Master i Areal og eiendom forventninger til masterprogrammet med fokus på eiendom

Transkript

1 INSTITUTT FOR BYGGFAG AVDELING FOR INGENIØRUTDANNING LEIV BJARTE MJØS FØRSTEAMANUENSIS, STUDIEKOORDINATOR Master i Areal og eiendom forventninger til masterprogrammet med fokus på eiendom

2 Utfordringar og moglegheiter Utfordringar: Behov for betre kvalitet i eigedomsinformasjon Informasjon om fast eigedoms utstrekning og innhald kan vere (svært) usikker Høg og aukande frekvens av tvistar Problem kan oppstå ved gjennomføring av planer Kompliserte og fragmenterte ordningar for omforming og dannelse av eigedomsobjekt Særleg utfordringar knytt til bytransformasjon Kva kan HIB bidra med? Kompetanseoppbygging hjå den enkelte utøvaren Forsking som kan bidra til forståelse av «systemet» Forsking som kan bidra til forbetring av «systemet» 2

3 Eigedomsinformasjonssystemet Økonomisk kartlegging starta rundt 1960 Mangelfull (manglande) kvalitetssikring, i utgangspunktet vart berre eigedomar større enn 5 mål kartlagt Eigedomsdanning ved skylddeling (lekmenn) på landsbygda fram til 1980 Utan nøyaktig oppmåling og kartlegging Mangelfull dokumentasjon Kommunale oppmåling innført for heile landet frå 1980 Ikkje kompetansekrav til utøverne tilvarende i landmålerprofesjonene vi finn i naboland og elles i Europa Forslag om privatisering og autorisasjon på slutten av 1990-talet Dette vart gjort til politikk og endringane vart ikkje gjennomført Landsdekkende matrikkel innført frå 2010 Problemer med kvaliteten Mange eigedomsgrenser mangler eller er feil Mange eigedomar er ikkje registrert (eller feilplassert) Men godt fungerande tinglysingssystem lav rente på lån med pant i fast eigedom 3

4 Matrikkelkart og kvalitet

5

6

7

8

9

10

11 Side 11

12

13 Avtalte grenser Side 13

14 Utfordringer ved bytransformasjon, jf. Ramsjord

15 Mange og heftige tvistar

16 16

17 Utsnitt frå jordskiftekart og protokoll, 1982: 2014: a) Ny eigar av bnr. 313 sager uthus i to. b) Gjerdeskjønn konkluderer med at gjerde ikkje kan setjast opp, det er hevda eigedomsrett (Budstikka, ) c) Saka er neppe avslutta 17

18

19 Det rettslige grunnlaget for eigedomsgrenser Kva dersom oppmåling og kartlegging gjev uttrykk for noko anna enn det som er avtalt mellom partene? Da er regelen at er det avtalte som er det juridiske grunnlaget for grensen mellom partene Relevant rettspraksis: RT , RT , LE «i tilfelle der det er på det reine at det er avtalt noko anna enn delingsforretninga gjev uttrykk for, må regelen vera at det er avtalen som er avgjerande». Ref: Jussens venner. Grenser for fast eigedom s. 30. Nordtveit1990 Obs obs obs!: Det er ingen plikt for grunneiere i Norge til å registrere ei grenseendring ved å rekvirere oppmålingsforretning Tredjepersoner er beskyttet i 20 år etter prinsippene om «rettsvernhevd» Men det er prosedyrer i loven for utføring og registrering av endringer 19

20 HIB bidrar med utdanning og forsking.

21 21

22 22

23 23

24 Kartet før forretninga: Kartet etter forretninga: 24

25 Kunnskap om andre land er viktig

26 Vi studerer eigedomsregistrering og jordskifte i andre land, her Tsjekkia i

27 Komparativ undersøking med andre samanliknbare system, for å forstå manglar i det norske systemet og moglege forbetringar 27

28 Undersøkelsesplikt og forståelsekrav I Lantmäteriverkets basnivåbeslut från (dnr ) anges riktlinjerna för basnivåer vid förrättningsmätning enligt följande: Resultatet av en förrättning ska vara entydigt. Det ska inte gå att tolka på olika sätt. Ny gräns ska uppfylla gällande kvalitetskrav. Berörda sakägare ska vid beslutstillfället förstå vad fastighetsbildningsbeslutet eller fastighetsbestämningsbeslutet innebär på marken, dvs. var en ny gräns hamnar med de noggrannhetskrav som gäller för området. En förrättning ska uppfylla gällande kvalitetskrav för fastighetsbildning eller fastighetsbestämning avseende utstakning och markering, säkerställande (koordinater) samt dokumentation. Resultatet av förrättningen ska vara möjligt att utvisa alternativt rekonstruera på marken. Kommunen Matrikkellovens 33. Oppmålingsforretning går ut på å klarleggje og beskrive grenser og rettar i tråd med partane sine påstandar og framlagde dokument, og elles bringe fram opplysningar og dokumentasjon som er nødvendig for matrikkelføring og eventuelt tinglysing. Den som utfører oppmålingsforretninga, skal ta vare på alle partar sine interesser og utføre forretninga i samsvar med god landmålarskikk. Oppstår det under forretninga tvil eller tvist om ei eksisterande grense og det ikkje blir oppnådd semje, skal dette markerast i kravet om matrikkelføring. Dette resulterer normalt i en liste med koordinater og en protokoll med en skisse som viser grenseforløpet, men uten utmål til nærliggende faste terrengdeltajer som hushjørner eller andre faste punkt. Jordskifteretten Jordskiftelovens 88, jf. 17: tar stilling ved tvist Kommunen eller jordskifteretten er ikke tillagt undersøkelsesplikt, ei heller er det krav til partenes forståelse tilsvarende som i Sverige. 28

29 Masteren ved HIB Få fram kandidater med«dybdekunnskap» om eiendomsrett og eigedomstransformasjon, jordskifte, matrikulære system Må også ha fokus på internasjonale forhold Gje bidrag til forskning gjennom masteroppgåva Bidra til å tilfredsstille etterspørselen etter kvalifiserte utøvarar Bidra med kunnskap som er nødvendig for systemutvikling 29

30 Spørsmål? 30