KANSKJE LESER KONGEN

Transkript

1 PROSESS KANSKJE LESER KONGEN LESEPARKEN Ingrid Austbø & William Fairminer 2014

2

3 En arkitektonisk tolkning av en middelalderballade

4

5 DRAUMKVEDET Moltke Moes restitusjon fra 1890-årene I. Visionens ramme (1-6) 1. Vi'du me lye, eg kvea kan um einkvan nytan drengjen, alt um'n Olav Åsteson, som heve sovi so lengji. 2. Han la seg ne um joleaftan, sterkan svevnen fekk, vakna 'kji fyrr um trettandagjen, då folkkji at kjyrkjun gjekk. Å de va Olav Åsteson, som heve sovi so lengji. 3. Han la seg ne um joleaftan, no hev 'n sovi so lengji, vakna 'kje fyrr um trettandedagjen, då fuglane skoke vengjir. Å de etc. 4. Han vakna 'kji fyrr um trettandedagjen, då soli rann i lie, då sala han ut flotan folen, han ville at kyrkjun rie. Å de etc. 5. Presten stend'e fyr altari å les upp lestine lange, Olav set seg i kyrkjedynni å tel'e draumane mange. Å de etc. 6. Gamle menner og unge dei gjev'e etti gaum'e, mæ han Olav Åsteson tel'e sine draume. Å de etc. II. Visionærens indledning (7-15) 7. Eg la me ne um joleaftan, sterkan svevnen fekk, vakna 'kji fyrr um trettandagjen, då fokkji at kjyrkjun gjekk. For månen skin'e, å vegjine fadde so vie. 8. Eg hev vori meg upp mæ sky å neatt mæ havi svarte; den som vi'mit fotspor fydde, lær 'kji av bliom hjarta. 9. Eg hev vori meg upp mæ sky å ne mæ havsens grunni; den som vi' mit fotspor fydde, lær 'kji av bliom munni. 10. Eg hev vori meg upp mæ sky å neatt på svarte dikji. eg hev set at heite helvite å ein dell av himmerikji. 11. Eg hev fari ivi vigde vatne å ivi jupe dalar; høyrer vatn, å ser de inkji, undi jori so mune de fara. For ete. 12. Eg æ so trøytt å færemo, å inna so mune eg brenne; eg høyrer vatn, å fær de inkji, undi jori so mune de renne.

6

7 13. Inkji neggja soten min, inkje gjødde min hund'e, inkji gol dei ottefuglan: de tottest meg vera under. 14. Eg va meg i auromheimi i mange nettar å trå, de veit gud i himerik, hossi mang ei nau eg såg. 15. Eg kan noko av kvòrjom, derfy tikjest eg fro, eg va 1ònge i mòli mòka, ha eg tott den dauen go. III. Færden til Dødsriket (16-23) 16. Fysste eg va i uteksti, eg va lònge i mòlli mòka, sund'e gjekk mi skarlakskåpe å neglan av kvòr min fot. 17. So va eg meg uteksti igjenom den tynnyr-ring; sund'e gjekk mi skarlakskåpe å nevlan av kvòr min fing. 17a. Eg sleit sund'e, mi skarlakskåpe, i tynnyr-ringjen meg rispa; so kjem dei fram smådrengjine å mine fingane felsa. 17b. Eg sleit sunde mi skarlakskåpe igjenom den tynnyrmog'e; fram kjem adde smaadrengjine, dei helt undi kvar min fot'e. 18. Kjem eg meg at gjaddarbrui, ho heng'e so hågt i vindi; ho æ òdd me guri slegji å saum i kvòrjom tindi. 19. Ormen høgg'e, å bikkja bite, å stuten stend midte på leii: tri æ tingji på Gjaddarbrui, å adde æ gramme a vreie. 20. Bikkja bit, å ormen sting, å stuten stend å stangar - de slepp ingjen ivi Gjaddarbrui som fedder domane vrange. 21. Eg hev gjengi Gjaddarbrui, ho æ både bratt og lei; vassa so hev eg dei Våsemyran, no æ eg kvitt'e dei. 22. Va'i so hev eg dei Våsemyran, der hev 'kje sta'i me grunn; no hev eg gjengji Gjaddarbrui mæ rapa mòll i munn. 23. Eg hev gjengji Gjaddarbrui, å der va krokane på, men eg totte tyngre dei Gaglemyran, gud bære den dei skò gå! IV. Færden i Dødsriget 1 (24-28) 24. So kom eg meg at vòtno dei, der isane brunne blå, gud skaut dei i hugjen min: eg vende meg derifrå.

8

9 25. Eg va meg i auromheimi, ingjen der eg kjende, berre ho sæle gumor mi mæ raue gull paa hendi, 26. Surne fòr ivi Grimaråsen å surne ivi skålestrònd, men dei som får ivi Gjaddarhylen, dei kòme våte fram 27. Så tok eg av på vetterstig alt på min høgre hònd; der såg eg meg ti paradis, de lyser ivi vene lònd. 28. Der såg eg att'e gumor mi; meg mune 'kji bet'e gange: «Reis du deg ti brokksvalin, der skò domen stande.» V. Den foreløpige dom (29-37) 29. Kjem eg meg at pilegrimskyrkjun, der va meg ingjen mann kjend'e, berre ho goe gumor mi mæ raue gull på hendi I brokksvalin der skò domen stande. 30. Der kom færi noranti, å den rei no so kvasst; fyri rei Grutte gråskjeggji alt mæ sit store brass. I etc. 31. Der kom færi noranti, de totte eg vera vesst; fyri rei Grutte gråskjeggji, han rei på svartan hest. I etc. 32. Der kom færi sunnanti, de tottest meg vera best; fyri rei sakte såle-mikkjel. han rei på kvitan hest. I etc. 33. De kom færi sunnanti, å den rei no so tvist; fyri rei sankte såle-mikkjel næste Jesum Krist. I etc. 34. Der kom færi sunnanti, ho tottest meg vera trå, fyri rei sankte såle-mikkjel, å luren undi armen låg. I etc. 35. De va sankte såle-mikkjel, han blæs i luren lange: «Å no skò adde såline fram fy domen gange!» I etc. 36. Men då skolv dei synde-såline, som ospelauv fy vinde, å kvòr den, kvòr den sål der va, ho gret fy syndine sine. I etc. 37. De va sankte såle-mikkjel, han vog i skålevikt; so vog han adde synde-såline burt ti Jesum Krist. I etc. VI. Færden i dødsriket II (38-45) (Onde gjerningers løn) 38. Eg såg meg einom drengjen, de fysste eg vart ve, liten småsvein bar han 'ti fangji å gjekk i jori ti knes. I etc.

10

11 39. Kjem eg meg at manni dei, kåpa den va bly: hass arme sål i dessum heimi va trong i dyre ti. I etc. 40. Kjem eg meg at mònno dei, dei bar på gloande jor: gud nåe dei fatike såline som flutte deildir i skog! I etc. 41. Kjem eg meg at bònno dei, dei støje so hågt på glo: gud nåe de synduge såline, ha banne burt far å mor! I etc. 42. Kjem eg meg at pòdda å òrmen, dei hòggje kvòrare mæ tanni: de va synduge synskjini som hae kvòrare banna. I etc. 43. Der møtte eg dei òrmane tvei, dei bite kvòrare i spori: de va dei synduge syskjenbònni som gifte kvòrare på jori. I etc. 44. Kjem eg meg at Syslehusi, der va trollkjeringan inne: dei sto kjinna i raue bloi, de va so tung ei vinne. I etc. 45. Der æ heitt i helvite, heitar hell nokon hyggje: der hengde dei 'pivi ein tjyrukjetill å brytja ne-i ein presterygg'e. I etc. VII. Gode gjerningers løn (46-51) 46. Sæl æ den i føisheimen fatike gjev'e sko: han tar inkji berrføtt gange på kvasse heklemog. Tunga talar, å sanning svarar på domedag. 47. Sæl æ den i føisheimen fatike gjeve ku: han tar inkji sumlug gange på håge Gjaddarbru. Tunga etc. 48. Sæl æ den i føisheimen fatike gjev'e brau: han tar inkji ræast i auromheimi fy hòrske hundegau. Tunga etc. 49. Sæl æ den i føisheimen fatike gjev'e kònn: han tar inkji ræast på Gjaddarbrui fy kvasse stutehònn. Tunga etc. 50. Sæl æ den i føisheimen fatike gjeve mat: han tar inkji ræast i auromheimi anten fyr hæ-i hell hat. Tunga etc. 51. Sæl æ den i føisheimen fatike gjeve klæ-i: han tar inkji ræast i auromheimi fyr håge kjellar-bræ-o. Tunga etc. VIII. Slutning (52) 52. Gamle mennar å unge dei gjev'e etti gaume; de va han Olav Åsteson, no hev 'en tålt sine draume.

12 Ned til hevete

13 Opp til himmelen

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23 Lese bok Lytte Lese høyt Lese på vegg Formidle Lytte

24

25

26

27

28

29

30

31

32 Nede under bakken

33

34 Lysning

35

36 Oppe i stammen

37

38 Under trekronene

39

40 KANSKJE LESER KONGEN DIPLOM VÅR 2014 NTNU