Variabel akustikk - tryllekunst, pest eller kolera?

Transkript

1 Variabel akustikk - tryllekunst, pest eller kolera? Bård Støfringsdal COWI bst@cowi.no 1

2 Kvifor? 2

3 3

4 Tradisjonell løysing med mobile tepper 4

5 Tradisjonell løysing med mobile tepper 5

6 Tradisjonell løysing med mobile tepper 6

7 Kva må til? Større behov for variabel absorpsjon i bassområdet enn i diskantområdet -> tepper er ikkje nok. Kva er alternativet? Variabelt volum Vendbare/uttrekkbare panel (spesialbygd) Nokre få kommersielle produkt Andre utfordringar: Sceneakustikken Konflikt med scenelys Riggebehov 7

8 Alternative variable absorbentar (Ircam, Paris) [Alle bilete: Anders Christian Gade] (Den sorte diamant, København) 8

9 Alternative variable absorbentar 9

10 Romforsterking - etterklangsnivå Etterklangsnivået, eller romforsterkinga (G), vert styrt av mengda absorpsjon i rommet (A) -> Ein sal med stor takhøgde for lågare etterklangsnivå enn ein sal med liten takhøgde, gitt same golvareal og etterklangstid Salar for akustisk lydsterk musikk treng stort volum for passe romforsterking og passe etterklangstid. Polstra stolar og publikum absorberer mykje lyd, spesielt med (bratte) teleskopamfi > Konsertsalar for akustisk musikk må ha stor takhøgde 10

11 Kva med eit elektronisk etterklangssystem? Fleire kommersielle system på marknaden Auka konkurranse, redusert prisnivå og betre lydkvalitet bla pga rimelegare og betre digitale prosessorar Aukande aksept som eit godt alternativ i fleirbrukssalar, spesielt der volumet er (for) lite. 11

12 Prinsipiell inndeling av ein impulsrepons (romrespons) 12

13 Hovudprinsipp Inline-system: Fangar kun opp direktelyd frå scena og filtrerer denne med elektronisk generert tidlege refleksjonar og etterklang (FIR-filter) Uavhengige av etterklangstida i rommet Lite påverka av rommets eigen akustikk, men kan vere krevjande å få til å låte naturleg og påvekar ikkje lyden av publikum -> klapping høyrest ut som i tørr sal. Tilbakekopla system: Nyttar mikrofonar som fangar opp den etterklangslyden i salen og resirkulerer denne gjennom kontrollert feedback Avhenger av lydenergien i salen for generere forsterking Problem med akustikken i rommet kan bli forsterka Hybridsystem: Nyttar ein kombinasjon av in-line-metoden for tidlege refleksjonar og tilbakekoplingsmetoden for etterklang. Seine refleksjonar ofte også ein kombinasjon av feedback og digitale filter. 13

14 Når er eit elektronisk etterklangssystem ein god ide? Fordelar: Rask omrigging (trykk på ein knapp) Kan endre etterklangstida også i bassområdet Kan gi eit større opplevd rom enn det faktisk er (virtuelt auka volum) Kan justere tidlege refleksjonar og etterklang (seine refleksjonar) uavhengig av kvarandre, viss systemet er designa slik Vil ofte vere rimelegare enn automatiserte (motoriserte) bygningstekniske løysingar for variabel akustikk Ulemper: Krevjande å få til ein naturleg, truverdig akustisk respons Krevjande å skjule høgtalarar og mikrofonar Krevjande å plassere høgtalarar slik at dei ikkje kan lokaliserast frå nokon plass i salen Ein del klassiske musikarar/dirigentar er skeptiske til bruk av elektrisk forsterkning på akustisk musikk Krev integrert planlegging frå ein tidleg designfase for eit best mogeleg resultat! 14