Belte. Aleksander Haraldsen, Vang barne- og ungdomsskule.

Transkript

1 Belte Jeg fikk beltet for kanskje ett år siden, men beltets historie er større en som så. Jeg tror det var min mor eller onkel som hadde beltet før meg. Beltets merke er Diesel, det er laget av lær og det er brunt. Beltet har også metall på seg. Jeg bruker beltet hele tiden, fordi jeg syns det er behagelig å bruke. Jeg har egentlig 12 andre belter, men jeg valgte å skrive om dette beltet fordi det er finere en de andre beltene mine og fordi det er veldig behagelig å bruke. Jeg vet ikke noe om hvor mye beltet ble kjøpt for, hvem som kjøpte det eller hvor mye det kostet. Men jeg vet jo at det var min onkel eller mor som hadde beltet før meg, så det var kanskje en av dem som kjøpte det. Det kan også hende at noen har hatt beltet før dem også fordi beltet ser ganske gammelt og slitt ut. Ett belte blir brukt for at buksa ikke skal dette av. Jeg har valgt å skrive om beltet fordi jeg syns det er et bra kulturminne. Det er et bra kulturminne fordi det er ganske gammelt. Jeg vet at det er ganske gammelt fordi moren min eller onkelen min har hatt det før meg. Man ser også at beltet er gammelt fordi det er litt ødelagt og slitt. Aleksander Haraldsen, Vang barne- og ungdomsskule.

2 Klokke Eg fekk klokke då eg var 8 år gamal. Det er ei digital klokke som heiter G-shock. Den kan eg sjå dagen, datoen og tida på. Og i tillegg kan eg skrive ting med klokka. Og ha på alarm som kan minne meg på ting. Det er også stoppeklokke og lys på klokka. Den har 10-års batteri. Klokka tålar vasstrykk til 20 bar. Eg bruker klokka nesten heile tida. Klokka kosta cirka 1500 kr då eg fekk den. Eg har hatt klokka på reperasjon ein gong, omtrent ei veke. Det var litt rart og ikkje å ha klokke for da kunne eg ikkje sjå kva tida var, eller datoen og ikkje trykke på knappar. Klokker blir også kalla ur. I byrjinga brukte folk solur, der skuggen råka ulike felt. Vassur var i bruk i Egypt alt 1500 f. kr. På 1500-talet kom klokker med fjør som drivverk. Digitale klokker kom på 1980-talet og dei er veldig nøyaktige og litt dyre og nokre klokker har knuse- og ripefritt glas og nokre klokker har ikkje knuse- og ripefritt glas. Eg synest det er veldig lurt og ha klokke for då kan ein sjå kva tid det er på dagen. Sølve Leithe, Vang barne- og ungdomsskule.

3 SKO Jeg har brukt sko siden jeg var cirka ett år. Det er cirka 12 år siden. Det var mamma og pappa som kjøpte sko til meg og fikk meg til å bruke det. Det var de som lærte meg å bruke det. Jeg har hatt cirka 16 par, og nå har jeg 3 par, men bruker egentlig bare to av dem. Skoene mine kosta henholdsvis 500 kr, 800 kr, men det tredje paret vet jeg ikke hvor mye kosta. Det paret som er avbildet og kostet 500 kr, er fra broren til en i klassa mi. Han er sponset og solgte dem til meg. De to som jeg bruker, bruker jeg fordi de er deiligst og det er varmt og behagelig stoff inni dem. Sko er kjent over hele verden, men de fleste bruker merke-sko. Jeg vet egentlig ikke når skoene ble oppfunnet, men de vart sikkert funnet opp for lenge siden, fordi de er til å beskytte føttene så det kan godt hende at det var i steinalderen. Uansett har sko vært i bruk i mange år. Det finnes sikkert over 1 million typer sko. Sko har blitt en del av moten de siste åra og de har blitt dyrere. Sko koster fra 50 kr til tusenvis av kroner. Marius K. Bøe, Vang barne- og ungdomsskule.

4 Pessoabitt Eg byrja å like hest då eg var liten, farfaren min hadde mange hestar på garden sidan han dreiv med avl og transport. Eg kan ikkje hugse min fyrste ridetur, men eg trur nok at eg var bitte liten. Eg var rundt 3 år då farfar døydde og då slutta me på ein måte å tenkje så mykje på hest, så hesteinteressa forsvann på ein måte litt ut sidan eg var så ung. Nokre år seinare då eg vart eldre, kom interessa tilbake og etter mykje masing fekk eg hest. Det er mykje arbeid å drive med hest, men eg likar det. Pessoabittet er eit bitt eg brukar på hesten min når eg rir sprang og dressur med han. Han er ein kaldblodstravar så derfor treng eg eit sterkt bitt på han for å halde han igjen når han blir for heit. Eg byrja og bruke pessoabittet når eg fekk den nye hesten like før jul, for eg trengde ikkje eit slikt bitt på den andre eg har. Eg brukte fyrst eit vanleg trinsebitt på han, men eg tykte sjølv at han ikkje gjekk så fint på det, og han prøva å stikke når vi var på ridetur og når vi rei på bane. Når ein rir på bana er det viktig at hesten høyrer på ryttaren og ikkje stikk. Då eg prøvde pessoabittet vart han fin med ein gong. Pessoabittet er eigentleg eit vanleg universalbitt men, bittet har tre ringar på kvar side av munnviken til hesten slik at det blir sterkare. Den øvste ringen som er nærast munnviken er den mildaste, den ringen som er etter den er litt sterkare og den ytste er sterkast. Det er ikkje så mange som brukar pessoabittet for enkelte hestar kan bli verre med eit slikt bitt, mens andre kan bli betre med det. Ein kan kjøpe eit slikt bitt i vanlege hestebutikkar eller ein kan bestille det på nettet. Eit pessoabitt kostar mellom 400 kr til 600 kr, det kjem an på om du vil ha det i messing, rustfritt stål, vil ha gummi på bittet, todelt eller tredelt. Og du kan få det i forskjellige tjukkleikar. Marie Lajord, Vang barne- og ungdomsskule.

5 Telefonen min Eg fekk min fyste mobiltelefon som berre var min, i 5. klasse. Eg har eit nært forhold til mobiltelefonar, fordi det er viktig for meg å halde kontakt med vener som bur langt unna. Mobiltelefon er ei fantastisk oppfinning. Berre ved å ringe eit nr. kan du få kontakt med ein person. Rart at det går an. På mange måtar har mobiltelefonen gjort ting lettare, slik som å halde kontakt med personar og å informere personar. Telefonen min er ein Nokia n95. Eg har hatt denne telefonen i snart to og eit halvt år. Farga er lilla-sølv, men farga er eigentleg ikkje så viktig. Mobiltelefonen min er ein skyvetelefon, det betyr at du kan skyve telefonen oppover så får du fram tastaturet. Telefonen har stor skjerm med menytastar. Den har 3g, det er eit slags lite kamera du kan ha på når du er i telefonen slik at de kan sjå kvarandre. Mobiletelefonen min har eit 5 megapixel kamera, det er nesten like bra som eit vanleg digitalkamera. Det har mange funksjonar, og du kan ta bilde i forskjellige fargar med blits. Tastane er små og rektangelforma, dei lyser blått når eg skyv telefonen oppover. Dette er ein businesstelefon og har derfor eit bra minne, også utan minnekort. Du kan skyve telefonen nedover og da får du musikktelefon. Det er små knappar du kan styre musikken og radioen. Mobiltelefonen har også internett-tilkopling, kart og spel. Du kan laste ned eit program slik at du kan få GPS inn på telefonen. Eg har minne på 488 MB, du kan få meir men det greier seg for meg. Mobilen har cirka 30 innlagte tonar som du kan ha som ringetone og som varslar når du får ei telefonsamtale, eller meldingstone som varslar når du får ei melding. Du kan også legge inn songar og bilde. Den har også fargeskjerm. Kari Marie Trøen Hagen, Vang barne- og ungdomsskule.

6 Gitar Eg vart interessert i gitar då eg var 8 år gamal. Eg byrja med klassisk gitar, og spelte det til eg var 12 år, etter det skifta eg til elektrisk gitar. Eg går til timar hos Oddbjørn Skeie etter skulen på måndagar, der speler eg rock og blues. Eg har spelt gitar saman med ein kamerat sidan eg starta, det var på ein måte han som fekk meg interessert i gitar. Gitaren blir ofte brukt i band, slike som jazz, pop og rock. Den elektriske er meir brukt enn den klassiske. Det finst mykje forskjellige gitarmerke, for eksempel Gibson, Ibanez og Morgan. Gitaren har seks strengar som blir kalla for E-A-D-G-H-E frå øvst til nedst. Gitaren vart fyrst brukt i Spania i mellomalderen, men vart seinare spreidd til resten av Europa. Gitaren har mange slektningar som liknar på han, for eksempel sitar og ukulele. Eg fekk gitaren min då eg vart 11 år, eg kunne då ingenting om el-gitar. Men eg fekk litt hjelp frå fettaren min. Når du skal spele elektrisk gitar, treng du ein gitarforsterkar. Viss du ikkje har det, blir det nesten ingen lyd, fordi el-gitaren ikkje har nokon kasse slik som den klassiske gitaren. Under strengane på el-gitaren er det mikrofonar som sender lyden til forsterkaren. Du kan stille på volum, gain og bass for å få akkurat den lyden du vil ha. Jonas Kjøs, Vang barne- og ungdomsskule.

7 Six-Pence Mitt kulturminne er en type lue man kaller for sixpence. Den sixpencen jeg har valgt, er en irsk sixpence av merket Jonathan Richard Ireland. Den ble kjøpt i Irland, på fabrikken til Jameson Irish Whiskey. Den er også 100 % ull. Det er min bestefar, Harald Frilseth, som introduserte meg for sixpencere, og inspirerte meg til å samle på dem. I Norge finnes det ingen brede samlinger av sixpencere, og det er veldig få butikker hvor man kan kjøpe en i. I Irland, der moten egentlig kommer fra, er det brede utvalg av sixpencere i alle butikker. De er ofte et motesymbol, som mange turister kjøper som et minne av landet de har besøkt. Sixpencere er fremdeles å se i irske/engelske krimserier. Mange har sikkert sett Mord og Mysterier eller Påskekrimen 2009, i begge disse seriene, går man tilbake i tid, og om du legger merke til detaljer, så kan du se at mange av karakterene går med disse luene. Sixpence er et motesymbol, og for meg er det et samleobjekt. I min private samling har jeg midlertidig tre stykker sixpence. Den aller første var en H&M sixpence, svart farget i tøy. Min andre var en Harley Davidson, svart farget i lær, og min tredje er den jeg har skrevet om, som også er min favoritt. Mitt forhold til akkurat denne sixpencen, kommer av dens gode varmhet. Ikke som i typen varme, men i typen av godhet. Denne luen har en egen personlighet. Når man tar den på seg, kan man kjenne den. Den er brun på innsiden, og utpå er den mørkebrun, lysebrun, beis og brunrød. Det er ikke alle som er enige i at en sixpence ser kul ut, men jeg bryr meg ikke hva folk synes om det. Jeg ser frem til en fin samling av sixpencere. Edvard Antonius Frilseth, Vang barne- og ungdomsskule.

8 TWINTIP Eg fekk interesse for twintip då eg var 10 år. Det er 4 år sidan. Då eg var 10 år så hadde eg alt stått på ski i 4år. Så til saman har eg stått på ski i 8 år. Eg fekk fyrst interesse for ski når bror min, som òg sto på ski, fekk interesse for det. Eg har ikkje gått i lære hjå nokon, berre lært basiskunnskapen om ski sidan eg var veldig liten. For dei som ikkje veit noko særleg om twintip: Twintip er ein heilt vanleg alpinski, men har to tuppar, ein framme og ein bak på skia. Skia er det siste innafor skisport og er spesielt laga for skitriksing og jibbing. Eg har hatt 3 par twintip ski som heiter Salamon ten-eighty, Rossingnol Schratch og K2 Disordely. Det er det tredje paret som det er bildet av. Eg veit ikkje kor mykje dei to første para kosta, men det 3 paret kosta 5999 kr. Twintipski og jibbing er kjent i mesteparten av verda. Det er 4 5 år sidan twintip vart oppfunne. Alpinski kom litt seinare på 1900 talet. Twintip er ein veldig populær aktivitet. Det finst mange forskjellige modellar twintip. Dei mest kjente produsentane er: K2, Salomon, Rossingnol, Dynastar og nokre fleire. Twintip jibbing og triksing er blitt til sport og nå er det superpopulært. Ski kan koste frå kr. Ski kan vere veldig dyrt, men det er verdt det. Bjørn Erik Strand, Vang barne- og ungdomsskule.

9 Bamsen min Bamsen min er en blå bamse. Den er laget av mykt teddystoff, i lyseblått, med hvitt kontrast på hendene, ørene og føttene. Den har brune og sorte øyne. Øynene og nesen er harde knotter. Ellers er bamsen bare myk. Nesen til bamsen er så slitt at skinnet på den holder på å løsne. Ansiktsutrykket er koselig og nesen hennes er liten og blå, mørkere blå enn selve bamsen. Bamsen min har sikkert hatt et navn som jeg har gitt til den, men det husker jeg ikke nå, fordi jeg brukte den mest når jeg var liten. Men jeg tror det kanskje kan ha vært Den blå bamsen. Bamsen er litt skitten, fordi den er blitt brukt mye. Den er egentlig blå rundt nesen også, slik som den er ellers, men nå er den litt lysere rundt nesen. Sikkert fordi den har blitt holdt og klemt mot meg flere ganger. Under føttene på bamsen er det tre små prikker og en stor på hver fot. Prikkene er i et slags skinn stoff. Jeg har mange klær til bamsen min, men i dag har den på seg en rød skjorte og et blått skjørt. Noen av klærne jeg har til bamsen, har mormoren min strikket. Det som var så kjekt med denne bamsen var at dukkeklærne mine passet på Den blå bamsen, selv om den av og til ser litt feit ut i den. Så jeg kunne bruke klærne mye om hverandre. Jeg hadde denne bamsen da jeg var liten, og den og puta mi (lilleputa) hadde jeg ofte med meg. Den var ofte med på hytta, ferier og sykehuset. Jeg vet ikke hvor jeg har kjøpt bamsen, fordi jeg har så mange, så det er vanskelig å holde styr på. Da jeg var liten, pleide jeg å trille bamsene sammen med yndlingsdokka mi, Monica. Jeg pleide også å fylle opp senga mi, så det nesten ikke var plass til meg der. Da var Den blå bamsen og lilleputa nærmest meg i senga. Som du sikkert ser, har jeg navn på de fleste bamsene, dukkene og putene mine. Det har jeg bevart fortsatt, jeg har bare skiftet ut tingene med nye. Men jeg har alle bamsene, dukkene og putene som betydde mest for meg. Som for eksempel nå er lilleputa buttet ut med Mannen min (også en pute) og den blå bamsen er byttet ut med kanina mi. Barbro Strand Haugen, Vang barne- og ungdomsskule.

10 Krok og king Jeg så krok og king første gang da jeg var liten, kanskje 5 år. Den var på fjøset på stølen, på Helin. Den er lett å bruke. Jeg må minst ha brukt den ganger. Jeg tok king og krok som kulturminne fordi jeg synes det er viktig og ta vare på det gamle. De er av jern. Og jern kommer fra myr. De fant jernmalm, så brente de det i en kullmile, fortalte tante. Så kom det flytende jern ut. Så avkjølte de det. Så tok de det inn i smia. Så la de den inn i en esse. Så banka de den til det den skulle bli! Det kunne være: Hestesko, spiker, eller en krok som denne. Og det som blir kalt king på vangsgjelding. I butikken heter det en krage, trur jeg. De kunne brukes til kroken på døra. Denne er lagd av en gårdsgutt som jobbet på gården til min tippoldefar da han drev gården. Den er lagd på 1900 tallet. I dag trur jeg ingen går i smia for å lage ting. De går i butikken for å kjøpe det. I dag er det nok ikke på dører. De er på vinduer, gamle utedoer, fjøsdører, gamle hytter. Andrea Haugen, Vang barne- og ungdomsskule.

11 Telefonen min Min fyrste telefon fekk eg då eg var 10 år. Det var ein Nokia-telefon. Eg har berre hatt to telefonar. Då eg var ti år gamal brukte eg han ikkje så mykje. Eg bruker han meir no. Eg bruker han til å prate med vener. Eg tek bilete med han og høyrer på musikk. Telefonen min er ein Sony Ericsson W902. Eg fekk telefonen i februar i Eg kjøpte han på nettbutikken cdon.com. Han kosta 3000 kroner. Fargane er svart og oransje. Skjermen er ganske stor. Telefonen har 5 megapixel kamera. Den har lommelykt og blits. Det er ein musikktelefon. Eg har eit minnekort på 8 GB. Det er plass til 4000 bilete og 4000 songar. Eg brukar telefonen mest til å høyre på musikk. No har eg 339 songar og 244 bilete på mobilen min. Eg har telefonen min i eit futeral så det ikkje blir riper i skjermen eller kameraet. Mobiltelefon er ein fin oppfinning som gjer det mogleg å ringe og sende melding nesten alle plassar. Det er mogeleg å høyre på musikk og ta bilete med telefonen. Det går an å spele spel på mobilen. Nokre telefonar har også GPS. Det er ein meny det går an å stille på bakgrunnsbilete, motiv, ringetone og meldingstone. Det går an å ha videosamtaler vist du har 3G på telefonen. Du kan gå inn på internett med telefonen. Kristin Karlsen, Vang barne- og ungdomsskule.