SJØLVMELDINGA 2013 Rettleiing til postane

Transkript

1 SJØLVMELDINGA 2013 Rettleiing til postane Sjekk alle opplysningar og frådrag i sjølvmeldinga Leveringsfrist 30. april 2014 Inga endring inga levering Har du endringar lever elektronisk skatteetaten.no NYNORSK

2 skatteetaten.no skatteetaten.no skatteetaten.no skatteetaten.no Innhald: Postane i sjølvmeldinga 2 Tema 19 Viktige skjema 43 Stikkordregister 44 Skattesatsar m.m. 47 Postar som ikkje er fylt ut på førehand Dersom arbeidsgivarar, bankar o.l. ikkje har sendt inn opplysningane til Skatteetaten til rett tid, vil ikkje beløpet vere førehandsutfylt i sjølvmeldinga. Slike beløp må du sjølv føre opp i sjølvmeldinga. Dersom det ikkje er nokon eigen post for beløpet som manglar, skriv du beløpet i feltet «Beløp som ikkje er fylt ut på førehand, fører du her». Uttrykket «beløpet skal førast i post» Sjølvmelding på papir Her betyr det «å føre i post» at du korrigerer ved å stryke beløpet i ein førehandsutfylt post og fører inn rett beløp. Dersom beløpet ikkje er førehandsutfylt, skriv du inn nummeret på posten, tekst og beløp. Dersom det ikkje er nokon eigen post i sjølvmeldinga for ikkje-førehandsutfylte beløp, skriv du beløpet i feltet «Beløp som ikkje er fylt ut på førehand, fører du her». Elektronisk sjølvmelding Her betyr «å føre i post» at du finn den aktuelle posten i hovudoversikta og korrigerer ein førehandsutfylt post med rett beløp, eller at du fører inn det beløpet som manglar. Når du leverer sjølvmeldinga elektronisk, finn du alle skjema som ein integrert del av sjølvmeldinga under valt nummer på posten eller under fana Vedlegg. Beløpet blir automatisk overført frå skjemaet/vedlegget til rett post i sjølvmeldinga. Mer informasjon finner du her: Starthjelp for lønnstakarar og pensjonistar, skatteetaten.no/starthjelp Starthjelp for næringsdrivande, skatteetaten.no/starthjelp-naering Leveringsfrist: 30. april 2014 Final date of submission 30. april 2014 SELVANGIVELSEN 2013 Rettledning for personer bosatt i utlandet som mottar pensjon fra Norge SJØLVMELDINGA 2013 TAX RETURN 2013 Guidelines for persons resident abroad who receive pension from Norway Inga endring inga levering Sjekk alle opplysningar og frådrag Har du endringar lever elektronisk BOKMÅL/ENGLISH For lønnstakarar og pensjonistar Starthjelp for lønnstakarar og pensjonistar SELVANGIVELSEN 2013 Rettledning for utenlandske arbeidstakere og selvstendige næringsdrivende TAX RETURN 2013 Guidelines for foreign employees and self-employed persons Informasjon til utanlandske arbeidstakarar med opphald i Noreg Rettleiing: Rettledning for utenlandske arbeidstakere og selvstendige næringsdrivende Leveringsfrist 30. april 2014 Informasjon: Informasjon til utenlandske arbeidstakere: Sjølvmeldinga 2013 Informasjon til utenlandske arbeidstakere: Pendlerfradrag Informasjon til utenlandske arbeidstakere: Standardfradrag, skatteetaten.no/selvangivelse-utenlandsk Leveringsfrist 30. april 2014 BOKMÅL/ENGLISH Informasjon til personar busett i utlandet som mottek pensjon frå Noreg Rettledning for personer bosatt i utlandet som mottar pensjon frå Norge. Starthjelper, rettleiingar og brosjyrar finn du på skatteetaten.no. NYNORSK Final date of submission 30. april 2014 Enkel elektronisk levering SJØLVMELDINGA 2013 Starthjelp for næringsdrivande Sjølvmelding for næringsdrivande må leverast For næringsdrivande Leveringsfrister: 30. april (papir) og 31. mai (elektronisk) NYNORSK 1.3 Sambuarar Før opp eller fjern fødselsnummeret til sambuar i posten dersom det har skjedd ei endring i sambuarstatusen din. Sambuarar med felles barn set kryss i post Sambuarar med felles formue/gjeld set kryss i post Om likning av barn og sambuarar, sjå «Foreldre og barn», «Ektefellar, registrerte partnarar og meldepliktige sambuarar» og «Sambuarar». 1.5 Andre opplysningar Bustadsparing for ungdom Skattefrådrag blir gitt på grunnlag av opplysningar frå banken. Dersom det manglar opplysningar, må du ta kontakt med banken. Viss du krev skattefrådrag for innbetalt sparebeløp i eit anna EØS-land, gjeld det eigne reglar for dokumentasjon. Sjå meir om dette på skatteetaten.no Lotteri- og tippegevinstar o.l. Gevinstar frå desse spela og trekningane er skattefrie: spel som er arrangerte av Norsk Tipping AS, t.d. Lotto, Viking Lotto, Tipping og Oddsen totalisatorspel som kjem inn under totalisatorlova (Rikstoto) utlodding etter lotterilova, m.a. Quicklotteri og bingospel pengespel og lotteri i eit anna EØS-land som svarar til spel eller lotteri som lovleg blir tilbydde i Noreg, og som er underlagde offentleg tilsyn og kontroll i heimlandet offentleg tilgjengelege tiltak som er arrangerte av massemedium Dersom dei skattefrie gevinstane dine i 2013 er på kr eller meir, må du leggje ved stadfesting frå den eller dei som har levert ut gevinsten/gevinstane. Her kan du ikkje velje leveringsfritak. Andre gevinstar enn dei som er nemnde ovanfor, er skattepliktige når verdien av kvar enkelt gevinst overstig kr før frådrag for kostnader. Skattepliktig gevinst skal førast i post Kostnader (innsats) som er 2 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

3 direkte knytte til den skattepliktige gevinsten, skal førast i post Skattefritaket for gevinstar ved spel og konkurransar gjeld ikkje når gevinsten blir rekna som vederlag for arbeid eller verksemd Arv og gåver Arv eller gåve er ikkje skattepliktig inntekt for mottakaren, men verdien skal givast opp når samla verdi er kr eller meir. Gåve frå arbeidsgivar, og frå andre når gåva har meir indirekte tilknyting til arbeidsforholdet, er som regel ikkje gåve i skatterettsleg forstand, men blir rekna som lønn. Gi opp namn, adresse og fødselsdato på den du har fått arven eller gåva frå, og kva arven eller gåva består av. Dersom du har teke over eit dødsbu til privat skifte, skal du sende inn «Melding om arv» (RF-1615) til Skatteetaten innan seks månader etter dødsfallet. Sjå «Rettleiing til melding om arv» (RF-1621). Skatteetaten.no/arv. For arveavgiftspliktige gåver skal du levere «Melding om gåver, gåvesal, overdraging mellom nære slektningar og om utdeling av midlar frå uskifta bu» (RF-1616), såframt gåva ikkje kjem inn under det årlege fribeløpet for arveavgift. Fribeløpet inneber at gåver med ein verdi på opptil halvparten av grunnbeløpet til folketrygda (G) ved inngangen av året kan vere unnatekne frå arveavgift. For 2013 er fribeløpet på kr Sjå «Rettleiing til melding om gåver» (RF-1617) og brosjyren «Avgift på arv og gåver» dersom du vil ha meir informasjon. Skjemaet RF-1616 skal leverast innan ein månad etter at gåva er gitt. Har du allereie levert skjemaet til Skatteetaten tidlegare, er det ikkje nødvendig å levere kopi av skjemaet. Skjemaa og brosjyren finn du på skatteetaten.no/arv Inntekt, formue og/eller gjeld i utlandet Du skal gi opp all inntekt, formue og gjeld i utlandet i sjølvmeldinga. Dette gjeld òg når formuen eller inntekta ikkje skal skattleggjast i Noreg. Kryss av for «ja» dersom du har inntekt i utlandet formue i utlandet, t.d. fast eigedom, tidspartleilegheit («timeshare»-leilegheit), innbu og lausøyre, bankinnskot, aksjar eller obligasjonar gjeld i utlandet Opplysningar om utanlandske bankinnskot o.l. skal førast i skjemaet «Bankinnskot i utlandet» (RF-1231). Dersom du har blitt eigar av fast eigedom i utlandet i 2013, må du opplyse om kva slags eigedom det er (fritidseigedom, tomt osv.), kva land eigedomen ligg i, når han blei kjøpt (dato), kjøpesum og salsverdi, dersom det finst. Desse opplysningane fører du i post Skattepliktig inntekt, formue og gjeld i utlandet fører du i dei aktuelle postane i sjølvmeldinga. Dersom du krev frådrag i utlikna skatt for skatt som du har betalt i utlandet (kreditfrådrag), må du fylle ut «Frådrag for skatt betalt i utlandet av person kreditfrådrag» (RF-1147). Krev du frådrag i inntekt, fører du opplysningane i post Dersom du krev frådrag i inntekt eller utlikna skatt for skatt du har betalt i utlandet, må betalinga dokumenterast. Dersom du meiner at inntekta eller formuen ikkje er skattepliktig til Noreg, må du opplyse om inntekta/formuen og kvifor den ikkje er skattepliktig i POST 5.0 tilleggsopplysningar. Dersom du har betalt skatt i utlandet for inntekta eller formuen, bør du opplyse om dette. Dersom du har lønn som blir skattlagd i eit anna nordisk land, må du fylle ut «Nedsetjing av inntektsskatt på lønn» (RF-1150). Det same gjeld dersom du krev å få sett ned skatten med den delen av skatten som fell på lønn opptent i utlandet (etter eittårsregelen), eller du har lønn som er unnateken frå skattlegging etter ein skatteavtale. Formue i, inntekt frå og gevinst ved sal av fast eigedom i utlandet er i utgangspunktet skattepliktig i Noreg. Formuen, inntekta og gevinsten kan vere skattefri i Noreg etter skatteavtale med det landet der eigedomen ligg. Dersom du har fast eigedom eller utøver eller tek del i verksemd i utlandet, får du ikkje fullt frådrag for gjeldsrenter i Noreg når inntekta frå den faste eigedomen eller verksemda er skattefri i Noreg. Du får heller ikkje fullt frådrag for gjeld når formuen i den faste eigedomen eller verksemda er skattefri i Noreg. Dersom du eig bustad eller fritidsbustad i Belgia, Bulgaria, Italia, Kroatia, Malta eller Tyskland, får du likevel fullt frådrag for gjeld og gjeldsrenter. Har du kravd frådrag for gjeld og/eller gjeldsrenter i det landet der bustaden eller fritidsbustaden ligg, får du ikkje frådrag for dette beløpet i Noreg. Du må derfor opplyse om kva frådrag du har kravd i det landet der eigedomen ligg i POST 5.0 tilleggsopplysningar. 2.1 Lønn og tilsvarande ytingar Lønn o.l. Her fører du lønn, honorar og andre ytingar frå arbeidsgivar. Dette gjeld m.a. naturalytingar, dvs. ytingar som består av anna enn pengar. Naturalytingar som skal førast i denne posten, er m.a. fordel ved fri bruk av bil, flybonus, heilt eller delvis fri bustad og frie arbeidsklede. Gevinst ved innløysing eller sal av opsjon du har fått i arbeidsforhold, skal òg skattleggjast som lønn og førast i post Rentefordelen ved rimelege lån i arbeidsforhold blir skattlagd som lønn. Rentefordelen er normalt førehandsutfylt. Rentefordelen og dei rentene du har betalt, får du frådrag for i post Om verdsetjinga av naturalytingar, sjå «Naturalytingar verdsetjing» på side 34. Der kan du òg lese om fri kost for sokkelarbeidarar. Fri bruk av bil er handsama under temaet «Bil» på side 20. Lønn ved arbeidsmarknadstiltak o.l., sjukepengar, foreldrepengar og arbeidsavklaringspengar, kvalifiseringsstønad etter sosialtenestelova og dagpengar under arbeidsløyse til lønnstakarar er òg skattepliktig. Det same gjeld godtgjersle du har fått som medlem av styre, representantskap, utval, råd o.l. Hugs å føre opp alle skattepliktige inntekter som ikkje er førehandsutfylte i sjølvmeldinga. Hugs å føre opp alle skattepliktige inntekter som ikkje er førehandsutfylte, og å sjekke at alle frådrag er med Lønn på inntil kr frå éin enkelt arbeidseller oppdragsgivar er skattefri. For arbeid i oppdragsgivaren sin heim/fritidsbustad er grensa kr Dersom arbeids- eller oppdragsgivaren er ein skattefri organisasjon, er utbetalinga skattefri dersom ho ikkje er over kr Ver merksam på at det ikkje gjeld noka skattefri beløpsgrense for næringsinntekt Inntekt som gir rett til særskilt frådrag for sjøfolk Inntekt som gir rett til særskilt frådrag for sjøfolk, vil vanlegvis vere førehandsutfylt i sjølvmeldinga. Dersom det ikkje er tilfelle, skal du føre inntekta i denne posten. X.X.X 1.3 X.X.X 1.5 X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X 2.1 X.X.X

4 Inntekt frå arbeid om bord på skip i fart gir rett til særskilt frådrag for sjøfolk når arbeidet om bord er hovudsysselsetjinga di, og arbeidet har vart i minst 130 dagar i inntektsåret. Som inntekt om bord reknar ein all godtgjersle som sjøfolk får utbetalt gjennom arbeidsgivaren, og serveringspengar, drikkepengar osv. Som inntekt om bord reknar ein òg forteneste som sjøfolk har hatt ved salsverksemd om bord. Det same gjeld sjukepengar, hyre og likestilte ytingar ved sjukdom eller skade som trer i staden for slike inntekter om bord, og visse naturalytingar. Om særskilt frådrag for sjøfolk, sjå post på side 11. Hyreinntekt som gir rett til særskilt frådrag for fiskarar, skal førast i post Frådraget skal førast i post Inntekt frå barnepass i heimen til barnepassaren Inntekter (vederlag) du får for å passe andre sine barn i din eigen heim, er næringsinntekt, men skal handsamast som lønn når barna er 11 år eller yngre ved utgangen av inntektsåret (fødde i 2002 eller seinare), eller 12 år eller eldre og har særleg behov for omsorg og pleie Bruttoinntekta skal foreldra normalt splitte i ei utgiftsgodtgjersle og ei arbeidsinntekt (lønn). Dersom utgiftsgodtgjersla ikkje er sett høgare enn 50 prosent av samla brutto vederlag for kvart barn i året, og heller ikkje høgare enn kr per månad per barn, blir ho ikkje rekna for å gi overskot. Då skal berre arbeidsvederlaget førast i sjølvmeldinga. Arbeidsvederlaget er med i utrekningsgrunnlaget for minstefrådraget. Den fastsette utgiftsgodtgjersla fungerer som eit standardfrådrag. I staden for standardfrådrag kan du velje frådrag for dei faktiske kostnadene dine i samband med barnepasset, på det vilkåret at det ikkje blei valt standardfrådrag året før. Dersom du har valt standardfrådrag, er du bunden av valet i fem år, så sant forholda stort sett er uendra. Om frådrag for faktiske kostnader, sjå brosjyren «Skatteregler ved barnepass». Du finn brosjyren på skatteetaten.no eller på skattekontoret. Dersom du driv familiebarnehage i eigen heim, fører du inntektene og kostnadene i næringsoppgåva (RF-1175 eller RF-1167) og overfører næringsinntekta frå post 0402 i næringsoppgåva til post i sjølvmeldinga. Utrekna personinntekt skal førast i post Næringsinntekt/underskot frå familiebarnehage utanfor eigen heim skal førast i høvesvis post eller Om familiebarnehagar, sjå brosjyren «Familiebarnehager og skatt» på skatteetaten.no. Sjukepengar som erstattar inntekt frå barnepass i eigen heim, er førehandsutfylte Overskot på utgiftsgodtgjersler Utgiftsgodtgjersle er ei yting som skal dekkje kostnader i samband med arbeid, oppdrag eller verv, t.d. kost-, reise- og bilkostnader. Dersom godtgjersla er høgare enn kostnadene, er overskotet skattepliktig og skal førast i post Du ser normalt av lønns- og trekkoppgåva kva slags godtgjersle det dreier seg om. Om utrekninga av over- eller underskot, sjå «Utgiftsgodtgjersle» på side 42. Godtgjersle som dekkjer private kostnader, er vanlegvis fullt ut skattepliktig, t.d. godtgjersle for kostnader til reiser mellom heim og fast arbeidsstad. Om skatteplikt for arbeidsgivar si dekning av kost, losji og besøksreiser til heimen i utlandet for utanlandske arbeidstakarar i Noreg, sjå «Rettledning for utenlandske arbeidstakere og selvstendig nærings drivende» på skatteetaten.no/selvangivelse-utenlandsk. Godtgjersle som næringsdrivande reknar seg innanfor næringa, er verksemdsinntekt og blir ikkje rekna som utgiftsgodtgjersle. Dersom den næringsdrivande mottek utgiftsgodtgjersle i lønt arbeid, skal godtgjersla handsamast på same måte som for andre lønnstakarar Anna arbeidsinntekt Her fører du anna arbeidsinntekt utanfor næringsverksemd, t.d. salsinntekt og arbeidsvederlag frå handverks- og husflidsarbeid i heimen. Salsinntekta skal førast opp etter at kostnader til materiale er trekte frå. Bruttoinntekt ved sal av hage- og naturprodukt utanfor næringsverksemd, t.d. bær, sopp og fisk, skal berre skattleggjast for beløp over kr i inntektsåret. Du skal føre overskytande beløp i sjølvmeldinga. Alle beløp som ikkje er førehandsutfylte, må du sjølv føre i sjølvmeldinga. 2.2 Pensjonar, livrenter i arbeidsforhold o.l. Har du fått etterbetalt pensjon frå folketrygda eller frå andre (kode 225 i lønns- og trekkoppgåva), skal heile etterbetalinga skattleggjast i utbetalingsåret. Skatteetaten skal sørgje for at skatten ikkje blir høgare enn om pensjonen hadde blitt skattlagd i det året eller dei åra etterbetalinga gjeld for Eigen pensjon frå folketrygda Dei førehandsutfylte beløpa i postane til finn du i oppgåva frå NAV (pensjonsoppgåva) Eigen pensjon o.l. frå andre enn folketrygda, medrekna utanlandske pensjonar Posten omfattar m.a. utbetalingar frå ulike norske pensjonsordningar: tenestepensjon, avtalefesta pensjon (AFP), pensjonar i arbeidsforhold, introduksjonsstønad, støtte etter lov om supplerande stønad til personar med kort butid i Noreg og føderådsytingar (kårytingar) i jord- og skogbruk. Posten dekkjer òg utanlandske pensjonar o.a. som er skattepliktige til Noreg, og som ikkje skal førast i post Avløysing av rett til slike ytingar med eingongsbeløp skal òg førast her. I denne posten fører du òg utbetalingar frå individuell pensjonsavtale/individuell pensjonsordning (IPA og IPS). Det same gjeld skattepliktige utbetalingar frå livrenter i arbeidsforhold (kollektive livrenter) oppretta før 1. januar Skattepliktige utbetalingar frå livrenter i arbeidsforhold (kollektive livrenter) oppretta frå og med 1. januar 2007, skal førast i post Om livrente som er teikna som framhaldsforsikring, og livrente som er teikna etter lov om individuell pensjonsordning, sjå «Livsforsikring» på side 31. Dersom du har fått ytingar i 2013 som ikkje er førehandsutfylte, må du føre dei opp. Dersom du har pensjon som er skattlagd i eit anna land, kan du krevje frådrag i utlikna skatt for den skatten du har betalt i det andre landet (kreditfrådrag). Du må dokumentere betalinga og fylle ut skjemaet «Frådrag for skatt betalt i utlandet av person kreditfrådrag» (RF-1147). For pensjon frå eit anna EØS-land som tilsvarer alderspensjon frå folketrygda og avtalefesta pensjon (AFP) i Noreg, sjå post Pensjon frå eit anna EØS-land som tilsvarer alderspensjon frå folketrygda og avtalefesta pensjon (AFP) i Noreg Her fører du pensjon frå eit anna EØS-land som tilsvarer alderspensjon frå folketrygda og 4 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

5 avtalefesta pensjon (AFP) som er skattepliktig i Noreg. Du må òg gi opp tidsrom, pensjonsgrad, type pensjon og kva land han blir utbetalt frå. Med tilsvarande pensjon meiner ein pensjon frå allmenne og pliktige pensjonsordningar som gjeld alle innbyggjarane i landet. Dersom du er mottakar av ein slik tilsvarande pensjon frå eit anna EØS-land, kan du krevje skattefrådrag på dette grunnlaget. Om vilkår for skattefrådrag, sjå «Skattefrådrag for pensjonsinntekt og skatteavgrensing ved låg alminneleg inntekt» på side 36. Pensjon frå eit anna EØS-land som ikkje oppfyller vilkåra for skattefrådrag, fører du i post Ektefelletillegg Skattepliktig ektefelletillegg frå folketrygda og private pensjonsordningar står i kode 219 i lønns- og trekkoppgåva. Ektefelletillegg frå folketrygda som blir utbetalt til personar som mottek alderspensjon og avtalefesta pensjon (AFP), er skattefritt når verknadstidspunktet for ektefelletillegget er før 1. januar Skattefritt ektefelletillegg står i kode 242 i lønns- og trekkoppgåva Skattefri pensjon frå utlandet Her fører du pensjon frå utanlandske pensjonsordningar som ikkje skal skattleggjast i Noreg. Du må gi opp type pensjon, beløp og kva land han blir utbetalt frå. Skattefrie pensjonar har innverknad på utrekninga av skattefrådrag for pensjonsinntekt. Pensjonen inngår i samla pensjonsinntekt, sjå «Skattefrådrag for pensjonsinntekt og skatteavgrensing ved låg alminneleg inntekt» på side Barn si lønnsinntekt Barn som er 12 år eller yngre Barn som er fødde i 2001 eller seinare, skal ikkje levere sjølvmelding. Lønn til desse barna på kr eller mindre er skattefri. Overskytande beløp er skattepliktige. Førehandsutfylte beløp er førte med éin halvdel på kvar av foreldra sine sjølvmeldingar dersom foreldra bur saman. Foreldra kan velje å bruke ei anna fordeling. Dersom foreldra ikkje bur saman, blir barnet likna saman med den av foreldra som barnet er registrert busett saman med i folkeregisteret. Dersom denne forelderen er gift, sjå «Foreldre og barn» på side Bidrag, livrenter, barnepensjon o.l Mottekne skattepliktige underhaldsbidrag Regelmessige underhaldsbidrag frå tidlegare eller fråseparert ektefelle er skattepliktige. Ver merksam på at det berre er underhaldsbidrag som kjem frå tidlegare eller fråseparert ektefelle, og som er utbetalte frå offentleg kontor, som er førehandsutfylte. Underhaldsbidrag som er utbe talt som eit eingongsbeløp, er ikkje skattepliktig. Barnebidrag og særtilskot etter barnelova, oppfostringsbidrag etter barnevernlova og bidragsforskot som er utbetalte av NAV (forskoteringslova), er ikkje skattepliktige Anna Her fører du skattepliktige utbetalingar frå livrenter utanfor arbeidsforhold (individuelle livrenter), skattepliktige utbetalingar frå livrenter i arbeidsforhold (kollektive livrenter) oppretta frå og med 1. januar 2007, inntekt frå føderåd (kårytingar) utanfor jord- og skogbruk (t.d. fri bustad og andre naturalytingar), utbetaling frå legat og andre skattepliktige regelmessige stønader. Skattepliktig del av livrenter frå norsk livsforsikringsselskap står i oppgåva frå selskapet. Om livrente som er teikna som framhaldsforsikring, og livrente som er teikna etter lov om individuell pensjonsordning, sjå «Livsforsikring» på side 31. Om livrenter i utanlandsk selskap, sjå «Livsforsikring» på side 31. Skattepliktige utbetalingar frå livrenter i arbeidsforhold (kollektive livrenter) oppretta før 1. januar 2007, skal førast i post Skattepliktig etterlønn og etterpensjon etter dødsfall (står i kode 214 i lønns- og trekkoppgåva) skal òg førast i post Berre den delen som overstig 1 ½ gonger grunnbeløpet i folketrygda (G) på dødsfallstidspunktet, er skattepliktig. Fram til 1. mai 2013 var 1 ½ G kr og frå 1. mai 2013 kr Barnepensjon Her fører du barnepensjon for barn som er 16 år eller yngre (fødde i 1997 eller seinare). Førehandsutfylt beløp er henta frå kode 220 og 228 i lønns- og trekkoppgåva til barnet. Barnetrygd og kontantstøtte (både statleg og kommunal) er skattefritt og skal ikkje givast opp i sjølvmeldinga. 2.7 Næringsinntekter Næringsdrivande får vanlegvis tilsendt «Sjølvmelding for næringsdrivande o.a.». Dersom du har motteke «Sjølvmelding for næringsdrivande o.a.», skal du levere denne anten elektronisk eller på papir. Du skal levere sjølvmelding sjølv om du ikkje hadde inntekt i 2013, og sjølv om verksemda opphøyrde i Dersom du har starta næringsverksemd i 2013 og har fått tilsendt «Sjølvmelding for lønns takarar og pensjonistar o.a.», kjem det av at Skatteetaten ikkje har fått kjennskap til at du har starta næringsverksemd. Du kan levere motteken sjølvmelding med pliktige skjema elektronisk via skatteetaten.no, sjå nedanfor. Næringsdrivande med brutto driftsinntekter som ikkje overstig kr , vil normalt vere fritekne frå levering av næringsoppgåve, sjå del 2 av «Starthjelp for næringsdrivande». Slik leverer du sjølvmeldinga elektronisk: 1. Logg deg inn via skatteetaten.no. Du ser då at RF-1030 «Sjølvmelding for lønnstakarar og pensjonistar o.a.» ligg klar i «Min meldingsboks» «Til mi handsaming». 2. Under menyvalet «Skjema og tenester» hentar du RF-1030 «Sjølvmelding for næringsdrivande o.a.». Når du opnar sjølvmeldinga for næringsdrivande, får du spørsmål om kva for ei næringsoppgåve du vil levere saman med sjølvmeldinga. Du finn ei forklaring avnæringsoppgåvene i «Starthjelp for næringsdrivande». Du kjem til å sjå at «Sjølvmelding for næringsdrivande o.a.» er førehandsutfylt med dei same beløpa som i den motteke «Sjølvmelding for lønnstakarar og pensjonistar o.a.». Som næringsdrivande kan det hende du treng «Starthjelp for næringsdrivande». Denne rettleiinga kan du laste ned frå skatte etaten.no/starthjelp-naering eller få hos Skatteetaten. 2.8 Inntekt frå bustad og annan fast eigedom I postane og fører du skattepliktig inntekt frå bustad og annan fast eigedom i Noreg og i utlandet. Fordel ved bruk av eigen bustad er skattefri. Utleigeinntekter frå eigen bustad er skattefrie når du nyttar minst halvparten av bustaden til eige bruk. Du kan òg leige ut heile eller ein større del av bustaden for opp til kr i året skattefritt. Sjå nærmare om utleige av bustad under temaet «Bustad og annan fast eigedom» på side Partseigar/bustadsameigar sin del av inntekter i bustadselskap/bustadsameige Her fører du skattepliktig inntekt av part X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X 2.2 X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X

6 i bustadselskap/bustadsameige. Beløpet står i oppgåva frå bustadselskapet eller bustadsameiget. Partseigarar/bustadsameigarar som ikkje har fått oppgåve, kan få dei nødvendige opplysningane frå styret i selskapet/sameiget eller frå rekneskapsføraren. Dersom du leiger ut bustad i eit bustadselskap (burettslag og bustadaksjeselskap) eller bustadsameige som fører til at bustaden skal rekneskapsliknast, skal du ikkje føre din del av inntektene til selskapet/sameiget her. Eventuelle førehandsutfylte beløp er henta frå bustadselskapet/bustadsameiget si oppgåve. Dersom du har leigd ut bustaden og leigeinntektene er skattepliktige, sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side 22. Du skal då stryke det førehandsutfylte beløpet og føre det opp i «Utleige m.m. av fast eigedom» (RF-1189). Overskot som er overført frå RF-1189, skal førast i post eller post (utanlandsk eigedom). Underskot skal førast i post Nettoinntekt ved utleige m.m. av fast eigedom utanom næring Her skal du føre nettoinntekt frå skjemaet «Utleige m.m. av fast eigedom» (RF-1189). Underskot skal førast i post Sjå òg «Bustad og annan fast eigedom» på side 22. I den elektroniske sjølvmeldinga finn du skjemaet RF-1089 i tilknyting til post eller i vedleggsoversikta. Når beløpet er fylt ut, blir det automatisk overført til rett post Skattepliktig utleigeinntekt frå fritidseigedom Du skal ikkje skattleggjast for bruk av eigen fri - tidseigedom. Dersom du leiger ut eigen fritids - bustad som du sjølv bruker, er inntil kr av leigeinntektene skattefrie. Dersom leige - inntek tene er høgare, er det skatteplikt for 85 prosent av dei inntektene som overstig kr Bruk då skjema skatteetaten.no/skjema. Sjå døme under temaet «Bustad og annan fast eigedom» på side 22. Dersom du ikkje bruker fritidsbustaden sjølv, men berre leiger han ut, er alle leigeinntektene skattepliktige. Eigedomen skal då rekneskapsliknast, sjå post Skattepliktig gevinst ved realisasjon (sal o.l.) av bustad, tomt og annan fast eigedom Gevinst ved sal av bustad er skattefri når du har eigd bustaden i meir enn eitt år, og har brukt han som eigen bustad i minst eitt av dei to siste åra før salet Gevinst ved sal av fritidsbustad er skattefri når du har eigd fritidsbustaden i meir enn fem år, og har brukt han som eigen fritidsbustad i minst fem av dei siste åtte åra før salet Dersom vilkåra for skattefridom er oppfylte, får du ikkje frådrag for eit eventuelt tap. Gevinst/tap ved sal av tomt er skattepliktig/ gir frådragsrett uavhengig av kor lenge du har eigd tomta. Gevinst/tap ved sal av gardsbruk er som hovudregel skattepliktig/frådragsgivande. Sjå òg «Bustad og annan fast eigedom» på side Inntekt frå fast eigedom i utlandet Her skal du føre skattepliktig inntekt frå fast eigedom i utlandet. Opplys om kva land eigedomen ligg i. Dersom du leiger ut eigen fritidsbustad i utlandet som du sjølv bruker, er inntil kr av leigeinntektene skattefrie. Dersom leigeinntektene er høgare, er det skatteplikt for 85 prosent av dei inntektene som overstig kr Inntekt frå annan fast eigedom i utlandet fører du i skjemaet «Utleige m.m. av fast eigedom» (RF-1189). Overskot frå utleige skal førast i denne posten. Underskot skal førast i post Sjå «Fast eigedom i utlandet» på side 27 og skatteetaten.no. 3.1 Kapitalinntekter og andre inntekter Om barn sine kapitalinntekter, inkludert eingongserstatning og forsikringsutbetaling for personskade og tap av forsørgjar, sjå «Foreldre og barn» på side Renteinntekt frå bankinnskot o.l. Her fører du renteinntekter frå: innanlandske bankinnskot spareinnskot i innanlandske bustadbyggjelag innskot i fast organiserte innanlandske spareforeiningar innskot på kontoen til verjemålsstyresmakta låne- og spareinnskot i innanlandske samvirkelag eller forbruksforeiningar Dersom du har bankinnskot saman med andre, har banken rapportert inn renteinntekta berre hos ein av dykk. De må derfor sjølve fordele renteinntekta i høve til eigardelane. Ektefellar kan velje ei anna fordeling. Renter frå utanlandske bankinnskot skal du føre i post Andre renteinntekter Posten omfattar renteinntekter frå m.a.: innanlandske fordringar innanlandske leigebuarinnskot innanlandske pantobligasjonar avkastning av indeksobligasjonar (IO) og banksparing med aksjeindeksert avkastning (BMA) andre innanlandske gjeldsbrev obligatoriske låneinnskot i innanlandske samvirkeføretak o.l. avkastning av obligasjons- og pengemarknadsfond Merk deg at gevinst ved innløysing av indeksobligasjonar er skattepliktig i dei tilfella spareordninga er i næring eller gjeld mengde-gjeldsbrev. Slik gevinst er ikkje førehandsutfylt, så du må føre han opp sjølv. Gevinsten utgjer differansen mellom det beløpet du tok imot ved innløysinga, og det du betalte for obligasjonen inkludert gebyr (teikningsgebyr og eventuelt avbrotsgebyr). Renter av for seint utbetalt lønn, pensjon, feriepengar o.a. skal førast i post Rentegodtgjersle ved tilbakebetaling av skatt er ikkje skattepliktig, og skal ikkje førast opp i sjølvmeldinga. Renter av utanlandske fordringar o.l. skal du føre i post Renter som skal skattleggjast ekstra på lån til selskap (RF-1070) Renteinntekter på lån frå personleg skattytar til aksjeselskap, allmennaksjeselskap, likestilt selskap og samanslutning, tilsvarande utanlandsk selskap og deltakarlikna selskap, skal i enkelte tilfelle skattleggjast ekstra (sjå utrekning nedanfor). Ekstraskattlegginga kjem i tillegg til ordinær skatt på renteinntekter (i tillegg til skatt på renteinntekter som du fører i post og ). Beløpet som skal førast i 3.1.3, er faktisk påkomne renter etter skatt som overstig ei utrekna skjerming. Renteinntekta skal reknast ut for kvar enkelt månad og følgje denne formelen: Faktisk påkome rentebeløp Faktisk påkome rentebeløp x skattesats for alminneleg inntekt (om satsar, sjå side 47) Skjermingsfrådrag (lånesaldo x skjermings - renta, sjå nedanfor) = Renteinntekt til ekstraskattlegging Lånesaldoen skal setjast til saldo ved byrjinga av månaden. Lånesaldo ved opptaksdato skal brukast dersom det blir teke opp lån i løpet av kalendermånaden. Når det blir utferda fordring til underkurs, skal lånesaldoen reknast ut frå utferdingskursen. Dersom du har fleire utlån til same selskap, skal ein sjå låna under eitt. Ved utlån til fleire selskap, skal 6 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

7 renteinntekta reknast ut for kvart selskap. For 2013 er skjermingsrenta for alle månadene i året fastsett til 1,1 %. Dersom du leverer sjølvmeldinga elektronisk, kan du bruke hjelpeskjemaet (RF-1070) for å rekne ut renteinntekter som skal skattleggjast ekstra. Utrekninga skjer då automatisk når du fyller inn lånesaldo og påkome rentebeløp for kvar månad. Du finn òg ei tilsvarande hjelpeutrekning på skatteetaten.no Avkastning frå kapitalforsikring Her fører du avkastning som er opptent i 2012 frå sparedelen av kapitalforsikring med garantert avkastning. Beløpet finn du i oppgåva frå forsikringsselskapet. Her fører du òg skattepliktig avkastning utbetalt i 2013 frå kapitalforsikring med investeringsval utan garantert avkastning (Unit Link-forsikring). Beløpet finn du i årsoppgåva dersom forsikringa er teikna i eit norsk forsikringsselskap. Skattepliktig avkastning frå kapitalforsikring, med eller utan garantert avkastning, teikna i selskap utanfor Noreg, skal førast i post Sjå «Livsforsikring» på side 31 og skatteetaten.no Skattepliktig utbytte på aksjar o.l. (RF-1088) Denne posten skal vere førehandsutfylt med aksjeutbytte frå norske aksjeselskap og utanlandske selskap som er registrerte på Oslo Børs, og som du har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for. Det same gjeld renter av eigenkapitalbevis. RF-1088 byggjer på opplysningar frå selskapa, Verdipapirsentralen (VPS) og opplysningar som du sjølv har gitt til Skatteetaten. Du må kontrollere denne oppgåva før du gjer deg ferdig med sjølvmeldinga. Dersom du gjer endringar i oppgåva, er du pliktig til å levere denne innan fristen for levering av sjølvmeldinga. Sjå «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer. Dersom utbytteopplysningane i RF-1088 er feil eller det står «ukjent» i oppgåva, må du korrigere tala som er feil eller mangelfulle, og føre rett skattepliktig beløp i post i sjølvmeldinga. Dersom du endrar beløpet i post i sjølvmeldinga, må du levere sjølvmeldinga og kan ikkje nytte deg av leveringsfritak. Du bør òg ta kontakt med selskapet og gjere dei merksame på feilen. I rettleiinga til RF-1088 er det gitt meir informasjon om korleis skattepliktig utbytte skal reknast ut, og enkelte reknedøme. Dersom du oppdagar feil i RF-1088, kan du få hjelp til å rekne ut rett skattepliktig utbytte dersom du leverer RF-1088 på altinn.no. I løpet av tre til fire dagar får du ei oppdatert oppgåve. Den oppdaterte oppgåva kan du bruke når du fyller ut sjølvmeldinga. Dersom du har aksjar eller eigenkapitalbevis og ikkje har motteke RF-1088, skal du føre aksjeutbytte/renter i post Sjå «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer Skattepliktig utbytte på partar i aksjefond Posten er førehandsutfylt med opplysningar som Skatteetaten har motteke frå forvaltingsselskapa. Dette er utbytte på partar frå norske aksjefond og enkelte utanlandske aksjefond. For partar i aksjefond som du eigde per 31. desember 2013, er det utbytte etter frådrag for eventuell skjerming som er skattepliktig, og som står i denne posten. Dersom du har motteke utbytte på part i utanlandske aksjefond og dette ikkje er førehandsutfylt i denne posten, fyller du ut og legg ved skjemaet «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059) på papir. Skjemaet finn du på skatteetaten.no eller altinn.no. Du kan òg få skjemaet på skattekontoret. Leverer du elektronisk, finn du skjemaet i tilknyting til posten eller i vedleggsoversikta. Utbytte frå utfylt RF-1059 fører du i post I slike tilfelle har du ikkje leveringsfritak og må levere sjølvmeldinga. Sjå «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer. Avkastning av partar i norske obligasjons- og pengemarknadsfond skal førast i post Skattepliktig utbytte som ikkje er ført i post eller Anna skattepliktig utbytte frå aksjar o.a. (RF-1059) Her fører du anna skattepliktig aksjeutbytte o.a. som ikkje står i post eller Her fører du mellom anna utbytte frå utanlandske selskap som ikkje er registrerte på Oslo Børs. Her fører du òg utbytte frå norske og utanlandske aksjefond som ikkje er førehandsutfylt i Du kan rekne ut skattepliktig utbytte og eventuelt skjermingsfrådrag i skjemaet «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059). (Skjermingsfrådraget reduserer skatten på utbyttet du har motteke). Sjå rettleiinga RF om reglane og utfyllinga. RF-1059 skal leverast saman med sjølvmeldinga. Skjemaet finn du på skatteetaten.no eller altinn.no. Du kan òg få skjemaet på skattekontoret. Anna skattepliktig utbytte frå aksjar o.a. (der RF-1088 eller RF-1059 ikkje skal leverast). Dersom du har aksjar som du skulle ha levert RF-1059 for, kan du sleppe å levere RF-1059 dersom du ikkje krev skjermingsfrådrag eller legg ved ei utrekning som viser skattepliktig utbytte. Sjå meir om skattlegging av aksjar og aksjeskjema under temaet «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer Skattepliktig gevinst ved sal av aksjar o.l. (RF-1088) Denne posten skal vere førehandsutfylt med netto aksjegevinst frå norske aksjeselskap og utanlandske selskap som er registrerte på Oslo Børs, og som du har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for. Det same gjeld for eigenkapitalbevis. RF-1088 byggjer på opplysningar frå selskapa, Verdipapirsentralen (VPS) og opplysningar som du sjølv har gitt til Skatteetaten. Du må kontrollere denne opp gåva før du gjer deg ferdig med sjølvmeldinga. Dersom du gjer endringar i oppgåva, er du pliktig til å levere denne innan fristen for levering av sjølvmeldinga. Sjå «Aksjar o.l.» på side 19. Dersom beløpet i RF-1088 er feil eller det står «ukjent», må du korrigere tala som er feil eller mangelfulle, og føre korrekt skattepliktig gevinst i post i sjølvmeldinga. Dersom du endrar beløpet i post i sjølvmeldinga, må du levere sjølvmeldinga. Du kan ikkje nytte deg av leveringsfritak. Dersom du oppdagar feil i RF-1088, kan du få hjelp til å rekne ut rett skattepliktig gevinst dersom du leverer RF-1088 på altinn.no. I løpet av tre til fire dagar får du ei oppdatert oppgåve. Dersom den oppdaterte oppgåva viser endra skattepliktig beløp, må du sjølv føre dette beløpet i sjølvmeldinga. I rettleiinga til RF-1088 finn du meir informasjon om korleis skattepliktig gevinst skal reknast ut, og nokre døme på dette. Dersom du har aksjar eller eigenkapitalbevis og ikkje har motteke RF-1088, skal du føre netto aksjegevinst i post og fylle ut skjema RF Sjå meir om skattlegging av aksjar og X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X 3.1 X.X.X X.X.X

8 aksjeskjema under tema «Aksjar o.l.» på side 19 og på skatteetaten.no/aksjer Skattepliktig gevinst ved sal av partar i verdipapirfond Denne posten omfattar skattepliktig gevinst ved innløysing, sal eller annan realisasjon av partar i verdipapirfond (t.d. aksjefond, obligasjonsfond, rentefond og kombinasjonsfond). Partseigarar i norske og enkelte utanlandske verdipapirfond som har realisert partar i 2013, får ei realisasjonsoppgåve frå forvaltingsselskapet eller Verdipapirsentralen. Realisasjonsoppgåva inneheld opplysningar om skattepliktig gevinst/tap som gir frådragsrett. Sum skattepliktig gevinst er førehandsutfylt i denne posten dersom forvaltingsselskapet eller Verdipapirsentralen har innrapportert beløpet til Skatteetaten. Du må kontrollere beløpa og rette opp eventuelle feil. Dersom gevinsten ikkje er førehandsutfylt i sjølvmeldinga, fører du sjølv beløpet i post Gevinst/tap ved realisasjon av partar i dei fleste utanlandske verdipapirfond er ikkje førehandsutfylt. Du må då fylle ut og levere skjemaet «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059) og føre gevinst i post og tap i post Skjemaet finn du på skatteetaten.no/skjema eller altinn.no. Du kan òg få skjemaet frå Skatteetaten Skattepliktig gevinst ved sal av aksjar o.l. (RF-1059) Her fører du andre skattepliktige gevinstar på aksjar o.l. enn dei som skal førast i post eller 3.1.9, m.a.: aksjar/eigenkapitalbevis i norske og utanlandske selskap som du ikkje har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for (Dette gjeld òg gevinst på aksjar i selskap som er oppløyste i 2013.) partar i utanlandske verdipapirfond der gevinsten ikkje inngår i det førehandsutfylte beløpet i post obligasjonar Ved realisasjon av aksjar i utanlandske selskap, eller aksjar/eigenkapitalbevis i norske selskap som du ikkje har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for, skal du fylle ut og levere «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059). Om utrekning av gevinstar, sjå rettleiinga RF-1072 og skatteetaten.no/aksjer. Det er ikkje utarbeidd noko eige skjema for gevinst ved sal av obligasjonar og andre finansielle instrument. Du må på førespurnad kunne leggje fram dokumentasjon på og utrekning av gevinst ved sal av obligasjonar og andre finansielle instrument. Sjå meir om skattlegging av aksjar og aksjeskjema under temaet «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer Inntekter frå utlandet Her fører du alle inntekter i utlandet som er skattepliktige til Noreg, og som ikkje skal førast i andre postar. Dette gjeld m.a. renter av utanlandske bankinnskot, ihendehavarobligasjonar, partar i utanlandske obligasjonsfond og uteståande fordringar på utanlandske skuldnarar. Inntekt frå utanlandske selskapspartar som ikkje er næringsinntekt, skal òg førast her. Gevinst ved sal eller annan realisasjon av fast eigedom i utlandet skal førast her når gevinsten er skattepliktig til Noreg. Sjå «Fast eigedom i utlandet» på side 27. Du skal føre opp innskot og renter i utanlandsk bank og BSU-sparing i eit anna EØS-land i skjemaet «Bankinnskot i utlandet» (RF-1231), skatteetaten.no/skjema. Her fører du òg opp skattepliktig årleg avkastning frå kapitalforsikring teikna i eit anna EØS-land. Skattepliktig avkastning ved utbetaling frå kapitalforsikring med investeringsval utan garantert avkastning (Unit Link-forsikring) frå selskap i eit anna EØS-land skal òg førast her. Skatteetaten kan be om dokumentasjon. Om utrekning av avkastninga, sjå «Livsforsikring» på side 31. Om særreglar for livsforsikring (kapitalforsikring) som er teikna i eit selskap i eit anna EØS-land før 1. januar 2004, sjå «Livsforsikring» på side 31. Dersom ei livsforsikring (kapitalforsikring) med eller utan garantert avkastning er teikna i eit forsikringsselskap utanfor EØS-området, skal heile det utbetalte beløpet førast her (gjeld berre for kontraktar inngått etter 1. januar 1986). Inntekt frå fast eigedom i utlandet skal førast i post Skattepliktig inntekt fører du i post Anna inntekt Her fører du all anna skattepliktig innanlandsk inntekt som ikkje er med i postane ovanfor, m.a.: Skattepliktige gevinstar (om skattefrie gevinstar, sjå post 1.5.2) og finnarlønn. Gevinst ved sal (realisasjon), bortfall og innløysing av opsjonar utanfor arbeidsforhold og gevinst ved sal (realisasjon) av andre verdipapir. Underkurs ved innfriing av fastrentelån før bindingstida går ut. Valutagevinstar. Gevinst ved realisasjon av bitcoins. Renter av for seint utbetalt lønn, pensjon, feriepengar osv. Inntektsføring av negativ saldo eller positiv gevinst- og tapskonto. Renter som du fekk frådrag for i 2012, og som forfall til betaling i 2013 utan at dei blei betalte, sjå post Dersom rentene blir betalte seinare, skal du trekkje dei frå det året du betaler dei. Det som er nemnt ovanfor, gjeld ikkje for rentekostnader i næringsverksemd. Utrekna gevinst på aksjar og partar i selskap o.l. ved opphøyr av skatteplikt som busett i Fordel ved vederlagsfri bruk av andre sine eigedelar (utanom arbeid eller verksemd). Om gevinst og tap på valuta, sjå artikkelen «Valutagevinst og -tap ved lån i fremmed valuta» på skatteetaten.no. Du skal opplyse om inntekter knytte til næringsverksemd, i næringsoppgåva dersom du har plikt til å levere ei slik oppgåve. 8 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

9 Frådragspostar Hugs at dersom du skal få frådrag for betalingar på kr eller meir, må betalinga skje via bank. Betaler du kontant, har du altså ikkje rett til å få frådrag dersom betalinga utgjer kr eller meir. Krev du frådrag for løpande ytingar, f.eks. husleige for pendlarar, gjeld beløpsgrensa for den samla betalinga for året under eitt. For at du ikkje skal miste frådragsretten, er det derfor viktig at du betaler via bank. 3.2 Frådrag i tilknyting til arbeidsinntekt o.l Minstefrådrag i eiga inntekt Minstefrådraget er eit standardfrådrag i lønn, pensjon og liknande inntekt. Dersom dei faktiske kostnadene knytte til arbeid og liknande er høg are enn minstefrådraget, kan du krevje frådrag for desse i staden for minstefrådraget, sjå post Minstefrådraget blir rekna ut automatisk. Du treng derfor ikkje å rette frådraget dersom du endrar utrekningsgrunnlaget for frådraget, til dømes når du må gi opp lønnsinntekt som ikkje er førehandsutfylt. Sjå òg «Minstefrådraget utrekning» på side 33 og på skatteetaten.no/minstefradrag Faktiske kostnader Denne posten er eit alternativ til post og skal brukast når dei faktiske kostnadene dine knytte til arbeidet er høgare enn minstefrådraget. I den elektroniske løysinga skal kostnadene spesifiserast i post Skatteetaten kan krevje at du på førespurnad dokumenterer/sannsynleggjer kostnadene. Døme på kostnader som kan trekkjast frå i staden for minstefrådraget, er kostnader til arbeidsklede (når slitasjen på kleda er ekstra stor) eller uniform bruk av heimekontor faglitteratur flytting ved overtaking av stilling reise utan overnatting ved jobbintervju frivillig sjuke- og ulykkesforsikring (avgrensa til kr 700, ektefellar kan til saman ikkje krevje høgare frådrag enn kr 700) kost på tenestereiser utan overnatting (meirkostnader til kost og losji på tenestereiser med overnatting skal ikkje førast her, men i post 3.2.7) kost ved fråvær frå heimen på 12 timar eller meir utan overnatting i samband med overtid, vakter, lang reise fram og tilbake til arbeidet osv. oppdragstakaren sin premie til frivillig trygd i dei første 16 dagane stadfortredar (vikar) transport på tenestereiser/yrkesreiser vedlikehald/ajourhald av utdanning verktøyhald Underskot på godtgjersle frå arbeidsgivar til dekning av slike kostnader inngår òg i post Minstefrådrag i ektefelletillegg Det blir rekna ut eit eige minstefrådrag av beløpet i post Minstefrådraget utgjer 26 prosent av ektefelletillegget, men kan ikkje overstige kr Minstefrådraget skal heller ikkje setjast lågare enn kr 4 000, med mindre ektefelletillegget er lågare. Det blir heller ikkje gitt særskilt minstefrådrag for ektefelletillegg når dette er skattefritt Minstefrådrag i inntekta til barn Det blir rekna ut eit eige minstefrådrag i den skattepliktige lønnsinntekta til barn ført opp i post Dersom du har fleire barn som er 12 år eller yngre (fødde i 2001 eller seinare) som har hatt lønnsinntekt, skal det reknast ut minstefrådrag i lønnsinntekta for kvart barn. Dersom inntekta til barn er fordelt mellom foreldra, blir minstefrådraget i lønnsinntekta rekna ut før fordeling, og blir deretter fordelt mellom foreldra. Om utrekning av minstefrådrag i lønnsinntekt, sjå «Minstefrådraget utrekning» på side Minstefrådrag i barnepensjon Dersom du er 17 år eller eldre (fødd i 1996 eller tidlegare) og mottek barnepensjon, har du krav på eit eige minstefrådrag i barnepensjonen som er ført i post og/eller post Minstefrådraget kjem i tillegg til minstefrådrag i eventuell lønnsinntekt. Frådraget blir rekna ut som for annan pensjon, sjå «Minstefrådraget utrekning» på side 33. Foreldre som mottek pensjon for barn som i 2013 er 16 år eller yngre (fødde i 1997 eller seinare), får eit eige minstefrådrag rekna ut av beløpet i post Dersom beløpet gjeld fleire barn, blir det gitt minstefrådrag i barnepensjonen for kvart av dei. Minstefrådraget blir rekna ut av heile barnepensjonen uavhengig av korleis ektefellane har fordelt han mellom seg i sjølvmeldinga. Minstefrådraget blir deretter fordelt mellom ektefellane i same forhold som barnepensjonen er fordelt mellom dei. Om fordeling av barn sine inntekter o.l., sjå «Foreldre og barn» på side Meirkostnader til kost og losji o.l. ved opphald utanfor heimen Dersom du av omsyn til arbeidet må bu utanfor heimen, har du krav på frådrag for meirkostnader på grunn av fråværet dersom du har dekt kostnadene sjølv. Du blir ikkje rekna for å bu utanfor heimen dersom fråværet om natta berre kjem av opphald på arbeidsplassen i inntil to døgn (til og med 48 timar), og dette inngår som ein del av den ordinære arbeidstida di, t.d. ved skiftarbeid, arbeid på mobil arbeidsstad og samanhengande vakter. Frådrag for meirkostnader til kost ved slike opphald blir gitt med opp til kr 82 per dag og berre når fråværet frå heimen er på 12 timar eller meir. Frådraget inngår i minstefrådraget i post 3.2.1, eller i post dersom minstefrådraget ikkje blir brukt. Meirkostnader til kost Du får frådrag for kostnader til kost ved arbeidsopphald utanfor heimen. Du kan velje om du vil krevje frådrag for faktiske kostnader, eller om frådraget skal reknast ut etter eigne satsar, sjå nedanfor. Det er derimot ein føresetnad for å få frådrag etter sats at du sjølv har dekt kostnadene fullt ut. Frådrag for faktiske kostnader Dersom du krev frådrag for faktiske kostnader til kost, må du på førespurnad frå Skatteetaten kunne dokumentere/sannsynleggjere kostnadene. Du skal ikkje sende inn slik dokumentasjon før Skatteetaten ber om det. Dersom kostnadene blir rekna som pendlarkostnader, skal frådraget reduserast med kr 80 per døgn for kostsparing i heimen. Sjå «Pendlarar» på side 35. Du kan i tillegg krevje frådrag for småutgifter med kr 80 per døgn. Næringsdrivande skal føre frådraget i denne posten dersom kostnadene blir rekna som X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X 3.2 X.X.X X.X.X X.X.X

10 pendlarkostnader. Kostnader som er komne på i næringsverksemd, skal førast i rekneskapen basert på originalbilag. Frådragssatsar kost innanlands Dersom du har dekt alle kostnadene til kost sjølv, og du ikkje krev frådrag for faktiske kostnader, skal frådraget reknast ut etter desse satsane per døgn: opphald på hotell når frukost ikkje inngår i prisen for rommet kr 670 opphald på hotell når frukost inngår i prisen for rommet kr 603 opphald på pensjonat o.l. (utan eiga kokemoglegheit) kr 295 opphald på hybel/brakke (med kokemoglegheit) og privat overnatting kr 192 Småutgifter, kr 80 per døgn, er inkluderte i satsane. Dersom du krev frådrag for høgare beløp enn kr 192, må du kunne sannsynleggjere typen bustad. Med «sannsynleggjere» meiner ein ei oppstilling som minst skal innehalde dato for avreise og heimkomst, namnet på overnattingsstaden og om det er hotell, pensjonat eller liknande. Dersom kostnadene er høgare enn satsane ovanfor, får du frådrag for kostnader du kan dokumentere. Har du hatt heilt eller delvis fri kost, får du berre frådrag for kostnader du kan dokumentere. Frådragssatsar kost utanlands Dersom du kan sannsynleggjere at du har budd på hotell på utanlandsreise, får du frådrag etter satsen som gjeld for dette landet etter særavtale for reiser utanlands for staten si rekning. Staten sine satsar for kostgodtgjersle blir reduserte med 25 prosent frå og med det 29. døgnet ved lengre samanhengande opphald på same oppdragsstad. Dersom du ikkje kan sannsynleggjere å ha budd på hotell, får du frådrag etter pensjonat- eller hybel-/brakkesatsen etter same reglar som gjeld innanlands. Fråværsdøgn Du har krav på frådrag for det faktiske talet på døgn du har vore borte frå heimen. Dersom du bur utanfor heimen heile året, blir talet på fråværsdøgn vanlegvis rekna ut slik: utan laurdagsfri: 280 døgn fri annankvar laurdag: 255 døgn fri kvar laurdag: 240 døgn (280 dagar er 6-dagarsveke, 255 er vekselvis 5-dagars- og 6-dagarsveke, 240 dagar er 5-dagarsveke). Dersom du ikkje reiser heim kvar veke, må talet på fråværsdøgn aukast tilsvarande. Dersom du òg reiser heim midt i veka og overnattar heime til neste dag, må talet på fråværsdøgn reduserast tilsvarande. Meirkostnader til kost ved besøksreiser til heimen Du kan krevje eit eige frådrag for meirkostnader til kost ved besøksreiser til heimen dersom du har fri kost på arbeidsstaden. Frådraget gjeld når besøksreisa ikkje medfører overnatting, men varer i seks timar eller meir, og du faktisk har kjøpt mat undervegs som ikkje er dekt av arbeidsgivar. Frådraget blir gitt med opptil kr 82 kvar veg. Har du ikkje fri kost på arbeidsstaden, har du krav på frådrag for faktiske kostnader eller etter satsar etter reglane som er forklart over, også for den tida som går med til reisa. Det same gjeld dersom du overnattar eller reisa varer i meir enn seks timar. Meirkostnader til losji Dersom du må bu utanfor heimen på grunn av arbeidet, får du som regel berre frådrag for meirkostnader som du kan dokumentere. Bur du i brakke eller campingvogn som du sjølv eig, får du frådrag etter ein sats på kr 55 per døgn. Næringsdrivande skal føre kostnader til losji i denne posten dersom kostnadene blir rekna som pendlarkostnader. Dersom kostnaden er komen på i næringsverksemd, skal han førast i rekneskapen. Vilkåra for å bli rekna som pendlar finn du under temaet «Pendlarar» på side 35. Verkeleg heim i eit anna EØS-land Personar som på grunn av arbeidet sitt i Noreg må bu utanfor heimen sin i eit anna EØS-land, og som pendlar til heimen i utlandet, kan krevje frådrag for meirkostnader til kost, losji og småutgifter i samband med arbeidsopphaldet. Dersom du krev standardfrådrag for utanlandsk arbeidstakar (sjå post 3.3.7), inngår kostnadene der og kan ikkje trekkjast frå særskilt. Sjå «Rettledning for utenlandske arbeidstakere og selvstendig næringsdrivende» på skatteetaten.no/selvangivelse-utenlandsk. Underskot på utgiftsgodtgjersle til kost og/ eller losji Underskot på motteken utgiftsgodtgjersle i lønt arbeid skal førast i post Underskot oppstår når godtgjersla ikkje dekkjer meirkostnadene dine til kost og/eller losji. Dersom du ikkje kan dokumentere dei samla meirkostnadene dine til kost ved å bu utanfor heimen, kan du ved utrekninga leggje til grunn at kostnaden utgjer kr 192 per døgn for all slik utbetalt godtgjersle i året. Frådrag for større underskot krev at du på førespurnad kan dokumentere kostnaden for alle fråværsdøgna. Ver merksam på at underskot på godtgjersle til kost på tenestereiser utan overnatting skal førast i post 3.2.2, dersom du ikkje krev minstefrådrag. Dersom du krev minstefrådrag, inngår underskotet der Frådrag for reise mellom heim og fast arbeidsstad (arbeidsreiser) Du får frådrag for reiser mellom heim og fast arbeidsstad (arbeidsreiser) ut frå ein utrekna reiseavstand i kilometer. Reiseavstanden blir som hovudregel rekna ut med utgangspunkt i kortaste strekning langs bilveg eller med rutegåande transportmiddel (bortsett frå fly). Det blir gitt frådrag med kr 1,50 per km. Dersom den samla reiseavstanden, medrekna besøksreiser (sjå post 3.2.9), er på over km, er satsen i utgangspunktet kr 0,70 per km for det talet på kilometer som overstig km. Frådraget er avgrensa til den delen av beløpet som overstig kr (eigendelen). I praksis vil det seie at om du reiser tur-retur heimen og den faste arbeidsstaden fem dagar i veka, og den daglege avstanden overstig 40 km (tur-retur), kan du ha krav på reisefrådrag. Ved kortare reiseavstand kan du òg ha krav på frådrag dersom du har hatt fleire enn 230 reiser i året (tur/ retur), eller har krav på frådrag for besøksreiser ved opphald utanfor heimen (pendlaropphald), sjå post Sjå «Arbeidsreiser/yrkesreiser» på side 19 og skatteetaten.no/reisefrådrag Frådrag for reisekostnader ved besøk i heimen (besøksreiser) Dersom du må bu utanfor heimen på grunn av arbeidet, kan du få frådrag for reisekostnader ved besøk i heimen (besøksreiser). Frådraget blir gitt etter dei same reglane og satsane som for arbeidsreiser, sjå post 3.2.8, med eitt unnatak: Har du brukt fly ved besøksreisa, kan du i staden for avstandsfrådraget (kr 1,50/0,70 per km) krevje frådrag for kostnader til flybillett. Du må kunne dokumentere kostnad ene dersom Skatteetaten ber om det. Krev du frådrag for flyreisa, skal frådraget førast i rubrikken for bompengar og ferjekostnader, sjå «Arbeidsreiser/yrkesreiser» på side 19. I tillegg kan du krevje avstandsfrådrag for resten av reisa. 10 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

11 FRÅDRAGSPOSTAR Frådraget for besøksreiser er avgrensa til den delen av beløpet som overstig kr Frådrag for besøksreiser og arbeidsreiser blir rekna under eitt. Personar som på grunn av arbeidet sitt i Noreg må bu utanfor heimen sin i eit anna EØS-land, og som pendlar til heimen i utlandet, kan krevje frådrag for besøksreiser til heimen. Dersom du krev «standardfrådrag for utanlandsk arbeidstakar» (sjå post 3.3.7), inngår kostnadene der og kan ikkje trekkjast frå særskilt. Sjå «Rettledning for utenlandske arbeidstakere og selvstendig næringsdrivende» på skatteetaten.no Foreldrefrådrag (kostnader til barnehage m.m.) Har du barn som er 11 år eller yngre (fødde i 2002 eller seinare), kan du krevje foreldrefrådrag for kostnader til pass og stell av barn som bur heime (kostnader til dagmamma, barnehage, skulefritidsordning osv.). Du kan krevje frådrag for opphaldskostnader, men ikkje for utgifter til kost (matpengar). Du kan òg krevje foreldrefrådrag for kostnader i samband med eldre barn dersom barnet har særleg behov for omsorg og pleie, t.d. fordi barnet treng kontinuerleg tilsyn på grunn av nedsett funksjonsevne. Forholdet må dokumenterast med attest frå lege, barnevern eller liknande. Kostnadene må òg kunne dokumenterast. Du kan ikkje krevje frådrag for utgifter du har til forsørging eller tilsyn av foreldre eller andre slektningar. Frådraget er avgrensa til kr for eitt barn frådragsgrensa aukar med kr for kvart barn utover det første du har som er under 12 år, eller som er eldre, men har behov for tilsyn. I den grad meirkostnader til tilsyn på grunn av barn sin sjukdom eller annan varig veikskap ikkje kjem til frådrag på grunn av beløpsavgrensinga, kan dei trekkjast frå som særfrådrag for store sjukdomskostnader i visse tilfelle. For 2013 kan du berre krevje særfrådrag for tilsynsutgifter dersom du har fått særfrådrag for store sjukdomskostnader for barnet både for 2010 og Sjå post om vilkåra for særfrådrag for store sjukdomskostnader. Som kostnader reknar ein òg ekstra reisekostnader til og frå barnehage m.m. Dersom du bruker bil, blir kostnaden rekna ut til kr 1,50 per km. Skjer transporten i samband med køyring til og frå arbeidsstaden, eventuelt i samband med yrkeskøyring, er det berre frådragsrett for ekstrakøyringa (ekstra reiselengd). Dersom du bruker rutegåande transportmiddel, skal kostnadene setjast til meirkostnadene ved å bruke slikt transportmiddel. Kostnadene må reduserast med eventuell skattefri stønad til barnetilsyn. Ein eventuell stønad står i kode 245 i oppgåva frå NAV (pensjonsoppgåva). Kontantstøtte reduserer ikkje frådraget. Adoptivbarn og fosterbarn som du ikkje mottek fosterheimsgodtgjersle for, blir òg rekna som eigne barn. Ektefellar og sambuarar med felles barn kan sjølve velje korleis dei vil fordele frådraget mellom seg. Om fordeling av frådraget, sjå «Foreldre og barn» på side 29 og skatteetaten.no/foreldrefradrag Fagforeiningskontingent Betalt kontingent kan trekkjast frå med opp til kr 3 850, eller med ein forholdsmessig del av beløpet dersom fagforeiningskontingenten berre er betalt for ein del av året. Kontingenten skal stå i lønns- og trekkoppgåva, kode 311. Kontingent til arbeidsgivarforeining eller landsomfattande yrkes- og næringsorganisasjon som gir rett til frådrag, skal førast som frådrag i næringsrekneskapen, ikkje i post Det blir ikkje gitt frådrag for kontingent til arbeidsgivarforeining og landsomfattande yrkes- og næringsorganisasjon dersom du har kravd frådrag for fagforeiningskontingent. Frådrag for kontingent til arbeidsgivarforeining er avgrensa oppover til to promille av samla utbetalt lønn. Frådrag for kontingent til landsomfattande yrkes- og næringsorganisasjon blir gitt med opptil kr eller med opp til to promille av samla utbetalt lønn. Sjå skatteetaten.no/fagforeningsfradrag Premie til pensjonsordning i arbeidsforhold Beløpet står i lønns- og trekkoppgåva, kode 312. Du får frådrag for premie til m.a. kommunal pensjonsordning Noregs Bank si pensjonskasse pensjonsordning etter føretakspensjonslova pensjonsordning etter innskotspensjonslova pensjonsordning i statleg bedrift Statens pensjonskasse tariffesta pensjon Særskilt frådrag for sjøfolk Beløpet blir rekna ut av inntekta i post og utgjer 30 prosent av denne summen. Maksimalt frådrag er kr Sjå skatteetaten.no/fisker-sjofolk Særskilt frådrag for fiskarar og fangstmenn Det blir gitt særskilt frådrag med inntil 30 prosent av utrekningsgrunnlaget i post 290 i «Fiske» (RF-1213). Vilkåra for frådraget står i rettleiinga til skjemaet. Maksimalt frådrag er kr Sjå skatteetaten.no/fisker-sjofolk. Dersom du oppfyller vilkåra for særskilt frådrag for fiskarar og fangstfolk og særskilt frådrag for sjøfolk i same inntektsår, blir dei særskilde frådraga rekna ut kvar for seg. Samla frådrag kan likevel ikkje overstige kr Kapitalkostnader og andre frådrag Gjeldsrenter Du får vanlegvis frådrag for alle renter som er påkomne i inntektsåret. Kostnader ved låneopptak, medrekna etableringsgebyr, blir likestilte med renter. Renter som har forfalle, men ikkje er betalte i 2013, kan du ikkje krevje frådrag for (med mindre dei inngår i bokføringspliktig verksemd). Slike misleghaldne renter får du først frådrag for det året du betaler dei. For studielån i Lånekassen blir det berre gitt frådrag for renter som er betalte. Hugs å føre opp renter av eventuell gjeld til privatpersonar og arbeidsgivar. Du kan òg trekkje frå betalte forseinkingsrenter av gjeldsrenter og renter og kostnader ved kredittkjøp. For kredittkjøp gjeld visse formelle vilkår og avgrensingar i storleiken på frådraget. Du kan ikkje føre opp forskotsbetalte renter for 2014 eller seinare år. Det same gjeld ettergitte renter. Rentefordelen ved rimeleg lån i arbeidsforhold kjem til frådrag i denne posten, i tillegg til dei faktiske rentene. Rentebeløpet inkludert rentefordelen vil normalt vere førehandsutfylt. Rentefordelen er skattepliktig som lønn, sjå post Du kan ikkje trekkje frå rentetillegg på restskatt (gjeld ikkje forseinkingsrenter). I tilfelle der fleire har lån saman og banken innrapporterer beløpet på berre éin av låntakarane, må låntakarane sjølve fordele frådraget etter ansvarsforhold. Ektefellar kan likevel velje ei anna fordeling. X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X

12 Om frådrag for gjeld og gjeldsrenter for personar med fast eigedom i utlandet, sjå «Fast eigedom i utlandet» på side 27. Sjå skatteetaten.no/rentefradrag Gjeldsrenter utlandet Renter på lån i utlandet skal dokumenterast. Om frådrag for gjeld og gjeldsrenter for personar med fast eigedom i utlandet, sjå «Fast eigedom i utlandet» på side Føderådsytingar utanfor jord- og skogbruk o.l. Føderåd Her frådragsfører du dei ytingane dine som er knytte til fast eigedom utanfor jord- og skogbruk, dvs. verdien av burett, naturalytingar og eventuelle kontantar som er utbetalte i samsvar med avtale om føderåd (kår). Merk deg at du skal inntektsføre buretten i «Utleige m.m. av fast eigedom» (RF-1189). Kostnader til forsikringar og vedlikehald osv. på bustaden skal førast i det same skjemaet. Underhaldsbidrag Det er ikkje frådragsrett for betalt barnebidrag o.l. (Desse er heller ikkje skattepliktige for mottakaren, sjå post ) Regelmessige underhaldsbidrag til fråseparert eller tidlegare ektefelle gir rett til frådrag. Underhaldsbidrag som er betalte gjennom NAV Innkrevjing, står i oppgåva frå NAV. Det er berre underhaldsbidrag som gir rett til frådrag, som skal førast i post Det er ikkje frådragsrett for underhaldsbidrag som er betalt som eit eingongsbeløp. Skatteetaten kan krevje at du dokumenterer underhaldsbidrag du har betalt direkte til bidragsmottakar, men du treng ikkje sende inn doku mentasjon med mindre Skatteetaten ber om det. Sjå skatteetaten.no/underholdsbidrag Del av kostnader i bustadselskap (burettslag og bustadaksjeselskap) og i bustadsameige Beløpet står i oppgåva frå bustadselskapet eller bustadsameiget. Partseigarar/bustadsameigarar som ikkje har fått oppgåve, kan få dei nødvendige opplysningane frå styret i selskapet/sameiget eller frå rekneskapsføraren. Dersom du leiger ut bustad i eit bustadselskap (burettslag og bustadaksjeselskap) eller bustadsameige som fører til at bustaden skal rekneskapsliknast, skal du ikkje føre din del av kostnadene til selskapet/sameiget her. Eit eventuelt førehandsutfylt beløp skal då strykast og førast i «Utleige m.m. av fast eigedom» (RF-1189). Sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side Frådragsgivande innbetaling til individuell pensjonsordning (IPS) Det blir gitt frådrag for premie, innskot og administrasjonskostnader knytte til individuell pensjonsavtale etter Lov om individuell pensjonsordning (IPS). Det samla frådraget kan ikkje overstige kr Tap ved sal o.a. av bustad, fritidseigedom, tomt og annan fast eigedom Sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side 22 om frådrag for tap. Tap ved sal o.a. av eigedom i utlandet skal òg førast i post når tapet gir rett til frådrag i Noreg, sjå «Fast eigedom i utlandet» på side Andre frådrag Spesifiser kva du krev frådrag for. Posten skal m.a. brukast til Gåver til visse frivillige organisasjonar og trus- og livssynssamfunn Du kan få frådrag for pengegåver til visse frivillige organisasjonar o.l. med opp til kr Frådragsordninga gjeld òg for pengegåver til utanlandske organisasjonar o.l. innanfor EØS-området. Frådragsretten gjeld òg for gåver til Den norske kyrkja og den alminnelege statskyrkja i eit EØS-land. Vilkåra for frådragsrett er at gåva/gåvene til kvar enkelt organisasjon er på minst kr 500 i løpet av inntektsåret, og at organisasjonen har innrapportert beløpet. Sjå skatteetaten.no/organisasjonsgave. Norske organisasjonar o.l. må ha gitt opplysningar om gåva til Skatteetaten i maskinleseleg form til fastsette fristar. Dersom gåvebeløpet ikkje er førehandsutfylt i sjølvmeldinga, må du be gåvemottakaren om å sende dei nødvendige opplysningane til Skatteetaten. Dersom du saman med andre har gitt ei gåve til frivillige organisasjonar o.l. og meiner at beløpet som er innrapportert på deg, er feil, må du be organisasjonen om å gjere ei ny innrapportering i samsvar med din forholdsmessige del av gåvebeløpet. Gåver til utanlandske gåvemottakarar er ikkje førehandsutfylte i sjølvmeldinga. For slike gåver må du sjølv føre opp gåvebeløpet under post som «Gåver gitt til organisasjonar i utlandet» og gi opplysningar om namnet på organisasjonen. På førespurnad må du kunne leggje fram kvittering frå organisasjonen, som skal innehalde opplysningar om namnet ditt, adressa, norsk fødselsnummer/organisasjonsnummer og gåvebeløpet i norske kroner. Det er få utanlandske organisasjonar o.a. innanfor EØS-området som er godkjende og kjem inn under gåvefrådragsordninga for Lista over godkjende organisasjonar står på skatteetaten.no. Tilskot til forsking og yrkesopplæring Du kan få frådrag for tilskot til institutt som med medverknad frå staten driv vitskapleg forsking. Det blir òg gitt frådrag for tilskot til yrkesopplæring som kan ha noko å seie for verksemda di. Frådrag utover kr er avgrensa til 10 prosent av den alminnelege inntekta di før særfrådrag og før frådrag for tilskotet. Du finn ei liste over godkjende institutt på skatteetaten.no. Indeksobligasjonar og banksparing med aksjeindeksert avkastning (IO og BMA) Du får frådrag for etableringskostnader (teikningsgebyr). Frådraget blir gitt når spareordninga er avslutta. Eit eventuelt avbrotsgebyr som kjem av at spareordninga blir avslutta før bindingstida er ute, blir rekna som tap og gir normalt ikkje grunnlag for frådrag, bortsett frå når spareforma er i næring eller gjeld mengdegjeldsbrev. Utanfor næring kan avbrotsgebyr likevel avreknast mot ei eventuell positiv avkastning. Tap ved innløysing av indeksobligasjonar gir berre rett til frådrag dersom obligasjonen er eit mengdegjeldsbrev eller spareforma er i verksemd. Slikt tap er ikkje førehandsutfylt i sjølvmeldinga, og du må sjølv rekne ut eventuelle tap. Du har eit tap dersom det beløpet du fekk ved innløysing, er lågare enn det du betalte for obligasjonen inkludert gebyr (teikningsgebyr og eventuelt avbrotsgebyr). Standardfrådrag for utanlandske arbeidstakarar Utanlandske arbeidstakarar som er skattepliktige til Noreg for lønnsinntekt utan å vere skattemessig busette her, kan krevje standardfrådrag. Utanlandske arbeidstakarar som oppheld seg i Noreg så lenge at dei blir skattemessig busette, kan berre krevje standardfrådrag dei to første inntektsåra dei blir rekna som skattemessig busette. Ein person blir skattemessig busett etter norsk intern rett frå det året opphald i Noreg overstig 183 dagar i løpet av ein periode på 12 månader eller 270 dagar i løpet av ein periode på 36 månader. Frådraget er 10 prosent av brutto arbeidsinntekt og maksimalt kr Dersom 12 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

13 FRÅDRAGSPOSTAR ein bruker standardfrådrag, fell ei rekkje andre frådrag bort. Sjå «Rettledning for utenlandske arbeidstakere og selvstendig næringsdrivende» på skatte etaten.no viss du vil ha meir informasjon. Særskilt inntektsfrådrag for ungdom Barn som er 17 år eller eldre (fødde i 1996 eller tidlegare), har krav på eit eige inntektsfrådrag dersom dei har arbeidsinntekt og barnepensjon. Frådraget blir gitt automatisk. Tap ved sal av verdipapir o.l. Her fører du tap ved sal av verdipapir som gir frådragsrett, og som ikkje skal førast i post 3.3.8, eller Unit Link-forsikring Her fører du tap på sparedelen ved utbetaling frå individuell livrente med investeringsval utan avkastningsgaranti (Unit Link) som er teikna i selskap som har eller har hatt løyve til å drive forsikringsverksemd i Noreg. Her skal du òg føre opp tap på sparedelen ved utbetaling frå kapitalforsikring med investeringsval utan avkastnings garanti (Unit Link) som er teikna i norske selskap eller i selskap i eit anna EØS-land. Skatteetaten kan be om at tapet blir dokumentert. Valutatap Valutatap gir i visse tilfelle frådragsrett. Tapet er ikkje førehandsutfylt, og du må derfor sjølv rekne ut tapet. Sjå skatteetaten.no/valutagevinst-tap om i kva tilfelle valutatap gir frådragsrett. Bitcoins Tap ved sal av bitcoins gir frådragsrett. Du må på førespurnad kunne leggje fram ei utrekning over påstått tap Tap ved sal av aksjar o.l. (RF-1088) Denne posten skal vere førehandsutfylt med netto aksjetap frå norske aksjeselskap og utanlandske selskap som er registrerte på Oslo Børs, og som du har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for. Det same gjeld for eigenkapitalbevis. RF-1088 byggjer på opplysningar frå selskapa, Verdipapirsentralen (VPS) og opplysningar som du sjølv har gitt til Skatteetaten. Du må kontrollere denne oppgåva før du gjer deg ferdig med sjølvmeldinga. Dersom du gjer endringar i oppgåva, er du pliktig til å levere denne innan fristen for levering av sjølvmeldinga. Dersom beløpet i RF-1088 er feil eller det står «ukjent», må du korrigere tala som er feil eller mangelfulle, og føre korrekt tap som gir frådragsrett, i post i sjølvmeldinga. Dersom du endrar beløpet i post i sjølvmeldinga, må du levere sjølvmeldinga. Du kan då ikkje nytte deg av leveringsfritak. Dersom du oppdagar feil i RF-1088, kan du få hjelp til å rekne ut rett tap med frådragsrett dersom du leverer RF-1088K på altinn.no. I løpet av tre til fire dagar får du ei oppdatert oppgåve. Dersom den oppdaterte oppgåva viser endra beløp, må du sjølv føre dette beløpet i sjølvmeldinga. I rettleiinga til RF-1088 finn du døme på utrekning av gevinst og tap. Dersom du har realisert aksjar eller eigenkapitalbevis utan å ha motteke RF-1088 for desse aksjane, skal du føre aksjetapet i post og i skjema RF Sjå meir om skattlegging av aksjar og aksjeskjema under temaet «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer Tap ved sal av partar i verdipapirfond Denne posten omfattar frådragsgivande tap ved innløysing, sal eller annan realisasjon av partar i verdipapirfond (f.eks. aksjefond, obligasjonsfond, rentefond, kombinasjonsfond). Partseigarar i norske og enkelte utanlandske verdipapirfond som har realisert partar i 2013, får ei realisasjonsoppgåve frå forvaltingsselskapet eller Verdipapirsentralen (VPS). Realisasjonsoppgåva inneheld opplysningar om skattepliktig gevinst/tap som gir frådragsrett. Beløpet for tap som gir frådragsrett, er førehandsutfylt i denne posten dersom forvaltingsselskapet eller Verdipapirsentralen har rapportert inn beløpet til Skatteetaten. Du må sjølv kontrollere beløpa og rette eventuelle feil. Dersom tapet ikkje er førehandsutfylt i sjølvmeldinga, fører du sjølv beløpet i post Gevinst/tap ved realisasjon av partar i dei fleste utanlandske verdipapirfond er ikkje førehandsutfylt. Du må då fylle ut og levere skjemaet «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059) og føre gevinst i post og tap i post Skjemaet finn du på skatteetaten.no/aksjer eller altinn.no. Du kan òg få skjemaet hos Skatteetaten Tap ved sal av aksjar o.l. (RF-1059) Her fører du andre frådragsgivande tap på aksjar o.l. enn dei som skal førast i post eller 3.3.9, m.a.: aksjar/eigenkapitalbevis i norske og utanlandske selskap som du ikkje har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for (gjeld òg tap på aksjar i selskap som er oppløyste i 2013) partar i utanlandske verdipapirfond der tapet ikkje inngår i det førehandsutfylte beløpet i post obligasjonar Ved realisasjon av aksjar i utanlandske selskap eller aksjar/eigenkapitalbevis i norske selskap som du ikkje har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for, må du fylle ut og leggje ved «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059). Skjemaet finn du på skatteetaten.no eller altinn.no. Du kan òg få skjemaet hos Skatteetaten. Sjå rettleiinga RF-1072 om utrekning av tap som gir frådragsrett. Det er ikkje utarbeidd noko eige skjema for tap ved sal av obligasjonar og andre finansielle instrument. Du må på førespurnad kunne leggje fram dokumentasjon på og utrekning av tap ved sal av obligasjonar og andre finansielle instrument. Sjå meir om skattlegging av aksjar og aksjeskjema under temaet «Aksjar o.l.» på side 19 og skatteetaten.no/aksjer Framførbart underskot frå tidlegare år Dersom du har eit udekt underskot frå tidlegare år, skal beløpet vere gitt opp i skatteoppgjeret for 2012 som «ubrukt underskot» og vere førehandsutfylt i post i sjølvmeldinga for I utgangspunktet kan du trekkje frå underskotet fullt ut, men i nokre tilfelle kan frådragsretten ha falle heilt eller delvis bort. Dette gjeld m.a. dersom det er gitt frådrag for kostnader til pass og stell av barn (post ) i det året slikt underskot oppstod (slikt frådrag kan ikkje skape eller auke eit framførbart underskot) verksemda di opphøyrde i 2005 eller tidlegare, og underskotet gjeld denne verksemda du har fått ettergitt gjeld gjennom gjeldsforhandling eller konkurs du har tilbakeført underskot til tidlegare år då verksemda opphøyrde Dersom du er gift, gjeld reglane om frådrag for framførbart underskot i utgangspunktet særskilt for deg og ektefellen din. Rest framførbart underskot hjå éin ektefelle blir automatisk overført til frådrag i den andre ektefellen si inntekt. Ta kontakt med Skatteetaten viss du vil ha nærmare informasjon. X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X

14 Underskot ved utleige av fast eigedom Her fører du underskot ved drift av bustadeigedom og annan fast eigedom som skal rekneskapsliknast, sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side 21. Legg ved «Utleige m.m. av fast eigedom» (RF-1189). Dersom du leverer sjølvmeldinga elektronisk, finn du skjemaet i tilknyting til posten. 3.5 Særfrådrag Spørsmål om særfrådrag rettar du til Skatteetaten Særfrådrag for uførleik Det blir gitt særfrådrag for uførleik til og med den månaden du fyller 67 år. Sjå skatteetaten.no/uforhet. Frå og med den månaden du har rett til å få utbetalt uførepensjon på grunn av at arbeidsevna er nedsett med minst 2/3, har du krav på særfrådrag med kr per månad (kr per år). Dersom du får uførepensjon etter folketrygdlova, eller uførepensjon etter andre lover, fordi arbeidsevna er nedsett med mindre enn 2/3, har du krav på halvt særfrådrag med kr per månad (kr per år). Dersom du får uførepensjon etter folketrygdlova, skal særfrådraget vere førehandsutfylt i sjølvmeldinga. Forslaget til særfrådrag står i oppgåva frå NAV (pensjonsoppgåva), kode 250. Er du busett i utlandet, men skattepliktig til Noreg, vil ikkje særfrådraget vere førehands utfylt. Du må derfor hugse å føre det opp i sjølvmeldinga. Du har ikkje rett på særfrådrag for det tidsrommet du har motteke arbeidsavklaringspengar. Dersom du mottek uførepensjon frå andre enn folketrygda, er særfrådraget som oftast ikkje førehandsutfylt i sjølvmeldinga. Du må derfor hugse å føre opp særfrådraget i sjølvmeldinga Særfrådrag for lettare nedsett arbeidsevne Særfrådrag for lettare nedsett arbeidsevne blir gitt etter ei samla økonomisk vurdering, der ektefellen sine inntekts- og formues- forhold òg blir tekne med. Du må kunne leggje fram legeattest på førespurnad. Særfrådraget skal ikkje overstige kr Sjå skatteetaten.no/ervervsevne Særfrådrag for uvanleg store sjukdomskostnader Regelen om særfrådrag for store sjukdomskostnader blei oppheva frå og med inntektsåret Du kan likevel for inntektsåret 2013 krevje særfrådrag for store sjukdomskostnader dersom du fekk særfrådrag for sjukdomskostnader ved likninga både for 2010 og Du kan derimot ikkje krevje særfrådrag for utgifter som knyter seg til tannbehandling, transport og bustad. Dette gjeld sjølv om du fekk særfrådrag for slike utgifter ved likninga for 2010 og I denne posten fører du opp 100 prosent av utgifter med frådragsrett. For inntektsåret 2013 skal det gjerast ei nedtrapping av særfrådraget. For inntektsåret 2013 blir det gitt særfrådrag med 67 prosent av utgifter med frådragsrett. Denne reduksjonen blir gjort automatisk gjennom systemet for likning. For ombygging/tilpassing av bustad før 2012, sjå under «Særfrådrag ombygging/ tilpassing av bustad før 2012». For å kunne krevje særfrådrag må du, som tidlegare ha hatt uvanleg store meirkostnader på grunn av eigen eller forsørgd person sin sjukdom eller annan varig veikskap. Du må kunne leggje fram legeattest dersom du blir beden om det. Du må òg på førespurnad kunne sannsynleggjere/dokumentere kostnadene. Kostnadene må utgjere minst kr Frådrag for tilsynskostnader som kjem av sjukdom hjå barn, blir gitt uavhengig av kor stor kostnaden er. Sjå «Særfrådrag for store sjukdomskostnader» på side 41. Sjå òg skatteetaten.no/sykdomsutgifter. Særfrådrag ombygging/tilpassing av bustad før 2012 Frå og med 2012 blei det ikkje lenger gitt særfrådrag for sjukdomsutgifter til bustadtilpassing. Har du hatt kostnader til ombygging/tilpassing av bustad før 2012 og ved likninga for inntektsåret 2011 eller tidlegare har fått godkjent å fordele særfrådraget framover i tid, kan du krevje særfrådrag for eit eventuelt restbeløp til og med inntektsåret Det skal ikkje gjerast noka nedtrapping for særfrådrag for eit slikt restbeløp. Sjå «Særfrådrag for store sjukdomskostnader» på side 41. Frå og med inntektsåret 2015 fell ordninga med særfrådrag for store sjukdomskostnader heilt bort Særfrådrag for einsleg forsørgjar Her fører du særfrådrag for einsleg forsørgjar. Du får særfrådrag dersom du i 2013 var einsleg forsørgjar for barn under 18 år og har motteke utvida barnetrygd frå NAV. Det samla særfrådraget er utfylt i sjølvmeldinga. Beløpet er rekna ut etter opplysningar frå NAV om kor mange månader du har motteke utvida barnetrygd. Særfrådraget er på kr per månad. Dersom du har avtalt delt buplass for barnet (barna) med den andre forelderen og derfor har motteke delt utvida barnetrygd frå NAV, blir det gitt særfrådrag med halv månadssats (kr 1 965). Det blir ikkje gitt særfrådrag dersom du berre forsørgjer ungdom over 18 år eller du ikkje har motteke utvida barnetrygd. Du kan ikkje endre beløpet i sjølvmeldinga. Det er NAV som avgjer om du oppfyller vilkåra for einsleg forsørgar. Dersom du meiner at særfrådragsbeløpet er feil, må du ta kontakt med NAV for eventuelt å få retta opplysningane om di utvida barnetrygd. Sjå «Særfrådrag for einsleg forsørgjar» og skatteetaen.no/enslig. 3.6 Grunnlag for utrekning av kommune-, fylkes- og fellesskatt Beløpet blir redusert med personfrådrag, sjå side 47. Deretter blir det rekna 28 prosent kommune-, fylkes- og fellesskatt på nettobeløpet. For skattytarar i Nord-Troms og Finnmark blir beløpet redusert med både personfrådrag og eit særskilt inntektsfrådrag, sjå side 47. Deretter blir det rekna 24,5 prosent kommune-, fylkes- og fellesskatt på nettobeløpet. 14 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

15 Formue og gjeld Det er formuen og gjelden frå årsskiftet 2013/2014, dvs. per 1. januar 2014 kl , du skal opplyse om. 4.1 Bankinnskudd, kontanter, verdipapirer mv. Her fører du berre norske bankinnskot, verdipapir o.l. Innskot i utanlandske bankar skal førast i post 4.1.9, og utanlandske verdipapir o.l. i post Om barn sin formue, inkludert eingongserstatning for personskade til barn, sjå «Foreldre og barn» på side Bankinnskot o.l. Her fører du alle innanlandske innskot (inkludert renter) per 1. januar 2014 i bank forsikringsselskap fast organiserte spareforeiningar samvirkelag bustadbyggjelag og bustadselskap Kontantar o.l. I post fører du, i tillegg til kontantar i norsk og utanlandsk valuta, opp verdien av sjekkar, giroutbetalingskort og/eller bankremissar som ikkje er heva eller godskrivne konto per 1. januar For utanlandsk valuta o.l. er det kjøpskursen til bankane som blir brukt. Du skal berre føre opp det beløpet som overstig kr (fribeløpet). Ektefellar og barn som blir likna under eitt, har eitt felles fribeløp. Dette gjeld sjølv om inntekta blir likna særskilt. Ektefellar kan fordele fribeløpet etter eige ønske. Dersom ektefellane blir likna kvar for seg, skal dei ha kvart sitt fribeløp på kr Om likning kvar for seg, sjå «Ektefellar, registrerte partnarar og meldepliktige sambuarar» på side Skattepliktig formue av partar i aksjefond Posten er førehandsutfylt med opplysningar om formue i norske aksjefond og i enkelte utanlandske aksjefond som Skatteetaten har motteke frå forvaltingsselskapa. Formue av partar i norske og utanlandske aksjefond per 1. januar 2014 som ikkje er førehandsutfylt, må du føre opp sjølv. Likningsverdien er rekna ut på grunnlag av partsverdien per 1. januar Partar i norske aksjefond blir verdsette til 100 prosent av partsverdien per 1. januar Her fører du opp partar i norske aksjefond uavhengig av om dei er registrerte i eit verdipapirregister eller ikkje Obligasjons- og pengemarknadsfond (norske), både registrerte og ikkje registrerte i eit verdipapirregister Obligasjons- og pengemarknadsfondspartane skal førast opp med 100 prosent av partsverdien per 1. januar 2014 (full verdi). Partsverdien skal gå fram av behaldningsoppgåva frå fondet. Partar i utanlandske obligasjons- og pengemarknadsfond skal førast i post Uteståande fordringar (i Noreg) Gi opp namnet og adressa til skuldnaren og beløpet du har til gode. Renter fører du i post Likningsverdi av norske aksjar, eigenkapitalbevis, obligasjonar o.l. registrert i verdipapirregisteret (VPS) Likningsverdi av norske aksjar og eigenkapitalbevis Posten er førehandsutfylt med likningsverdien av norske aksjar o.l. registrert i verdipapirregisteret (VPS). Det same beløpet skal gå fram av opplysningane i årsoppgåva frå verdipapirregisteret. Likningsverdien av andre norske aksjar skal stå i post Partar i norske aksjefond skal stå i post Børsnoterte aksjar skal verdsetjast til 100 prosent av kursverdien per 1. januar Dersom selskapet er notert både på norsk og utanlandsk børs, bruker du den norske kursverdien. Aksjar i norske ikkje-børsnoterte selskap skal i utgangspunktet verdsetjast til 100 prosent av den delen aksjane utgjer av den samla skattemessige formuesverdien til aksjeselskapet per 1. januar Dersom aksjekapitalen er endra ved innbetaling frå eller utbetaling til aksjonærane, skal 100 prosent av formuesverdien per 1. januar 2014 brukast. Ta eventuelt kontakt med selskapet for å få informasjon om denne verdien. Dersom selskapet er stifta i 2013, skal aksjane verdsetjast til 100 prosent av summen av den pålydande verdien til aksjane og eventuell overkurs. Eigenkapitalbevis skal verdsetjast til 100 prosent av kursverdien per 1. januar Verdi av norske obligasjonar Ihendehavarobligasjonar og andre obligasjonar som er registrerte i eit verdipapirregister, er førehandsutfylte i denne posten og skal verdsetjast til kursverdien eller til pårekna salsverdi dersom kursen ikkje er notert. Verdi av norske opsjonar i verdipapirregisteret (VPS) Børsnoterte opsjonar skal fastsetjast til kursverdi Formue av verdipapir ikkje i verdipapirregisteret Beløpa skal spesifiserast i desse underkategoriane: aksjar i RF-1088 (ikkje VPS), normalt førehandsutfylt obligasjonar og andre verdipapir som ikkje er registrerte i verdipapirregisteret opsjonar i arbeidsforhold Likningsverdi på aksjar overført frå RF-1088 Denne posten skal vere førehandsutfylt med formuesverdi frå norske aksjeselskap som ikkje er registrerte på Oslo Børs, og som du har motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) for. Ikkje-børsnoterte aksjar skal verdsetjast til skattemessig formuesverdi 1. januar Dersom beløpet i RF-1088 er feil, eller det står «ukjent», må du korrigere tala som er feil eller mangelfulle, og føre korrekt skattepliktig formue i post i sjølvmeldinga. Dersom du endrar beløpet i post i sjølvmeldinga, må du levere sjølvmeldinga. Du får då ikkje leveringsfritak. Dersom det står «ukjent» i RF-1088 og du ikkje kjenner til formuesverdien, bør du ta kontakt med selskapet for å få denne. Likningsverdien for VPS-registrerte selskap står ikkje i RF-1088, men skal vere ført opp i post Likningsverdi på verdipapir ikkje registrerte i verdipapirregisteret (VPS) For norske obligasjonar som ikkje er registrerte i eit verdipapirregister, fører du opp partsverdien per 1. januar Dersom han ikkje er kjend, bruker du pårekna salsverdi. Gi opp utferdar, talet på obligasjonar og obligasjonen sin pålydande. Ikkje-børsnoterte norske opsjonar fører du opp med pårekna salsverdiar per 1. januar X.X.X X.X.X 3.5 X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X 3.6 X.X.X

16 Ein opsjon gir eigaren rett, men ikkje plikt, til å kjøpe eller selje ein formuesgjenstand på eit visst tidspunkt eller innan ein bestemt tidsperiode til ein førehandsbestemd pris. Her fører du òg likningsverdien på norske aksjar som ikkje står oppførte i «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088), og som heller ikkje er registrerte i VPS. Likningsverdien får du frå selskapet. Sjå post om korleis formuesverdien skal fastsetjast. Partar i aksjefond fører du i post Opsjonar i arbeidsforhold Verdien av vilkårsfrie norske opsjonar i arbeidsforhold er skattepliktig formue. Det førehandsutfylte beløpet er henta frå kode 523 i lønnsog trekkoppgåva. Dersom verdien på opsjonen avheng av om eit usikkert vilkår blir oppfylt, er ikkje opsjonen skattepliktig formue Innskot i utanlandske bankar Her fører du innskot i utanlandske bankar per 1. januar Banken sin kjøpskurs per 1. januar 2014 skal brukast ved omrekninga til norske kroner. Innskota skal spesifiserast i «Bankinnskot i utlandet» (RF-1231). Sjå skatteetaten.no/skjema. 4.2 Innbu og annan lausøyre Privat innbu og annan lausøyre skal førast i post 4.2, anten det er i Noreg eller i utlandet Innbu og annan lausøyre enn motorkøyretøy, campingvogn og båt med salsverdi på kr eller meir Den pårekna salsverdien til lausøyren skal reduserast med eit fribeløp på kr før beløpet blir ført i post Fribeløpet er felles for ektefellar og barn som blir likna under eitt, sjølv om inntekta blir likna DØME særskilt. Fribeløpet kan fordelast mellom ektefellane etter eige ønske. Dersom innbuet/lausøyren er forsikra, kan du rekne ut pårekna salsverdi med utgangspunkt i forsikringssummen, som vist nedanfor. Dersom innbuet/lausøyren ikkje er forsikra, eller forsikringssummen ikkje er oppgitt, t.d. ved kollektiv heimforsikring, kan du av mangel på forsikringssum rekne ut salsverdien med utgangspunkt i kva du reknar med det vil koste å skaffe innbuet/lausøyren som nytt. Ein båt som ikkje er særskilt forsikra, og som heller ikkje kjem inn under ei ordinær innbuog lausøyreforsikring, skal verdsetjast til pårekna salsverdi, sjå døme. Dersom båten er særskilt forsikra, skal den pårekna salsverdien setjast til 75 prosent av forsikringssummen. Båtar med pårekna salsverdi per 1. januar 2014 på kr eller meir, skal førast i post Sjå skatteetaten.no/listepris. Utrekning av salsverdien Salsverdien av innbu og annan lausøyre skal reknast ut slik: Forsikringssum/ innkjøpsverdi som nytt Salsverdi av dei første kr % av dei neste kr % av overskytande beløp 40 % (Båtar skal berre takast med i utrekninga ovanfor dersom dei kjem inn under ei innbu- og lausøyreforsikring.) Fritidsbåtar med salsverdi på kr eller meir Fritidsbåtar med pårekna salsverdi på kr eller meir skal førast her. Gi opp merke, type og pårekna salsverdi. Dersom båten er forsikra, skal verdien i utgangspunktet setjast til 75 prosent av forsikringssummen. Forsikringssum (lausøyre ekskl. båt) kr Forsikringssum båt kr Lausøyre kr x 10 % kr kr x 20 % kr = Pårekna salsverdi kr Båt kr x 75 % kr Sum kr Skattefritt beløp kr = Likningsverdi av lausøyre inkl. fritidsbåt (post 4.2.3) kr ! Motorkøyretøy Bilar, motorsyklar, snøscooterar og andre motorkøyretøy (som ikkje er driftsmidlar) skal verdsetjast med utgangspunkt i listeprisen på køyretøyet som nytt hos hovudimportøren etter denne skalaen: Første Verdi av listepris registreringsår som ny % % % % % % % % kr Listeprisane finn du på skatteetaten.no/listepris. Veterankøyretøy, dvs. køyretøy som er 30 år eller eldre, skal verdsetjast til pårekna salsverdi. Dersom du har motteke «Sjølvmelding for lønnstakarar og pensjonistar o.a. 2013» og har bil som blir rekneskapslikna, kan du føre skattemessig nedskriven verdi her. Dersom du kan påvise at den faktiske verdien er lågare, fører du opp denne. Næringsdrivande skal ikkje føre beløpet her, men i post Sjå «Starthjelp for næringsdrivande» Campingvogn Campingvogner blir verdsette på same måte som motorkøyretøy, sjå post Likningsverdi på bustad og annan fast eigedom Bustad Her fører du likningsverdien på bustadeigedomar, inklusive fleirbustadbygg og bustader i burettslag og bustadaksjeselskap som kjem inn under skattelova 7-3. Om fleirbustadbygg, sjå «Bustad og annan fast eigedom» og skatteetaten.no/boligverdi. Fritidseigedomar (inklusive fritidsbustader i fritidsbustadselskap), våningshus, bustader i utlandet og på Svalbard blir verdsette etter andre reglar. Om skiljet mellom bustadeigedom og fritidseigedom, sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side 22 og skatteetaten.no/bolig. Likningsverdien blir kvart år fastsett med utgangspunkt i utrekningar frå Statistisk sentralbyrå. Ved verdifastsetjinga blir det teke omsyn til bustadtype, byggjeår, areal (P-ROM/BOA) og geografisk plassering. Sjå skatteetaten.no/boligverdi for å finne informasjon om kva som blir rekna som 16 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

17 FORMUE OG GJELD P-ROM. Du kan sjølv rekne ut verdien ved å bruke bustadkalkulatoren på skatteetaten.no. Likningsverdien blir førehandsutfylt i sjølvmeldinga på grunnlag av tidlegare innrapporterte opplysningar om bustaden, til dømes ut frå opplysningar gitt i skjema RF-1282 «Opplysningar for berekning av likningsverdi på bustad eigedomar». Er det ikkje tidlegare innrapportert opplysningar om bustaden, vil likningsverdien vere førehandsutfylt ut frå det pårekna arealet til bustaden, bustadtypen og byggjeåret. Kontroller at dei førehandsutfylte opplysningane om bustaden er rette. Dersom dei førehandsutfylte opplysningane ikkje er rette, må du gjere rettingane i sjølvmeldinga og levere henne (rettingane skal ikkje gjerast ved å levere RF-1282). Dersom likningsverdien på bustaden ikkje er førehandsutfylt, må du gi opplysningar i sjølvmeldinga om bustadtype, byggjeår og areal. Sjølv om det tidlegare er innrapportert opplysningar om bustaden, må det sendast inn nye opplysningar dersom arealet på bustaden (P-ROM/BOA) i løpet av 2013 har blitt utvida eller redusert pga. tilbygg, riving, brann o.l. Dersom det nye arealet ikkje er lagt til grunn for den førehandsutfylte likningsverdien, må du gi opp det nye arealet på bustaden i feltet for arealopplysningar. Du kan sjølv rekne ut verdien ved å bruke bustadkalkulatoren på skatteetaten.no og føre resultatet i post Ein primærbustad blir verdsett til 25 prosent av pårekna omsetningsverdi. Ein sekundærbustad blir verdsett til 50 prosent. Du kan berre eige éin primærbustad. For at ein bustad skal kunne verdsetjast som primærbustad, må du ha vore fast busett der per 1. januar I utgangspunktet blir den folkeregistrerte bustadadressa di lagd til grunn. Dersom du eig andre bustader, skal desse verdsetjast som sekundærbustader. Unnataksvis kan ein bustad verdsetjast som primærbustad sjølv om du ikkje var fast busett der per 1. januar Unntaket gjeld berre dersom du kan sannsynleggjere/ dokumentere at alder og/eller helsemessige årsaker har hindra deg frå å bu fast i bustaden. I den perioden du var hindra frå å bruke bustaden, kan du ikkje ha leigd ut bustaden eller late andre, inkludert nære slektningar, bruke bustaden mot at dei heilt eller delvis dekkjer driftsutgiftene. Du kan krevje at likningsverdien blir sett ned dersom du kan dokumentere at likningsverdien overstig 30 prosent av marknadsverdien til bustaden. Dersom bustaden er ein sekundærbustad, må du kunne dokumentere at likningsverdien overstig 60 prosent av marknadsverdien. Du kan krevje nedsetjing i sjølvmeldinga eller ved å klage på likninga. Om dokumentasjonskrav, sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side 22. Du finn meir informasjon og ei eiga utrekning for når det er aktuelt å krevje å få likningsverdien nedsett, på skatteetaten.no/boligverdi Fritidseigedom Her fører du likningsverdien på fritidseigedomar. For 2013 skal det ikkje skje nokon generell oppjustering av likningsverdien i forhold til verdien for Ved første gongs taksering av nybygde fritidseigedomar skal likningsverdien korkje overstige 30 prosent av kostprisen på eigedomen inkludert grunn eller 30 prosent av marknadsverdien til eigedomen. Når likningsverdien ligg vesentleg over takstnivået for samanliknbare eigedomar elles i kommunen, kan han setjast ned. Har du bygd på eller på annan måte utbetra fritidsbustaden, må du opplyse om dette i post 5.0 (Tilleggsopplysningar). Skatteetaten fastset då eventuelt ny likningsverdi. Det same gjeld dersom påkostingane o.l. er gjort tidlegare utan at dei er tekne omsyn til på grunn av manglande eller ufullstendige opplysningar til Skatteetaten. Omsetning av eigedomen gir ikkje i seg sjølv grunnlag for auke i likningsverdien. Dersom du kan dokumentere at likningsverdien overstig 30 prosent av marknadsverdien til fritidseigedomen, kan du krevje at likningsverdien blir sett ned. Sjå «Bustad og annan fast eigedom» på side 22. Om tillegg i likningsverdien for festetomt, sjå «Festetomter til bustad- og fritidshus» på side Annan fast eigedom Her fører du likningsverdien av all annan fast eigedom enn bustad- og fritidseigedom i Noreg, t.d. ubygd tomt, jordbrukseigedom, kraftverk og næringseigedom. Det er inga generell oppjustering av likningsverdien. Sjå under dersom du har næringseigedom. Dersom likningsverdien ikkje er førehandsutfylt, eller han er førehandsutfylt i feil post (husk då å stryke den feilaktige posten), må du føre beløpet i ein av desse postane: Norsk næringseigedom (RF-1098) Tomt Annan fast eigedom med skattepliktig avkastning Annan fast eigedom utan skattepliktig avkastning Gardsbruk Når du leverer elektronisk, finn du den aktuelle posten under hovudkapittelet 2.8/4.3. Her fører du beløpet i rett post. Dersom du bruker Norsk næringseigedom, kjem skjemaet du må fylle ut, RF-1098, automatisk opp. Heretter blir formuesverdien rekna ut automatisk og legg seg i rett post. Dersom du leverer sjølvmeldinga på papir, må du gi opp namnet på ein av postane nemnde over, og føre beløpet under «Beløp som ikkje er fylt ut på førehand, fører du her». Utleigd norsk næringseigedom Formuesverdien av utleigd næringseigedom skal reknast ut med utgangspunkt i brutto utleigeinntekter. Du gjer utrekninga på skjemaet RF-1098 og fører likningsverdien i post «Norsk næringseigedom» (RF-1098). Sjå nærmare i rettleiinga RF-1099 om korleis formuesverdien skal reknast ut. Ikkje-utleigd norsk næringseigedom Likningsverdien for ikkje-utleigd norsk næringseigedom blir fastsett etter ein sjablongmetode basert på type eigedom, geografisk plassering og areal. Du må bruke kalkulatoren for ikkje-utleigd næringseigedom på skatteetaten.no for å kunne rekne ut likningsverdien. Dersom du leverte RF-1098 for eigedomen i fjor og fylte ut opplysningsfelta for ikkje-utleigd næringseigedom, kan Skatteetaten ha førehandsutfylt eit forslag til likningsverdi for deg, basert på desse opplysningane, så framt opplysningane var rette og du står som eigar av eigedomen i eigedomsregisteret til Skatteetaten. Dersom den førehandsutfylte likningsverdien er rett, treng du ikkje levere RF Dersom han ikkje er rett, må du fylle ut RF-1098 og overføre rett beløp til sjølvmeldinga. Du må til dømes gi opplysningar i RF-1098 dersom det har skjedd endringar med omsyn til areal eller eigedomstype, slik at skjemaet frå i fjor ikkje lenger er rett. Du må òg fylle ut RF-1098 og overføre beløpet til sjølvmeldinga dersom eigedomen går frå å vere ikkje-utleigd til å vere utleigd, eller omvendt. Dersom det ikkje er førehandsutfylt noko beløp i sjølvmeldinga, må du òg fylle ut RF-1098 og overføre likningsverdien til sjølvmeldinga, sjølv om du leverte RF-1098 i fjor. Sjå nærmare informasjon i rettleiinga RF X.X.X X.X.X 4.2 X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X X.X.X 4.3 X.X.X

18 4.5 Annan formue Premiefond, individuell pensjonsavtale (IPA) Inneståande beløp (inkludert renter) på premiefond per 1. januar 2014 i tilknyting til individuell pensjonsavtale (IPA) er skattepliktig formue Attkjøpsverdi av livsforsikringspolisar Attkjøpsverdien av individuelle livrenteavtalar er i utgangspunktet skattepliktig formue og skal førast her. Du finn unntak i «Livsforsikring» på side 31. Om barn sin formue, inkludert eingongserstatning for personskade til barn og eingongserstatning for tap av forsørgjar, sjå «Foreldre og barn» på side 29. Attkjøpsverdien av kapitalforsikringsavtalar skal òg førast her. Attkjøpsverdien av individuelle livrenteavtalar og kapitalforsikringsavtalar står i oppgåva frå selskapet. Kapitalforsikringsavtalar i utanlandske selskap skal førast i post Formue i burettslag, bustadaksjeselskap og bustadsameige Her fører du partseigaren sin del av annan formue i bustadselskapet enn likningsverdien til bustaden. Bustadsameigarar sin del av annan formue i bustadsameiget enn likningsverdien på bustaden skal òg førast her. Dersom du er partseigar eller sameigar i eit bustadsameige med fleire enn åtte eigarseksjonar, finn du beløpet i oppgåva frå bustadselskapet eller bustadsameiget. Bustadsameigarar som ikkje har fått oppgåve, kan få beløpet frå styret i sameiget eller frå rekneskapsføraren Annan skattepliktig formue Her fører du annan skattepliktig formue i Noreg som ikkje skal førast i andre postar i sjølvmeldinga. Verdien av jakt-, fiske- og fallrettar knytte til skogbrukseigedomar, skal førast her. Du finn ei forklaring av utrekningsmåten i rettleiinga RF Festerettar Tomtefeste til bustad- og fritidsføremål blir handsama som varige (stetsevarige) rettar. Ved stetsevarige festerettar skal bortfestar (eigar) føre opp kapitalisert verdi av framtidig festeavgift her. Om utrekning av kapitalisert verdi og reduksjon i likningsverdi for bortfestar, sjå «Festetomter til bustad- og fritidshus» på side 29. Bitcoins Behaldning av bitcoins er ikkje førehandsutfylt i sjølvmeldinga. Bitcoins blir verdsette til pårekna salsverdi per 1. januar Skattepliktig formue i utlandet Formue i fast eigedom i utlandet Her fører du likningsverdien av all fast eigedom i utlandet. Gi òg opp kva land eigedomen ligg i. Reglane om verdsetjing av fast eigedom som nemnt under post og 4.3.5, gjeld òg for eigedomar i utlandet. Derimot gjeld reglane for verdsetjing av bustadeigedomar som forklart i punkt ikkje for bustader i utlandet. Reglane om verdsetjing av utleigd næringseigedom gjeld for eigedomar i utlandet. Det skal ikkje gjerast nokon generell auke av likningsverdien med omsyn til inntektsåret Likningsverdi på fast eigedom som ikkje er skattepliktig til Noreg, skal òg førast her. Dersom det ikkje er fastsett nokon likningsverdi på eigedomen tidlegare, må du gi opplysningar om eigedomen i post 5.0 tilleggsopplysningar. Det same gjeld dersom du har kjøpt eigedom i løpet av 2013, sjå post Dersom eigedomen er ein utleigd næringseigedom, skal du fylle ut skjemaet «Formue av næringseigedom» (RF-1098) og føre likningsverdien i post «Utleigd utanlandsk næringseigedom» (RF-1098), sjå omtalen under post Sjå «Fast eigedom i utlandet» på side Annan skattepliktig formue i utlandet Her fører du all formue i utlandet som er skattepliktig til Noreg, og som ikkje skal førast i andre postar. Dette gjeld m.a. ihendehavarobligasjonar, uteståande fordringar på utanlandske skuldnarar og dessutan utan landske aksjar, partar i obligasjons- og pengemarknadsfond og selskapspartar. I post fører du òg verdien av kapitalforsikring i selskap utanfor Noreg. Skatteetaten kan be om dokumentasjon. Børsnoterte aksjar i utanlandske selskap skal verdsetjast til 100 prosent av kursverdien per 1. januar Ikkje-børsnoterte aksjar i utanlandske selskap skal verdsetjast til 100 prosent av den pårekna salsverdien til aksjane per 1. januar Dersom du kan sannsynleggjere den skattemessige formuesverdien til selskapet, kan du i staden krevje å få bruke 100 prosent av aksjane sin del av den skattemessige formuesverdien til selskapet per 1. januar Partar i obligasjons- og pengemarknadsfond som blir forvalta av utanlandske selskap, skal setjast til 100 prosent av partsverdien per 1. januar Utanlandske ihendehavarobligasjonar skal verdsetjast til kursen per 1. januar Dersom det ikkje er notert kurs eller kursen er ukjend, skal obligasjonane verdsetjast til pårekna salsverdi. Bruk bankane sin kjøpskurs per 1. januar 2014 når du reknar om til norske kroner. 4.8 Gjeld All gjeld per 1. januar 2014 skal førast i sjølvmeldinga. Om frådrag for gjeld for personar med fast eigedom i utlandet, sjå «Fast eigedom i utlandet» på side Innanlandsk gjeld Her fører du innanlandsk gjeld, også gjeld til privatpersonar. Beløpa står m.a. i årsoppgåva frå bankar, forsikringsselskap osv. Ubetalt restskatt som er forfallen per 31. desember 2013, skal òg førast her. Ved stetsevarige festerettar, typisk tomtefeste, fører festar opp den kapitaliserte forpliktinga til å betale festeavgift her. Om utrekning av kapitalisert verdi og tillegg for tomteverdi for festar, sjå «Festetomter til bustad- og fritidshus» på side Gjeld i burettslag, bustadaksjeselskap og bustadsameige Her fører du din del av gjelda. Dersom du er partseigar eller sameigar i eit bustadsameige med fleire enn åtte eigarseksjonar, finn du beløpet i oppgåva frå bustadselskapet eller bustadsameiget. Bustadsameigarar som ikkje har fått oppgåve, kan få opplysningar frå styret i sameiget eller frå rekneskapsføraren Utanlandsk gjeld Her fører du gjeld til utanlandske fordringshavarar. 18 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane

19 Tema Aksjar o.l. Du finn oppdatert informasjon om skattlegging av aksjar på skatteetaten.no/aksjer. Aksjonærmodellen Aksjonærmodellen gjeld for fysiske personar, dødsbu og konkursbu der konkursdebitor er ein fysisk person. Reglane gjeld for eigarskap både i norske og utanlandske selskap. Prinsippet i aksjonærmodellen går ut på at aksjeutbytte og aksjegevinst er skattepliktig, men skjermingsfrådraget kan redusere det skattepliktige utbyttet og den skattepliktige gevinsten. Årets skjermingsfrådrag skal reknast ut for kvar enkelt aksje og givast til den som eig aksjen ved utgangen av inntektsåret. Skjermingsfrådraget kan aldri førast til frådrag i inntekter på andre aksjar. Årets skjermingsfrådrag kan redusere det skattepliktige utbyttet som er motteke i Ubrukt skjermingsfrådrag frå tidlegare år kan du føre til frådrag i både aksjeutbytte og aksjegevinst på den same aksjen for inntektsåret Eigenkapitalbevis og partar i aksjefond o.l. blir likestilte med aksjar. Korleis blir skjermingsfrådraget rekna ut? Skjermingsfrådrag = skjermingsgrunnlag x skjermingsrente Skjermingsgrunnlaget for 2013 blir som hovudregel sett lik innkjøpsverdien/ inngangsverdien (for aksjen) med tillegg av det ubrukte skjermingsfrådraget for aksjen frå tidlegare år. For inntektsåret 2013 er skjermingsrenta 1,1 prosent. Fastsetjing av inngangsverdi Inngangsverdien på aksjar, eigenkapitalbevis og partar i aksjefond som du har skaffa deg i 2013, blir fastsett av Skatteetaten hausten Desse verdiane vil bli lagde til grunn ved utrekning av skjermingsfrådraget og gevinst/tap når du seinare realiserer aksjane. Du vil få tilsendt «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) frå Skatteetaten for dei fleste norske og utanlandske aksjar som er registrerte på Oslo Børs. Opplysningar om inngangsverdien til aksjen går fram av denne oppgåva. Du må kontrollere oppgåva. Dersom du er einig i dei verdiane som går fram av oppgåva, treng du ikkje levere denne. Dersom du ikkje har motteke oppgåve over aksjane dine, skal du levere «Aksjar og fondspartar m.m.» (RF-1059). Du kan òg ha motteke «Aksjar og eigenkapitalbevis» (RF-1088) der det går fram av ein eigen tabell at du skal levere RF-1059 for visse aksjar. I RF-1059 gir du opp inngangsverdien, reknar ut eventuelt skattepliktig utbytte fråtrekt skjermingsfrådrag og reknar ut skattepliktig gevinst/tap som gir frådragsrett. Dersom du leverer elektronisk, får du hjelp til desse utrekningane. Inngangsverdien på aksjar o.l. som du skaffa deg før 1. januar 2013, og som Skatteetaten hadde opplysningar om, skal vere fastsett av Skatteetaten. Dei fleste aksjonærar har fått brev frå Skatteetaten som viser dei fastsette verdiane. Arbeidsreiser/yrkesreiser Du får frådrag for reiser mellom heim og fast arbeidsstad (arbeidsreiser). Sjå post Frådraget er avgrensa til den delen av beløpet som overstig kr (eigendelen). Det blir gitt frådrag med kr 1,50 per km. Dersom den samla reiseavstanden, medrekna besøksreiser (sjå post 3.2.9), er på over km, er satsen i utgangspunktet kr 0,70 per km for det talet på kilometer som overstig km. Er dei dokumenterte utgiftene dine høgare, kan du krevje frådrag for desse, avgrensa oppover til kr 1,50 per km. Frådraget blir som hovudregel utrekna ut frå kortaste reiseavstand mellom heimen og den faste arbeidsstaden din ved bruk av bil eller rutegåande transportmiddel, bortsett frå fly. Dette gjeld uavhengig av dei faktiske utgiftene dine eller kva for kommunikasjonsmiddel du har brukt. Den samla daglege reiseavstanden kan rundast av oppover til nærmaste kilometer. Dersom du får minst to timar kortare reisetid for kvar reise tur-retur med bil samanlikna med bruk av rutegåande transportmiddel, kan du likevel leggje vegstrekninga til grunn. Du kan då òg krevje frådrag for bompengar og ferjetransportkostnader du sjølv har dekt, dersom desse kostnadene til saman overstig kr Det billigaste billettalternativet blir lagt til grunn. Kostnadene må kunne dokumenterast på førespurnad. Dersom du krev frådrag for kostnader til ferjetransport, får du ikkje frådrag etter kilometersatsane (kr 1,50/0,70 per km) for reiseavstanden med ferje. Som reisetid reknar ein den totale reisetida tur-retur arbeidsstaden. Ved utrekninga skal det òg takast omsyn til gangtid, ventetid mellom forskjellige transportmiddel og ventetid på arbeidsstaden dersom du ikkje har fleksitid. Gangtid blir rekna til 15 minutt per km. Reisetida med bil blir rekna til 1 minutt per km (60 km/t). Dersom arbeidsgivaren sørgjer for transporten og denne fordelen er skattefri, skal du ikkje rekne med denne strekninga. Dette gjeld t.d. tilsette som reiser gratis med arbeidsgivaren sine rutegåande transportmiddel. Fordelen ved fri bruk av bil som tilhøyrer arbeidsgivaren, er likevel skattepliktig, og vil følgjeleg kunne gi rett til avstandsfrådrag. Du har rett til å få frådrag for det faktiske talet på reiser du har gjort i løpet av året. Ved fulltidsarbeid blir det normalt rekna med 230 arbeidsdagar per år. Ved deltidsarbeid må det faktiske talet på reiser leggjas til grunn. Arbeider du fire dagar i veka i staden for fem, skal du leggje til grunn 230 arbeidsdagar x 4/5 = 184 arbeidsdagar. Fråvær på grunn av ferie utover fem veker, sjukdom, yrkesreise, permisjon o.l. reduserer talet på reisedagar dersom fråværet utgjer meir enn 15 arbeidsdagar per år. DØME Skattytaren reiser mellom heimen og den faste arbeidsstaden kvar dag. Kortaste reiseavstand er 21 km kvar veg. Frådraget blir rekna ut slik: Kr 1,50 x 21 x 2 x 230 = kr Beløp som ikkje inngår i frådraget (eigendel) kr Til frådrag i post kr

20 Frådrag for besøksreiser (sjå post 3.2.9) blir i utgangspunktet rekna ut etter dei same reglane som nemnt tidlegare i dette temaet. Eigendelen på kr og regelen om at utgifter til bom - pengar og ferjetransport må overstige kr 3 000, gjeld for besøksreiser og reiser mellom heimen og den faste arbeidsstaden sett under eitt. Skiljet mellom arbeidsreiser og yrkesreiser Det er viktig å skilje mellom arbeidsreiser og yrkesreiser, fordi den skattemessige handsaminga av slike reiser er ulik. Dersom reisa blir rekna som arbeidsreise, blir frådraget rekna ut som vist ovanfor. Dersom arbeidsgivaren dekkjer utgifter til arbeidsreiser, blir dette rekna som skattepliktig lønn (dekning av privatutgifter). Blir reisa rekna som yrkesreise, kan du krevje frådrag for faktiske kostnader. Dersom du bruker bil på reisa, sjå «Bil» i høgre spalte. Du kan ikkje krevje frådrag for reisekostnader på yrkesreiser i tillegg til minstefrådraget. Krev du ikkje minstefrådrag, fører du frådraget i post Næringsdrivande fører frådraget i rekneskapen. Dersom arbeidsgivar dekkjer utgifter til yrkesreiser som gir frådragsrett, blir dette ikkje rekna som skattepliktig inntekt. Kva er ei arbeidsreise, og kva er ei yrkesreise? Hovudregel: Som arbeidsreise reknar ein dette: reise mellom bustad og fast arbeidsstad reise mellom faste arbeidsstader Som yrkesreise reknar ein dette: reise mellom bustad og ikkje-fast arbeidsstad reise mellom fast arbeidsstad og ikkje-fast arbeidsstad reise mellom ikkje-faste arbeidsstader Unnatak: Sjølv om reisa etter hovudregelen er ei arbeidsreise, skal desse reisene likevel reknast som yrkesreise: reise der du av omsyn til arbeidet må bu utanfor heimen (gjeld ikkje besøksreiser til heimen) reise til arbeidsstad der du arbeider inntil 10 dagar i inntektsåret reise mellom bustad og fast arbeidsstad i samband med vidare reise som er yrkesreise (gjeld berre dersom du oppheld deg på arbeidsstaden i kort tid, og ikkje utfører alminneleg arbeid under opphaldet tilsvarande gjeld returreise) reise der arbeidet regelmessig gjer det nødvendig å ta med arbeidsutstyr i bil reise frå den staden du oppheld deg, til fast arbeidsstad, når årsaka til reisa er nødvendig tilkalling utanom vanleg arbeidstid reise mellom fast arbeidsstad og ein oppmøtestad der arbeidsgivar t.d. sørgjer for transport vidare til sokkelinnretning, fartøy eller utlandet reise utover avstanden mellom heim og fast arbeidsstad ved reise til fast arbeidsstad via ikkje-fast arbeidsstad reise utover avstanden mellom dei faste arbeidsstadene ved reise til faste arbeidsstader via ikkje-fast arbeidsstad Med bustad meiner ein heim, pendlarbustad eller annan overnattingsstad ved arbeidsopphald utanfor heimen. Kva blir rekna som fast og ikkje-fast arbeidsstad? Dersom du i eitt arbeidsforhold (tilsetjingsforhold)/næringsverksemd/inntektsgivande aktivitet berre utfører arbeid éin stad, er dette den faste arbeidsstaden din. Har du derimot fleire arbeidsstader i same arbeidsforhold, har du den faste arbeids staden din der du utfører størsteparten av arbeidet ditt i løpet av desse tomånadersperiodane: januar februar, mars april osv. Dersom du har fleire arbeidsstader per dag, må meir enn halvparten av arbeidstida den aktuelle dagen brukast på den same staden for at han skal kunne reknast som fast arbeidsstad etter tovekersregelen. Oppmøtestad for tildeling av eller førebuing til arbeidsoppdrag blir rekna som fast arbeidsstad dersom staden er den same i ein samanhengande periode på meir enn to veker. Dersom du har så mange arbeidsstader at ingen av dei kan peikast ut som staden der du normalt utfører arbeidet ditt, blir du ikkje rekna for å ha nokon fast arbeidsstad. DØME I eitt og same arbeidsforhold har du i perioden januar februar arbeidd 5 veker på arbeidsstad A, 2 ½ samanhengande veker på arbeids-stad B og resten av tida på arbeidsstad C. A) blir fast arbeidsstad etter tomånadersregelen og B etter tovekersregelen. B) ville blitt fast arbeidsstad sjølv om du hadde arbeidd 1 ½ veke i februar og 1 veke i mars, dersom arbeidet blei utført i ein samanhengande periode.! Bil Firmabil Verdien av fordel ved privat bruk av arbeidsgivar sin bil er skattepliktig som lønn. Dersom du har tilgang til meir enn sporadisk bruk av firmabil (bruk med ein viss regularitet eller ei viss varigheit), skal reglane nedanfor brukast, sjølv om den faktiske bruken er sporadisk. Fordelen blir fastsett til 30 prosent av listeprisen på bilen som ny til og med kr og 20 prosent av overskytande listepris, sjå døme nedanfor. Med listepris meiner ein den listeprisen som hovudimportøren bruker på tidspunktet for førstegongsregistrering, inklusive meir-verdiavgift og vrakpant. Frakt og registreringskostnader skal haldast utanfor. Sjå oversikt over listeprisar på skatteetaten.no/listepris. Blei bilen førstegongsregistrert i 2009 eller tidlegare, skal verdien av fordelen reknast ut med utgangspunkt i 75 prosent av listeprisen på bilen. Det same gjeld dersom bilen blei førstegongsregistrert i 2010 eller seinare og du godtgjer at yrkeskøyringa overstig km i inntektsåret. Blei bilen førstegongsregistrert i 2009 eller tidlegare, og det kan godtgjerast at yrkeskøyringa overstig km i inntektsåret, skal verdien av fordelen reknast ut med utgangspunkt i 56,25 prosent av listeprisen på bilen. For bilar som berre blir drivne av elektrisk kraft (elbil), skal verdien av fordelen reknast ut med utgangspunkt i 50 prosent av listeprisen på bilen uavhengig av lengda på yrkeskøyringa. DØME Fri bil heile inntektsåret 2013 Listeprisen på bilen som ny i 2013 er kr Den skattepliktige fordelen blir rekna ut slik: Av dei første kr blir fordelen sett til kr 275 x 30 % = kr Av dei neste kr blir fordelen sett til kr x 20 % = kr 200 Samla skattepliktig fordel kr For elbilar som er førstegongsregistrerte i 2009 eller tidlegare, skal verdien av fordelen reknast ut med utgangspunkt i 37,5 prosent av listeprisen på bilen.! 20 Sjølvmeldinga 2013 Rettleiing til postane