Gruvene kjem og kva gjør Naturvernforbundet med det? Innlegg av Svein Lund på Nord-Noregs-samling i Bodø

Størrelse: px

Begynne med side:

Download "Gruvene kjem og kva gjør Naturvernforbundet med det? Innlegg av Svein Lund på Nord-Noregs-samling i Bodø"

Siw Slettebakk
7 år siden
Visninger:

1 Gruvene kjem og kva gjør Naturvernforbundet med det? Innlegg av Svein Lund på Nord-Noregs-samling i Bodø

2 Internasjonal gruveindustri internasjonal naturrasering internasjonal kamp

3 Ressursran og rasering av natur Verdas største diamantgruve og nest største hol Mir, Jakutia, Sibir, , 525m djupt Diamantar: 0,6 g/t Verdas største koppargruve og største hol Bingham, USA, ca. 2035

4 Forureining Talvivaara nikkelgruve, Finland, 2012 Ok Tedi koppar-gull gruve, Papua New Guinea

5 Gruver tar livsgrunnlaget frå urfolk Politi slår ned protest mot gruve, Bolivia Utvinning av tjæresand i urfolksområde, Alberta, Kanada

6 Ei tusenårig historie i Nord-Noreg

7 Frå myrmalm til gruver og jernverk Glasergruva, Skien, drift frå 1540 Rester etter Feiring jernverk, Eidsvoll, Akershus

8 Kopparverk i nord Ankerlia, Kåfjord i Troms Drift Drift Foto 1994 Foto 2013 Sulitjelma, Nordland

9 Biedjovággi , og etterpå?

10 Slutten for norsk mineralnæring? Sydvaranger 1988 Besøksgruva i Sulitjelma 1994

11 Den nye offensiven

12 Minerallova 1539 Kong Christian III Kongens bergregale / Prinsippet om bergfridomen Desse hovudprinsippa ikkje endra. Staten og grunneigar sine mineral. Først på 1900-talet: Konsesjonskrav for utanlandske eigarar, heimfallsrett Fjerna på 1990-talet (EØS) Førre lova Bergverkslova av 1972 Arbeid med revidering starta i 1990, ny lov vedtatt først i 2009, gjeldande frå Norsk Bergindustri strålande nøgd med lova. Omsyn til samisk kultur for første gong tatt inn i lova. Sametinget likevel misnøgd, ikkje vetorett, ikkje urfolksavgift, spesielle reglar gjeld bare Finnmark..

13 Mineralstrategien Lagt fram av NHD v/ Trond Giske Formål: "Regjeringen ønsker at Norge skal være et attraktivt land å drive mineralvirksomhet i". Staten skal bruke mange mill. til på leiting Gruveselskapa skal fortsatt få slippe ut avfallet i sjøen. Det skal fortsatt kunne brukast store dagbrot som øydelegg natur og landskap. Staten skal kunne overkjøre kommunestyre som ikkje ønsker utvinning. Ingen avgift på mineraluttak eller utslepp av avgangsmasse. Gruveselskapa fikk den mineralstrategien dei ba om.

14 Noreg eit attraktivt gruveland? Moglege konkurransefortrinn for gruver: 1. Store, rike ressursar, lette å ta ut 2. Billig arbeidskraft 3. Lite skatt og avgifter 4. Låge miljøkrav 5. Enkel saksbehandling Vi har verken 1 eller 2, men både 3 og 4. Er det dette vi ønsker at skal vere attraktivt her? I dag har vi ikkje 5, men regjeringa og bergindustrien ønsker å endre regelverket, så det blir "forutsigbart" = alle som søker skal få ja med det samme.

15 Kva kan gjørast med gruveavgangen? Prioritering av alternativ frå best til verst for naturen: 1 Utnytte fleire mineral 2 Avgang som byggemateriale 3 Tilbakefylling i gruve 4 Landdeponi 5 Sjødumping

16 Kva vil bergindustrien med gruveavgangen? Bare eitt alternativ sjødumping Forskingsprosjekt på sjø"deponi": 30 mill. over 5 år. Nei til forsking på alternativ bruk av avgang. Sjødumping gruveindustriens og styresmaktene si prestisjesak. Andre alternativ skal ikkje vurderast. Nei til avgifter som kan motivere for å utvikle alternativ. Forskingsinstitusjonar har alternativ blir ikkje hørt.

17 Søknadsprosessen 1. Opprette firma, registrert i Foretaksregisteret. 2. Søke DirMin om undersøkingsløyve (Minerallova) 2.1. I Finnmark må ein i tillegg søke om løyve til undersøkingsarbeid (boring m.m.). Sametinget kan anke. 3. Løyve frå kommunen til motorferdsel i utmark. (Motorferdselslova) 4. Evt. søke DirMin og grunneigar/brukar om prøveuttak (Minerallova) 5. Utvinningsløyve frå DirMin., krev dokumentasjon av funn (Minerallova) 6. Utkast til planprogram. Kommunen sender på høring og vedtar eller avviser revidert program (Plan- og bygningslova) 7. Gruveområde i kommunal arealplan (Plan- og bygningslova) 8. Reguleringsplan med konsekvensutredning, til høring. Vedtakast av kommunestyre. Ved motsegn til departementet. (MD KMD) (Plan- og bygningslova) 9. Utslippsløyve frå Miljødirektoratet. (Forureiningslova, Vassforskrifta) 10. Driftskonsesjon frå DirMin. Gjeld uttak av meir enn 10000m3 (Minerallova) 11. Anleggsstart eller sal av rettane.

18 Mineralutvinning og samerett Internasjonale konvensjonar regulerer inngrep i urfolksområde. Noreg forplikta. 45% av Noreg er reinbeiteområde Minerallova har eigne reglar for Finnmark Sametinget godtok ikkje minerallova Sametinget: Eigen vegleiar for mineralsaker / intensjonsavtalar med gruveselskap Svært delte meiningar på Sametinget

19 Motstand mot gruver eller utslepp Titania 1980-talet: Mot sjødumping (NU/Bellona) Sydvaranger Kvalsund Biedjovággi Førdefjorden Rana Sulitjelma?

Naturvernforbundet og gruvespørsmål Nokre lokallag arbeida med gruver Tidligare lite prioritert sentralt Landsmøtevedtak 2011: "Gruvedrift med sjødeponi er miljøkriminalitet" Finnmark: Prioritert frå

20 Naturvernforbundet og gruvespørsmål Nokre lokallag arbeida med gruver Tidligare lite prioritert sentralt Landsmøtevedtak 2011: "Gruvedrift med sjødeponi er miljøkriminalitet" Finnmark: Prioritert frå 2010, henta kompetanse utafrå. Førdefjorden Kva var NVF si rolle? Gruveutval oppretta våren Fellesaksjon i Finnmark, initiativ frå NVF Gruvekonferanse Guovdageaidnu nov Planar for markeringar vidare

Nokre spørsmål politikk Kva treng vi og kva ønsker vi av mineralutvinning i Noreg? Nei til all gruvedrift eller krav til drift og handtering av avgang?

21 Nokre spørsmål politikk Kva treng vi og kva ønsker vi av mineralutvinning i Noreg? Nei til all gruvedrift eller krav til drift og handtering av avgang? Er landdeponi betre enn sjødeponi? Kva krav stiller vi til endringar i minerallova? Skal vi delta i dialog med gruveselskap og forvaltning, eller organisere protestar og demonstrasjonar eller kanskje begge delar?

22 Nokre spørsmål organisering Bør gruvespørsmål i dag vere ei hovudsak for Naturvernforbundet? På landsplan? I Nord-Noreg? Kven kan vi alliere oss med, kven er motstandarane våre? Har vi dei kunnskapane vi treng? Korleis skal vi skaffe oss meir kunnskap? Korleis skal vi spreie den kunnskapen vi har? Korleis skal gruveutvalet arbeide?

Like dokumenter

Gull, gråstein og grums + gruve.info Presentasjon for Naturvernforbundet Rana 15.03.2016

Gull, gråstein og grums + gruve.info Presentasjon for Naturvernforbundet Rana 15.03.2016 Kvifor strid om gruver? Vi har hatt gruvedrift i Noreg i minst 500 år. Kvifor blir et da slik strid om det no? Er