Innkalling for Kommunestyret i Radøy

Transkript

1 Radøy kommune Innkalling for Kommunestyret i Radøy Møtedato: Møtestad: Møtetid: Kommunestyresalen Saksliste: Saksnr Tittel 063/2016 Meldingar og referatsaker 064/2016 Prioritering av søknader om spelemidlar - søknadsrunden /2016 Intensjonsavtale om utvalde tenester frå Business Region Bergen (BRB) 066/2016 Suppleringsval til kontrollutvalet i Radøy 067/2016 Førebuande fellesnemnd - reglement arbeidsvilkår og godtgjersle 068/2016 Førebuande fellesnemnd for ny kommune - mandat 069/2016 Plansak Kommundelplan for Bøvågen - Endeleg godkjenning av planprogram 070/2016 Politisk reglement /2016 Søknad om kommunal garanti for lån - Aufera AS 072/2016 Budsjettregulering november /2016 Budsjett 2017 og økonomiplan Spørjetimen: Det vert spørjetime kl Skriftlege spørsmål må vera tilsendt ordføraren innan 48 timar før møtestart. Orienteringar - Presentasjon av brukarundersøking på byggesak v/norpr - NAV Radøy - tilbakemelding på oppfølging av forvaltningsrevisjon Det vert utdeling av Radøy kommune sin arbeidsmiljøpris Den som har lovleg forfall eller er ugild i nokon av sakene må melda i frå til kultur- og sørvistorget så snart som råd, tlf Varamedlemmer møter etter nærare innkalling. 30. november 2016 Jon Askeland møteleiar Arthur Kleiveland utvalssekretær

2 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 063/2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Arthur Kleiveland 16/ /15222 Meldingar og referatsaker Saksopplysingar: Det vert lagt fram følgjande meldingar og referatsaker: a. Kontrollutvalet møteutskrift 14. november 2016 b. Førebuande fellesnemnd møtebok 17. november 2016 Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Meldingar og referatsaker vert tekne til orientering. Vedlegg: Kontrollutvalet_Radøy_møteutskrift_ Førebuande fellesnemnd 17_11_16_møtebok

3

4

5

6

7 Møtedato: Møtested: Meland rådhus Møtetid: 16:00-18:50 Møtebok for Førebuande fellesnemnd - ny kommune Møtedeltakarar Parti Rolle Astrid Aarhus Byrknes KRF Medlem Øyvind Oddekalv Meland Medlem Leif Hosøy Sleire KRF Medlem Nina Bognøy AP Medlem Ståle Juvik Hauge AP Medlem Anna K.Valle SP Medlem Bjarte Vatnøy FRP Medlem Nina Stabell Øvreås FRP Medlem Karl Vågstøl H Medlem Sveinung Toft V Medlem Nils Marton Aadland Meland Medlem Anne Grete Eide Meland Medlem Sølvi Knudsen Meland Medlem Henriette Fennelly Meland Varamedlem Jon Askeland Radøy Medlem Jostein Borlaug Radøy Medlem Laila Pletten Radøy Medlem Kenneth Murberg Radøy Medlem Else Marie Dale Radøy Medlem Ørjan Raknes Forthun Sekretær Forfall Parti Møtande varamedlem Asle Hetlebakke Karina Garnes Reigstad Øyvind Bratshaug Andre møtande: Ørjan Raknes Forthun KRF Meland Meland

8 Underskrifter: Øyvind Oddekalv Ordførar Ørjan Raknes Forthun møtesekretær

9 Sakliste Saknr Tittel 001/16 Godkjenning av innkalling og saksliste 002/16 Konstituering (val av leiar og nestleiar) - vert lagt fram i møtet 003/16 Innledning om inndelingslova - orientering 004/16 Vedtak om førebuande fellesnemnd - orientering 005/16 Førebuande fellesnemnd «ny kommune» 006/16 Møteplan førebuande fellesnemnd «ny kommune» 007/16 Reglement - arbeidsvilkår og godtgjersle for medlemmar av førebuande fellesnemnd 008/16 Meldingar SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 001/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3605 Godkjenning av innkalling og saksliste Framlegg: Innkalling og saksliste vert godkjent Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 001/16 FELLES - behandling: Framlegget vart samrøystes vedteke. FELLES - vedtak: Innkalling og saksliste er godkjent

10 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 002/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3605 Konstituering (val av leiar og nestleiar) - vert lagt fram i møtet Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 002/16 FELLES - behandling: Framlegg i møte: Leiar: Øyvind Oddekalv, Ap, Meland Nestleiar: Astrid Aarhus Byrknes, Krf, Lindås Ordførarar og rådmenn er saksførebuande utval for nemnda. Varaordførar møter i utvalet ved forfall frå ordførar. Frammlegget vart samrøystes vedteke. FELLES - vedtak: Leiar: Øyvind Oddekalv, Ap, Meland Nestleiar: Astrid Aarhus Byrknes, Krf, Lindås Ordførarar og rådmenn er saksførebuande utval for nemnda. Varaordførar møter i utvalet ved forfall frå ordførar.

11 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 003/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3605 Innledning om inndelingslova - orientering Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 003/16 FELLES - behandling: Meldinga vert teke til orientering. Samrøystes. FELLES - vedtak: Meldinga vart teke til orientering.

12 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 004/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3605 Vedtak om førebuande fellesnemnd - orientering Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 004/16 FELLES - behandling: Meldinga vert teke til orientering. Samrøystes. FELLES - vedtak: Meldinga vart teke til orientering

13 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 005/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Kommunestyret PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3602 Førebuande fellesnemnd «ny kommune» Samanslåing Lindås, Meland og Radøy kommunar Framlegg: Mandatet til førebels fellesnemnd vert vedteke slik det ligg føre. Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 005/16 FELLES - behandling: Alternative forslag: Justering av tilråding: Mandatet til førebuande fellesnemnd vert vedteke slik det ligg føre som innstilling til kommunestyra. Tilleggspunkt: Førebuande fellesnemnd kan sette ned politiske arbeidsgrupper ved behov. Alternativt framlegg med tilleggspunkt vart samrøystes vedteke. FELLES - vedtak: Mandatet til førebuande fellesnemnd vert vedteke slik det ligg føre som innstilling til kommunestyra. Førebuande fellesnemnd kan sette ned politiske arbeidsgrupper ved behov. Saksopplysningar: Mandatet gjeld til fellesnemnd etter Inndelingslova er oppretta. Førebels fellesnemnd skal starte opp kommunesamanslåinga gjennom å: Sette i gang kartleggingsprosjekt som skal vere grunnlag for vidare arbeid. Døme: IKT, dokumenthandtering, arbeidsgjevarpolitikk, personalsystem. Godkjenne utkast til samla framdriftsplan for samanslåingsprosessen. Framdriftsplanen vert endeleg godkjent i lovforankra fellesnemnd. Godkjenne utkast til budsjett for fellesnemnda si verksemd frå 2017 til og med 2019.

14 Godkjenne utkast til prosjektorganisering. Førebels fellesnemnd skal engasjere prosjektleiar- og kommunikasjonsressurs for arbeidet fram til lovforankra fellesnemnd er etablert. Førebels fellesnemnd skal sjå til at regler og avtaler om tilsette og tillitsvalde si medverknad i tilhøve som gjeld samanslåing av kommunane vert ivareteken. Medlemmene i førebels fellesnemnd er arbeidsgjevar sine representantar i partssamansett utval for samanslåingsprosessen. Førebels fellesnemnd skal etterspørje og avklare alle prinsipielle tilhøve som gjeld samanslåingsprosessen. Førebels fellesnemnd kan uttale seg i saker som er til handsaming i kommunane sine ordinære utval og som fellesnemnda meiner kan ha konsekvensar for samanslåingsprosessen. Førebels fellesnemnd har eit spesielt ansvar for å vurdere saker med økonomiske konsekvensar og vurdere kommunane sine økonomiplanar for budsjettåret 2020 som vert vedtekne i desember Førebels fellesnemnd skal søke å oppnå konsensus i alle avgjerder. Prosessen for tilsetting av prosjektleiar inkludert korleis tillitsvalde skal inkluderast på ein god måte, skal handsamast av partssamansett utval. Utvalet skal handsame saker som gjeld tilhøvet mellom den nye kommunen som arbeidsgjevar og dei tilsette. Utvalet skal gi uttale i saker som gjeld overordna personalpolitiske spørsmål, retningsliner og planar i samband med kommunesamanslåinga.

15 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 006/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3602 Møteplan førebuande fellesnemnd «ny kommune» Framlegg til vedtak: Møteplan for førebels fellesnemnd vert vedteke slik den ligg føre. Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 006/16 FELLES - behandling: Alternative forslag (framlegg med endring): Møta vert flytta til måndag. 6. juni vert flytta til 12. juni. Møtetid Reservedato 15. mai. Framlegget vart samrøystes vedteke. FELLES - vedtak: Måndag er møtedag med følgjande datoar: 9. januar, 13. februar, 20. mars, 24. april og 12. juni. 15. mai er reservedato. Forslag til tidsramme for møta er i utgangspunktet kl inkl. partssamansett utval. Saksopplysningar: Tysdag er møtedag med følgjande datoar: 10. januar, 14. februar, 21. mars, 25. april og 6. juni Forslag til tidsramme for møta er i utgangspunktet kl inkl. partssamansett utval.

16 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 007/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Kommunestyret PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3602 Reglement - arbeidsvilkår og godtgjersle for medlemmar av førebuande fellesnemnd Framlegg til vedtak Reglement arbeidskår og godtgjersle for medlemmar av førebels fellesnemnd - vert vedteke slik det ligg føre. Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 007/16 FELLES - behandling: Alternative forslag: Justert tilråding: Reglement arbeidskår og godtgjersle for medlemmar av førebuande fellesnemnd - vert vedteke slik det ligg føre som innstilling til kommunestyra. Møtegodtgjersle kr ,- pr. møte. Alternativt framlegg vart samrøystes vedteke. FELLES - vedtak: Reglement arbeidskår og godtgjersle for medlemmar av førebuande fellesnemnd - vert vedteke slik det ligg føre med kr ,- i møtegodtgjersle, som innstilling til kommunestyra. Saksopplysningar: Føremål Reglementet har til føremål å sikra medlemmar av førebels fellesnemnd kompensasjon for sin arbeidsinnsats, erstatning for tapt arbeidsforteneste og dekning av reelle utgifter i samband med utøving av dette vervet, jfr. Kommunelova 41 og 42. Reglementet gjeld fram til fellesnemnd etter Inndelingslova er oppretta. Krav om møtegodtgjersle, tapt arbeidsforteneste og køyregodtgjersle må minimum sendast kvartalsvis. Dette for å få krava med i rett rekneskapsår.

17 1. Møtegodtgjersle Medlemmar av førebels fellesnemnd har rett til godtgjersle for møta i nemnda med kr 600,- /750,- pr. møte. Ordførarar og varaordførar som ikkje har krav på godtgjersle for verv i kommunale organ i eigen kommune har heller ikkje krav på godtgjersle i førebels fellesnemnd. 2. Vederlag for tapt arbeidsinntekt. Medlemmar av førebels fellesnemnd har rett til å få utbetalt vederlag for tapt arbeidsinntekt når arbeidsgjevar har føreteke trekk i lønn, eller for utlegg til vikar. Trekk i løn skal dokumenterast av arbeidsgjevar. Sjølvstendig næringsdrivande får dekka tap i inntekt + sosiale utgifter av kompensert beløp, når tapet er dokumentert med oppgåva frå firma. Dette kjem i tillegg til vanleg møtegodtgjersle. Arbeidsgjevar som ikkje trekker arbeidstakar i løn kan krevje brutto utgifter til løn frå kommunen. Tap og utlegg må kunne dokumenterast, og må stå i rimeleg høve til medgått møte- og reisetid. Tap i pårekna overtidsarbeid eller anna ekstrainntekt blir ikkje erstatta. Retten til vederlag for tapt arbeidsforteneste gjeld og rimeleg kviletid for skiftarbeid / turnusarbeid. 3. Telefonutgifter Det vert ikkje gitt dekning av telefonutgifter i samband med førebels fellesnemnd. 4. Køyregodtgjersle Køyregodtgjersle blir utbetalt etter statens regulativ. 5. Godtgjersle til leiar og nestleiar Det vert ikkje gitt ein eigen godtgjersle for leiar og nestleiar av førebels fellesnemnd.

18 SAKSPAPIR Saksnr Utval Type Dato 008/16 Førebuande fellesnemnd - ny kommune PS Saksbehandlar ArkivsakID Ørjan Raknes Forthun 16/3605 Meldingar Førebuande fellesnemnd - ny kommune - 008/16 FELLES - behandling: Vara til nemnda Meldinga vert teke til orientering. Samrøystes. FELLES - vedtak: Meldinga vert teke til orientering.

19 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 102/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Bente Kopperdal Hervik 16/ /14292 Prioritering av søknader om spelemidlar - søknadsrunden 2017 Saksopplysingar: Bakgrunn Alle innkomne spelemiddelsøknader skal prioriterast gjennon politisk fatta vedtak og i samsvar med kommunen sin plan for idrett og fysisk aktivitet. Radøy kommune sin kommunedelplan for idrett, friluftsliv og nærmiljø med handlingsplan vart vedteke av kommunestyret 3. mars Handlingsplanen skal rullerast årleg, første gong i Det er til sendt inn eller meld inn seks spelemiddelsøknader på ordinære anlegg og seks søknader på nærmiljøanlegg. Idrettsrådet har hatt prioriteringa av søknader på høyring, og er samd med rådmannen sitt forslag til prioritering. Vurdering Ordinære anlegg Pri. Anlegg Søkjar Søknadssum Status 1. Skytebane Haukåsen, Radøy Kr Fornya søknad (100 m riflebane) skyttarlag 2. Radøyhallen, Radøy Kr? Fornya søknad rehabilitering kommune 3. Grønålen, kunstgrasbane Manger IL Kr Fornya søknad 4. Hordabø, kunstgrasbane Hordabø IL 5. Hordabø, lysanlegg Hordabø IL 6. Radøyhallen, lager Radøy kommune Kr Kr Kr? Gjentatt søknad Tildelt i 2016 Fornya søknad Ny søknad

20 Den forslåtte prioriteringa av søknader følgjer rekkjefølgja i handlingsplanen i kommunedelplan for idrett, friluftsliv og nærmiljø. Lageret i Radøyhallen er ikkje med i handlingsplanen, men vil verta foreslått inn ved første rullering av handlingsplanen i Dette er den einaste nye søknaden. Kunstgrasbana på Hordabø idrettspark fekk tildeling på i 2016, og denne søknaden er ein gjentatt søknad. Dei andre søknadene er fornya søknader. Dei anlegga der det står spørsmålsteikn på søknadssumen er søknader som er meld inn, men ikkje motteke til no. Det same gjeld under nærmiljøanlegg. Nærmiljøanlegg Prioritering Anlegg Søkjar Søknadssum Status 1. Skageneset - Fleirbruksflate- Bergen og omland friluftsråd Kr Fornya 2. Skageneset - turstiar 3. Gapahuk Nesvatnet 4. Fleirbruksflate Sæbø skule 5. Klatreanlegg Sæbø skule 6. Balanseline Radøy ungdomsskule Bergen og omland friluftsråd Radøy kommune Radøy kommune Radøy kommune Radøy kommune Kr Kr Kr? Kr? Kr Fornya Ny Ny Ny Ny Den foreslåtte prioriteringa følgjer rekkjefølgja i handlingsplanen i kommunedelplan for idrett, friluftsliv og nærmiljø. Dei tre siste er ikkje med i handlingsplanen, men då dei er kostnadsrekna til under er dette ikkje eit krav. Klatreparken ved Sæbø skule som står på første plass i handlingsplanen, fekk avslag på spelemidlar i 2016, og det er ikkje søkt på nytt i denne søknadsrunden. Grindverksbygget i Skageneset som står på andreplass i handlingsplanen, har fått tilsegn om spelemidlar i Fleirbruksflate i Skageneset og turstiar til Skageneset er fornya søknader. Dei andre er nye. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Radøy kommune prioriterer spelemiddelsøknadene for søknadsrunde 2017 slik: Ordinære anlegg Prioritering Anlegg Søkjar Søknadssum Status 1. Skytebane Haukåsen, Radøy skyttarlag Kr Fornya søknad (100 m riflebane) 2. Radøyhallen, Radøy Kr? Fornya søknad rehabilitering kommune 3. Grønålen, kunstgrasbane Manger IL Kr Fornya søknad

21 4. Hordabø, kunstgrasbane Hordabø IL Kr Gjentatt søknad Tildelt i Hordabø, lysanlegg Hordabø IL Kr Fornya søknad 6. Radøyhallen, lager Radøy kommune Kr? Ny søknad Nærmiljøanlegg Prioritering Anlegg Søkjar Søknadssum Status 1. Skageneset - Fleirbruksflate- Bergen og omland friluftsråd 2. Skageneset - turstiar Bergen og omland friluftsråd 3. Gapahuk Nesvatnet Radøy kommune 4. Fleirbruksflate Sæbø skule 5. Klatreanlegg Sæbø skule 6. Balanseline Radøy ungdomsskule Radøy kommune Radøy kommune Radøy kommune Kr Kr Kr Kr? Kr? Kr Fornya Fornya Ny Ny Ny Ny Formannskapet i Radøy - 102/2016 FS - handsaming: Kulturrådgjevar Bente K. Hervik svara på spørsmål. Formannskapet vedtok samrøystes rådmanne sitt framlegg til vedtak. FS - vedtak: Radøy kommune prioriterer spelemiddelsøknadene for søknadsrunde 2017 slik: Ordinære anlegg Prioritering Anlegg Søkjar Søknadssum Status 1. Skytebane Haukåsen, Radøy skyttarlag Kr Fornya søknad (100 m riflebane) 2. Radøyhallen, Radøy Kr? Fornya søknad rehabilitering kommune 3. Grønålen, kunstgrasbane Manger IL Kr Fornya søknad 4. Hordabø, kunstgrasbane Hordabø IL Kr Gjentatt søknad Tildelt i

22 Hordabø, lysanlegg Hordabø IL Kr Fornya søknad 6. Radøyhallen, lager Radøy kommune Kr? Ny søknad Nærmiljøanlegg Prioritering Anlegg Søkjar Søknadssum Status 1. Skageneset - Bergen og Kr Fornya Fleirbruksflate- omland friluftsråd 2. Skageneset - turstiar Bergen og Kr Fornya omland friluftsråd 3. Gapahuk Nesvatnet Radøy kommune Kr Ny 4. Fleirbruksflate Sæbø skule 5. Klatreanlegg Sæbø skule 6. Balanseline Radøy ungdomsskule Radøy kommune Radøy kommune Radøy kommune Kr? Kr? Kr Ny Ny Ny Vedlegg: Radøy idrettsråd styremøte

23 Referat frå styremøte i Radøy idrettsråd: Måndag kl 1900 i Radøyhallen Desse møtte: Bjørn Ove Myking, Odd Helge Hagen, Andre Michelsen og Olav Steinar Namtvedt Forfall: Tanja Smeding og Tanja Thomassen Sakliste: Sak 1: Uttale til fordeling av kommunale Driftsmidlar 2016 Saka er sendt Radøy idrettsråd for uttale. Idrettsrådet sin uttale: Radøy idrettsråd har ingen merknader til fordeling av kommunale Driftsmidlar for Sak 2: Uttale til prioritering av søknader om spelemidlar søknadsrunde 2017 Saka er sendt Radøy idrettsråd på høyring Idrettsrådet si innstilling: Radøy idrettsråd har ingen merknader til føreslått prioritering av søknader om spelemidlar for ordinære anlegg og nærmiljøanlegg for søknadsrunden Sak 3: Budsjett for Radøy kommune 2017 Radøy idrettsråd har fått Radøy kommune sitt framlegg til Budsjett 2017 til uttale. Idrettsrådet sin uttale: Idrettsrådet har visse vanskar med å vita kva som ligg i dei ymse postane, så her bør budsjettet vera meir utfyllande Til dei ymse postane: o o Kultur Kulturmidlar Her ligg og midlar til leiaropplæring, og leiaren har fått opplyst at her ikkje er nokon auke frå budsjett 2016 ( ). Aktivitetsnivået er aukande, og Idrettsrådet ber om at posten vert auka med 10%. Kultur Tilskot til idrettsbaner Her ligg etter det leiaren har fått opplyst leige på til Hordabø IL for kommunen sin bruk av anlegga.

24 Desse midlane bør etter idrettsrådet sitt syn liggja i oppvekstbudsjettet. Det er såleis ingen auke på denne posten frå budsjett 2016 ( ). I 2017 kjem kunstgrasbana til Hordabø IL inn, og med det aukar vekttalet med 1,0 ( frå 14,4 til 15,4), noko som reelt sett fører til ein nedgang i tilskotet til vedlikehald og drift av idrettsbanene. Idrettsrådet er vidare kjent med at Meland kommune, som me kan samanlikna oss med, yter til same føremål. Radøy idrettsråd vil såleis be om at denne posten vert auka monaleg, slik at me i løpet av tre år kjem på same nivå. Tilrådd auke for 2017: o Radøy idrettsråd sitt arbeid: Her ber me om at det vert sett av på ein eigen post Sak 4: Orientering frå Idrettsrådskonferansen 2016 Frå idrettsrådet i Radøy møtte Bjørn-Ove Myking, Odd Helge Hagen og Olav Steinar Namtvedt. Frammøte var uvanleg godt, m.a. fleire politikarar, og mange interessante tema var på programmet. Kort oppsummering: Eit sentralt tema var «Idrettsglede for alle. Korleis få barn og unge med på idrettsaktivitetar. Idrett, makt og kvinner. Ordførar Astrid Aarhus Byrknes og kultursjef Øyvind Stang snakka om samarbeid i Lindås i høve til idrett. Idrettsrådsarbeid i praksis (Kvinnherad), der m.a. spørsmålet om korleis få alle med/ betaling av kontingent var ei viktig sak. Skatt Vest snakka om rein idrett, rein økonomi og kor viktig det er at idrettslaga sit seg inn i dei ulike reglar som gjeld. Posten «Diskusjon og erfaringsutveksling «omhandla idrettsråda sin legitimitet både innan idrettens eigne organ og mot lokalsamfunna, rekruttering til idrettsråda og kontakt til kommunen og idrettslaga. Sak 5: Eventuelt Eit sentralt tema på Idrettsrådskonferansen var: «Idrettsglede for alle» og» Korleis fanga opp fråfallet?» Vedtak: Leiar i idrettsrådet tek kontakt med oppvekstsjefen i Radøy kommune for å drøfta om det kan gjerast eit felles framstøyt saka. Bruk av idrettslaga sitt utstyr. Dette er særleg aktuelt for Radøy idrettslag, som eig ein del turnutstyr som og vert nytta av Sæbø skule. Vedtak: Radøy idrettslag tar kontakt med oppvekstsjefen i Radøy for å drøfta saka. Olav Steinar Namtvedt, skrivar

25 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 093/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: 16/ /13822 Intensjonsavtale om utvalde tenester frå Business Region Bergen (BRB) Saksopplysingar: Bakgrunn Business Region Bergen AS var eit samarbeid mellom Bergen kommune og ein del av kommunane i Hordaland. Kommunane i Nordhordland var indirekte medlemmer via Regionrådet (NUI). Etter at Bergen kommune valde å trekkja seg ut har det vore jobba med sikte på å finna fram til ein alternativ måte å organisera ein del av dei oppgåvene BRB driv med på vegne av kommunane. Eigarane i Business Region Bergen og Hardangerrådet har i fellesskap utarbeidd eit framlegg for å ta i vare og styrka nokre av tenestene frå Business Region Bergen. Dette gjeld først og fremst Etablerersenteret og «Invest in Region Bergen». I vedlagde notat og intensjonsavtale går det fram korleis ein ser for seg organiseringa framover. Hordaland fylkeskommune tek over vidare drift av Etablerarsenteret, oppfølging av strategisk næringsplan for bergensregionen og Invest Bergen. Dei vil og ta rolla som sparringpartnar for kommunane i arbeidet med å utvikla næring lokalt. Det skal opp utarbeidast endeleg samarbeidsavtale for dei to prosjekta i Vurdering Det er viktig både for regionen og Radøy kommune at dette samarbeidet held fram. Med Hordaland fylkeskommune som hovudansvarleg for dei to viktigaste prosjekta, Etablerarsenteret og Invest in Region Bergen, gir det grunn til å vera trygg på at tiltaka vert vidareførte på ein god måte. Sjølv om Fylkeskommunen tek ansvar for å vidareføre nemnde ordningar, vil det bli eit spleiselag for å finansiera tenestene. Prisen vert kr 7 pr innbyggjar både for medlemskommunar og Fylkeskommunen. Dette er kr 3 lågare enn det Radøy kommune fram til no har betalt til BRB via NUI. Hordaland fylkeskommune vil nytta tidlegare BRB-prosjekt til å auka kapasitet, avlasta og styrka dei tiltaka som er operative i fylket i dag. Dette gjeld særleg det arbeidet som vert utført innan etablerarrettleiing og etablerarkurs. Gjennom satsinga på Kom-an.no tilbyr fylkeskommunen i dag kompetanseheving og møteplassar for etablerer-rettleiarar i kommunane. Vidare løyver fylkeskommunen midlar til ulike etablerarkurs i regionane, mellom anna i regi av Regionråda og næringshagane. Dette arbeidet skal fortsetja dei komande åra, men fylkeskommunen ser på det som

26 ein styrke å sjå dette i samanheng med «Etablerersenteret» si verksemd. Etablerersenteret skal tilby kursa sine ute i regionane, i samarbeid med dei etablerte aktørane, som til dømes Regionråda og næringshagane. Ressursane i Etablerersenteret vil òg kunne vere gode samarbeidspartnarar for kommunane i problemstillingar knytt til etablering. «Invest in Region Bergen» ivaretar det nasjonale programmet til Innovasjon Norge «Invest in Norway» for Hordaland. Prosjektet skal tiltrekka seg nasjonale og internasjonale næringsetableringar til fylket, og vil vera kommunane sitt felles mottaksapparat for investeringsinteressentar. Prosjektet er framleis under utvikling, men har allereie hausta gode tilbakemeldingar frå Innovasjon Norge sentralt. Begge prosjekta vil ha ei eiga styringsgruppe som representerer kommunane. Denne styringsgruppa vil ha ansvaret for dei driftsrelaterte oppgåvene for prosjektet. Den strategiske utviklinga for dei to prosjekta vil verta tema på eit eller fleire av ordførarmøta som vert halde årleg. Kommunane vil slik ha gode moglegheiter for å utvikla og evaluera resultata for dei to oppgåvene. Konklusjon Etter rådmannen si vurdering bør Radøy kommune slutta seg til den framforhandla intensjonsavtalen. Det er viktig for kommunen med eit godt regionalt samarbeid på dette feltet. Ved å dra vekslar på den kompetansen vi har lokalt og den vi får tilgang på regionalt, står vi sterkare rusta i arbeidet med å marknadsføra kommunen og tiltrekka oss aktuelle etablerarar. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Kommunestyret godkjenner intensjonsavtalen om vidareføring av tenester i Buisiness Region Bergen. Radøy kommune betalar kr 7 pr innbyggjar i 2017 for dei to prosjekta Etablerarsenteret og Invest in Region Bergen. Det vert teke atterhald om at alle medlemskommunane og fylkeskommunen bidreg med same beløp pr innbyggjar. Det vert utarbeidd ein eigen avtale som regulerer samarbeidet ytterlegare frå Formannskapet i Radøy - 093/2016 FS - handsaming: Formannskapet drøfta saka. Formannskapet vedtok samrøystes rådmannen sitt framlegg til vedtak. FS - vedtak: Kommunestyret godkjenner intensjonsavtalen om vidareføring av tenester i Buisiness Region Bergen. Radøy kommune betalar kr 7 pr innbyggjar i 2017 for dei to prosjekta Etablerarsenteret og Invest in Region Bergen. Det vert teke atterhald om at alle medlemskommunane og fylkeskommunen bidreg med same beløp pr innbyggjar. Det vert utarbeidd ein eigen avtale som regulerer samarbeidet ytterlegare frå Vedlegg: Intensjonsavtale om vidareføring om tenester frå BRB Intensjonsavtale_Hordaland_fylkeskommune

27 REGIONALAVDELINGA Seksjon for næring- og lokalsamf utvikl - REG AVD Arkivsak: 2016/ Intensjonsavtale med kommunane vidareføring av tenestene i Business Region Bergen Eigarane i Business Region Bergen AS i møte sette ned ei representativ arbeidsgruppe for å legge fram eit alternativ til organisering og finansiering av dei oppgåvene som vart ønska vidareført i fellesskap frå Business Region Bergen. Hordaland fylkeskommune, ved Fylkesdirektør for Regional utvikling, leia gruppa og er sekretariat for arbeidet. Oppgåvene og framlegg til organisering er presentert i eit eige notat som er vedlagt. Framlegget som vart presentert, og som eigarkommunane i BRB og Hardangerrådet slutta seg til i møte , peikar i hovudsak på to oppgåver som skal finansierast i fellesskap mellom Hordaland fylkeskommune og kommunane i Hordaland. Dette gjeld Etablerersenteret og Invest in Region Bergen. Etablerersenteret vert lagt til Fylkeskommunen under merkevara «Etablerersenteret» og vil ha eige kostnads- og finansieringsbudsjett. Etablerersenteret skal arbeide utadretta i fylket og vil samarbeide tett med dei eksisterande nærings- og etablereraktørane i kommunane / regionane. Dette vil heve den totale innsatsen og den samla kompetansen innan arbeidet med etablerertenesten i fylket. Invest in Region Bergen vert lagt til Hordaland fylkeskommune, men det er tydeleg at det er merkevara «Region Bergen» som skal fremjast. «Region Bergen» vil representere heile fylket (dei kommunane som er med og betaler), men det er semje om å nytte «Bergen» i merkenamnet for regionen, då dette har eit godt renommé i utlandet. Oppgåvene vert etablert som eit «næringsutviklingsprogram» i Hordaland fylkeskommune, med eige kostnads- og finansieringsbudsjett. «Invest in region Bergen» inneber å vere kommunane sin representant i møte med investeringsinteressentar. Begge prosjekta vil ha ei styringsgruppe som representerer kommunane. Vidare vil det kvart år verte invitert til ordføramøte for å drøfte strategiske grep for prosjekta. For å sikre dei tilsette som er knytt til dei to prosjekta treng fylkeskommunen å få på plass intensjonsavtalar for finansiering med alle kommunane så snart som råd. Følgjande finansieringsmodell sikrar oppgåvene som skissert: Etablerersenteret: kr 3 per innbyggar årleg Invest in Region Bergen: kr 4 per innbyggar årleg Hordaland fylkeskommune betaler årleg samla kr 7 per innbyggjar i Hordaland fylke. Radøy kommune betaler kr 7 pr innbyggar for å dei to prosjekta Etablerersenteret og Invest in Region Bergen. Det vert teke atterhald for justeringar i høve årlege budsjetthandsamingar i kommunane og fylkeskommunen. Det vert utarbeidd ein avtale som regulerer samarbeidsforholdet ytterlegare frå Jon Askeland Ordførar Radøy kommune Rune Haugsdal Fylkesrådmann Hordaland fylkeskommune Vedlegg: Notat om vidareføring av tenestene i BRB, revidert

28 REGIONALAVDELINGA Seksjon for næring- og lokalsamf utvikl - REG AVD Radøy kommune Dato: Vår ref.: 2016/ Saksbehandlar: josfare Dykkar ref.: Intensjonsavtale om vidareføring og styrking av tenester frå Business Region Bergen Eigarane i Business Region Bergen og Hardangerrådet, har i fellesskap utarbeidd eit framlegg for å ivareta og styrke nokre av tenestene frå Business Region Bergen. Dette gjeld i hovudsak Etablerersenteret og prosjektet «Invest in Region Bergen». Hordaland fylkeskommune tar no hovudansvaret for dei to prosjekta i eit spleiselag med kommunane. Fylkeskommunen ønskjer at alle kommunane i fylket skal ta del i tenestane, men er avhengig av ei felles finansiering for å få til dette. Det er lagt opp til følgande finansieringsmodell: Kommunane: kr 7 pr innbyggar Fylkeskommunen: kr 7 pr innbyggar Finansieringa syter for lønn til dei tilsette, kostnadar til kurs og reiser, og eventuelle investeringar som kan styrke dei to prosjekta. Hordaland fylkeskommune ber om at kommunane signerer og returnerer vedlagte intensjonsavtale gjeldande finansiering, innan 1. desember. Fylkeskommunen er avhengig av å få på plass desse avtalane snarleg for å sikre ei saumlaus vidareføring av prosjekta. Hordaland fylkeskommune, ved Regionalavdelinga, er opne for dialog kring intensjonsavtala, både på telefon, møter og kan òg stille i Kommunestyra for å informere om tenestene. Endeleg samarbeidsavtale for dei to prosjekta vert utarbeidd frå Organisering Hordaland fylkeskommune vil nytte dei to prosjekta til å auke kapasitet, avlaste og styrke dei tiltaka som er operative i fylket i dag. Dette gjeld særleg det arbeidet som vert utført innan Etablererrettleiing og etablererkurs. Gjennom satsinga på Kom-an.no tilbyr fylkeskommunen i dag kompetanseheving og møteplassar for etablererrettleiarar i kommunane. Vidare løyver fylkeskommunen midlar til ulike etablererkurs i regionane, mellom anna i regi av Regionråda og næringshagane. Dette arbeidet skal fortsette dei komande åra, men fylkeskommunen ser på det som ein styrke å sjå dette i samanheng med «Etablerersenteret» si verksemd. Etablerersenteret skal tilby kursa sine ute i regionane, i samarbeid med dei etablerte aktørane, som til dømes Regionråda og næringshagane. Ressursane i Etablerersenteret vil òg kunne vere gode samarbeidspartnarar for kommunane i problemstillingar knytt til etablering. Hordaland fylkeskommune REGIONALAVDELINGA Agnes Mowinckels gate 5 PB Bergen Tlf: e-post: hfk@hfk.no Foretaksnr. NO mva. Kontonr

29 Side 2/2 «Invest in Region Bergen» ivaretar det nasjonale programmet til Innovasjon Norge «Invest in Norway» for Hordaland. Prosjektet skal tiltrekke seg nasjonale og internasjonale næringsetableringar til fylket, og vil vere kommunane sitt felles mottaksapparat for investeringsinteressentar. Prosjektet er fortsatt under utvikling, men har allereie hausta gode skotsmål frå Innovasjon Norge sentralt. Begge prosjekta vil ha ei eiga styringsgruppe som representerer kommunane. Denne styringsgruppa vil ha ansvaret for dei driftsrelaterte oppgåvene for prosjektet. Den strategiske utviklinga for dei to prosjekta vil verte tema på eit eller fleire av ordførarmøta som vert haldt årleg. Kommunane vil slik ha gode moglegheiter for å utvikle og evaluere resultata for dei to oppgåvene. Kontaktpersonar: Bård Sandal, Fylkesdirektør for Regional utvikling: tlf: Mette Nora Sætre, Næringssjef: tif: Jostein Farestveit, rådgjevar næringsutvikling: tlf: Med helsing Rune Haugsdal Fylkesrådmann Bård Sandal Fylkesdirektør Regional utvikling Brevet er godkjent elektronisk og har derfor inga underskrift. Vedlegg 1 Avtaletekst kommunane - vidareføring BRB 2 Notat om organisering og finansiering -vidareføring av oppgåver i BRB - revidert Hordaland fylkeskommune Agnes Mowinckels gate 5 PB Bergen Tlf: e-post: hfk@hfk.no Foretaksnr. NO mva. Kontonr. [xxxx xx xxxxxx]

30 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 094/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Arthur Kleiveland 16/ /13867 Suppleringsval til kontrollutvalet i Radøy Saksopplysingar: Ane Ottesen har meldt frå om at ho har flytta og no er folkeregistrert i Bergen kommune. Etter 15 i Kommunelova kan ho difor ikkje lenger sitja som medlem i kontrollutvalet i Radøy, og det må gjerast suppleringsval til utvalet. Kommunelova legg føringar for at det ved suppleringsval må veljast eit nytt medlem frå den same gruppa som den som trer ut. For å innfri krav til kjønnsfordeling i kontrollutvalet, må det veljast ei kvinne i Ane Ottesen sin stad. Ane Ottesen er også 2. varamedlem for Høgre i kommunestyret. Formannskapet som valnemnd kjem med innstilling til kommunestyret. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Formannskapet i Radøy - 094/2016 FS - handsaming: Kenneth Taule Murberg (H) sette fram følgjande framlegg til suppleringsval i Kontrollutvalet: Siv Beate Marøy (H) går inn som nytt medlem i Kontrollutvalet Karolina Vaktskjold (H) går inn som 3. varamedlem i Kontrollutvalet etter Siv Beate Marøy. Ane Ottesen er også 2. varamedlem til kommunestyret - og der blir det opprykk på Høgre si liste over varamedlemer. Formannskapet som valnemnda vedtok samrøystes suppleringsval til Kontrollutvalet. FS - vedtak: Siv Beate Marøy (H) går inn som nytt medlem for Ane Ottesen i Kontrollutvalet Karolina Vaktskjold (H) går inn som 3. varamedlem i Kontrollutvalet for Siv Beate Marøy

31 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 067/2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Arthur Kleiveland 16/ /15198 Førebuande fellesnemnd - reglement arbeidsvilkår og godtgjersle Saksopplysingar: Reglementet har til føremål å sikra medlemmar av førebuande fellesnemnd kompensasjon for sin arbeidsinnsats, erstatning for tapt arbeidsforteneste og dekning av reelle utgifter i samband med utøving av dette vervet, jfr. Kommunelova 41 og 42. Reglementet gjeld fram til fellesnemnd etter Inndelingslova er oppretta. Krav om møtegodtgjersle, tapt arbeidsforteneste og køyregodtgjersle må minimum sendast kvartalsvis. Dette for å få krava med i rett rekneskapsår. Det er utarbeidd følgjande framlegg til reglement: 1. Møtegodtgjersle Medlemmar av førebuande fellesnemnd har rett til godtgjersle for møta i nemnda med kr 600,- /750,- pr. møte. Ordførarar og varaordførar som ikkje har krav på godtgjersle for verv i kommunale organ i eigen kommune har heller ikkje krav på godtgjersle i førebels fellesnemnd. 2. Vederlag for tapt arbeidsinntekt Medlemmar av førebels fellesnemnd har rett til å få utbetalt vederlag for tapt arbeidsinntekt når arbeidsgjevar har føreteke trekk i lønn, eller for utlegg til vikar. Trekk i løn skal dokumenterast av arbeidsgjevar. Sjølvstendig næringsdrivande får dekka tap i inntekt + sosiale utgifter av kompensert beløp, når tapet er dokumentert med oppgåva frå firma. Dette kjem i tillegg til vanleg møtegodtgjersle. Arbeidsgjevar som ikkje trekkjer arbeidstakar i løn kan krevja brutto utgifter til løn frå kommunen. Tap og utlegg må kunne dokumenterast, og må stå i rimeleg høve til medgått møte- og reisetid. Tap i pårekna overtidsarbeid eller anna ekstrainntekt blir ikkje erstatta. Retten til vederlag for tapt arbeidsforteneste gjeld og rimeleg kviletid for skiftarbeid/turnusarbeid. 3. Telefonutgifter Det vert ikkje gitt dekning av telefonutgifter i samband med førebuande fellesnemnd.

32 4. Køyregodtgjersle Køyregodtgjersle blir utbetalt etter statens regulativ. 5. Godtgjersle til leiar og nestleiar Det vert ikkje gitt ei eiga godtgjersle for leiar og nestleiar av førebuande fellesnemnd. I førebuande fellesnemnd vart det sett fram følgjande endringsframlegg: Reglement arbeidskår og godtgjersle for medlemmar av førebuande fellesnemnd - vert vedteke slik det ligg føre som innstilling til kommunestyra. Møtegodtgjersle kr ,- pr. møte. Førebuande fellesnemnd vedtok samrøystes framlegg sett fram i møtet. Førebuande fellesnemnd si innstilling til kommunestyret: Reglement arbeidskår og godtgjersle for medlemmar av førebuande fellesnemnd - vert vedteke slik det ligg føre - med kr ,- i møtegodtgjersle.

33 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 068/2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Arthur Kleiveland 16/ /15192 Førebuande fellesnemnd for ny kommune - mandat Saksopplysingar: Førebuande fellesnemnd for ny kommune skal arbeida utfrå eit mandat som er godkjend i kommunestyra i Lindås, Meland og Radøy. Førebuande fellesnemnd har kome med si innstilling til kommunestyra om kva mandatet skal vera. Mandatet gjeld til fellesnemnd etter Inndelingslova er oppretta. Førebuande fellesnemnd skal starta kommunesamanslåinga gjennom å: Setja i gang kartleggingsprosjekt som skal vera grunnlag for vidare arbeid. Døme: IKT, dokumenthandtering, arbeidsgjevarpolitikk, personalsystem. Godkjenna utkast til samla framdriftsplan for samanslåingsprosessen. Framdriftsplanen vert endeleg godkjent i lovforankra fellesnemnd. Godkjenna utkast til budsjett for fellesnemnda si verksemd frå 2017 til og med Godkjenna utkast til prosjektorganisering. Førebels fellesnemnd skal engasjere prosjektleiar- og kommunikasjonsressurs for arbeidet fram til lovforankra fellesnemnd er etablert. Førebels fellesnemnd skal sjå til at reglar og avtalar om tilsette og tillitsvalde sin medverknad i tilhøve som gjeld samanslåing av kommunane vert ivareteke. Medlemmene i førebels fellesnemnd er arbeidsgjevar sine representantar i partssamansett utval for samanslåingsprosessen. Førebels fellesnemnd skal etterspørje og avklare alle prinsipielle tilhøve som gjeld samanslåingsprosessen. Førebels fellesnemnd kan uttale seg i saker som er til handsaming i kommunane sine ordinære utval og som fellesnemnda meiner kan ha konsekvensar for samanslåingsprosessen. Førebels fellesnemnd har eit spesielt ansvar for å vurdera saker med økonomiske konsekvensar og vurdere kommunane sine økonomiplanar for budsjettåret 2020 som vert vedtekne i desember 2016.

34 Førebels fellesnemnd skal søkja å oppnå konsensus i alle avgjerder. Prosessen for tilsetjing av prosjektleiar - inkludert korleis tillitsvalde skal inkluderast på ein god måte, skal handsamast av partssamansett utval. Utvalet skal handsama saker som gjeld tilhøvet mellom den nye kommunen som arbeidsgjevar og dei tilsette. Utvalet skal gi uttale i saker som gjeld overordna personalpolitiske spørsmål, retningsliner og planar i samband med kommunesamanslåinga. Førebuande fellesnemnd si innstilling til kommunestyret: Mandatet til førebuande fellesnemnd vert vedteke slik det ligg føre. Førebuande fellesnemnd kan setja ned politiske arbeidsgrupper ved behov.

35 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 107/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Rolf Raknes 16/162 16/14119 Plansak Kommundelplan for Bøvågen - Endeleg godkjenning av planprogram Saksopplysingar: Bakgrunn Etter vedtak i Radøy kommunestyre i sak 015/2016 vart det kunngjort oppstart for kommunedelplan for Bøvågen. Samstundes vart det kunngjort offentleg ettersyn og høyring for framlegg til planprogram. Frist for uttale/merknad til planprogram vart sett til Følgjande kom med merknad til planprogrammet: Fiskeridirektorartet Hordaland fylkeskommune Fylkesmannen i Hordaland Nordhordland og Gulen interkommunale renovasjonsselskap ( NGIR) Radøy sokn Statens vegevesen Vurdering 1. Fiskeridirektoratet sitt innspel Vi kan ikkje sjå at arbeid med kommunedelplan for Bøvågen kjem i berøring med vesentlige fiskeriinteresser, etablert akvakulturverksemd eller kjente registreringar av marint biologisk mangfald i sjøområda innafor det skisserte planområdet. Det er etablert fiskemottak og fiskeforedling på industriområdet i Bøvågen som det må takast omsyn til. Rådmannen sin kommentar: Dette vert teke til vitande. Fiskeindustrien i Bøvågen skal verte teke omsyn til.

36 2. Hordaland Fylkeskommune sitt innspel Det er positivt at kommunen ønskjer å sjå på den samla arealbruken i området, og utarbeide ein heilskapleg plan som i best mogleg grad ivaretek dei samla interessene i og knytt til tettstaden. Det er krav om KU, og KU skal tilpassast plannivået og vere relevant for dei avgjersler som skal takast (jf. KU forskrifta for planar 7). Under «utgreiingsbehov» kjem det ikkje klart frem at kommunen vil gjennomføre konsekvensutgreiing. Med hensiktsmessig lokalisering og tilrettelagt infrastruktur kan fleire reiser i tettstaden, til dømes til butikk eller skule/barnehage, takast til fots eller på sykkel. Dette er positivt både i eit folkehelseperspektiv, trafikktryggleiksperspektiv og attraktiv tettstadperspektiv. Sentrum skal ha god balanse mellom handel, private og offentlege tenester, kulturtilbod og bustader. Sentrumsområdet skal vere tett utbygd innanfor ein gangbar kjerne. Sentrumsutvikling skal byggje på stadens historie, særpreg og landskapstrekk. Sentrum skal ha høg arkitektonisk kvalitet og inkluderande møteplassar. Sentrum skal ha gode parkar, leikeplassar og allment tilgjengeleg areal for fysisk aktivitet. Vi oppmodar kommunen til å sjå på den forventa demografiske utviklinga i kommunen som heilheit i den vidare planprosess for KDP for Bø og andre planprosessar i kommunen som gjensidig vil kunne påverke kvarandre. Retningsline for arealbruk 2.3 lyder : «Sentrumsutstrekning skal fastsetjast i kommune(del)plan eller reguleringsplan for sentrum». Fylkeskommunen ber om at dette vert gjort som ein del av det vidare planarbeidet med kommunedelplanen. Vi kan ikkje sjå at handel er omtalt i planprogrammet. Bøvågen kategorisert som «strandsone med sjø og vassdrag» og gitt verdikategori svært viktig.

37 Det er særdeles viktig at dette vert ihensyntatt i det vidare planarbeidet. Den nettbaserte kartløysinga kart.ivest.no har kartlag for landskapstypar med kategorisering av landskapsverdiar. Kommunen må vurdere kva som trengst for at sykling mellom Bøvågen og kommunesenteret Manger kan bli eit attraktivt alternativ til bil. På lengre strekningar vil privatbil framleis vere eit viktig alternativ. Ladepunkt for elbilar er etablert fleire stader i Radøy kommune, men ikkje i Bøvågen. Utbygging av ladepunkt ved offentlege og private arbeidsplassar, idrettsanlegg og serviceanlegg bør prioriterast. Åtvarer om fare for akutte hendingar som ekstremnedbør og generelt større nedbørsmengder. Auka overvatn vil stille andre krav til utbyggingsmønster, byggeskikk og utforming av uteareal. Frå 2020 vert det forbod mot bruk av fossil olje til oppvarming av bygg. Nye bustader må planleggjast med lågast mogleg oppvarmingsbehov, jf. nye krav i TEK15. Store frittliggjande bustader er mest energikrevjande. Ein meir tett-låg bustadform kan høve i ei bygd som Bøvågen. Det er positivt at kommunen vil utgreie funksjonell strandsone som vil verte lagt til grunn i det vidare planarbeidet. Omsynet til kulturminne skal sikrast i all lokal, regional og nasjonal utvikling og arealplanlegging. Hordaland fylkeskommune vil minne om at dokumentasjon av kulturminne og kulturmiljø skal gjerast på eit tidleg stadium i all arealplanlegging. Vi ber om at eventuelle kulturminneinteresser vert omtalte, verneverdiane vurderte og teke omsyn til i det vidare planarbeidet. Planar på offentleg høyring, som ikkje har tilfredsstillande dokumentasjon om kulturminne, kan verte returnert. I utgreiinga bør kulturminne utredast som eit eiget tema. I utgreiinga må eventuelle kulturminne skildrast, og konfliktgraden mellom tiltaksområde og kulturminne, både automatisk freda kulturminne og kulturminne frå nyare tid, avklarast.

38 Det er fleire kjende automatisk freda kulturminne i planområdet, både på land og i sjø. Dette gjeld mellom anna mellomalderkyrkjegarden ved Hordabø kyrkje, Askeladden ID , steinalderbuplass ID og skipsfunn ID Området har høg potensial for funn av ukjende automatisk freda kulturminne både på land og i sjø. Vi ber om at det vert utarbeidd eit eige dokumentasjonsvedlegg om kulturminne som bør følgje saka vidare, der kulturminna vert omtalte, verneverdiane vurderte og teke omsyn til. Her er det viktig å få fram ikkje berre fornminne og bygningar/bygningsmiljø, men og eventuelle steingardar, gamle ferdslevegar og vegmerke, utmarksminne, tekniske kulturminne, kulturlandskap, m.m. Dokumentasjonen bør gjerast gjennom foto, tekst og kartfesting Bergens Sjøfartsmuseum oppmodar Radøy kommune om føljande: Å sørgje for at planlagde områdedisponeringar som omfattar sjøareal har en klausul i kommunedelplanens forskrifter om at de skal utredast med regulerings- eller byggeplan, og dermed lagt fram for museet for uttale via fylkeskommunen. Å sørgje for at kommunedelplanens føresegn har eit påbod om at alle planlagde enkelttiltak som skal utførast i sjø skal leggjast fram for Bergens Sjøfartsmuseum for uttale via fylkeskommunen.» I tillegg til dei nemnde tema, ber fylkeskommunen om at følgjande tema vert vektlagd i det vidare planarbeidet: Næringsutvikling Ros Folkehelse Naturmangfald Universell utforming Oppsummering Hensikta med planarbeidet er å legge til rette for vidare utvikling av Bø som tettsted. Dette inneber å legge til rette for nye utbyggingsområde og ei revitalisering av sentrumsområdet i Bøvågen. Samordna bustad-, areal- og transportplanlegging og fokus på sentrums- og tettstadsutvikling vil verte sentralt i det vidare planarbeidet. Å planlegge heilskapleg for både bustad, næring, handel og andre tenestetilbod vil styrke tettstaden. Med hensiktsmessig lokalisering og tilrettelagt infrastruktur kan fleire reiser i tettstaden takast til fots eller på sykkel. Dette er positivt både i eit folkehelseperspektiv, trafikktryggleiksperspektiv og attraktiv tettstadperspektiv. Vi oppmodar kommunen til å sjå på den forventa demografiske utviklinga i kommunen som heilheit, både i den vidare planprosess for KDP for Bø og for andre planprosessar i kommunen som gjensidig vil kunne påverke kvarandre. Fylkeskommunen ber om at det vert fastsett sentrumsutstrekning i Bøvågen som ein del av det vidare planarbeidet med kommunedelplanen, jf. regional plan for attraktive senter i Hordaland. Under «utgreiingsbehov» kjem det ikkje klart frem at kommunen vil gjennomføre konsekvensutgreiing. Fylkeskommunen minner om at som arealretta kommunedelplan er det krav om KU, og KU skal tilpassast plannivået og vere relevant for dei avgjersler som skal takast (jf. KU forskrifta for planar 7).

39 Det er fleire kjende automatisk freda kulturminne i planområdet, både på land og i sjø. Området har høg potensial for funn av ukjende automatisk freda kulturminne både på land og i sjø. Vi ber om at det vert utarbeidd eit eige dokumentasjonsvedlegg om kulturminne som bør følgje saka vidare, der kulturminna vert omtalte, verneverdiane vurderte og teke omsyn til. Hordaland fylkeskommune er svært nøgd med at Radøy kommune arbeider med kulturminneplan, og vi gjer merksam på at denne kulturminneregistreringa kan inngå i det pågåande arbeidet med kulturminneplanen. Hordaland fylkeskommune har ikkje gjennomført arkeologiske registreringar i heile kommunedelplanen sitt areal. Fylkeskommunen kan dermed ikkje seie seg samd i ny arealbruk i kommuneplanen sin arealdel før 9 i kulturminnelova er oppfylt for det einskilde byggeareal, og tilhøvet til automatisk freda kulturminne er avklart. Ved utforminga av planområdet for Bøvågen må det takast særleg omsyn til Hordabø kyrkjestad med middelalderkyrkjegard. Byggehøgder, tetthet i utbygginga og utbyggingas avstand til kyrkje må planleggas med tanke på bevaring av kyrkjestaden sin verdi som kulturminne. Radøy og Bøvågen er eit prioritert område for marinarkeologi for Bergens Sjøfartsmuseum med fleire gamle hamne og ankringsstader, kremmarsted tilknytt fiskeri samt kjente forlis og munnlege forliskildringar. Rådmannen sin kommentar : KU vert å omtale i planprogrammet og at den skal tilpassast plannivået og vere relevant for dei avgjersler som skal takast (jf. KU forskrifta for planar 7). Den demografiske utviklinga i kommunen som heilheit skal omtalast i planprogrammet for å ivareta omsynet til KDP for Bø i høve til andre planprosessar i kommunen som vil kunne påverke kvarandre. Tema sentrumsutstrekning vert å ta inn i planprogrammet. Tema handel skal omtalast i planprogrammet. Type utbygging skal drøftast i planprogrammet. Tett låg utbygging til dømes. Utgreiing av kulturminner skal omtalast i planprogrammet. Desse tema vert å ta inn i planprogrammet: Næringsutvikling Ros Folkehelse Naturmangfald Universell utforming

40 3. Fylkesmannen i Hordaland Fylkesmannen er positiv til at kommunen ryddar i eldre planar. Vi legg til grunn at statlege interesser vert tekne omsyn til i prosessen. Desse RPR skal nyttast: Statlige planretningslinjer for samordnet bustad-, areal- og transportplanlegging Statlige planretningslinjer for differensiert forvaltning av strandsonen langs sjøen. Statlig planretningslinje for klima- og energiplanlegging i kommunen Rikspolitiske retningslinjer for å styrke barn og unges interesser i planlegging Det er uklart for Fylkesmannen om ein skal vidareføre arbeidet med områdeplanen for Bøvågen eller om det er ei ny utarbeiding av ein kommunedelplan. Fylkesmannen meiner det stiller store krav til føresegnene om ein skal opna for direkte utbygging etter kommunedelplanen. Utbygging bør så langt råd lokaliserast til område som er utbygde frå før, slik at ein unngår bygging i urørde område med spesielle kvalitetar. Eventuell utbygging skal vurderast når det gjeld andre allmenne interesser. Ein bør ikkje opna for utbygging i område som har spesiell verdi for friluftsliv og allmenn ferdsel, natur-kvalitetar, naturmangfald, kulturminner, kulturmiljø og landskap. Forholdet til andre inter-esser som fiske, landbruk, oppdrett m.m. må vurderast. Om ein opnar for utbygging, må om-synet til andre interesser ivaretakast best mogleg. Det er viktig at tilgjenge til strandsona vert sikra også i naustområda. Det bør satsast på fellestiltak i sjø framfor å spreie utbygginga i strandsona. Krav om utarbeiding av ROS-analyse Nye utbyggingsområde bør styrast mot sentrumsnære område med høve til utbygging med mindre arealkonfliktar. Utvikling av nye, større bustadområde må sjåast i samanheng med behovet for infrastruktur. I område med lite utbyggingspress, og der lokale styresmakter vurderer det som nødvendig for å auka attraktiviteten for busetting, kan det planleggast for eit meir differensiert busettingsmønster. Planlegginga skal bidra til å styrka sykkel og gange som transportform. Fylkesmannen rettar særleg merksemd på bustad, integrering og mangfald, og oppfordrar kommunane til å busette fleire flyktningar, ved gjennomgang av kommunale planar. Fylkesmannen gjer merksam på at mål for omdisponering av dyrka mark er skjerpa. I Nasjonal jordvernstrategi Prop. 127 S ( ) og Innst. 56 S ( ) - vedlegg 4) står det mellom anna at vern av jordressursane er ein føresetnad for å nå målsetjingar om mat-

41 tryggleik og auka matproduksjon. Retningslinje T-1442/2012 for behandling av støy i arealplanlegging skal leggast til grunn av kommunane i si planlegging. For å sikra god framdrift i planprosessane stiller Fylkesmannen gjerne på møter saman med kommunen dersom det er ønskjeleg for å avklara vesentlege regionale og nasjonale interesser tidleg i planarbeidet. Rådmannen sin kommentar: Det vert teke til vitande at fylkesmannen er positiv til opprydding i eldre reguleringsplanar. Det vert klargjort i planprogrammet at dette er ein heilt ny plan. Men det skal og nemnast at gjenbruk av kunnskap funne i prosess områderegulering skal kunna brukast i planarbeidet. Det vert å ta inn i programmet at prioritet for utbygging skal vera i område som er utbygde frå før, og at tilgang til sjø bør vera i fellesområde. Dei skjerpa krava i høve til jordvern vert å omtala i programmet. Tema støy vert å omtale i samband med dei tema som er omtala av fylkeskommunen. 4. NGIR Må ha tilstrekkeleg areal for hentestad Hentestad bør ligga plant og ikkje vera til hinder for anna aktivitet. Renovasjonsbil bør kunna snu eller kjøra gjennom. Rådmannen sin kommentar: Dette er teke til vitande. Vil verte teke omsyn til i planframlegg.

42 5. Radøy sokn Parkeringstilhøva ved Hordabø kyrkje er ikkje optimale. Når det er mykje folk i kyrkja, på konsertar og i ein del gravferder, er parkeringsplassen for liten. Dei som skal til kyrkja parkerer langs vegen og på P-plassen til butikken. Dette er lite tilfredstillande for alle involverte. I framlegg til 1.gongs høyring og offentleg ettersyn har Radøy kommune lagt inn nytt parkeringsareal sør for kyrkja på vestsida av fylkesvegen. Vi vil derfor kome med merknad til plassering av planlagt parkeringsareal og ber om at det vert lagt på offentleg grunn mellom fylkesvegen og Bøtjørna. Rådmannen sin kommentar: Her er det litt samanblanding av høyring på områdereguleringa og oppstart av kommunedelplan. Men rådmannen tek til vitande at parkering for kyrkja er ei utfordring. Vurdering av infrastruktur og parkering vil vera tema i planlegginga. 6. Statens vegvesen Statens vegvesen meiner det er positivt at Radøy kommune utarbeider ein kommunedelplan for ei overordna utvikling av Bøvågen, og at ein legg vekt på å rydde opp i gamle og ofte utdaterte reguleringsplanar. Det kjem vidare fram at «Trafikk og transport vil inngå som utgreiingstema». Det er ikkje sagt noko om metode for utgreiingane. Det kjem ikkje fram kor mange nye bustader planen legg til rette for, eller om det er nye tiltak som fører til endra tilkomst eller auka trafikk i området. I det vidare planarbeidet vil Statens vegvesen ha fokus på tilhøvet til mjuke trafikantar, utforming av kryss og avkjørsler, byggegrenser mot veg og universell utforming. Planarbeidet må sikre nok areal langs fylkesvegen til at ein både kan utbetre vegen og legge til rette for gang / sykkelveg. Vi meiner at det bør leggjast til rette for eit tilbod til mjuke trafikantar på begge sider av fylkesvegen. For meir utfyllande tilbakemelding syner vi til vår fråsegn til «Områdeplan for Bøvågen» datert 30. september Rådmannen sin kommentar: Det vert å ta inn litt om metode for utgreiing av tema infrastruktur, trafikk og transport i planprogrammet. Rådmannen tek til vitande at det i arbeidet med planframlegg må settjast av nok areal til utbetring av veg og utviding av veg, samt plass til gang/sykkelveg.

43 Konklusjon Merknadene til oppstart og planprogram er gjennomgått og kommentert. Det klargjort at utarbeiding av kommunedelplan for Bøvågen er ein ny planprosess. Det er også klargjort at kunnskapsgrunnlaget frå arbeidet med den avslutta områdeplanlegginga skal nyttast vidare i dette planarbeidet. Planprogrammet er revidert med omsyn til merknadene. Det er særleg gjort utvidingar i høve til kapittelet som handlar om avgrensingar. I tråd med merknadene er det lagt inn fleire utgeiingstema og noko meir informasjon om metodikk og tematikk. Her ei kort oppsummering av endringspunkta: KU er no omtala i planprogrammet Den demografiske utviklinga i kommunen er nemnd. Dei skjerpa krava i høve til jordvern er omtala i programmet. Utgreiingstema som no er med i planprogrammet: Infrastruktur, trafikk og transport Støy Sentrumsutstrekning, Handel Utbygging Kulturminner Næringsutvikling Ros Folkehelse Naturmangfald Universell utforming Rådmannen konkluderer med at revidert planprogram er eit godt styringsdokument for den vidare planlegginga. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Radøy kommunestyre godkjenner planprogram for kommunedelplan Bøvågen (arealplanid ) revidert Vedtaket har heimel i Plan og Bygningslova Formannskapet i Radøy - 107/2016 FS - handsaming: Formannskapet vedtok samrøystes rådmannen sitt framlegg til vedtak. FS - vedtak: Radøy kommunestyre godkjenner planprogram for kommunedelplan Bøvågen (arealplanid ) revidert Vedtaket har heimel i Plan og Bygningslova Vedlegg: Revidert_Planprogram 11_2016

44 RADØY KOMMUNE PLANPROGRAM FOR KOMMUNEDELPLAN FOR BØ Planprogram november 2016

45 KDP for Bø INNHALD: INNLEIING... 2 KVA ER EIT PLANPROGRAM?... 2 MÅL FOR PLANARBEIDET... 2 OVERORDNA FØRINGAR OG RAMMER FOR PLANARBEIDET... 3 HOVUDPUNKT I RADØY KOMMUNE SIN GJELDANDE AREALPOLITIKK... 3 GJELDANDE AREALPLANAR... 3 REGIONALE FØRINGAR OG RAMMER... 4 NASJONALE FØRINGAR OG RAMMER... 5 KOMMUNEDELPLANEN SINE FOKUSOMRÅDE... 6 PLANKART OG FØRESEGNER... 6 PLANKRAV... 6 KULTURMINNE... 7 BYGDE EIGEDOMAR I LNF-OMRÅDA... 7 KYST OG STRANDSONA... 7 AVGRENSINGAR... 7 ORGANISERING AV ARBEIDET...10 INFORMASJON OG MEDVERKNAD...10 PROSESS OG FRAMDRIFT...11 ORDLISTE

46 KDP for Bø INNLEIING Gjeldande kommuneplan vart vedteke kort tid etter at ny plan- og bygningslov tredde i kraft. Radøy kommune var tidleg ute blant dei om utarbeidde ny plan etter ny lov og hadde difor få erfaringar å byggje på. Kommuneplanen som vart vedteke 29. september 2011 var moderne og oppdatert og stetta krava i plan- og bygningslova på vedtakstidspunktet, men planar må reviderast i takt med utvikling av samfunnet, endring i lovar og regla og gjennom praktisk bruk. Ein kommunedelplan for Bøvågen vil vere ein oppdatering av kommuneplanen for det aktuelle området. I arbeidet med planstrategi for Radøy kommune var det avdekt trong for å lage ein områdeplan for Bøvågen. I planstrategien for Radøy kommune side 10 vart områdeplan for Bøvågen sett opp med oppstart i 2012: Større reguleringsplanar /områdeplanar skal følgje opp intensjonane i kommuneplanen sin arealdel. Utvikling av tettstadene Manger og Bøvågen bør skje i overordna planar og kan detaljerast i områdeplan. Ein områdeplan skal gje svar på infrastruktur- og samordningsspørsmål og kan nyttast for å regulere område som elles ikkje vert regulert (eksempelvis om det er mange grunneigarar med små teigar som ikkje vil lage eigen reguleringsplan for sin eigedom). Arbeidet med områdeplanen vart satt i gang, men på fyrste høyring kom det innspel som gjorde at kommunen no vil endre plantype frå områdeplan til kommunedelplan. Dette krev ny planprosess og oppstart av ny plan. Det er naturleg at store delar av kunnskapsgrunnlaget frå områdeplanarbeidet vert nytta og gjenbrukt i arbeidet med ny kommunedelplan. Plan- og bygningslova krev at ein ved utarbeiding av kommunedelplan vedtar planprogram. Kva er eit planprogram? Planprogrammet skal gjere greie for føremålet med planarbeidet, både for eigen organisasjon og for høyringsinstansane. Planprogrammet avklarar kva planlegginga skal handle om og korleis den skal gjennomførast. Det vil seie konkretisering av mål, trong for utgreiing og ein plan for involvering og medverknad frå ålmenta, innbyggjarar, lag, organisasjonar og høyringsinstansar. Planprogrammet skal bidra til ein meir føreseieleg og effektiv planprosess. Forslag til planprogram skal handsamast politisk og sendast på høyring. Etter høyringa skal politikarane vedta det endelege planprogrammet, og arbeidet med revisjon av kommuneplanen kan ta til. Mål for planarbeidet Kommuneplan for Radøy kommune vart vedteke i kommunestyret 29. september Kommunedelplan for Bø er ein revisjon av arealdelen av kommuneplanen for Bø-området. Kommunedelplan for Bøvågen skal leggje til rette for vidare utvikling av Bø som tettstad. Bøvågen er allereie ein tettstad med gode kvalitetar. I tillegg til rikelig tilgang til fine friluftsområde både på land og til sjøs har bygda eit aktivt organisasjonsliv, nytt idrettsanlegg med fleirbrukshall og skule med 2

47 KDP for Bø kapasitet til fleire elevar. Der er daglegvarebutikk, trelast og lokale næringar som gjev arbeidsplassar i området. Mål for planarbeidet er å leggje til rette for byggjeområder, særleg for nye heilårsbustader, og ein revitalisering av sentrumsområdet i Bøvågen. Samstundes skal arealbruksendringar implementerast. Planarbeidet vart starta opp som Områdeplan for Bøvågen og det er eit mål å vidarefør høg detaljeringsgrad til kommunedelplanen. Kommunedelplan skal søkje å utdjupe kommuneplanen, og planen skal vere eintydig og opne for fortetting i allereie bygde område. Planen skal ha særleg fokus på samordning av overordna infrastrukturtiltak og grøntområde. I tillegg er det fleire eldre planar i Bøvågen som gjev tolkningsutfordringar og treng samordning og oppdatering. Planarbeidet skal vise om nokre eldre reguleringsplanar, for allereie utbygde områder, kan opphevast. OVERORDNA FØRINGAR OG RAMMER FOR PLANARBEIDET Hovudpunkt i Radøy kommune sin gjeldande arealpolitikk Kommunestyret i Radøy kommune vedtok 8. september 2005 overordna føringar som er utgangspunkt for prosessen med ein revisjon av kommuneplan. Desse føringane er vidareført i Kommuneplan for Radøy kommune side 5: Kommuneplanen skal fastsetje rammer for detaljstyring og kvar einskild avgjer, slik at vi som bur og arbeider i kommunen saman kan nærme oss felles målsetjingar: ei berekraftig samfunnsutvikling som sikrar livskvalitet og livsgrunnlag i dag og for komande generasjonar aktiv deltaking i utviklinga for alle som bur og arbeider i kommunen sikre og gode oppvekstvilkår for barn og unge Hovudlinene i gjeldande kommuneplan er, jf. kommuneplanen side 9, å ta vare på og sikre: verdifulle produksjonsareal for landbruket, jord og skog verdifulle kulturlandskapsområde grøntstrukturane rundt vatn- og sjøvassdraga verneverdige bygningsmiljø/kulturminne verdifulle areal for det biologiske mangfaldet og friluftslivet born og ungdom sine leike- og oppvekstområde Gjeldande arealplanar Vedtekne kommuneplanar, kommunale temaplanar og reguleringsplanar legg føringar for arbeidet med kommunedelplan for Bø. Gjeldande kommuneplan er Kommuneplan for Radøy kommune : 3

48 KDP for Bø Gjeldande reguleringsplanar i området er: Planid Bøvågen Planid Bøneset, del av gnr 24 bnr 17 Planid Bøvågen bustadfelt Planid Nordbø Planid Bø- del av gnr 24 bnr 2 og 8 Planid Bø reguleringsendring Planid Leitevågen Planene er tilgjengeleg på i det kommunale planarkivet (Braplan). Regionale føringar og rammer Frå Hordaland fylkeskommune er det fylkesplan, fylkesdelplanar og regionale planar som legg føringane. Fylkesmannen i Hordaland har uttalt sine arealpolitiske mål i arealstrategiar, Trendar for Hordaland: Endringar i nærings- og yrkesstruktur Auka sentralisering med vekst i Bergensregionen demografisk utvikling med fleire eldre i befolkninga og ein eldre arbeidsstyrke Større bu- og arbeidsregionar Aukande fritidsforbruk og fokus på stadkvalitetar Miljø og klimaendringar 4

49 Aukande ulikskapar blant distriktsområda Globalisering Framleis rask teknologisk utvikling Auka migrasjon Auke i utdanningsnivå KDP for Bø Fylkestinget vedtok regional planstrategi for Fylkesutvalet vedtok å starte opp arbeidet med planstrategi for Førebels er det peikt på følgjande utfordringar som skal drøftast i sjølve strategiprosessen: Relevant kompetanse Grønt skifte i næringslivet Effektiv og miljøvenleg transport og kommunikasjon Eit inkluderande samfunn Arealøkonomisering Nasjonale føringar og rammer Det er lagt mange føringar for planarbeidet i kommunen gjennom plan- og bygningslova, sentrale forskrifter, rikspolitiske retningsliner (RPR), stortingsmeldingar, brev og rundskriv frå miljøverndepartementet. Desse ligg til grunn for planlegging i Radøy kommune, og i den grad dei er aktuelle for planarbeidet, vil dei verte tekne i bruk. Dette gjeld spesielt: Forskrift om konsekvensutgreiing RPR for born og planlegging RPR for samordna areal- og transportplanlegging RPR for strandsoneforvaltning Det er den 12. juni 2015 vedteke føringar som gjeld nasjonale forventningane til kommunalt planarbeid: Gode og effektive planprosessar Enklare regelverk og betre samarbeid Målretta planlegging Auka bruk av IKT i planlegginga Forventningar frå regjeringa Bærekraftig areal- og samfunnsutvikling Eit klimavennleg og sikkert samfunn 5

50 KDP for Bø Aktiv forvaltning av natur- og kulturminneverdiar Framtidsretta næringsutvikling, innovasjon og kompetanse Forventningar frå regjeringa Attraktive og klimavennlege by- og tettstadsområde Samordna bustad-, areal- og transportplanlegging Eit framtidsretta og miljøvennleg transportsystem Levande by- og tettstadssenter Helse og trivsel Forventningar frå regjeringa KOMMUNEDELPLANEN SINE FOKUSOMRÅDE I arbeidet med ny kommunedelplan som no vert sett i gang vert det lagt vekt på følgjande fokusområde: 1. modernisering av krav til plan i nye byggjeområde 2. sikring av kulturminne 3. bygg i LNF-områda 4. bruk og vern av strandsona 5. tilrettelegging for gjennomgåande og samanhengande grøntområde for ålmenta 6. infrastruktur PLANKART OG FØRESEGNER I plankartet er infrastruktur, strandsone, byggjeområde og dei grøne fellesområda som skal ha fokus. I tillegg skal føresegnene skrivast om slik at dei er konsistente, i samsvar med plankartet og utdjupande. Plankrav I gjeldande kommuneplan er det satt krav om detaljregulering på dei fleste nye byggjeområde. Det har vist seg å vere eit ambisiøst krav som gjev mange dispensasjonssøknadar. I revisjonen vil me no gå igjennom alle områda med plankrav og vurdere desse på ny. Eventuelle endringar må gjerast i plankartet ved at omsynssone med plankrav vert tekne ut. I føresegnene må ein sikre at plankrav er konsistente. Kulturminne Kulturminne er teikna inn på kommuneplankartet og vert omtala i føresegnene. Føresegnene har vist seg å ikkje vere tydelege nok for å sikre kulturminne. Arbeid med Kulturminneplan for Radøy er starta opp, men det er viktig at kulturminne vert sikra og i kart med tilhøyrande føresegner. 6

51 Bygde eigedomar i LNF-områda KDP for Bø Radøy kommune har store område satt av til arealføremål landbruk, natur og friluftsliv LNF. Her gjeldt eit generelt byggje- og deleforbod til andre arealføremål. Kommunen handsamar kvart år mange dispensasjonssaker på allereie bygde eigedomar og ynskjer å sjå på korleis ein kan planleggje betre for på den måten søkje å unngå mange av dispensasjonane. Me legg vekt på at kommunedelplanen skal syne ein langsiktig strategi for utbygging, samstundes som det er fornuftig at eksisterande eigedomar må kunne vedlikehaldast og utviklast. Det er ikkje heimel i plan- og bygningslova for å leggje føresegner til dei reine LNF-områda om tiltak til andre føremål enn landbruk, natur og friluftsliv og endringar krev difor at me legg inn LNF-område med spreidd eksisterande heilårsbusetnad tillat i plankartet. Desse sonene vil få eigne føresegner som seier kva som er lov utan dispensasjon. Arbeidet med delrevisjon av kommuneplanen som gjeld same tema er satt i gang. Grøne areal Dei grøne områda i plan er ofte fellesområde ope for ålmenta. I Bøvågen er det relativt store og fine friområde. Desse vil ein vurdere for å behalde grøne korridorar ut til gode rekreasjonsområde for folk som bur og ferdast i området. Kyst og strandsona I 100-metersbeltet langs sjø er det eit nasjonalt byggje- og deleforbod forvalta av kommunen, jf. plan- og bygningslova 1-8. Strandsonevernet kan forenklast ved at kommunen definerer ein lokal byggjegrense frå sjø eller ei funksjonell strandsone. Den funksjonelle strandsona kan vere meir eller mindre enn 100-meter frå sjø. Funksjonell strandsone skal definerast ved at ein tek omsyn til samspelet mellom sjø og land; både økologisk, estetisk, landskapsmessig og bruksmessig. Det er viktig at kommunen definerer lokale byggjegrense mot sjø. Nye tiltak i sjø, trong for småbåthamner og naustområde vil også verte vurdert i samband med arbeidet med revidert kommunedelplan for Bø. Konsekvensutgreiing (KU) og ROS Det skal utarbeidast KU for all ny arealbruk i planområdet. KU vil verte utført etter reglane i KU forskrifta 7. Konsekvensutrgreiinga skal tilpassast og vera relevant for dei beslutningar som vert teke i planen. Konsekvensutgreiinga vil ta utgangspunkt i kjend kunnskap og mogeleg oppdatering av denne. I samanheng med KU skal det utarbeidast ROS analyse for ny arealbruk. ROS skal nytta vedtekne akseptanse parametre for kommunen og nytta kommuneros som rettesnor. AVGRENSINGAR Gjeldande kommuneplan vart utarbeidd rett etter innføring av ny plan- og bygningslov. Erfaring med planen er at den er god på mange område, men har potensiale for å verte betre. Det er viktig med ein oppdatering slik at me har ein funksjonell arealplan på kommuneplannivå. Kartfesting av heilårsbustadane på frådelte eigedomar i LNF-områda vil krevje ein del ressursar. Desse vil verte prioriterte og me tek difor ikkje med andre bygg i LNF-områda, som til dømes 7

52 fritidsbustader som er ein veldig ueinsarta gruppe. I Bøvågen er det ynskje om flest mogeleg heilårsbustader heller enn fritidsbustader. KDP for Bø LNF-områda skal framleis vere LNF, men det vert lagt soner for spreidd busetnad tillat i område der det er bygd med heilårsbustader. Planen treng ikkje skilje på heilårsbustader og våningshus, men våningshus og tun på gard i drift er i tråd med LNF-føremålet og kan søkje om ulike tiltak utan å måtte søkje om dispensasjon. Kommuneplanen har nokre område LNF-spreidd busetnad tillat. Dei er allereie vist i kartet og har eigne føresegner i punkt i kommuneplanen. Føresegna gjeldt ikkje i 100-metersbeltet langs sjø. Det siste vil verte vurdert i samband med å fastsette funksjonell strandlinje. Etter revisjonen skal planen stemme med terrenget og dagens situasjon, den skal vere i samsvar med dispensasjonar og løyve gjeve sidan vedtak på kommuneplanen i Me vil og gjere ei vurdering av «eksisterande» og «framtidige» arealføremål. Tidlegare er det praktisert å leggje alle nye arealføremålsområde som «framtidige». Det korrekte er å leggje alle dei som ikkje er påbyrja eller realiserte som «framtidige». Utgreiingsbehov Funksjonell strandsone Det vert behov for å innhente detaljerte opplysningar om noverande bygg og terrengtilhøve, samt om naturmangfald der ein vil endre på det generelle 100- metersbeltet. Utgreiingsbehovet vil verte dekt ved synfaring og søk i kjente kjelder. «Føre-var- prinsippet» i naturmangfaldslova 9 vil vere styrande. Metodikk for funksjonell strandsoneanalyse: Vurdering er utvida der strandsona inngår i ein større samanheng enn 100-metersbeltet, slik som samanhengande landskapsform, eller i grendene der opne kulturlandskap og landskapsrom omfattar eit heilskapleg område frå fjord til ei klar grense mot veg, skog eller bygnad. Der strandsona har ein hellingsgrad over 25 grader over lengre strekk er den vurdert som utilgjengeleg. Vurderingstema som skal nyttast i kartlegging av funksjonell strandsone er: 1. Naturmangfald (DN naturtypar naturbase, MD art naturbase) Biologisk mangfald, Område verna etter naturvernlova (naturmangfaldlova) Område registrert med viktig biologisk mangfald (naturtypar, viltkartlegging) Anna biologisk mangfald som er uregistrert, større vassdrag. 2. Landskap ( t.d. urørd natur, topografi, landskapsrom, Norge i bilder, SSB tilgjengeleg strandsone) Landskapsområde Landskapsrom Landemerke 3. Kulturminne (Sefrak-data, N20 kulturminne) SEFRAK Kulturmiljø Automatisk freda kulturminne 4. Friluftsliv (DN statlig sikra, SSB tilgjengeleg strandsone, turstiar) Statleg sikra friluftsområde Regionale friluftsområde Lokale friluftsområde Lokale badeplassar/friområde/turstiar 8

53 5. Landbruk (Norge i bilder, N20 AR5) Dyrka mark Viktige område for landbruk KDP for Bø Infrastruktur (N20 bygg, veg og vassdrag) Veg Busetnad Sjøtilknytt bygningsmiljø Grense for funksjonell strandsone vil vera grunnlag for vurdering av byggegrense mot sjø og vassdrag. Støy Statens vegevesen sine støysonekart skal gje grunnlag for eventuel omsynsone for støy langs hovudvegane. Anna støy vert vurdert i KU. Retningslinje T-1442/2012 for behandling av støy i arealplanlegging skal leggast til grunn for planlegginga. Trafikk og transport Metode for enkel utgreiing: 1. Identifisera forutsetnader og dagens trafikksituasjon. 2. Sjå nærare på trafikktrygleiken og tilbodet for gåande og syklande 3. Kva er den noverande situasjonen for mjuke trafikantar? 4. Kva er status for trafikkulukker i planområdet? 5. Stipulera framtidig trafikkmengd og utgreie mogeleg framtidig trafikkavvikling. 6. Gjera ei enkel støyvurdering. 7. Mogelege endringar i støykartet etter planlagt utbygging. 8. Konklusjon for bruk i planlegginga. Bornetråkkregisgtrering Denne er foretatt for kartlegging av born og unge sine ferdselsvanar og leikeområdar. Resultata frå kartlegginga vil verte brukt som grunnlag i planlegginga. Demografi og utbygging Graden av utbygging skal haldast opp mot andre område i kommunen. Det skal utgreiast korleis ulike planar vil kunne påverke kvarandre. Utgreiinga skal gje grunnlag for disponeringa av utbyggingsareal i planen. Utgreiinga skal og gje indikatorar for kva type utbygging det skal planleggast for. Dette kan til dømes vera ei tett og låg utbygging. Handels og Næringsutvikling I samband med avgrensing av sentrum og og avgrensing av areal til eksisterande og ny næring skal det lagast ein arealoversikt. Det skal kartleggast kva areal som er i bruk til eksisterande handel og næring. Ut frå avgrensing av sentrum med privat og offentleg verksemd skal det settjast av turvande areal for vidareutvikling av desse. Kulturminner Det er fleire kjende automatisk freda kulturminne i planområdet, både på land og i sjø. Området har høgt potensiale for funn av ukjende automatisk freda kulturminne både på land og i sjø. Det skal utarbeidast eit eige dokumentasjonsvedlegg der kulturminna vert omtalte, verneverdiane vurderte og teke omsyn til. Radøy kommune arbeider med kulturminneplan, og kulturminneregistreringa frå den planlegginga vil inngå i både arbeidet med kulturminneplanen og denne kommunedelplan. 9

54 KDP for Bø Folkehelse Arbeidet med folkehelse i planlegginga skal forankrast i kommuneplanen sin samfunnsdel. Det skal leggast vekt på at alle fag og sektorar får delta aktivt i utforminga av planen. I dette arbeidet vil mellom anna internt planforum vera viktig. Naturmangfald Naturmangfaldslova 8-12 vurdering skal gjerast for hele planen. Med særleg vekt på vurdering av ny arealbruk. I vurderingane skal nyttast tilgjengeleg kunnskapsgrunnlag som til dømes naturbase, Artskart, Rovdata, Mareano, INON, Raudlister og Naturindeks m.fl. Jordvern Områder som har arealbruk LNF skal i hovudsak ikkje omdisponerast. Jordlova gjeld i desse områda. Om omsynet til stadutvikling er sterkt kan det vurderast om LNF areal kan takast i bruk, men det skal det skal utøvast eit sterkt jordvern i samsvar med Nasjonale forventningar til kommunal planlegging. Universell utforming Uavhengig av arealføremål kan det knytast føresegner til planen. I tråd med Pbl 11-9 Nr. 5. bør ein vurdera føresegner om funksjonskrav, som universell utforming og tilgjenge til bygningar og areal. Universell utforming kan leggast til grunn for alle arealføremål som er lista i Pbl Særleg viktig er bygnad og anlegg, samferdselsanlegg og teknisk infrastruktur og grøntruktur. ORGANISERING AV ARBEIDET Kommunestyret er vedtaksorgan og sett ned ei eiga styringsgruppe som skal delta aktivt i planprosessen og leggje framlegg til plan ut til offentleg høyring. Styringsgruppa vert formannskapet. Administrasjonen i Radøy kommune er sekretær i arbeidet og skriv alle dokument undervegs i planarbeidet, samt utformar framlegg til planskildring, føresegner og ny arealdel med nytt plankart. Det vert organisert arbeidsgrupper på fagnivå i administrasjonen for å kvalitetssikre arbeidet og syte for å få fram relevante problemstillingar og framlegg til løysing av desse. Internt Planforum vil verte orientert om planlegginga og vil bli nytta i høve til faglege innspel. INFORMASJON OG MEDVERKNAD Det er kommunen sitt ansvar å leggje til rette for ein demokratisk prosess og medverknad, særleg for dei svake grupper i samfunnet. Kommunen søkjer samarbeid med enkeltpersonar, næringsliv og organisasjonar som vil gje innspel til kommunedelplanen. 10

55 KDP for Bø Det vil bli arrangert møte med særskilde grupper, ope kontordagar og eventuelt bygdemøte. Kommunen har ansvar for god medverknad i planprosessen. Kommunen har eit spesielt ansvar for å sikre at det vert teke omsyn til barn og unge sine interesser i planarbeid. Det er ynskjeleg å kartleggje behov saman med skule og barnehage. Kommunestyret har oppnemnt ei eiga gruppe som skal tale barn og unges sak i plansaker og denne gruppa vil verte tatt med på råd i planarbeidet. Ungdomane er representerte i Ungdomsrådet og det vert oppretta kontakt her. Det same vert det med råd for menneske med nedsett funksjonsevne og eldrerådet. Einingsleiarane er invitert spesielt til å delta i prosessen og det vert fleire møte med desse. Frivillige lag og organisasjonar og næringslivet kan og vere viktige medspelarar. Samarbeidet med regionale sektororgan skjer ved diskusjonar og innspel, i møte i planforum og ved direkte kontakt. For å gjere arbeidet kjent og få folk til å delta i prosessen vil kommunen aktivt nytte kommunen sine heimesider og lysingar i lokale avisar. I tillegg får alle høringsinstansar dokument tilsendt. PROSESS OG FRAMDRIFT Arbeidet med ny kommunedelplan for Bø skal gjennomførast i 2016 og Ein legg opp til slutthandsaming haust Handling Tidsrom Aktørar Oppstartsmelding og planprogram, med høyringsfrist Fastsetting av planprogram mars 2016 november 2016 Styringsgruppa med administrasjonen. Høyringsinstansar, innbyggjarar i Radøy Kommunestyret Utarbeiding av planforslag Vinter 2016 /2017 Administrasjonen 1.gongsbehandling av planforslag for høyring Vår 2017 Styringsgruppa Høyring/offentleg ettersyn Vår 2017 alle Handsaming og vurdering Vår -sommar 2017 Styringsgruppa Slutthandsaming August/Sept 2017 Kommunestyret Kunngjering Sept 2017 Det vert i tillegg lagt opp til jamlege møte i styringsgruppa, møte med eldreråd, ungdomsråd og råd for menneske med nedsett funksjonsevne, samt gruppa som representerer born i plansaker. 11

56 ORDLISTE KDP for Bø Arealplanar delast inn i kommuneplan, kommunedelplanar og reguleringsplanar. Reguleringsplanar delast igjen i områdeplan og detaljplan, og kan vere private eller offentlege. Arealdelen av kommuneplanen skal fastsetje hovudtrekka for korleis areala skal brukast og vernast, og kva viktige omsyn som må vurderast ved disponering av areala og korleis areala samla sett skal disponerast for å nå måla for samfunnsutviklinga. I tillegg til å ha ein arealplan for heile kommunen, kan kommunen utarbeide kommunedelplanar for delområde. Ein arealdel omfattar arealkart, føresegner og ei planskildring med konsekvensutgreiing, jamfør 4 2 andre ledd. Jamfør 1 5, som viser til at ein vedtatt plan skal leggast til grunn for vidare planlegging og forvaltning mv., og til 11 6 om at kommuneplanens arealdel er bindande for framtidig arealbruk. Arealføremål set nemningar på kva areal, område, skal kunne nyttast til, som t.d. heilårsbustader. Einebustad, tomannsbustad og andre bustadtypar vert definert som i rettleiaren grad av utnytting frå Miljøverndepartementet (T-1459). Fritidsbustader er bygningar nytta til overnatting i samband med privat fritidsbruk. Bygningar nytta til utleige/næring kjem inn under arealbruksføremålet fritids- og turistføremål. Funksjonell strandsone er landområde som står i direkte samspel med sjøen når det gjeld biologisk mangfald, friluftsliv, landskap og kulturmiljø. Dette er kommunen si vurdering av kva som er den mest verdifulle strandsona og grenselina er nytta som avgrensing for framtidige byggeområde og spreidd utbygging i LNF-område. LNF landbruk, natur og friluftsliv arealføremål i plan LNF spreidd eksisterande - landbruk, natur og friluftsliv med spreidd eksisterande busetnad tillat LNF spreidd - landbruk, natur og friluftsliv med spreidd ny busetnad tillat Næringsområde er område som skal nyttast til føremål som industri, handverk- og lagerverksemd, kontor og hotell. Næringsverksemd som er nemnd som eige føremål i lova kjem ikkje under næringsområde (t.d. kjøpesenter, forretning, tenesteyting). Nødvendige tiltak i landbruket vert definert som i rettleiar for Landbruk +, T-1443:2005. Plandokument er planskildring, arealplankart og føresegner. ROS-analyse risiko analyse for uønska hendingar. Revidert versjon

57 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 108/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Jarle Landås 16/ /14588 Politisk reglement 2016 Saksopplysingar: Bakgrunn Kommunelova 39 nr. 1 bestemmer at det er kommunestyret som vedtek reglement forsakshandsaminga i folkevalde organ. Etter Kommunelova 39 nr. 2 skal kommunestyret innan 31. desember året etter at kommunestyret vart konstituert, gjera vedtak om reglement for delegasjon av avgjerdsmyndigheit og for innstillingsrett. Sist vedteke reglement gjeld inntil nytt reglement er vedteke. Gjeldande politisk reglement er frå januar Kommunelova 40 nr. 5 pålegg alle kommunar å vedta eit slikt reglement om folkevalde sin innsynsrett. I forslag til politisk reglement er det derfor sett inn nytt reglement om kommunestyret og andre folkevalde organ sin rett til innsyn i saksdokument. Reglementet byggjer på rettleiande normalreglement utarbeidd av Kommunal- og moderniseringsdepartementet. Det er dessutan sett inn oversikt over politisk styringsstruktur og plass til reglement for byggenemnda. Når det gjeld byggenemnda er det trong for gjennomgang av reglementet og rådmannen kjem tilbake til dette i eiga sak. Reglementet vil etter politisk handsaming bli sett inn i det politiske reglementet. I reglement for kommunestyret er det foreslått nokre endringar knytt til spørjetimen. Erfaringar har vist at ein halv time er rikeleg med tid til spørjetimen. Ved å setja som hovudregel at spørjetimen skal vara ein halv time,vil det letta planlegging av tidsdisponeringa for gjennomføring av kommunestyret. Samtidig opnast det opp for at spørjetimen kan vara lengre dersom det føreligg forhold som tilseier dette. Det er sett opp ein frist for at alle spørsmål skal vera avklara med ordførar seks timar før møtet. Dette for å kunna vita kva som skal bli tatt opp frå talarstolen i kommunestyret og for så godt som mogleg å kunna førebu svar. Det er viktig å merka seg atkommunestyret sine medlemmar ikkje er bunde av ein slik frist, då alle medlemmar vil kunna retta førespurnader i møtet, sjå 20 i reglementet. I dokumentet for øvrig er det gjort nokre få justeringar. Blant anna er det tatt vekk noko unødig tekst, men utan at dette har innhaldsmessige endringar. Rådmannen har motteke få politiske signal på ønska endringar av delegert mynde i gjeldande

58 reglement. Det er kome eit politisk innspel som er innarbeidd i delegering til hovudutvalet. Vurdering Kommunestyret skal vedta politisk reglement innan året etter kommunestyreval. Utkast til reglement er i stor grad ei vidareføring av gjeldande reglement, men med nokre tilføyingar og mindre språklege endringar. Utkast til reglement vurderast som godt eigna til å vera styrande dokument for sakshandsaming og delegert mynde. Konklusjon Framlegg til politisk reglement leggast fram for politisk drøfting og vedtak Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Framlegg til politisk reglement med delegering til politiske organ og med delegering av mynde til rådmannen, vert godkjent slik det ligg føre. Formannskapet i Radøy - 108/2016 FS - handsaming: Rådmann Jarle Landås orienterte om framlegg til endringar i politisk reglement, mellom anna knytt til teieplikt og kommunestyret sin innsynsrett. Rådmannen har i forslag til reglement for kommunestyret gjort framlegg om endringar i ordninga med spørjetimen. Ved å setja som hovudregel at spørjetimen skal vara ein halv time, vil det letta planlegging av tidsdisponeringa for gjennomføring av kommunestyret. Samtidig opnast det opp for at spørjetimen kan vara lengre dersom det føreligg forhold som tilseier dette. Det er sett opp ein frist for at alle spørsmål skal vera avklara med ordførar seks timar før møtet. Dette for å kunna vita kva som skal bli tatt opp frå talarstolen i kommunestyret og for så godt som mogleg å kunna førebu svar. Rådmannen peika på at kommunestyret sine medlemmar ikkje er bunde av ein slik frist, då alle medlemmar vil kunna retta førespurnader i møtet ( 20 i reglementet). "Jordlovssaker med særleg fokus på saker som kan gje negativt utfall" er eit nytt punkt knytt til hovudutval for plan, landbruk og teknisk sin delegerte mynde i saker av prinsipell verde. I det reviderte politiske reglementet er det også gjort ein del tekstlege innstramingar samanlikna med det som har vore gjeldande reglement fram til no. Formannskapet vedtok samrøystes rådmannen sitt framlegg til vedtak. FS - vedtak: Framlegg til politisk reglement med delegering til politiske organ og med delegering av mynde til rådmannen, vert godkjent slik det ligg føre. Vedlegg: POLITISK REGLEMENT og delegering 2016 utkast (107071)

59 POLITISK REGLEMENT FOR RADØY KOMMUNE MED DELEGERING TIL POLITISKE ORGAN og DELEGERING AV MYNDE FRÅ KOMMUNESTYRET TIL RÅDMANNEN Utkast

60 1 Innleiing Politisk styringsstruktur Reglement for kommunestyret Reglement for formannskap og hovudutval for plan, landbruk og teknisk Kommunestyret og andre folkevalde organ sin rett til innsyn i saksdokument Reglement for byggenemnd i Radøy kommune Delegering av mynde frå kommunestyret til rådmann Økonomireglement Innleiing Kommunestyret er kommunen sitt øvste organ med overordna ansvar for heile kommunen si verksemd. Kommunestyret gjer vedtak på kommunen sine vegne så langt ikkje noko anna følgjer av lov eller vedtak om delegering av mynde til formannskap, hovudutval, anna politisk organ eller rådmannen, jf. kommunelova 6. Kommunestyret fastset ved reglement nærare reglar for sakshandsaminga i folkevalte organer, jf. Kommunelova 39 nr. 1. Det er ikkje praktisk mogleg for kommunestyret å sjølv utøve mynde på alle område slik at det er føresett delegering av mynde frå kommunestyret. Delegering betyr overføring av mynde. Den som delegerer beheldt sjølv mynde til å ta kunne ta avgjerd og har ansvar for på kva måte den delegerte nyttar delegert mynde. Ansvaret kan ikkje delegerast vekk. Endring: Politisk reglement tek til å gjelda frå vedtaksdato og skal reviderast av kommunestyret ved behov men minst ein gong i kommunestyreperioden og innan 31.des året etter at kommunestyret vart konstituert, jf. kommunelova 39 nr. 2. 2

61 2 Politisk styringsstruktur 3

62 3 Reglement for kommunestyret Kap. 1. Samansetjing og oppgåver 1. SAMANSETJING Kommunestyret i Radøy kommune har 25 representantar 2 KOMMUNESTYRET SINE OPPGÅVER Vedta - Målsetjingar - Årsmelding - Rekneskap - Økonomiplan - Årsbudsjett - Kommuneplan sin langsiktige del med handlingsplan - Planar etter særlovgjeving - Standard på kommunale tenester - Lån ut over det som er føresett i vedteke budsjett - Garanti for andre sine økonomiske plikter. - Val av kontrollutval og ordning av revisjonen, mottaking av rekneskapsutgreiingar og utgreiingar om drifta. - Tilsetjing av rådmann. - Høyring/uttale frå statleg, fylkeskommunalt eller interkommunalt organ, og som kan få vesentleg innverknad for den kommunale organisering og drift. - Andre sakar etter innstilling frå formannskap og faste utval. Delegere mynde til formannskap, faste utval og rådmann Kap. 2 Sakshandsamingsreglar for Kommunestyret Kommunelova kap. 6 fastset sakshandsamingsreglar for folkevalte organ når det gjeld møteprinsipp, møtebok, opne eller lukka møter, fastsetting av møter, sakliste, innkalling, møteleiing, vedtak, endring av saksliste, førespurnader, avstemmingar mm. Reglane gitt i dette reglement er utfyllande til kommunelova sine reglar. 3 SAKSFØREBUING FOR KOMMUNESTYRET Med unnatak av dei saker som gjennom særlover skal handsamast på annan måte, jf. m.a. kontrollutvalet sine oppgåver, har rådmannen ansvar for at dei sakene som skal førehavast av kommunestyret er førebudde på forsvarleg vis i samsvar med lov, reglement eller anna bindande føresegn, jf. kommunelova 23, pkt. 2. Formannskapet og Hovudutval for plan, landbruk og teknisk gjev tilråding direkte til kommunestyret i alle saker som skal førehavast av kommunestyret og som høyrer til eitt av desse utvala sitt arbeids- og ansvarsområde. Slik tilråding krevjast likevel ikkje når saka gjeld val eller tilsetjing. Kommunestyret kan oppretta sakskomitear for særskilde saker som innanfor fastsett mandat gjev tilråding direkte til kommunestyret. Kommunestyret kan som ledd i arbeidet sitt 4

63 halda temamøte og opne høyringar. Det same kan sakskomiteane om dei finn det føremålstenleg. Kommunestyret kan senda saker til høyring til utanforståande organ som t.d. grendeutval/bygdelag. Ordføraren har ansvar for at saksdokument vert sendt medlemmer og varamedlemmer i kommunestyret og elles til dei som i kraft av stilling eller funksjon skal ha desse dokumenta. 4 INNKALLING TIL MØTE OG UTLEGGING AV SAKSDOKUMENT Kommunestyret held møte etter eiga eller ordføraren si avgjerd. Ordinære møte i kommunestyret og i hovudutvalet skal samordnast i ein felles møteplan. Ordføraren kallar kommunestyret saman. Innkallinga skal innehalda opplysning om tid og stad for møtet, oppgåve over dei sakene som skal førehavast og opplysning om kvar dokumenta ligg til ettersyn. Saksdokument/innstillingar som er merka fortruleg, konfidensiell eller liknande skal berre sendast/leverast ut til dei som skal ha slike dokument for å kunne ta stode i saka. Ordføraren kan avgjera at dokument som kan unntakast frå offentleggjering, ikkje skal sendast medlemmene eller leggjast ut til ettersyn. Dei som mottek dokument som er merka på denne måten, pliktar å teia om det dei får kjennskap til. Dei skal levera dokumenta attende til formannskapskontoret i kommunen når saka er ferdig handsama. Innkalling til møte skal kunngjerast på kommunen si heimeside. Innkalling og kunngjering med saksdokument skal som regel skje med ein frist på minst ei veke. Andre fristar i lov eller bindande føresegn går framom. 5 MØTEPLIKT, FORFALL OG INNKALLING AV VARAMEDLEMMER Den som er vald som medlem i kommunestyret, pliktar å delta i kommunestyret sine møte, med mindre vedkomande har gyldig forfall. Medlem eller innkalla varamedlem som grunna lovleg forfall ikkje kan ta del i møtet, skal utan opphald melda frå til sørvistorget som straks kallar inn varamedlem på ordføraren sine vegne. Varamedlem skal også kallast inn når ordføraren er kjend med at nokon må forlata møtet som ugild i ei sak som skal førehavast. Må nokon grunna lovleg forfall forlata møtet, skal varamedlem om mogeleg kallast inn og overta plassen. Ingen kan gå frå møtet før sak som er teke opp til førehaving, er sluttført. Om medlem eller høgare rangert varamedlem kjem til møtet etter at det har byrja, skal vedkomande ikkje tre inn før sak som er teke opp til førehaving, er sluttført. Kva som er lovleg forfall etter denne paragrafen vert avgjort av forsamlinga sjølv. Omstende som fare for helse eller velferd, viktige forretningar og familietilhøve eller plikter i arbeidet, er gyldig forfallsgrunn. 6 DELTAKING I MØTE FOR ANDRE ENN VALDE MEDLEMMER Rådmannen, eller representant for denne, tek del i møta med tale- og framleggsrett, jf. kommunelova Sekretæren tek del i møta og med talerett for det som gjeld protokolleringa. Revisor tek del i møta med talerett i saker som kjem frå kontrollutvalet. 5

64 Eldrerådet, råd for menneske med nedsett funksjonsevne og ungdomsrådet har rett til å møta med talerett i saker der det ligg føre skriftleg uttale frå det (dei) aktuelle rådet (a). Innlegg frå ovannemnde representantar skal i utgangspunktet haldast før sjølve ordskiftet i saka tek til. Andre tek del i møta når særskild lovregel gjev dei rett til det og då med dei rettar og plikter som lova fastset. Ordføraren eller kommunestyret kan kalla andre kommunalt tilsette eller særlege sakkunnige inn til møta. Desse kan gje opplysningar og utgreiingar, men har elles ikkje høve til å ta del i forhandlingane. 7 MØTELEIAR Ordføraren leiar møta. Har han eller ho forfall, leiar varaordføraren møta. Har båe forfall, vert møteleiar vald ved fleirtalsval. Om ordføraren eller annan møteleiar ynskjer å ta del i ordskiftet, skal han eller ho gje frå seg møteleiinga til varaordføraren eller annan møteleiar vald av forsamlinga. Ordføraren eller fungerande møteleiar skal sjå til at det er godt orden i møtesalen og i naturleg nærleik elles. Vedkomande skal sjå til at talarane ikkje vert avbrotne eller uroa frå nokon kant. Om tilhøyrarane ved meiningsytringar eller på annan måte uroar forhandlingane eller på anna vis gjer noko som strir mot god orden, kan møteleiaren visa desse ut. 8 OPNE ELLER LUKKA DØRER Møta vert som hovudregel haldne for opne dører. Møteleiar skal dersom det vert bede om det, gje løyve til at forhandlingane i opne møte vert tatt opp på lydband, video eller liknande, eller kringkasta over radio, fjernsyn eller via internett, dersom dette ikkje verkar forstyrrande på gjennomføringa av møtet. Kommunestyret skal vedta å lukke møtet når det føreligg lovbestemt teieplikt eller dersom det er ein sak som er relatert til ein arbeidstakars tenestlege forhold, jf. kommunelova 31. Kommunestyret kan vedta å lukke møtet når det det føreligg forhold knytt til personvern eller tungtvegande offentlege interesser og det vil koma fram opplysningar som vil kunne bli unnateke offentleg innsyn etter offentleglova, jf. Kommunelova 31. Drøftingar om dette vert haldne for stengde dører om møteleiaren krev det eller forsamlinga vedtek det. Tilhøyrarar, representantar for media og andre som ikkje skal ta del i forhandlingane, må forlata salen straks møtet vert lukka. 9 TEIEPLIKT Om ei sak vert handsama for stengde dører etter kommunelova 31, pliktar dei folkevalde å teia om dei opplysningane som er underlagt teieplikt etter lov. Folkevalde har teieplikt i høve til dokument som er underlagt teieplikt etter lov og som, sjå reglementet Kommunestyret og andre folkevalde organ sin rett til innsyn i saksdokument. 10 OPNING AV MØTET Til den tid som er fastsett, vert det halde opprop over dei medlemmer og varamedlemmer som skal vera til stades i møtet. Møteleiaren erklærer møtet for lovleg sett dersom nok representantar etter lova er møtt fram, og det elles ikkje vert reist avgjerande innvendingar 6

65 mot at det vert gjort. Når møtet er lovleg sett, kan ingen medlem eller møtande varamedlem forlata møtet for kortare eller lengre tid utan på førehand å ha meldt frå til ordføraren om lovleg grunn. Kjem nokon av dei innkalla medlemmene eller varamedlemmene etter at møtet er sett, skal dei melda seg for møteleiaren før dei tek sete. 11 SAKSFØREHAVINGA Vert det under oppropet eller starten av møtet reist innvendingar i samband med forfall og frammøte av varamedlemmer eller til spørsmålet om møtet er lovleg innkalla, skal dette førehavast først i møtet. Deretter vert dei sakene som er nemnde i innkallinga, teke opp til førehaving, og i den rekkefølgja som der går fram. Eventuelle førespurnader vert tekne opp til slutt i møtet. Forsamlinga kan vedta ei anna rekkefølgje. Er førehavinga av ei sak teke til, kan møtet ikkje avsluttast før saka er avgjort med røysting eller det vert vedteke å utsetje saka. Sak som ikkje er nemnd i innkallinga, kan førehavast dersom ikkje møteleiaren eller 1/3 av dei frammøtte representantane er mot dette. 12 UGILDSKAP Forvaltningslova og kommunelova sine særreglar om ugildskap gjeld for møta i kommunestyret. Er nokon ugild etter desse reglane, skal dei sjølv seia frå om det, om mogeleg i så god tid at varamedlem kan kallast inn. Den som er ugild, tek ikkje del i møtet under førehavinga av den aktuelle saka. Kommunestyret kan frita eit medlem frå å ta del i førehavinga av ei sak når vedkomande ber om det og vektige personlege grunnar talar for det. 13 MØTELEIAREN SI ORIENTERING OM SAK TIL FØREHAVING Møteleiaren les det namnet saka har fått i innkallinga. Deretter refererer han eller ho framlegget som har fleirtal i innstillande organ. Vidare skal møteleiaren gjera merksam på dei dokument som er komne inn etter at tilråding var gjeve, og som eventuelt vert delte ut på møtet. Møteleiaren orienterer elles om innhaldet i saka så langt vedkomande sjølv eller forsamlinga finn det turvande. 14 ORDSKIFTET OG REKKJEFØLGJA MELLOM TALARANE Møteleiaren spør om nokon vil ha ordet i saka. Talarane får så ordet i den rekkjefølgja dei ber om. Ber fleire om ordet samstundes, avgjer møteleiaren rekkjefølgja. Ved replikkskifte får den som ber om replikk, ordet før møteleiaren held fram på den ordinære talarlista. Kvar representant får høve til maks. 2 replikkar etter kvart innlegg. Talarar rettar orda sine til møteleiaren, ikkje til forsamlinga. Møteleiaren skal passa på at vedkomande held seg nøye til den saka ordskiftet gjeld. Talarane skal seia sine ord frå talarstolen eller, om slik ikkje finst, frå annan fast plass. Det må ikkje seiast noko som kan krenkje andre. Det er heller ikkje lov å laga uro eller anna ståk som uttrykk for misnøye, semje eller usemje med noko som vert sagt eller som skjer under møtet. Brot på ordensreglane skal møteleiaren påtala, om turvande to gongar. Om det ikkje hjelper, kan møteleiaren påtala, om turvande to gongar. Om det ikkje hjelper, kan møteleiaren avbryte vedkomande sitt innlegg eller ved røysting la forsamlinga avgjera om vedkomande skal stengjast ute frå del eller resten av møtet. Møteleiaren må ikkje avbryte nokon som har ordet, om ikkje det skjer for å gjennomføra det 7

66 som går fram i reglementet. 15 AVGRENSING OG AVSLUTNING AV ORDSKIFTET Før ordskiftet i ei sak er teke til og under ordskiftet, kan kommunestyret vedta at taletida skal avgrensast til eit bestemt tal minutt for kvart innlegg. Unntak kan gjerast for rådmannen, for kvar gruppeleiar eller for den som er vald til leiar for anna gruppering som vert skipa i særskild sak når utvalsleiar har fått melding om at vedkomande er vald på førehand. Møteleiaren avsluttar ordskiftet i ei sak når vedkomande meiner ho er drøfta nok. Forsamlinga kan elles sjølv vedta å avslutta ordskiftet eller lenkja det etter at møteleiaren har teke til orde for å avslutta det. Ved ordskifte om avkorting av taletida eller om å avslutta realitetsordskiftet, kan kvar talar berre få ordet ein gong og med høgst 2 minutt taletid. 16 FRAMLEGG Framlegg kan berre gjerast av dei som er med i kommunestyret som valde medlemmer eller innkalla varamedlemer, og av rådmannen eller denne sin representant, om ikkje regel i lov seier noko anna. Framlegg skal, etter at det er reist frå talarstolen, leverast skriftleg og underskrive til møteleiaren. I saker som gjeld enkeltvedtak skal det skriftlege framlegget innehalda grunngjeving av framlegget, med mindre det er gjort unntak i forvaltningslova, forskrift til lova eller i særlov. Når det gjeld utsetjingsframlegg, skal det setjast under eigen debatt og røystast over før ein eventuelt går vidare med handsaminga. Innlegg som gjeld saka sin realitet skal avbrytast av møteleiar i denne fase, jf. kommunelova 34-1 om utsetjing. Framlegg kan likevel setjast fram munnleg dersom det gjeld namn i val- eller tilsetjingssak, utsetjing av sak som er oppe til førehaving, oversending av sak til anna kommunalt organ eller går ut på at framlegg skal vrakast. 17 RØYSTING Når ordskiftet er slutt, seier møteleiaren frå om at saka er teke opp til røysting. Om det er uklårt kva framlegg som er komne inn, skal dei alle refererast før røystinga tek til. Frå dette tidspunktet og til røystinga er ferdig, skal det ikkje vera meir realitetsordskifte om saka eller gjerast nye framlegg. Heller ikkje er det i tidsrommet for røysting, høve til å ta opp noko anna sak til førehaving. Vert det reist utsetjingsframlegg, skal, om forsamlinga ikkje vedtek noko anna, realitetsordskiftet straks avsluttast og framlegget røystast over. Rett til å røysta har berre dei som er kalla inn til møtet som medlem eller varamedlem og som er tilstades når saka vert teken opp til røysting. Ingen kan gå frå møtet før avrøystinga er slutt. Alle har røysteplikt. Blank røyst kan gjevast ved val og tilsetjing. Er saka oppdelt, eller skal det røystast over fleire framlegg, avgjer møteleiaren rekkjefølgja i røystingane om ikkje forsamlinga vedtek ei anna rekkjefølgje. I ordskifte om dette, skal møteleiaren sjå til at talarane held seg strengt til røystingsspørsmålet. Røystinga skal elles som hovudregel leggjast opp slik at kvar representant får gjeve uttrykk for sitt prinsippale syn i røystinga. 18 PRØVERØYSTING Før endeleg røysting i ei sak kan forsamlinga halda prøverøystingar som ikkje er bindande. 8

67 Er tilrådinga eller framlegget som det skal røystast over delt i fleire punkt eller paragrafar, bør det til vanleg røystast førebels over kvart punkt eller kvar paragraf, og så, eventuelt etter ny prøverøysting, over heile tilrådinga eller framlegget under eitt. 19 RØYSTEMÅTEN Kommunestyret kan røysta på ein av desse måtane: a. Møteleiaren refererer/les opp framlegget og spør om nokon er usamd i det. Dersom ingen seier seg usamd, er det stillteiande godkjend. b. Møteleiaren oppmodar dei som er imot eit framlegg, om å reisa seg eller rekkja opp handa. Når møteleiaren vil det, eller ein annan krev det, skal det haldast kontra røysting, slik at dei som er for framlegget, reiser seg eller rekkjer opp handa. c. Ved val og ved tilsetjingar kan kvar einskild medlem krevja skriftleg røysting, jf. lova sin 35, pkt. 5. Røstesetlane skal ikkje underskrivast. Til å telja og kontrollera røystene nemner møteleiaren opp to medlemer frå kommunestyret som saman med sekretæren står for oppteljinga. Dersom det ved røysting oppstår likt røystetal, gjeld følgjande: - ved likt røystetal i andre saker enn val er møteleiar si røyst avgjerande, jf. lova sin 35, pkt. 1 siste setning. - ved likt røystetal under val jf. 36 og 37 jf. 35, pkt.1. siste setning, vert saka å avgjera ved loddtrekning. - ved likt røystetal under skriftleg røysting ved tilsetjingar, vil møteleiaren si røyst vera avgjerande, jf. første lekken framføre. Møteleiaren må difor i slike høve gje til kjenne korleis han har røysta. 20 SPØRJETIME, FØRESPURNADER OG INTERPELLASJONAR Spørjetime: Kommunestyret har spørjetime som hovudregel to gonger kvart halvår. Tidspunkta vert kunngjort saman med møta. Alle kan stille spørsmål. Spørjetimen varer normalt inntil ein halv time. Ordførar avgjer om det i einskilde tilfeller skal avsetjast meir tid til spørjetimen. Spørsmål må vere innmelde og avklara med ordførar seinast seks timar før møtet. Dei som ynskjer utfyllande svar må melda spørsmåla til ordføraren seinast 48 timar før møtet. Spørsmålstillar får høve til eit oppfølgingspørsmål. Det kan ikkje stillast spørsmål om saker som står på saklista til kommunestyremøtet. Spørsmål kan ikkje realitetshandsamast i møtet. Førespurnader: Utanom dei sakene som står på saklista til kommunestyremøte, kan medlemer og varamedlemer som er til stades, retta førespurnader til ordføraren, jf. kommunelova sin 34, pkt. 2 Dersom ein førespurnad er sett fram kort tid før møtet eller under møtet, kan ordføraren nøya seg med eit kortfatta munnleg svar med ein gong og supplera dette med meir fyldig svar i neste møte. Ordføraren kan la rådmannen, eller, ein som opptrer på vegne av rådmannen svara. Ved handsaming av spørsmål kan den som spør, og den som svarar, ha eitt innlegg kvar. Dei kan dessutan ha ordet sin gong kvar til konkrete merknader. Ingen andre skal ha ordet. 9

68 Interpellasjonar: Førespurnader av prinsipiell art, der det vert føresett meir omfattande svar og eventuell debatt, vert å handsama som interpellasjon. Interpellasjonar innsendt seinast 10 dagar før kommunestyremøtet, vert ført opp på saklista, og interpellasjonen vert sendt kommunestyret. Tilsvar frå ordførar vert sendt kommunestyret før møtet (så langt råd er). Dersom interpellasjonen vert meld seinare enn 10 dagar, kan ordføraren nøye seg med eit kortfatta førebels svar og ta saka opp til full handsaming i neste møte. Under den fulle handsaming av interpellasjonen les interpellanten opp interpellasjonen, og har deretter høve til å ta ordet inntil to gonger. Ordføraren og den som svarar på interpellasjonen, om dette er ein annan enn ordføraren, få ordet to gonger. Elles skal ingen ha ordet meir enn ein gong. Førespurnader og interpellasjonar skal normalt handsamast i den rekkefølgje dei kjem inn. Kommunestyret kan, med vanleg fleirtal, fråvika dette. Førespurnader og interpellasjonar skal handsamast til slutt, etter at ordinær sakliste er ferdighandsama. Det kan nyttast inntil 30 min. til førespurnader og interpellasjonar ved kvart kommunestyremøte. Temadrøftingar/orienteringar: Ordføraren, i samråd med kommunestyret, kan leggja opp til temadrøftingar/ orienteringar om spesielle emne. Slike møte, eller deler av møte, skal vera klårt skild frå det ordinære møte/den ordinære saklista og skal anten leggjast i forkant eller etterkant av eit ordinært møte, eller som eit særskild temamøte. 21 SENDENEMNDER (DEPUTASJONAR) MOTTAKSNEMND Utsendingar eller grupper som vil møta for kommunestyret og gjeva fråsegn om ei sak, skal melda frå om dette til ordføraren seinast dagen før møtet. Kommunestyret avgjer sjølv om utsendingane skal takast i mot. Skjer det, møter dei utanfor møtesalen for eit utval vald av og mellom dei frammøtte medlemmene i kommunestyret. Om mogeleg bør alle grupperingar i kommunestyret vera representert i utvalet. Ordføraren eller den som fungera som møteleiar, leiar utvalet om vedkomande er vald til det. Om ikkje vel utvalet sjølv ein leiar. Etter å ha høyrt på det utsendingane har å seia og eventuelt har teke imot ei skriftleg utgreiing frå det, orienterer utvalsleiaren kommunestyret om det som er kome fram i møtet med utsendingane. Gjeld det ei sak på saklista, vert orienteringa gjeve i tilknyting til saka. Om ikkje, vert orienteringa gjeve til slutt i møtet. Eventuelle realitetsframlegg som vert reiste i tilknyting til denne orienteringa, skal førehavast i samsvar med reglane i 10 som for sak nemnd i innkallinga. 22 PROTOKOLLFØRING Det skal førast protokoll på møta. Ordføraren eller fungerande møteleiar ser til at dette vert gjort: I møteboka skal førast inn: 10

69 - Eventuelle protestar mot innkalling og saksliste. - Møtetid og stad. - Dato og måte for innkalling. - Møtetid og stad. - Dato og måte for innkalling. - Fråverande medlemmer. - Møtande varamedlemmer. - Namn på medlemmer og varamedlemmer som kjem eller går under møtet, og med oppgåver over når i møtet det skjedde. - Oversyn over kven som møter frå administrasjonen. - Saker nummererte i rekkjefølgje for året. - Kort nemning for kvar sak om kva ho gjeld. - Det som trengst for å visa gangen i førehavinga. - For kvar sak dei framlegg som vert reiste. - Det som trengst for å visa at vedtak vert gjort etter rett framgangsmåte. - Kva vedtak som er gjort og kva røystingar som er haldne. Møteleiaren eller eventuelt kommunestyret ved protest mot møteleiaren si avgjerd, tek stode om protokolltilførsel skal tillatast. Protokolltilførsel som gjeld påståtte formelle feil, skal normalt godtakast. Protokollen skal underskrivast av møteleiaren og to andre medlemmer. 23 EVENTUELL NY FØREHAVING AV AVGJORT SAK Det hovudutvalet som ei sak sorterer under, kan avslå oppmoding om å ta opp att sak til ny førehaving som er lovleg avgjort av det same kommunestyret, dersom oppmodinga kjem før det er gått tre månader frå den dagen kommunestyret gjorde endeleg vedtak i saka. Kommunestyret kan sjølv ta opp att avgjort sak til ny førehaving utan omsyn til nokon slik frist. 4 Reglement for formannskap og hovudutval for plan, landbruk og teknisk A. Generelt Formannskapet og hovudutvalet skal så langt det høver følgje reglar og retningsliner for sakshandsaming, møteorden og møtestyring m.m. som er fastsett i reglement for Radøy kommunestyre. B. Samansetjing og val av formannskapet Formannskapet skal ha 7 medlemer. Formannskapet vert vald først. Formannskapet sine medlemer og varamedlemer vert vald av kommunestyret mellom kommunestyret sine faste medlemer. Kommunestyret vel ordførar og varaordførar mellom dei faste medlemene i kommunestyret. Ordførar og varaordførar er leiar og nestleiar. C. Samansetjing og val av hovudutval Hovudutvalet skal ha 7 medlemer. Medlemer i kommunestyret kan ikkje samstundes vera 11

70 medlem i formannskapet og i hovudutvalet. Andre som ikkje er med i kommunestyret, kan vera medlem i hovudutvalet, men fleirtalet i hovudutvalet skal veljast mellom dei faste medlemene i kommunestyret. Leiar og nestleiar skal vera fast medlem i kommunestyret og vert vald av kommunestyret. D. Generelle plikter Formannskapet og hovudutvalet har på kommunestyret sine vegne det folkevalde Leiingsansvar innanfor sine fagområde og skal sjå til: - Oppgåvene vert løyst på ein effektiv og god måte - At løyvde midlar vert nytta i samsvar med føremålet - At det er etablert gode rapporteringsrutinar E. Overprøving av saker Tre eller fleire medlemer frå formannskapet eller hovudutvalet kan krevja at eit vedtak som i utgangspunktet er delegert og endeleg, skal kunna OVERPRØVAST av overordna organ (kommunestyret) både med omsyn til den skjønsmessige avgjerd og om vedtaket er i samsvar med lov, føresegner og dette reglement. Krav må setjast fram i same møte. Organet kan, dersom særleg sterke grunnar og tidsomsyn krev det, med vanleg fleirtal vedta at krav om overprøving etter dette punkt, ikkje skal ha oppsetjande verknad. F. Formannskapet sine oppgåver og mynde Formannskapet skal handsama følgjande saksområde: - økonomiplan, årsbudsjett, skattlegging - undervisning, barnehage, skulefritidsordning, vaksenopplæring, ppt - pleie og omsorg, sosial, barnevern, bu- og funksjonstrening - kultur, bibliotek, musikk- og kulturskule, radøyhallen, kulturminnevern - helsetenester - arbeids- og aktivitetstilbod for personar med trong for særskilde tiltak - næringsutvikling, næringsfond - miljøvern (overordna/prinsipielle saker) - kommunale eigedomar - beredskap - administrasjon - høyringsuttaler Formannskapet er styringsgruppe for kommunale planer Formannskapet skal innstille i sakar til kommunestyret og ta endeleg avgjerd etter delegert mynde. Formannskapet har følgjande mynde til endeleg avgjerd: a. Kjøp, avhending, makeskifte eller pantsetjing av fast eigedom og saker om å gje frå seg eller hefta bort noko rett i fast eigedom når eigedomen eller retten har ein verdi på mindre enn kr ,-. b. Fastsetje pris når kommunestyret har vedteke at ein bestemt eigedom skal kjøpast, avhendast eller heftast bort og ikkje sjølv har fastsett prisen. c. Konsesjonar eller avtalar om leveransar, bruksrettar eller særlege råderettar som anten bind kommunen for meir enn 5 år eller har mykje å seia økonomisk for kommunen når 12

71 verdien det er tale om er lågare enn kr ,-. d. Disponere ulike disposisjonsfond som ikkje vert delegert til rådmannen e. Formannskapet fungerer som valstyre, jf. Vallova 15. f. Formannskapet, med tillegg av 2 representantar frå arbeidstakarorganisasjonane, er administrasjonsutval (partssamansett utval) for handsaming av saker som gjeld forholdet mellom kommunen som arbeidsgjevar og dei tilsette. g. Formannskapet er tingingsutval etter hovudtariffavtalen kap. 3, gjeldande for rådmann. Formannskapet kan oppnemna tingingsutval mellom formannskapet sine faste medlemer, for nemnde oppgåve. h. Hastesaker: formannskapet har mynde til å treffa vedtak i saker som ordinært skulle ha vore avgjort av kommunestyret, i det høve det er turvande å treffa vedtak så raskt at det ikkje er tid til å innkalla kommunestyret, jf. Kommunelova 13 pkt. 1 G. Hovudutval for plan, landbruk og teknisk sine oppgåver a. Saksområde: Hovudutval for plan, landbruk og teknisk handsama og gjera vedtak eller gi innstilling til kommunestyret i saker som gjeld: - vatn, avløp, renovasjon - brannvern - samferdsel - kart/oppmåling - grøntanlegg - byggesaker - landbruk - jakt/vilt, innlandsfiske, friluftsliv - miljøvern Hovudutvalet kan oppnemna eit rådgjevande utval med 6 medlemer (3 politikarar frå hovudutvalet og 3 medlemer frå frivillige lag/organisasjonar) for saker innan vilt- og innlandsfiske. b. Delegering Hovudutval for plan, landbruk og teknisk er delegert mynde i saker av prinsipiell verde på følgjande områder: - Reguleringsplanarbeid, jf. pbl 12-8 til Mindre endringar av reguleringsplan, jf. pbl Midlertidig forbod mot tiltak, jf. pbl 13-1 til 3 - Dispensasjon i frå plan og lov, jf. pbl kap 19 og 1-8 (forbod mot tiltak m.v. langs sjø og vassdrag). - Deling av eigedom som ikkje er regulert, jf. pbl 20-1m) - Oppretting og endring av eigedom, jf. pbl Konsesjon - Jordlovssaker med særleg fokus på saker som kan gje negativt utfall - Skog - Behandling av klager etter forvaltningslova kap. 6 om klage og omgjering, innan hovudutvalet sitt saksområde. G. Generelle sakshandsamingsreglar m.m. a. Formannskapet/hovudutval har rett og plikt til å handsama dei saker som fell inn under 13

72 det einskilde styreorgan sitt saks- og budsjettansvarsområde, b. I saker som femner og fleire styreorgan sitt arbeidsområde, skal berre eitt organ gjera endeleg vedtak/koma med innstilling. Dersom det er uklart kva for organ som skal ha saka avgjer ordføraren dette. Dersom det er høve til det, bør han på førehand ha rådført seg med hovudutvalsleiar. c. I tillegg til det som er fastsett i særleg vedtak av kommunestyret, kan formannskapet/ hovudutvalet innanfor sitt arbeidsområde delegera vidare til rådmannen deler av sitt saks-område, så framt ikkje lover og føresegner er til hinder for det, jf. Kommunelova 22 pkt. 4. d. For utgreiing av spesielle saker m.m. Kan formannskapet/hovudutvalet nemna opp arbeids-grupper. Både tenestemenn og andre fagkunnskapar, kan vera med i slike arbeidsgrupper. e. Møte i formannskap/hovudutval er opne for publikum, om ikkje sakene er fortrulege, jf. Reglement for Radøy kommunestyre. H. Innkalling og møte Møteplan for formannskap og hovudutval skal utarbeidast og vedtakast for kvart halvår. Ordførar/leiar i hovudutval har høve til å kalla inn til ekstra møte når dei finn det nødvendig, eller når 1/3 av medlemene i formannskapet/hovudutvalet krev det. Innkalling saman med sakspapira, skal som regel sendast innan ein frist på 7 dagar. Innkalling Går og til 1. Varamedlem for kvar liste/gruppering, men desse møter ikkje utan særskild Innkalling. Formannskapet/hovudutvalet er vedtaksfør når minst 4 medlemer er til stades. Vedtak vert fatta med ålment/simpelt fleirtal. Ved likt røystetal har ordførar/utvalsleiar dobbelrøyst. Det skal førast møtebok, jf. Pkt. 8. I. Møteplikt, møterett, forfall Medlemene har plikt til å møta i formannskapet/hovudutvalet. Ved gyldig forfall skal det snarast meldast frå til sørvistorget, som kallar inn varamedlem. Lyt nokon med lovleg forfallsgrunn gå frå møtet før det er slutt, skal han/ho straks melda frå til ordførar/utvalsleiar. Om mogeleg skal varamedlem kallast inn. Ingen medlemer kan forlata møtet under ei sak som er begynt på, men må vera til stades til røysting er halde. Eit medlem kan ikkje ta del i ei sak som er tatt opp til handsaming, før han/ho kom til møtet. Rådmannen eller den som møter på rådmannen sine vegne, har møte-, tale- og forslagsrett. Ordføraren har møte- og talerett i hovudutvalet. J. Møtebok, referat Det skal førast referat frå alle møte. I møteboka skal førast inn: - eventuelle merknader til innkalling og sakliste 14

73 - møtetid og møtestad - fråverande medlemer og møtande varamedlemer - namn på medlemer som kjem og går under møtet, og når det skjer - oversyn over kven som møter frå administrasjonen - saker i nummerrekkefølgje pr. år - kort nemning for kvar sak og kva ho gjeld - det som trengst for å syna gongen i saksførehavinga - kva framlegg som er tatt opp for kvar sak - det som trengst for å syna at vedtak er gjort etter rett framgangsmåte - kva vedtak som er gjort, og kva røystingar som er haldne K. Formannskap- og hovudutvalsinnstillingar Når formannskap eller hovudutval legg fram si innstilling for kommunestyret, skal innstillinga innehalda: - Rådmannen (administrasjonen) sine utgreiingar og framlegg til vedtak - Eventuelle røystingar og/eller merknader i andre organ. - Formannskapet/hovudutvalet sin merknad, eventuelt fleirtals- og mindretalsforslag. Sluttar formannskapet/hovudutvalet seg til rådmannen si innstilling, vert dette å protokollere. - Røystingane i formannskap/hovudutval skal vera protokollert slik at det tydeleg kjem - fram kven som røysta kva (namn, parti). Sjølv om fleire politiske organ har gitt sine merknader i ei sak, skal saka slutthandsamast berre av eitt politisk organ, og det skal berre liggja føre ei innstilling til kommunestyret. L. Saksordførar I dei tilfelle der det er ønskjeleg, peikar formannskap/hovudutval ut saksordførarar for presentasjon av eventuelle fleirtals- og mindretalsinnstillingar under handsaminga av saka i Kommunestyret. M. Høyring Både formannskapet og det einskilde hovudutval kan kalla inn til høyringar eller temamøte For å få opplysningar om eit saksområde som høyrer inn under deira særlege forvaltningsansvar. Vedkommande styreorgan har ansvaret for høyringa og avgjer tema, plan for gjennomføring av møtet og korleis møtet skal kunngjerast. Organet avgjer kva for personar, lag og organisasjonar m.m. Som skal inviterast og kven som skal ha talerett. Organet kan avgjera at møta skal ta til med innlegg frå namngjevne personar, at organet sine medlemmer stiller spørsmål og at ordet deretter vert fritt. Vedkomande styreorgan har, innanfor sitt saks og ansvarsområde, rett til å ta sjølvstendige initiativ overfor administrasjonen for å be om opplysningar og utgreiingar. Ønskje om slik hjelp frå kommunen si forvaltning, skal rettast til rådmannen. Møteleiaren eller den han/ho peikar ut, skal leia høyringa. Møteleiaren avgjer taletid for innlegg og kven som kan stilla spørsmål/ha innlegg. Det skal ikkje røystast eller treffast konklusjon i høyringsmøte. Styreorganet avgjer i ordinært 15

74 møte etterpå kva for konklusjonar som skal treffast, og oppfølging av det som kom fram under høyringa. Det skal arbeidast ut referat frå høyringa. Referatet skal innehalda omtale av kva som var føre i møtet, kven som var til stades frå styreorganet og andre innkalla/inviterte, og kven som uttala seg/svara på spørsmål. Om det skal førast meir detaljert referat ut over dette, vert å avgjera i det einskilde høve. N. Talerett - uttalerett Talerett har styreorganet sine medlemmer, ordføraren eller varaordføraren dersom han møter på vegne av ordføraren, rådmannen eller den som møter på hans vegne. B. Valde representantar for brukargrupper av kommunale tenester eller grupper av tilsette kan i særlege høve når styreorganet finn dette føremålstenleg, få høve til å uttale seg eller gje kommentar til ei einskild sak. Slike grupper skal på førehand i rimeleg tid før møtet, melda frå til rådmannen og styreleiaren om eit slikt ynskje. Det er styreorganet gjennom fleirtalsvedtak som kan gje slikt løyve. Uttale på denne måten skal skje ved at ein representant frå kvar slik gruppering kan få sleppa til ein gong med si meining om saka. Møteleiar avgjer taletid for dei som får slik rett til å seia si meining Saker utanom arbeids- og ansvarsområdet Formannskapet/hovudutvalet kan ta opp sak som ligg til anna utval sitt arbeids- og ansvarsområde. I slike høve har utvalet si førehaving berre status som meiningsytring Hastekompetanse Formannskapet/hovudutvalet har kvar for seg mynde til å gjera vedtak i saker som skulle ha vore tekne stode til av kommunestyret eller anna organ når vedtak må gjerast så raskt at det ikkje er tid til å kalla inn det organet som saka sorterer under. Melding om slikt vedtak skal leggjast fram for vedkomande organ i dette sitt neste møte Etisk åtferd og reglar for orden m.m. Alle som tek del i sakshandsamings- og vedtaksprosess under møte i formannskap og Hovudutval (medlemer og varamedlemer, rådmannen og dei som opptrer på hans vegne og Evt. Andre), skal følgja dei reglar for orden og etisk framferd med Radøy kommunestyre har Fastsett for arbeid i Radøy kommune. 5 Kommunestyret og andre folkevalde organ sin rett til innsyn i saksdokument A. Rett til innsyn Kommunestyret har som overordna organ for all verksemd i kommunen rett til innsyn i alle kommunale saksdokument, med dei presiseringar som følgjer av reglane nedanfor. 16

75 Formannskapet, faste utval og andre folkevalde organ har rett til innsyn i saksdokument når desse gjeld dei delane av kommunen si verksemd som organet handsamar. I tillegg kan desse organa krevje innsyn i dokument som ligg innanfor andre delar av den kommunale verksemda, når dette er naudsynt ved konkret handsaming av ei sak i organet. B. Vedtak om innsyn Medlem og varamedlem av folkevald organ har rett til innsyn i dokumenta i saker som skal handsamast i organet. Minst tre medlemer i kommunestyret kan krevje innsyn i alle kommunale saksdokument når tidspunktet for innsyn ligg føre, jf. pkt. 3. Ordføraren har sjølvstendig rett til innsyn i alle saksdokument på tilsvarande grunnlag. Formannskapet, faste utval og andre folkevalde organ kan vedta innsyn for sin eigen bruk i andre organ sine dokument når minst 1/3 av medlemene stemmer for det. C. Tidspunkt for rett til innsyn Retten til innsyn tek til å gjelde når saka er framlagd/send til politisk handsaming. Saman med saksframstillinga skal det følgje ei oversikt over alle dokumenta som er innsende, innhenta eller utarbeidde i samband med saka, med unntak av interne arbeidsdokument for administrasjonen. For saker som skal avgjerast i administrasjonen gjeld retten til innsyn først når saka er ferdig handsama. D. Særskilde reglar for innsyn i opplysningar undergjevne teieplikt m.m. I utgangspunktet gjeld ikkje retten til innsyn opplysningar som er underlagde teieplikt. Kommunestyret og andre folkevalde organ kan likevel ved fleirtalsvedtak krevje innsyn i slike opplysningar når dette er naudsynt ved handsaming av ei konkret sak i organet, jf. Forvaltningslova 13 b nr. 2 og 4. Folkevalde har teieplikt i høve til dokument som er underlagt teieplikt etter lov. Om ei sak vert handsama for stengde dører etter kommunelova 31, pliktar dei folkevalde å teia om dei opplysningane som er underlagt teieplikt etter lov. Medlemmer av folkevalde organ underskriv ei erklæring om teieplikt når dei får innsyn i opplysningar som etter lov er undergjevne teieplikt. E. Framgangsmåten ved krav om innsyn - tilhøvet til administrasjonen Førespurnad om innsyn i saksdokument skal handsamast straks. Slike spørsmål til administrasjonen skal gå tenesteveg og skal rettast til rådmann eller kommunalsjef for det aktuelle området. 17

76 Spørsmål til administrasjonen om saker som er under handsaming, bør det svarast positivt på ved at det blir gjeve ei kort orientering om måten saka blir handsama på, tidsplan o.l. 18

77 6 Reglement for byggenemnd i Radøy kommune 19

78 7 Delegering av mynde frå kommunestyret til rådmann A. Innleiing Etter kommunelova er kommunestyret er det øvste organet i kommunen og rådmannen er øvste leiar av den administrative organisasjonen. Rådmannens oppgåver og mynde går fram av kommunelova 23: 23.Administrasjonssjefens oppgaver og myndighet. 1. Administrasjonssjefen er den øverste leder for den samlede kommunale eller fylkeskommunale administrasjon, med de unntak som følger av lov, og innenfor de rammer kommunestyret eller fylkestinget fastsetter. 2. Administrasjonssjefen skal påse at de saker som legges fram for folkevalgte organer, er forsvarlig utredet, og at vedtak blir iverksatt. Administrasjonssjefen skal sørge for at administrasjonen drives i samsvar med lover, forskrifter og overordnede instrukser, og at den er gjenstand for betryggende kontroll. 3. Administrasjonssjefen har møte- og talerett, personlig eller ved en av sine underordnede, i alle kommunale eller fylkeskommunale folkevalgte organer med unntak av kontrollutvalget. 4. Kommunalt og fylkeskommunalt folkevalgt organ kan gi administrasjonssjefen myndighet til å treffe vedtak i enkeltsaker eller typer av saker som ikke er av prinsipiell betydning, hvis ikke kommunestyret eller fylkestinget har bestemt noe annet. Etter dette er det opp til kommunestyret å avgjere kva mynde som skal delegerast til rådmannen, men prinsipielle sakar skal ikkje delegerast. Delegering betyr overføring av mynde. Den som delegerer beheldt sjølv mynde til å ta kunne ta avgjerd og har ansvar for på kva måte den delegerte nyttar delegert mynde. Ansvaret kan ikkje delegerast vekk. Endring: Delegeringa skal reviderast ved behov men minst ein gong i kommunestyreperioden og innan 31.des året etter at kommunestyret vart konstituert, jf. Kommunelova 39 nr. 2 B. Rådmannens generelle mynde Rådmannen har mynde til å fatte vedtak i einskildsakar eller typar av sakar som ikkje er av prinsipiell verde eller kommunestyret har bestemt noko anna. Om kva som er av prinsipiell verde, seier Ot.prp. nr. 42 ( ) m.a. følgjande: Hva som er av prinsipiell betydning må fastsettes ikke bare ut fra vedtakets karakter og konsekvenser, og ut fra kommunens eller fylkeskommunens størrelse, men også ut fra en vurdering av i hvilken utstrekning de viktige skjønnsmessige sider av den aktuelle avgjørelsen må anses klarlagt gjennom politiske vedtak, instrukser eller tidligere praksis. Kjenneteikn for om saka er prinsipiell er: Innleier ny praksis. Får følgjer for handsaming av liknande saker i framtida. Har store konsekvensar, anten på det økonomiske eller på andre område. Går ut over det som er nedfelt i politisk vedteke planverk og/eller andre 20

79 styringsdokument. Tvilstilfelle om ein sak har prinsipiell verd skal drøftast mellom rådmann og ordførar. Ordførar har ansvar for å avgjere om ei sak er prinsipiell eller ikkje. Vidaredelegering Rådmannen kan vidaredelegere mynde til andre personar i den administrative organisasjonen såframt ikkje anna følgjer av lov eller er uttrykkeleg bestemt av kommunestyret. Rådmannen kan vidaredelegere mynde og oppgåver til personar i organisasjonen. C. Presisering av mynde Nedanfor fylgjer opplisting med presisering av mynde for rådmannen innan enkeltområde. Lista er ikkje uttømande. Drift Rådmannen har mynde til å ta avgjer innan drift av kommunen, inkludert administrativ organisering, når dette ligg innanfor rammer som kommunestyret har vedteke. Personal m.m. Rådmannen har mynde på personalområdet og har blant anna mynde til å oppretta og leggja ned stillingar (faste og mellombels), tilsetje i stillingar, fatte avgjerd i personalsakar og gjennomføre lønsforhandlingar. Tiltak skal vere i samsvar med årsbudsjettet og økonomiplanen, jf. kommunelova 24 pkt. 1. Kommunestyret tilsett og forhandlar løn for rådmannen Økonomi Rådmannen har mynde og avgjerdsrett innanfor dei avgrensingar som lovgjevinga set, og i samsvar med det kommunestyret har vedteke i budsjett og økonomireglement. Fag Rådmannen har fullmakt til å ta avgjerd innan alle fagområda til kommunen som oppvekst, helse- og omsorg, plan- og byggjesak, landbruk mm med unntak av når kommunestyret har lagt fullmakt til hovudutval for plan, plan, landbruk og teknisk eller anna politisk organ eller mynde ved lov lagt direkte til fagperson i kommunen, for eksempel barnevernleiar. Rådmannen har mynde til å peike ut leiar for barneverntenesta. Andre administrative fullmakter Rådmannen har i saker av ikkje prinsipiell verde mynde til - Melda og krevja påtale for straffbare tilhøve retta mot kommunen, jf. Straffelova. - Tildeling av midlar til næringsføremål på grunnlag av overordna føringar. - Ta avgjerd etter regelverk innan handel, sal, servering, skjenking mm så langt lova tillet. - Sal av industriareal, tomter m.m. kommunale industriareal og industritomter, kommunale bustadareal og bustadtomter, og kommunale eigedomar i samsvar med dei rammer og fullmakter som overordna politiske organ har gitt. 21

80 - Avstå (selja) mindre kommunale areal på inntil 200 kvm. frå kommunale areal etter innhenta fråsegn frå interesserte partar som saka direkte gjeld. - Godkjenne avtaler i særlege høve og i særskilde saker å om kjøp av mindre areal i samsvar med godkjende regulerings-/tekniske planer. - Inngå og skriva under på kjøps- og leigeavtalar og liknande - Tildeling av kommunale husvære - Tilskot til livssyns- og trudomssamfunn - Fastsetjing av husleiger for kommunale husvære i samsvar med føringar vedteke i årlege budsjett m.m. - Krav om utkasting frå kommunale utleigehus og utleigeareal - Tildeling av lån og tilskot etter reglar fastsett av statlege organ 22

81 8 Økonomireglement A. Innleiing Det er kommunelova med forskrifter, samt foreininga for god kommunal regnskapsskikk (GKRS) som gir rammer for økonomiforvaltninga i kommunane. Regelverket er utforma slik at staten oppfordrar kommunane til å drive mål- og rammestyring. Etisk reglement i Radøy kommune gjeld som ramme for økonomiforvaltninga i kommunen. B. Føremål Føremålet med økonomireglementet er å: Omtale kommunen sitt økonomi- og rekneskapssystem. Gi ei forsvarleg økonomiforvaltning i kommunen Gi god økonomistyring. Gi dei folkevalde eit tilfredsstillande avgjerdsgrunnlag. Dokumentere nokre viktige økonomirutinar C. Innkjøp Alle som gjer innkjøp på vegner av kommunen skal sjå til at dette blir gjort i samsvar med lov om offentlige anskaffelser, innkjøpssamarbeidet med Bergen kommune og Radøy kommune sine etiske retningsliner. Tilvisar er ansvarleg for at desse reglane vert følgde. D. Attestasjon og tilvising I samsvar med forskrift om årsbudsjett 9 har rådmannen disponeringsfullmakt (tilvisingsrett). Rådmannen kan delegere tilvisingsretten til underordna, fr eige delegasjonsreglement. Attestasjon Alle rekningar skal bli attestert av den som har stått for bestillinga. Vedkommande skal vere ansvarleg for at vara/tenesta er levert til avtalt kvalitet, kvantitet og pris. Tilsette skal ikkje attestere på eigne reiserekningar. Dette skal gjerast av nærmaste overordna. Tilvising Tilvisingsretten er lagt til rådmannen, som kan delegere tilvisingsretten vidare til einingsleiarane. Eventuell vidare delegering skal godkjennast av rådmannen og det skal liggja føre oversikt over kven som har tilvisingsrett på dei ulike ansvara/tenestene. Tilvisingsrett kan ikkje bli delegert til økonomisjef eller andre tilsette ved økonomikontoret. Rekningar som vedkjem rådmannen skal tilvisast av ordføraren. Underordna kan ikkje tilvise overordna sine rekningar. Rekningar som vedkjem einingsleiarar skal tilvisast av rådmannen. Rådmannen får fullmakt til å avvike retningslinene ved ferieavvikling, men det skal også ved ferie og fråvær vere kjent kven som kan opptre som stadfortredar. Tilvisingsretten skal gjevast skriftleg med kopi til økonomikontoret, løns- og personalavdelinga og revisor. Tilvising for tap på krav over kr kan berre gjerast etter vedtak i formannskapet. 23

82 Den som tilviser har det overordna ansvaret for kvar einskilde økonomiske transaksjon. Tilvisaren er ansvarleg for at tilstrekkelege interkontrollrutinar vert etablert og haldne oppdaterte. Tilvisaren har også ansvar for at det er dekning i budsjettet for alle innkjøp som vert gjort. E. Budsjett/økonomiplan Kommunen skal ha ein budsjettprosess som set rekneskap, årsmelding og økonomiplan/årsbudsjett i nær samanheng. Det blir nytta ein felles budsjettprosess for årsbudsjett og økonomiplan. Første år i økonomiplanen utgjer årsbudsjettet. Årsbudsjettet gir rammene for bruk av midlar i året. Rådmannen utarbeider fullstendig framlegg til budsjett og økonomiplan i balanse som skal handsamast i formannskapet. Framlegget frå rådmannen er offentleg frå det tidspunkt det er lagt fram. Formannskapet fastset sjølv vidare framdrift på budsjettprosessen. F. Rekneskapsmessige disposisjonar Etter at all budsjettert bruk og avsetning, samt bruk og avsetning delegert i samsvar med dette økonomireglementet er utført, skal mogeleg rest vera udisponert rekneskapsresultat. Ved underskot i driftsrekneskapen skal strykingar bli gjennomført i slik prioritert rekkjefølgje: 1. Overføring til investeringsrekneskapen, som er vedteken av kommunestyret. 2. Avsetningar til disposisjonsfond. 3. Inndekning av tidlegare års underskot. Punkt 1 og 2 står uprioritert i forskrifta og blir fastsett av kommunestyret sjølv. Punkt 3 skal i samsvar med forskrifta vernast lengst. Ved underskot i investeringsrekneskapen skal strykingar gjennomførast i slik prioritert rekkjefølgje: 1. Redusere budsjetterte avsetningar finansiert av inntekter i investeringsrekneskapen. 2. Overføre budsjettert, ikkje disponert bruk av ubundne investeringsfond til prosjekt med manglande dekning. Mogeleg meir (mindre) forbruk skal førast som utgift (inntekt) i investeringsbudsjettet i det året rekneskapen blir lagt fram. Rådmannen får fullmakt til å leggje fram forslag om disposisjon av rekneskapsresultat i den avlagte årsrekneskapen, dersom dette er i tråd med dei politiske føringane som er gjeve. G. Økonomirapportering Politisk rapportering Økonomisk rapportering på drift og investering blir lagt fram for formannskap og kommunestyret pr Og I tillegg til ved slutten av rekneskapsåret. Rådmannen skal gjere greie for status og eventuelle avvik. 24

83 Administrativ rapportering (til orientering for kommunestyret) Økonomikontoret legg til rette for månadlege rapportar frå einingsleiarar til rådmann. I den løpande administrative rapporteringa skal følgjande bli kontrollert og rapportert: Kommentarar på større avvik. Spesielle hendingar/utgifter som kan medføre samla meirforbruk. Tiltak for å unngå meirforbruk Det skal rapporterast på status i høve til framdrift framdrift og økonomi i alle investeringsprosjekt. Særskilt prosjektrekneskap skal leggjast fram etter krav frå kommunestyret eller kontrollutvalet. H. Andre reglement som har nær tilknyting til Økonomireglementet Finansreglement Delegasjonsreglement Reglement for kommunestyret I. Endringar i økonomireglementet Rådmannen får fullmakt til å gjere mindre endringar i økonomireglementet, som følgje av endringar i lov og forskrift eller av organisatoriske endringar. Kommunestyret må sjølv vedta endringar som er av prinsipiell karakter. 25

84 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 097/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Sveinung Kvamme 16/837 16/13837 Søknad om kommunal garanti for lån - Aufera AS Saksopplysingar: Bakgrunn I sak 027/2016 gjorde kommunestyret vedtak om kommunal garanti for lån i Kommunalbanken til Aufera AS, kr 2 mill. Garantien er også godkjent av Fylkesmannen i Hordaland. Det syner seg no at denne garantien ikkje er i samsvar med dei krava Kommunalbanken stiller i slike tilfelle. Garantitida må strekkja seg 2 år utover løpetida, og garantisummen må vera 10% høgare enn lånebeløpet. Lånesøknaden er avvist av Kommunalbanken, fordi garantien ikkje er i samsvar med desse krava. Rådmannen syner til utgreiing i sak 027/2016, og legg til grunn at kommunestyret vil godkjenna dei utvida krava. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Radøy kommune garanterer med sjølvskuldnargaranti for lån i Kommunalbanken som Aufera AS tek opp til refinansiering. Garantien gjeld for hovudstolen på lånet, maksimalt NOK , med tillegg på 10% av til ei kvar tid gjeldande hovudstol, til dekking av mogelege påkomne renter og kostnader. Kommunen sitt maksimale garantiansvar kan ikkje overstiga NOK Garantiansvaret vert redusert i takt med nedbetalinga av lånet, og opphøyrer etter 20 år, med tillegg av inntil 2 år, jf garantiforskrifta 3. Garantivedtaket skal godkjennast av Fylkesmannen i Hordaland. Formannskapet i Radøy - 097/2016 FS - handsaming: Som medlem i styret i Aufera AS sa Vidar Grindheim (H) seg inhabil i denne saka. Formannskapet kjende Grindheim inhabil og han deltok ikkje i handsaminga av saka.

85 Formannskapet vedtok samrøystes rådmannen sitt framlegg til vedtak. FS - vedtak: Radøy kommune garanterer med sjølvskuldnargaranti for lån i Kommunalbanken som Aufera AS tek opp til refinansiering. Garantien gjeld for hovudstolen på lånet, maksimalt NOK , med tillegg på 10% av til ei kvar tid gjeldande hovudstol, til dekking av mogelege påkomne renter og kostnader. Kommunen sitt maksimale garantiansvar kan ikkje overstiga NOK Garantiansvaret vert redusert i takt med nedbetalinga av lånet, og opphøyrer etter 20 år, med tillegg av inntil 2 år, jf garantiforskrifta 3. Garantivedtaket skal godkjennast av Fylkesmannen i Hordaland.

86 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 104/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Sveinung Kvamme 15/ /14506 Budsjettregulering november 2016 Saksopplysingar: I løpet av driftsåret 2016, har det skjedd ein del endringar av føresetnadene for budsjettvedtaket, og det er trong for å regulera budsjettet, slik at det i størst mogeleg grad samsvar med faktisk drift. Rådmannen viser også til tertialmelding pr Som tidlegare meldt, vert pensjonskostnaden om lag 1,2 mill lågare enn budsjettert. Denne reduksjonen vert fullt ut ført som eit premieavvik, under skjema 1B, Drift og forvaltning. Motteke aksjeutbytte i 2016 var kr høgare enn budsjettert, og budsjettet på justerast iht faktisk beløp. Meirinntekta går fram av skjema 1A, renteinntekter og utbytte. Innan oppvekst har det kome fleire nye tiltak som krev auka rammer. Innan barnehage er det trong for eit individuelt særskild spesialpedagogisk tiltak som vil kosta om lag kr i Etablering av ny privat familiebarnehage løyser ut krav om tilskot kr frå hausten 2016, basert på 8 born. Tilskotet er rekna etter staten sine satsar for slike barnehagar. Grunna auka etterspurnad etter barnehageplassar, har det også vore nødvendig å etablera ei ny barnehageavdeling ved Prestmarka barnehage. Netto meirkostnader i 2016 er estimert til ca For oppvekst gir det trong for ekstra løyving på kr i Talet på innleigde bustader for vidare utleige har auka mykje, og alle inntekter og kostander knytt til desse bustadene vert no ført på NAV, under Helse og omsorg. Tidlegare har ein del av desse inntektene vore førde under Drift og forvaltning, men det er langt meir tenleg å samla alt på ein stad. Det er såleis trong for å justera inntekter og utgifter på begge desse områda. I teorien skulle desse endringane gått i null. Men vi ser at det blir eit visst tap av inntekter fordi slike bustader kan blir ståande tomme i kortare periodar, men påfølgjande bortfall av leigeinntekt. Rådmannen arbeider for å balansera inntekter og kostnader knytt til slike husvære, men i 2016 blir det eit netto avvik på ca kr På Helse og sosial fører dette til netto auke av driftsramma på kr , medan det på Drift og forvaltning blir ein reduksjon av ramma på kr Ved barnevernet var det budsjettert ordinær drift og ingen nye plasseringar i Det er no gjort vedtak om plassering i statleg institusjon, og det er sett i verk fleire forsterkingstiltak. Barnevernet har også hatt trong for å henta inn juridisk bistand. Samla sett er det trong for å løyva ytterlegare kr til barnevernet. I rådmannsstaben vert det ein meirkostnad på om lag kr knytt til overlapping i stillingar

87 hausten Dette er ein eingongskostnad, som ikkje blir vidareført til seinare år. Netto verknad av tiltaka ovanfor er kr Rådmannen går inn for å dekka dette gjennom inndraging av rest på innsparingar som tidlegare er gjennomført innan helse og omsorg. Ved NAV er det utbetalt langt meir enn budsjettert som stønad til livsopphald. Rådmannen finn det likevel ikkje rett å be om ytterlegare løyving til slik stønad i 2016, men vil sjå samla på auka kostnader ved NAV og auke i ulike tilskot for nye flyktningar, asylmottak mv. Investering Dei fleste investeringsprosjekta vil verta gjennomførde etter plan, men det er likevel trong for å justera løyvingane til nokre prosjekt. Prosjekt nye sjukeheimsplassar vert ikkje starta opp i år, og rådmannen ber om at løyvde midlar kr ,- i 2016 vert trekte attende. Prosjekt Basseng Haukåsen vert heller ikkje starta opp i år, m.a. fordi det har kome innspel om at sikring av vassforsyninga kan sjåast i samanheng med framføring av ny riksveg. Rådmannen ber difor om at løyving kr 2,1 mill i 2016 vert trekt attende. Prosjekt Sanering Mangersvågen må sjaåst i samanheng med lokalisering av nytt reinseanlegg. Rådmannen ber om at løyving kr 2.2 mill vert trekt attende i Prosjekt nærmiljøtiltak Bø er lagt på vent som følgje av pågåande arbeid med kommunedelplan Bø og arbeid med ny barnehage. Rådmannen ber om at løyving kr 3 mill vert trekt attende i Prosjekt , oppgradering fasade teknisk stasjon har avdekka trong for større asbestsanering enn føresett, meirkostnad ca Rådmannen går inn for å redusera prosjekt Mindre investeringar med tilsvarande sum. Prosjekt , oppgradering av Straume kai er eit spleiselag med grunneigarande på Straume. Ved innhenting av anbod, vart prosjektet kr dyrare enn føresett. Vidare vil kommune berre få mva-kompensasjon for deler av investeringa, og meirkostnaden kan bli kr til dette prosjektet. Rådmannen går inn for å redusera prosjekt Mindre investeringar med tilsvarande sum. Samla gir dette ei redusert investeringsramme på kr i 2016, noko som fører tilsvarande redusert bruk av lånemidlar i Dette skal overførast som unytta lånemidlar til Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Budsjett 2016 vert regulering i samsvar med forenkla skjema 1A, 1B og 2B nedanfor Ramme for drifta (skjema 1a) Budsjett 2016 Budsjettregulering Regulert 2016 regulert Skatt på inntekt og formue Rammetilskot

88 Eigedomsskatt Generelle statstilskot Renteinntekter og utbytte Renteutgifter Avdragsutgifter Sum frie inntekter før fondsbruk Drift (skjema 1b) Stab og fellestenester Oppvekst Helse og omsorg Drift og forvaltning Sum drift Netto Formannskapet i Radøy - 104/2016 FS - handsaming: Formannskapet vedtok samrøystes rådmannen sitt framlegg til vedtak. FS - vedtak: Budsjett 2016 vert regulering i samsvar med forenkla skjema 1A, 1B og 2B nedanfor Forenkla skjema 2B - investering Budsjett 2016 Budsjettregulering Regulert 2016 regulert Nye sjukeheimsplassar Oppgradering fasade tekn stasjon Basseng haukåsen Sanering Mangersvågen Nærmiljøtiltak Bø Straume kai oppgradering Mindre investeringar Øvrige prosjekt Sum Ramme for drifta (skjema 1a) Budsjett 2016 Budsjettregulering Regulert 2016 regulert Skatt på inntekt og formue Rammetilskot Eigedomsskatt Generelle statstilskot Renteinntekter og utbytte Renteutgifter Avdragsutgifter Sum frie inntekter før fondsbruk

89 Drift (skjema 1b) Stab og fellestenester Oppvekst Helse og omsorg Drift og forvaltning Sum drift Netto Forenkla skjema 2B - investering Budsjett 2016 Budsjettregulering Regulert 2016 regulert Nye sjukeheimsplassar Oppgradering fasade tekn stasjon Basseng haukåsen Sanering Mangersvågen Nærmiljøtiltak Bø Straume kai oppgradering Mindre investeringar Øvrige prosjekt Sum

90 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 096/2016 Formannskapet i Radøy PS /2016 Kommunestyret i Radøy PS /2016 Formannskapet i Radøy PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Sveinung Kvamme 16/ /13819 Budsjett 2017 og økonomiplan Saksopplysingar: Rådmannen legg med dette fram budsjettdokumentet for 2017 og økonomiplan for for politisk handsaming. Budsjettdokumentet inneheld informasjon om skatteøyre, låneopptak og gebyrsatsar som trengst i høve til kommunestyret sitt budsjettvedtak for Rådmannen legg til grunn at det samla dokumentet vert vedteke, med mogelege tilleggspunkt eller endringar som måtte koma av den politiske handsaminga. Rådmannen sitt framlegg til vedtak: Rådmannen sitt framlegg til budsjett for 2017 og økonomiplan for vert vedteke slik det ligg føre. Formannskapet i Radøy - 096/2016 FS - handsaming: Rådmann Jarle Landås peika på at kommuneøkonomien framleis er svært stram i Radøy og at det er nødvendig med tett kostnadskontroll for å koma i hamn med 2017-budsjettet. Det positive er at det ikkje er eit budsjett som legg opp til kutt i kommunale tenester. Økonomisjef Sveinung Kvamme gav ein grundig presentasjon av viktige punkt i budsjettframlegget for neste år. Han konstaterte at netto driftsresultat er svakt, berre 0,32% av samla driftsinntekter. Bruk av fond gjer at mindreforbruket blir 3,5 mill, eller 0,92%. Utan ekstra tilskot knytt til samanslåinga, hadde mindreforbruket vore tilnærma null, og netto driftsresultat hadde vore negativt med ca 2 millionar kroner. Rammetilskot og skatt aukar ifølgje Finansdepartementet med 1,9% samanlikna med Pris- og lønsveksten er i statsbudsjettet anslått til 2,5%. Omlegginga av inntektssystemet er fører såleis til reduserte overføringar til Radøy kommune. Dette skuldast i all hovudsak omlegginga av basistilskotet. Drifta i 2017 skal i utgangspunktet vera ei vidareføring av drifta hausten Økonomisjefen peika på at det er lagt inn ein betydeleg vekst i ramma til oppvekstsektoren. Auka kostnader til barnehage, inklusiv ny avdeling ved Prestmarka barnehage er på ca 1,7 mill. og til ny

91 privat familiebarnehage er det sett av 1,1 mill. i budsjettforslaget. Det er sett av auke i driftskostnader ved alle skular, unnateke Radøy ungdomsskule. I helse og omsorg er det også den økonomiske ramma auka noko. Mellom anna er det større behov for støtte til livsopphald, det skal tilsetjast ruskoordinator knytt til Psykisk helse, og det blir løyvd kroner til utvikling og investering i omsorgsteknologi. Jordmorstillinga blir auka frå 30 til 40 prosent. Til kulturvern er det gjort framlegg om kroner til drift av Bogatunet og Syltastova. Vedlikehald av kommunale vegar vert føreslege styrka med ca , og det blir sett av kroner til auka driftsomfang i vassverket. Rådmannen legg opp til samla investeringar på 80,9 mill i I tillegg kjem kjøp av andelar i KLP 1,2 mill. Investeringane må finansierast ved låneopptak. Det vil stå att om lag 9 mill. kroner i unytta lånemidlar pr Låneopptak i 2017 vert difor 63,7 mill. etter rådmannen sitt framlegg. Den største investeringa er ny barnehage på Bø, der rådmannen har sett av 30 millionar i budsjettframlegget. Det er vidare lagt opp til vass- og avløpsprosjekt 29,7 millionar kroner (som er sjølvfinansierande). Andre større prosjekt det er funne plass til i budsjettet er nærmiljøtiltak Bø 3 mill, kommunale bustader 2,5 mill, oppgradering garderobe Manger skule 2,5 mill, turveg/lysløype Manger 2 mill, asfaltering kommunale vegar 2 mill. Rentenivået til lån med flytande rente er rekna til 1,85% i Lån med fast rente går i samsvar med renteplan 2,49% i Kommunalbanken og 2,1% i Husbanken. Samla rentekostnad er 6,58 mill i 2017, avdrag er utrekna til 8,62 millionar, som er tett opptil minimumsavdrag etter Kommunelova. Rådmannen og økonomisjefen svara på spørsmål. Kenneth Taule Murberg (H) stilte spørsmål om det er gjort vurderingar om å binda renta på ein større del av kommunen si lånegjeld. Økonomisjefen svara at det er mogleg å sjå på rentevurderingar i samband med revidering av Finansreglementet, t.d. ut på nyåret. Rådmannen fekk gode tilbakemeldingar på framlegget til budsjett, ikkje minst at budsjettet har fanga opp politiske signal. Ordførar Jon Askeland oppsummerte budsjettdrøftinga i formannskapet og kom med klar oppmoding om at netto driftsresultat ikkje må svekkast i den vidare prosessen. Han rådde til at framlegg om nye tiltak må salderast i budsjettet. Det vart ikkje gjort realitetshandsaming av budsjett og økonomiplan i dette møtet. FS - vedtak: Formannskapet i Radøy - 106/2016 FS - handsaming: Til møtet låg det føre eit notat frå fleirtalskoalisjonen (Sp/Sp/KrF), og det kom innspel frå Høgre og Frp, som vart samkjørt til ei felles formannskapstilråding. Leiar i Radøy idrettsråd, Bjørn Ove Myking, presenterte idrettsrådet sin uttale. Etter grundige og gode drøftingar, der rådmannen og kommunalsjefane orienterte og svara på spørsmål på dei ulike fagområde, la formannskapet fram følgjande felles framlegg til budsjett 2017 og økonomiplan for :

92 Formannskapet gjev rådmannen honnør for budsjett 2017 og økonomiplan , og legg fram følgjande samla formannskapsinnstilling: 1. Driftsbudsjettet Formannskapet tilrår rådmannen sitt driftsbudsjett(eige dokument), med følgjande endringar: Tekst Kostnad(kr) Saldering Auka etter- og vidareutdanning skulesektoren Redusert mindreforbruk Driftsmidlar idrettsrådet Redusert mindreforbruk Auka anleggsmidlar idrettsanlegga Redusert mindreforbruk 1.1 Formannskapet har i tillegg desse punkta/merknadene til driftsbudsjettet: Oppvekstsektoren Radøy kommune fortset det sterke fokuset på tidleg innsats i heile skuleløpet, der elevane meistrar og følgjer fagprogresjon og når høgt læringsutbyte i tråd med La Linea o.a. tiltak. Tidleg innsats og vidareføring av program for å hindra mobbing og sosial utestenging innan oppvekstområdet er viktig for skuleeigar. Radøy skal minst følgja nasjonale mål for symjeundervising,- alle born i ein kystkommune som vår skal læra seg å symja. For 2017 skal følgjande prioriterast: DUÅ skal søkjast fullt implementert i alle barnehagane. Innan skulen ønskjer kommunestyret snarast ein status og tilråding på følgjande: Ttiltak for elevar med dysleksi, Fysisk aktivitet à la Sogndal (Resaland), behov for evt sosiallærar i barnehage og barneskule, utesituasjonen i skulen, samarbeidet heim-skule. Kommunestyret ber også om status og behov for evt. auka kjøp av lærebøker, og vil vurdera løyving i samband med disponering av årsresultat for Med tilvising til gjennomgang av tilstandsrapport for Radøyskulane haust 2016, ber kommunestyret om tiltakspakke for auka etter- og vidareutdanning(primært kurs), og korleis dette skal prioriterast. Prioriteringane skal m.a. innehalda skuleeigar sitt arbeid for 0-toleranse mot mobbing der dette er eit tema, og for å sikra tidleg meistring og høgt læringsutbyte hjå elevane. Kommunestyret viser til innspel frå Utdanningsforbundet om bemanningssituasjonen i barnehagane, og har som mål å auka grunnbemanninga med 2,7 årsverk (fagarbeidarar/assistentar). Dette arbeidet startar i 2017, og rådmannen gjer tiltak innan budsjettramma dette året. Kommunestyret ber rådmannen innan 1. april leggja fram kost/nytte/konsekvensvurdering for formannskapet om evt. utvida skuleskyss i vinterhalvåret. Kommunestyret ber rådmannen om ei kost/nytte/konsekvensvurdering for formannskapet av evt. utvida opningstid på SFO (start kl 0700), og søskenmoderasjon på SFO Helse- og omsorgssektoren Kommunestyret helsar velkomen rådmannen sitt arbeid med ein overordna Kommunedelplan for Helse og omsorg. Arbeidet skal starta i I dette arbeidet skal ein gjera analysar av framtidig tenestebehov på kort og lang sikt. Ein vil utarbeida ei omsorgstrapp som synleggjer dei ulike tenestenivåa i kommunen, slik at den einskilde

93 får rett teneste til rett tid. Under planarbeidet skal det: Undersøkjast ut om Radøy, Lindås og Meland kommunar kan etablera eit nærjordmorsenter i Knarvik. Gjerast ei utgreiing kring dagtilbod til heimebuande eldre og menneske med utfordringar innan psykisk helse og rus. Vurderast eit samarbeid med Lindås og Meland om samlivsterapi/familieterapi. Vera fokus på frivillig arbeid (Frivilligsentralen) opp mot born- og unge med særskilte behov samt flyktningar, personar med psykiske lidingar og rusmiddelavhengigheit. Utgreiast bustadbehov for eldre og personar med særskilte behov. Utgreing av avlastingstilbodet for barn med særskilte behov. Kommunestyret ber om at sommartilbodet til barn og unge med særskilte behov vert vidareført og vidareutvikla. Kommunestyret ønskjer ei snarleg orientering om status/tiltak i samband med nasjonalt vedtak om innføring av aktivitetsplikt for sosialhjelpsmottakarar under 30 år frå Kommunestyret ønskjer status på busetjing av flyktningar med innvilga opphald, prognose og lokal behovsvurdering i løpet av 1. halvår. Radøy kommune skal styrkja og vidareutvikla samarbeidet med Eldrerådet, Råd for menneske med nedsett funksjonsevne, og pårørande Drift- og forvaltningssektoren Kommunestyret ønskjer snarast råd ei sak på tiltak og prioriteringar for å redusera ulovlege tiltak etter plan- og bygningslova (jfr debatt i hovudutvalet oktober 2016). Kommunestyret ønskjer ei saksutgreiing på om det kan etablerast kommunalt fond for grøfting i landbruket, dette skal vera forsterkingsstøtte i samband med andre ordningar. Kommunestyret ber rådmannen førebu sak der ein ber Fylkesmannen endra SMIL-midlane og andre nasjonale støtteordningar for å auka grøfting av landbruksjord. Kommunestyret støttar rådmannen si prioritering av ressursauke på plansida, slik at me er sikra god framdrift på planstrategien, og me understrekar prioriteringa av kommuneplanarbeidet. Rådmannen må særleg halda eit aktivt fokus på Masterplan for Manger, inklusive framtidig barnehageløysing Planar for fylkesvegar(i etterkant av drøftingssak i formannskap/kommunestyre) plan for næringsområde ved den nye vegen

94 nord for Marås. Kommunestyret set av kr 5000,- til drift av idrettsrådet. Kommunestyret aukar anleggsmidlar til idrettsanlegg med kr ,- årleg Kommunestyret støttar arbeidet med gjennomgangen på organisering, leiing og ressursbruk på vaktmeisterteneste/tekniske tenester, og helsar velkomen ei orientering om dette. Kommunestyret støttar rådmannen sitt planarbeid for orden, vedlikehald og oppgradering av uteområda. Kommunestyret ber om at også uteområda (aktivitetsområda) ved skular og barnehagar, og sentrale område på Manger (inklusive det samanhengane området frå Velferdssenteret til Nesvatnet) vert med i dette arbeidet. Kommunestyret støttar rådmannen sitt arbeid med plan for sommarvedlikehald av kommunale vegar, og ser fram til sak på dette før 1. april. Kommunestyret ber rådmannen fortsetja aktiv oppfølgjing av TS-planen. Kommunestyret ønskjer ei enkel utgreiing av evt Fairtradeprosjekt i Radøy kommune. 2. Investeringsbudsjettet Formannskapet tilrår rådmannen sitt investeringsbudsjett(eige dokument), med følgjande endringar: Tekst Auke/endring vs rådmannen Reduksjon/endring vs rådmannen Prestegardshagen, opprusting til park Minnelund og reidskapshus Manger kyrkjegard, miljøvenlege flaumlys Manger kyrkje Mindre investeringar Nærmiljøtiltak Bø utsetjast til Asfaltering kommunale vegar(prisinnhenting i lågsesong) Formannskapet har i tillegg desse merknadene/punkta til investeringsbudsjettet: 2.1 Kommunestyret ønskjer snarast råd avklaring på byggestart ny barnehage på Bø, der det er sjekka ut moglegheiter og kostnader for ulike konsept innan det offentlege området mellom skulen og barnehagen. Prestegardshagen skal opprustast til park, og rådmannen vert beden om å etablera kontakt med aktuelle lag i Manger (bygdelag mfl) for samarbeid om dette(dugnad,planting, stell mm). Kommunestyret bed rådmannen utgreia betre kioskløysingar i Radøyhallen, også til bruk for mindre arrangement. Utgreiinga må ta omsyn både til behova hjå Ungdomsklubben og andre brukarar i Radøyhallen. Kommunestyret ber rådmannen aktivt jakta etter nye/pent brukte stolar til tribuna i Radøyhallen. Rådmannen skal vera ein aktiv medspelar for å realisera dugnadsanlegg for kommunalt vatn der det kjem ønskje om dette. Rådmannen legg fram politisk sak om nødvendig. Kommunestyret ønskjer vurdert skiljeveggar i dusjen også i symjegarderobane. Kommunestyret ønskjer at nye bilar har miljøvenleg teknologi(el/hybrid) i kombinasjon med at dei er tenlege for drifta av tenestene. Ambisjonane for nærmiljøtiltaka for Bø står ved lag, men kommunestyret meiner det

95 realistisk sett er rett å flytta desse til 2018 i samband med ferdigstilling av kommunedelplanen og ny barnehage. Kommunestyret aukar asfalteringsbudsjettet for 2017, og vektlegg særleg bustadfelta. Kommunestyret ber rådmannen og Radøy sokn samarbeida om å få realisert energivennleg flombelysing av Nordhordlandskatedralen i vinterhalvåret. Kommunestyret viser til forbod mot oljefyrar frå 2020 og ber rådmannen utgreia korleis dette skal løysast for Hordabø kyrkje og Nordhordlandskatedralen. 3. Økonomiplanen Formannskapet tilrår rådmannen sin økonomiplan (eige dokument), med følgjande endringar: Tekst Endring 2018 vs rådmannen Endring 2019 vs rådmannen Nærmiljøtiltak Bø utsetjast til Oppgradering kinosal Formannskapet har i tillegg desse merknadene/punkta til økonomiplanen: Kommunestyret støttar at det vert etablert småbarnsplassar ved Austebygd barnehage. Kommunestyret ønskjer ei vurdering av behov for restoppgraderingar av bygg og evt. inventar ved ungdomsskulen. FS - vedtak: Formannskapet gjev rådmannen honnør for budsjett 2017 og økonomiplan , og legg fram følgjande samla formannskapsinnstilling: 1. Driftsbudsjettet Formannskapet tilrår rådmannen sitt driftsbudsjett(eige dokument), med følgjande endringar: Tekst Kostnad(kr) Saldering Auka etter- og vidareutdanning skulesektoren Redusert mindreforbruk Driftsmidlar idrettsrådet Redusert mindreforbruk Auka anleggsmidlar idrettsanlegga Redusert mindreforbruk 1.1 Formannskapet har i tillegg desse punkta/merknadene til driftsbudsjettet: Oppvekstsektoren Radøy kommune fortset det sterke fokuset på tidleg innsats i heile skuleløpet, der elevane meistrar og følgjer fagprogresjon og når høgt læringsutbyte i tråd med La Linea o.a. tiltak. Tidleg innsats og vidareføring av program for å hindra mobbing og sosial utestenging innan oppvekstområdet er viktig for skuleeigar. Radøy skal minst følgja nasjonale mål for symjeundervising,- alle born i ein kystkommune som vår skal læra seg å symja. For 2017 skal følgjande prioriterast: DUÅ skal søkjast fullt implementert i alle barnehagane. Innan skulen ønskjer kommunestyret snarast ein status og tilråding på følgjande: Ttiltak for elevar med dysleksi, Fysisk aktivitet à la Sogndal (Resaland), behov for evt sosiallærar i barnehage og barneskule, utesituasjonen i skulen, samarbeidet

96 heim-skule. Kommunestyret ber også om status og behov for evt. auka kjøp av lærebøker, og vil vurdera løyving i samband med disponering av årsresultat for Med tilvising til gjennomgang av tilstandsrapport for Radøyskulane haust 2016, ber kommunestyret om tiltakspakke for auka etter- og vidareutdanning(primært kurs), og korleis dette skal prioriterast. Prioriteringane skal m.a. innehalda skuleeigar sitt arbeid for 0-toleranse mot mobbing der dette er eit tema, og for å sikra tidleg meistring og høgt læringsutbyte hjå elevane. Kommunestyret viser til innspel frå Utdanningsforbundet om bemanningssituasjonen i barnehagane, og har som mål å auka grunnbemanninga med 2,7 årsverk (fagarbeidarar/assistentar). Dette arbeidet startar i 2017, og rådmannen gjer tiltak innan budsjettramma dette året. Kommunestyret ber rådmannen innan 1. april leggja fram kost/nytte/konsekvensvurdering for formannskapet om evt. utvida skuleskyss i vinterhalvåret. Kommunestyret ber rådmannen om ei kost/nytte/konsekvensvurdering for formannskapet av evt. utvida opningstid på SFO (start kl 0700), og søskenmoderasjon på SFO Helse- og omsorgssektoren Kommunestyret helsar velkomen rådmannen sitt arbeid med ein overordna Kommunedelplan for Helse og omsorg. Arbeidet skal starta i I dette arbeidet skal ein gjera analysar av framtidig tenestebehov på kort og lang sikt. Ein vil utarbeida ei omsorgstrapp som synleggjer dei ulike tenestenivåa i kommunen, slik at den einskilde får rett teneste til rett tid. Under planarbeidet skal det: Undersøkjast ut om Radøy, Lindås og Meland kommunar kan etablera eit nærjordmorsenter i Knarvik. Gjerast ei utgreiing kring dagtilbod til heimebuande eldre og menneske med utfordringar innan psykisk helse og rus. Vurderast eit samarbeid med Lindås og Meland om samlivsterapi/familieterapi. Vera fokus på frivillig arbeid (Frivilligsentralen) opp mot born- og unge med særskilte behov samt flyktningar, personar med psykiske lidingar og rusmiddelavhengigheit. Utgreiast bustadbehov for eldre og personar med særskilte behov. Utgreing av avlastingstilbodet for barn med særskilte behov. Kommunestyret ber om at sommartilbodet til barn og unge med særskilte behov vert vidareført og vidareutvikla. Kommunestyret ønskjer ei snarleg orientering om status/tiltak i samband med nasjonalt vedtak om innføring av aktivitetsplikt for sosialhjelpsmottakarar under 30 år frå Kommunestyret ønskjer status på busetjing av flyktningar med innvilga opphald, prognose og lokal behovsvurdering i løpet av 1. halvår. Radøy kommune skal styrkja og vidareutvikla samarbeidet med Eldrerådet, Råd for menneske med nedsett funksjonsevne, og pårørande.

97 1.1.3 Drift- og forvaltningssektoren Kommunestyret ønskjer snarast råd ei sak på tiltak og prioriteringar for å redusera ulovlege tiltak etter plan- og bygningslova (jfr debatt i hovudutvalet oktober 2016). Kommunestyret ønskjer ei saksutgreiing på om det kan etablerast kommunalt fond for grøfting i landbruket, dette skal vera forsterkingsstøtte i samband med andre ordningar. Kommunestyret ber rådmannen førebu sak der ein ber Fylkesmannen endra SMIL-midlane og andre nasjonale støtteordningar for å auka grøfting av landbruksjord. Kommunestyret støttar rådmannen si prioritering av ressursauke på plansida, slik at me er sikra god framdrift på planstrategien, og me understrekar prioriteringa av kommuneplanarbeidet. Rådmannen må særleg halda eit aktivt fokus på Masterplan for Manger, inklusive framtidig barnehageløysing Planar for fylkesvegar(i etterkant av drøftingssak i formannskap/kommunestyre) plan for næringsområde ved den nye vegen nord for Marås. Kommunestyret set av kr 5000,- til drift av idrettsrådet. Kommunestyret aukar anleggsmidlar til idrettsanlegg med kr ,- årleg Kommunestyret støttar arbeidet med gjennomgangen på organisering, leiing og ressursbruk på vaktmeisterteneste/tekniske tenester, og helsar velkomen ei orientering om dette. Kommunestyret støttar rådmannen sitt planarbeid for orden, vedlikehald og oppgradering av uteområda. Kommunestyret ber om at også uteområda (aktivitetsområda) ved skular og barnehagar, og sentrale område på Manger (inklusive det samanhengane området frå Velferdssenteret til Nesvatnet) vert med i dette arbeidet. Kommunestyret støttar rådmannen sitt arbeid med plan for sommarvedlikehald av kommunale vegar, og ser fram til sak på dette før 1. april. Kommunestyret ber rådmannen fortsetja aktiv oppfølgjing av TS-planen. Kommunestyret ønskjer ei enkel utgreiing av evt Fairtradeprosjekt i Radøy kommune. 2. Investeringsbudsjettet Formannskapet tilrår rådmannen sitt investeringsbudsjett(eige dokument), med følgjande endringar: Tekst Auke/endring vs rådmannen Reduksjon/endring vs rådmannen Prestegardshagen, opprusting til park Minnelund og reidskapshus Manger kyrkjegard, miljøvenlege flaumlys Manger kyrkje Mindre investeringar

98 Nærmiljøtiltak Bø utsetjast til Asfaltering kommunale vegar(prisinnhenting i lågsesong) 2.1 Formannskapet har i tillegg desse merknadene/punkta til investeringsbudsjettet: 2.1 Kommunestyret ønskjer snarast råd avklaring på byggestart ny barnehage på Bø, der det er sjekka ut moglegheiter og kostnader for ulike konsept innan det offentlege området mellom skulen og barnehagen. Prestegardshagen skal opprustast til park, og rådmannen vert beden om å etablera kontakt med aktuelle lag i Manger (bygdelag mfl) for samarbeid om dette(dugnad,planting, stell mm). Kommunestyret bed rådmannen utgreia betre kioskløysingar i Radøyhallen, også til bruk for mindre arrangement. Utgreiinga må ta omsyn både til behova hjå Ungdomsklubben og andre brukarar i Radøyhallen. Kommunestyret ber rådmannen aktivt jakta etter nye/pent brukte stolar til tribuna i Radøyhallen. Rådmannen skal vera ein aktiv medspelar for å realisera dugnadsanlegg for kommunalt vatn der det kjem ønskje om dette. Rådmannen legg fram politisk sak om nødvendig. Kommunestyret ønskjer vurdert skiljeveggar i dusjen også i symjegarderobane. Kommunestyret ønskjer at nye bilar har miljøvenleg teknologi(el/hybrid) i kombinasjon med at dei er tenlege for drifta av tenestene. Ambisjonane for nærmiljøtiltaka for Bø står ved lag, men kommunestyret meiner det realistisk sett er rett å flytta desse til 2018 i samband med ferdigstilling av kommunedelplanen og ny barnehage. Kommunestyret aukar asfalteringsbudsjettet for 2017, og vektlegg særleg bustadfelta. Kommunestyret ber rådmannen og Radøy sokn samarbeida om å få realisert energivennleg flombelysing av Nordhordlandskatedralen i vinterhalvåret. Kommunestyret viser til forbod mot oljefyrar frå 2020 og ber rådmannen utgreia korleis dette skal løysast for Hordabø kyrkje og Nordhordlandskatedralen. 3. Økonomiplanen Formannskapet tilrår rådmannen sin økonomiplan (eige dokument), med følgjande endringar: Tekst Endring 2018 vs rådmannen Endring 2019 vs rådmannen Nærmiljøtiltak Bø utsetjast til Oppgradering kinosal Formannskapet har i tillegg desse merknadene/punkta til økonomiplanen: Kommunestyret støttar at det vert etablert småbarnsplassar ved Austebygd barnehage. Kommunestyret ønskjer ei vurdering av behov for restoppgraderingar av bygg og evt. inventar ved ungdomsskulen.

99 Vedlegg: Rådmannen sitt framlegg 09_11_2016 Budsjett første handsaming - RMNF Budsjett første handsaming - Eldrerådet Utvidetsærutskrift Radøy idrettsråd - uttale til budsjett 2017

100 Budsjett 2017 Budsjettdokument for 2017 og økonomiplan for Rådmannen sitt framlegg Dato:

101 Driftsbudsjett 2017 Tryggleik, trivsel og livskvalitet for alle Framlegget til budsjett for 2017 byggjer på rekneskapen for 2015, budsjett 2016 og statsbudsjettet for Dei økonomiske rammene i 2017 gjer det mogleg å utarbeide eit budsjett som i hovudsak med vidareføring av drifta på dagens nivå men med nokre justeringar. Radøy kommune har i mange år vore prega av stram økonomi med strenge prioriteringar og nøktern drift. Dette gjer grunnlag for ønskje om å styrke drifta på mange område, men det er fortsatt ikkje grunnlag for nemnande auke på særleg mange område, og dette gjer det ekstra krevjande i prioriteringa. Realistisk budsjett med minimun av planlagt mindreforbruk og streng kostnadsfokus vil vere heilt sentralt også i 2017 for at vi skal kunne halde budsjettet. Stillingsgruppa vart lagt på is i 2016, som resultat av at den økonomiske situasjonen ikkje har vore så prekær som tidlegare og at stillingsgruppa i seg sjølv krev mykje ressursar, både hos tenesteleiarane, tillitsvalde og toppleiinga med personellressurs. For å ha kontroll med kostnadene vil betinga stillingsstopp vil bli vidareført ved at auke i stillingar skal ha godkjenning frå rådmannen før utlysing. Kommunesamanslåing vil krevje mye av organisasjonen i Vi skal drifte kommunen og levere gode tenester, samstundes som vi skal i gang med arbeidet med samanslåing, og mange i organisasjonen vil få større eller mindre oppgåver knytt til dette. Rådmannen må kome tilbake til på kva måte dette påverkar drift og økonomi for Radøy kommune i Dei tre kommunane vil få utbetalt ei samla sum 35 millionar som skal dekke eingongskostnader i reformperioden og beløpet vil bli utbetalt etter Stortingsvedtak i juni På kva måte pengane skal disponerast vil vere ein felles diskusjon kommunane imellom og vil vera forankra i fellesnemnda. Investeringsbudsjettet for neste år er prega av ny barnehage på Bø, som tar mykje av handlingsrommet. Økonomiplanen legg føringar for kva som skal skje i Radøy kommune dei siste åra før samanslåing og går eitt år inn i den nye kommunen sitt første driftsår. Planlegging i form av tiltak i økonomiplanen er såleis svært viktig, med tanke på kva ein ønskjer å få på plass før kommunesamanslåinga og signal vidare inn i den nye kommunen. Nytt målstyringsdokument vil også i år bli utarbeidd og lagt ved budsjettet, og vil bli utvikla ved å vere noko meir spissa på målbare resultat. Årsrapporten for 2017 vil byggje på mål i målstyringsdokumentet. Sjukefråveret har vist positiv utvikling siste halvdel av 2016 og arbeidet med tiltak for reduksjon vil fortsetje i 2017 med forankring i den etablerte arbeidsgruppa. Kommunen som tenesteleverandør Radøy kommune skal levera ei rekkje tenester til innbyggjarane i Radøy, frå jordmortenester ved fødsel, via barnehage og skule under oppveksten, til pleie- og omsorgstenester til eldre og andre som har trong for pleie, tilsyn eller anna hjelp til å meistra kvardagen. I tillegg skal det leverast mange andre tenester undervegs, frå musikk- og kulturskule til vassforsyning og stell av grøntanlegg. Til å finansiera alt dette får kommunen overført midlar frå staten i form av rammetilskot og skatt, i tillegg til ymse andre tilskot og overføringar. Innbyggjarane betalar eigedomsskatt og gebyr eller eigenbetaling for ein del tenester. Til saman må dette «gå rundt» og samstundes gje tilstrekkeleg overskot til at kommunen ikkje vert utarma over tid. Staten fastset storleiken på rammetilskot, og langt på veg skatt, i statsbudsjettet. Rammetilskotet kan kommunen ikkje påverka på annan måte enn gjennom folketalet. Refusjoninntekter og overføringar er i stor grad knytt til produksjon av tenester og skal i beste fall dekka kostnadene som følgjer av dette. Eigenbetalingar og gebyr er regulerte anten gjennom sjølvkost eller direkte i forskrift. Dei samla inntektene er såleis lite påverkelege, og dei ein kan gjera noko med, er det som regel vanskeleg å auka utan at dette fører til minst like store meirkostnader. Dette er noko av det som skil kommunebudsjett frå budsjett i private verksemder. Rammetilskot Diagrammet på nedst på denne sida syner utviklinga i faktisk folketal frå 1986 til , og ein anslag på utviklinga fram mot folketalet pr var Framskrivingstala for er basert på Statistisk Sentralbyrå sin framskrivingsmodell, etter den såkalla MMM-varianten. Folketalet er avgjerande for storleiken Folketalsutvikling Budsjett Radøy kommune 2017

102 Driftsbudsjett 2017 Hovudoversyn drift 2017 Rekneskap 2015 på rammetilskot, og i stor grad også skatteinngang. Folketalet pr bestemmer rammetilskotet for 2017, medan folketalet bestemmer pårekna skatteinngang. Pr var folketalet 5.090, ein vekst frå på same tidspunkt i Dette er ein auke på 0,87%, medan landsveksten er på ca 0,9%. Folketalet pr blir først kjent i februar Tabellen på neste side syner fordelinga av rammetilskotet for dei siste tre åra. Vi ser at innbyggjartilskotet for 2017 har auka med nær 4,3 mill samanlikna med 2016, medan utgiftsutjamninga har gått ned med om lag 1,5 mill. For skatteinngangen er førsett ein forsiktig auke samanlikna med faktiske tal for Budsjettet for 2016 vart basert på anslag i statsbudsjettet, med langt sterkare vekst enn det Radøy kommune har hatt. Det særskilde samanslåingstilskotet er enno eit uvisst tal. Tilskotet er knytt til vedtak om samanslåing med andre kommunar. Det er i statsbudsjettet løyvd 100 mill til eit regionsentertilskot og 300 mill til overgangsordning knytt til innføring av gradert basistilskot i inntektssystemet. Desse tilskota er førebels ikkje fordelt på kommunar. Rådmannen har skjønsmessig lagt til 3 Budsjett Radøy kommune 2017 Budsjett 2016, vedteke Budsjett 2016, regulert Budsjett 2017 Driftsinntekter Brukarbetalinger Andre sals- og leigeinntekter Overføringar med krav til motyting Rammetilskot Andre statlege overføringar Andre overføringar Skatt på inntekt og formue Eigedomsskatt Sum driftsinntekter Driftsutgifter Lønsutgifter Sosiale utgifter Kjøp av varer/ten. som inngår i tenesteprod Kjøp av tenester som erstattar tenesteprod Overføringar med krav til motyting Avskrivingar Fordelte utgifter Sum driftsutgifter Brutto driftsresultat Finansinntekter Renteinntekter og utbyte Mottekne avdrag på utlån Sum eksterne finansinntekter Finansutgifter Renteutgifter og lånekostnader Avdrag på lån Utlån Sum eksterne finansutgifter Resultat eksterne finanstransaksjoner Motpost avskrivingar Netto driftsresultat Interne finanstransaksjonar Bruk av disposisjonsfond Bruk av bundne fond Sum bruk av avsette midlar Overført til investeringsregnskapen Dekking av meirforbruk frå tidl. år Avsett til disposisjonsfond Avsett til bundne fond Sum avsetjingar Meir (-) /mindre (+) forbruk grunn eit samla tilskot på 3,3 mill for Med netto driftsresultat på ca 1,2 mill, er det klårt at dette tilskotet «bergar» budsjettet for Dersom det endelege tilskotet vert lågare enn føresett, vert resultatet tilsvarande svekka. Utgiftsutjamninga er lagt om frå 2017, og vi får noko lågare tilskot i 2017 enn i Utgiftsutjamninga er eit komplisert system med kriteria og vekting, som gir eit tillegg eller frådrag til innbyggjartilskotet. For Radøy sin del har vi eit samla utgiftsbehov som er 5,99% høgare enn landsgjennomsnittet. Dette gir 15,2 mill i utgiftsutjamning i Dei

103 Driftsbudsjett 2017 Rekneskap Budsjett 2016 Budsjett 2016 Budsjettskjema 1A vedteke regulert Budsjett 2017 Skatt på inntekt og formue Ordinært rammetilskot Skatt på eigedom Andre generelle statstilskot Sum frie disponible inntekter Renteinntekter og utbyte Renteutg.,provisjonar og andre fin.utg Avdrag på lån Netto finansinnt./utg Til dekning av tidligare regnsk.m meirforbruk Til bundne avsetninger Bruk av ubundne avsetjingar Bruk av bundne avsetjingarr Netto avsetjingar Overført til investeringsrekneskapen Til fordeling drift Sum fordelt til drift (frå skjema 1B) Reknskapsmessig meir/mindreforbruk største positive utslaga, i den forstand at vi får ekstra midlar, er knytt til tal psykisk utviklingshemma over 16 år, tal born i aldersgruppa 6-15 år og tal personar i aldersgruppa år. Trekk i utgiftsutjamninga kjem først og fremst som følgje av tal innbyggjarar med høgare utdanning, tal flyktningar utan integreringstilskot og det såkalla «dødelighetskriteriet». Skjønstilskot frå Fylkesmannen er gitt med 3,7 mill. for 2017, som er ein auke frå Dette syner at fylkesmannen har forståring for Radøy kommune sin økonomiske situasjon. Skatteinntekter I framlegget til statsbudsjett er det rekna med ein nominell skatteauke for kommunane frå 2016 til 2017 med 2,3%. Det er lagt opp til at skatteøyret vert 11,8%, uendra frå Endeleg sats vert først fastsett ved handsaming i Stortinget, og rådmannen legg til grunn at Radøy kommune følgjer satsane som vert vedtekne av Stortinget for Skatteinngangen er alltid usikker, men sidan Radøy kommune har skatteinngang under 90% av landsgjennomsnittet, får lokal endring i skatteinngangen lite å seia for inntekta vår. Til gjengjeld vil endring i skatteinngangen på landsplan ha sterk innverknad. Dette skuldast ordninga med inntektsutjamning. Inntektsutjamninga blir i rekneskap og budsjett ført som ein del av rammetilskotet. Pårekna pris- og lønsvekst er sett til 2,5%. I framlegget til statsbudsjett er det lagt til grunn at Radøy kommune sine inntekter aukar med 1,9% neste år. I realiteten er dette ein nedgang i dei frie inntektene. Tek ein omsyn til ekstra skjønstilskot og auka eigedomsskatt, kan det likevel bli ein forsiktig realauke i frie inntekter i Rammetilskot og skatt (tal i heile tusen) Innbyggjartilskot (lik sum pr innbyggjar i heile landet) Utgiftsutjamning Overgangsordningar Saker med særskilt fordeling Ordinært skjøn Inntektsutjamning Skatteinngang Særskilt samanslåingstilskot Sum rammetilskot og skatt I framlegget til statsbudsjett går det fram at auka frie inntekter er tenkt å dekka auka ressursinnsats på følgjande område: Endring i folkemengd og alderssamansetjing Auka pensjonskostnader Auka sasting innan rusomsorg Tidleg innsats i skulen Auka sasting på helsestasjon og skulehelseteneste Opptrappingsplan for rehabilitering og habilitering Midlane er ikkje øyremerka, og det er kommunestyret som prioriterer bruken av dei samla frie inntektene. I 2017 får Radøy kommune eit ekstra tilskot til vedlikehald av kommunale bygg og anlegg på kr Midlane kan berre nyttast til kjøp av tenester frå private verksemder. I budsjettet er midlane fordelt på dei ulike sektorane. Det er samla sett av om lag 1,7 mill til vedlikehaldstiltak i 2017, utanom veg, vatn, avlaup og Radøyhallen. Eigedomsskatten vert føreslegen vidareført med 7 promille som hovudsats, men med 3 promille på bustader og ubygde grunnstykke. Auke i sum eigedomsskatt samanlikna med 2016 skriv seg i hovudsak frå pårekna eigedomsskatt av 420kV høgspentlina Kollsnes - Mongstad, som skal vera tilnærma ferdigstilt ved årsskiftet 2016/17. 4 Budsjett Radøy kommune 2017

104 Driftsbudsjett 2017 Integreringstilskotet aukar noko som følgje av nye flyktningar som har kome i 2016 og 15 nye flyktningar i Renteinntekter og utbytte er sett til kr 3,7 mill. Aksjeutbyttet i BKK er sett til kr i samsvar med notat frå styret i BKK. I dette notatet vert det også lagt til grunn at dette blir nivået på utbytte i åra som kjem. Renteinntekter av bankinnskot er sett til kr Renter på innskot er knytt til 3 månaders NIBOR, som er rentenivået mellom bankane i Noreg. Nivået på 3 mnd NIBOR har stige noko sidan april 2016, og ligg pr på omlag 1,10%. Renteutgifter er estimert til ca 6,6 mill i Kommunen har fastrenteavtale på tre lån i Kommunalbanken, bundne til 2,49 % fram til Denne rentebindinga vart gjort i august 2014, og på dette tidspunktet vurderte rådmannen det som rett å gå inn for binding i fem år, for å sikra føreseieleg rente på ein del av lånemassen. Vidare har kommunen fastrente på nokre lån i Husbanken, bunde til 2,1% fram til november For dei resterande låna har vi flytande rente. Den flytande renta i Kommunalbanken er for tida (oktober 2016) 1,81%. Mykje tyder på at rentenivået vert liggjande ganske flatt i i ein lengre periode, sjå Noregs bank si rentevifte i diagrammet nedanfor. Rådmannen har difor valt å setja rentenivået i 2017 til 1,85% på lån med flytande rente. Avdragskostnaden er sett til 8,6 mill i Kommunen er pålagt å betala avdrag kvart år, og det er fastsett retningsliner for å rekna ut minsteavdrag, der ein legg til grunn vekta gjennomsnitt basert på avskrivingstida til dei ulike anleggsmidlane. Fylkesmannen legg til grunn at avdraga bør vera 3,5% av lånegjelda kvart år, og budsjetterte avdrag er om lag i samsvar med dette. Brutto lånegjeld, inkl. lån til vidare utlån, vil pr vera ca kr 273 mill. Med planlagde låneopptak og avdrag i 2017, vil lånegjelda auka til ca 324 mill ved utgangen av Radøy kommune har ei lånegjeld som er lågare enn mange andre kommunar, men likevel er gjelda høg i absolutte tal. Radøy kommune har lågare skatteinngang og høgare utgifter enn gjennomsnittskommunen, og må difor ha lågare gjeldsgrad. Eit mykje nytta samanlikningstal for å vurdera gjeldsnivået er netto lånegjeld i prosent av sum brutto driftsinntekter. Rådmannen ser at det må gjerast ein del viktig investeringar i åra som kjem, Figur 2.4a Anslag på styringsrenten i referansebanen med sannsynlighetsfordeling. 1) Prosent. 1. kv kv ) % 50% 70% 90% og dette vil føra til etter måten sterk auke av lånegjelda. Ved utgangen av 2015 var netto lånegjeld om lag 55,7% av samla driftsinntekter. Ved utgangen av 2016 aukar lånegjelda til 67% og i 2017 til om lag 76%. Vi vil då koma om lag på nivå med kommunegruppe 10. Bruk av fond er knytt til sjølvkostområda vatn, avløp og slam. I tillegg er nærings- og infrastrukturfondet føresett nytta til Industriutvikling Vest kr , utvikling av næringsplan kr og tettstadutvikling Manger kr Vidare er det føresett bruk av bundne fondsmidlar knytt til ruskoordinator, kr Pensjonskostnaden er venta å auka moderat i 2017, men premieavviket blir stort, ca 10 mill. Det betyr at Radøy kommune betalar inn langt meir premie enn det som vert kostnadsført i Det akkumulerte premieavviket vil såleis auka monaleg ) Usikkerhetsviftene er basert på historiske erfaringer og stokastiske simuleringer fra vår makroøkonomiske hovedmodell, NEMO. Usikkerhetsviften for styringsrenten tar ikke hensyn til at det eksisterer en nedre grense for renten. 2) Anslag for 3. kv kv (stiplet). Kilde: Norges Bank ,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Netto lånegjeld i % av brutto driftsinntekter Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG 10 Kostra-tal I budsjettdokumentet vert det presentert Kostra-tal frå 2011 til Samanlikningskommunane er Sveio, Osterøy, Vågsøy og Gloppen. Dette er kommunar som liknar på Radøy. Kommunane er valde ut i samråd med fylkesmannen. Radøy er no i KOSTRA-gruppe 10, dvs mellomstore kommunar med innbyggjarar, med låge frie disponible inntekter og middels bundne kostnader, slik Statistisk Sentralbyrå har definert det Budsjett Radøy kommune 2017

105 Driftsbudsjett 2017 Budsjettskjema 1B Budsjett 2016 Budsjett 2016 vedteke regulert Budsjett 2017 Stab og politisk Oppvekst Helse og omsorg Drift og forvaltning SUM Stab og politisk Stab og politisk femner om ordførar og andre politiske organ, revisjon, rådmannen og staben hans. I tillegg kjem felles landbrukskontor, Nordhordland digitalt, tillitsvalde og ein del felles kostnader, som IKT Nh, datakommunikasjon, lisensar, kontingentar og forsikring. Kostnadene til «politisk» går noko opp samanlikna med 2016, dette skuldast at 2017 er eit valår. Ressursbruken i rådmannsstaben er i all hovudsak uendra samanlikna med 2016, bortsett frå ordinær lønsvekst. Felles landbrukskontor og Nordhordland Digitalt er interkommunale tiltak. Det er ikkje lagt opp til vesentleg endring av aktiviteten her i Forsikringspremie knytt til personar og ansvar vert kostnadsført sentralt, bygningar og bilar på aktuelle tenesteområde. Forsikringane er ute på anbod no i haust, og det er difor litt uvisse knytt til prisutviklinga. Truleg vert det berre mindre endringar i premiane for Kostnader til administrasjon pr innb Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG 2/ Diagrammet ovanfor syner kostnadene til administrasjon i kvar av samanlikningskommunane. Tala er henta frå KOSTRA-rapporteringa for Kommunane har ikkje nødvendigvis heilt same praksis på kva kostnader som vert ført som administrasjon. Osterøy er noko større enn dei andre kommunane, og større kommunar har som hovudregel lågare høvesvis del administrasjon enn mindre kommunar. For åra er kommunegruppa 02, frå 2014 er kommunegruppa 10. Dette «forklarar fallet» i administrasjonskostnad frå 2013 til 2014 for kommunegruppa. Interkommunale samarbeidstiltak Namn Deltakarar Del Radøy R 2015 B 2016 B 2017 Nordhordland IKT drift 9 11,2 % IKT strategi 9 11,2 % Nordhordland legevakt 9 12,0 % Senger for øyeblikkeleg hjelp 9 12,0 % Nordhordland revisjon IKS 7 19,9 % Nordhordland kemnerkontor 5 14,2 % Nordhordland Utviklingsselskap IKS 9 11,7 % Sekretariatsfunksjon kontrollutvalet 8 12,48 % Brannførebyggjande samarbeid 9 14,0 % Distriktsveterinærteneste 3 37,0 % Interkommunalt krisesenter 19 1,48 % Teknisk - hygienisk ingeniør 7 14,0 % Business Region Bergen 9 0,41 % Kompetanseprosjekt Nordhordland 9 11,3 % Biosfæreprosjekt Nordhordland 9 11,4 % Brannvarslingssentral, Bergen (110) Interkommunalt arkiv 31 2,85 % Bergen og omland friluftsråd Interkom. utval mot akuttforurensing (IUA) Innkjøpssamarbeid Bergen kommune 15 Fast avg Syns og audiopedagogiske tenester Budsjett Radøy kommune 2017

106 Driftsbudsjett 2017 Oppvekst Fellestenester oppvekst I denne ramma vert det mellom anna ført utgifter på elevar frå Radøy som går på private skular i andre kommunar, der nokre og har trong for omfattande spesialpedagogiske tiltak. Totalkostnaden for desse borna er nok ikkje høgare enn om dei hadde gått på skule i eigen kommune, men kostnaden hadde då vore ført på den einskilde skule og ikkje på ein sentral post. Vi finn i denne ramma og utgifter til såkalla gjesteelevar, ei gruppe det ofte er knytta barnevernsvedtak til. Dei siste åra har det vore fleire born, med dyrare tiltak for enn tidlegare i denne gruppa. Prognosane for 2017 viser ei vidareføring av desse kostnadane på same nivå som i noko uvisse knytt til kostnadane til på dette området. Det er i budsjettet auka utgifter på heile ansvarsområdet med totalt 1,7 mill i forhold til Denne auken er mellom anna knytta til oppretting av privat familebarnehage på Grindheim, der kommunen betaler ut tilskot pr born som går i barnehagen. Resten av auken på dette ansvarsområdet er knytta til spesialpedagogiske styrkingstiltak i barnehagane. Omfanget av dette har auka dei seinare åra, og ein ser stadig fleire born med vedtak om spesialundervisning i barnehagane. I 2017 aukar kostnadane på dette området til nye og omfattande spes.ped tiltak knytta til barnehageborn med særskilde behov. Dersom dette på sikt kan føre til mindre spesialundervisning i skulane, vil dette heilt klart kunne definerast som tidleg innsats i tråd med La Linea. I statsbudsjettet er det lagt inn at auken i rammoverføringa til kommunane mellom anna skal nyttast til meir fleksible barnehageopptak. I Radøy har vi allereie stort sett fulle barnehagar, fordi vi har vore fleksible og teke opp born utan rett til plass både ved hovudopptaket og elles gjennom året. I praksis får dei fleste som søker plass etter kvart dei søker, men berre dersom det ikkje fører til auke i avdelingar og/ eller personell. Eit fullt ut gjennomført kontinuerleg opptak vil føra til krav om styrka bemanning, særleg vil dette gjelda pedagogar. I mange barnehagar/ avdelingar vil manglande plass i form av leikeareal vera det største hinderet. Netto utgifter skulesektor pr innb 6-15 år Ungdomskoordinator ligg og inne under ansvarsområdet fellestenester oppvekst. Dette er ei stilling som det er knytta store og viktige oppgåver til i det førebyggjande ungdomsarbeidet til kommunen. I budsjettet for 2017 har ein vidareført drifta for denne stillinga og dette arbeidet i det omfanget ein har pr i dag. Styrkingstiltak barnehage. Dette er ein post der kostnadane har variert ein del dei siste åra. Her finn vi mellom anna kostnadar til barnehageplassar for born som går i barnehage i annan kommune enn heimkommunen, samt kostnader til særskilde behov nokre av desse borna har. Dette kan til dels samanliknast med born som går på private skular, i og med at desse utgiftene ikkje direkte kan sparast inn dersom borna hadde gått i ein av våre eigne barnehagar. Kostnadane hadde då vore fordelt på dei aktuelle barnehagane borna hadde gått i, og ikkje på ein sentral ført post. Det er alltid Elevtal pr skule, oppdatert pr oktober /16 16/17 17/18 18/19 19/20 20/21 Austebygd skule Hordabø skule Manger skule Sæbø skule Radøy ungdomsskule SUM Elevtala syner kor mange elevar som går på kvar einskild skule. Tala er henta frå skulane si GSI-rapportering når det gjeld elevar som går på skulen (fødd 2010 eller før). Tala er såleis korrekte i høve til privatskular og internflytting for Tala for dei som startar på skulen frå 2017 og utover er basert på tal i Folkeregisteret. 7 - Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG 10 Budsjett Radøy kommune Vaksenopplæring. Auken i omfang på dette området dei siste åra skuldast mellom anna retten til grunnskuleopplæring for alle innbyggjarar, inkludert framandspråklege. Medan retten tidlegare hovudsakleg var knytt til norskopplæring, har alle innbyggjarar i dag rett til opplæring tilsvarande norsk grunnskuleopplæring. Dette har samanheng med at ein må kunne dokumentere slik kompetanse for å kunne byrje på vidaregåande opplæring og utdanning. Mange framandspråklege har ikkje slik bakgrunn når dei kjem til landet, og får etter kompetansekartlegging tilbod om opplæring utifrå kva kartlegginga viser. Radøy bruker Lindås opplæringssenter til denne tenesta, då dei har kompetanse på området og dei truleg gjev eit både betre og rimelegare tilbod enn det vi kan klare sjølv. Barnehagane har hatt jamn vekst dei siste åra. I 2017 må barnehagane tilførast ytterlegare midlar for å oppretthalde driftsnivået. Dette gjeld hovudsakleg Prestmarka og Sæbø,

107 Driftsbudsjett 2017 og skuldast at desse barnehagane har fått tilført for lite budsjettmidlar dei siste åra i forhold til den drifta dei har. Vi har i tillegg måtte opprette enda ei ny avdeling i Prestmarka inneverande barnehageår for å kunne gi tilbod om plass til alle som har rett til det. Dette har blitt løyst ved å leige større areal hjå Helse Bergen, som igjen har ført til auka kostnader til husleige og innreiing. I 2015 vart det innført to nye nasjonale moderasjonsordningar for familiar med låg inntekt, som vil føre til mindre inntekt for barnehagane. Hvis maksprisen for barnehageplass i kommunen er høgare enn 6 prosent av den samla inntekta til familien, skal du ha redusert pris. Dette vart innført frå 1. mai Ordninga går ut på at ingen skal betale meir enn 6 prosent av inntekta si til barnehagen. I 2016 gjeld det for familiar som har samla inntekt som er lågare enn kroner. Inntektsgrensa for 2017 er enda ikkje klar. Den andre nasjonale ordninga som vart innført er gratis kjernetid for 3, 4 og 5 åringar. Frå 1. august 2016 har alle 3, 4 og 5-åringar, og born med utsett skulestart, som bur i familiar med låg inntekt rett til å få 20 timar gratis opphaldstid i barnehage per veke. Denne ordninga gjeld pr i dag for familiar som har ei samla inntekt på mindre enn kroner. Rådmannen vurderer bemanninga og organiseringa i barnehagane slik at det er vanskeleg å gjennomføra innsparingar utan å koma i konflikt med krav til bemanning. Talet på avdelingar er tett knytt til barnetalet. Prestmarka er delt på tre lokalitetar, og ideelt burde desse vore samla. Ei slik samling vil ikkje redusera talet på avdelingar, men vil Barnehagestatus pr Fødd Austebygd Bø Prestmarka Sæbø Total % Dekning , , , , ,00 I alt Ved Grindheim familiebarnehage er det registrert 8 born pr oktober gjera det administrative arbeidet i barnehagen enklare, utan at dette gir noka direkte økonomisk innsparing. Ein har pr i dag ingen tilgjengelege lokale for ei slik samling på Manger. I eit langsiktig perspektiv må ein greie ut om bygging av ny barnehage på Manger må til for å løyse framtidige behov. Det bør og vurderast om det skal opprettast småbarnsavdeling på Austebygd, då dette er einaste barnehagen i kommunen som ikkje har småbarnsavdeling. Netto driftsutgifter barnehage pr innbyggjar 1-5 år Skulestrukturen i Radøy har ikkje vore noko politisk tema dei siste åra. Det har vore brei semje om at 4 barneskular og ein ungdomsskule er ei god inndeling. I elevtalsprognosane for åra som kjem, varierer elevtalet på kvart klassetrinn mellom 54 og 70 elevar. Dette betyr at ein kvart år kunne hatt to eller tre klassar på kvart alderstrinn, men med gjeldande skulestruktur får vi fire eller til og med fem klassar. Her ligg ein betydeleg meirkostnad i høve til rammeoverføringa Radøy kommune får frå staten. Men det er inga enkel sak å gjera noko med dette. Radøy kommune har i mange år hatt ein eigen modell for tildeling av ressursar til skulane, utifrå ein totalpott. Modellen er basert på elevtal, og fungerer stort sett slik at auka elevtal gir auka tildeling til den einskilde skule, men også slik at minkande elevtal reduserer tildelinga. I høve til den økonomiske realiteten vi har stått ovanfor dei siste åra, måtte ein i 2014 justera modellen og tildelingskriteria for å kunna redusera løyvingane til skulen med ca 100 rammetimar, tilsvarande ca 4 lærarstillingar. Frå og med 2016 har staten si ekstra satsing på tidleg innsats ført til at barneskulane har fått auka si ramme med tilsaman ca 1 lærarstilling. Resten av budsjettauken for skulane er hovudsakleg knytt til auke i spes.ped tiltak for elevar med særskilde behov og teiknspråkopplæring. I tillegg ser vi ein auke i skysskostnader. På grunn av den stramme økonomien dei seinare åra har det vore lite rom for skulane til å fornye og erstatte utslitne og utdaterte læreverk for elevane. Når det gjeld ungdomsskulen er budsjettreduksjonen frå relatert til lågare elevtal på årets 8. trinn, slik at ein på dette trinnet berre har to klassar mot normalt tre. Totalt er det dermed åtte klassar på ungdomsskulen, medan det vanlege er ni. PPT har ei fast bemanning på tre tilsette. I delar av 2016 har psykologstillinga hjå PPT stått vakant. Budsjettauken frå 2016 til 2017 skuldast at ein tidlegare år har ført 40% av ei av stillingane på fellestenester oppvekst, medan ein for 2017 budsjetterer personalkostnedane for alle tre stillingane på ansvarsområdet PPT. Radøy musikk- og kulturskule er lagt inn med same driftsnivå og omfang som i Musikk- og kulturskulen er ein viktig del av kultursatsinga til kommunen, og gjev gode tilbod til mange born og unge i kommunen. - Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG Budsjett Radøy kommune 2017

108 Driftsbudsjett 2017 Helse og omsorg For å sikra gode, heilskaplege og framtidsretta tenester innan helse- og omsorgssektoren, er det naudsynt med eit høgt fokus på planarbeid i Arbeidet med ein overordna Kommunedelplan innan helse- og omsorg skal difor starta. Ei framtidsretta omsorgsteneste krev også at kompetaneheving og -tiltak innan velferdsteknologi vert prioritert. Rådmannen vil difor setja i verk eit prosjekt innan velferdsteknologi i Kommunen skal vidare ha eit særskilt fokus på bustadforvaltning og bustadsosialt arbeid i løpet av året. Arbeidet skal munna ut i ein Bustadsosial handlingsplan. Personar med låg buevne har behov for krisebustadar for tidsavgrensa periodar. Av erfaring ser ein at framleige frå private høver dårleg for denne målgruppa, det er difor lagt inn kjøp av mindre leilegheiter til denne gruppa i investeringsbudsjettet Sett opp mot framtidige demografiske endringar, er det særs viktig å rekruttera og behalda helse- og omsorgspersonell framover. Vi ser at pasientar frå sjukehusa blir skrivne ut tidlegare til kommunane, anten til Heimetenesta eller Velferdssenteret. Frå 2017 er også Psykisk helse og rusomsorg ein del av samhandlingsreforma, dette gjer at kommunen får auka ansvar for utskrivingsklare pasientar innan dette fagfeltet. Regjeringa har ein opptrappingsplan på rusfeltet, og Radøy kommune fekk tildelt midlar til ruskoordinator i Desse vart ikkje nytta, men er søkt overført til Radøy kommune tilset ruskoordinator på nyåret, føresett at overføring av midlar vert godkjent av Fylkesmannen. Dette er eit viktig tiltak både med tanke på lovpålagte helsetenester og i eit førebyggingsperspektiv. Det er gitt auka rammer til NAV Sosial. Netto driftsutg. pleie- og omsorgstenester pr innb. over 67 år Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG Ein ser m.a. at auken i stønad til livsopphald i 2015 har halde fram i Flyktningar, rusomsorg, gjeldsrådgjeving og sosialførebygging vil verta satsingsområde i Kommunestyret har vedteke å ta i mot nye flyktningar i 2016/2017. Desse utløyser auka tilskot, men også auka kostnader og ressursar for å skaffa bustad, gje utdanning og få til inkludering. Ut frå signal hjå UDI, er det usikkert kva tal flyktningar som vert busett i 2017, men det er budsjettert med 15 nye, eksklusiv familiegjenforening. Legetenesta består av fleire element; kommuneoverlege, tilsynslegeordning ved institusjonane, legesenteret og den interkommunale legevakta. Gode legetenester er svært viktig for ei heilskapleg, kompetent primærhelseteneste, og ein viktig bidragsytar for å unngå unødig innlegging i spesialisthelsetenesta. Helsestasjonen og skulehelsetenesta har ei viktig helsefremjande og førebyggjande rolle i kommunen si helseteneste til born og unge. Vi tek del i eit interkommunalt samarbeid om helsestasjon for ungdom. Denne ligg i Knarvik. Ein ser at fødande kvinner vert skrivne ut tidlegare frå sjukehus, dette er noko som vert drøfta på overordna nivå med spesialisthelsetenesta. Kommunen si Jordmor er føreslege auka til 40% stilling frå Tal fødande ligg jamt på om lag 60 fødslar i året. Helsestasjon og Jordmor samarbeider godt kring nyfødde og deira familiar. Helsestasjonen er det som vert kalla ammekyndig, og dette er eit viktig satsingsområde Netto driftsutgifter kommunehelseteneste pr innb Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG Budsjett Radøy kommune 2017 Fysioterapitenesta driv svært nøkternt økonomisk, og skal halda fram med tenesteyting i grupper der det let seg gjere. Nordhordland legevakt med «øyeblikkelig hjelp», såkalla ØH-senger for somatisk sjuke, yter gode tenester. Det interkommunale samarbeidet skal utviklast vidare, med ØH-tilbod innan psykisk helse og rusomsorg. Nordhordlandsregionen har fått prosjektmidlar til dette, og utreiing av tenestetilbod er under arbeid. Velferdssenteret tek i mot ei rekke korttidspasientar, majoriteten utskrivne frå spesialisthelsetenesta. Ved at pasientane vert skrivne tidlegare ut, så stiller det høge krav til kompetanse

109 Driftsbudsjett 2017 og oppfølging innan tenesteområdet. I motsetjing til 2015, har kapasiteten i institusjonen vore god i Det er vanskeleg å føresjå korleis kapasiteten vil bli i 2017, men det er budsjettert ut frå det nivået som har vore i Det er ikkje tal ledige sjukeheimsplassar som styrer forvaltninga, men individet sitt behov for sjukeheimsplass. Kommunen skal utarbeida lokal forskrift for tildeling av sjukeheimsplass jfr. Prop. 99 L ( ) og Innst.372 L ( ) i løpet av Det vart etablert trålaust nett på Velferdssenteret og i dei bemanna omsorgsbustadane i 2016, blant anna for å leggje til rette for velferdsteknologi. I løpet av 2017 vil det bli starta pårørandeskule for pårørande til personar med demenssjukdom, både heimebuande og bebuarar på institusjon. Heimetenesta yter praktisk bistand og heimesjukepleie til heimebuande, medrekna dei som bur i bemanna omsorgsbustader. Ei effekt av samhandlingsreforma er at fleire pasientar vert ført tidlegare tilbake frå spesialisthelsetenesta til kommunane. Dei sjukaste er innom Velferdssenteret, men ein stor del reiser direkte heim, med tenester frå Heimetenesta. Ein ser vidare at fleire av dei som reiser rett heim har eit komplekst sjukdomsbilete og stort hjelpebehov, noko som fører til auke i tal heimebesøk og utgreiingar. Vi ser ein auka tendens til at innbyggjarane ynskjer å bu lengst mogleg i eigen heim. Dagaktivitetstilbodet er også ein del av Heimetenesta. Som ein del av Helsedirektoratet si satsing, motteke vi midlar til dagtilbod for personar med demenssjukdom. OMSUT «teneste for omsorg og utvikling» yter tenester til menneske med særskilte behov. Radøy kommune har heile 77% høgare del personar med utviklingshemming enn landssnittet, noko som gjer at omfanget er stort. Ein ser eit auka behov for bustad for personar med særskilte behov. I løpet av ein 3-4 årsperiode vil 4 nye personar ha behov for bustad. Det er lagt inn midlar i investeringsbudsjettet til dette føremålet. For nokre av tenestemottakarane er det teke i bruk medlevarturnus for å skapa stabilitet for tenestemottakar, og rekruttera høg kompetanse. Nokre av tenestemottakarane i OMSUT er under refusjonsordning for særleg ressurskrevjande brukarar. Det er ikkje budsjettert med auke i tenesteomfang i OMSUT driv også Radøy arbeidssenter, med dagaktivitet for personar med særskilte behov. Kostnadene i Barnevernet har gått ned dei siste åra, som følgje av betre oversyn, kvalitetssikring av tenestene, god styring og målretta tiltak. Arbeid med auka fokus på førebygging held fram i Psykisk helse yter tenester til menneske med psykiske lidingar. Gjennom informasjon, støttesamtalar, hjelp og samhandling, skal tenesta bidra til betra livskvalitet. Kommunepsykolog arbeider spesielt opp mot barn og unge, og vi ser at behovet hjå dei under 18 år er aukande. Psykisk helse driv også eit aktivitetstilbod for personar med psykiske utfordringar. Ein ser auka utfordringar knytt til rusproblematikk, og behovet for ein ruskoordinator er svært tydeleg, både med tanke på helse- og omsorgstilbod i kommunen, samarbeid opp mot spesialisthelsetenesta og førebygging. Radøy interkommunale busenter (RIB) vart etablert i 2008 og yter heildøgnshelse- og omsorgstenester til personar med behov for eit høgkompetent tenestetilbod i eit langtidsperspektiv. Eininga er eit interkommunalt busenter, med samarbeidskommunane Vik og Bergen. I tillegg kjøper to andre kommunar kvar sin plass. Totalt har RIB 9 hyblar, Radøy kommune disponerer 4 av desse plassane. Radøy Matsørvis produserer og sel mat til heimebuande og personar som bur på Velferdssenteret. Eininga driftar med godt økonomisk resultat kvart år. Folkehelsearbeidet er godt forankra på alle nivå i organisasjonen. Gjennom tilsyn har Fylkesmannen funne at måten Radøy tenkjer folkehelse, er innafor dei føringar som ligg til grunn. Netto utg stønad til livsopphald pr innb år Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG Barnevern - netto driftsutg. pr barn aldersgr år Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG Budsjett Radøy kommune 2017

110 Driftsbudsjett 2017 Drift og forvaltning Teknisk drift har ansvar for VA-området, samt å drifte og vedlikehalde bygg og anlegg, vegar og grøntareal i kommunen. Veksten i budsjettet for Teknisk drift er i all hovudsak resultat av ei tilpassing til dei reelle driftskostnadene ved å vidareføre tenestene på 2016-nivå. For Radøyhallen er det gjort mindre driftsmessige endringar som rådmannen vurderer som viktige tiltak i eit folkehelseperspektiv. Opningstida for sømjehallen er utvida med ein månad, samstundes som det pågår ei prøveordning med gratis bading for alle 1. klassingar. I tråd med faglege tilrådingar er også solariet tatt ut av drifta i hallen. Radøyhallen er nærare 30 år gamal, og vedlikehaldsposten er auka opp for å møte behovet for halde hall og anlegg i stand. Ein veldriven og velhalden symje- og idrettshall er eit viktig tiltak for å leggje til rette for fysisk aktivitet i kommunen. Med unntak av Prestegarden, der det i budsjettet er løyvd kr til oppgradering av inventar, er det samla sett berre lagt opp til mindre budsjettmessige justeringar for drift av dei kommunale bygga, t.d. som følgje av auke i straumutgifter og ulike avgifter. Harmonisering av budsjett og faktisk driftsnivå forklarar også endring i budsjettet for reinhaldstenesta. Dei siste par åra har det pågått ei omorganisering av reinhaldstenesta som i større grad enn tidlegare synleggjer kostnadene til reinhald. Den siste endringa er omlegging til større grad av teamarbeid og reinhald på morgon/dagtid. Omorganiseringa har så langt vist seg som ei positiv omlegging, både med omsyn til styrking av arbeidsmiljø, redusert sjukefråvær og betre kvalitet i tenesta. Det er i budsjettet lagt opp til ei styrking av drift og vedlikehald av vassforsyninga med ei stilling i Overskot på sjølvkostfondet gjer at styrkinga kan skje utan at det får konsekvensar for gebyrnivå. Reduksjon av vasslekkasjar gjennom systematisk lekkasjesøk og utbetring er døme på tiltak som kan bidra til reduserte driftskostnader, og samstundes styrke vasskvalitet og leveringsstabilitet. Det er også lagt inn midlar til materiell i «dugnadsprosjekt» for framføring av vatn i etablerte bygder, dersom det skulle bli aktuelt. Rådmannen prioriterer å gjere eit løft på vedlikehald av veg i 2017, og styrkar vedlikehaldsposten med bruk av midlar frå den statlege tiltakspakken for vedlikehald. Materiellsituasjonen i brannvernet er vesentleg betra dei siste åra, mellom anna ved kjøp av ny brannbil og ei systematisk utskifting av gammalt verneutstyr. Dette har vore naudsynt og viktig prioritering. Den største utfordringa for brannvernet i dag er å stette krava til formell kompetanse. Grunnkursutdanninga er lagt til Nord-Noreg og strekkjer seg over fleire veker. Dette er ei ordning som skapar både økonomiske og praktiske utfordringar for deltidsbrannvern som Radøy har. Det er derfor gledeleg at det har kome signal om at det kan bli aktuelt å arrangere lokalt grunnkurs i Hordaland i løpet av kommande år. Om så skulle bli tilfelle vil rådmannen kome tilbake til dette med framlegg til budsjettjustering i ei eiga sak. Det er elles lagt opp til mindre tilpassingar i budsjettet. Kapasitet på planområdet er viktig for kommunen i tida framover. Rådmannen styrker planressursen på Teknisk forvaltning ved at oppmålingsstillinga vert omdisponert og auka opp fom Oppfølging av ulovlige tiltak har av kapasitetsomsyn lagt på eit lågt nivå dei siste åra, og bør aukast i året som kjem. Det har kome signal om 11 at eit interkommunalt samarbeid om ulovlighetsoppfølging kan bli realitet, og rådmanne vil kome tilbake med ei eiga sak, dersom dette vert aktuelt. Auka driftskostnader knytt til overtaking av Bogatunet og Syltastova, samt auka avgift til Interkommunalt arkiv Hordaland (IKAH) som følgje av avlevering av arkivmateriale, er blant faktorane som forklarar veksten i budsjettet for Kultur- og sørvistorget. Det er også sett av midlar til utbetring av turstiar som i 2016 var ført på investeringsbudsjettet, den suksessfulle satsinga på «På tur i Radøy» vert vidareført og budsjettposten for kulturmidlar er styrka, i tråd med Kommunedelplanen for idrett, friluftsliv og nærmiljø ( ). Arkiv er eit av tenesteområda som bør starte førebuingane til kommunesamanslåinga i løpet av året som Netto kostnader til brannvern pr innb. Radøy Sveio Osterøy Vågsøy Gloppen KG kjem. Ettersom prosessen og fordeling av ressursar framleis er uklar, er det ikkje lagt opp til endringar i driftsbudsjettet på dette området. Rådmannen vil kome tilbake til saka så snart ein veit meir om omfang, prosess og kva midlar samanslåingsprosessen fører med seg. Arbeidet med å førebu felles løn- og rekneskapskontor og innføring av nye VISMA-modular i organisasjonen er hovudprioritet for året som kjem. Det er ikkje lagt opp til driftsmessige endringar for Løns- og rekneskapssenteret. Det er lagt opp til ei auke i overføringa til kyrkja gjennom midlar til lønsvekst og kr i statlege tilskotsmidlar Budsjett Radøy kommune 2017

111 Driftsbudsjett 2017 til vedlikehald. Den årlege løyvinga på kr over investeringsbudsjettet vert oppretthalden. Folkebiblioteka har fått eit stadig meir omfattande samfunnsoppdrag gjennom revisjon av Lov om folkebibliotek og andre nasjonale føringar. Biblioteket skal ikkje berre vere ein plass kor ein kan låne bøker, men også vere ein sosial møteplass og arena for offentleg meiningsutveksling. Gjennom å starte ei prosess for å flytte biblioteket til ei meir sentral plassering i Manger sentrum, ønskjer rådmannen å leggje til rette for utvikling av bibliotek i tråd nasjonale føringar. Rådmannen vurderer også flytting av biblioteket som eit sentralt tiltak i tettstadsutviklinga på Manger. Det er framleis uklart kor og når ei slik flytting evt. kan skje, og rådmannen ønskjer å kome tilbake med ei eiga sak om biblioteket når føresetnadene er meir klarlagt. Frivilligsentralen har ei viktig rolle i Radøysamfunnet, mellom anna gjennom middagskjøring til eldre i kommunen. Det er lagt opp til uendra driftsnivå i 2017, men endra finansieringsmodell gir en kostnadsvekst i budsjettsamanheng for Frivilligsentralen, fordi midlane frå staten frå neste år vert overført gjennom rammetilskotet til kommunen Gebyrgrunnlag sjølvkostområde 2017 Vatn Avløp Feiing Slamtømming Totalt Gebyrinntekter Driftsinntekter Direkte driftsutgifter Avskrivningskostnad Kalkulatorisk rente (1,60 %) Indirekte driftsutgifter (netto) Sjablonmessig indir. kap.kostnad (5%.) Driftskostnader Resultat Kostnadsdekning i % 83,4 % 89,6 % 100,0 % 100,4 % 87,2 % Sjølvkostfond Bruk av sjølvkostfond Kalk. renteinn sjøvkostfond (1,60 %) Sjølvkostfond (inkl. rente) Framførbart underskot Inndekking av fremførbart underskot Kalk, rentekostn. sjølvkostfond (1,60 %) Framførbart underskot (inkl. rente) Gebyrinntekter Gebyrgrunnlag Finansiell dekningsgrad i % 83,4 % 89,6 % 100,0 % 100,4 % 87,2 % Normalgebyr Vatn Avløp Feiing Slamtømming Totalt Normalgebyr eksklusiv mva Normalgebyr inklusiv mva Endring frå ,0 % 0,0 % 22,2 % 31,3 % 5,2 % Endring frå ,0 % 0,0 % 11,0 % 18,8 % 3,3 % 12 Budsjett Radøy kommune 2017

112 Driftsbudsjett gebyrsatsar Prisauke 2017 I statsbudsjettet er det lagt til grunn ein prisindikator på 2,5%. Rådmannen går inn for at dei fleste gebyra vert auka tilsvarande. Leigeprisane i Radøyhallen og fleirbrukshallen ved Sæbø skule blir ikkje endra i Gebyr for tekniske tenester, dvs byggesak, plan og oppmåling går fram av eige vedtak. Husleiger i kommunale bustader vert regulert etter individuell avtale, i samsvar med husleigelova. Eigenbetaling for helse- og omsorgstenester vert auka i samsvar med departementet sine til ei kvar tid gjeldande satsar. Nye satsar for 2017 vert vedtekne i desember For inntekter ut over 2G vert satsane auka med prisindikatoren, dvs 2,5%. Pris for tryggingsalarm har vore uendra i fleire år, og vert no auka med 2,5%. For mat, medrekna fullpensjon, vert prisane ikkje justert i Satsen for opphald på dagsenter vert auka med 2,5%. Satsane for musikk- og kulturskulen vart sist auka frå Satsane for instrumentalkurs og sal av timar til lag vert difor auka med ca 5% frå Leigesatsane for bruk av Radøyhallen, gymsalar på skulane mv. vert ikkje justert. Det vert heller ikkje auke i leigesatsen for skytebana. Gebyra for renovasjon og slam vart fastsett i samsvar med vedtak i representantskapen i NGIR i møte For 2017 blir det ein reduksjon på gjennomsnittleg 1,1% i renovasjonsgebyret. Slamgebyret vert redusert med ca 2% frå NGIR, men sjølvkostrekneskapen vår syner at at slamgebyret for Radøy må aukast med ca 18% for full kostnadsdekning. Dette gir nytt gebyr kr inkl mva. Vass- og avløpsgebyr vert føreslege uendra i høve til Det er dei siste åra bygd opp sjølvkostsfond på VAområda: Sjølvkostfond vatn Sjølvkostfond avløp Sjølvkostfond slam Sjølvkostkalkyler syner at kommunen har subsidiert feiinga i ei årrekkje, og for å unngå subsidiering må feiegebyret aukast med 22% i 2017 til kr 530,- inkl mva. Sjå også kalkyleoppstilling på side 12. Gebyrsatsar og eigenbetaling 2017 Alle gebyr er medrekna mva Radøy kultur- og musikkskule Instrumentalkurs/vokalkurs 2.886, ,- Aspirantkurs, musikkbarnehage, kunst/drama 2.886, ,- Sal av timar til lag (pr time á 45 min.) 253,- 253,- Søskenmoderasjon er 25%. Det vert betalt full pris for det dyraste kurset Barnehage Foreldrebetaling i barnehage følgjer dei til ei kvar tid gjeldande maksimalsatsane fastsett av staten. For 2017 er det gjort framlegg om ein sats på kr pr månad. Søskenmoderasjon er 30%, og evt 50% frå og med tredje barn. Matpengar, pr månad, full plass 337,- 350,- SFO-satsane vert i 2017 fastsett i høve til gjeldane maksimalprisar for barnehage, fastsett av staten. Framlegg i statsbudsjettet er kr 2.730,-. Over 15 t/veke 100% Inntil 15 t/veke 84% Inntil 10 t/veke 65% Prisar for mat vert fastsett lokalt i kvart SFO. Søskenmoderasjon er 30% evt 50% frå og med tredje barn. Radøyhallen - lag og organisasjonar som høyrer heime i Radøy Leige av idrettshall/symjehall (lag/org i Radøy) 260,-/time 260,-/time Sæbø skule - fleirbrukshallen Leige hall for org. i kommunen, born og unge Gratis Gratis Leige hall for org. i kommunen, vaksne 127,-/time 127,-/time Leige hall for organisasjonar utanfor kommunen 253,- /time 253,-/time Reinhald kjem i tillegg dersom leigetakar ikkje ordnar dette sjølv Gymsalar i skulane Aktivitetar i privat regi og lag og organisasjonar utanfor kommunen 172,- /time 172,-/time For utleige av Radøhallen og skular fastset kommunestyret berre det generelle prisnivået. Detaljert prisoversyn vert utarbeidd av administrasjonen, og vert tilgjengeleg på sørvistorget og på kommunen sine heimesider. Radøy kommunestyre skal godkjenna Radøy sokneråd sine vedtak om festeavgifter for graver. Avgiftene er vedtekne slik: Feste av grav pr år (inntil 60 år) Feste av grav pr år (over 60 år) Feste av særskilt grav (20 år) Frå 2017 vert gebyr for lasting og lossing av gods på kommunale kaiar formelt teke inn i budsjettet. Slike gebyr er vanlege i mange kommunar, og framlegget til gebyrsats tilsvarar prisar ved andre hamner, men utan anløpsgebyr. 13 Budsjett Radøy kommune 2017

113 Driftsbudsjett gebyrsatsar Gebyrsatsar og eigenbetaling 2017 Alle gebyr er medrekna mva Renovasjon Rabatt/ tillegg Utan heimekomp. Med heimekomp. Rabatt/ tillegg Utan heimekomp. Med heimekomp. Restavfall kvar 4. veke, 140 liter -400, , , , , ,- Restavfall kvar 2. veke, 140 liter , , ,- Restavfall kvar 2. veke, 240 liter +400, , , , , ,- Hytterenovasjon 1.860, ,- Vatn- avløp- og slamgebyr Inntil 90 m² Over 90m² Inntil 90 m² Over 90m² Årsgebyr vatn 2.090, , ,- Årsgebyr avløp 2.155, , , ,- Årsgebyr vatn - Forsamlingshus med mindre bruksfrekvens 933,- 933,- Vassforbruk etter målar (pr m³) 15,51 15,51 Administrasjonsgebyr vassmålar 125,- 125,- Gebyr for brønnfylling, i tillegg til pris pr m³ 400,- 400,- Tilknytingsgebyr vatn , ,- Årsgebyr avløp - Forsamlingshus med mindre bruksfrekvens 942,- 942,- Avløp - forbruk etter målar (pr m³) 15,41 15,41 Tilknytingsgebyr avløp , ,- Slamgebyr 950, ,- Feiing/branntilsynsgebyr 434,- 530,- Feiing, timeoppdrag, minimum 2t 335,-/t 365,-/t Gebyr for bruk av kommunale kaiar Anløpsavgift 0,- Varer til jord/skogbruk, stein, grus, asfalt, sement og byggevarer, pris pr tonn 9,- Andre varer, pr tonn 14,- Eigenbetaling pleie og omsorg Tenester ut over primærteneste og vaktmeistertenester 317,- pr time 325,-/time Mat til heimebuande Liten porsj. kr 63,- Stor porsj. kr 72,- Liten porsj. kr 63,- Stor porsj. kr 72,- - transport av mat 6,- pr prosjon 6,- pr porsjon Opphald i dag/aktivitetssenter, inkl mat og transport 129,- pr dag 132,- pr dag Tryggleiksalarm. (Pris gjeld berre ved bruk av eksisterande analog line til abonnent. For alarm med varsling via mobiltelefon gjeld eigne satsar) 294,- pr mnd 301,- pr mnd Dagopphald i institusjon 80,- pr dag IKKJE OPPDATERT (kan bli endra etter vedtak i Helse- og omsorgsdepartementet) MED SATSAR FOR 80,- pr dag Korttidsopphald i institusjon, inntil 60 døger pr år 150,- pr døger ,- pr døger Eigenbetaling praktisk bistand, herunder heimehjelp G-trinn Timepris Maks pr månad Timepris Maks pr månad Inntil 2G (ikkje oppdatert pr ) 190,- 190,- 190,- 190,- 2-3G 191,- 841,- 196,- 862,- 3-4G 235, ,- 240, ,- 4-5G 295, ,- 302, ,- Over 5G 408, ,- 418, ,- 14 Budsjett Radøy kommune 2017

114 Investeringsbudsjett 2017 Investering skjema 2A og 2B Rådmannen legg i 2017 opp til investeringar i anleggsmidlar på kr 80,9 mill, og kjøp av andelar i KLP kr ,-. Det vert ikkje teke opp nye lån til vidare utlån i 2017, då kommunen har tilstrekkelege midlar på fond til å dekka pårekna etterspurnad etter startlån i Dette er eit omfattande investeringsbudsjett sett i høve til kommunen sin økonomiske situasjon. Rådmannen ser likevel at eit såpass høgt investeringsnivå må til for å møta ønskje og forventningar frå mange hald. Det aller meste av investeringane må finansierast gjennom låneopptak. Ein del av investeringsprosjekta er i realiteten rebudsjettering av prosjekt som anten er utsett eller som kom i gong seint i Dette fører til at det vil stå att unytta lånemidlar frå 2016 som kan nyttast i Rådmannen legg til grunn at det vil vera om lag 9,1 mill i unytta lånemidlar ved årsskiftet. Det vert såleis trong for å ta opp nye lån i 2017 på 63,7 mill. i Rådmannen rår kommunestyret til å ta opp nye lån til investering i anleggsmidlar med kr Låneopptak skal gjerast i samsvar med gjeldande finansreglement for Radøy kommune. Rådmannen gjer framlegg om å fortsetje utskiftinga av bilar brukt i kommunal teneste gjennom å løyve kr til dette føremålet. Om lag 40 % av bilparken er meir enn 10 år gammal, og om lag 1/3 av bilane er i bruk i heimetenesta og vert nytta til mykje køyring. Dei siste åra har ein fått bytta ut to bilar årleg innafor denne budsjettposten. Radøyhallen har vore i drift i snart 30 år. Det er gjort viktige oppgraderingar av anlegget dei seinare åra, mellom anna ny duk i bassenget og nytt golv i hallen. Det har vore eit uttrykt ønskje om å få på plass skiljeveggar i dusjane. Rådmannen rår til at det vert sett av kr til ei oppgradering av garderobar, inkludert etablering av skiljeveggar i dusjane. Faktisk kostnad knytt til renovering av garderobar og dusj er uklar, fordi ein ikkje kjenner tilstanden på veggar og tak. Dersom det viser seg at kostnadene vert høgare enn budsjettert, vil rådmannen kome tilbake med eiga sak. I tillegg er det i prosjekt Radøyhallen oppgradering 2017 gjort framlegg om midlar til nye skiljeveggar i idrettshallen og ny «trappetilgang» til ventilasjonsanlegget på loftet. Rådmannen rår til at den årlege overføringa til kyrkja på kr vert oppretthalden også i Kyrkja har spelt inn fleire investeringstiltak som t.d. namna minnelund og nytt reiskapshus på Manger. Med bakgrunn i dei store løyvingane til kyrkja i samband med oppretting av bygget i fjor, meiner rådmannen at kyrkja si finansiering av desse tiltaka må gjerast ved hjelp av andre midlar i 2017, utover dei kr som vert løyvd av kommunen. Det er på noverande tidspunkt uklart kor stor posten IKT investering IKT NH vert i 2017, men rådmannen rår til å løyve kr , som er same summen som i fjor. Posten Mindre investeringar er ein viktig post for rådmannen til å kunne setje i verk mindre tiltak som ikkje er spesifisert i budsjettet for Rådmannen ønskjer til dømes å finansiere ladepunkt ved fleire av dei kommunale bygga. Det pågår utgreiingsarbeid av behov og kostnad som ikkje er avklart på noverande tidspunkt. Arbeidet med oppgradering av garderobar ved Manger skule ( ) vart starta opp i Det vert i budsjettframlegget frå rådmannen føresett at kr vert kostnadsført i 2016, jf. avtale med entreprenør. Det betyr at oppgraderinga etter planen skal ferdigstillast i 2017, og det vert budsjettert kr til dette arbeidet. 15 Budsjett Radøy kommune 2017 Det vert arbeidd med ulike ordningar for framtidig lokalisering og utvikling av biblioteket i Radøy kommune. Rådmannen vurderer å flytte biblioteket til eit eigna lokale i Manger sentrum. Å flytte biblioteket kan både styrke biblioteket som møteplass i tråd med sentrale føringar for biblioteka, frigjere areal til bruk for ungdomsskulen og vere eit viktig tiltak i tettstadsutviklinga på Manger. Framtidig lokalisering og etableringskostnader er svært usikker, men rådmannen rår til at det vert budsjettert med kr til dette arbeidet. Det pågår arbeid med å planlegge og prosjektere ny barnehage på Bø ( ). På bakgrunn av politiske signal om at ny barnehage må etablerast med utgangspunkt i dagens barnehagebygg, rår rådmannen til at det vert sett av kr til dette føremålet. Det vert sett av til utkjøp av bygg i Prestmarka barnehage. Det er sett av kr til prosjekt Omsorgsteknologi i rådmannen sitt framlegg til budsjett. Opp mot framtidige demografiske endringar i befolkninga, med auke i tal eldre og nedgang i arbeidsaktive, er det behov for nyskaping og innovativt arbeid i omsorgssektoren. Rådmannen tilrår difor å setta av midlar til å etablera eit prosjekt innan omsorgsteknologi, med fokus på metodeutvikling, innovasjon- og kompetansearbeid og bruk av velferdsteknologi. Rådmannen gjer framlegg om at det vert løyvd kr til oppgradering av Velferdssenteret, for å setja i verk tiltak i samsvar med tilstandsrapporten som ligg føre. Arbeidet med turveg på Manger heldt fram, og det er klart for trinn II av utbygginga i Rådmannen rår til at det vert sett av kr til arbeid med turvegar- og turstiar i budsjettet. Gjennom prosjekt turveg/ lysløype Manger ønskjer rådmannen at også mindre prosjekt knytt til Nesvatnet vert gjennomført. I Klesvika har kommunen fått tilbod frå Austrheim vidaregåande skule om å sette opp att det gamle bygget som vart revet etter å ha stått til nedfalls. Føremålet er å nytte bygget til lager ol. for fritidsog vannsportsutstyr som er i bruk av Ungdomsklubben og andre. Vidare har Bergen og omegn friluftsråd (BOF) sett etablering av toalett som føresetnad for å engasjere seg i vidare utvikling av området ved Nesvatnet. Toalett i dette området vil vere eit godt tilretteleggingstiltak, både knytt til turvegen og friluftsområdet som alt i hyppig bruk av ungdommar og andre friluftsinteresserte. Det er også planlagt gapahuk i dette området. Både turveg og

115 Investeringsbudsjett 2017 tilrettelegging av turstiar i nærleiken av tettbygde strøk er prioriterte tiltak i Kommunedelplan for idrett, friluftsliv og nærmiljø ( ). På same post vert det også sett av kr til steinaldersti Straume, jf vedtak i budsjett Ventilasjonsanlegget på Helsehuset har nådd si tekniske levetid og bør skiftast. Rådmannen rår til at det vert sett av kr til nytt ventilasjonsanlegg og evt. mindre tiltak basert på tilstandsvurderinga for prosjekt Helsehuset ombygging. Prosjekt Kommunale bustader: Kommunen eig eit lågt tal krisebustadar, og ein ser eit stort behov for å kjøpa bustader for utleige i tidsavgrensa periodar til personar med låg bu-evne. Av erfaring ser ein at framleige frå private høver dårleg for denne målgruppa, det er difor lagt inn kjøp av mindre leilegheiter til denne gruppa i investeringsbudsjettet. Det skal parallelt arbeidast med bustadforvaltning på systemnivå, og dette skal munna ut i ein Bustadsosial handlingsplan. På prosjekt Vassprosjekt iht plan rår rådmannen til at det vert løyvd kr , og viser til Kommunedelplan for vassforsyning for fordeling av denne. Rådmannen gjer merksam på at kommunedelplan på noverande tidspunkt er på høyring og ikkje endeleg vedteken, slik at det kan kome endringar. Rådmannen gjer også merksam på at det i samband med prosjektering av veg Marås-Soltveit har kome framlegg om at vassleidningsnett kan leggast i veggrunnen. Ei slik løysing vil kunne føre til at prosjekt høgdebasseng Haukåsen må sjåast på på nytt, fordi vassforsyninga kan tryggast på anna måte. Rådmannen rår til at vassbasseng Haukåsen likevel er med i investeringsbudsjettet for 2017, inntil det har kome avklaring på anna løysing. Rådmannen rår til at det vert løyvd kr på prosjekt Avløpsprosjekt iht plan, og viser til Kommunedelplan for avløp for fordeling på prosjekt. Det er gjort eit løft på utstyrsfronten for brannvernet dei siste åra, og rådmannen ønskjer å prioritere ei vidareføring av dette arbeidet gjennom ei løyving på kr til utskifting av verneutstyr for brannmannskap (prosjekt ). Rådmannen rår til at løyvinga på kr til asfaltering av kommunale vegar vert oppretthalde også i Kommunedelplanen for Bø er forventa ferdigstilt i I den samanheng vil det vere fleire aktuelle tiltak som krev ressursar, mellom anna ny avkjøring, veg og parkeringsplass knytt til den nye barnehagen som er under etablering. Det er sett av kr i budsjettet til nærmiljøtiltak Bø, men ingen av tiltaka er kostnadsberekna fordi løysingane førebels ikkje er klar. Rådmannen kjem tilbake med eiga sak når det vert aktuelt. Det er i trafikksikringsplanen for kommunen bestemt at det skal settast av ein årleg post til veglys på skuleveg, og rådmannen rår til at det ver sett av kr til trafikksikringsarbeid (prosjekt ). 16 Kartet syner kommunale vegar i Radøy, markert med blått Budsjett Radøy kommune 2017

116 Investeringsbudsjett 2017 Hovudoversikt investering Rekneskap Budsjett Radøy kommune 2017 Budsjett 2016 vedteke Budsjett 2017 Inntekter Sal av driftsmidlar og fast eigedom Andre salsinntekter Overføringar med krav til motyting Kompensasjon for meirverdiavgift Statlege overføringar Andre overføringar Renteinntekter og utbyte Sum inntekter Utgifter Kjøp av varer/ten. som inngår i tenesteprod Kjøp av tenester som erstattar tenesteprod Overføringar med krav til motyting Renteutgifter og omkostningar Fordelte utgifter Sum utgifter Finanstransaksjoner Avdrag på lån Utlån Kjøp av aksjar og andelar Dekking av underskot frå tidl år Avsett til ubundne investeringsfond Avsett til bundne investeringsfond Sum finansieringstransaksjonar Trong for finansiering Dekka slik: Bruk av lån Sal av aksjar og andelar Mottekne avdrag på utlån Bruk av ubundne investeringsfond Bruk av bundne investeringsfond Sum finansiering Udekka (-) /udisponert (+) Budsjettskjema 2A Rekneskap 2015 Budsjett 2016 vedteke Budsjett 2017 Investeringar i anleggsmidlar Utlån og forskutteringar Kjøp av aksjar og andelar Avdrag på lån Dekking av udekka frå tidlegare år Avsetningar Trong for finansiering i året Finansiert slik: Bruk av lånemidlar Inntekter frå sal av anleggsmidlar Tilskot til investeringar Kompensasjon for meirverdiavgift Mottekne avdrag på utlån og refusjonar Andre inntekter Sum ekstern finansiering Overført frå driftsrekneskapen Bruk av udisponert frå tidlegare år Bruk av avsetjingar Sum finansiering Udekka/udisponert - - -

117 Investeringsbudsjett 2017 Investeringsoversyn skjema 2B 2017 Prosjekt Rekneskap 2015 Budsjett 2016 Budsjett Utskrifting av bilar Radøyhallen oppgrad fasade Radøyhallen lager Radøyhallen lys uteområde Radøyhallen oppgradering Investering kyrkjer IKT investering IKT Nh Mobilmast Austebygd Mindre investeringar Manger skule oppgrad garderobar Uteområde Sæbø skule Radøy ungdsk. elektroniske tavler Bibliotek nye lokale Bø barnehage nybygg Prestmarka bh, drenering Prestmarka barnehage Omsorgsteknologi Nye sjukeheimsplassar Velferdssenteret oppgradering Turveg/lysløype Manger Oppgrad fasade teknisk stasjon Helsehuset ombygging Kommunale bustader Reinhaldsmaskiner Branntekniske investeringar Vassprosjekt iht plan Basseng Haukåsen Manger - Øvre Manger utskifting Vassverk oppgrad og utbetring Avløpsprosjekt iht plan Sanering Mangersvågen Avløp fornying og utbetring Brannvernutstyr Brannbil Braco TLF - MAN TGM Asfaltering kommunale vegar Nærmiljøtiltak Bø Straume kai oppgradering Trafikksikring SUM Skjemaet ovanfor er noko forkorta for å spara plass, slik at prosjekt som berre har tal i rekneskap 2015 er tekne ut. Det vert vist til rekneskapsdokument og årsmelding for 2015 for ytterlege informasjon. 18 Budsjett Radøy kommune 2017

118 Økonomiplan Økonomiplan skjema 1A B 2016 B2017 B2018 B2019 B2020 Skatt på formue og inntekt ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Rammetilskot ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Eigedomsskatt ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Andre generelle statstilskot ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Sum frie disponible inntekter ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Renteinntekter og utbyte ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Renteutgifter, provisjonar og andre finansutgifter Avdrag på lån iht låneoversyn Netto finansinntekter/-utgifter Til dekking av rekneskapsm. meirforbruk tidl. år Avsetjing til fond Bruk av bundne og ubundne fond ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Netto avsetjingar ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Til fordeling drift ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Sum fordelt til drift (frå skjema 1B) Meirforbruk (mindreforbruk) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Økonomiplan skjema 1B B2016 B2017 B2018 B2019 B2020 Stab og politisk Oppvekst Helse og omsorg Drift og forvaltning Reguleringspostar Til skjema 1A Økonomiplan skjema 2A B2016 B2017 B2018 B2019 B2020 Investeringar i anleggsmidlar Utlån og forskutteringar Kjøp av aksjar og andelar Avdrag på lån Udekka i investering frå tidl. år Avsetjingar Trong for finansiering i året Bruk av lånemidlar ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Inntekter frå sal av anleggsmidlar Tilskot til investeringar (97 000) Mva -kompensasjon investering ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Mottekne avdrag på utlån og ref ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Andre inntekter Sum ekstern finansiering ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Overført frå drift Bruk av avsetjingar ( ) Sum finansiering ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Udekka/udisponert Tala i økonomiplanen er formaterte slik at tal i parantes er inntekter. 19 Budsjett Radøy kommune 2017

119 Økonomiplan Økonomiplan skjema 2B Prosjekt Sum B 2017 B 2018 B 2019 B Utskifting av bilar Radøyhallen oppgraderingar Kyrkja IKT Nh inv Mindre investeringar Manger skule, oppgrad gard Bibliotek Austebygd barnehage Ny barnehage Bø Prestmarka, utkjøp bygg Omsorgsteknologi Velferdssenteret oppgradering Oppgrad omsorgsbustader Bustader Omsut Turveg/lysløype Manger Helsehuset Kommunale bustader Oppgradering kinosal Vassprosjekt iht plan Avløpsrosjekt iht plan Brannvernutstyr Kommunale vegar asfaltering Nærmiljøtiltak Bø Trafikksikring Sum investering Økonomiplan Økonomiplanen for perioden er i hovudsak ei vidareføring av aktivitetsnivået i Det er føresett tilskot til Radøy skyttarlag med kr i åra , til Hordabø idrettslag kunstgrasbane kr i åra og vidareføring av tilskot til Industriutvikling Vest. RADØY KOMMUNE Radøyvegen MANGER- Telefon sentralbord: Telefax: E-post til Radøy kommune: postmottak@radoy.kommune.no Framsidefoto: Bente K. Hervik 20 Budsjett Radøy kommune 2017

120 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 016/2016 Råd for menneske med nedsett funksjonsevne PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Monika Soltveit Gabrielli 16/ /12771 Budsjett første handsaming - RMNF Saksopplysingar: Bakgrunn Budsjett for 2017 vert vedteken av kommunestyret i desember dette året. Før endeleg vedtak vil formannskapet ha budsjettet til handsaming i fleire møte. Dei politiske råda ønskjer å levera dei første innspela tidleg i budsjettprosessen. Det er for tidleg å innleia til budsjetthandsaming frå administrasjonen si side, og denne innleiinga vil bli på møtet i midten av november. Råd for menneske med nedsett funksjonsevne vil i dette møte drøfta budsjettframlegg som vert sendt formannskapet. Framlegg til vedtak: Saka vert lagt fram til drøfting utan forslag til vedtak. Råd for menneske med nedsett funksjonsevne - 016/2016 RMNF - handsaming: Rådmann Jarle Landås gav ein kort status for arbeidet med budsjettet for 2017, og konstaterte at det ser rimeleg greitt ut. Rådet drøfta ei rekkje aktuelle utfordringar og tiltak og kjem med følgjande innspel til handsaminga av 2017-budsjettet: - Baderampe for rørslehemma ved badeplass BOF set ikkje opp rampe utan handicap-toalett er på plass. Kommunen må få fortgang i denne saka baderampe er eit lenge omsnakka prosjekt. - Sjølvbetjent heis i terapibassenget slik at brukarar kan koma seg i og ut av bassenget ved eiga hjelp. - Rampe for rullestol på baksida av rådhuset inngang kommunestyresalen (rullestolbrukar kom seg ikkje inn i kommunestyresalen via heisen på forrige møte) - Må oppretthalda stillinga som ungdomskoordinator (førebyggande helsearbeid og viktig

121 ungdomstiltak) - Må styrka skulehelsetenesta og få etablert helsestasjon for ungdom lokalt. - Psykisk helse og rusomsorg er eit område som framleis må ha stort fokus. - Viktig med dagtilbod til flest mogleg heimebuande eldre mange er einsame. Brukarstyrte dagtilbod må byggast ut. - Rådet etterlyser bustadsosial handlingsplan det er behov for kommunalt bustadtilbod til ulike grupper. - Framhevar den viktige funksjonen Frivilligsentralen gjer på ulike felt særleg overfor eldre heimebuande med middagskjøring eit viktig tiltak som bidreg til å skapa tryggleik i heimen. Frivilligsentralen bidreg også med hjelpande hender på mange andre område. Frivilligsentralen må inkludera alle også menneske med nedsett funksjonsevne t.d. på turar til sørlegare breiddegrader der denne gruppe ikkje får vera med. RMNF - vedtak: Rådet kjem med uttale til 2017-budsjett i samsvar med innspel i behandlinga.

122 Radøy kommune Saksframlegg Saknr Utval Type Dato 022/2016 Radøy eldreråd PS Sakshandsamar Arkivsaknr.: Dokumentnr.: Monika Soltveit Gabrielli 16/ /12770 Budsjett første handsaming - Eldrerådet Saksopplysingar: Bakgrunn Budsjett for 2017 vert vedteken av kommunestyret i desember dette året. Før endeleg vedtak vil formannskapet ha budsjettet til handsaming i fleire møte. Dei politiske råda ønskjer å levera dei første innspela tidleg i budsjettprosessen. Det er for tidleg å innleia til budsjetthandsaming frå administrasjonen si side, og denne innleiinga vil bli på møtet i midten av november. Eldrerådet vil i dette møte drøfta budsjettframlegg som vert sendt formannskapet. Framlegg til vedtak: Saka vert lagt fram for drøfting utan forslag til vedtak. Radøy eldreråd - 022/2016 ELD - handsaming: Rådet hadde ei drøfting kring situasjonen for omsorgspersonar som treng avlastning. Det kan hjelpa mykje på motivasjonen deira dersom dei kan forutsjå feriar og fridagar. Ei ordning der det vert avsett eit visst tal rom som inngå i ei rullerande avlastningsordning, kan spara mykje krefter. Eldrådet vil i første omgang be om at behovet vert kartlagt. Rådet vurderer avlastning som eit området der ein bør få på plass ei god og stabil ordning. Rådet drøfta også vedlikehald på offenlege bygg. Ein var samd om at ein rår til ein gjennomgang av korleis tilgjengelege ressursar vert nytta. Rådet ser også for seg at mange frivillige kan bidra på dette området. ELD - vedtak: Eldrerådet ber om at behovet for avlastningsplassar vert kartlagt. Det er viktig at omsorgspersonar får ein forutsigbar kvardag der dei til ei kvar tid veit når dei får avlastning. Eldrerådet ser at forfallet er stor på kommunale bygg og kommunale bustadar. Dette gjeld også utvendig reinhald av veggar, takrenner og liknande som medfører kortare levetid på bygningsmassen. Eldrerådet ber om at ein vurderer ressursutnyttinga.

123 DEN NORSKE KYRKJA Radøy sokneråd Særutskrift for Radøy sokneråd Tid: Radøy sokneråd har i møte den hatt denne saka til handsaming: 2016/27 (F) Budsjett 2017 UTGREIING Med rekneskapen for 2015 og årets rekneskap fram til 30. september 2016 som grunnlag, legg vi fram budsjettforslag til soknerådet. Postane for vedlikehald av kyrkjebygg og kyrkjegardar som vart nedjustert i 2016 er noko oppjustert for Festeavgiftene er føreslått auka for å koma meir på linje med Lindås og Meland. Ut over dette er postane berre forsiktig justert og ikkje omtalt spesielt. For 2015 synte rekneskapet eit underskot på kr Redusert vedlikehald, fokus på innkreving av avgifter og generell god oppfølging av utgifter gjennom året ser så langt ut til å få rekneskapen i balanse for Utfordringa vår, i motsetnad til andre fellesråd med eitt sokn, er at me skal drifta tre kyrkjer der andre gjerne berre har ei. Radøy har seks gravplassar, noko som også fører til store kostnader og mykje tidsbruk til transport. Det bind mykje midlar til løn, drift og vedlikehald. Kyrkja driv nøkternt og det er ei utfordring å finna kor ein kan gjera innstrammingar og kutt utan at det får alvorlege følgjer for dei tenestene me skal utføra. Soknet har få tilsette og det er ikkje mogeleg å redusera antal stilllingar utan at det gjev tydelege utslag i tenestene. Drift: Basistilskotet frå Radøy kommune har vore uendra sidan Etter dette har vi fått årleg kompensasjon for lønsauke. Overføringar frå Radøy kommune stod i 2015 for 64,5 % av inntektene våre. Vi vonar at det no kan vera rom for ein liten auke i tilskotet etter at det har stått i ro i 6 år. Når inntektene står i ro over lang tid tyder det i praksis nedgang i kjøpekraft når det elles er ein viss prisstigning på varer og tenester som vi er avhengig av å kjøpe. Det er trong for å auka posten til vedlikehald av kyrkjer. Busjettet er no balansert med ein auke i den kommunale overføringa på kr i tillegg til kompensasjon for lønsauke. Manger kyrkje treng maling på ein del av bygget. Tårnet og versidene vart malt i 2014, men det var ikkje midlar til å få malt alt. Ein del av kledningen er skifta og malt i samband med stabilisering av kyrkja. Det som står att er austveggen, kyrkjestova og koret. Dette er vedlikehald som ligg godt på etterskudd men grunna arbeidet med stabilisering av kyrkja valgte vi å vente med anna vedlikehald til dette var ferdig. Det er elles alltid utfordringar knytta til å driva store gamle bygg og det kjem som regel ein del utgifter gjennom året som vi også må ta høgde for i budsjettet. Når det gjeld festeavgiftene har det vore eit mål gjennom fleire år å harmonisera desse i regionen samstundes som vi ikkje bør ha for store årlege endringar i prisane. Meland har vore på linje med Radøy medan Lindås tidlegare har lagt lågare enn Radøy. Begge er no i ferd med å auka avgiftene

124 Radøy sokneråd meir opp mot dei andre kommunane rundt Bergen som Askøy, Fjell og Os som ligg rundt kr. 500 per grav/år. Lindås har auka dei årlege avgiftene i to trinn opp mot 2017 då festeavgifta er vedtatt til kr. 400 per grav/år. Meland har i 2016 kr. 350 i årleg avgift og kjem venteleg å auka også for I budsjettframlegget er festeavgifta sett til kr. 350 per grav/år/ opp til til 60 år med dobbel sats etter 60 år som før. Prisane for utanbygds gravferd vart tidlegare stilt i bero grunna høyringa "Lik og likskap" og forventing til endra reglar. Det er uklårt om og eventuelt når det vert sett i verk endringar og vi føreslår derfor auke i satsane. Inntektene til soknet er som tidlegare omtalt vesentleg driftstilskot frå Radøy kommune. Andre inntekter er stort sett festeavgifter og offer som vert tatt opp i gudstenestene. Offer til eiga drift må som tidlegare år prioriterast også i Det vart tilsett trusopplæringskoordinator hausten Tiltaket er i hovudsak finansiert av sentrale tildelingar kanalisert gjennom Bjørgvin bispedøme. Dette er eit fellestiltak for Austrheim, Fedje og Radøy. Kommunane gjev alle eit mindre ekstratilskot til denne aktiviteten. Saman med kommunalt tilskot frå dei tre kommunane vil dette tilsvare utgiftene og ikkje gå utover andre tiltak. Soknet starta i 2015 gjevarteneste for å styrka arbeidet med trusopplæring i soknet. Vi har fått ein del faste gjevarar og budsjetterer med inntekter på kr for Desse midlane skal nyttast til spesielle tiltak innanfor trusopplæring. Investeringar: Manger: Arbeidet med stabilisering av kyrkja er no ferdigstilt og vi må kunne rekna med at det ikkje er trong for større investeringar dei næraste åra. Navna minnelund: Dette er gjort greie for i eiga sak. Investeringskostnad kr Redskapshus / Manger: Hordabø og Sæbø har i løpet av dei siste åra fått tenlege redskapshus. Desse er bygd i ledige stunder av våre eigne utearbeidarar. Vi har fått greie hus til ein fornuftig pris. Trongen for bygg på Manger er meir omfattande og krev bruk av vesentleg meir innleigd arbeidskraft og maskinelt ustyr. Vi disponerer no ein del av eit telt som tilhøyrer Radøy kommune på Solendmyra. Det er også andre som nyttar teltet. Dette stettar for så vidt behovet for oppbevaring, men vi har ingen langsiktig avtale om bruk av teltet og det er lite praktisk for anna enn rein oppbevaring av utstyr. Vi har heller ingen stad der vi kan drive vedlikehald og reparasjon av utstyr. Det gamle bårerommet på Manger vert også nytta, men er upraktisk grunna bratt nedkjøring og trapper. Bygget på Manger må verta ein god del større enn dei andre for å kunna erstatta kommunen sitt telt og bårerommet. Vi tenker oss eit bygg på 12 x 8 meter på eit plan med saltak. Der vil vi kunna få plass til bil, tilhenger, gravemaskin og klippere. Vi har også planlagt eit isolert rom i eine enden som kan vera verkstad for mindre reparasjonar. Vi har innhenta prisar på grunnarbeid, støyping av grunnmur og plate: kr Materialar til bygget (takstein/skifer er ikkje med i tilbodet) kr Tømrararbeid kr Sum: kr Vi har så langt berre innhenta pris frå ein leverandør for kvart fag og summen kan derfor verta noko lågare. På den andre sida kjem skifer til taket og arbeid med å legge den. På dei andre reidskapshusa har vi gjort arbeidet med taktekking sjølv, men skiferen har uansett ein stor kostnad.

125 Radøy sokneråd Søknad om omregulering, byggesak og andre gebyr til Radøy kommune er heller ikkje tatt med i summen. Dersom vi må søke om endring av reguleringsplan vil vi truleg også trenge ekstern konsulent til dette. Flaumlys: Det har kome ønske om å montere flaumlys ved Manger kyrkje. Det var tidlegare lys på alle kyrkjer, men anlegga er ute av drift og lysa er fjerna. Dei gamle lysa brukte mykje straum. No fins det ledlampar som brukar lite straum og vi kan også montere styring som gjer at dei ikkje er på ut over den tida som trengs. Prosjektet er ikkje kostnadsrekna. Hordabø: Parkeringsforholda på Hordabø er ikkje tilfredstillande og vi har vore i dialog med Radøy kommune for å finna løysingar. Det skal utarbeidast ein områdeplan for Bøvågen der vi har kome med innspel. Vi ser for oss at delar av området aust for vegen mot Bøtjønna kan fungera godt som parkeringsareal. Redskapshuset på Bø er gjort ferdig i Sæbø: Parkering er også eit problem på Sæbø når det kjem mykje folk til kyrkja, men så langt har det ikkje vore diskutert konkrete tiltak med grunneigar eller Radøy kommune. Redskapshuset på Sæbø var ferdig i Området rundt huset er no også ferdig asfaltert. Universell utforming : Det er trong for betre universell utforming av Hordabø og Manger kyrkjer. På nye bygg er det eit krav at rørslehemma skal kunna nytta same inngongen som andre. På Sæbø vart dette tilrettelagt i 2010 når kyrkja vart ombygd. På Manger har det tidlegare vore utarbeida forslag til løysing, men kyrkja er problematisk grunna høgdeforskjellen fra bakkenivå opp til golvet i kyrkja. På Manger må vi finne gode løysingar som også tilfredstiller Bjørvin bispedøme og Riksantikvaren. I Hordabø kan arbeidet gjerast med ein enklare prosess og til lågare kostnad. Avhengig av kommunal prioritering til investering er det mogeleg å starte planlegging av dette i Prosjektet er ikkje kostnadsrekna, men kyrkjelydsutvalet er aktivt og har gjeve signal om at dei kan vera med på finansieringa. Oppsummering. Kyrkjene og eigedomane er generelt i god stand. Når vi likevel har ein del behov til investeringar er dette tiltak som gjer kvardagen enklare og meir tenleg både for besøkande og tilsette. Endra gravferdskikkar gjer at vi må sjå nye vegar for å løyse framtidige behov. Soknet har løpande trong for investeringar og vi er svært nøgd med at Radøy kommune i samband med budsjetthandsaming for 2013 gjekk inn for ei årleg løyving på kr til investeringar. Dette har gjort det mykje enklare å planlegge naudsynte tiltak. Både navna minnelund og reidskapshus på Manger har ei kostnadsramme som langt overstig den tidlegare årlege ramma på kr Vi vonar at Radøy kommune finn det mogeleg å auke summen for at vi skal kunne realisere prosjekta. Framtidige investeringar: Varmeanlegg Manger og Hordabø. Universell utforming Manger og Hordabø. P-plass Hordabø. P-plass Sæbø. Flaumlys Manger kyrkje.

126 Radøy sokneråd FRAMLEGG TIL VEDTAK Radøy sokneråd vedtek budsjettet slik det ligg føre. Det ligg prisjustering på nokre tenester. Tal for 2016 i ( ). For 2017 gjeld fylgjande: Festeavgift Feste av grav pr.år (inntil 60 år) (300) 350 Feste av grav pr.år (over 60 år) (600) 700 Feste av særskilt grav (20 år): (6 000) Montering av gravminne mva (1 250) mva Ekstra omfattande monteringsarbeid etter timesats mva 500 Stell av grav per år mva (2 000) mva Tenesterefusjon: Gravferd der avdøde ved dødsfallet var folkeregisterført i annan kommune. Vigsel der ingen av brudefolka er folkeregistrerført i Radøy kommune ved vigselen. Tenesterefusjon for prest vert krevd for personar som ikkje er folkeregisterført innanfor prostiet. Godtgjersle til : prest/gravferd Fast sum (3 200) * prest / vigsel (2 700) * Godtgjersle kantor/organist Fast sum (2 200) Godtgjersle til kyrkjetenar Fast sum (1 300) * Godtgjerdsle til prest er satsar som vert fastsett av Bjørgvin bispedøme. (satsar for 2014) Gravferdsavgift (For alle som ved dødsfallet var folkeregisterført i anna kommune enn Radøy) Kistegrav: mva(12 500) mva festeavgift 20 år ( 6 000) Urnegrav: mva (6 250) mva festeavgift 20 år (6 000) Utleigetakstane: Leige av kyrkja til ikkje inntektsgjevande arrangement, medrekna oppvarming og reinhald (1500) Gjeldande utleigereglement for arrangement: Som Minsteleige for kyrkja sett til kr VEDTAK Radøy sokneråd gjorde vedtak i samsvar med instillinga. Radøy soknera d Audun Sylta

127 Referat frå styremøte i Radøy idrettsråd: Måndag kl 1900 i Radøyhallen Desse møtte: Bjørn Ove Myking, Odd Helge Hagen, Andre Michelsen og Olav Steinar Namtvedt Forfall: Tanja Smeding og Tanja Thomassen Sakliste: Sak 1: Uttale til fordeling av kommunale Driftsmidlar 2016 Saka er sendt Radøy idrettsråd for uttale. Idrettsrådet sin uttale: Radøy idrettsråd har ingen merknader til fordeling av kommunale Driftsmidlar for Sak 2: Uttale til prioritering av søknader om spelemidlar søknadsrunde 2017 Saka er sendt Radøy idrettsråd på høyring Idrettsrådet si innstilling: Radøy idrettsråd har ingen merknader til føreslått prioritering av søknader om spelemidlar for ordinære anlegg og nærmiljøanlegg for søknadsrunden Sak 3: Budsjett for Radøy kommune 2017 Radøy idrettsråd har fått Radøy kommune sitt framlegg til Budsjett 2017 til uttale. Idrettsrådet sin uttale: Idrettsrådet har visse vanskar med å vita kva som ligg i dei ymse postane, så her bør budsjettet vera meir utfyllande Til dei ymse postane: o o Kultur Kulturmidlar Her ligg og midlar til leiaropplæring, og leiaren har fått opplyst at her ikkje er nokon auke frå budsjett 2016 ( ). Aktivitetsnivået er aukande, og Idrettsrådet ber om at posten vert auka med 10%. Kultur Tilskot til idrettsbaner Her ligg etter det leiaren har fått opplyst leige på til Hordabø IL for kommunen sin bruk av anlegga.