reint sagt MILJØFARLEG AVFALL Infoblad frå SIMAS Slamrenovasjon Handtering av miljøfarleg avfall Sorteringsguide for avfall OFFENTLEG INFORMASJON

Transkript

1 OFFENTLEG INFORMASJON reint sagt Infoblad frå SIMAS - nr April MILJØFARLEG AVFALL Slamrenovasjon Handtering av miljøfarleg avfall Sorteringsguide for avfall Infoblad frå SIMAS

2 Reint sagt Den eigentlege smøretabben Vinteren har vore spesiell! Me har hatt ein særs mild og vindfull vinter. Målingar frå januar viser ein månadstemperatur for heile landet som er 6,0 grader over normalen. For nedbør var det også stor forskjell mellom nord og sør. Om dette er naturlege klimavariasjonar eller menneskeskapte klimaendringar er uvisst. Det er uansett grunn til å stille spørsmål om desse forholda, og i tillegg tenkja over korleis me brukar jorda sine ressursar til det beste for kommande generasjonar. Her er avfallsbransjen ein viktig aktør. Medan det tidligare var mest fokus på å bli kvitt avfallet slik at me ikkje såg det lenger, er det no meir og meir viktig at me tek best mogeleg vare på dei materialresurssanse som er i avfallet. REDAKSJON Ansvarleg redaktør: Hallvard Thomassen Informasjonsmedarbeidar: Tone Myklebust Opplag: Redaksjonen avslutta: 28. mars 2014 Foto: Simas, arkiv, istockphoto.com, loop.no Design: Gasta design & kommunikasjon Trykk: Karmøy Trykkeri Papir: 100% resirkulert papir Styret i SIMAS har no vedteke eit utviklingsprogram for verksemda der materialgjenvinning er hovudmålet. Programmet har tittelen «Ny ressursgjenvinning av avfall i regional nærings- og kunnskapsutvikling». Med dette håpar me at me kan vere med på å skape ny næring og kompetanse innafor ein av dei bransjane som veks mest i verden avfallsbransjen. Det er ingen grunn til at me i vår region ikkje skal ta del i denne utviklinga som no finn stad andre stader i landet og verda. Det er mange produkt som me brukar i det daglege som vert farleg avfall når me kastar det. I år skal SIMAS ha ekstra merksemd retta mot farleg avfall. Dette er eit stort og komplekst område. Det er mange produkt som me brukar i det daglege som vert farleg avfall når me kastar det. Her vil me hengje oss på ein landsomfattande kampanje som har starta, og som viser mange døme på ting me brukar i det daglege og som vert farleg avfall når me kastar det. Her kan me alle gjere ein betre jobb og det er her som med alt anna; start med deg sjølv! Me må vere bevisste våre handlingar og dei konsekvensar dei har, både på kort og lang sikt. Det er so lett å tenkje at det betyr so lite om eg til dømes kastar eit batteri ute i naturen, men om alle tenkjer slik so blir det jo ikkje berre eitt Sjølv dei store stega startar med dei små! Me i SIMAS ynskjer alle ei fin påskehøgtid! Hallvard Thomassen direktør Sjølv om snøen glitrar med sitt fråvær i låglandet, trekker mange av oss til fjells når påskeferien står for døra. Fødd med ski på beina, og best både i marka og til fjells. Nordmenn elskar ski og det går sport i å smøre heilt perfekt for dagens føre. Likevel kan den største tabben være gjort før du forlet smørebua. Mange smøreprodukt inneheld stoff som kan vere både helse- og miljøskadelege. Ofte blir desse kasta rett i restavfallet, og folk blir miljøsyndarar utan å sjølv vere klare over det. Produkta skal nemleg sorterast som farleg avfall etter bruk. Smurde med øyrevoks Før i tida kokte folk saman dei rareste blandingar for å få god glid og godt feste. Blant anna vart både sild, likfeitt, øyrevoks, saueblod og smelta grammofonplater brukt for å få godt feste på skia. Dette ifølge ein artikkel Femmila -forfattar Thor Gotaas har skrive for NRK. Desse tider er forbi, og no har me i staden eit mangfald av høgteknologiske skismuringsprodukt å boltre oss i. I tillegg kjem det stadig nye produkt på marknaden. Uheldigvis har alt sin pris: Fleire av dagens smøreprodukt inneheld stoff som kan vere skadelege både for menneske, dyr og natur. Hopar seg opp i menneske og dyr Dei tradisjonelle skismurningane som raud, blå og grøn stift inneheld normalt ikkje miljøfarlege stoff. Enkelte smøreprodukt derimot, som glider, skirens og voks, kan blant anna innehalde løysemiddel, og perfluorerte og polyfluorerte stoff. Felles for desse stoffa er at dei kan vere både helse- og miljøskadelege. Miljøfarlege stoff blir nemleg brotne svært sakte ned i naturen, og kan dermed hope seg opp og bli lagra i mennesker og dyr. Derfor må restar og tomemballasje leverast som farleg avfall. Tips til sikker smurning Det aller beste er å unngå skismuringsprodukt som inneheld helseog miljøfarlege stoff. Likevel finst det fleire forhandsregler du kan ta. Robert Stark, seljar og smørar ved Intersport i Oslo, har tidligare vore smørar for verdscupen i langrenn i Sverige. Han har gode tips å komme med: - Du bør bruke hanskar når du smør ski, for miljøgifta som finst i enkelte typar skismurning kan trenge inn i huda. Eg fekk fluorforgifting ein gong, og låg då sjuk med feber i to-tre dagar, fortell Stark. Vidare fortel han at det også finst masker ein kan bruke for å unngå å puste inn farlege stoff. Han presiserer at dette spesielt gjeld skismurningsprodukt med høgt fluorinnhald, som for eksempel pulversmurning. Slik kastar du riktig Det er viktig å kaste skismurninga riktig når du ikkje skal bruke den lenger. Skismuring som inneheld helse- og miljøfarlege stoff skal sorterast som farleg avfall. - Smøreprodukt som inneheld miljøgifter er som regel merka med faresymbol. Desse skal sorterast som farleg avfall. Er du i tvil om skismøreproduktet ditt inneheld miljøfarlige stoff - lever det som farleg avfall for sikkerheits skuld! I Sogn kan du levere farlig avfall på miljøstasjonen i kommunen. 2 3

3 Slamrenovasjon Spørsmål og svar om slam SIMAS har ansvar for slamtømming i kommunane i Sogn. Forureiningslova seier at kommunar skal innføra tvungen, regelmessig tømming av slamtankar og kommunale slamavskiljarar. Forskrift om avløpsslam har som føremål å førebyggja ureiningsmessige, helsemessige og hygieniske ulemper ved disponering av slam. Det er med andre ord fleire viktige årsaker til at det er nødvendig med regelmessig slamømming. Det er no fleire tiår sidan lova om tvungen slamømming vart innførd og regelmessig slamtømming er dermed vorte ein rutine for dei fleste av oss. Ein rutine som hindrar at det oppstår problem med slamtanken. Når slamtanken fungerer som den skal, er dette med på å auka kvaliteten på vatnet i nærmiljøet. Miljømessig er slamtømming ein viktig del av det lokale miljøvernet. Dersom slamtanken ikkje fungerer som den skal, kan avfallsstoff som vert slepp i avlaupsrøyrene, renne rett ut i naturen. Dette utsleppet vert ikkje like alvorleg når tanken fungerer som den skal. Då vil avfallsstoffa leggje seg i slammet og kan brytast ned under kompostering. Det er også i dei seinare år vorte ein betydeleg større andel av «framandstoff» som vert sleppt i slamtanken på grunn av eit aukande forbruk av vaskemiddel og andre kjemiske stoff. Dette kan skada plante- og dyreliv. Dersom slamtanken ikkje vert tømt regelmessig (kvart 2. år), noko som er naudsynt for husstand, kan det oppstå problem. Når slamtanken vert full, vil slam og avfallsstoff flyta rett gjennom tanken. Dersom ein har avlaup som går til ei sandfiltrering vil dette sannsynlegvis tette seg til etter kort tid. Har ein avlaup som går til sjø, vil ein ikkje merke problem med det fyrste, men dette fører til ureining av nærmiljøet. Problem med slamtanken kan medføra store utgifter for den som ureinar. NØDTØMMING/EKSTRATØMMING Treng du tømming utanom ordinær tømmefrekvens, vil dette vera ei tilleggsteneste frå SIMAS. Nødtømming: Tømming av septiktank som må skje innan 24 timar eller som må skje før neste periode slamrenovatør har anna tømming i området. Ekstratømming: Tømming av septiktank som kan skje utanom ordinær tømmefrekvens når renovatøren er i området, eller maks 5 km frå området der dei utfører ordinær tømming. Ta kontakt med SIMAS eller slamrenovatør for å få opplyst pris og tinga tømming. Tlf. SIMAS: Tlf. Slamrenovatør: Gebyrsatsar for slam finn ein på GPS-registrering av slamtankar SIMAS har begynt å GPS-registrera slamtankar i eigarkommunane. Bakgrunnen for dette er at SIMAS IKS har ansvaret for gjennomføring av slamtankar i kommunane. For å betre kvalitetssikringa av abonnementlister, samt å effektivisere planlegginga av tømmerutene vert det gjennomført ei GPS-registering av slamtankane. Foto: J. Birkeland Denne vil i neste omgang danne grunnlaget for ny anbodskonkurranse og vera styrande for gjennomføring av tømming av slamtankanet. Når vert slamtanken min tømt? Ein får melding i posten frå slamrenovatøren om lag 14 dagar før slamtanken skal tømmast. I denne meldinga er det oppgitt kva veke slamtanken vert tømt. På simas.no ligg ei oversikt over når det er tømming i kvar kommune. Kva skal eg gjera før slambilen kjem? Gjer tanken tilgjengeleg for tømming. La det vera enkelt å komma fram til tankloket. Grav også godt rundt tankloket slik at det er enkelt å løfte det av. Merk slamtanken. Dette gjer at mannskapet slepp å gå rundt i hagen for å finna tanken din. Legg meldinga som du fekk i posten i ein pose, og plasser den på slamtanken med ein stein over. Då er det enklare for renovatøren å vita at han tømmer rett slamtank. Sjå til at tilkomstvegar for slambilen er fri for tre og buskar. Det må vera ei breidde på vegen som er 3,5 meter i breidda og 3,5 meter i høgda. Den som tømmer anlegget har rett til å plassera naudsynt utstyr på eigedomen for å få utført tømminga. Kva skjer dersom slamtanken ikkje er klar for tømming eller dersom du som abonnent ikkje tillet at tanken vert tømd? Dersom slamtanken ikkje er tilgjengeleg for tømming når slambilen kjem, vert dette registert og rekna som utført. Dersom abonnenten med god grunn ikkje klarar å gjera tanken tilgjengeleg til rett tidspunkt må han ta kontakt med slamrenovatør i god tid før tømming, slik at nytt tidspunkt kan avtalast. Renovatøren kan kontaktast på tlf eller e-post: birkeland@septik24.no Tek ikkje abonnenten kontakt med slamrenovatør og slamtanken ikkje er klargjort, vil slambilen køyra vidare og neste tømming vert då ved neste ordinære tømming (om 2 eller 4 år). Som abonnent må du betale det årlege gebyret uansett. Korleis kan eg vita at slamtanken er tømt? Avvatningssytemet som slamrenovatøren nyttar rensar vatnet frå slammet. Dette betyr at vatnet som vert avvatna i avvatningssystemet på bilen, vert ført tilbake att til slamtanken. Det er difor vanleg med ei tynn hinne med slampartiklar på toppen etter tømming. Etter endt tømming vil tømmemannskapet leggja ein gul lapp der det står at septiktanken er tømt. Kva skal ikkje kastast i toalettet? For at du skal sikra optimal drift på din slamtank og unngå at røyrgater og liknande tettar seg, er det ein del ting som ikkje skal kastast i toalettet. Døme på gjenstandar/partiklar som ikkje skal vera i ein slamtank; Våtserviettar Filler WC-blokker Olje Mjølk frå mjølkerom/fjøs Feitt Inneheld slamtanken mykje av dette, vil slambilen ha problem med å tømme tanken på ein fullgod måte. Kurs i heimekompostering SIMAS vil i samarbeid med Økoringen Vest våren 2014 arrangera kurs i heimekompostering. Her kan du lære korleis du komposterer mat- og hageavfall med tanke på å få eit godt sluttprodukt som kan brukast i hagen. Kurset er gratis. Kursleiar: Christian Zurbuchen, Økoringen Vest Måndag 19. mai kl : Rådhuset, Gaupne Onsdag 21. mai kl : Øren Hotell, Høyanger Måndag 26. mai kl : Rådhuset, Vik Påmelding innan 1. mai 2014 via våre nettsider, send ein e-post til post@simas.no eller ring

4 Me kastar miljøfarleg avfall rett i boset De siste ti åra har menga miljøfarleg avfall vorte dobla. Lyspærer, malingsspann, batteri, mobiltelefonar, leidningar og nettbrett alle inneheld dei miljøfarlege stoff og skal sorterast. Likevel er det mange av oss som ikkje sorterer rett. Foto venstre/midt: Åsa Maria Mikkelsen, Kilde: LOOP. Foto høgre: Terje Borud. Kilde: Renas. Foto: Åsa Maria Mikkelsen, Kilde: LOOP. No er ein nasjonal kampanje i gang for å spreie kunnskap om miljøfarleg avfall. Kampanjen "Miljøgifter Angår Oss Alle" har som mål å spreie kunnskap og entusiasme om kva som er miljøfarleg avfall, og kvar ein sorterer det rett. Med reklamefilm, mediesaker og stunts skal kampanjen nå over heile landet. Me kastar store mengder miljøfarleg avfall rett i boset kvart år. Til dømes kjøper me 50 millionar lyspærer i året, medan berre 5 millionar vert levert inn. Her kan me verta betre. Mange er ikkje klar over kva som er farleg avfall - Mange produkt du brukar i kvardagen inneheld miljøfarlege stoff. Det kan vera elektriske togbaner og hylande brannbilar, sprayboksar med sokalla verktøy på boks, hårspray, lyspærer eller batteri. Mange er nok ikkje klar over at desse produkta har miljøfarlege stoff i seg og skal sorterast ut av restavfallet. Store mengder miljøfarlig avfall Både elektriske- og elektroniske produkt og farleg avfall inneheld miljøgifter. Dei siste ti åra er mengda farleg avfall som vert levert til godkjent behandling dobla, ifylgje tal frå Statistisk Sentralbyrå (SSB). Mengda auka frå tonn i 2002, til noko over 1,2 millionar tonn i Men det er fortsatt over tonn farleg avfall som årleg ikkje vert levert inn slik det skal. Dette avfallet vert kasta feilaktig i restavfallet, tømd ut i avløpet eller dumpa i naturen. I 2013 sorterte me over tonn elektriske og elektroniske produkt (Miljøstatus). Dette tilsvarar vekta av eit heilt cruiseskip (Elretur). Likevel er det mykje som endar i restavfallet. Estimat viser at det kvart år vert kasta mellom og tonn småelektrisk avfall i restavfallet (Elreturs miljørapport 2012). Leverer du inn farleg avfall og elektrisk og elektronisk avfall til våre miljøstasjonar, sørger SIMAS for forsvarleg behandling. Alle butikkar som sel elektriske og elektroniske produkt tek også i mot desse gratis. Bruk desse ordningane og få miljøgiftene vekk frå naturen. Visste du at isopor skal kjeldesorterast som restavfall? Dersom du har store mengder isopor kan dette leverast på miljøstasjonen. Visste du at... Det fins eit måleinstrument, ein miljøpistol, som kan rettast mot eit kvart materiale, og gje deg svar på kva slags stoff som fins i materialet. (Kilde: Elretur) Det er ulovleg å selje sparepærer som inneheld meir enn 3,5 milligram kvikksølv. I ein test gjort av NRK fann dei likevel sparepærer som inneheldt nesten 8 gonger meir enn grenseverdien. (Kilde: NRK - Ulovlig mye kvikksølv i sparepærer) Batteri som er laga før 1997 kan innehalde opp til ti gonger så mykje kvikksølv som nyare batteri. (Kilde: Zimrig, Carl A Cash for Your Trash. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press) Det er 40 til 50 gonger meir effektivt å utnytte innsamla ee-avfall enn å drive vanlege gruver for å utvinne metallet. (Kilde: GeSI - Urban Mining Worth Billions) Kvart år vert det brukt 320 tonn gull og meir enn tonn sølv på verdsbasis til å lage PCar, mobiltelefonar, nettbrett og andre nye elektroniske produkt. (Kilde: GeSI - Urban Mining Worth Billions) Sprayboksen fekk sitt gjennombrot under andre verdskrig då den vart fylt med insektmiddel og brukt av soldatar i felten. (Kilde: snl.no) I eit KFK-kjøleskap produsert før 1993 er det så mykje klimagass at det svarar til km med bilkøyring. (Elretur) Det blir gjenvunne over vaskemaskiner årleg i Noreg? (Kilder: Stena metall, Revac og Weee recycling) Gjenbrukstips: Puff som er hekla av eit gamalt dynetrekk. 6 7

5 Bruk blanke sekker! SIMAS-praten Levering av restavfall i blanke sekker på miljøstasjonen Mange avfallsprodukt er meir miljøfarlege enn det ein trudde før. Ved å levera farleg avfall slik at det vert teke hand om på forsvarleg måte, unngår me at miljøgifter slepp ut. Døme på miljøfarleg farleg avfall frå hushaldning er hårpleieprodukt, lim, sparepærer, batteri, måling, lakk, løysemiddel, steikeomnsrens, sølvpuss, elektriske leiker. Denne typen avfall skal ikkje sorterast saman med restavfallet. For at me lettare skal kunne vurdere sorteringa må restavfallet leverast i blanke/gjennomsiktige sekker. Kjem du med svarte sekker eller liknande må desse sorterast på miljøstasjonen. På denne måten vil me kunne plukka ut farleg avfall og elektrisk og elektronisk avfall frå restavfallet, og få sortert dette rett. Blanke restavfallssekker får ein kjøpt på tenestetorget og miljøstasjonen. Restavfall er t.d: Plastartiklar Tilgrisa plastemballasje, t.d. tomme kanner/flasker som det har vore farleg avfall på Tomme målingsboksar av plast Bilete Stoffmøblar, tepper, dyner, puter m.m Isopor Keramikk, porselen, krystall Øydelagde klede og sko Støvsugarposar Dette er miljøfarleg avfall: Avfall som kan føre til ureining eller skade på menneske og dyr dersom det ikkje vert forsvarleg handsama. Farleg avfall leverer du i eigen container på miljøstasjonen. Døme på farleg avfall frå hushaldning: Golvbelegg Elektriske og elektroniske artiklar Spillolje Maling, lim og lakk Sprayboksar Vaskemiddel Løysemiddel, frostveske, kjøleveske Batteri Lysstoffrøyr, sparepærer, lyspærer Visste du at... Namn: Steffen Fosse-Nyheim Alder: 28 Bustad: Holene, Leikanger Driv med: Jobbar som driftsoperatør på kompostanlegget og på papirsortering i Festingdalen. Me har hatt ein prat med Steffen om kvardagen hans på SIMAS. Kva er dine oppgåver? Det er litt varierande. Eg jobbar ved kompostanlegget og lastar matavfall i kompostanlegget. I papirhallen sorterer me papp og plast frå papiret. Pappen og plasten vert pressa til ballar før ein sender avfallet vidare til gjenvinning. Kva utdanning har du? Eg har fagbrev i gjenvinningsfaget. Kva likar du best med jobben din? Eg likar meg best når eg køyrer maskin. Eg køyrer både gravemaskin og hjullastar på arbeid. Kvifor er det så viktig med kjeldesortering? Kjeldesortering er viktig fordi ein får gjenvinna avfallet og bruka råstoffet i nye produkt. Dette er mykje betre enn av avfallet vert brent. Slik sparar me natur og miljø ved å ta ut mindre naturressursar, til dømes tilsvarar 1 tonn returpapir råstoff frå 14 tre. Kva gjer de med all plastemballasjen og papiret som vert samla inn? Papiret sender me for tida til Norsk Gjenvinning sitt sorteringsanlegg i Førde. Derifrå går papiret til materialgjenvinning til nytt papir. Plasten sender me direkte til Tyskland gjennom Grønt Punkt. Det vert laga granulat som går som råstoff inn i produksjon av ny plast. Kva skjer med matavfallet som vert samla inn? Matavfallet går inn i kompostanlegget og det vert laga kompostjord. Kva er det merkeligaste som har kome i matavfallet? Videospelar! Det er mykje som kjem inn i matavfallet som ikkje skulle vore der, til dømes plast og klede. Folk er stort sett flinke til å sortera, men likevel kjem det ein del avfall i matavfallet som ikkje skulle ha vore der. Her kan me verta betre! Dersom ein sorterer rett, skal det vera nok plass i alle avfallsdunkane i løpet av månaden. Verda si største søppelfylling, Fresh Kills Landfill på Staten Island, dekka eit areal på over 20 kvadratkilometer, raga eit par hundre meter høgt, og var den største menneskeskapte strukturen i verda då den vart lagt ned i Ein kilo restavfall gjev nok energi til å køyre to panelovnar på full guffe i ein time. Det er ca 5 gram gull i eitt tonn gullmalm, medan det i eitt tonn med kretskort kan vere opptil 250 gram gull? Glas frå gamle tv-apparat inneheld bly og kan difor brukast i veggane til røntgenrom på sjukehus? Nesten halvparten av alle kjøleskap inneheld klimagassen R12. (Kilde: Elretur) Glaset i gamle PCskjermar kan bli til sykkellykter? 8 9

6 Kryssord Vassrett 2. Dyr med mjølk 4. Fisk med skjegg 8. Har mange tre 10. Skriv vi på 11. Lever i vatn 13. Klokke 14. Hovudplagg 15. Vi vil ta vare på han 16. Levere flasker og få pengar 17. Drikk 19. Høgdedrag 20. Ein som får førstepremie 22. Lang fisk 24. Kråkelyd 27. Atten delt på to 28. Dei store islaga 30. Du og eg 31. Godt å drikke 32. Stad å sjå film 35. Veske 37. Hestehår 39. Sortering av avfall 43. Flirte 45. Får vi av sauen 47. Skal fotballen i 48. Lys frå himmelen 49. Nyte sommaren Loddrett 1. Huset med elevar 2. Midt på beinet 3. Trengst i lommelykt Fugl 5. Fugl 6. Så mange år på barneskolen 7. Hus for reven 9. Bruke stoffa om att 11. Vi pantar ei slik 12. Ikkje sur 16. Preposisjon 18. Ikkje ut 21. Helse dagar 23. Sjef 25. Boss 26. Spørjeord 29. Ikkje liten 33. Dessert 34. Engelsk nei 35. Knokkel 36. På brekt bein 38. Tidsuttrykk 40. Høgtid 41. Tåke 42. Farge 44. Tusen meter 46. Skratte barna si side Tegning: Svein Samuelsen Sorteringsguide Matavfall: Dette er avfall som skal komposterast. Bruk bioposar til matavfallet, og kast det i dunken med brunt lok. Unngå lukt og frosen dunk, sjå Matavfall Papir tilgrisa av matavfall Serviettar Tørkepapir Papirbrødposar Teposar Kaffifilter/grut Blomster Blomsterjord Barnebleier Farleg avfall: Farleg avfall er avfall som kan føre til ureining eller skade på menneske og dyr dersom det ikkje vert forsvarleg handsama. Farleg avfall leverar du på miljøstasjonen. Spillolje Maling, lim, lakk Sprayboksar Løysemiddel, frostveske, kjøleveske Vaskemiddel Batteri Syrer, basar Plantevernmiddel Lysstoffrøyr, sparepærer, lyspærer PCB Asbest og eternit Pant: Panting av flasker er også kjeldesortering. Pant flaskene i butikken! Papir, papp og drikkekartong: Dette skal leggjast i den blå dunken. Aviser Vekeblad Reklame Skrivepapir Konvoluttar Gråpapir Bøker utan stive permar Drikkekartongar skal leggjast i ein plastpose øvst i dunken Emballasjekartong Alt anna papir som ikkje er plastbelagt Telefonkatalogen Papp Brunt papir Restavfall: Noko til overs? Restavfallet er det som vert att etter at du har sortert ut alle dei andre fraksjonane. Dette skal kastast i dunken med grått lok eller leverast på miljøstasjonen. Plastartiklar (ikkje emballasjeplast) Porselen (leverast miljøstasjon) Keramikk (leverast miljøstasjon) Tilgrisa plastfolieemballasje Steikefolie Gåve/innpakningspapir Tomme/inntørka målingsboksar av plast Papir og papp som er tilgrisa av olje eller anna ureina ting som ikkje let seg bryte ned i ein komposteringsprosess Øydelagde kle og sko Oske ha oska oppi ein pose og knyt att,før du kastar den i dunken. Isopor Plastemballasje: Plastemballasje skal sorterast i plastknytesekken, og vert henta saman med papir og papp. Plastflasker Plastkanner Plastøskjer og boksar Plastbeger Folie og bæreposar Chipsposar Kaffiposar Glas og metall-emballasje: Glas og metallemballasje frå mat- og drikkevarer. Desse kan leverast på miljøstasjonen eller ved ulike returpunkt i ditt nærområde. Sjå vår heimeside for å finne ditt returpunkt Brukte klede og sko: Det du ikkje lenger brukar, kan andre ha nytte av. Brukte klede og sko kan leverast på miljøstasjonen eller ved ulike returpunkt i ditt nærområde. Sjå vår heimeside for å finne ditt returpunkt. EE-avfall: Elektriske produkt som treng straum eller batteri for å fungera, vert EEavfall når dei skal kastast. Desse kan du levera på miljøstasjonen eller hjå forhandlaren

7 RETURADRESSE: SIMAS IKS Amla 6854 Kaupanger Informasjon Våraksjon Høyanger Sørside og i Fjærland SIMAS skal ha vårryddeasksjon på Høyanger Sørside og i Fjærland i mai. Følg med i lokalavisa og på simas.no for nærare informasjon om dette. Hyttecontainer på "flystripa" på Hemsedalsfjellet I samband med påska vert det sett ut ein ekstra container til hytteavfall på veg ned i frå Hemsedal. Landbruksplast Det vert henting av landbruksplast i mai/juni. Dato for henting vert informert om seinare. Info om avtalegiro og faktura på e-post Avtalegiro er tilpassa dei som ynskjer automatisk betaling av rekningane sine. Med denne løysinga syter banken for at dei faste rekningane vert betalt direkte frå konto på forfallsdato. Du får god oversikt ved at du får varsel minst 7 dagar før forfall, og kvittering med forklarande tekst på kontoutskrifta. Du kan oppretta avtalegiro i nettbanken eller ved å kontakta banken. Du kan få faktura tilsendt på e-post ved å kontakta SIMAS og oppgje kundenummer og e-postadresse du ynskjer å få faktura tilsendt til. Faktura på e-post er med på å redusera avfallsmengda. Raude restavfallssekker Er berekna på ekstra restavfall og kan kjøpast på miljøstasjonen eller ved å kontakta SIMAS. Denne kostar kr. 94,-. Prisen dekker innsamling og transport av fylt sekk, samt behandling av avfallet. Sekken kan setjast ut ilag med restavfallsdunken ved neste ordinære tømming. Opningstider for miljøstasjonane i påskeveka Vadheim Torsdag Stengt Balestrand Torsdag Stengt Vik Torsdag Stengt Leikanger Torsdag Stengt Aurland Torsdag Stengt Gaupne Onsdag Stengt Festingsdalen Mandag Torsdag Stengt Lærdal Tysdag Kontortid for SIMAS i påsken 14. april og 15. april: Normal opningstid 16. april: Kl F.o.m. 17. april- t.o.m. 21. april: Kl Ver merksam på at det kan vere endra tømmedagar på avfallet ditt i samband med påsken. Nokre kommunar har tømming laurdag 12. april. Sjekk avfallskalendar! Me ynskjer alle våre kundar og samarbeidspartnarar ei riktig god påske! Kontakt oss på telefon , post@simas.no eller gasta.no