KONKURRANSEGRUNNLAGET DEL III KONSULENTBISTAND

Transkript

1 Vaksdal kommune Voss kommune KONKURRANSEGRUNNLAGET DEL III KONSULENTBISTAND Innhald: 1 Orientering Oppgåva visjon, mandat og mål Kva skal leverast Planprosess/framdrift Vedlegg... 8 Om oppdraget Side 1 av 8

2 Moglegheitsstudie; Urban utvikling i Vaksdal og Voss 1 Orientering På bakgrunn av møte med Fylkesmannen i juni 2013 har Vaksdal og Voss kommune fatta følgjande politiske vedtak ; Vaksdal og Voss kommune ynskjer at det i tilknyting til KVU arbeidet for utvikling av Bergensbanen og ny E-16 trase vert utarbeid moglegheitstudier. Ordførar får fullmakt til å sende Fylkesmannen søknad om skjønnsmidlar til dette arbeidet. Fylkesmannen har i 2014 innvilga skjønnsmidlar til arbeidet etter søknad frå Vaksdal og Voss kommune. Bakgrunn I fleire 10-år har dei ytre delane i Hordaland opplevd ein relativt sterk vekst, medan dei indre delane av fylket har hatt ei svakare utvikling med m.a. nedgang i folketalet. Medan folketalet på Voss har vore relativt stabilt har Vaksdal kommune hatt ein markert nedgang over lang tid. Vaksdal har dei siste åra mista mange industriarbeidsplassar, m.a. innanfor tekstil og trikotasje. Befolkningsvekst Nye prognosar viser at folketalet i Noreg vil auke sterkt dei neste 50 åra. I Bergen vil folketalet truleg få ein spesielt sterk vekst ( jf. fig 1). Fig.1 Folketalsprognose for Bergensområdet fram mot 2040 Kommune Med god planlegging og tilrettelegging bør Vaksdal og Voss kommunar kunne ta del i denne veksten. Ei opprusting og styrking av regionsenteret på Voss bør medføra positive ringverknader for dei andre kommunane i dei indre deler av fylket. Ifølgje Østlandsforskning (2011) vil ein mogleg framtidig Vossaregion utifrå dagens næringsstruktur, ha eit vanskeleg utgangspunkt for vidare utvikling. Voss kan likevel utifrå høge stadspesifikke kvalitetar, ny Hardangerbru Om oppdraget Side 2 av 8

3 og nærleik til Bergen, utviklast innan turisme og reiseliv, men og som ein attraktiv bukommune. I ei spørjeundersøking om sentrumsområde i 2013 vart Vossevangen rangert som det beste sentrumsområde på Vestlandet etter Bergen ( data frå Hordaland fylkeskommune). Vaksdal kommune med sin tilsvarande nærleik til Bergen og sine naturkvalitetar, bør ha eit tilsvarande stort potensiale som ein framtidig, attraktiv bukommune. For Voss har tunnel bak Vangen medført betydeleg mindre trafikkbelastning i sentrumsområdet, noko som vil gjere sentrum langt meir attraktivitet som buområde. Vaksdal kommune har gode arealreservar som også vil kunne bli attraktive buområde med betra kommunikasjon og kortare reisetid til eit vaksande arbeidsområde i Bergen. Innan 2030 er det forventa trong for fleire bustader i Hordaland. Dette utgjer i snitt ein auke på bustader pr. år. Det vil vera størst trong for bustader for aleinebuande ( ca. 40 %) deretter bustader for par utan born ( ca. 22%) og bustader for par med born ( ca. 21%) jf. PANDA prognose ( vedlegg). Framskriving av den historiske bustadbygginga tilseier ein stor trong for einebustader. Den forventa folketalsauken tilseier derimot at ein framover bør bygge tettare og høgare, i form av fleire rekkehus og blokker. Tal for arbeidspendling (SSB) viser at Vaksdal kommune alt i dag har ei relativt stor arbeidspendling til Bergen. (jf. tab. 1). Tabell 1 Pendling i 2010 (SSB) Tal frå SSB ( 2010) viser vidare at Vaksdal hadde 77% arbeidsplassdekning medan Voss hadde 93 % dekking. Arbeidsmarknaden Mobiliteten i arbeidsmarknaden er aukande, og med ei aktiv tilrettelegging av sentrumsnære bustader langs Bergensbanen i Voss og Vaksdal er det eit stort potensiale for arbeidspendling. Ein vesentleg del av dei nye arbeidsplassane som kjem i åra framover, vil truleg lokaliserast i Bergen. Ved å kanalisere ein del av den forventa folkeveksten i Bergen langs Vossabana, vil ein kunne oppnå ei klimavenleg utbygging, basert på kollektiv transport frå buområda inn til arbeidsplassane i Bergen. Dette fordrar ei aktiv kommunal planlegging og utbygging. Planlegginga må ta utgangspunkt i eksisterande senter- og infrastruktur, og ha fokus på samordna areal- og transportutvikling. Nye transportløysingar I følgje utgreiinga KVU Arna Voss, vil dei nye, skisserte transportløysingane kunne gje store produktivitetseffektar for kommunane i indre deler av Hordaland. Størst effekt kan ein oppnå ved ei utbygging av jernbanen (jf. tab. 1). Om oppdraget Side 3 av 8

4 Tabell 2 Produktivitetseffekter av redusert reisetid og økt frekvens på jernbane. Alle tall i millioner kroner. Nåverdi over en 40 års periode; rentefoten er satt til 4,0 %. Kommune Årlig effekt Nåverdi Prosentendring per sysselsatt Voss 64, ,62 3,9 % Bergen 3,66 72,42 0,01 % Arna 27,32 540,73 1,4 % Vaksdal 8,38 165,92 2 % Eidfjord 1,79 47,37 1,7 % Ulvik 2,39 35,45 2,4 % I KVU Voss Arna har Jernbaneverket og Statens vegvesen lagt fram ulike alternativ for nye framtidige transportløysingar i området. I alternativ K5 er hovudfokuset lagt på opprusting av Vossabanen som inneber at reisetida mellom Voss og Bergen blir på ca. 40 min. Fig. 2.Alternativ K5 i KVU for Voss- Arna Dei nye bane- og vegtraseane vil i hovudsak gå i tunnel og vil medføra stort overskot av steinmassar. Desse overskotsmassane kan fort koma til å utgjere eit deponeringsproblem og det bør derfor alt no vurderast korleis desse massane kan brukast som ein ressurs for ny utvikling i nærområda til tunnelane. Om oppdraget Side 4 av 8

5 2 Oppgåva visjon, mandat og mål Det skal utarbeidast eit moglegheitsstudie. Moglegheitsstudien vert delt opp i to fasar. Fase 1 skal danne grunnlag for eit planprogram til ein mogleg felles kommunedelplan for Vaksdal og Voss. Ein eventuell fase 2 vil vera utarbeiding av ein konkret plan med bakgrunn i moglegheitsstudien for dei to kommunane, anten felles for begge kommunane eller for kommunane kvar for seg. Kva bør ein sjå nærare på a. Basert på ny infrastuktur i indre deler av fylket og arbeidet med KVU Voss Arna, er det ynskjeleg å vurdere kva utviklingspotensiale som finst i kommunane og kva som må til for å realisere dette. Den forventa folkeveksten i Bergen bør skje på ein mest mogleg miljøvennleg måte, med minst mogleg klimautslepp. Vossabanen vil derfor vera ein god transportveg. Ei bustadutbygging i Vaksdal og Voss, langs Vossabanen, vil kunne vera ei framtidsretta løysing for å ivareta dette. Konkret bør ein sjå på ulike variantar av K5- alternativet i KVU-en og kva effektar dei ulike variantane vil kunna ha i høve folketalsutvikling, næringsutvikling og utvida samarbeid (mellom kommunane og næringslivet) samanlikna med 0 alternativet. også sett i høve til etappevis utbygging. b. Korleis kan ein i denne samanheng best nytta dei framtidige tunnelmassane frå dei nye transportvegane? c. Vil resultata i eit mogelegheitsstudie vere grunnlag for vidare planlegging m.a. i form av ein felles kommunedelplan for kommunane? d. Kva kan eit forsterka regionsenter på Voss bety for utviklinga i nabokommunane i indre Hordaland, og Vaksdal som ein attraktiv pendlarkommune? Jmf måla i St.mld. om distriktspolitikken, samt Hordaland fylkeskommune sin strategi for regional senterstruktur- e. Studien skal romme ei vurdering av potensiale for næringsutvikling. Ein moderne jernbane kan inngå som eit strategisk verkemiddel for reiselivsutviklinga både i Voss, Vaksdal og resten av regionen i indre Hardanger. Dei overordna reiselivsstrategiane til Noreg handlar om å satse meir på å profilere Noreg som eit høgkvalitets berekraftig reisemål, og her passar satsing på jernbanen og reiseliv godt. f. Ein modernisert Bergensbane vil gjere at Voss og Vaksdal vil få ei heilt sentral plassering langs det som kanskje blir den framtidig viktigaste reisekorridoren mellom Bergen og Oslo. Korleis kan dette utnyttast for å tiltrekke seg nyetablering? Kanskje i samband med framvekst av nye næringar no når vi byrjar å sjå enden på oljealderen Mandat Arbeidet er eit samarbeid mellom Vaksdal og Voss kommunar. I tillegg vil det verta lagt vekt på godt samarbeid med berørte aktørar. Vaksdal og Voss kommunar skal utarbeida eit plangrunnlag for utvikling Utviklinga skal stø opp under a. ein positiv folketalsvekst i kommunane, b. Voss som eit sterkt og attraktivt regionsenter i indre Hordaland og Sogn c. spanande utvikling av kommunane som destinasjon for kultur, fritid og reiseliv. Om oppdraget Side 5 av 8

6 Hovudmål Moglegheitsstudiet skal illustrera moglege utviklingstrekk som kan verta førande for vidare utvikling i dei to kommunane, anten som eit vidare samarbeid, eller i kvar av kommunane. Andre planar I arbeidet med moglegheitstudiet skal ein nytte «Konseptvalutgreiing for veg- og jernbane på strekninga Voss Arna» (KVU Voss Arna). I tillegg skal ein gjere nytte av regionale utgreiingar og planar som ligg føre, mellom anna: Transportanalysen for Bergensområdet Regional plan for attraktive senter - senterstruktur, tenester og handel Regional areal- og transportplan for Bergensområdet Utviklingsplan for indre delar av Hordaland Oppgåva skal løysast som ein 2-delt studie. Fase 1 og Fase 2. Fase 1 Planforslag og utgreiingar skal danne grunnlag for vidare arbeid i kommunane. Forslaget må bestå av gode, enkle illustrasjonar, snitt, perspektiv/fotomontasjar eller 3d modellar som gjer presentasjonen lettfatteleg for folk flest. Det vert viktig å få fram dei klare og reindyrka ideane. Detaljar kjem i neste fase. Fase 2 (Opsjon) vil vera ei vidareutvikling av ideane i Fase 1, anten i form av ein felles kommunedelplan for Vaksdal og Voss eller som foredling av ideane i Fase 1, anten som ei vidareføring av felles prosjekt, eller som særskilte prosjekt i ein eller i begge kommunane. 3 Kva skal leverast? Fase 1 Det vert forventa at tilbydar leverer ein rapport som svarar på oppgåva slik ho er skildra i dette dokumentet. Det skal leverast ein sluttrapport på minimum 20 sider. Rapporten må innehalde: 1. Analyse og registreringar som syner korleis Vaksdal og Voss kan få til ei ei dobling av folketalet. Kva skal til for å få til ein slik folkevekst? Korleis ta hand om ein folketalsauke opp imot 100% i løpet av ein periode på 30 år, 20 år og 10 år. Føresetnadene må vera oppgradert bane og veg med monaleg kortare reisetid enn i dag Korleis auke tal bustader tilsvarande folketalsauken? Auke i tal arbeidsplassar? Bruk av Vossabanen som vil få 40 min reisetid Voss - Bergen og Bergensbanen som den viktigaste reisekorridoren mellom Oslo - Bergen Voss som eit forsterka regionsenter for indre Hordaland og Sogn Om oppdraget Side 6 av 8

7 Vaksdal og Voss som ein attraktive kommunar for næringsutvikling og pendling Etappevis utbygging 2. Stadforming og grep for å forsterka identiteten i dei aktuelle sentra 3. Korleis nytta tunnelmassane ved veg og jernbanebygging? 4. Korleis utnytta at Bergensbanen vert viktigaste transportveg mellom Bergen og Oslo? 5. Illustrasjonar og planforslag på kart integrert i rapporten i høveleg målestokk, eventuelt fleire alternative løysingar. 4 Planprosess/framdrift Framdrift for Fase 1 Tilbod vert sendt ut veke 46 Frist for innlevering av tilbod veke 49 Forhandling og evaluering veke 50/51 Tildeling av oppdrag veke 1 Oppstartsmøte veke 3 Undervegsmøte 1 veke 10 (Undervegsmøte 2 veke 19 Innlevering og presentasjon veke 24/25 Framdrift for Fase 2 avtalast ved eventuell etablering av avtale for Fase 2 Om oppdraget Side 7 av 8

8 5 Vedlegg Om oppdraget Side 8 av 8