Økonomiske nøkkeltal JORDBRUKET 2014

Transkript

1 Økonomiske nøkkeltal JORDBRUKET

2 Andreas Lundegård (kontaktperson) Tveit Regnskap AS Den produksjonen som kom aller best ut var nok sauebøndene. Her ser ein ei styrking av dekningsbidraget på heile 31% frå 2013 til. Pressemelding: Inntektsutvikling i Haugalandsjordbruket Skattbar næringsinntekt etter avskriving viste ein oppgang på omlag kr frå 2013 til. Dette syner dei endelege gjennomsnittstala frå Tveit Regnskap AS som er henta frå gardsrekneskapa på i alt 239 bruk frå Nord- Rogaland og Sunnhordland. Tveit Regnskap AS fører rekneskapen for i alt gardsbruk i regionen, og i løpet av ein 30-årsperiode har ein fylgt utviklinga på omlag av desse bruka. Dette er familiebruk som har hovudinntekta si frå jordbruket, og talmaterialet byggjer på faktiske tal frå rekneskapa. Analysen av rekneskapsmaterialet for viser ei positiv utvikling for nær sagt alle produksjonane!!! Spesielt mjølkeproduksjonen har styrka lønsemda, men sau og gris viser òg ei veldig god utvikling. For enkelte av produksjonane er auken på over 30 % frå 2013 til målt i dekningsbidrag. Mykje av resultatløftet må tilskrivast ein veldig fin sommar, som resulterte i eit godt fôrår og yterike kulturbeite/ fjellbeiter. Til og med grisen nytte godt av sommarvarmen ein produksjon som normalt er lite væravhengig Det gode vèret førte til ein eventyrleg grillsesong, og eit pangsal for grisekjøtet og på det viset fekk ein snudd overdekning til mest ei underdekning av grisekjøt. Noko som gav grunnlag for betre utbetalingsprisar for grisebøndene. Hovudtrekk frå : Eit godt fôrår førte til vekst for mjølke- og sauebonden. Godt vèr gav ein god grillsesong og godt sal for grisebonden. Mjølkebonden For mjølkebonden er det hovudsakeleg ein styrka mjølkepris som gjer utslaget, og ein ser ein oppgang på om lag 30 øre i høve fjoråret. Av denne oppgangen var øre bestemt i jordbruksoppgjeret (som såkalla målprisoppgang), resterande skriv seg frå betre mjølkemarknad og dels flinkare bønder. Ein ser òg ein tendens til at bonden produserer meir mjølk pr. ku leveransen steig med 2 %. Innan mjølkeproduksjonen slår auke i kjøttprisar òg positivt ut, ein ser at kjøtomsetnaden har auka med omlag 500 kr pr. årsku. Mykje av denne auken skriv seg frå eit nytt kvalitetstilskot som vart innført frå 1. januar som følgje av jordbruksforhandlingane i Tilskotet vert gjeve som eit stimuli der ein leverer ku-, okse- og kvigeslakt av ein viss kvalitet og alder. I sum førte oppgang i mjølke- og slakteprisar til at omsetnaden gjekk opp med kr pr. årsku. Av dette sat ein att med om lag kr etter at kostnadsveksten var trekt frå. For ein gjennomsnittleg mjølkeprodusent på Haugalandet utgjorde dette om lag kr i betra lønsemd. Sauekjøtet Den produksjonen som kom aller best ut var nok sauebøndene. Her ser ein ei styrking av dekningsbidraget på heile 31 % frå 2013 til. Dekningsbidraget for ein sau gjekk opp med 171 kr pr. stykk, og enda på kr 721 pr. sau. Forklaringa til denne oppgangen er nok todelt, for det første steig utbetalingsprisane med 4 kr pr. kg, noko som forklarar 104 kr av oppgangen resterande kan tilskrivast auka leveranse pr. sau (1 kg pr. sau). Gode vårbeiter, og mykje snø i høgfjellet gav flotte og tyngre lam. I tillegg auka tilskotet frå staten med 186 kr i snitt pr. sau. I sum gir dette ein vekst i innteninga pr. sau med 357 kr sau, noko som tilsvarer kr for ein gjennomsnittleg sauebruk. Griseprodusenten Innleiingsvis var ein òg inne på at grisebonden hadde nytt godt av den gode -sommaren og første halvdel av var prega av stor overproduksjon, prispress og dårleg lønsemd på grisekjøt. Marknadsføringskampanjar, kombinert med ein god grillsesong sette rekordfart i salet av grisekjøt utover sommarmånadane i fjor. Og i løpet av juli/august var overskot av grisekjøt snudd til balanse eller underskot på kjøt. Dette gjorde at ein kunne ta ut høgare prisar på produkta. Dette kombinert med at kostnadane ikkje vaks alt for mykje, gjorde at grisebonden kunne sitja att med meir på botnlinja. Året under eitt styrka dekningsbidraget seg med 1588 kr pr. purke, noko som tilsvarer ein oppgang på 11 % frå året før. I snitt har ein Haugalandsbonden om lag 38 purker, noko som gir rom for ein inntektsvekst på kr. God økonomi sommar/haust, gir òg grunn til optimisme over i Investering Investeringsnivået i næringa var stabilt eller svakt fallande. I snitt investerte Haugalandsbonden kr i nybygg og kr i maskinar noko som er ein nedgang på hhv kr og kr. Det er spesielt i dei grovfôrbaserte produksjonane ein ser det blir investert, og i mindre grad kraftfôrkrevjande. Spesielt innan sauenæringa ser ein gryande optimisme og investeringsvilje noko av dette kan nok tilskrivast at det frå styresmaktene har blitt signalisert at ein vil satse på større sauebruk framover. For dei kraftfôrkrevjande produksjonane har ein dei føregåande åra slite med overproduksjon og dette har resultert i noko meir avmålt investeringsvilje. Vidare er inngangsbilletten for å bli grisebonden blitt relativt høg, med ein investeringskostnad på 5-6 millionar for eit slaktegrishus og over 10 mill. kr for smågrisproduksjon. Vidare auka overføringane frå staten med om lag kr pr. bruk i snitt. Noko som dels skuldast auke i tilskotssatsar, men òg auka produksjon/tilskotsgrunnlag. I perioden 2010 til 2013 steig lånebyrda innan Haugalandsjordbruket med heile Middeltal for gardsrekneskapa på Haugalandet og Sunnhordaland 3 32 %, denne auken har flata meir ut i i snitt auka gjelda med meir beskjedne kr. Dette heng nok saman med at ein ser ei noko meir avmålt investeringslyst samstundes som gjerne ein del av inntektsveksten i blei brukt til nedbetaling av gjeld, bøndene er vant med at det kan koma magrare år etter dei feite Rentekostnaden var svakt stigande, i snitt auka dei med 3900 kr pr. bruk, lånerenta i AS Norge var svakt fallande i så auken må nok tilskrivast samansetnaden av gjelda. Inntekt utanom bruket er aukande i år òg og er no kome opp på kr i snitt, noko som er ei auke på kr i høve til fjoråret. Men veksten i ekstern inntekt har flata noko ut dei siste åra, dette skuldast nok dels at grensa på kva ekstern inntekt ein kan hente byrja å bli nådd samstundes har jordbruksinntekta har styrka seg, og på det viset ser mindre behov for å hente inntekt utafrå Diff Næringsinntekt før avskriving Avskriving Næringsinntekt etter avskriving Renter Resultat etter renter Gjeld Investert i bygningar Investert i maskinar Investert i kvote Aktiva Eigenkapital Gjeldsprosent 59,1 % 58,0 % 61,6 % 65,4 % 64,1 % -1% Inntekt utanom garden Tal bruk

3 Inntekstutvikling Gjeld pr. bruk Gjeld Renteutvikling Jordbruksinntekt - løn industri Kr Renter År 4 5

4 Storfe mjølk Gjennomsnittstal Storfe mjølk Maks / min PÅSETT % < % >130% Beste Beste Beste Maks 30 %. Snitt Maks 30 %. Snitt Maks 30 %. Snitt Alle Mjølk Kjøtt Statusendring Inntekt Alle Påsett< % >130% Alle Påsett< % >130% Mjølk Kjøtt Statusendring Inntekt Innkjøpt kraftfôr Innkjøpt grovfôr Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk pr. liter u/tilskot 3,73 3,43 3,78 5,72 3,49 3,19 3,67 5,08 Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Pr. liter m/tilskot 5,67 5,27 5,75 8,30 5,33 5,02 5,44 7,43 Innkjøpt kraftfôr Innkjøpt grovfôr Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk pr. liter u/tilskot 4,14 4,04 3,43 7,00 4,60 3,78 7,62 7,14 5,72 3,73 Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Pr. liter m/tilskot 5,44 5,61 8,08 6,14 5,75 9,61 9,41 8,30 5,67 Årskyr 19,00 24,04 23,62 42,00 29,97 25,13 21,90 18,98 23,60 23,95 Oppnådd mjølkepris 5,70 5,45 5,46 5,45 5,33 5,28 5,27 5,43 5,27 5,35 Kvote Leveranse % Påsett 73% 59% 126% 108% 203% 212% 85% Ei kolonne viser det høgaste oppnådde dekningsbidraget i kvar gruppe, ei for snitt av 30 % beste og snitt for heile gruppa. Årskyr 23,95 23,62 25,13 23,60 24,15 23,07 25,92 24,97 Oppnådd mjølkepris 5,35 5,46 5,28 5,27 5,03 5,11 4,98 5,03 Kvote Leveranse % Påsett 85% 82% Tal bruk

5 STORFE MJØLK Utviklingsbruk vs snitt i Tveit Gjennomsnittstal Ammeku Gjennomsnitt Dekningsbidrag amm Alle Utviklingsbruk Snitt i Tveit Påsett< % >130% Alle Påsett< % >130% Mjølk Kjøtt Statusendring Inntekt Innkjøpt kraftfôr Innkjøpt grovfôr Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk pr. liter u/tilskot 3,80 3,37 4,07 4,77 3,73 3,43 3,78 5,72 Tilskot Dekn.bidrag m/ tilsk Pr. liter m/tilskot 5,05 4,52 5,40 6,20 5,67 5,27 5,75 8,30 Årskyr 38,17 37,44 39,67 34,02 23,95 23,62 25,13 23,60 Oppnådd mjølkepris 5,31 5,31 5,31 5,34 5,35 5,46 5,28 5,27 Kvote , Yting % Påsett 84% 85% Tal bruk Alle Påsett< % >120% Alle Påsett< % >120% Salgsinntekt Statusendring Inntekt Innkjøpt kraftfor Innkjøpt grovfôr Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/ tilsk Antall ammekyr 13,1 11,8 14,3 11,9 13,3 12,1 14,5 10,8 % påsett 75% 67% Tal bruk

6 Fôringsdyr Gjennomsnitt Slaktegris Gjennomsnitt Kroner pr levert gris Maks 30 % beste Gj. snitt Gj. snitt 2013 Maks 30 % beste Gj.snitt Gj.snitt Salgsinntekt Statusendring Salgsinntekt Statusendring 0-15 (2) 12 Inntekt Inntekt Innkjøpt kraftfor Innkjøpt grovfor Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kraftfor Dyrlege mm Kjøp Kostnader Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Dekn.bidrag m/tilsk Antall foringsdyr Oppnådd kilopris 63,2 60,8 60,3 55,1 Snitt slaktevekt Tal bruk Antall slakta gris i året Fôrkostnad pr kg kjøt 9,56 9,29 10,1 9,7 Oppnådd kg pris 26,92 26,33 25,94 24,95 Snitt slaktevekt 82,07 79,63 79,20 76,72 Tal bruk

7 Smågrisproduksjon Gjennomsnitt Gjennomsnittstal Maks 30 % beste 2013 Salgsinntekt Statusendring Inntekt Kraftfor Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Årspurker* Grisunger purke 27,4 27,7 22,7 23,6 Tal bruk

8 Kombinert og smågrisproduksjon Gjennomsnitt Kombinertproduksjon gris Gjennomsnitt Gjennomsnittstal Maks 30 % beste 2013 Gjennomsnittstal Maks 30 % beste 2013 Salgsinntekt Statusendring Salgsinntekt Statusendring Inntekt Inntekter Kraftfor Dyrlege mm Kjøp Kraftfor Dyrlege mm Kjøp Kostnader Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Dekn.bidrag m/tilsk Årspurker* 180,0 132, Grisunger purke 27,4 30,0 23,5 25,4 Tal bruk 7 4 Årspurker* Griser pr purke 29,1 24,5 23,24 23,83 Tal bruk

9 Sau Gjennomsnitt Sau etter storleik/driftsform Gjennomsnitt Dekn.bidrag pr. sau Kroner pr v.f. sau Storleik Driftsform Gjennomsnittstal Maks 30 % beste 2013 Antall vinterfora sau Storfè & Sau Kun sau Salgsinntekt Statusendring Salgsinntekt Status Inntekter Inntekter Innkjøpt for Eigenprodusert for Dyrlege mm Kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Vinterfora sauer Oppnådd kjøttpris 72,13 54,79 58,32 54 Kg kjøtt pr vfs 39,49 29,37 26,05 25,34 Tal bruk Innkjøpt for Eigenprodusert for Dyrlege mm kjøp Kostnader Dekn.bidrag u/tilskot Tilskot Dekn.bidrag m/tilskot Vinterfora sauer Oppnådd kjøttpris 56,45 57,87 60,08 58,50 58,29 Kg kjøtt pr vfs 25,8 26,3 25,8 26,9 25,9 Tal bruk

10 Høns Gjennomsnitt Grovfôrkostnad Gjennomsnitt 2013 Gj.snitt < >120 Gj.snitt < >120 Gjennomsnittstal Maks 2013 Salgsinntekt Statusendring Inntekter Kraftfor Andre variable Kjøp/Statusendring Kostnader Dekn.bidrag u/tilsk Tilskot Dekn.bidrag m/tilsk Antall høns Forkostand pr. kg egg 8,01 8,17 7,56 8 Frø Gjødning/kalk/sprøytem Ensileringsmidler Grovforkostnader Pr. dekar Pr. fem 0,98 0,94 0,81 0,98 1,01 0,95 0,92 Maskinkostander Vedlikehold/Fors Drivstoff Ikkje akt.pl. inv Avskrivningar Leigekjøring Leige/skog Maskinkostnad grovfor Pr. dekar Pr. fem 3,70 4,93 3,78 2,74 3,96 5,15 3,93 2,97 Antall dekar dyrka Innhausta fem pr dekar Tal bruk Tal bruk

11