Regionalplan for energi og klima

Transkript

1 Regionalplan for energi og klima Fylkesmannen i Rogaland Primærnæringa - energi og klimatiltak fung. landbruskdirektør Anfinn Rosnes

2 Landbruket i Rogaland og Norge Pr Rogaland Norge Andel Rogaland Søkere PT ,1 % 8,9% Andel Rogaland Mjølkekyr % 16,4 % Mjølkekvote ,6 % 17 % Vinterfora sau ,2 % 17,2 % Verpehøns ,9 % 25,9% Slakta kyllinger ,7 % 14,5 % Slaktegris ,7 % 20,3 % Tomat ,9 % 82,1% ( 02) Agurk ,5 % 28,7% ( 02)

3 Regionvis utvikling tal søkjarar PT Regionvis utvikling i tal søkere Dalane Jæren Ryfylke Haugalandet Er nedgangen problematisk?

4 Sauda 11 Leigejord 37,6 Haugesund 13,4 Vindafjord Suldal ,1 Utsira 16,6 19,9 Tysvær Karmøy 37,1 Bokn Fi nnøy Hjelmeland 22,2 11,3 13,2 13 Rennesøy Kvitsøy 31,8 Strand Randaberg Kvitsøy Forsand 49,9 22,9 21,1 31,8 35,8 Stavanger Sola Sandnes 18,8 9 Gjesdal Klepp 14,5 Ti me 11,4 Bjerkreim 4,9 Hå 12,6 18,7 Lund Eigersund 17,9 Sokndal 27,6 41,9 % leigejord ,2-17,0 17,1-27,8 27,9-35,4 35,5-51,6 51,7-61,0 Tall angir % leigejord i 1998

5 Utslepp frå primærnæringa Primærnæringane står for 9 % av Noregs klimautslepp 50 % frå lystgassutslepp 49% frå metanutslepp 1% CO 2 - utslepp Landbruks- og matdepartementet laga i 2009 ei stortingsmelding som tar føre seg ulike tiltak landbruket kan gjere for å kutte på utsleppa. Landbruket skal vere ein del av løysinga

6

7 Hovudpunkta i meldinga Auke vår eigen matproduksjon og ta vare på naturgrunnlaget som landbruket forvaltar Avgrense klimautsleppa frå landbruket Landbruket kan- og må- auke karbonopptak i skog og jordsmonn Det må i større grad nyttast trevirke og bioenergi Landbruket må tilpasse seg eit endra klima Landbruksrelatert klimaforskning må få auka fokus Landbruket er ein viktig del av løysinga!

8

9 Politisk plattform for flertallsregjeringa Soria Moria II Datert 7. okt Gjøre landbruket til en del av klimaløsningen ved å følge opp St. meld. nr. 39 ( ). Vurdere virkemidler for å utvikle biogassanlegg og industrielle verdikjeder for bioenergi med basis i landbrukets ressurser står her sentralt

10 Landbruk og klima budsjettoppfølging 25 millioner kroner til oppfølging på skog/energi Skogtiltak, bioenergi, biogass Norsk institutt for skog og landskap blir styrka for å kunne utvikle si rolle og oppgaveløysing i klimarapportering Auka løyving på 10 millionar kroner til Mattilsynet og Veterinærinstituttet nye utfordringar på dyrehelseområdet Klimarelatert forskning (opptak av CO 2, lagring av karbon og bioenergi) styrkes med 23 millioner kr

11 Skogbruk og bioenergi Det ligg eit stort potensial i å auke aktiviteten i skogbruket Bygge opp meir skog (som samlar og lagrar karbon) Auke uttak av trevirke for bruk i bygg og til bioenergi 1m³ trevirke frå norsk skog har ein gjennomsnittleg brennverdi på om lag 2100 kwh. Dette tilsvarar brennverdien på 210 l fyringsolje eller 290 kg kull 1m³ tre som blir nytta i staden for alternative byggematerial reduserer CO 2 -utsleppa med minst 0,8 tonn CO 2 Ein normal einebustad i tre inneheld om lag 14-22m³ trevirke den bind omlag tonn CO 2 i bustaden si levetid. Ved bruk av massivt tre er effekten 3 gonger større Klare krav til eit berekraftig skogbruk med miljøomsyn

12 Skogbruk og bioenergi Utvikling Avverking og planting daa m3 Planting Ungskogpleie Avverking år

13 Målsetjingar Primærnæringane har eit reduksjonspotensiale på 1,1 million tonn CO 2 - ekvivalentar Potensielt kan 0,5 mill tonn CO 2 ekviv. kuttast gjennom biogasssatsinga. 0,25 mill tonn CO 2 ekviv. kan kuttast ved auka effektivitet i produksjon av mjølk og kjøt. Lystgassutsleppa skal i hovudsak reduserast gjennom redusert bruk av handelsgjødsel.

14 Karbonbinding Karbonbinding vil vere eit viktig satsingsområde for å kutte klimautsleppa i Noreg Det lagrast om lag 200 millionar tonn karbon i jordbruksjord i Noreg (tal frå Bioforsk) Jorda må forvaltast så den ikkje frigir karbon Nydyrking av myr må ned på eit minimum Redusert jordarbeiding er naudsynt på open åker Behov for utgreiingar av tiltak for auka karbonlagring i jord (eks. biokull)

15 Konkrete planar for Rogaland I regionalplan for klima og energi er det utforma følgjande mål for primærnæringane: Energibruken i landbruket skal bli redusert med 10% pr. produsert eining innan 2020 Utlepp av klimagassar frå landbruket skal reduserast med 15 % innan 2020 (tilsvarande CO 2 -ekvivalentar) Auke bindinga av CO 2 i skog med tonn innan 2020, slik at årleg binding skal tilsvara tonn Biogassproduksjonen skal tilsvara 0,35 TWh innan Det er no i gang arbeid med ein eigen regionalplan for landbruket. Planen tek utgangspunkt i målsetjingane som kjem fram av regionalplan klima og energi, men spissar dette ytterlegare.

16 Verdiskaping og CO 2 -binding i Rogalands-skogbruket Treårig prosjekt finansiert av FM, FK, kommunar, kystskogmidlar, Ryfylkefondet, Innovasjon Norge og trenæringa Oppfølging av Melding om kystskogbruket Utvikle og dels gjennomføre strategiar for: Auka avverking Auka CO 2 -binding og lagring i skog Auka bruk av tre som byggjeråstoff Auka foredling av sagtømmer til lokalt bruk Auka produksjon og bruk av bioenergi Ekstern kommunikasjon Kompetanseheving

17 Biogass har fått stort fokus i klimameldinga for landbruket. Klimameldinga har set som mål at 30 % av all husdyrgjødsla skal inn i eit biogassanlegg. I Rogaland er det et stort potensial for bruk av husdyrgjødsel i biogassanlegg. Noreg sitt potensial er rekna fram til å ligge omkring 2,5 TWh, av dette står Rogaland for om lag 0,5 TWh.

18 Biogass I Rogaland er det eitt biogassanlegg lokaliset på Åna kretsfengsel. Hå Biopark AS er under planlegging Finnøy har fått løyving til eit forprosjekt

19 Utfordring med Biogass 1 Råstofftilgangen er stor og fraktavstandane er korte. Mykje ligg til rette for biogasssatsinga i Rogaland med unntak av dei økonomiske utfordringane Rogaland har eit problem som andre fylker ikkje har - bruk av bioresten Etter at husdyrgjødsla har gått gjennom eit biogassanlegg sit ein igjen med ein biorest. Bioresten har høg næringsverdi og er eit bra gjødselprodukt, men vi har for mye gjødsel i store deler av vårt fylke Bioresten inneheld mykje fosfor, innblanda med matavfall vil bioresten ha eit høgare fosforinnhald enn det som var i gjødsla bonden leverte frå seg I Rogaland er det eit overskot på fosfor i jorda, gjødsling på areal kor det er eit høgt fosforoverskot vil gi avrenning til vassdraga. EU sitt vassdirektiv set krav til god vasskvalitet og derav krav om redusert næringsavrenning frå alle sektorar Med eit overskot av fosfor i jord, samt eit overskot av husdyrgjødsel, ville eit biogassanlegg som tok i mot gjødsel utan at bonden tok tilbake bioresten vore ei god løysing for landbruket

20 Utfordring med Biogass 2 Det finst teknologi til å skilje bioresten kor ein får ein vassfraksjon og ein fiberfraksjon. Vassfraksjonen inneheld mykje nitrogen som lett vil kunne nyttast i jordbruket, men fiberfraksjonen har mykje konsentrert fosfor som ikkje er ønskeleg og spreie ut på jorda. Biogassutfordringa i Rogaland ligg i å finne gode løysingar for den fosforrike bioresten

21 Når det gjelder biogass, har SFT slått fast følgende: Er det ett sted i Norge et virkelig stort anlegg bør plasseres så er det i Rogaland. Bakgrunnen for dette er det store biogasspotensialet som finnes i vår region. Dette understrekes også i Enovas potensialstudie for biogass. Lyses etablerte gassnett gjør det mulig å utnytte disse ressursene på en effektiv måte. Det er på bakgrunn av disse mulighetene at Lyse har som mål å kunne levere klimanøytral gass innen 2020 og klimanøytral fjernvarme innen 2014.

22 Takk for meg! 2010 biogassåret!