Rundskriv fra Finans.departem.entet)

Transkript

1 Rundskriv fra Finans.departem.entet) Rundskriv R - 16/75 frå 22, september 1975: Lov om eigedomsskatt til kommunane -- Lov frå 6. juni 1975 nr. 29. Den 6. juni 1975 vart det vedteke ny lov om eigedonisska til kommunane. Eit avtrykk av lova ligg ved dette rundskrivets: Førearbeida bil den.nyelova er å finne i Ot.prp. nr. 44 ( og i Ininst. O. nr. 53 ( )..Den nye lova tek til å gjelde; 1. januar 1976 og får verknad første gongen ved utskri- uiiik - eigedomsskatt for skattåret Del nye reglane om fåstseti': av grunnlaget for eigedomsskatten og klage over dette skål; likevel først gjelde frå eit seinare tidspunkt, sjå nedanfor.. Medan føresegnene om eigedomsskatt har vore svært ulike i byskattelova og landskattelova, er det med den nye lova fastsett sams reglar for utskriving av eigedomsskatt i alle komznil= nane. Den nye lova gjer det til ei friviljug sak for kommune-. styret om det skal skrivast ut eigedomsskatt i vedkomande kommune, anten det er ein by eller eit.herad. Med den nye lova: fell matrikkelskatten bort. Skattegrunnlaget skal for eigedomsskatten vere det same som for formuesskatten. Eigedomsskatten skal reknast ut etter verdet (taksten) som eigedomen vert sett i ved likninga året før skatteåret. Denne regelen tek til å gjelde frå den tid Kongen fastset. Dette vil ikkje bli før utkast til nye reglar for taksering er utgreid og handsama i Stortinget. I mellomtida skal føresegnene i byskattelova om taksering til eigedomsskatt halde fram å gjelde. Sjå 33 i den nye lova. Avgrensing av området for eigedomsskatten. Etter 2 i den nye lova er det kommunestyret som avgjer om det skal skrivast ut eigedomsskatt i kommunen.

2 Eigedomsskatt kan berre skrivast ut på eigedomar som fell km, under føresegna i 3. Dette gjeld for det første eigedomar som ligg i klårt avgrensa område som heilt eller delvis er utbygde på byvik, eller der slik utbygging er i gang. Når tilhøva er så som 'nemnt i heile byen eller heradet, kan vedtak om utskriving av ølgedomsskatt gjelde heile kommunen. Etter 3, andre punktum, kan det skrivast ut eigedomsskatt på verk og bruk som -er nemnde i 4, andre leden, andre og tredje punktum, jamvel om desse ligg utanfor tettstader eller område som held på.. å. verte utbygde til tettstader. Etter lova er det kommunestyret som i samsvar med føresegnene i 3, skal fastsetje grensene for dei områda det skal sl rivast ut eigedomsskatt for. Likeeins avgjer kommunestyret, om det skal skrivast ut eigedomsskatt på verk og bruk som ligg.tai for tettstader eller område som held på å verte utbygde til' tettståder. kommunestyret står ikkje på alle måtar fritt med omsyn til kva eigedomar det skal skrivast ut eigedomsskatt for. Vedtåket må ikkje vere vilkårleg eller i strid med det likskapsprinsipp som skattleggingsretten byggjer på. Etter departementet si meining vil det ikkje vere høve til berre å skrive. ut eigedomsskatt på verk og bruk som ligg utanfor tettstader, utan at det samstundes også vert skrive ut eigedomsskatt for dei eigedomane som ligg på tettstadene i kommunen. Dersom det vert gjort vedtak om å skrive ut eigedomsskatt på verk og bruk som nemnde i 4, andre leden, andre og tredje punktum, -som ligg utanfor område som er utbygde på byvis, må vedtaket etter departementet si meining gjelde alle verk og bruk som ligg utanfor desse områda. Det er ikkje høve til å skrive ut eigedomsskatt berre. på visse slag anlegg. Skattepliktige eigedomar. 4 fastset kva slag eigedomar eigedomsskatt vert skriven utpå. 4, andre leden svarer til byskattelova 3, og landskattelova 8, første til fjerde leden, med dei endringane som fylgjer av at matrikkel-skatten fell bort.

3 inneheld føresegner om kva eigedomar som skal vere fritekne for eigedomsskatt eller som kommunestyret kan fritake heilt eller delvis for eigedomsskatt. Føresegnene svarer stort sett til dei føresegnene ein har hatt i byskattelova. Etter 7, bokstav b, kan bygning som har historisk verde fritakast heilt eller delvis for eigedomsskatt. I samsvar med praksis gjeld denne føresegna også for freda bygningar. Etter føresegna i 7, bokstav d, kan bygning og grunn i visse luter av kommunen fritakast heilt eller delvis for eigedomsskatt. Langt på veg seier denne føresegna det same som går fram av 3 og 12, bokstav c. 7, bokstav e, gir heimel for heilt eller delvis fritak for eigedomsskatt for eigedomar som blir drrivne som jord- og skogbruk i område der det elles vert skrive ut.eigedomsskatt. Fleirtalet i finanskomiteen i Stortinget har i si innstilling peika på at det -er naturleg at kommunestyret i vurderinga av fritak for slike eigedomar legg vekt på om dei blir haldne i hevd ved ein driftsmåte som er i samsvar med det som er vanleg jord- og skogbruksdrift i området. Skattegrunnlaget. Som nemnt ovanfor skal skattegrunnlaget for eigedomsskatten vere det same :som for formuesskatten. Eigedomsskatten skal reknast ut etter verdet (taksten) som -eigedomen vert sett i ved likninga året før skatteåret,jfr. 8. Denne regelen tek til å gjelde frå den tid Kongen fastset. I mellomtida skal føresegnene i bystkattelova om fastsetjing av grunnlaget for eigedomsskatten og klage over dette halde fram å gjelde. Sjå 33 i den nye lova. Kommunar som i dag skrev ut e+vgedomsskatt etter reglane i byskattelova (bykommunar og heradskommunar som har gjort vedtak etter I 1, første leden, i lova frå 4. mars 1960), skal difor framleis nytte dei takstane dei no har -til utskriving av eigedomskatt på dei eigedomane som ligg innanfor område der det skal skrivast ut eigedomsskatt. Kommunane kan rekne med at departementet vil godkjenne at desse takstane skal gjelde også utover den 10-års-fristen. som er fastsett i 4, første leden i byskattelova.

4 579 -.Heradskommunar som til no ikkje har gjort vedtak om å skrive ut eigedomsskatt etter reglane i byskattelova må - dersom dei ynskjer å skrive ut eigedomsskatt og ikkje vil vente til 8 i den nye lova vert sett i kraft - halde taksering etter føresegnene i 4 og 5 i byskattelova. Det same gjeld kommunar som - før 8 i den nye lov tek til å gjelde - gjer vedtak om å skrive ut eigedomsskatt på verk og,bruk, som ligg utanfor område som er utbygde på byvis, jfr. 3, andre punktum i den nye lova. ' Departementet vil i denne samanhengen peike på at takseringa må bygge på synfaring av dei einskilde eigedomane. I takstnemnda skal det vere 3 eller fleire medlemar. Ålmenn taksering må vere sluttførd innan utgangen av juni i det året skatt etter takstverdet første gong skal utskrivast, jfr. 2 i lova frå 4. mars 1960 som skal gjelde til 8'i den nye lova vert sett i kraft. Vert ein eigedom riven eller øydelagd før 1. januar i skattåret, skal det. etter 9 gjevast eit førebels frådrag i skatten etter skjøn. Den endelege skatten vert fastsett etter det verdet eigedomen vert sett i ved formueslikninga i skattåret. 9 tek til å gjelde frå den tid Kongen fastset. Til så lenge gjeld 4, tredje leden, i byskattelova. Som nemnt framanfor skal føresegnene i byskattelova om taksering til eigedomsskatt halde fram å gjelde til 8 i den nye lova vert sett i kraft. I denne samanhengen vil departementet peike på at det er varsla nye takseringsreglar i samband med formueslikninga, jfr. Ot.prp. nr. 42 ( ) om bustadskattlegginga, sjå under punkt 4 på side 15 i proposisjonen. Departementet reknar med at det kjem til å take noko tid før slike reglar vert fastsette. Til så lenge bør det etter departementet si meining skje ei utjamning av takstnivået for bustadeigedomar slik at ulikskap mellom områda og i dei ymse områda vert mindre. I hovudsak skal takstane haldast på det noverande nivået. Takstane bør berre stige der dei før ligg nemnande under det som er vanleg elles i landet, men frå det eine året tål hitt bør auken i slike tilfelle vere heller liten. Departementet reknar med at Riksskattestyret vil sende ut eit rundskriv til rettleling ved verdsetjing av bustader i samband med formueslikninga, og at rundskrivet kan vere til hjelp for kommunane ved

5 nytakseringar av bustadeigedomar i samband med.,eigedomsskatten, sjå 4 i byskattelova. Skattesatsar. Kommunestyret fastset kvart år i samband med budsjettet kva satsar og reglar som skal nyttast ved utskriving av eigedomsskatt for det komande skatteåret, jfr. 10. Øvste og nedste grensa for eigedomsskatten er fastsett i fastset i kva høve det kan fastsetjast ulike skattøyre. Etter 12, bokstav c, kan kommunestyret fastsetje ulike skattøyre for avgrensa område som nemnde i 3. 1 einskilde komraunar kan visse område -der det er grunnlag for å. skrive ut eigedomsskatt, ha klårt mindre bypreg enn andre område. I slike høve kan det vere tenleg å ha ulike satsar for eigedomsskatten slik -at eigedomar i område som er mindre utbygde, ikkje blir tyngde med eigedomsskatt etter like høge satsar som i område med meir bypreg. 12, bokstav d, gir høve.til å skrive ut eigedomsskatt.etter ein lægre sats for verk og bruk som ligg i område som ikkje er utbygde på byvis enn for tilsvarande eigedomar på tettstader. Etter departementet si meining er det derimot ikkje høve til å fastsetje ulike skattøyre for -del ymse slag verk og bruk som ligg utanfor område som er utbygde på byvis. Ein må her nytte same satsen for alle dei verk og bruk som ligg i desse områda. Første året det vert utskrive eigedomsskatt i ein kommune eller ein lut av kommunen, må skatten ikkje vere større enn kr. 2 av kvart kr av takstverdet, jfr. 13. Det kan likevel utskrivast minst det same i eigedomsskatt som sist vart utskrive etter reglane i landskattelova, jfr.. 30, første leden. Dei nye føresegnene i 13 gjer det lettare.for kommunane å minske eller auke eigedomsskatten frå -eit år til.eit anna. Etter 13, første leden, siste punktum, kan eigedomsskatten setjast ned til del fastsette minstegrensene frå -elt år til det neste utan omsyn til kor høg skattesatsen -er frå før. Denne føresegna har samanheng med at kommunane no har fått høve til å skrive ut vass- og kloakkavgifter jfr., lov frå 31. mai 1974 nr. 17. Det er naudsynt at eigedomsskatten vert sett i samanheng med utskriving 'av vass- og kloakkavgifter. Føresegna I 13,

6 -581- første leden, siste punktum, gjer det lettare. for kommunane å setje ned eigedomsskatten med sikte på at dei samla skattane og.avgiftene ikkje skal bli urimeleg tyngjande. På eigedomar som kjem med i ein ny kommune ved at kommunen får nye grenser, er det høve til å skrive ut eigedomsskatt etter dei satsane som vart nytta då eigedomane tilhøyrde den førre kommunen, jfr. 13, andre leden. Utskriving av skatten. Eigedomsskatten er ein kommunal skatt som høyrer inn under kommuneadministrasjonen. Det skal difor vere eit kommunalt kontor, som skriv ut eigedomsskatten (eigedomsskattekontoret). Det er ikkje noko til hinder for at utsøivinga av eigedomsskatten kan 'skje gjennom eit kommunalt kontor som 6g har andre oppgåver. Skatten skal så langt råd er, vere utskriven før 1. mars i gkattåret, jfr. 14, andre leden. 15 fastset at eigedomsskattekontoret skal føre ei eigedomsskatteliste der alle faste, eigedomar i kommunen vert førde opp og 'like eins verdet deira anten dei er skattepliktige eller ikkje. I lista skal 6g stå kva for skattesatsar som er nytta og kor stor den utskrivne skatten for kvar eigedom er. I ei tilleggsliste skal deri eigedomane førast opp som er heilt eller delvis fritekne for eigedomsskatt. Eigedomsskattelista skal liggja ute til offentleg gjennomsyn i minst tre veker -etter at det er kunngjort at lista er lagd ut. Samstundes med at skattelista vert utlagd, skal det' sendast skattesetel til eigaren (skattytaren). Etter departementet si meining skal ein I eigedomsskattelista berre føre opp eigedomar som ligg. innanfor område som det er gjort vedtak om å skrive ut eigedomsskatt for, jfr. 3. I tillegg kjem verk og bruk som ligg utanfor tettstader og som det er gjort vedtak'om å skrive ut eigedomsskatt for, jfr. 3, andre punktum. 16 og 17 inneheld føresegner om i kva høve det kan gjerast retting i utskriven skatt (utanom dei tiafelle som er nemnde i 8, siste punktum). Til bate for. eigaren (skattytaren) kan feil i.utskriven skatt rettast etter 17, siste leden, så langt krav på attendebetaling

7 ikkje er foraldra. dvs. innan 3 år rekna frå utgangen av skatte; året (sjå 5 i lova frå 27. juli 1896 nr. 7). Om retting til skade for eigaren (skattytaren) gjeld følg k, jande: Rekne- og skrivefeil kan berre rettast innan utgangen 'at skattåret. Det same gjeld om det av liknande mistak ikkj-e ' ; skrive ut eigedomsskatt på ein eigedom ( "16). #k' Er eigedomsskatt ikkje skriven ut eller er skatten skriven ut med for låg sum av di verdet av eigedomen er sett for lå ved formueslikninga (jfr. 8, første leden), kan retting gjera t' ved etterlikning ( 17) når eigaren (skattytaren) har gjeve urette eller ufullstendige opplysningar som har hatt innverknad på fastsetjinga av skattegrunnlaget, eller han ikkje har. gjeve opp: lysningar som han har plikt til å sende inn til likningsstellet. eller som dette har særskilt bede om, jfr. 121, nr. 1, andre leden i skattelova. Etterlikning kan ikkje haldast om eigedomsskatten ikkje er utskriven eller er utskriven med for låg sum av di lova er mis. tydd eller det er gjort mistak i rettsspørsmål. Retten til etterlikning er spilt dersom denne ikkje vert nytta innan 2 år frå utgangen av det året skatten gjeld for. Administrativ og rettsleg prøving. Reglar om klageføreha,%inga er fastsette i 19 flg. Klage på utskriven eigedomsskatt vert avgjord av ei nemnd som kommunestyret vel.,. Som nemnt framanfor skal eigedomsskatten skrivast ut på grunnlag av likningstakstane. Endeleg avgjerd i klage over verdsetjing -av eigedomen i. samband, med... formueslikninga skal bg få verknad for eigedomsskattelikninga, jfr. 8, tredje leden. Det vil difor som hovedregel ikkje verte høve til å klage over likningsstellet si verdsetjing av eigedomen i samband med` utskrivinga av eigedomsskatten. Det blir berre høve til å klage over at det -er gjort feil ved utskrivinga av eigedomsskatten o.l. Dersom ein eigedom er bortleigd og leigaren skal svare eigedomsskatten, har leigaren likevel heve 'til å klage over det verdet som ligg til grunn for eigedomsskatten. - Slik klage må

8 setjast fram for likningsnemnda. Avgjerd i klagesaka får verknad også for formueslikninga åt eigaren, jfr. 19, tredje leden. Klage over skattegrunnlaget suspenderer ikkje skyldnaden til å svare skatten. Anten klaga over skattegrunnlaget for eigedomsskatten kjem frå eigaren eller leigaren, kan klaga ikkje hindre at eigedomsskatten i første omgang vert inndriven etter ei utstrekning som byggjer på den opphavlege likningstaksten. Men når klaga er endeleg avgjord, skal det skje ei retting av skatten med attendebetaling eller tilleggsbetaling alt etter som skattegrunnlaget vert sett ned eller opp ved klageførehavinga. Det same gjeld når verdsetjinga er under prøving for domstolane, jfr. 8 og 25. I 23 er fastsett at for søksmål og namsrettstvistar om eigedomsskatt skal føresegnene i skattebetalingslova frå 21. november 1952 nr. 2, 48, nr. 5, 6 og 7 gjelde på tilsvarande vis. Oppgjerd og innkrevjing. Eigedomsskatten skal svarast til skatteinnkrevjaren i den kommunen der skatten er utskriven ( 24). Kommunestyret fastset terminar for betaling av skatten. Det har til no vore vanleg med halvårlege terminar. 25, andre leden, glir heimel for skatteinnkrevjaren til i særlege høve å gjeve utsetjing med betalinga av skatten. Dersom særlege grunnar gjer at det kom til å verte særs urimeleg om heile eigedomsskatten vart innkravd, kan formannskapet etter innstilling frå skatteutvalet i kommunen gjere vedtak om å setje ned eller ettergjeve skatten, jfr. 28. Ved utskriving av eigedomsskatt er sjølve skatteobjektet avgjerande for storlenken på skatten. Skattevna og' økonomien åt eigaren har ikkje noko å seia for utskrivinga av skatten. Det er likevel eigaren (eller brukaren) som skal svare skatten, og i nokre høve.kan det verke urimeleg å krevje inn denne utan omsyn til kva for økonomi skattyteren har. Såleis kan ein tenkje seg at skattytaren er komen i økonomiske vanskar av di han har mindre inntekt på grunn av sjukdom og heller ikkje har formue. Det er likevel grunn til å streka under at nedsetjing eller fråfalling av skatten berre bør kome på tale som unnatak. Ofte vil det 5

9 vere nok at skattinnkrevjaren går med på betalingsutsetjing etter 25, andre leden. Med heimel i 26 er det ved kongeleg resolusjon frå 5 september fastsett reglar om renteplikt ved for sein innj betal v eigedomsskatten. Resolusjonen har denne ordlyden «A " doixsskatttil kommunane på kr. 200 eller mein; som i., er ilgjord seinast.8 dagar etter rette betalin dagen, skal c et svarast rente med '3/4 pst. for kvar månad eller del av ein månad, som har gått frå rette betalingsdagen inntil betaling skjer. Ved utrek anga av renta s skuldig skatt rundast av nedover til næraste 100 kroner. Rentebeløp under kr. 10 skal ikkje krevjast inn. Denne føresegna tek til å gjelde 1. januar 1976 og får verknad første gongen for oppgjerd av eigedomsskatt for skatteåret 1976.» Etter i i lov frå 3. juli 1914 har kommunen pant for eigedomsskatt med første prioritet i den eigedomen skatten er : utskriven for. Med den nye lova får kommunen ved sida av' legalpanteretten og- høve til å pante for 'eigedomsskatt som Økje vert betalt i rett tid, jfr. 27, første. leden. Eigedomsskatten er ofte så liten i høve til verdet på eigedomen at det er meir naturleg å dekkje kravet gjennom tvangssal av,andre ting som debitor treng mindre. Ein bør difor t vanleg ikkje drive inn eigedomsskatten ved tvangssal av eigedomen dersom det finst lausøyre å pante i. I dei tilfella der nokon står til rest med både eigedomsskatt og andre skattar, vil det ofte vere praktisk at kommunekasseraren pantar for alt under eitt. Fylkesmannen kan gjeve skatteinnkrevjaren fullmakt til å pante for eigedomsskatt. På førehand skal saka leggjast fram for kommunestyret til fråsegn. Sjå 27, andre leden. Ikraftsetjing. Lova tek til å gjelde 1. januar 1976 og får verknad første gongen ved utskriving av eigedomsskatt for skattåret Som nemnt ovanfor skal likevel føresegnene om grunnlaget for eige-

10 domsskatten og klage over dette i kkje take til å gjelde før den tid som vert fastsett av Kongen, jfr. 33. Etter 32 kan departementet gjeve reglar til utfylling og gjennomføring av lova og fastsetje skjema og liknande som departementet meiner trengst. Departementet har ikkje funne det naudsynt å gjeve slike reglar. Heller ikkje er det fastsett særskilte skjema til bruk for utskriving av eigedomsskatt.