mellom anna tilbod ved Myra Aktivitetssenter og TreMek AS. I tillegg er fastlege, familierettleiar i 20 % stilling og delar av psykologressurs i BUT knytt til psykiatritenesta. Side

146 Barne- og ungdomstenestene (BUT). Kommunen har fått innvilga prosjektmidlar til rusførebyggande arbeid for barn og unge, 75 % stilling. Kommunen har ikkje gjort avtale om vidareføring av stillinga. Stillinga er tiltredd i oktober med årsengasjement med mogleg forlenging inntil 3 år. I tillegg yter andre tilsette i BUT oppfølgingstenester til unge i målgruppa som tilsett familierettleiar i 20 % stilling, barneverntenesta, helsestasjon for unge, PPT og psykolog. NAV- Vestnes NAV er som kjent ein etat som er organisert og finansiert etter ein fordelingsnøkkel mellom stat og kommune. Alle tilsette i NAV har eit generelt oppfølgingsansvar og dei aller fleste i målgruppa har tildelt ein rettleiar som følgjer opp både kommunale og statlege tiltak. I tillegg er der oppretta spesifikk oppfølgingsteneste for personar med utfordringar knytt til ring rus/psykiatri/samansette behov. Dette gjeld 2 prosjektstillingar:. Den eine stillinga som koordinator for Bustadsosialt Arbeid, 100% stilling med oppstart november Kommunen dekkjer 25 % av stillinga ut frå tidlegare oppretta stilling i sosialtenesta. Koordinator har fagbakgrunn som vernepleiar med vidareutdanning i psykisk helsearbeid/ psykiatri og har fast tilsetting i kommunen. Den andre prosjektstillinga er oppretta med STYRK-midlar, 75 % stilling, knytt opp mot prosjektet Bustadsosialt arbeid. Stillinga vart tiltredd i oktober 2009 og er fullfinansiert av statlege midlar. Kommunen har ikkje inngått avtale om vidareføring av stillinga. Den tilsette har fagbakgrunn i spesialpedagogikk. Begge prosjektstillingane er i utgangspunktet innvilga for 3 år, men det må søkjast årleg om midlar for vidareføring av stillingane. Til stillinga som koordinator for Bustadsosialt arbeid er det lagt funksjon som rettleiar knytt til Myra Aktivitetssenter, koordinator for det interne rusarbeidet og opp mot spesialisthelsetenesta. Koordinator er prosjektleiar for denne handlingsplanen Dei to tilsette i den spesifikke oppfølgingstenesta i NAV har lett tilgang til kompetansen til dei andre rettleiarane der. Arbeidet vert gjennomført i tett fagleg teamsamarbeid og tverrfaglege drøftingar med den aktuelle rettleiar for den enkelte i målgruppa. Særleg viktig her er den tilgangen det gir med omsyn til oppfølgingsverkty og verkemiddel som er lagt til NAV. Det tette teamarbeidet og informasjonstilgangen i NAV er av vesentleg i arbeidet med å finne egna tiltak for den enkeelte, både statlege og kommunale verkemidlar. Dette for å sikre den enkelte sin økonomi, tiltak i rehabiliteringsfasar og opp mot arbeid og aktivitet. Side

147 Myra aktivitetssenter Aktivitetssenteret er organisatorisk lagt til NAV. Der er 3 stillingsheimlar, ei 100 % stilling og to 50 % stillingar, sjå omtale om Myra Aktivitetssenter i kap. 2.3 Det er faste interne samarbeidsmøter både mellom Myra Aktivitetsenter, Nav og psykiatrisk sjukepleiar. Dette både knytt til tiltak for enkeltpersonar og for drift og vidareutvikling av tilbodet. Tildelingsnemnda for kommunale bustadar Nemnda har fire medlemmar der alle er medlemmar i prosjektgruppa for den bustadsosiale handlingsplanen, sjå òg omtale i kap Økonomi- og gjeldsrådgjeving Den kommunale økonomi-og gjeldsrådgjevingstesta er lagt til NAV. I tillegg til den tenesta er det oppretta mellombels tiltaksplass med arbeidsfeltet økonomi- og gjeldsrådgjeving. Det er stor etterspørsel og behov for økonomi- og gjeldsrådgjeving for personane i målgruppa. Ekstraressursen med tiltaket er oppretta for å kunne gi ei kvalitativ betre teneste med at ein person spesialiserer seg på feltet. I tillegg har denne personen dette som einearbeidsområde og kan følgje opp fleire og gi tettare oppfølging enn dei andre rettleiarane i NAV har høve til. Viser elles til omtale om tiltaket i kap Mange har oppfølgingsbehov Hovudtyngda av oppfølginga av vaksne personane i målgruppa vert utført av den spesifikke oppfølgingstenesta av to prosjektstillingane i NAV og av Heimetenesta v/psykiatrisk sjukepleiar. Totalt er det ca 85 personar som p.t. har oppfølging frå desse to tenestene. Talet på personar som får/har fått oppfølging av den spesifikke tenesta i NAV er ca 60 personar, derav 35 personar med uttalte utfordringar knytt til rus. Kartlegging i mars 2010 viser at det er 87 personar i kommunen som er kjent nyttar illegale rusmidlar. Viser til kartlegging i kap. 5. Heimetenestene v/psykiatrisk sjukepleiar yter tenester til 32 personar der hovudproblematikken er knytt til psykisk helse. Sentralt lovverk Lov om sosiale tenester er sentralt lovverk både i Heimetenesta og i NAV, sjå òg kap Den gamle organiseringa med sosialkontor er som kjent innlemma i NAV. Oppfølgingstenesta i NAV har etter Sosialtenestelova 6: Særlege tiltak for rusmiddelmisbrukere ansvar for å tilvise til behandlingstiltak med oppfølging både før, under og etter behandlingstiltaket. Lovverket ilegg Side

148 også kommunen plikt til å vurdere og å fatte vedtak om bruk av tvang for innlegging i institusjon i gitte situasjonar. Frå oppstart av prosjektet Bustadsosialt Arbeid i nov og fram til dd har 14 personar teke mot langtidsbehandling i rusinstitusjon med heildøgnstilbod. Enkelte har hatt fleire behandlingsopphald. I tillegg er det fleire som er tilvist spesialisthelsetenesta for langtidsbehandling og ventar på behandlingsplass. Andre har lagt fram ynskje om å verte tilvist den type behandling. Det er og vurdert bruk av tvang ved fleire høve. Mange i målgruppa er tilvist og får poliklinisk behandling i 2.linetenestabåde for rus og/eller psykisk lidingar. Opptrappingsplanen for rusfeltet ( ) er sentral for oppfølgingsarbeidet og vart avløyst av Opptrappingsplanen for psykisk helsearbeid. Det overordna målet i opptrappingsplanen for rus er å redusere dei negative konsekvensane som rusmiddelmisbruk har for enkeltpersonar og for samfunnet. Dette gjennom hovudmål som : tydelegare folkehelseperspektiv, betre kvalitet og økt kompetanse, meir tilgjengelige tenester og økt sosial inkludering, meir forpliktande samhandling og auka brukarinnverknad, og betre ivaretaking av barn og pårørande. Målgruppe med svært ulike og varierte oppfølgingsbehov Personane i målgruppa har store variasjon i oppfølgingsbehov. Det gjer at det og er stor forskjellar i kor tett oppfølging er til ulike tider. Dette er ei utfordring for personar i målgruppa og for oppfølgingstenestene. Det vert for knappe ressursar for å gi den oppfølginga det er behov for både i 1. og 2 linetenestene. Det er òg ei stor utfordring for å få adekvat behandlingstilbod innan rimeleg tid. Vestnes kommune har ikkje heildøgnstilbod eller tilbod på kveld og helg tiltenkt spesielt for målgruppa. Det er lange ventelister i spesialisthelsetenesta både innan rus- og psykiatritenesta. Dette gjeld både poliklinisk behandling eller kort- og langtidsbehandling med heildøgnstilbod. Det viser det seg vanskeleg å få akuttplass når det er behov for det både innan rusføretaket og psykisk helsevern. Dette har gitt seg særleg utslag for personar med rushistorikk som vert avvist eller utskrevet svært kjapt. Vidare er erfaringa at det er for tette skott mellom rus- og psykiatritenesta på 2.linjenivå. Enkelte har behov for døgnkontinuerleg oppfølging i kortare eller lengre tidsrom.på noverande tidspunkt er det usikkert kva innføringa av Samhandlingsreforma vil få å seie for tilbodet til personar i målgruppa. Samarbeidet med spesialisthelsetenesta er viktig for den samla livssituasjonen for personane. Frå sentralt hald er det oppmoda til interkommunalt samarbeid. Molde kommune har etablert tilbod i rustenesta som kommunen kan nytte. Eit gruppebasert tilbod på kveld og helg over 8 veker og inntil 1 år. Det er ikkje kjent at nokon frå vår kommune har nytta tilbodet. Det kan ha samanheng med at tilbodet er relativt nytt og lite kjent. I tillegg er det som tidlegare nemnt ei utfordring for mange å nytte tilbod t.d. i Molde grunna angstproblematikk og rusutfordringar. Stabile butilhøve er heilt naudsynt og sentralt i rehabilitering av rusavhengige og for personar med utfordringar knytt til psykisk helse. Det er krevjande å finne egna bustadtilbod, både kommunale og private, sjå kap.6. Side

149 Samla sett fører situasjonar som nemnt over til ekstra store utfordringar for den enkelte, for det kommunale tenesteapparatet og for lokalmiljøet. Vi ser at dette er personar som nærmiljøet har vanskeleg for å ta imot og integrere. Derfor opplever dei gjerne utstøytingsmekanismar frå nærmiljøet. For at vanskelegstilte personar skal få ein sjanse til å etablere seg i eigen bustad, må det i starten oftast skje via eit kommunalt målretta tilrettelagt tilbod. Resultat av oppføljinga viser gevinst både på individ- og systemnivå. Omfanget og behovet for oppfølging av personar i målgruppa viser seg å vere stor både i dag og fram i tid. Mange får betra livskvalitet ved oppføljing som fører til behandling, ein aktiv rehabiliteringsprosess, betra økonomi og ulike kvalifiseringstiltak med aktivitets- og arbeidstilbod. Sosialbudsjettet i Vestnes kommune viser ei innsparing i motsetnad til fleire andre kommunar som har hatt store overforbruk siste året. Ei orsak til dette er resultat etter tett oppfølgingsarbeid Mange i målgruppa har ikkje lenger har sosialstønad som grunnlag til livsopphald, men er i aktivitet som gir grunnlag for Kvalifiseringsstønad som inntekt eller andre statlege stønadsordningar. Arbeidsformer Den spesifikke oppfølgingstenesta vert utført både som ambulant teneste og i samtalerom ut frå problematikk, behov og ynskje. Psykiatrisk sjukepleiar og koordinator for bustadsosialt arbeid har faste samarbeidsmøter. Det lokale NAV-kontoret skal være den samlande kontaktstaden i dagens tredelte forvaltning slik at brukarane får ein stad å vende seg. Personar i målgruppa gir tilbakemelding om at dei opplever det enklare å oppsøke tenestene: når det er ei dør alle brukar eller om den var merka Rus og psykiatri. Sentrale samarbeidsforum og samarbeidspartar Det er oppretta ulike tverrfaglege og tverretatlege samsamarbeidsfora både internt og eksternt. I kommunen er det oppretta samarbeidsforum knytt til målgruppa som: Psykiatriforum med medlemmar frå BUT (frå PPT og Barneverntenesta), Familierettleiar, Psykiatrisk sjukepleiar og Koordinator for bustadsosialt arbeid. Vidare er det oppretta samarbeidsforum mellom Politiet, BUT og NAV. Det er tett samarbeid både med Myra Aktivitetsenter, TreMek As og fastlegar i enkeltsaker. Mellom legesenteret og Nav er det møter kvart kvartal. Det er oppretta Brukarforum i NAV.Tildelingsnemnda for ikkje øyremerka bustadar er viktig arena for samarbeidet ved bustadbehov. Barneverntenesta har fleire som takkar nei til tilbod om forlenga barnevedtak etter fylte 18 år. Dette er unge som er i risikogruppe eller alt har utfordringar kring rus og/eller psykisk helse, ofte med mangelfull buevne og utan eiga inntekt. Det er gjort avtale mellom barneverntenesta og Nav om Side

150 samarbeid frå den unge er 17 år dersom det er forventa behov for kommunal bistand for å skaffe bustad eller/og å bu. Som eksterne samarbeidspartar er dei ulike behandlingsinstansane innan Rusføretaket og Psykisk helsevern sentrale. Dette gjeld både poliklinisk behandling og institusjonsbehandling. Vidare er Kriminalomsorga sentral ved enkeltsaker. Kommunen har representantar som deltek i nettverksarbeid i regi av fylkesmannen knytt både til rus og psykisk helse. 4.3 Oppsummering Mange av personane i målgruppa er flittige brukarar av enkelte tenester i det ordinære tenestetilbodet i kommunen, særleg frå legesenteret. Hovudtyngda av oppfølginga av vaksne i målgruppa vert utført av den spesifikke oppfølgingstenesta dvs dei to prosjektstillingane i NAV og av Heimetenesta v/psykiatrisk sjukepleiar, ca 85 personar. Det er få av dei 85 personane som har tenester frå heimesjukepleien eller har heimehjelp. Dei fleste i målgruppa har tildelt ein rettleiar i NAV frå den ordinære oppfølgingstenesta. Det er tett samarbeid mellom rettleiarane og dei to i prosjektstillingane i NAV. Særleg viktig her er dei tverrfaglege drøftingane og den tilgangen samorganiseringa gir til kompetansen som er i NAV med omsyn til oppfølgingsverkty og verkemiddel som kan settast inn for personar i målgruppa. De er stor variasjon i oppfølgingsbehova i målgruppa. Nokon treng oppfølgingssamtalar, andre har behov for døgnkontinuerleg behandling og oppfølging for kortare eller lengre periodar. Dette er ei utfordring for personar i målgruppa og for oppfølgingstenestene. Det er for knappe ressursar for å gi den oppfølginga det er behov for både i 1. og 2 linetenestene. Det gjer at det er vanskar med å få adekvat behandlingstilbod innan rimeleg tid. Det er lange ventelister og vanskar med å få akuttplassar, både innan rusføretaket og psykisk helsevern. Særleg mange rusavhengige har blitt tilvist tverrfagleg spesialisert behandling i institusjon. Personar med rushistorikk med psykiske vanskar opplever å verte avvist av psykisk helsevern og vist til rusbehandling. Vestnes kommune har ikkje heildøgnstilbod eller tilbod på kveld og helg tiltenkt spesielt for målgruppa. Frå sentralt hald vert det oppmoda til interkommunalt samarbeid. Det er usikkert kva innføring av Samhandlingsreforma vil få å seier for målgruppa. Det er oppretta tverrfaglege og tverretatlege kommunale samarbeidsfora i tillegg til eksterne fora på individ og systemnivå. I tillegg til som nemnt over viser det seg krevjande å finne egna bustadtilbod for mange i målgruppa, sjå kap.6. Stabile butilhøve er heilt naudsynt og sentralt i ein rehabiliteringsfase og for å dekkje grunnleggjande behov både på kort og lang sikt. Samla sett fører situasjonar som nemnt over til ekstra store utfordringar for den enkelte, for det kommunale tenesteapparatet og for lokalmiljøet. Kommunen har eit lovpålagt ansvar for å gi eit forsvarleg tilbod til målgruppa. Det er i dag tre prosjektstillingar knytt til oppfølginga av personar i målgruppa, to i NAV og ei i BUT, som er mellombels prosjekt. Berre ei i stillingane har fast tilsetting. I tillegg er det oppretta mellombels tiltaksplass i NAV med arbeidsfeltet økonomi- og gjeldsrådgjeving. Svært mange i målgruppa etterspør og har behov for denne tenesta. Ekstraressursen er oppretta for å kunne gi ei kvalitativ betre teneste og for at fleire kan få tettare oppfølging enn dei andre rettleiarane i NAV har høve til. Det er stort behov for oppfølgingsteneste både i dag og i framtida. De er positive resultat frå oppfølginga både på individ og systemnivå. Mange personar har fått betra livskvalitet, helse og økonomi. Kommune har fått innsparing på sosialbudsjettet. Side

151 5. Kartlegging av vanskelegstilte i målgruppa 5.1 Oppfølgingstenester for vaksne i målgruppa Viser til omtale i kap. 1.2 om planprosessen og innhenting av informasjon om målgruppa. Hovudvekta av oppfølginga for vaksne med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse vert utført av den spesifikke oppfølgingstenestene i NAV og av psykiatrisk sjukepleiar. Totalt er det ca 85 personar i målgruppa som har oppfølging av desse tenestene i dag. Talet på personar som har oppfølging frå den spesifikke tenesta i NAV er ca 60 personar derav 35 personar med utfordringar knytt til rus. Heimetenestene v/psykiatrisk sjukepleiar yter tenester til 32 personar der hovudproblematikken er knytt til psykisk helse. Det er stor variasjon i kva type oppfølging og i kva omfang behov er til ei kvar tid. 5.2 Mange er registrert med bruk av illegale rusmidlar Det vart gjort ei grovkartlegging i mars 2010 for å få ca tal på personar i kommunen som har utfordringar kring rus. Personar med hovudutfordring kring psykisk helse var ikkje innlemma i den kartlegginga. Orsak til dette er at den gruppa ikkje var spesifikt innlemma i målgruppa for handlingsplanen på det tidspunkt. Det er vanskeleg å finne sikre tal då mykje av bruken av rusmidlar ikkje er kjent for tenesteytarane. Vidare kan det vere vanskelege grensegangar når og om bruken av rusmidlar er blitt ei utfordring og hinder i livet for vedkomande. Mange har ein kombinasjonsbruk av alkohol og andre rusmidlar. I kartlegginga var det lagt mest vekt på å få fram omfanget kring illegale rusmidlar. Både politiet, legesenteret, barneverntenesta, NAV og brukarrepresentantar har gitt informasjon i kartlegginga. RUS: Kartlegging mars 2010 av personar som nyttar illegale rusmidlar. Alder Under år 18-23år år Over 30 år Totalt år Veit om 8 pers. 9 pers. 10 pers. 15 pers. 45 pers. 87 pers. Mistanke om pers pers pers. 25 pers pers. Maks tal 105 pers. Kartlegginga viser at det erkjent at ca 87 personar i kommunen brukar illegale rusmidlar. Dette er urovekkjande særleg når ein ser at tala inkluderar 8 personar under 15 år, 9 personar mellom år og 10 personar mellom 18 og 23 år. Registreringa viser at det er kjent at 42 personar under 30 år nyttar illegale rusmidlar. Det totale talet på 87 personar er samanlagt sum frå alle registreringane med dei høgste skåra i kvar aldersinndeling. Kartlegginga var ei grovkartlegging og i tala kan der vere feilkilder. Ein Side

152 brukarrepresentant opplyser at han veit om minst 70 personar som brukar illegale rusmidlar. Fleire av dei som deltok i kartegginga opplyser tal +/- 60 personar som er kjent for tenesteapparatet at dei brukar illegale rusmidlar. Barneverntenesta opplyste å ha aktive saker knytt til 26 av personane, og NAV til 35 av personane (anonymisering i kartlegginga kan gjere at det evt. er noko overlapp tala). Legetenesta opplyst at dei er i dagleg kontakt med rusavhengige personar. I seminara /kompetansehevingstiltaka som var avvikla hausten 2009 og vår 2010 (sjå kap. 1.2), kom det fram bekymring kring utviklinga av nye rusmiljø blant unge og at det viser seg at fleire unge jenter også tek i bruk illegale rusmidlar. 5.3 Usikre tal om bustadbehov for personar i målgruppa Grensegangane er flytande for kven som skal reknast med i målgruppa for denne handlingsplanen. Dette særleg ut frå kva omgrepet psykisk helse kan omfatte og til mørketal Tala her er henta frå det kliniske arbeidet i Nav og hjå psykiatrisk sjukepleiarog frå deltaking i tildelingsnemnda. Det er ikkje gjort eiga kartlegging i kommunen for å få meir eksakte tal på behovet for bustad for personar i målgruppa.. Bustadbehov for personar som p.t. vert følgt opp av den spesifikke oppfølgingstenesta Hovudproblematikk Har kommunal bustad Behov for anna bustad, bur i kommunal bustad Utan bustad Kortsiktig kommunal avtale Kjent framtidig behov Usikkert om får leige /behalde privat Rus Psykiatri Til saman personar utan eigen bustad er i alderen år. Eksempel på personar som ikkje er rekna inn i målgruppa og tal som vist til over: I tillegg til tal som er nemnt i tabellen her er fleire vurdert å ha eit behov for kommunal bistand for å skaffe varig/livslangt butilbod grunna sjukdom, skade, lyte, sosiale eller andre spesifikke grunnar. Det er vurdert at minst 5-6 personar av dei har kommunal bustad i dag. Vidare til tala over. Det er kjent at 7 vankelegstilte personar pr dato bur hjå pårørande og får oppfølging av dei for å meistre bu- og livssituasjonen. Av dei har 2 søkt kommunal bustad. For 5 andre er framtidig bistand og bustadbehov uavklara. Side

153 Tala over viser at det er mange av dei i målgruppa som vert følgt som har behov for kommunalt husvære. Dersom ein slår saman tala for dei som er utan bustad, har kortsiktig leigeavtale og dei som er usikkert om får leige eller behalde privat husvære vert det 6 personar. Det er det kjent at 3 personar har framtidig behov for bustad. I tillegg kjem dei som alt har kommunal bustad av dei som har oppfølging frå psykiatrisk sjukepleiar og av NAV, 18 personar. Til saman viser tala i det kliniske arbeidet at personar, som har oppfølging av psykiatrisk sjukepleiar og av NAV, har kommunal bustad eller kan ha behov for bustad. Vidare er det 5 av dei 18 som har kommunal bustad som har signalisert behov for anna bustad. Viser til avsnittet under vedr. usikre tal for bustadbehov. Ustabile tal mellom anna grunna mange flyttingar Erfaring frå eigen kommune og andre kommunar viser også at det skjer hyppige flyttingar mellom kommunar, særleg dei som er rusavhengige. Eit eksempel på det kan vere at inneverande år har 6 personar, som hadde behov for bistand for å bu, flytta til anna kommune. Det viser seg og at det er knytt usikkerheit til kvar den enkelte vil busette seg etter langtids institusjonsopphald. Fleire av dei som er/har vore i langtidsbehandling i institusjon busett seg i anna kommune. Pr. august 2010 er 6 personar i langtidsbehandling i institusjon der; to er utan bustad og har planer om å flytte tilbake til kommunen, ein er usikker kva kommune han skal busette seg i, ein person er under etablering i anna kommune og to personar leiger på den private bustadmarknaden. Vi erfarar også at nokre avbryt planlagt langtidsbehandling i institusjon og har behov for bustad innan kort tid. Vi ser også at dei som har/har hatt store utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse har problem med å skaffe seg bustad. Dette kan vere orsakar til ustabile tal over kor mange i målgruppa som har behov for bustad, både meir varige bustadtilbod og akutte behov for mellombels bustadar. Tidleg avklaring for betre og meir målretta planlegging Det er òg usikre tal om framtidige bustad og/eller oppfølgingsbehov mellom anna for vaksne personane som i dag bur hjå pårørande og får bistand av dei for å bu, sjå tabell over. For å kunne legge til rette for meir langsiktig planlegging både for kommunen og den enkelte, bør det gjerast kartlegging for å avdekke behov for kommunal bistand på eit så tidleg tidspunkt som mogleg. Dette óg for evt. å finne alternative bustadløysingar i staden for varig kommunal bustad. Side

154 5.4 Oppsummering Hovudvekta av oppfølginga for vaksne med utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse vert utført av den spesifikke oppfølgingstenestene i NAV og av psykiatrisk sjukepleiar i heimetenesta. Totalt er det ca 85 personar i målgruppa som har oppfølging av desse tenestene i dag. Grovkartlegging i mars 2010 viser at det er kjent at 87 personar nyttar illegale rusmidlar. Registreringa viser at av dei er 42 personar under 30 år, og derav 17 personar under 18 år som nyttar illegal rusmidlar. Barneverntenesta opplyser å ha aktive saker knytt til 26 av personane. Til saman viser tala i det kliniske arbeidet at personar i målgruppa, som har oppfølging av psykiatrisk sjukepleiar og NAV i dag, har kommunal bustad eller kan ha behov for bustad. I dag er det tre personar utan eigen bustad. Det er ikkje gjort anna spesifikk kartlegging av bustadbehov. Grensegangane er flytande i definisjonen av omgrepet psykisk helse og kven det skal innlemme, dvs kven skal reknast med i oversikta over bustadbehov og i målgruppa for handlingsplanen. Eksempel på personar som ikkje er rekna inn i målgruppa og tal som vist til over: Fleire er vurdert å ha eit behov for kommunal bistand for å skaffe varig/livslangt butilbod grunna sjukdom, skade, lyte, sosiale eller andre spesifikke grunnar. Det er vurdert at minst 5-6 personar av dei har kommunal bustad i dag. Vidare er det kjent at 7 vankelegstilte personar pr dato bur hjå pårørande og får oppfølging av dei for å meistre bu- og livssituasjonen. Av dei har 2 søkt kommunal bustad. For dei 5 andre er framtidig bistand og bustadbehov uavklara. Erfaring frå eigen kommune og andre kommunar viser også at det skjer hyppige flyttingar til/frå kommunar, særleg blant dei som er rusavhengige. Nokre personar avbryt planlagt langtidsbehandling i institusjon.. Vi ser også at dei som har/har hatt store utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse er sårbare på den private leigemarknaden. For enkelte fører dette til at dei står utan bustad og har behov for det på kort varsel. Samla fører dette til usikre tal for kor mange som til ei kvar tid har behov bustad og/eller oppfølging. Mange i målgruppa har behov for bistand for å skaffe og behalde varig bustad. I planlegginga av tenestetilboda må det takast omsyn til at det er usikre og varierande tal på personar som har behov for kommunale tenester, både på kort og lang sikt, For å kunne legge til rette for meir langsiktig planlegging både for kommunen og den enkelte, bør det gjerast ei kartlegging for å avdekke behov for kommunal bistand på eit så tidleg tidspunkt som mogleg, Dette óg for evt. å finne alternative bustadløysingar til varig kommunal bustad. Side

155 6. Den kommunale bustadmassen og nyttinga av denne 6.1 Organisering av bustadoppgåver Tildeling av institusjonsplassar og omsorgsbustadar vert gjort i eige fagråd i pleie- og omsorgsetaten. Tildeling av bustadar av den øvrige bustadmassen skjer i eiga tildelingsnemnd. Kommunen har tilsette med arbeidsoppgåver spesielt knytt til bustadforvaltning, søknad om bustønad, innkrevjing av betaling og legge til rette betalingsordningar. Tekniske tenester har ansvar for vedlikehald av den kommunale bustadmassen. Kommunen har stor kommunal bygningsmasse for personar med utviklingshemming som vil verte ledige etter naturleg fråfall. Kommunen si økonomiplan for og driftsbudsjettet for 2010 føreset sal av kommunale eigedomar grunna svært knappe rammer i kommuneøkonomien. Det er oppnemnt eiga gruppe som skal vurdere alternativ for gjenbruk av husværa etablert for personar med utviklingshemming. Prosjektgruppa for bustadsosiale handlingsplan er bede om å vurdere gjenbruk av desse husværa. Ei administrativ arbeidsgruppe har i oppdrag å vurdere og komme med framlegg til kva kommunale eigedomar ein rår til vert selt. Nokre kommunale bustadar er alt selt, andre ligg ute for sal eller er planlagt lagt ut for sal i nær framtid. Tildelingsnemnda sine oppgåver Søknad om bustad vert sendt til bustad- og eigedomskontoret. Sakshandsamar der kallar inn til møte for tildeling, sender ut tildelingsbrev og har kontakt med søkjarane. Det er ikkje sett opp faste møtetider for tildeling. Ettersom tildeling av bustader skal vere i tråd med Forvaltningslova, bør rutinane her sjåast på. Tildelinga av bustadane skjer etter retningsliner utarbeidd i Dei fleste av bustadane vert tildelt personar som har vanskar med å etablere seg i den ordinære bustadmarknaden ut frå vurderinga av behov, sosiale høve m.m. Søkjaren sin økonomiske situasjon vert i utgangspunktet lagt lite vekt på. Siste åra har det gjennomsnittleg vore 43 søknadar pr år om leige av kommunale bustadar. Innbetaling av husleige Dei fleste betaler husleiga punktleg, nokon betaler for seint og andre igjen betaler ikkje. Kommunen har relativt store summar uteståande grunna manglande innbetaling av husleige. Det vert prøvd på å få i stand frivillige betalingsavtalar for løpande husleige og husleigegjeld. For enkelte vert dette gjort med direkte trekk ved lønsutbetaling, andre med at bustønaden vert utbetalt direkte til kommunen og/eller ved trekk i trygdeutbetalinga. Paragraf 17 i Lov om Den Side

156 Norske Stats Husbank omtalar vilkår for overdraging av bustønad til kommunalt mynde. I enkelte høve kan det vere grunnlag for tvungen forvaltning etter Folketrygdlova Det er lagt inn endring i rutinar ved manglande innbetaling av husleige. Dette ved at det på eit tidleg stadium vert sendt ut brev til vedkomande og der ein ber om at dei tek kontakt med økonomi- og rekneskapskontoret for å gjere betalingsavtale. Vidare vert vedkomande oppfordra til å ta kontakt med NAV om dei har betalingsvanskar. Mange i målgruppa har både svak økonomi og økonomistyring med behov for økonomi- og gjeldsrådgjeving. I mange tilfeller er det eit tidkrevjande forarbeid før ein får til betalingsordningar t.d. for husleige. Ved enkelte høve vert det gjort avtalar om at kommunen avventar å sende uteståande beløp til inkasso for å unngå at store gebyr kjem i tillegg til opparbeida gjeld. Dette ut frå ei heilskapleg økonomisk tenking; då større gjeld kan forverre betalingsevna til vedkomande og kan føre til negativ økonomi for kommunen med auka utbetaling frå sosialbudsjettet til husleige og livsopphald. Leigetid Husværet vert vanlegvis tildelt for 3 år. Det kan verte gitt utvida leigetid for 1 år om gongen. Det viser seg at mange av dei som bur i husvære ber om forlenga leigetid ut over dei 3 åra. Enkelte husvære vert bundne opp over fleire år enn kva som i utgangspunktet er tenkt og dermed vert færre bustadar ledige til andre vanskelegstilte på bustadmarknaden. Dette kan ha ulike orsakar t.d. at leigetakar for ei periode er komen i ein spesielt vanskeleg livssituasjon, at vedkomande ikkje kjem seg inn på anna bustadmarknad grunna økonomiske vanskar eller meir varige utfordringar knytt til sjukdom, skade. lyte, sosiale eller andre spesifikke grunnar. Fleire av dei som alt har kommunal bustad er vurdert å ha behov for bistand til å skaffe seg varig bustad og for å behalde bustaden. Dette gjeld 5 6 personar som ikkje er definert inn i den bustadsosiale handlingsplanen og oversikta over bustadbehov. Varsel om utkasting frå husvære Det vert gjennomsnittleg sendt ut 3-4 varsel pr år om utkasting. I enkelte høve vert varsel om utkasting ikkje sendt ut. Dette ut frå vurdering at vedkomande er definert som so vanskelegstilt at kommunen har plikt til å bidra å skaffe nytt husvære og ikkje ser å ha anna egna bustad å tilby. Side

157 6.2 Bustadar for bestemte målgrupper Omsorgsbustadar og institusjonsbygg/plassar Kommunen er eigar av omsorgsbustadar og institusjonsbygg som er øyremerka bestemte grupper av innbyggjarane. Dette gjeld Vestnes sjukeheim, Tresfjord trygdeheim, Hellandtun med 2 einingar for senil demente, Ivartun (sjukeheim for personar med utviklingshemming), 32 omsorgsbustadar med heildøgns omsorg og 6 bustadar bygd for personar med psykiske lidingar. Bustadar bygd for personar med psykiske vanskar Bustadane knytt til aktivitetsbygget, tidlegare kalla psykiatribustadar, er tenkt nytta til personar som ikkje har store psykiske vanskar eller utfordringar knytt til rus. Dette med omsyn til at bustadane fysisk er knytt til andre omsorgsbustadar og sjukeheimen. Avgjerda er gjort for å unngå at personar med periodevis ustabil åtferd skal skape uro for dei andre bebuarane. Bustadane i dag nytta for personar med utviklingshemming Vestnes kommunen har relativt mange innbyggjarar med hovuddiagnose utviklingshemming. Dette har samanheng med avviklinga av sentralinstitusjonen innan helsevernet for utviklingshemma (HVPU), Hellandheimen. Kommunen både bygde og renoverte mange bueiningar knytt til Ansvarsreforma. Etter naturleg fråfall har det alt vore overskytande leilegheiter av denne bustadmassen, og i framtida vil det gradvis gi ledige husvære. Som nemnt so er prosjektgruppa for denne handlingsplanen bede om å vurdere om noko av bustadmassen etter Ansvarsreforma kan nyttast for målgruppa. Noko av dei fristilte bueiningane er selt på den opne marknaden, andre er omdefinert til bruk for eldre med oppfølgingsbehov. Med unntak av to bustadkompleksa (Plassen og Liaråket), ligg resterande av denne bustadmassen sentrumsnært kring gamle Hellandheimområdet, (radius 1 km). Denne bustadmassen består av 11 samlokaliserte bustadeiningar á 4-9 separate bueiningar, i tillegg personalbasar. Bueiningane er p.t. utleigd. Prognosen er at 2-3 bustadar pr år kan verte ledige etter naturleg fråfall. Denne bustadmassen ligg geografisk nært knytt til bustadar/institusjonar som nemnt over som øyremerka til bestemte grupper av innbyggjarane. 6.3 Den øvrige bustadmassen Sjå vedlegg 3 for oversikt over bustadmassen, geografisk plassering og planlagt sal m.m. I tillegg til dei samlokaliserte bueiningane som nemnt over var etablert for personar med utviklingshemming, tok kommunen over tre hybelhus som var bygd for utleige til tilsette. Hybelhusa er geografisk knytt til gamle Hellandheimområdet, (Gulhuset, Rødhuset og Brunhuset). Gulhuset er ikkje nytta til bustadformål siste åra og er seld. Hybelhusa er over to etasjar og inneheld hybelleilegheiter og hyblar med felleskjøkken. Side

158 Hybelhusa har dårleg bustandard ut frå dagens norm. Rødhuset og Brunhuset har stort behov for oppussing og ombygging om dei fullt ut skal nyttast til bustadformål. Hybelleilegheitene har betre standard enn hyblane og fellesareala. Alle hybelleilegheitene er utleigd, men hyblane er berre i liten grad nytta til utleige. 6.4 Utfordringar knytt til bustadtildeling og bustadmiljø Mange søkjer kommunalt husvære Gjennomsnittleg pr år er det 43 søknadar om å få leige kommunale bustadar. Personane i målgruppa er derfor i sterk konkurranse med andre vanskelegstilte som har behov for husvære. Kommunen har ikkje øyremerka eller bemanna bustader for personar i målgruppa. Erfaringsvis er det mange av personane i målgruppa som nærmiljøet har vanskeleg for å ta imot og integrere. For at vanskelegstilte personar skal få ein sjanse til å etablere seg i eigen bustad, må det i starten oftast skje via eit kommunalt målretta tilrettelagt tilbod. Meir varige butilbod Mange som bur i kommunalt husvære viser seg å ha behov for meir varige bustadtilbod enn normert leigetid på 3 år. Ein del av bustadmassen vert derfor bunden opp over mange år og det vert færre gjennomgangsbustadar ledige. Det er til ei kvar tid fleire som søkjer kommunal bustad enn kva som er ledig. Søkjarane vert oppmoda til å søkje bustad i den private bustadmarknaden, men mange lukkast ikkje trass mindre press i bustadmarknaden siste året. Dette gjeld særleg personar i målgruppa for handlingsplanen. Mellombels husvære Det har vist seg å vere vanskeleg å skaffe både tilfredstillande mellombels husvære og meir varig bustad. Mangel på ledig kommunalt husvære kan gje dyre løysingar og uverdige buforhald. Eksempel; ut frå vurdering at hyblane i hybelhusa ikkje var egna til formålet, vart det ved eit høve løysinga å tilby campinghytte. Dersom vedkomande hadde tek imot tilbodet, så ville leiga vore over kr. pr. månad. Aktuell leigetakar hadde sosialstønad som livsgrunnlag og ordninga ville derfor verte ei dyr løysing for kommunen. Vanskar med å halde på husvære Fleire av personane i målgruppa som får oppfølging for å meistre å bu har eigen bustad, andre leiger på den private marknaden, nokon bur hjå familie/venar eller er utan fast bustad. Side

159 Det er stor opphoping av personar i målgruppa som har mange flyttingar bak seg av ulike orsakar. Dei fleste har for dårleg økonomi til å halde på gode husvære. Fleire får varsel om utkasting grunna manglande betaling av husleige. Målgruppe med svært ulike behov Personane i målgruppa har svært ulike utfordringar, og det kan i periodar vere store svingingar i den enkelte sitt bistandsbehov for å bu. I målgruppa er det personar som ikkje har utfordrande åtferd, men t.d. behov for bustad for å kunne flytte ut frå foreldreheimen. Andre har større utfordringar knytt til psykiske svingingar eller utfordrande åtferd knytt til bruk av rusmidlar. Spennet her gjer at det er behov for individuelle vurderingar og differensierte butilbod. Dei fleste ynskjer å bu relativt nært kommunesentrum av ulike orsakar. Ei orsak er at mange ikkje har eigen bil. I distrikta er det relativt få bussavgangar pr. dag og med dårlegare tilbod på kveld og helg. I tillegg er det mange personar i målgruppa som har vanskar med å nytte offentleg kommunikasjonsmiddel t.d. grunna angst. Sjølv om fleire personar i målgruppa har ekstra store utfordringar i kvardagen som gir seg utslag både for den enkelte, tenesteapparatet og lokalmiljøet, er der relativt stort potensiale til endring. Fleire i målgruppa som har hatt store utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse har positive resultat etter behandling og tett oppfølging. Nokon treng bustad etter institusjonsopphald og har behov for bustad i ikkje belasta bumiljø. Andre har valt å flytte frå kommunen for å etablere seg i heilt nye rammer etter behandlingsopphald eller komme seg inn på den private bustadmarknaden. Samla fører dette til ustabile tal for kor mange som både på kort og lang sikt har behov for bustad. Utfordringar med å finne egna bustadar Tildelingsnemnda opplever utfordringar i å finne egna bustader for personar i målgruppa. Dette både ut frå at det er mange som søkjer kommunalt husvære og i prioriteringa kven som til ei kvar tid har størst behov for dei husværa som er ledig. Det er òg generelt skepsis til kva som er egna bustad og geografisk plassering for personar i målgruppa. Denne skepsisen botnar nok i negative erfaringar ved tidlegare og noverande utleige jf både omtalen av situasjonar ved utleige i Hybelhusa og avsnittet om husleigerestansar. Med den type erfaring er det fare for at det skal skje ei generalisering og ei oppfatninga av at alle personane i målgruppa har lik utfordring kring det å bu. Side

160 Gjenbruk av bustadar etablert for personar med utviklingshemming Kommunen har stor bygningsmasse som vart etablert for personar med utviklingshemming og det er behov for å finne alternativ for gjenbruk av bustadane. Det er ikkje ledige husvære i denne bygningsmassen i dag. Mange i målgruppa uttrykkjer at dei ynskje å bu (sitat): i eit vanlig lokalmiljø i eit vanlig hus med vanlig standard og vanlige naboar og ikkje i bufellesskap med andre vanskelegstilte jf butilbod på hybelhusa. Vidare uttrykkjer mange ynskjer å bu sentralt. Denne bustadmassen ligg nært kommunesentrumet. Mykje av kommunal bustadmasse er samlokaliserte bustadar der vanskelegstilte er busett, og dermed ikkje i samsvar med det butilbodet mange i målgruppa ynskjer seg. Viser og til omtale frå andre kommunar med utfordringar som kan vere knytt til at mange med tilsvarande problem som bur samlokalisert. Det aukar behovet for bemanning. Variasjonen i behova til dei enkelte i målgruppa utelukkar ikkje at nokon kan tenkjast å ynskje seg denne buforma. Samlokalisering krev individuell vurdering av kven som egnar seg for denne buforma. Dette både ved omsyn til andre bebuarar i samlokaliseringa ved ledige enkeltleilegheiter og ved nyetablering når heile bueiningar vert ledige. Hybelhusa og bumiljøet der Delar av Brunhuset og Rødhuset er leig ut til bustadformål. Hybelhusa har siste åra særleg vore nytta til personar som har utfordringar knytt til rus. Enkelte har budd der i mange år. Nokon har søkt anna kommunal bustad utan å lukkast so langt. Hyblar har vore tildelt ved akutt mangel på bustad og ved mangel på anna butilbod. Dette gjeld mellom anna unge som både har store utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse og med manglande buevne. I tillegg til dårleg bustandard i hybelhusa har bumiljøet vore ei utfordring for den enkelte bebuar, for kommunen og nærmiljøet. Dette særleg på grunn av at fleire av leigetakarane har vore i periodar med aktiv bruk av rusmidlar. I periodar har hybelhusa vore tilhaldsstad og bustad for fleire enn den bustaden er/var leigd ut til. Det at det har vore fleire svært unge leigetakarar i hybelhusa gjorde at miljøet trekte til seg andre som oppsøkte rusmiljøet. Dette både av mindreårige og andre unge som er i risikogruppa, og av dei som alt hadde kontakt med rusmiljøet frå før. I periodar har det vore ekstra utfordringar knytt til både utagerande åtferd, hærverk av bustadane. Politiet har måtta rykka ut og avdekka kriminelle handlingar i miljøet på Hybelhusa. For leigetakarane har dette bumiljøet ført til ekstra store utfordringar, særleg i eit behandlingsløp og ein rehabiliteringsprosess. For kommunen fører dette til auka kostnadar med heilt naudsynte reperasjonar i tillegg til bruk av personellressurs. Kommunen har sett i verk tiltak med opprydding og stengt av delar av tilkomst til hybelhusa for å minske sjansane for at uvedkomande tek seg inn og oppheld seg der. Tiltaka har hatt positive utfall og tilbakemeldingane både frå bebuarane og politi at det p.t. ikkje er spesiell uro på hybelhusa. Det er heller ikkje meldt at uvedkomande har opphelde seg i hybelhusa siste tida. Side

161 Kommunen har ikkje ikkje tildelt hyblar dei siste månadane ved meldt bustadbehov ut frå den dårlege standarden hybelhusa har. Dette har ført til betre bumiljø for dei gjenbuande, men den gjennomgåande dårlege bustandarden gjer at husværa ikkje kan nyttast fullt ut. Fleire av dei som hadde husvære på hybelhusa har søkt kommunal bustad men er p.t. i mellombels busituasjon i institusjon eller bur hjå andre. Kommunen har eit særleg ansvar for å bistå med å skaffe bustad for personar som skal skrivast ut frå behandlingsinstitusjonar eller kriminalomsorga. Dette har vist seg å vere ei utfordring til no. Unge vanskelegstilte I periodar har fleire unge behov for bistand for å meistre å bu. Nokon er i risikogruppa eller alt har utfordringar kring rus/psykisk helse. Fleire av dei har mangelfulle buevne og har behov for oppfølging og butrening. Dette er behov som er meldt både frå barneverntenesta, psykiatrisk sjukepleiar og NAV. Mange av dei som har vore følgt opp av barneverntenesta takkar nei til ettervern ved fylte 18 år, men kan vise seg å ha behov for oppfølging som nemnt her. Det er ikkje etablert eige tilbod for unge som treng tett oppfølging eller butrening. Dei ledige husværa på hybelhusa har i tillegg til dårleg standard vore vurdert som ikkje forsvarleg å nytte til unge vanskelegstilte. Dette særleg grunna det aktive rusmiljøet som har vist seg på hybelhusa. Det er eksempel på at ungdom har budd ute på tilfeldige plassar i mangel på egna butilbod. Potensiale for endring ved gode rammer Gode rammer for bustaden, adekvate oppfølgingstilbod og brukarmedverknad er faktorar som har stor innverknad for å få positiv utvikling og betra bumiljø.. Dette er erfaringar som understreka i dei to kommunane prosjektgruppa var på informasjonsinnhenting hjå. Tilsvarande er å lese i ulike rapportar frå buprosjekt i andre kommunar i landet jf På veg til eigen bolig og prosjekt i regi organisasjonen KREM (sjå tidlegare omtale). Det vert også vist til som viktig at potensiell leigetakar vert teken med i val av bustad, evt. restaurering og byggeprosess. Det at vedkomande får eit eigarforhold til bustaden viser der at husvære vert teke betre vare på og bumiljøet vert ikkje samlingsplass i same grad. I motsetnad har andre kommunar tilsvarande erfaring som kommunen her jf hybelhusa, at uegna bustadform og dårleg standard kan føre til meir hærverk på bustaden og utfordrande bumiljø. Der vert hevda både i kommunane prosjektgruppa besøkte og i litteratur som vist til over at dersom mange med tilsvarande og store utfordringar skal bu samlokalisert eller svært konsentrert geografisk, krev det god bemanning i bustadane for å få til eit godt butilbod. Dette óg for å skape meir ro og orden både for leigetakarane og naboar. Dette gjeld særleg personar som har utfordringar knytt til rus og/eller store psykiske vanskar. Molde kommune har hatt samlokaliserte bustadar for personar som er i aktiv rus, men tilbodet vart vedteke avvikla inneverande år. Dei set no inn tiltak med tettare oppfølging i bustaden der den enkelte bur rundt om i kommunen. Side

162 Rammene for butilbod på hybelhusa kan ut frå det som er nemnt over tenkjast å ha hatt negativ innverknad på utviklinga av miljøet som har råda der. Vidare kan dei negative erfaringane t.d. i hybelhusa ha ført til generalisering av målgruppa og til auka skepsis ved tildeling av andre husvære. Dette både med frykt for materielle øydeleggingar av husværa og med omsyn til naboar i lokalmiljøa. Enkelte kommunar har bustadar der det er eit krav at leigetakar tek i mot oppfølging i bustaden som del av leigekontrakten. Andre nyttar øyremerka bustadar og Lågterskeltilbod, nokon med minimal bustandard der husværet kan leigast på døgnbasis. I Vestnes er det ikkje bustadar med bemanning som vist til her. Sal av bustadar Vestnes har ein trong økonomi og er eigar av relativt stor bygningsmasse. Fleire kommunale bustadar har blitt selt og det er planer om å selje fleire i nær framtid, viser til vedlegg 3. Sal av bustadane kan føre til ytterlegare utfordringar med å finne egna butilbod for personane i målgruppa. Dette særleg ut frå at det er mange søkjarar på kommunale husvære og at målgruppa ikkje er spesielt nemnt som prioritert gruppe i retningslinene for tildeling av bustadar. Husbanken sine verkemidlar Det er eit ynskje for mange å eige eigen bustad, men personane i målgruppa har gjennomgåande dårleg økonomi som er eit hinder i så måte. Husbanken har hatt ei ordning der det har vore lagt til rette for at vanskelegstilte kunne kjøpe den kommunale bustaden etter å ha leigd i 5 år, frå eige til å leige. Dette har vore vellykka tiltak i fleire kommunar der det ikkje har vore noko økonomisk risiko for kommunen. Endring i Husbanken sitt regelverk har blitt eit hinder for fleire som kunne tatt del i ordninga frå leige til eige. Endringa i regelverket tillet ikkje at enkeltpersonar kan ta over tilskottet kommunen har motteke til bustad, noko dei er avhengig av for å makte dei økonomiske forpliktingane. Dette er ei regelendring som er til ugunst for den enkelte og for kommunen. 6.5 Oppsummering Tildeling av institusjonsplassar og omsorgsbustadar vert gjort i eige fagråd. For øvrig bustadmasse er det eiga tildelingsnemnd. Kommunen har stor kommunal bygningsmasse for personar med utviklingshemming som vil verte ledige etter naturleg fråfall. Det er ei eiga gruppe som skal vurdere alternativ for gjenbruk av husværa. Prosjektgruppa for bustadsosial handlingsplan er bede om å vurdere gjenbruk av desse husværa. Psykiatribustadane er tenkt nytta til enkelte i målgruppa. Kommunen si økonomiplan for og driftsbudsjettet for 2010 føreset sal av kommunale eigedomar. Ei administrativ arbeidsgruppe har i oppdrag å vurdere og komme med framlegg til kva kommunale eigedomar ein rår til vert selt. Nokre kommunale bustadar er alt selt, andre ligg ute for sal eller er planlagt lagt ut for sal i nær framtid. Side

163 Kommunen har relativt store summar uteståande grunna manglande innbetaling av husleige. Det vert jobba med ulike tiltak for å betre betalingsevna gjennom tettare oppfølging og endring av rutinar. Mange i målgruppa har både svak økonomi og økonomistyring og behov for økonomi- og gjeldsrådgjeving. I mange tilfeller er det eit tidkrevjande forarbeid før ein får til betalingsordningar t.d. for husleige. Husværet vert vanlegvis tildelt for 3 år. Det kan verte gitt utvida leigetid for 1 år om gongen. Det viser seg at mange av dei som bur i husvære ber om forlenga leigetid ut over dei 3 åra. Det gjer at ein del av bustadmassen vert bunden opp over tid. Fleire av dei som har kommunal bustad er vurdert å ha behov for bistand til å skaffe seg varig bustad, og for å behalde bustaden. Det vert gjennomsnittleg sendt ut 3-4 varsel pr år om utkasting. Hybelhusa har dårleg bustandard ut frå dagens norm og har stort behov for oppussing og ombygging om dei fullt ut skal nyttast til bustadformål. Kommunen har ikkje tildelt hyblar dei siste månadane ved meldt bustadbehov ut frå den dårlege standarden hybelhusa har. I tillegg til dårleg bustandard i hybelhusa har bumiljøet vore ei utfordring for den enkelte bebuar, for kommunen og nærmiljøet. Dette særleg på grunn av at fleire av leigetakarane har vore i periodar med aktiv bruk av rusmidlar. Hyblar har vore tildelt ved akutt mangel på bustad og ved mangel på anna butilbod. Dette gjeld mellom anna unge som både har store utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse og med manglande buevne. Psykiatribustadane er tenkt gi butilbod til til delar av målgruppa. Tildelingsnemnda opplever utfordringar i å finne egna bustader for personar i målgruppa. Erfaringsvis er det mange av personane i målgruppa som nærmiljøet har vanskeleg for å ta imot og integrere. For at vanskelegstilte personar skal få ein sjanse til å etablere seg i eigen bustad, må det i starten oftast skje via eit kommunalt målretta tilrettelagt tilbod. Personane i målgruppa har svært ulike utfordringar, og det kan i periodar vere store svingingar i den enkelte sitt bistandsbehov for å bu. Spennet her gjer at det er behov for individuelle vurderingar og differensierte butilbod. Det er òg generelt skepsis til kva som er egna bustad og geografisk plassering for personar i målgruppa. Fleire i målgruppa som har hatt store utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse har positive resultat etter behandling og tett oppfølging. Mykje av kommunal bustadmasse er samlokaliserte bustadar der vanskelegstilte er busett, og dermed ikkje i samsvar med det butilbodet mange i målgruppa ynskjer seg. Uttalar frå andre kommunar er at samlokalisering av personar med store utfordringar stiller auka krav til bemanning. Variasjonen i behova til dei enkelte i målgruppa utelukkar ikkje at nokon i målgruppa kan tenkjast å ynskje seg denne buforma. Samlokalisering krev individuell vurdering av kven som egnar seg for denne buforma. Dette både ved omsyn til andre bebuarar i samlokaliseringa ved ledige enkeltleilegheiter og ved nyetablering når heile bueiningar skal samansettast. Gode rammer for bustaden, adekvate oppfølgingstilbod og brukarmedverknad er faktorar som er omtala å ha stor innverknad for å få positiv utvikling og betra bumiljø. Enkelte kommunar har bustadar der det er eit krav at leigetakar tek i mot oppfølging i bustaden som del av leigekontrakten. Fleire kommunale bustadar har blitt selt og det er planer om å selje fleire. Sal av bustadane kan føre til ytterlegare utfordringar med å finne egna butilbod for personane i målgruppa om ein ikkje finne alternative løysingar. Det er gjennomsnittleg 43 søknadar på husværa tildelingsnemnda tildeler gjennom året og stor konkurranse om bustadane. Endring i Husbanken sitt regelverk har blitt eit hinder for fleire som kunne tatt del i ordninga frå leige til eige. Dette er ei regelendring som er til ugunst for den enkelte og for kommunen. Side

164 7. Handlingsplan og tiltak 7.1 Behovet for bustad og oppfølging delt inn i trinn. I målgruppa er det personar som har svært ulike behov og individuelle variasjonar kva bistand den enkelte treng til ei kvar tid for å bu og for å meistre livssituajonen sin. Bustad og bistandsbehovet vert delt inn i 3 trinn ut frå fasar i livet, behovet for oppfølging og buform. Erfaringsvis er det mange av personane i målgruppa som nærmiljøet har vanskeleg for å ta imot og integrere. For at vanskelegstilte personar skal få ein sjanse til å etablere seg i eigen bustad, må det i starten oftast skje via eit kommunalt målretta tilrettelagt tilbod. Trinn 1, mål 3 mnd, høve til forlenge 3 mnd. 2-3 øyremerka husvære Pålagt tilsyn og oppfølging ut frå individuelle behov. Tilbod for unge med mangelfull buevne, strakstiltak, utgreiing, kartlegging, lågterskel, mellombels husvære. Avklare og planfeste behov og tilbod i trinn 2. Utviklast gjennom prosjekt Trinn 2, maks 3 år Tilbodet gitt uavhengig av om vedkomande bur i kommunal eller private bustad. Planfeste overgangen til trinn 3; behovet for evt. varig bustad ved leige av kommunal bustad, ut på private marknaden eller til å eige Avklare oppfølgingsbehov og etablere tiltak for å optimalisere bu-og livssituasjonen gjennom perioden. Utviklast gjennom prosjekt Trinn 3, varig bustad Etablert i kommunal eller privat bustad, leige eller kjøpe. Oppfølginga trappast gradvis ned Utførast av den eksisterande oppfølgingstenesta. Trinn 1 I trinn 1 har personen behov for tett oppfølging og det må vere knytt personale til tilbodet ut frå individuelle behov og fatta enkeltvedtak. Tilbodet kan vere aktuelt for unge som har behov for strakstiltak, førebyggande tiltak, i venteperiode for behandlingsplass, ved mangelfulle buevne og at dei ikkje greier å ta vare på seg sjølv. Vidare kan det vere eit tilbod til meir vaksne personar som for ei kort periode har større bistandsbehov. Koordinator for rus eller psykiatri har ansvaret for oppstart av tiltak i trinn 1 ut frå dåverande hovudproblematikk til personen. Dette etter vurdering i samarbeid med brukaren, ei evt. ansvarsgruppe eller fastlegen om ansvarsgruppe ikkje er oppretta. 36 Side 164

165 Tilbodet utformast gjennom prosjekt. Prosjektmidlar vert søkt frå stat og fylke. Det vil vere behov for 2 3 øyremerka leilegheiter til dette formålet. Erfaring frå det kliniske arbeidet og behov som er meldt både frå Barne- og ungdomstenestene, psykiatrisk sjukepleiar og koordinator i NAV, viser behov for denne type tilbod. Bustadane må vere heimla slik at personen ikkje kan nekte å ta i mot tilsyn og oppfølging. Leilegheitene bør ligge nært inntil andre bustadar med bemanning for å kunne nytte felles personell til delar av oppdekkingsbehovet. Trinn 1 skal vere eit mellombels tilbod som vanlegvis skal avsluttast innan 3 månadar. Unntaksvis kan perioden forlengast med inntil 3 nye månadar. I denne fasen skal det gjerast strakstiltak, utgreiing, kartlegging og planfeste vidare tiltak både med kortsiktige og meir langsiktige mål. Det skal skaffast anna bustad om personen manglar det og fattast vedtak på tenestene. Vidare skal oppfølging for fase 2 vere kartlagt, planfesta og vere etablert før avslutting av trinn 1. For å unngå at personane vert verande i trinn 1 ut over 3 mnd, vert personane prioritert i tildeling av husvære. I periodar der personar i målgruppa ikkje har behov for leilegheitene, kan dei nyttast som døgnbustad for andre. Trinn 1 kan dekkje ulike behov Dei 2-3 plassane i trinn 1 kan prøvast ut å dekkje både tilbod til unge med behov for oppfølging og butrening, Lågterskeltilbod og mellombels husvære. Det må takast omsyn til samansetting av gruppa ved samtidig bruk av alle 2-3 leilegheitene. Mellombels butilbod til unge med behov for oppfølging og butrening Viser til omtale over om meldt behov frå ulike instansar i kommunen om behov for denne type tilbod. Det er kjent at fleire unge har mangelfull buevne og har behov for tiltak som nemnt her. Det er òg rapportert frå psykiatrisk sjukepleiar at etter hennar vurdering er det 6 av dei personane ho følgjer opp som har behov for trening i å bu. Det er ikkje kartlagt om det behovet kan dekkjast med tettare oppfølging der vedkomande bur i dag eller om tilbodet i trinn 1 kunne vore meir adekvat. Ved å øyremerke husvære med pålagt tilsyn og oppfølging, kan ein komme i møte behov for oppfølgingstilbod for unge som i ei periode treng trening i å bu. Lågterskeltilbod Lågterskeltilbod er vanlegvis oppretta for personar som er særleg vanskelgstilte. Slik vi kjenner situasjonen i kommunen i dag er det i periodar behov for eit lågterskeltilbod for personar i målgruppa som har ekstra utfordringar i ei periode. Vidare kan dette tilbodet kombinerast med andre tilbod som krev bemanning, sjå under. Omfanget på tilbodet i trinn 1 må sjåast i samanheng med at i dei aller fleste tilfella kan personar verte tilbydd auka oppfølging i eigen bustad eller tilvist spesialisthelsetenesta om situasjonen tilseier det. Mellombels husvære Viser til tidlegare omtale vedr. vanskane med å finne både mellombels og meir varige husvære. Det er ofte kostbare og dårlege løysingar ein må ty til om ein ikkje har husvære til rådvelde der og Side

166 då, viser til eksempel med leige av campinghytte. Det er behov for husvære som kan verte tilbydd for korttidsleie. Tilbodet kan nyttast t.d. ved akutt mangel på bustad, i påvente av behandlingsplass eller som vurderingsperiode før overgang i trinn 2 i anna bustad. Trinn 2 I trinn 2 er personen over i kommunal bustad med leigeavtale inntil 3 år og med behov for oppfølging for å meistre å bu. Det vert gjort kartlegging og avklaring mot etablering i ein varig og stabil bu- og livssituasjon. Ansvaret for den faglege oppfølginga vert lagt til dei respektive koordinatorane ut frå den tenesta som er mest sentral til ei kvar tid. Tilbodet utviklast gjennom prosjekt. Prosjektmidlar vert søkt frå stat og fylke. Utvikling av kvalitative god metodar i tenesta for raskast mogleg å nå målet om eit inkluderande og aktivt liv kan gjerast via prosjektorganisering. Oppfølginga kan ytast oppsøkande eller på offentlege kontor alt etter ynskje og variasjonar i behovet til ei kvar tid. Oppfølging ut frå enkeltvedtak. Målet er å jobbe mot at personen har eit normalisert og inkluderande liv med aktivitetar ut frå behov og interesse Tilbodet vert gitt uavhengig om vedkomande bur i kommunal bustad eller i den private bustadmarknaden. Ved behov for bustad, vert vedkomande prioritert for å skaffe og behalde bustad. Avklaring skal gjerast om det er behov for varig kommunal bustad, etablering i den private bustadmarknaden eller kjøp av bustad. Husbanken sine verkemidlar for å nå måla skal nyttast maksimalt. Prosjektet må knytast opp mot eksisterande kommunale tilbod. Dette inkluderer òg samarbeid med tilsette i prosjekt i trinn 1 for enkelte og for andre med oppfølgingsteneste som yter teneste i trinn 3. Dette gjeld både den spesifikke oppfølgingstenesta i Psykiatritenesta, NAV og BUT. Trinn 3 I trinn 3 har personen etablert seg i varig/livslangt butilbod, kommunalt eller på den private bustadmarknaden, og har ein optimal stabil livssituasjon. Personen har tilsvarande prioritet for å kunne skaffe seg bustad som nemnt over i trinn 2.. Omfanget på oppfølginga vert trappa gradvis ned ut frå individuelle behov dekt av eksisterande tenestetilbod for målgruppa 7.2 Gjenbruk av bustadar etablert for personar med utviklingshemming. Det er p.t. ikkje ledige husvære i dei bustadane som vart etablert for personar med utviklingshemming. Ved rullering av bustadsosial handlingsplan og i planperioden på 4 år, kan Side

167 situasjonen vere ein anna. I målgruppa for handlingsplanen er det personar som er svært unge og nokon godt vaksen, alle med svært ulike utfordringar og behov. Nokon er i periodar i aktiv rus og andre har store svingingar i stemningsleiet. Mange er i rehabiliteringsfase, det vere seg knytt til rus og/eller psykisk helse. Ved ledige leilegheiter skal det gjerast grundig individuell vurdering ut frå moment som nemnt i kap. 6.4 om det er personar i målgruppa som kan vere aktuell å tilby husværet. Vurdering og val av bustad bør skje i samråd med den aktuelle leigetakaren. Det kan også vere at nokon i målgruppa har behov og ynskje om å bu i eit stabilt bufellesskap. Viser til erfaringar som er omtala der tilsyn og oppfølging vert sett som vesentleg faktor for å minske uro og utvikling av uheldige miljø. Tilsyn og bemanning i samlokaliseringa opprettast ut frå individuelle behov og fatta enkeltvedtak. 7.3 Andre kommunale bustadar Det må takast omsyn til individuelle ynskjer og behov i so stor grad som mogleg ved tildeling av bustad, både geografisk plassering og buform. Dette gjeld òg ynskje om å ikkje bu i øyremerka bustadar (sitat: vil bu i normal bustad i eit naturleg bumiljø ). Målet kan nåast på kort sikt ved at personane i målgruppa vert prioritert og tilbydd kommunalt husvære. Bustadane vert tilbydd for langsiktig leige og som varig bustad for dei personane som har behov for det. Som det kjem fram i oversikta over bruken av kommunale bustadar, er det 18 personar i målgruppa som har kommunal bustad i dag og 5 personar av dei ynskjer seg anna bustad. 3 personar er utan bustad og 3 er usikre om får behalde eller kjem seg inn på den private marknaden. Tala her viser at det i dag er personar som treng bistand for å få behalde eller skaffe bustad. For å dekkje framtidige bustadbehov for personar som kjem til/ ikkje har kommunal bustad i dag, skal målgruppa ha prioritet til 10 av dei kommunale leilegheitene. Dette ikkje i form av bestemte namngitte bustadar, men mengde bustadmasse som målgruppa har 1.prioritet til. Dersom personar i målgruppa ikkje har behov for alle dei 10 bustadane, kan dei nyttast til andre med kortsiktig leigeavtale, 3-6 månadar. Erfaringsvis er det mange som søkjer kommunalt husvære og kommunen kan sikre husleigeinntekter i periodar der personar i målgruppa ikkje har behov for alle bustadane. Talet på behovet for bustadar i planperioden vil som omtala vere usikre og variere. Behovet må sjåast i samheng med trinnmodellen som omtal i kap Tiltaka der er venta vil gi meir sikre tal over behovet for bustadar og omfanget av oppfølgingsbehov i planperioden på 4 år. Side

168 Hybelhusa Skal hybelhusa nyttast fullt ut til bustadformål, må det gjerast ei omfattande ombygging og renovering. Husbanken sitt tilskott for tilstandsvurdering er i so fall aktuelt verkemiddel. Om hybelhusa vert renoverte vert 1 2 leilegheit pr. hus tilbydd for leige eller sal til personar i målgruppa ut frå individuell vurdering. Utan renoveringa av hybelhusa, er hybelhusa å sjå på som mellombels husvære inntil dei vert avvikla. 7.4 Sal og kjøp av bustadar Kommunen sin vanskelege økonomiske situasjon òg på same tid ha ansvar for å hjelpe vanskelegstilte med å skaffe bustad, kan vere ei utfordring. Husbanken sine verkemiddel må nyttast i størst mogleg grad for å gi fleire vanskelegstilte høve til bli meir sjølvstendig og komme seg inn på den ordinære bustadmarknaden. Viser til omtale av dette i Riksrevisjonens undersøkelse av tilbudet til de vanskeligstilte på boligmarkedet, dokument nr. 3:8 ( ). Det er gjort endring i regelverket til Husbanken som gjer at det er ei større utfordring enn tidlegare å få til ordninga frå leige til eige. Endringa fører til at færre vanskelegstilte får høve til å eige eigen bustad. Husbanken som kompetansesenter for bustadsosialt arbeid har ansvar for rettleiing overfor kommunane. Denne kompetansen vert å hente inn for å få auka kunnskap om verkemidla Husbanken kan tilby. Dette òg med å vise konkrete eksempel på korleis verkemidla kan knytast saman og med konkrete utrekningseksempel over faktiske buutgifter for den enkelte ved bruk av verkemidla. Kommunen har lagt ut bustadar for sal og med plan om å selje fleire. Lov om sosiale tenester pålegg kommunane eit ansvar for å hjelpe vanskelegstilte på bustadmarknaden, sjå kap Tala som kjem fram i oversikta over personar i målgruppa som bur i kommunale bustadar i dag og andre med bustadbehov er i dag personar. I tillegg kjem mellom anna 5-6 personar som bur i kommunal bustad i dag som er vurdert å ha behov for varig/livslangt bustadtilbod. Tala her må i ei overgangsperiode sjåast opp mot tal på tilgjengelege kommunale bustadar etter sal, sjå vedlegg 3. Dette for å få tid til å finne alternative bustadløysingar, og for å unngå at ein må ty til ekstra dyre bualternativ som kommunen må dekkje ut frå Lov om sosiale tenester 5-1. Det bør undersøkjast nærare om kjøp av bustad kan vere mogleg for vanskelegstilte som treng hjelp for å skaffe eller å behalde varig/livslangt butilbod. Prisforlangande og Husbanken sine verkemidlar vert avgjerande om kjøp er innan rekkevidde. Eit slikt sal og kjøp kan gjere at mål vert nådd både på individ- og kommunenivå. 7.5 Oppfølgingstenestene Viser til tidlegare omtale at det i dei fleste tilfeller er det ikkje er tilstrekkjeleg å berre skaffe bustad. Dei aller fleste i målgruppa har behov for oppfølging knytt til det å meistre å bu. Kommunen har eit lovpålagt ansvar for å bistå personar i målgruppa særleg ut frå Sosialtenestelova, (sjå kap. 1.3). Side

169 Det er stort behov i dag for oppfølgingstenestene og behovet verkar vere aukande, særleg for unge i målgruppa. Store delar av oppfølgingsarbeidet vert i dag dekt av tre prosjektstillingar og ein tiltaksplass knytt til den spesifikke oppfølgingstenesta Berre ein av dei fire har fast tilsetting. Framtidig personalressurs må sikrast for at ha eit forsvarleg nivå. Søknadar om prosjektmidlar for vidareutvikling og nyetablering av oppfølgingstenestene vert utforma i samarbeid med Hilde Dahlen, KREM, sjå kap Oppsummering Behovet for oppfølging og for bustad er delt inn i ein 3 trinns modell: Trinn 1 skal vere eit mellombels tilbod som vanlegvis skal avsluttast innan 3 månadar. Unntaksvis forlengast med 3 månadar. Tilbodet vert gitt i 2-3 øyremerka leilegheiter. Bustadane må vere heimla slik at personen ikkje kan nekte å ta i mot tilsyn og oppfølging. Personalressurs ut frå individuelle behov. I perioden skal det gjerast strakstiltak, utgreiing, kartlegging og planfeste vidare tiltak både med kortsiktige og meir langsiktige mål opp mot trinn 2. Modellen skal prøvast ut med mål å dekkje; tilbod til unge med behov for oppfølging og butrening, Lågterskeltilbod og mellombels husvære. Koordinator for rus eller psykiatri har ansvaret for oppstart av tiltak i trinn 1 ut frå dåverande hovudproblematikk til personen.trinn 1 utviklast som prosjektarbeid og knytt opp mot dei andre trinna i modellen. Leilegheitene bør ligge nært inntil andre bustadar med bemanning for å kunne nytte felles personell til delar av oppdekkingsbehovet. Trinn 2 er personen over i kommunal bustad med leigeavtale inntil 3 år og med behov for oppfølging for å meistre å bu. Det vert gjort kartlegging og avklaring mot etablering i ein varig og stabil bu- og livssituasjon. Tilbodet utviklast gjennom prosjekt. Prosjektmidlar vert søkt frå stat og fylke. Ved behov for bustad, vert vedkomande prioritert for å skaffe og behalde bustad. Avklaring skal gjerast om det er behov for varig kommunal bustad, etablering i den private bustadmarknaden eller kjøp av bustad. Husbanken sine verkemidlar for å nå måla skal nyttast maksimalt. Trinn 3 : personen etablert seg i varig/livslangt butilbod, kommunalt eller på den private bustadmarknaden, og har ein optimal stabil livssituasjon. Personen har tilsvarande prioritet for å kunne skaffe seg bustad som nemnt over i trinn 2. Ved gjenbruk av samlokaliserte bustadar etablert for personar med utviklingshemming, må det både gjerast ei grundig individuell vurdering og takast gruppeomsyn. Mange i målgruppa har sagt dei ikkje ynskjer å bu saman med andre vanskelegstilte, men det kan vere at andre i målgruppa finn den buforma svært gunstig for seg. I den øvrige bustadmassen bur i dag 18 personar i målgruppa og personar treng bistand vedr. bustad. I tillegg kjem andre vanskelegstilte som ikkje er med i denne plana. For å dekkje framtidige bustadbehov for personar som kjem til/ikkje har kommunal bustad i dag, skal målgruppa ha 1. prioritet til 10 av dei kommunale leilegheitene. Hybelhusa vert å sjå på som mellombels husvære om dei ikkje vert renoverte. Ved renovering får målgruppa prioritet til 1-2 leilegheiter pr hus. Kommunen har lagt ut bustadar for sal og med plan om å selje fleire. Det bør undersøkjast nærare om kjøp av bustad kan vere mogleg for vanskelegstilte som treng hjelp for å skaffe eller å behalde varig/livslangt butilbod. Oppfølging Kommunen har eit lovpålagt ansvar for å bistå personar i målgruppa særleg ut frå Sosialtenestelova. Viser til tidlegare omtale at i dei fleste tilfeller er det ikkje tilstrekkjeleg å berre skaffe bustad. Dei aller fleste i målgruppa har behov for oppfølging knytt til det å meistre å bu. Side

170 8. Handlingsplan og tiltak Målet er at personane i målgruppa skal få høve til å leve eit normalisert, inkluderande liv og ha eit aktivt liv i fellesskap med andre ut frå individuelle ynskjer og behov. Dette må vere seg om bustaden er leid av kommunen eller på det ordinære bustadmarknaden. For å oppnå dette ser vi auka bruk av statens og kommunen sine verkemidlar som naudsynte tiltak, ikkje berre frå Husbanken men også andre statlege midlar som er mogleg å søkje på. Viser her til tidlegare omtaler om støtteordningar frå Husbanken og til staten sine føringar om å søkje prosjektmidlar og tilskott frå ulike instansar for utvikling av heilskapleg tiltak og kompetanseheving på tenestene. For dei aller fleste i målgruppa er det ikkje tilstrekkjeleg tilbod å få skaffa bustad. Det mange som har stort behov for oppfølging med tiltak opp mot behandling, aktivitet, arbeid, økonomi- og gjeldsproblematikk m.m. Det er ei utfordring å finne egna tilbod både på kommune- og spesialisthelsenivå. Erfaringsvis er det mange av personane i målgruppa som nærmiljøet har vanskeleg for å ta imot og integrere. For at vanskelegstilte personar skal få ein sjanse til å etablere seg i eigen bustad, må det i starten oftast skje via eit kommunalt målretta tilrettelagt tilbod. Som det går fram av mandatet, så omhandlar ikkje denne bustadsosiale handlingsplan alle vanskelegstilte i kommunen som har behov for bustad og/eller bistand for å bu. Planen er ei delplan for personar som har utfordringar knytt til rus og/eller psykisk helse. Vidare er mandatet at vi ikkje skal ende opp i forslag om nybygg, men sjå på gjenbruk og bruk av den eksisterande kommunale bustadmassen. Ut frå dette er følgjande tiltak valt: 8.1 Plan og tiltak for bustad: Personane i målgruppa har bustad og trygge butilhøve ut frå individuelle behov og ynskjer ved: innføre 3 trinnsmodellen for å dekkje bistandsbehov ved målretta tenester. målgruppa har 1. prioritet til 10 kommunale husvære gjenbruk av bustadmasse etablert for personar med utviklingshemming vert tilbydd ut frå grundig vurdering på individ- og gruppenivå dei som har kommunal bustad i dag får bistand for å skaffe og/eller behalde husvære målgruppa får kommunale husvære ved at avsette leilegheiter er tilgjengeleg innan 3 mnd. søkje prosjektmidlar for utvikling av kvalitativt og kvantitative gode tenester mellombels husvære skal ha ein forsvarleg standard unngå konsentrert busetting for personar med store utfordringar som kan vere til hinder for normalisering, integrering og rehabilitering tilby 1-2 av psykiatribustadane til personar som har ikkje har utfordrande åtferd nytte Husbanken sin kompetanse og verkemiddel for å gje fleire høve til eige eigenbustad legge til rette for private utbyggjarar og vere bindeledd mellom utbyggjar og bustadsøkjar Side

171 8.2 Plan og tiltak for oppfølgingstenestene: Personane i målgruppa vert tilbydd kvalitativt gode individuelle tenester ut frå behov og eit forsvarleg fagleg nivå ved: heilskapleg tilnærming på tvers av organisatoriske grenser og forvaltningsnivå vidareutvikle interne og eksterne tverrfaglige og tverretatlige samarbeidsfora bruk av Individuell Plan og Ansvarsgrupper fatte enkeltvedtak for personar i målgruppa som har behov for tett oppfølging samarbeid med brukarorganisasjonar, frivillige organisasjonar og næringslivet prioritere unge i målgruppa ved tidleg innsats og førebyggjande arbeid gjennom vidareutvikling av tilbod om rusfrie arena for barn og unge sikre tilstrekkjeleg personalressurs i dei spesifikke oppfølgingstenestene samarbeide og nytte personellressurs i andre kommunale oppfølgingstenester sikre gode rutinar i overgangar mellom ulike tenestetilbod og behandlingsinstansar gjere kjent for personar i målgruppa interkommunale tilbodet som vert tilbydd vidareutvikle tenestene ved kompetanseheving og prosjektarbeid drive førebyggjande arbeid og prioritere tiltak for unge vidareutvikle tilbodet ved Myra Aktivitetssenter 8.3 plan og tiltak kring økonomi: Betre økonomisituasjonen til personane i målgruppa og kommunen ved: nytte Husbanken sin verkemidlar i so stor grad som mogleg søkje Husbanken om midlar til vidare bustadsosial planlegging og gjennomføring av bustadsosial politikk i kommunane søkje statlege prosjekt- og tilskottsmidlar for utforming og etablering av kvalitativt gode tverrfaglege og tverretatlege oppfølgingstenester. søkje statlege prosjektmidlar for auke tilbodet om økonomi- og gjeldsrådgjeving for å gjere den enkelte meir økonomisk sjølvstendig fokus på inntektssikring for den enkelte tett oppfølging og betre rutinar for å unngå opparbeiding av husleigegjeld t.d. ved å inngå frivillige avtalar med leigetakar om utbetaling av bustønaden direkte til kommunen, vurdere auka bruk av frivillig og tvungen forvaltning for personar som sjølv ikkje kan ivareta sine økonomiske forpliktingar jf 22-6 i Folketrygdlova og auka bruk av Autogiro ved betaling fleire personar er over på aktive tiltak som erstattar sosialstønad som inntektskilde Side

172 9. Oppfølging av Bustadsosial handlingsplan 9.1 Overordna ansvar for oppfølging av planen Administrasjonssjefen har det overordna ansvar for gjennomføringa av handlingsplanen. Kvar av einingane har ansvar for å følgje opp planen ut frå det som er deira faglege ansvar. 9.2 Rullering av planen Planperioden er Ut frå som nemnt over om ustabile tal på personar som til ei kvar tid treng bistand for å bu, kan det i planperioden verte behov både for fleire bustadar og ressursar til oppfølging enn som kjem fram i denne planen. Side

173 Vedlegg 1 Folkemengde i dag og fram i tid Folkemengde og framskrevet Framskrivning basert på alternativ MMMM (middels vekst) Befolkninga henta frå Statistisk sentralbyrå etter aldersstruktur og kjønn i Side 173

174 Befolkningsprognose for 2015 med aldersstruktur og fordeling i kjønn. Befolkningsprognose for 2020 med aldersstruktur og fordeling i kjønn. 46 Side 174

175 Vedlegg 2 Oversikt over dei økonomiske verkemidla til Husbanken Bustønad Bustønad er ei statleg økonomisk stønadsordning som blir administrert av Husbanken og kommunane. Bustønaden skal sikra at vanskelegstilte på bustadmarknaden skal få ein bustad og kunna halda på denne. Bustønaden skal gå til å dekkja faste buutgifter for den einskilde. Ordninga er behovsprøvd, og er retta mot husstandar med låge inntekter og høge buutgifter. Som hovudregel kan alle over 18 år søkje bustønad. Men det er nokon unntak for studentar og vernepliktige. Vidare vert det stilt krav om at bustaden er ein heilårsbustad og er ei sjølvstendig bueining. I følje Kommunal- og regionaldepartementet sine nettsider fikk vel husstandar bustønad ein eller fleire gongar i Dette er fleire husstandar enn i Nytt regelverk frå 1. juli 2009 sikra at fleire får hjelp, og departementet venter at rundt nye husstandar kjem inn i ordninga kvar månad framover. I statsbudsjettet for 2010 ligger det 3,6 milliard kroner til bustønad - nesten 1 milliard kroner meir enn for Den største auken har kome blant unge einslege med låg inntekt og høge buutgifter. Startlån Startlånet vert tildelt frå Husbanken til kommunane for vidare lån. Formålet med startlånordninga er å skaffa og sikre bustader for unge og vanskelegstilte på bustadmarknaden. Dette skal vere eit tilbod for dei som vanlegvis ikkje får lån i dei ordinære kredittinstitusjonane. Lånet kan verte gjeve som topp- eller fullfinansiering ved kjøp av bustad, toppfinansiering av ny bustad, utbetring av bustad eller til refinansiering av lån slik at låntakar kan bli buande i bustaden sin. Ordninga er med andre ord eit unikt tilbod til personar som har problem med å få lån i private bankar, og eit særleg godt tiltak i tider der viljen til å gje lån i private bankar er låg. Grunnlån Grunnlånet skal fremme universell utforming og miljø i nye og eksisterande bustader, finansiere bustader til vanskelegstilte og husstandar i etableringsfasen og sikre naudsynt bustadforsyning i distrikta. Grunnlånet kan nyttast til nye bustader, utbetring av bustader, ombygging av bygningar til bustader, og kjøp av nye og brukte utleigebustader. Husbanken kan gi grunnlån på 80 % av prosjektkostnadene eller salsprisen av nye bustadar dersom prosjektet tilfredsstiller kriteria for universell utforming og miljø. Ved utbetring kan grunnlånet utgjere inntil 100 % av dei utbetringskostnadene Husbanken godkjenner. Bustadtilskott Husbanken gir ulike former for tilskott. Retningslinene for tildeling vart revidert i 2008 der Husbanken stiller krav til kommunane for å få tildelt bustadtilskot. Dette omhandlar framlegging av bustadsosial handlingsplan eller anna relevant planverk som inneheld kartlegging av bustadsosiale utfordringar i kommunen og plan for løysing. Tilskott for oppføring eller kjøp av utleiebustadar Både kommunar og andre juridiske personar kan søkje tilskott til oppføring eller kjøp av utleigebustadar for personar med svak økonomi. Bultiltak retta mot bustadmangel er høgast Side

176 prioritert. Vidare har Ungbo-prosjekt og andre butiltak for unge og vanskelegstilte som er knytt til sosialfaglige tenester høg prioritet. Tilskott for tilstandsvurdering Bustadtilskott skal vere til hjelp for å skaffa og sikra eigna bustader til vanskelegstilte på bustadmarknaden. Maksimalt tilskott skal ikkje overstige differansen mellom kostnadsdekkande husleige og sannsynleg husleige, og skal normalt ikkje overstige 20 % av godkjente prosjektkostnader. Prosentsatsen kan likevel være inntil 40% når bustadane skal brukast til å førebygge og kjempe mot bustadmangel, og då særlig bustadprosjekt for personar med utfordringar som krev eit heilheitleg hjelpeapparat. Investeringstilskott For å auke kapasitet, bygge fellesareal, ombygging eller utbetring av bustader for personar med behov for heildøgns helse- og sosialteneste uavhengig av alder og diagnose. Målgruppa er blant andre personar med psykiske og sosial problem. Tilskott til enkeltpersonar Butilskottet skal vere til hjelp for å skaffe og sikre egna bustader for vanskelegstilte på bustadmarknaden både til utbetring og tilpassing av bustad, refinansiering og planlegging av tilpassing. Kompetansetilskott Kompetansetilskottet skal medverke til å heve kompetansen på det bustad- og bygningspolitiske området. Tilskottet skal mellom anna nyttast til samarbeids- og utviklingsprosjekt knytte til arbeidet med å førebyggje og avskaffe bustadmangel. Vidare skal tilskottet medverke til kompetanseutvikling og formidling av informasjon om bustadsosialt arbeid. Det kan også søkjast om midlar til bustadsosial planlegging og gjennomføring av bustadsosial politikk i kommunane. Side

177 Vedlegg 3 Oversikt over den øvrige bustadmassen Bustadtype - roms Geografisk Planlagt Tal på Namn område seljast bueiningar Kommunehuset leilegheiter 2og 3 Tresfjord 3 Bekkefaret leilegheiter 4 og 2 Tresfjord ja 2 Libo 1 einebustad 4 og 2 Tomrefjord ja 2 Libo 2 einebustad 4 og 2 Tomrefjord ja 2 Libo 3 einebustad 4 og 2 Tomrefjord ja 2 Liborg vertikaldelt 4 og 2 Tomrefjord 2 Gjerdeheim 1 einebustad 4 og 2 Åsbygda ja 2 Utsikten einebustad 4 og 2 Tomrefjord 2 Lyngstien 5B burettslag 3 Kråkvika ja 1 Lyngstien 6A burettslag 2 Kråkvika 1 Lyngstien 8A burettslag 3 Kråkvika ja 1 Lyngstien 12B burettslag 4 Kråkvika ja 1 Lyngstien 14A burettslag 4 Kråkvika 1 Lyngstien 14B burettslag 4 Kråkvika 1 Einebakken 3B burettslag 3 Kråkvika 1 Hellandbo 1-2 vertikaldelt 4 Kråkvika ja 2 Hellandbo 3-4 vertikaldelt 4 Kråkvika ja 2 Hellandbo 5-6 vertikaldelt 4 Kråkvika ja 2 Kråkviktun øvre rekkehus 3 Kråkvika 3 Kråkviktun nedre rekkehus 3 Kråkvika 3 Nesbu 1-2 vertikaldelt 3 Hagneset 2 Hagnestun rekkehus 1 og 2 Hagneset 5 Brunhuset 2 leilegheiter, 2 Hellandheimområdet 2 hyblane lite i bruk 1 Rødhuset 6 leilegheiter, 2 Hellandheimområdet 6 hyblane lite i bruk 1 Gulhuset Lagt ut for sal Hellandheimområdet ja Side

178 Kommentarer fra referansegruppa i forhold til Bustadsosiale handlingsplan. Utfordringar med å finne egna bustader Uklart om den generelle skepsisen ligg i tildelingsnemda eller er den ment på nokon andre? Potensiale for endring ved gode rammer. Brukarmedverknad er ein veldig viktig faktor som her er nemnt. Kan få delta i restaurering / nedvask av bustaden og på den måten få eit anna eigarforhold til bustaden, som det er skrevet om. 6.5 Oppsummering Tildeling av institusjonsplassar og omsorgsbustadar vert gjort i eige fagråd. For øvrig bustadmasse er det eiga tildelingsnemnd. Meiner at for dei 6 psykiatribustadane er det meir naturleg at dei blir tildelt av tildelingsnemnda, da dei er tenkt nytta til enkelte i målgruppa. P.d.d. er det fagrådet som tildeler dei, da dei blir utlyst når dei er ledige, som omsorgsbustader. Det vil vere behov for 2-3 øyremerka leilegheiter til dette formålet. Ei av desse leilegheitane må ha 2 soverom, dersom det er familie eller enslig med barn, som treng bolig. 8.3 plan og tiltak kring økonomi: tett oppfølging og betre rutinar for å unngå opparbeiding av husleigegjeld t.d ved å ha med i husleiekontrakta ei erklæring frå leigetakar om at bustønaden skal utbetalast direkte til kommunen ved misleghald av husleiga.. Vurdere auka bruk av frivillig og tvungen forvaltning for personar som sjølv ikkje kan ivareta sine økonomiske forpliktingar jf 22-6 i Folketrygdlova og auka bruk av avtalegiro ved betaling Side 178

179 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 082 Arkivsaksnr.: 2008/536 Saksbehandlar: Odd Jarle Talberg Dato: Godtgjersle for folkevalde. Presiseringar med tanke på kommunestyrevalet i Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling 1. Gjeldande godtgjerslereglement for folkevalde i Vestnes kommune vart vedteke i kst-sak 84/2007. Dette godtgjerslereglement er seinare justert i samsvar med vedtak om organisasjonsendringar (kst-sak 8/2010 og budsjettvedtak om innsparingar (kst-sak 15/2010) (Vedlegg 1 synleggjer også justeringar pr.2010.) 2. Vestnes kommunestyre vedtok i kst-sak 21/2008, eit eige vedlegg som følgjer godtgjerslereglementet. (Vedlegg 2.) 3. Adm.sjefen fremjar ikkje ytterlegare innstilling i saka, men viser til at kommunestyret i Vestnes kommune sin økonomiplan, har vedteke årleg innsparing på politikarkapitlet på kr frå 2011 utover vedtaket i kst-sak 15/2010. SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Adm.sjefen fremjar denne saka for politisk behandling og vedtak, og viser til at ordføraren tidligare i haust, har sendt skriv til gruppeleiarane og varsla om behovet for politiske drøftingar og klårgjering av eventuelle endringar som vedkjem godtgjerslereglementet for dei folkevalde framfor kommunestyrevalet i (Vedlegg 3) Vurdering: Side 179

180 Adm.sjefen klårgjer i hovudsak grunnlaget for saka ved å repetere gjeldande reglement m/ vedlegg gjennom punkta 1 og 2 i innstillinga. I tillegg til desse vedtaka og vedlegga, legg adm.sjefen ved ein kopi av ordføraren sitt skriv til gruppeleiarane i haust. Politiske behandling og ordføraren sitt ønskje om klårgjerande vedtak, gjeld altså pkt.3, der adm.sjefen ikkje fremjar innstilling. Men viser til eventuell økonomisk relevans i anna politisk sak i møtet, dvs. sak om ev. endring av talet på kommunestyrerepresentantar m.m. Og om ikkje her, så må dei kr i årleg meirinnsparing på politikarkapitlet eventuelt hentast annan stad. Særutskrift til: Vedlegg: 1 Gjeldande politikargodtgjerslereglement - 84/2007(rev) 2 Tillegg og presisering av politikargodtgjerslereglementet ( ) 3 Ordførarbrev til gruppeleiarar hausten Godtgjersla i kronebeløp 2010 Side 180

181 Vestnes kommune GODTGJERSLE TIL FOLKEVALDE Vedteke i kst-sak 84/2007 i samsvar med godtgjersle og utvalsstruktur i kst-sak 50/2007, seinare justert i kst-sak 8/2010. Og i samsvar med godtgjersle i kst-sak 55/2007, seinare revidert i kst-sak 15/2010. Reglement om godtgjersle til folkevalde i Vestnes kommune. 1. Skyssgodtgjersle 1.1 Kommunale folkevalde får reise- og kostgodtgjersle i samsvar med kommunelova og staten sitt regulativ for reiser innanlands. 1.2 Godtgjersla for eigen bil skal følgje staten sine satsar for liten bil. 1.3 Passasjertillegg blir gjeve etter gjeldande sats i staten sitt regulativ. 2. Tap av inntekt / påførte ugifter 2.1 Legitimert tap av inntekt / påførte utgifter blir dekt med inntil kr (rev)pr. dag, og kan søkjast dekt av den tillitsvalde sjølv (ved permisjon utan løn) eller av arbeidsgjevaren (ved permisjon med løn.) 2.2 Ikkje legitimert tap av inntekt / påførte utgifter kan den tillitsvalde søkje å få dekt med inntil kr. 900(rev),- pr. dag, og må stadfestast med eigenerklæring og eventuelle underbilag. 2.3 Ulegitimerte utgifter til barnepass, tilsyn av eldre/funksjonshemma eller tilsyn med næringsverksemd, kan søkjast dekt med inntil kr. 150 (rev),- pr. time. Maksimum kr. 600 (rev) pr. møte. 3. Godtgjersle 3.1 Ordførar skal ha ei fast godtgjersle lik 9 G (grunnbeløpet i folketrygda). Godtgjersla blir regulert pr. 1. mai kvart år. Godtgjersla gir ikkje rett til feriepengar og blir utbetalt i 12 like, månadsrater. Ordførar mottek ikkje møtegodtgjersle. Ordføraren har elles rettar og plikter slik Vestnes kommunestyre har gjort vedtak om i sak 50/ Varaordførar skal ha ei fast godtgjersle på 8% (rev) av ordførar si godtgjersle. Godtgjersla blir regulert pr. 1. mai kvart år. Godtgjersla gir ikkje rett til feriepengar og blir utbetalt i 12 like, månadsrater. Varaordførar mottek ikkje møtegodtgjersle. Varaordføraren har elles rettar og plikter slik Vestnes kommunestyre har gjort vedtak om i sak 50/ Utvalsleiar i planutvalet skal ha ei fast godtgjersle på 8% (rev) av ordførar si godtgjersle. Godtgjersla blir regulert pr. 1. mai kvart år. Godtgjersla gir ikkje rett til feriepengar og blir utbetalt i 12 like, månadsrater. Utvalsleiaren mottek ikkje møtegodtgjersle. 3.4 Leiar av administrasjonsstyre og kontrollutval samt medlemane i formannskap og planutval får ei godtgjersle pr. møte lik 2 o/oo (rev) av ordføraren si årsgodtgjersle. 3.5 Medlemar av kommunestyre, kontrollutval, valstyre, administrasjonsstyre og klientutval får godtgjersle pr. møte lik 1 o/oo (rev) av ordføraren si årsgodtgjersle. Side 181

182 3.6 Møtande varamedlemar i faste, politiske utval (kommunestyre, formannskap, planutval, kontrollutval, valstyre, administrasjonsstyre og klientutval), får same møtegodtgjersle som faste medlemar. Nestleiar har same godtgjersle som medlemane. Dersom nestleiar fungerer som leiar på møte i administrasjonsstyre og kontrollutval, får han/ho same godtgjersle som leiar. Møter eit medlem i del av møtet, inntil halvparten av møtet, vert det halv møtegodtgjersle. 3.7 Leiar og sekretærar for nemnder og underutval oppnemnd av kommunestyre, formannskap og planutval, skal ha ei møtegodtgjersle på 0,8 o/oo (rev) av ordføraren si løn og eventuelt tapt arbeidsforteneste. 3.8 Medlemar for nemnder og underutval oppnemnd av kommunestyre, formannskap og planutval, skal ha ei møtegodtgjersle på 0,4 o/oo (rev) av ordføraren si løn pr. møte og eventuelt tapt arbeidsforteneste. 3.9 Andre folkevalde nemndmedlemar oppnemnt av kommunen, får også ei møtegodtgjersle på 0,4 o/oo (rev) av ordføraren si løn og eventuell tapt arbeidsforteneste. 4. Telefongodtgjersle 4.1 Ordførar skal ha kommunal telefon. a) Varaordførar og leiar av planutval får kvar utbetalt telefongodtgjersle med kr. 200,- (rev) pr. månad. 5.Rutiner a. Rekning/skjema for utfylling for reise og av tapt arbeidsforteneste skal innlevert til møtesekretæren etter kvart møte. b. Dersom det er rom for ulike tolkingar av ovanståande retningsliner, skal dette avklarast av Vestnes formannskap. Vedteke av Vestnes kommunestyre sak 84/2007 i samsvar med godtgjersle og utvalsstruktur i kst-sak 50/2007, seinare justert i kst-sak 8/2010. Og i samsvar med godtgjersle i kst-sak 55/2007, seinare revidert i kst-sak 15/2010. Eit eige, presiserande vedlegg som skal følgje reglementet, vart vedteke i kst-sak 21/2008 ******************** Side 182

183 Vedteke tillegg som skal følgje godtgjerslereglementet for folkevalde i Vestnes kommune Kommunestyrevedtak, sak 21/2008: (vedtatt med 19 mot 8 stemmer) Kommunestyret sitt endelege vedtak: 1. Vestnes kommunestyre viser til saksutgreiinga og det vedtekne reglementet for godtgjersle til folkevalde i kst-sak 84/07. Kommunestyret vedtek følgjande klårgjeringar og presiseringar, som gjeld alle folkevalde, og som skal innarbeidast / vedleggast det vedtekne reglementet. a. Kommunelova ( 42) nyttar uttrykket arbeidsgodtgjersle, i staden for møtegodtgjersle, og presiserer med det, at det ikkje berre er tida ein sit i politiske møte som blir honorert, men også saksførebuing og etterarbeid b. Det vedtekne godtgjerslereglementet dokumenterer folkevalde sine rettar og plikter. Det må presiserast at det er den enkelte folkevalde som sjølv er ansvarleg for å framsette krav, og som er ansvarleg for at opplysningane er rette. c. Møteinnkallingar, politiske vedtak og/eller avtale med ordførar eller adm.sjef, er døme på aktuell dokumentasjon for politisk møteverksemd eller politisk representasjon på dagtid eller på kveldstid. d. Det følgjer av både kommunelov og av arbeidsmiljølov at folkevalde har rett til permisjon frå sitt arbeid for å skjøtte politiske verv. Slik permisjon klårgjer den folkevalde med sin arbeidsgjevar i kvart enkelt tilfelle, og dersom vedkomande blir trekt i løn, så har han/ho krav på å få dette erstatta av kommunen. Dette medfører at den folkevalde (ved hjelp av sin arbeidsgjevar) må dokumentere kva beløp som er trekt. Alternativt kan arbeidstakaren behalde løna si, medan arbeidsgjevaren då må krevje tilsvarande refusjon frå kommunen. Det bør ligge føre avtalar om dette, og både arbeidsgjevar og arbeidstakar skal uansett signere slike refusjonskrav. e. Næringsdrivande (som ikkje har nokon arbeidsgjevar) må også legitimere/dokumentere sitt eventuelle inntektstap. Det skal då som hovudregel, leggast til grunn føregåande års likning og personinntekt, som dividert med 260 arbeidsdagar eller 1800 timar, vil gje ein dagsats og ein timesats som kan krevjast refundert, avgrensa oppover til maksimalsatsen som kommunestyret har fastsett. f. Andre grupper av folkevalde som vanskeleg kan dokumentere sitt tap, kan vere heimeverande med omsorg for andre, frilansarar, studentar eller pensjonistar. Desse kan krevje dekning av tap i inntekt etter ulegitimert sats. Forts. Side 183

184 2. Vestnes kommunestyre viser til saksutgreiinga og det vedtekne reglementet for godtgjersle til folkevalde i kst-sak 84/07. Kommunestyret vedtek følgjande klårgjeringar og presiseringar, som gjeld folkevalde med fast årsgodtgjersle, og som skal innarbeidast / vedleggast det vedtekne reglementet. a. I høve til folkevalde med fast årsgodtgjersle, reknar Vestnes kommunestyre med at det minst kan bli behov for eitt ordinært møte kvar månad, i kvart av dei tre utvala, formannskap, drifts- og forvaltningsutval og planutval. b. Utvalsleiarane må i tillegg rekne med tilsvarande meirarbeid, for deltaking i andre møte og representasjon gjennom året. c. Vararordføraren er ikkje utvalsleiar, men det er venta at ordføraren gjennom året, vil avtale ei tilsvarande ekstrabelastning for varaordføraren til møteverksemd og representasjon. d. Kommunestyremøta kjem i tillegg til dei ovanståande punkta. e. Kommunestyret kan i valperioden oppjustere eller nedjustere den årlege, faste godtgjersla til dei to utvalsleiarane og til varaordføraren, avhengig av korleis aktiviteten i verva utviklar seg, og avhengig av om den enkelte folkevalde har høve til å følgje opp vervet som føresett. 3. Effekten av dette vedtaket skal evaluerast i rekneskapen for Side 184

185 Til gruppeleiarane i dei politiske partia i Vestnes. Vestnes kommune er svært pressa økonomisk, og på politisk niva har vi allereie vedteke og gjennomført fleire sparetiltak. M.a. lagt ned eit politisk utval og gjort 20 % kutt i godtgjerslene til politikarane frå og med Desse tiltaka er gjennomført, men frå og med 2012, var det i talgrunnlaget for økonomiplana også lagt inn ei ekstra innsparing på kr , utan at dette vart spesifisert eller seinare vedteke i eiga sak. For å få til ei ekstra politikarinnsparing på kr frå 2012, må ein anten redusere utgiftene på ordførar-/varaordførarkapitlet, eller gjere ein tilsvarande reduksjon i utgiftene for politikargodtgjerslene generelt. Til dømes ved å redusere talet på politikarar. Eller gjere ein kombinasjon av dei to tiltaka. Det er val neste år, og ordføraren meiner bestemt kommunen må førebu ei klårgjerande sak om desse spørsmåla. Med tanke på kommunestyrevedtak om saka i Ordføraren har bede administrasjonssjefen om økonomivurderingar og ein 20% reduksjon på ordførar- og varaordførarkapitlet utgjer ca. kr , medan ein 50% reduksjon vil gi ei innsparing på heile ca. kr Minstekrav til talet på kommunestyrerepresentantar i Vestnes kommune er: Kommunestyre: 19 representantar. Formannskap og hovudutval: 5 representantar. Ein reduksjon til kommunelovas minimum vil utgjere ei innsparing på ca. kr Her er det mange politiske prinsipp som blir rokka, og ordføraren legg ikkje skul på at dette er krevjande spørsmål. Både når det gjeld ordføraren sine pålagte oppgåver, demokrati og framtidig lokalpolitisk styring og engasjement. Ordføraren meiner denne lokalpolitiske debatten må takast no. Endringar i talet på folkevalde krev etter lova, vedtak i Derfor stiller ordføraren fylgjande spørsmål til gruppeleiarane: 1. Bør ordføraren i Vestnes kommune halde fram i 100% stilling også etter valet neste år? 2. Bør representant talet i kommunestyre, formannskap/hovudutval vere uendra? Drøft desse spørsmåla i partigruppene og meld tilbake til ordføraren med grunngjevingar. Ordføraren ønskjer ei politisk avgjerd av spørsmåla i kommunestyret i haust. Side 185

186 Side 186

187 VESTNES KOMMUNE Saksframlegg Arkiv: 231 Arkivsaksnr.: 2010/1084 Saksbehandlar: Arve Rekdal Dato: Slamtømmegebyr 2011 Utval Møtedato Utvalssak Formannskapet /2010 Kommunestyret Administrasjonssjefen si innstilling Formannskapet rår kommunestyret til å gjere følgjande vedtak: Slamtømmegebyret vert auka med ca 3,4% frå 2010 til 2011 og er i samsvar med gebyrtabell av SAKSUTGREIING: Bakgrunn: Slamtømminga er ein del av renovasjonsordninga. Dette inneber at ÅRIM vil ta over drifta frå Dei vil i løpet av våren/sommaren 2011 lyse ut konkurransar med tanke på innsamling av slam og sluttbehandlinga av det. Det nye programverktyet Momentum Selvkost er også teke i bruk i slamkapittelet og vi viser til vedlegg. Det nye programverktyet vil det første året føre til litt justeringar, men vi får ei betre oversikt og vi imøtekjem revisjonen med tanke på overføring av kostnadane for interntenestene. Det blir også rettare KOSTRA-tal. Viser til lokal forskrift som vart vedtatt i k. sak 060/92. Tømminga skal for dei fleste slamtankane utførast anna kvart år men slamtømmegebyret er delt i to slik at abonnentane betaler halvparten av tømmekostnaden kvart år. Det syner seg at kommunen ikkje er delt i to med omsyn til tal på slamavskiljarar, derfor vil budsjettet innafor dette underkapittelet variere år for år med omsyn til utgiftene. Eine året vert det difor sett av overskot til fond, som ein bruker av året etter. Vi har eit register/database for slamavskiljarane slik at oversikta over slamavskiljarar har blitt svært god etter kvart. Første kontrakttida for slaminnsamling gjekk ut og nytt tilbod er innhenta i samarbeid med ÅRU. Side 187

188 Vestnes Renovasjon AS vann denne entreprisen og er kontraktspart for slamtømming fram til Den avtalen er forlenga til For dei store felles slamavskiljarane for byggefelt frå Bakneset til Tresfjord har vi etter konkurranse kontrakt med Miljøservice AS som nyttar avvatningsbil. Ein unngår då mykje transport av rå-kloakk (vatn) frå slamavskiljarane til slamlagunene ved Vestnes renovasjon AS. Vurdering: Ny berekningsmetode fører til at vi får nokre justeringar i forhold til det gamle systemet. Vi viser til vedlegg frå Momentum Selvkost og vel å sette opp gebyret med 3,4 % for 2011 etter tabell av Særutskrift til: Vedlegg: 1 Slamtømmegebyr Gebyrtabell Slamtømmegebyr Presentasjon av Momentum selvkost Side 188

189 Side 189

190 Momentum Consul ting Selvkostbudsjett 2011 Vestnes kommune En presentasjon av selvkostområdene Avløp, Renovasjon og Slam Side 190 mxv

191 Presentasjon av selvkostbudsjett og prognose Disposisjon: Bakgrunn for overgang til ny modell Prognose og budsjett Avløp Renovasjon Slam Oppsummering 2 Side 191

192 Bakgrunn for overgang til ny modell 3 Side 192

193 Bakgrunn for overgang til ny modell Pålegg fra revisjonen Bedre dokumentering av kostnader henført fra interntjenestene Objektive fordelingsnøkler Oversikt på anleggsregister og fremtidige investeringer 4 Side 193

194 Bakgrunn for overgang til ny modell Den nye modellen er basert på Selvkostveilederen og øvrige retningslinjer fra KRD Tvinger oss til å gjøre beregningene etter boken Avvik fra fjorårets kalkyler vil kunne oppstå grunnet nye og mer korrekte beregningsmetoder 5 Side 194

195 Bedre dokumentering av kostnader henført fra interntjenestene 6 Side 195

196 Objektive fordelingsnøkler 7 Side 196

197 Oversikt anleggsregister 8 Side 197

198 Oversikt fremtidige investeringer 9 Side 198

199 Prognose og budsjett Avløp 10 Ny beregningsmetode fører til att vi må legge inn en aktivitetsendring: belastninger fra interntjenestene føres nå på egen linje, "driftsutgiftene" reduseres, men totale kostnader blir noe høyere når vi tar med kostnader til interntjenestene. Det er prognostisert med ett overskudd på kr ,- for avløp i brukes til å dekke negativt fond i sin helhet fra 2009, og vi vil få en positiv UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,- Dette er en økning på ca 1,3 % fra UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med mer i inntekter da det ikke er hensiktsmessig å gå ned med gebyrene i 2011 for så å få en større økning i (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med ) Dette tar vi igjen i 2014 med tilsvarende beløp. I årene fremmover holdes gebyrene jevnt gitt budsjetterte kostnader i økonomiplan. Side 199

200 Prognose og budsjett Renovasjon 11 Etter overgang til ny beregningsmetode og grundig revidering av budsjett 2010 ligger vi an til en aktivitsøkning på ca kr i 2010 og årene fremover. Det er prognostisert ett underskudd på kr ,- for renovasjon i 2010.Dette reduserer fond fra 2009, og vi vil få en UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,- Dette er en økning på ca 7,5 % fra Dette er først og fremst en konsekvens av økte kostnader forbundet med inngåelse av samarbeid med ÅRIM, i tillegg til en generell aktivitetsøkning. Se aktivitetsendring på totalt kr ,-. Mye av disse kostnadene faller bort i påfølgende år, men vi vil få økte kostnader grunnet kapitalkostnader på investering i dunker. UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med kr mindre i inntekter da vi ikke ønsker å gå så mye opp med gebyrene i 2011 (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med kr ,- ) Dette tar vi igjen med kr ,- i økte inntekter i hvert av årene i økonomiplanen. Side 200

201 Prognose og budsjett Slam 12 Ny beregningsmetode fører til att vi må legge inn en aktivitetsendring: belastninger fra interntjenestene føres nå på egen linje, "driftsutgiftene" reduseres, men totale kostnader blir noe høyere når vi tar med kostnader til interntjenestene. Det er prognostisert ett underskudd på kr 5 714,- for slam i 2010.Dette reduserer fond fra 2009, og vi vil få en UB fond i 2010 på kr ,- 2011: Nødvendige gebyrinntekter kr ,-. Dette er en økning på 3,4 % fra UB fond 2011 er budsjettert til kr ( ), vi overstyrer altså modellen med mer i inntekter da det ikke er hensiktsmessig å gå ned med gebyrene i 2011 for så å få en større økning i (se regnestykke i parentes og justering i gul celle med ) Dette tar vi igjen i 2013 og 2014 med tilsvarende beløp. I årene fremmover holdes gebyrene jevnt gitt budsjetterte kostnader i økonomiplan. Side 201

202 Oppsummering gebyrene Side 202

203 Takk for meg! 14 Side 203