Planstrategi for Eidfjord kommune

Transkript

1 Planstrategi for Eidfjord kommune Innleiing Kommunane er i plan- og bygningslova pålagt å utarbeida kommunal planstrategi. Denne skal vera vedteke seinast eit år etter at kommunestyret er konstituert. Planstrategien omfattar ei drøfting av kommunens strategiske val knytt til samfunnsutvikling, under dette langsiktige arealbruk, miljøutfordringar og ein vurdering av kommunens planbehov i valperioden. Eidfjord, Anved Johan Tveit ordførar INNHALD 1. Prosess i administrasjonen 2. Planhireaki 3. Grunnlag strategiar 3.1. Nasjonale forventingar 3.2. Grunnlag og utviklingstrekk Folketalsutvikling og samansetjing Levekår og folkehelse Verdiskaping, næringsliv og sysselsetjing Bustadsituasjonen Miljø og klima Transport og infrastruktur 3.3. Langsiktig arealbruk 4. Vurdering av behov for planar 4.1. Revisjon av kommuneplanen 4.2. Revisjon og nye reguleringsplanar 4.3. Kommunedelplanar 4.4. Andre planar 1

2 Prosess i administrasjonen Rådmannen har i fleire einingsleiarmøte teke tema opp. Her har alle einingar bidrege med innspel. Dagleg leiar for Eidfjord utvikling har bidrege med innspel i forhold til næringslivet i kommunen. I tillegg er det laga eit samandrag av partiprogramma som grunnlag for strategi for vidare arbeid. Rådmannen har ikkje aktivt gått ut med oppmoding om innspel til kommunal planstrategi, men innkomne innspel som naturleg høyrer til overordna plan er registrert i saka og vert drøfta nærare i saka. Planheriarki Kommuneplanen består på den eine sidan av ein samfunnsdel med handlingsplan (økonomiplan/tiltak), og på den andre sidan av ein arealdel (overordna arealplan og reguleringsplan). Planhierarkiet, og samhandlinga mellom dei forskjellige delane vises i skissa under. Iverksetjing kan i dette tilfellet defineras som kommunestyrets bestilling til rådmannen gjennom årsbudsjettet. KOMMUNAL PLANSTRATEGI Utviklingstrekk utfordringar Behov for planar KOMMUNEPLANENS AREALDEL KOMMUNEPLANENS SAMFUNNSDEL REGULERINGSPLAN HANDLINGSPROGRAM/ ØKONOMIPLAN IVERKSETJING 2

3 3.1 Nasjonale forventingar - Forventa folketalsauke i Noreg. Statistisk Sentralbyrå sitt mellomalternativ viser ei auke til om lag 7 millionar i Forventa auka del eldre. Dette får følgjer for planlegging av tenestetilbod, bustad og infrastruktur og tettstader. Trenden er at livsstilsjukdomar aukar. Tilrettelegging for førebyggjande aktivitet som; friluftsliv, leik, rekreasjon og auka fysisk aktivitet, vert viktig. Kommunen skal tilretteleggja for alle brukargrupper gjennom universell utforming så langt dette let seg gjera. Det skal takast helseomsyn i planlegging. Auka fokus på førebyggjande folkehelse gjennom eit mangfald av tiltak. - Strengare jordvern. Gjennom plan sikra målrette bruk av miljøverkemidla i landbruket. - Forventa fortsett auke i transport på veg. - Trendar i verdiskaping og sysselsetjing er nedgang i arbeidsintensiv industri, men auke i arbeidsplassar som krev høgare utdanning. - Naturindeksen viser at naturmangfaldet er truga i ope lågland og skog. Strandsona er i enkelte regionar truga av nedbygging. Areal til friluftsliv har og hatt reduksjon. Naturmangfaldlova sine reglar om berekraftig bruk vert lagd til grunn i planlegging. Det skal leggjast vekt på omsynet til inngrepsfrie naturområde. Leggje til rette for miljøbasert utbygging av fritidshus med omsyn på landskap, naturmangfald, ressursbruk, energibehov og estetikk. - Strengare krav til lokalisering og utforming av næringsverksemd, bustader og infrastruktur for å nå mål for klima og energi. Utbygging av fornybar energi skal ikkje skje der naturmangfald eller store landskapsverdiar går tapt. Regjeringa forventar at; kommunane legg til rette for redusert energibruk, klimagassutslepp, energieffektivisering, og tilpassing til klimaendringane. Det skal utarbeidast ROSanalyse for område sårbare for klimaendringar. Forventa auke i stormar og uvêr, havnivåauke, ras og store nedbørsmengder, krev konkrete lokale tiltak, nye forskrifter for bygging og sikring av hus, veg og liknande. - Kommunane legg vekt på planlegging av gang- og sykkelvegar. Samferdselsprosjekt som har stor negativ konsekvens for naturmangfaldet bør ikkje realiserast. Trygt drikkevatn skal sikrast. Kommunane skal leggje til rette for framføring av elektronisk kommunikasjon. - Kommunen bør leggja til grunn lokale natur- og kulturressursar i verdiskapingsprosjekt for næringsutvikling. Oppretthalde og vidareutvikla landbruket og landbasert foredlingsverksemd. Oppretthalde eit berekraftig skogbruk. Synleggjera i plan mineralressursar av nasjonal og regional tyding. Synleggjera i plan kulturminneområde som har stor regional og nasjonale verdiar. 3.2 Grunnlag og utviklingstrekk Informasjon som er teken med i dette punktet, er nok noko av det viktigaste grunnlaget for planstrategien. 3

4 Nærare til: 1.3 Grunnlag og utviklingstrekk Folketalsutvikling og samansetjing Slik les du hjulet: Variablane er standardiserte mot nasjonale tal soleis at dei kommunane som gjer det betre enn landsgjennomsnittet får positive verdiar og ligg utanfor den blå ringen i diagrammet, mens kommunar som gjer det verre enn landsgjennomsnittet får negative verdiar og ligg innanfor den blå ringen. Folketalsutvikling og samansetjing Befolkning storleiken er pr : 959. Folkeveksten er under gjennomsnittet i landet, men over gjennomsnittet i Hardanger pr Folkeveksten frå auka med 7%. I denne perioden auka folketalet frå 915 personar i 2007 til 959 personar i Me har flest innbyggjarar mellom år. Det er ei forventa auke i gjennomsnittsalder frå 42 i dag til 45 år i I fylje SSB sine statistikkar har Eidfjord kommune ei positiv folkeframskriving der ein forventar eit folketal på 1360 i Det er knytt stor usikkerheit til denne framskriving. Kvinneandelen i alderen år per 100 menn i same alder, per 1. januar 2011, ligger over gjennomsnittet både for Hardanger og på landsbasis. Innvandringsandelen pr rekna som førstegenerasjonsinnvandrar utan norsk bakgrunn samt norskfødde innvandrarforeldre, er lågare enn landsgjennomsnittet på 10,2 %, men høgare 4

5 enn gjennomsnittet i Hardanger. Ein reknar høgare innvandrardel enn landsgjennomsnittet som positivt. Pr er innvandringsbefolkninga på 84 personer. Mobilitet er høgare enn landsgjennomsnittet, men lågare enn både Hordaland og Hardanger. Mobilitet er rekna som summen av innflytting og utflytting av kommunane til og frå andre kommunar eller land i prosent av folketalet frå Kjelde: SSB, Hordaland i ta, Fylkesstatestikk, AUD-rapport nr ,AUD-rapport nr. 1-12,norut rapport 2012:1 Levekår og folkehelse Hovudtrekk i folkehelsa i kommunen Tema område er valt ut frå eit førebyggingspotensial, det gjeld også området helse og sjukdom. Indikatorane tar høgde for alders- og kjønnsamensetninga i kommunen. Om befolkninga Prosentdelen eldre over 80 år er ikkje eintydig forskjellig for landsgjennomsnittet. Forventa levealder for menn er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Forventa levealder for kvinner er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Levekår Prosentdelen med grunnskule som høgaste utdanning er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Del høgare utdanning er 18,7 mens den på landsbasis er 20,93% i 2009 tal. Kommunen er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet når det gjeld prosentdelen personar i hushald med låg inntekt. Arbeidsløysa er lågare enn landsgjennomsnittet. Prosentdelen uføretrygda under 45 år er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Miljø Talet personar tilknytt vassverk med forskrifts messig tilfredsstillande analyseresultat m.o.p E. coli, i prosent av befolkninga tilknytt rapportpliktig vassverk, ser ut til å vera høgare enn elles i landet. Talet på dei som vert lagt inn på sjukehus for personskader etter ulykker, er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Skule Skuletrivsel hos 10. klasse er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Talgrunnlaget for meistringsnivå i lesing er utilstrekkeleg for statistisk testing. Talgrunnlaget for fråfall i vidaregåande skule er utilstrekkeleg for statistisk måling. Levevanar Røyking i kommunen er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet, vurdert etter prosentdelen gravide som røykjer ved fyrste svangerskapskontroll. Det finst ikkje tal frå resten av befolkninga. Tal for overvekt på kommunenivå er under utarbeiding av folkehelseinstituttet. 5

6 Helse og sjukdom Færre personar brukar legemiddel mot psykiske lidingar, som bland anna angst og depresjon, samanlikna med resten av landet. Hjarte og karsjukdom, vurdert etter talet på pasientar behandla i sjukehus, er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Utbreiinga av KOLS og astma for vaksne (45-74 år), basert på bruk av legemiddel er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet. Utbering av type 2-diabetes, målt ved bruk av legemiddel, er ikkje eintydig forskjellig frå landsgjennomsnittet (30-74 år). Eidfjord har færre uføretrygda enn både landsgjennomsnittet, Hardanger og Hordaland. Uføre er målt som tal uførepensjonistar pr innbyggjarar. Variabelen inkluderer ikkje mottakarar av andre trygdeytingar som t.d. grunn- og hjelpestønad. Kulturskule Kulturskuletilbodet i Eidfjord ligg over landsgjennomsnittet, Hordaland og Hardanger( ). Kulturskulen i Eidfjord er gratis for brukarane(elevane). Kulturutgifter: Utgifter til kultur ligg over landsgjennomsnittet, Hordaland og Hardanger. Ein reknar netto driftsutgifter for kultursektoren i prosent av kommunens totale netto driftsutgifter( ). Eidfjord kulturkontor yter tilskot til andre som utgjer om lag 43 % av samla budsjett for kultur. Den størte potten går til idrett som utgjer kr Kjelde: folkehelseprofil for 1232 Eidfjord, januar 2012, Kulturkontoret i Eidfjord kommune Bustadsituasjonen Me har pr. jan ledige tomter i Øvre Eidfjord og i Eidfjord. I tillegg har me 5 leilegheiter i Sentrumstunet som er til sal. 30 kommunale bustader vert leigd ut til kommunale tilsette, og vanskeligstilte etter sosiallova. Pris på kommunale leilegheiter er tilnærma lik marknadspris kr. 63 pr. kvadratmeter uavhengig av bustadens standar. Eidfjord kommune har flest fritidsbustader i Hardanger der 59 % av den totale bustad- og fritidsmassen består av fritidsbustader. I Eidfjord var det 565 bustader i 2008, 87 % av disse er einebustader. Gjennomsnittleg pris på dei omsette bustadene i same periode har vore på knappe 1,1 mill. Dvs. ei prisstigning på 14 % frå fyrste del av 2000-tallet til andre del. Frå var det i snitt sett i gang bygging av 11 bustader pr bustader(i reelle tall, 5-6 bustader i året.) Eidfjord kommune har stimuleringstiltak der det vert gitt tilskot opptil kr ,- og rentefritt lån opptil kr for opp gradering av tilgjengelege bustader for utleige. Eidfjord deltek i eit regionalt bustadpolitisk handlingsprogram for Hardanger. 6

7 Kjelde: Eidfjord kommune reglement for tilskot til opp gradering av bustad, Norut rapport 2012:1 Verdiskaping, næringsutvikling og sysselsetning Sysselsette personar med arbeidsstad i kommunen er 420 i Tale arbeidsplassar har auka frå med 10 %. Eidfjord har ein utpendlingsrate på 35 %, der det er størst utpendling til Ullensvang. Innpendlingsrate er på 14 %. Eidfjord kommune har 202 sysselsette som utgjerd 145,8 årsverk pr Eidfjord har 147 enkelmannsføretak og 71 aksjeselskap. Eidfjord har størst sysselsetting innafor offentlig sektor, i tillegg er næringslivet dominert av turisme, småverksindustri, jordbruk og vasskraftproduksjon. 62,3 % av verksemdene i Eidfjord er lønnsame i % av verksemdene i Eidfjord har positiv eigenkapital i ,1 % av verksemdene i Eidfjord har vekst i verdiskapinga frå Eidfjord har ein etableringsfrekvens på 3,7. På landsbasis var etableringsindeksen 6,5. Etableringsfrikvens vert rekna veksten i tal føretak i kommunen er etableringsfrikvens frå trekt del nedlagte føretak (2009). Framtidsnæringar i Eidfjord er lågare enn både landsgjennomsnittet, Hordaland og Hardanger. Framtidsnæringar er næringar som er i vekst eller som me vurderer har vekstpotensiale. Dette gjeld m.a. informasjonsteknologi, informasjonstenester, arkitektverksemd, og liknande. Ein reknar framtidsnæringar sin totale del av sysselsetting(etter arbeidsstad) som eit gjennomsnitt av 2008 og Me reknar større del enn landsgjennomsnittet som positiv. Kultursysselsetning er høgare enn på landsbasis og høgare enn både Hordaland og Hardanger. Kultursysselsetting gjeld og dei som er sysselsett i idrett og organisasjonar. Følgjande næringar er valt: kunstnarisk verksemd og underhaldning; drift av bibliotek, arkiv, museum. Sports- og fritids aktivitetar og drift av fornøyelses etablissement og aktivitet i medlemsorganisasjonar. Denne sysselsettinga er eit gjennomsnitt i den totale sysselsetninga i Attraktivitetsbarometeret ligg Eidfjord høgare enn landsgjennomsnittet og Hardanger, men lågare enn Hordaland. Attraktivitetsbarometeret er Telemarksforsking sin kåring av samla attraktivitet i kommunane og regionane i perioden Attraktivitet barometeret er ei rangering av kommunane, basert på samansette indeksar av busetnadsattraktivitet, besøksattraktivitet og bedrift attraktivitet. Kjelde: norut-rapport 2012:1, Eidfjord Utvikling AS, SSB.no/statestikkbanken/sysselsetning i kommunane,telemarksforskning; Næringsutvikling og attraktivitet i Rv 13- regionen Miljø og klima Miljø: 7

8 Energi: Dei største brukarane av elektrisk energi er hushald/hytter og tenesteytingar. I 2008 var den totale bruken av elektrisk energi 18,4 GWh. For hushald er biobrensel i hovudsak i form av ved der totalen er på 2,3 GWh. Bruken av luft varmepumper i private hus er aukande som elles i landet. Bruken av gass og olje er svært liten. Husstandane i Eidfjord brukar totalt mindre energi enn snitt i fylke og land, men bruken av bioenergi (ved) er større. I 2008 utgjorde transport om lag 60 % og hushald om lag 23 % av samla energi bruk i kommunen Avfall: Med 413 kg innsamla hushaldsavfall pr. innbyggjar i 2008 ligg Eidfjord over fylkessnittet på 335 kg. Avfallsmengde pr. person i Noreg dette året var på 434 med gjenvinningsgrad på 72 %, i Eidfjord er gjenvinningsgraden 46 %. Klima: Flaumfare: NVE har utarbeidd flaumsonekart for Øvre Eidfjord og Eidfjord. Det er laga flaumsonekart for 10-, 100,- 200 og 500-årsflaum. Berekningar viser at store delar av Eidfjord vil stå under vatn i ein 100-årsflaum. Endring i havnivå: Nyare forsking viser kart at havnivået vil stige. Frå rapporten Direktoratet for samfunnsikkerhet og beredskap 2008 viser at havnivået i Eidfjord er venta å stige med 67 cm fram til år 2100 og om mogleg stormflo kan komme til å ligge på 217 cm over kote 0. Klimagassutslepp: Primærnæring og transport er dei dominerande sektorane når det gjeld klimagassutslepp. Utsleppa frå transportsektoren er klart aukande. Dei totale klimagassutsleppa vil truleg vise ein markert auke framover. Utslepp frå Cruiseskip: Cruiseskip som kjem til Eidfjord representerer om lag 14 % av den totale CO₂ utsleppa frå transport sektoren. I 2012 sesongen vil tal på cruiseskip auke med 14 nye skip og ei dobling av passasjertalet. Kjelde:KDP Klima og energi; Eidfjord kommune; , Telemarkforskning; Næringsutvikling og attraktivitet Rv13- regionen Transport og infrastruktur Trafikk: Trafikktal for 2010 frå Statens vegvesen viser at strekninga Brimnes- Eidfjord ligg på 1400 ÅDT(årsdøgntrafikk). Tungtrafikken over Hardangervidda ligg på om lag 15 % gjennom året. Trafikken er berekna å auke frå 1400 ÅDT i 2010 til 2800 i Ulykkes utvikling: Frå vart det innrapportert 63 ulukker med personskade i Eidfjord kommune. Det var 6 dødsulukker med 7 drepne. Alle dei registrerte ulukkene har skjedd langs riksvegen. På kommunale- og fylkeskommunale vegar er det ikkje registrert ulukker med personskader. Ulykkes frekvensen har ikkje endra seg vesentleg dei siste 10 åra. Gang- og sykkelveg: Eidfjord ligg over landgjennomsnittet, Hordaland og Hardanger når det gjeld tal km gang- og sykkelveg(156 km). Gang- og sykkelveg, og turstiar er km med kommunalt driftsansvar pr innbyggjarar. Kjelde: KDP trafikksikringsplan; Eidfjord kommune 201, Nasjonal vegdatabank 8

9 3.3 Langsiktig arealbruk Prinsipp for samordna romleg utvikling. Dette er i hovudsak i vareteke i arealdelen til kommuneplanen. Gjeldande arealdel var vedteke Arealdelen var vedteke etter ein lang prosess. Planstrategien skal og vurderast i forhold til naturmangfaldlova. Strategi om å arbeida for heilårsveg aust vest, vil omfatta utgreiing av ulike tunnelalternativ og moglege alternativ trase for Rv 7 over Hardangervidda. Det kan ikkje ute lukkast at alternativ har konsekvens for det biologiske mangfaldet. Samstundes er det klart at omsynet til biologisk mangfald vert teken med i det vidare utgreiingsarbeidet. 4. Vurdering av behov for planar I planstrategien er det ikkje intensjon å lista opp alle planar som er gjeldande, skal rullerast eller treng utarbeidast. Utveljing av planar er med grunnlag i kva planar som bør prioriterast for at strategiane kan følgjast i valperioden. Av temaplanar er teke med plantyper som har verknad for arealbruk. Tiltaksdelen for kommunedelplanar skal rullerast årleg som grunnlag for prioritering av tiltak i budsjetthandsaminga. Kommunedelplan for klima og energi vart vedteke Det er vanleg å rullera plandelen ein gang i planperioden, men det er ikkje krav om dette i gjeldande plan og bygningslov. Gjeldande kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet var vedteke sist i Tilrettelegging for førebyggjande folkehelsearbeid står sentralt i målsetjinga. Trafikksikringsplan er frå 2000, den er under rullering. Prioriterte tiltak vert sett opp for kommunevalperioden. Universell utforming av gang- og sykkelvegar og fortau er viktig som grunnlag for tilrettelegging for fysisk aktivitet. Kommunedelplan avfall er ein interkommunal plan for kommunane Voss, Granvin, Ulvik, Eidfjord, Ullensvang og Jondal. Gjeldande plan gjekk opphavleg ut i 2009, men er vidareført. Det er ikkje lenger krav til at planen skal vera kommunedelplan. Dette gjev eigarane meir fridom til å setja planperiode og planprosess. Kommunen har ikkje sti- og løypeplan. Mål med temaplan er å leggja til rette for eit sti og løypenett, til beste for fastbuande, hyttefolk og tilreisande. Det primære behovet er i Sysendalen. Sti- og løypeplan for Sysendalen skal vera kommunes viktigaste reiskap når det gjeld anlegg, drift og vedlikehald av stiar og løyper. Rullering av regional landbruksplan vil avklara prioritering av landbruksareal i forhold til anna arealbruk. Kulturminneplan skal innehalde ei registrering og avklaring av status for automatisk freda og verneverdige objekt i kommunen. Vurdering av plantype Kommunedelplanar(KDP) skal følgja plan og bygningslova sine reglar om varsling, rullering og innhald. KDP er ein planform som berre bør brukast for tema som er sterkt sektorovergripande og har avgjerande betyding for utviklinga i kommunen. Enkelte KDP har krav til form for å kunna gje grunnlag for ekstern finansiering. Tema- og sektorplanar har ikkje desse krav til formalia, her står kommunestyret fritt til å velja. Men det er naturleg å sjå tiltaksdel/handlingsdel i samanheng med årleg budsjetthandsaming. 9

10 Oppsummering: Strategi for kommunal verksemd og planarbeid for ; - Eidfjord skal vera ein attraktiv bukommune - Eidfjord kommune skal arbeide for å få eit attraktiv sentrum der ein vektleggjer stadkvaliteten - Eidfjord skal ha helse- og omsorgstilbod i samsvar med lovverket, og leggja tilrette for førebyggjande folkehelsa for alle - Eidfjord skal arbeida for heilårsveg aust vest, og trygge forhold for mjuke trafikkantar - Eidfjord skal ha økonomisk handlerom for stimulering av lokalt næringsliv - Eidfjord skal arbeida for å redusera skadelege utslepp til vatn og luft Planområde Plantype Merknad Prioritering Heile kommunen Kommuneplan sin langsiktige del Gjeldande er gått ut 1 Bu Kommunedel-plan Vert utarbeidd i samarbeid med Ullensvang 1 Vegtrase for Rv-7 over Hardangervidda Kommunedelplan Vert å samordna med Hol kommune og vedtak om konseptvalutgreiing (KVU) Vik-Lægreid inkl Menes-Vik Områdeplan Revisjon av gjeldande plan 1 Stakseng Områdeplan Planlegging av området Stakseng-Midtbø 2 1 Liset Områdeplan Planlegging av området Liset-Solbakken 3 Feet Områdeplan Planlegging av område Feet 3 Maurset Områdeplan Planlegging av område Garen-Maurset 3 Tverrlihaugen Områdeplan Planlegging av område Tverrlihaugen-Bruskarva 3 Simadal Detaljplan Revisjon av gjeldande plan 3 Tinnhølvegen Detaljplan Avklara kven som skal utføra planarbeidet 2 GS-veg Eidfjord- Øvre Eidfjord Detaljplan Utviding av planområdet medfører ny oppstartvarsel 1 Motocross Detaljplan Avklare om planarbeidet skal starta opp att 3 Badeplass Stavanessanden Detaljplan Avklare om planarbeidet skal starta opp 3 Heile kommunen Temaplan Kulturminneplan 1 Heile kommunen Temaplan Bustadpolitisk handlingsplan 1 Heile kommunen Temaplan Folkehelseplan 1 Heile kommunen Temaplan Regional landbruksplan 1 Sysendalen Temaplan Sti-og løypeplan 1 10