reint sagt Betre sortering på miljøstasjonane! Infoblad frå SIMAS

Transkript

1 reint sagt Infoblad frå SIMAS - nr April Betre sortering på miljøstasjonane! Dette bør du vita om farleg avfall Renovasjon for hytte og fritidshus Restemat i påsken? Infoblad frå SIMAS

2 Reint sagt No er det vår i lufta og aktivitetane i hus og hagar aukar kraftig. Desse aktivitetane medfører at det vert produsert mykje avfall. Det er i denne samanheng viktig å planleggje korleis ein kan ta vare på desse avfallsressursane på ein god og miljøvenleg måte. Tidlegare vart det for eksempel innan hus og hyttebygging nytta eit avgrensa tal byggematerialar, ca. 50 ulike materialar i dag brukar me mange, ja, faktisk meir en ulike materialar er i bruk innan moderne husbygging. Mange av desse er også farlege for både dyr og menneskje. I dette nummeret av Reint sagt har me lagt vekt på informasjon om farleg avfall og endringane på Miljøstasjonane. Dette fordi me må verta flinkare å skilje ut det som er farleg avfall og det som kan verta levert til ulike former for gjenvinning, Mykje av det avfallet som vert produsert i heimen er vanskeleg å unngå. Til dømes er mykje avfall knytt til innpakking av mat og andre varer. Dette vert nok gjort i god hensikt frå produsenten. Produsentane ønskjer å hindre at vara vert øydelagt undervegs til oss forbrukarar, og det gjer jo at svinn og liknande vert lågare. Dette er sparte kostnader og skal gje billegare varer. Men spørsmålet som tvingar seg fram etter kvart er om produsentane skal vere med å ta ein større del av ansvaret for avfallshandsaminga. Dette er ordningar som me har på enkelte typar produkt i dag, til dømes dekk og EE-avfall. Som forbrukar kan me velje mellom ulike produkt og ein del av valkriteriet ved kjøpet bør jo også vera avfallskostnad. Kanskje skulle fleire produsentar dekke avfallskostnaden? Ville det då vorte meir fokus på den optimale pris og kvalitet i heile livssyklusen til produktet? Produkt med dårleg kvalitet vert fortare avfall! Er det eit kriterie i kjøpsfasen? Kanskje det skulle vore panteordning på fleire produkt? Dette er spørsmål som er sett på dagsorden, og som kjem til å påverka den framtidige handteringa av avfallsressursane....ein heilt klar samanheng mellom di handtering av avfallet og det som du betalar i gebyr. REDAKSJON Ansvarleg redaktør: Hallvard Thomassen Informasjonsmedarbeidar: Tone Myklebust Opplag: Redaksjonen avslutta: 1. april 2011 Foto: SIMAS Design: Gasta design & kommunikasjon Trykk: Karmøy Trykkeri Papir: 100% resirkulert papir SIMAS innfører no strengare reglar knytt til sortering av fraksjonar på miljøstasjonane. Hovudårsaka til dette er å hindre at miljøgifter kjem ut i naturen. Det har også eit økonomisk aspekt. Klarar me til dømes å få til ein reduksjon i restavfallsfraksjonen på 10 % vil det gje ein redusert kostnad pr. abonnent i Sogn med 17 % (basert på tal for 2010). Det er med andre ord ein heilt klar samanheng mellom di handtering av avfallet og det som du betalar i gebyr. Det vert hevda at det ikkje finst avfall, berre ressursar på avvegar! Det er til dømes ikkje lett å lage kompost av mobiltelefonar og stretchlaken. Når slike ting vert lagt i feil behaldar eller i feil container vert kostnaden for handsaminga hjå SIMAS mykje høgare. Det er heilt avgjerande for ei effektiv avfallshandtering at alle fylgjer sorteringsreglane! Me i SIMAS ønskjer alle ei fin påske! Hallvard Thomassen direktør 2

3 Renovasjon for hytte og fritidshus Påsken nærmar seg med hyttekos og skiturar i flott natur. Me vil i samband med dette minne om våre avfallsordningar for hytter og fritidshus. Avfall frå hytter og fritidshus skal kastast i hyttecontainer. Er du i tvil om kvar din nærmaste hyttecontainer er, ta kontakt med oss eller sjå SIMAS byrja frå sommaren 2010 å senda restavfall til brenning. Det er difor viktig at fraksjonane under ikkje vert kasta i hytte- og fritidscontaineren: Bygnings- og rivingsavfall Madrassar Daude dyr Jern og stål Farleg avfall Elektrisk og elektronisk avfall Dette skal leverast til ein av våre miljøstasjonar. Glas og metall skal kjeldesorterast og leverast i glasiglo. Finn miljøstasjon og glasiglo på Me oppmodar alle til å halda det reint og ryddig rundt hyttecontainarar og returpunkt. Visste du at. Å gjenvinna aluminium krev 95% mindre energi enn å laga nytt Du kan få hagejord gratis på Simas sitt anlegg i Festingdalen? Produksjonen av ein mobiltelefon lagar 75 kg boss, sjølv om den berre har ei vekt på 100 gram. 95 % av mobilen kan gjenvinnast For kvar kg plast som vert gjenvunne, sparar me 2 kg olje. Visste du at det kvart år vert brukt 750 milliardar plastposar i verden, og at dei fleste havnar i bosset? Spar miljøet og skaff deg eit miljøvenleg handlenett! Eit halvt drikkeglas med olje er nok til å forureina liter vatn I Norge brukar me ca. 200 millionar telys kvart år. Dette tilsvarar omtrent syklar, om me samlar inn dei små aluminumsformene og brukar dei på nytt. (erdetfarlig.no) Visste du dette om EE-avfall? Gull, sølv, kopar, palladium, aluminium, jern og stål er metall som vert gjenvunne frå elektrisk og elektronisk avfall. Den største mengda er jern og stål, og det er kvitevarene me kastar som fører til at det vert store mengder. I 2010 vart det gjenvunne ca. 85 kg gull frå EE-avfallet som Elretur samla inn. Kvar husholdning kastar i snitt 5,5 kg småelektronikk i restavfallet kvart år. 3

4 SIMAS tek ikkje lenger mot restavfall i svarte og ugjennomsiktige sekker! Årsak til endringane Levering av restavfall på miljøstasjonane må frå 1. mai 2011 skje med gjennomsiktige sekker. Mange avfallsprodukt er meir miljøfarlege enn det ein før trudde. Det vert i tillegg stilt større og større krav til vår sortering, dette pga at avfallet skal gjenvinnast. Om vi ikkje i fellesskap tilfredsstiller desse krava vil kostnadane auke, og renovasjonsgebyret må såleis aukast. For at vi lettare skal kunne vurdere sorteringa må restavfallet heretter leverast i gjennomsiktige sekker. På denne måten vil vi kunne plukke ut farleg avfall og el-avfall. Kjem du med svarte sekker e.l. må desse sorterast på miljøstasjonen. Vi minner også om sorteringsguiden. Denne finn du på side 11. (TIPS! Heng sorteringsguiden opp på kjøleskapet). 4

5 Eksempel på EL-avfall og farleg avfall som ikkje skal i restavfallet: Øvrige tiltak på miljøstasjonen Gul container I den gule containeren skal du levere alt farleg avfall. Farleg avfall er avfall som ikkje skal handsamast saman med det ordinære avfallet, fordi det inneheld miljøgifter og kan medføre alvorleg ureining eller fare for skade på menneske eller dyr. Miljøstasjonane i Sogn har løyve til mellomlagring av avgrensa mengder farleg avfall. Private hushald kan levere farleg avfall gratis på miljøstasjonane, medan næringskundar må betale og har deklarasjonsplikt. Det er forbode å kvitta seg med farleg avfall på andre måtar enn å levera det til eit godkjent mottak. Lurar du på kva som er farleg avfall, sjå sorteringsguiden på baksida, på simas.no eller ta kontakt med oss. Container for golvbelegg Vi har ein eigen container for golvbelegg. Golvbelegg er eit eksempel på avfall som inneheld kjemiske bindingar, såkalla ftalater. Ftalater vert brukt mellom anna til å mjukgjere plast og fins i mange produkt me brukar dagleg, til dømes leiker, regntøy, kosmetikk osb. Nokre av stoffa er reproduksjonsskadelege og miljøskadelege. Golvbelegg skal difor sorterast i eigen container på miljøstasjonen. Lurer du på sortering av ftalater og golvbelegg, ta kontakt med oss. Restavfallet skal vera brennbart etter sortering Det viser seg at mykje avfall som vert sortert som restavfall inneheld miljøfarleg avfall, elektrisk- og elektronisk avfall (EE-avfall) og anna farleg avfall. Ved levering av restavfall på miljøstasjonane må alle nytte gjennomsiktige sekkar, slik at vi kan vurdere innhaldet. Vi skil mellom brennbart og ikkje-brennbart restavfall. På miljøstasjonane er det to containerar: CONTAINER BRENNBART RESTAVFALL Bygge- og rivingsavfall (ikkje asbesthaldig avfall) Stoffmøblar, tepper, dyner, puter m.m. Plastprodukt som ikkje er emballasje t.d. leiker, hagemøblar og liknande. Tilgrisa plastemballasje, t.d. tomme kanner/ flasker som det har vore farleg avfall på Bilete, tomme målingsboksar av plast CONTAINER IKKJE BRENNBART RESTAVFALL Madrasser Møblar med fjører Glava/Rockwool Keramikk Porselen Krystall Lecastein Uarmert betong 5

6 Dette bør du vita om farleg avfall! Du og eg lyt verta flinkare til å sortere ut farleg avfall. Difor set SIMAS søkelyset på dette. Det er Fylkesmannen som fører tilsyn med korleis kommunane handterar avfall. Vi har spurt Gøsta Hagenlund hjå Fylkesmannen nokre spørsmål om farleg avfall. - Kva er farleg avfall? I Avfallsforskrifta, kapittel 11 vert farleg avfall definert slik: Avfall som ikke hensiktsmessig kan håndteres sammen med annet husholdningsavfall eller næringsavfall fordi det kan medføre alvorlige forurensinger eller fare for skade på mennesker eller dyr. Det er etter kvart svært mange av dei kjemikalia vi nyttar som viser seg å vere skadelege. Dersom ein er usikker kan ein sjekke eller ein kan ta kontakt med SIMAS. - Kvifor er det så viktig å få sortert ut farleg avfall? Nemninga farleg avfall vert brukt for å vise at dette avfallet kan vere særskild skadeleg for menneske, naturen og miljøet. Farleg avfall er slikt som ikkje, eller svært langsamt, vert brote ned naturleg. Dersom det hamner i naturen vil det kunne kome attende gjennom lufta vi pustar i, eller maten vi et. - Kva er konsekvensane for miljøet om farleg avfall kjem ut i naturen? Skadane viser seg på ulike måtar. Noko farleg avfall er brannfarleg, eller svært brannfarleg. Noko er kreftframkallande og mange av stoffa er giftige eller kan gje arveskadar. Mest vanleg er å sjå avfall som kan gje etseskadar på hud eller i lunger, som verkar irriterande eller som gjev allergiar. Mange av dei produkta vi nyttar dagleg må handsamast som farleg avfall. Nyttar vi dei på feil måte kan det føre til alvorlege skader. Det er utallige døme på skader som har oppstått etter feil bruk eller forsøpling med farleg avfall. Mange hårpleieprodukt kan gje skader om det kjem i kontakt med augo, dei kan etse hud om dei vert liggande for lenge, eller dei kan gje allergi hjå dei som nyttar dette ofte. Batteri som har vorte slengt i naturen har ført til at kyr har døydd av blyforgiftning. Marine dyr har fått problem med kjønnsskifte og forplantning som resultat av kontakt med farleg avfall. - Har vi lokale eksempel på at farleg avfall har gjort skade? Eg kan ikkje kome på klare døme lokalt at ein har klart å vise til ein type farleg avfall som har klart påvist ein type skade. Eg trur mengda avfall og mengda ulike typar avfall og skadeverknadar gjer dette vanskeleg. Det er mange tenkjelege skader som kan skje jamvel frå vanlege produkt. Eksempelvis sprut frå sur løysing eller lutbaserte produkt/restar kan gje augeskade. Mange har også fått øydelagt klede eller fått sviskade på hud etter nærkontakt med dropar av batterisyre. Dersom ein vert svimmel/kvalm etter å ha pusta inn malingdamp har det allereie skjedd ei skade i lunger eller hjernen. I båthamner er innhaldet av botnstoff ofte så høgt at ein veit at skade vil oppstå. - Korleis meiner Fylkesmannen at forbrukarane kan gjere ein god jobb på dette området? Du og eg må vite nok om slikt avfall til at vi kan sortere det ut og levere det til kommunen. Vi må ikkje blande det inn i anna avfall, og flytande restar må ikkje tømast i vasken eller på bakken. Vi har i dag eit svært godt system i kommunane for handtering av dette avfallet. Alt farleg avfall frå private tek kommunen imot utan ekstra kostnadar. Fylkesmannen fører tilsyn med kommunane og er med å sikre at dette avfallet vert ufarleggjort på gode måtar. Vil du vita meir om farleg avfall?

7 Miljøtips Påske! Det beste for miljøet er å bidra til reduserte avfallsmengder. Her er tips om kva du kan gjere for å redusere avfallsmengda. Korleis sorterer du. Skismurning? Alle restar av skismurning som inneheld fluor og fluorkarbon skal sorterast som farleg avfall. Skismurning utan fluor skal sorterast som restavfall. Fluorkarbonar er ei stoffgruppa som inneheld grunnstoffa fluor og karbon. Slike sambindingar vert veldig langsamt nedbrotne i miljøet, nokon er giftige og nokon kan hopast opp i feittvev hjå menneske og dyr. Unngå difor skismurning som er merka med fluor og fluorkarbon. Dersom du likevel nyttar slik skismurning, skal restane sorterast som farleg avfall. Dette gjeld også filler og klutar du har brukt medan du preparerte skia. Voks og klister? Tradisjonell voks eller klister inneheld ingen miljøskadelege stoff, restar kan difor sorterast som restavfall. Skirens? Klister kan du fjerne med skirens og papir, og begge delar må sorterast som farleg avfall etter bruk. Glider? Dersom den inneheld fluor og fluorkarbon skal den sorterast som farleg avfall. Me rådar til å nytta ein glidevoks som ikkje inneheld fluor eller fluorkarbon, denne vert sortert som restavfall. Impregnering til skisko? Sprayboksar kan innehalda farleg drivgass og anna farleg innhald, og skal difor sorterast som farleg avfall Appelsinskall? Matavfall Kvikklunsjemballasje? Plastemballasje Solkrem? Restavfall Rett i koppen? Restavfall Restar etter påskemiddagen? Sjå side 8 for tips til å nytta restane før du sorterer dei som matavfall. Kjøp mindre mat og et opp maten du kjøper. Sats på produkt med god kvalitet og lang levetid desse produkta er best for miljøet, og som oftast best for deg som eig dei. Unngå eingongsprodukt som til dømes papptallerkar, plastkrus, eingongsgrill og plastbæreposar. Dei skapar store mengder avfall og dei fleste kan verken gjenvinnast eller komposterast. Gje opplevingar og tenester i gåve i staden for ting. Kven ynskjer seg ikkje husvask, ein tur i symjehallen, ein tur på kino eller at du tilbyr deg å vera hundepassar ei helg? Kjøp og sel brukt. Brukthandel er bra både for miljøet og lommeboka. Lever brukbare ting til ein bruktbutikk, til ein loppemarknad eller til SIMAS sin gjenbrukskrok. På nettsida finn du oversikt over loppemarknadar i heile Noreg. Nei takk til reklame. Dersom du ikkje les reklamen du får i posten, kan du stoppa denne. Unngå impulskjøp. Dersom du planlegg handleturen din og skriv handleliste, er det mindre sjanse for at du kjøper ting du ikkje har bruk for. Feilkjøp skjer oftast når ein er usikker på kva ein verkeleg treng. Reparer i staden for å kasta eller kjøpa nytt. Bruk ting om igjen. Kanskje tinga du vil kasta kan brukast likevel? Bruk handlenett. 7

8 Restemat i påsken? Påsken er ei høgtid og ferietid der me i stor grad held oss utomhus, om det no er påskefjellet, sjølivet eller våronna som oppheld oss. Slike dagar er det nærliggjande å tenkje lettvint mat, mat som kan vera litt kjapt å lage til, kanskje på eit lite hyttekjøkken. Kva er det vi tradisjonelt handlar inn til påsken, når ein ser vekk frå innhaldet i påskeegga og kvikklunsjen? EGG, sjølve symbolet på vår og nytt liv, er truleg den mest tradisjonsrike råvara i påsken. Har ein egg, ja då har ein alltid mat i huset. Dei er eit godt utgangspunkt for lettvinte og næringsrike måltid. Nyttige nettsider: restemat.blogspot.com/ Omelett eller eggekake kan vera eit godt middagsalternativ når påsken er på hell og det er rikeleg av sorten att. Dei kan fyllast med restar av kokte poteter eller pasta, grønsaker, kjøt- eller fiskerestar, skore i små bitar: 4 egg + 4 ms vatn/mjølk + ½ ts salt piskast lett saman. Ha litt feitt i varm steikepanne og hell i blandinga. Legg i fyllet, brukt låg varme og legg på lokk (litt avgjerande for at den skal bli luftig). Om ynskjeleg kan du strø på litt riven ost før du legg på lokket. Server straks etter at egga har stivna (7-10 min), gjerne med brød og/ eller ein salat til. Om du ikkje har lokk av noko slag kan folie nyttast. 8 Lammesteik i påsken er tradisjon for mange, og det er ofte att noko kjøt på beinet når måltidet er over. Restar av lammekjøt kan bli ein god lapskaus i lag med t.d ein pose lapskausblanding, eller ein kan lage ei litt meir eksklusiv gryte: 1 løk 1 raud paprika 2 ms olje 2 dl langkorna ris 1 bx tomater 4 dl buljong Salt etter smak 2 ms tomatpure ½ -1 ms paprikapulver Restar av lam eller kylling

9 Tiltak for å redusera matavfall Dei største klimaproblema med matavfall er knytt til dei unødige klimagassutsleppa som skjer gjennom produksjon, foredling, transport og omsetting, dersom nyttbar mat ikkje vert utnytta av menneske. I tillegg er kasting av nyttbar mat eit etisk problem i ein global situasjon der matmangelen og underernæringa er eit stort problem. All mat som vert produsert bør difor i utgangspunktet konsumerast og ikkje enda opp som matavfall. Kva kan du gjera for å redusera matavfallet: Planlegg innkjøp og kjøp etter behov Sikra kvaliteten på maten ved heimtransport og ved lagring heime Ta vare på restemat i gryter og fat, og laga gode restemåltid Tømma emballasjen heilt - vaska med olje/vatn for å bruka restane i sausar, suppar, marinadar og liknande Sjekka kvaliteten før maten vert kasta. Sjå. Lukt. Smak. Står det best før eller siste forbruksdag? Forskjellen er viktig. Siste forbruksdag er merka på mat som lett vert bederva, som fersk fisk, kjøt og mjølk. Best før vert brukt på mat som ikkje vert lett bederva, som hermetikk og andre konserverte mat varer. Maten som er merka med best før kan etast lenge etter datoen dei er merka med. Fersk mat vert kasta mest Det me oftast kastar er brød og andre bakevarer, frukt og grønsaker. I kroner og øre utgjer det me kastar av ferskt kjøt, deigar, farsar og ferdigmat dei største verdiane Me kastar mat fordi me ikkje veit betre Dei fleste av oss kastar fordi me har lite kunnskap om matkvalitet i forhold til haldbarheitsdato. I tillegg er me dårlege til å planleggje både innkjøp og måltid. Me kastar mykje mat etter middagar fordi me har laga for mykje eller fordi me har handla inn for mykje mat. Me er også dårlege til å vurdere om maten kan etast eller ikkje. I forbrukar undersøkingar svarar folk flest at dei viktigaste årsakene til at dei kaster mat er: Utgått på dato Gløymt i kjøleskåpet Tapt kvalitet Laga for store porsjoner Kjøpt for mykje For store einingar Kastar alltid restar etter måltider Unge kastar mest mat Forbrukarundersøkingar viser at de såkalla unge vaksne forbrukarane kastar aller mest mat. Eldre kastar mindre. Finhakka løk og paprika surrar i olje til løken er gjennomsiktig. Ha i ris, buljong, tomat og krydder. Lat det småkoke til risen er møyr. Om du brukar restar av kokt ris, treng det berre trekke min. Tilset restar av steikt/kokt kjøt. Server med brød til. Me har ein tendens til å koke for mykje ris. Her er mange mogelegheiter, og middagsris til dessert kan bli: Appelsinris 2-3 dl kokt ris 2 appelsiner, skrelt i terningar 1 ½ dl kremfløyte 1-2 ms sukker piska til krem Bland appelsin, ris og sukker. Rør forsiktig inn piska krem Kokt ris med syltetøy og mjølk er og ein god og lettvint dessert. Salatrestar? Lag ein liten wokrett! Tilset restar av steikt kylling/lam i små bitar. Om du ikkje har wokpanne, går det heilt fint med ei vanleg steikepanne med litt høg kant. Bruk sterk varme medan du rører rundt til alt har fått god gjennomvarming. Krydder som t.d timian, litt salt og pepar samt ein liten skvett soyasaus gjer salaten til ein ny rett. Bålmat av restar, utruleg kor godt alt smakar når me er ute: Lefser som innpakning, om det no er tortilla, fajitas eller våre eigne potetlefser. Desse kan fyllast med litt ao kårt ein har løyvd frå middagen. Pakk i folie til neste dags skitur. Daggamle matpakkar: Pakk i folie og legg på glørne neste dag når du fyrer bål! 9

10 barna si side Kor mykje veit du eigentleg om avfall? 5. Kva er eigentleg restavfall? A: Avfall med matrestar på B: Det avfallet som vert att når alt anna er sortert C: Det avfallet ein finn i naturen 1. Det er lurt å sortera avfallet sitt? Men kvifor det? A Sortering er lurt fordi då luktar det mindre B: Det er best at alt går i same dunk C: Fordi då kan det brukast på nytt Visste du at... Gamle bildekk kan gjenvinnast til underlag på kunstgrasbaner Ved å gjenvinna papir, sparar me skog Makrellboksar kan gjennvinnast og verta sykkeldelar Glas kan gjenvinnast til nytt glas uendeleg mange gonger 325 bruskorkar er nok til å laga ein stol Av restavfall får me lys og varme Matavfall som vert kompostert vert til ny jord Det er resirkulert glas i veggane i dei fleste hus Flate batteri får nytt liv ved gjenvinning 2. Kva gjer ein med drikkekartongar? A: Brettar og kastar B: Skyller, brettar og stappar C: Skyller og kastar 6. Du er på køyretur med familien. Far rullar ned vindauge og skal til å kaste eit yoghurtbeger ut av vindauge. Du seier: A: Stopp! Me kastar den i restavfallet når me kjem heim! B: Stopp! Det er ureining pappa! Yoghurtbeger skal sorterast som plastemballasje C: Supert pappa! No vart det betre plass i bilen! 3. Går det an å gjenvinna glasemballasje, sjølv om glaset er knust? A: Nei, då er det nok øydelagt og må kastast B: Nei, fordi det tek så lang tid å lime det saman C: Ja, det vert smelta om til ny glasemballasje 8. Du står med bossposen i handa og ser ein metallboks. Kva gjer du? A: Mosar den, så den tek mindre plass B: Tek den ut, skyller den og sorterer den som metallemballasje C: Tek den ut, skyller den og sorterer den som plastemballasje 7. Du skal panta flasker tek du av korken før du pantar? A: Nei, dei vert også gjenvunne 10. Me kastar meir og meir mat. Kva kan me gjera for at det skal vera mindre matavfall? A: Selje mindre mat i butikkane B: Kasta meir av anna avfall i staden C: Ikkje laga meir mat enn me treng 4. Lampa di har gått sund. Kva gjer du? A: Leverer den der du kjøpte den, eller til ein miljøstasjon B: Legg den i restavfallet C: Legg den i ein krok ute av syne! B: Ja, dei lagar krøll i systemet C: Av og til, det kjem an på 9. fargen på korken Sparepærer er smart for miljøet. Kvifor skal sparepærer sorterast som farleg avfall? A: Fordi dei inneheld stoff som er skadelege for miljøet B: Fordi dei eksploderer dersom dei vert blanda med matavfall C: Fordi me kan skjæra oss på dei dersom dei vert knust 10 Riktige svar: 1C, 2B, 3C, 4A, 5B, 6B, 7A, 8B, 9A, 10C

11 Sorteringsguide Matavfall: Dette er avfall som skal komposterast. Bruk bioposar til matavfallet, og kast det i dunken med brunt lok. Unngå lukt og frosen dunk, sjå Matavfall Papir tilgrisa av matavfall Serviettar Tørkepapir Papirbrødposar Teposar Kaffifilter/grut Blomster Blomsterjord Barnebleier Farleg avfall: Farleg avfall er avfall som kan føre til ureining eller skade på menneske og dyr dersom det ikkje vert forsvarleg handsama. Farleg avfall leverar du på miljøstasjonen. Spillolje Maling, lim, lakk Sprayboksar Løysemiddel, frostveske, kjøleveske Vaskemiddel Batteri Syrer, basar Plantevernmiddel Lysstoffrøyr, sparepærer, lyspærer PCB Asbest og eternit Pant: Panting av flasker er også kjeldesortering. Pant flaskene i butikken! Papir, papp og drikkekartong: Dette skal leggjast i den blå dunken. Aviser Vekeblad Reklame Skrivepapir Konvoluttar Gråpapir Bøker utan stive permar Drikkekartongar skal leggjast i ein plastpose øvst i dunken Emballasjekartong Alt anna papir som ikkje er plastbelagt Telefonkatalogen Papp Brunt papir Restavfall: Noko til overs? Restavfallet er det som vert att etter at du har sortert ut alle dei andre fraksjonane. Dette skal kastast i dunken med grått lok eller leverast på miljøstasjonen. Plastartiklar (ikkje emballasjeplast) Porselen (leverast miljøstasjon) Keramikk (leverast miljøstasjon) Tilgrisa plastfolieemballasje Steikefolie Gåve/innpakningspapir Tomme/inntørka målingsboksar av plast Papir og papp som er tilgrisa av olje eller anna ureina ting som ikkje let seg bryte ned i ein komposteringsprosess Øydelagde kle og sko Oske ha oska oppi ein pose og knyt att,før du kastar den i dunken. Plastemballasje: Plastemballasje skal sorterast i plastknytesekken, og vert henta saman med papir og papp. Plastflasker Plastkanner Plastøskjer og boksar Plastbeger Folie og bæreposar Chipsposar Kaffiposar Glas og metall-emballasje: Glas og metallemballasje frå mat- og drikkevarer. Desse kan leverast på miljøstasjonen eller ved ulike returpunkt i ditt nærområde. Sjå vår heimeside for å finne ditt returpunkt Brukte klede og sko: Det du ikkje lenger brukar, kan andre ha nytte av. Brukte klede og sko kan leverast på miljøstasjonen eller ved ulike returpunkt i ditt nærområde. Sjå vår heimeside for å finne ditt returpunkt. EE-avfall: Elektriske produkt som treng straum eller batteri for å fungera, vert EEavfall når dei skal kastast. Desse kan du levera på miljøstasjonen eller hjå forhandlaren. 11

12 RETURADRESSE: SIMAS IKS Amla 6854 Kaupanger Informasjon Kontortider for SIMAS i påsken: 20.04: F.o.m t.o.m : Stengt Miljøstasjonen i Gaupne held stengt onsdag Vårrydding Høyanger Sørside SIMAS skal ha vårryddeaksjon på Høyanger Sørside i mai. Dato for aksjonen er enno ikkje avklart. Følg med i lokalavisa og på simas.no for nærmare informasjon om dette. Landbruksplast Det vert henting av landbruksplast i løpet av våren. Datoar for henting vert avklart seinare. Følg med! Innsamlingsruter i påsken Vi ber abonnentane vera merksame på at det for enkelte innsamlingsruter vert endra hentedagar i samband med påsken. Blant anna vert det i nokre kommunar innsamling laurdag I sjølve påskeveka kan det verta endringar i dei faste rutinane slik at bilane kan vera tidlegare eller seinare på di rute. Set ut dunken før kl på hentedagen og ver merksam på at innsamlinga kan vare noko lenger enn på vanlege dagar. Treng du container til vårrydding? SIMAS leiger ut og transporterer containerar til private og næringsdrivande. Kontakt oss på tlf.: eller post@simas.no Hjelp til toppar i avfallsmengda Du kan kjøpa raude ekstrasekker til restavfall. Desse kan setjast ved sida av dunken og vert teke med på innsamlingsruta utan tilleggsfakurering. Sekkene er merka SIMAS Restavfall Ekstrasekk. Sekkane kan kjøpast gjennom SIMAS eller på miljøstasjonane for kr. 75,- eks. mva. Levering av plast: Ver merksame på at det berre er hushaldningar som får levere plast gratis, næringar må betale for levering av plast Har du lyst å teste ut papirposar til matavfallet? Det våtorganiske avfallet, eller enklare sagt; matavfallet, vert i dag samla inn i bioposar. Det er også andre løysingar på marknaden som kan brukast til dette formålet. SIMAS ønskjer no å teste papirposar i staden for bioposar, og har difor kjøpt inn eit lite parti med slike posar. Det er viktig å få teste ut om desse fungerar i lag med korgløysinga som abonnentane våre har. Papirposane er stivare og har plass til litt meir avfall, og du skal kun brette den saman i toppen før du kastar denne i dunken for våtorganisk avfall. Har du lyst til å prøve ut desse posane? Ta kontakt med SIMAS eller servicekontoret i kommunen din. Dette tilbodet er aktuelt etter neste utlevering av bioposar i mai månad. Du får også med eit evalueringsskjema, som du etter at du har brukt opp posane returnerer til SIMAS. Av dei innsendte evalueringsskjema trekkjer me så ut fem heldige abonnentar som då får ei overrasking! Me ynskjer alle våre kundar og samarbeidspartnarar GOD PÅSKE! gasta.no