SAKSPAPIR NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - KOMMUNEDELPLAN

Transkript

1 SUND KOMMUNE SAKSPAPIR Styre, komite, utval Møtedato Saknr Sbh Forvaltningsstyret - Planutval /08 FRG Kommunestyret /08 FRG Forvaltningsstyret - Planutval /08 FRG Saksansvarleg Frode Glesnes Arkiv: N Objekt: ArkivsakID NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - KOMMUNEDELPLAN Dokumentliste: Nr T Jp.dato Avsendar/Mottakar Tittel 1 I Statens Vegvesen Region Vest NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - KOMMUNEDELPLAN 3 I Statens Vegvesen SOTRASAMBANDET - FRAMLEGG TIL PLANPROGRAM FOR UTARBEIDING AV KOMMUNEDELPLAN OG KONSEKVENSUTGREIING - INFORMASJONSMØTE 5 U Regionvegsjef Ole Kr Torpp SOTRASAMBANDET - NYTT FORSLAG FRÅ SUND KOMMUNE - SØNDRE ALTERNATIV 6 U Samferdselssjef Magnus Vestrheim NYTT VEGSYSTEM TIL ØYGARDEN OG SOTRA REGIONEN - UTSPEL FRÅ SUND KOMMUNE - SAMORDNING MED HAMNEFRAMLEGG 4 I Statens Vegvesen SOTRASAMBANDET. FRAMLEGG TIL PLANPROGRAM FOR UTARBEIDING AV KOMMUNEDELPLAN OG KONSEKVENSUTGREIING - INNKALLING TIL MØTE I REFERANSEGRUPPA 7 I Statens Vegvesen Region Vest VARSEL OM HØYRING AV PLANPROGRAM OG OPPSTART AV ARBEID MED KOMMUNEDELPLAN OG

2 KONSEKVENSUTGREIING 8 I Statens vegvesen REFERAT FRÅ MØTE NR. 01/07 I REFERANSEGRUPPA, I Skoge Vel VEDR. HØRING - SOTRASAMBANDET 10 I Oddvar Søreide INNSPEL NYTT SOTRASAMBAND MELLOM TELLNES OG BIRKELANDSKRYSSET 11 I Nils Edvard Vorland; Ole Vorland; Ole Andreas Vorland NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - KOMMUNEDELPLAN - MERKNAD 12 I Sund Vatn og Avlaup AS NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - KOMMUNEDELPLAN - HØYRINGSUTTALE PLANPROGRAM 13 I Eidesjøen Grendalag NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - 15 I Statens Vegvesen Region Vest 16 I Statens Vegvesen Region Vest 17 I Statens Vegvesen Region Vest KOMMUNEDELPLAN - UTTALE NYTT SOTRASAMBAND - KVALITETSSIKRING I TIDLEG PLANFASE. INVITASJON TIL ARBEIDSSEMINAR OM NYTT SAMBAND TIL SOTRA SOTRASAMBANDET - KVALITETSSIKRING I TIDLEG PLANFASE, ARBEIDSSEMINAR 27. OG 28. AUGUST 2007 NYTT SOTRASAMBAND - PLANPROGRAM - KOMMUNEDELPLAN - REFERAT FRÅ ARBEIDSSEMINAR 18 I Statens vegvesen SOTRASAMBAND - HANDSAMING AV FRAMLEGG TIL PLANPROGRAM FOR UTARBEIDING AV KOMMUNEDELPLAN OG KONSEKVENSUTGREIING Saksutgreiing: I samband med oppfølging av saka om nytt fastlandsamband Sotra Bergen er det utarbeidd eit planprogram med silingsforslag for aktuelle trasear og løysingsforslag ei gruppe som arbeider vidare med temaet Stadutvikling. Det fyrste gruppa tek fatt i er å lage ein kommunedelplan for kommunesenteret Skogsskiftet. Planarbeidet vil bli gjennomført etter ny forskrift om konsekvensutgreiingar og det er laga eit framlegg til planprogram som skal kunngjerast i lag med oppstartsmeldinga.

3 Vurdering: Viser til vedlagde planprogram (eige vedlegg). Økonomiske konsekvensar: Statens vegvesen tek ansvaret for dei økonomiske tilhøva med planarbeidet. Tilråding til vedtak: Sund kommunestyre varslar oppstart av kommunedelplan for Sotrasambandet og legg planprogrammet ut på høyring i tråd med reglane i plan- og bygningslova FORVALTNINGSSTYRET - PLANUTVAL PU-015/07 Framlegg frå planutvalet (samr.): Sund kommunestyre varslar oppstart av kommunedelplan for Sotrasambandet og legg planprogrammet ut på høyring i tråd med reglane i plan- og bygningslova. Kommunestyret vil peika på store negative miljømessige konsekvensar ved alt. 29 langs Skogsvatnet, og vil tilrå at traseen vert lagt vest for sentrumsområdet i Skogsskiftet KOMMUNESTYRET Leiar i planutvalet, Arthur Hagenes, og einingsleiar Frode Glesnes, orienterte om planprogrammet. Etter gruppemøte, sette Nina Glesnes pva. alle partia i kommunestyret, fram framlegg om følgjande tilleggspunkt til planutvalet sitt framlegg: Frå Skogsskiftet og sørover må korridoren for ny veg til Austefjorden leggjast austom all dyrka mark og eksisterande busetnad og austom Vorlandsvatnet. Korridoren må kryssa riksveg 555 i utmarka eit stykke nordom Stranda skule. Sund kommunestyre ønskjer eit nytt fastlandssamband lagt til Tellnes-området. Noko av bakgrunnen for dette er kommunen sine planar om regional storhamn i området Lundaneset Skogsvåg/Klokkarvik. Planutvalet sitt framlegg m/ tilleggsframlegget vart vedtekne samrøystes.

4 K-006/07 Vedtak: Sund kommunestyre varslar oppstart av kommunedelplan for Sotrasambandet og legg planprogrammet ut på høyring i tråd med reglane i plan- og bygningslova. Kommunestyret vil peika på store negative miljømessige konsekvensar ved alt. 29 langs Skogsvatnet, og vil tilrå at traseen vert lagt vest for sentrumsområdet i Skogsskiftet. Frå Skogsskiftet og sørover må korridoren for ny veg til Austefjorden leggjast austom all dyrka mark og eksisterande busetnad og austom Vorlandsvatnet. Korridoren må kryssa riksveg 555 i utmarka eit stykke nordom Stranda skule. Sund kommunestyre ønskjer eit nytt fastlandssamband lagt til Tellnes-området. Noko av bakgrunnen for dette er kommunen sine planar om regional storhamn i området Lundaneset Skogsvåg/Klokkarvik. NYE OPPLYSNINGAR I SAKA Saksutgreiing: Planprogrammet har no lagt ute til høyring. Planprogrammet skulle i utgangspunktet vore handsama medio 2007 men sidan Vegdirektoratet påla Statens Vegvesen å utarbeide KVU før stadfestinga av planprogrammet så blei denne handsaminga utsett eit år. Statens vegvesen har utgreidd saka og vi brukar deira saksutgreiing i det vidare arbeidet. Planprogram og alle vedlegg er lagt ut på Sund kommune si heimeside, Vurdering: Statens vegvesen har vurdert og kommentert innkomne merknadar. Saksutgreiing, kommentarar til høyringane og vurdering er gjort av Statens vegvesen: 1. Oppsummering av høyringsprosessen 1.1 Vedtak om utlegging av framlegg til planprogram til høyring og oppstart av planarbeid med kommunedelplan og KU Oppstartssak og utlegging av framlegg til planprogram til høyring har vore handsama i Bergen og Sund kommune. Fjell kommune har velt å ikkje handsame utleggingssaka, men har vist til at Statens vegvesen kan leggje ut ei sak i samsvar med PBL Bergen kommune I Bergen kommune fatta kommunaldirektøren for byutvikling følgjande fullmaktsvedtak den :

5 1. I medhold av Plan- og bygningslovens 20-1, og i henhold til fullmakt vedtas oppstart av kommunedelplan P , Nytt fastlandssamband Sotra og Bergen. 2. I medhold av plb 33-2 legges til tilhørende forslag til planprogram ut på høring Sund kommune I Sund kommune gjorde kommunestyret følgjande samrøystes vedtak i møte , sak K- 006/07: Sund kommunestyre varslar oppstart av kommunedelplan for Sotrasambandet og legg planprogrammet ut på høyring i tråd med reglane i plan- og bygningslova. Kommunestyret vil peika på store negative miljømessige konsekvensar ved alt. 29 langs Skogsvatnet, og vil tilrå at traséen vert lagt vest for sentrumsområdet i Skogsskiftet. Frå Skogsskiftet og sørover må korridoren for ny veg til Austefjorden leggjast austom all dyrka mark og eksisterande busetnad og austom Vorlandsvatnet. Korridoren må kryssa riksveg 555 i utmarka eit stykke nordom Stranda skule. Sund kommunestyre ønskjer eit nytt fastlandssamband lagt til Tellnes-området. Noko av bakgrunnen for dette er kommunen sine planar om regional storhamn i området Lundaneset Skogsvåg/Klokkarvik. 1.2 Annonser, varsling Utlegging av framlegg til planprogram til høyring og varsling om oppstart planarbeid for kommunedelplan og KU vart annonsert av Statens vegvesen i BT, BA, Vestnytt og Dagen laurdag 10. mars 2007 i samsvar med PBL 9-4, 20-5 og I tillegg annonserte Bergen kommune saka på sin kunngjeringsside; Kommunetorget, sundag 11. mars i BT og BA. Annonsen i BT er lagt ved som vedlegg. Annonsane i dei andre avisene er identiske. Det vart sendt varslingsbrev om utlegging av planprogram og oppstart planarbeid datert til aktuelle høyringsinstansar i samsvar med lister henta inn frå kommunane. Det vart og sendt varslingsbrev datert til velforeiningar, interesseorganisasjonar, grendalag m.m. Kopi av varslingsbreva er lagt ved som vedlegg. All informasjon og alt planmateriale er lagt ut på Vegvesenets sine internettsider og Informasjon om høyring og planoppstart vart og lagt ut på internettsidene til kommunane Bergen, Fjell og Sund. 1.3 Utlegging av saka Sakspapira med alt planmateriale har lagt ute til offentleg høyring i perioden 12. mars 2007 til 27. april 2007 hos Fjell kommune - Servicetorget, i biblioteket på Sartor senter, hos Sund kommune - Servicetorget, hos Bergen kommune - Kundesenteret og i resepsjonen hos Statens vegvesen Region vest.

6 Frist for å komme med merknader til planprogrammet og innspel til kommunedelplanarbeidet var 27. april Opne informasjonsmøte I samband med at planprogrammet låg ute til offentleg høyring, inviterte Statens vegvesen til ope informasjonsmøte på: Kultursalen Fjell rådhus, Straume tysdag 20. mars 2007 kl Kultursalen på Vestkanten onsdag 21. mars 2007 kl Sundhallen, Skogsskiftet onsdag 21. mars 2007 kl Ågotnes barne og ungdomsskule, Gymsalen torsdag 22. mars 2007 kl Dei opne møta vart annonsert i same annonse som varsling om utlegging av planprogram og oppstart av planarbeid Møte i Fjell rådhus og på Vestkanten På møta i kultursalen i Fjell og i kultursalen på Vestkanten var det møtt fram ca 50 personar på kvar stad. I Fjell var det møtt fram fleire politikarar i tillegg til busette i området. I Bergen vest var det mest busette i Drotningsvikområdet. I tillegg til i kva grad den einskilde vart berørt av nytt samband, var dei opptekne av: Konsekvensar for hovudvegsystemet mot Bergen når det vert sterk auke i trafikken både frå Sotra og Askøy. Nokre var skeptiske til å samle trafikkstraumane frå Sotra og Askøy ved Storavatnet. Tilhøve til fullføring av Ringveg vest. Tilhøve for nærmiljøet i Knarrevik og i Drotningsvik var eit viktig tema. I samband med dette temaet, heldt interesseorganisasjonen Ja til Sotratunnel eit innlegg om sitt arbeid for tunnel og hadde spørsmål om stigningstilhøve og tunnellengder. Konsekvensar for brualternativa i høve til meir ekstremklimatiske tilhøve. Strakstiltak i eksisterande samband. Spørsmål om det vil vere fleire traséalternativ å velje mellom når politikarane skal handsame kommunedelplanen. Spørsmål om planstyresmakt for fastlandssambandet. Val av konsept. Folk i Sund ønskjer primært nytt samband i sør mellom Tellnes og Ytrebygda. Det var og folk i Fjell og i Bergen vest som ønskte denne løysinga. Dei fleste som budde i Knarrevik- og Drotningsvikområdet ønskte alternativ med undersjøisk tunnel ikkje ny bru Møte i Sundhallen Statens vegvesen haldt orienteringsmøte i Sund hallen 21. mars 2007 i samband med at framlegg til planprogram var lagt ut til offentleg ettersyn. På denne orienteringa vart det orientert om delprosjekt 1: Fastlandsambandet Sotra Bergen og delprosjekt 2: Sotra sør. Dei fleste kommentarar og spørsmål vart retta mot fastlandsamband i sør, tunnelprosjektet mellom Birkelandskrysset og Tellnesskogen. Om lag 45 deltakarar

7 1.4.3 Møte på Ågotnes barne- og ungdomsskule vart det arrangert ope informasjonsmøte på Ågotnes barne- og ungdomsskule. Svært få møtte opp og ingen av velforeiningane deltok sjølv om dei var tilskreve direkte. Følgjande innspel/spørsmål vart reist: Sotra Fiskarlag ønskjer å bli medlem av referansegruppa og bli informert om planprosessen. Representant for CCB rår frå å sprenga tunnel under Ågotnes pga fare for skade i anleggsperioden på sensitivt utstyr på ulike bedrifter i området. Det vart stilt spørsmål om kvifor vegarm mot Sotra vestside ikkje var med i planprogrammet. Tilhøvet til ny hamn for Bergensområde må vurderast i planarbeidet 1.5 Møter med grendalag, interesseorganisasjonar m.m andre møte Delprosjekt 1: Fastlandssambandet Sotra - Bergen Etter ønskje frå interesseorganisasjonen Ja til Sotratunnel hadde Statens vegvesen eit møte med dei for nærmare informasjon om saka, råd om korleis dei skulle lage tilsvar til planprogrammet m.m Delprosjekt 2: Rv555 Kolltveit Austefjorden. Sotra sør Det har vore fleire møter der Statens vegvesen har orientert om kommunedelplanarbeidet for Sotrasambandet delprosjekt Sotra sør. Første orienteringa vart halde 17. januar 2007 i samband med kommunedelplan for Skogsskiftet som Sund kommune har starta. Då vart det orientert om planforslaget frå Kolltveitskiftet til Austefjorden med mest vekt på strekninga Tellnesskogen Skogsskiftet - Eide. Om lag deltakarar. Statens vegvesen var invitert av Eidesjøen grendalag til møte på Pollen skule 14. februar Her vart det gjeve ei orientering om delprosjekt 2, Sotra sør med hovudvekt på området ved Eide. Fokus og dei fleste spørsmål gjekk på fv 202 og ny tilkopling av denne fylkesvegen med ny bru over Eidesjøen til ny hovudveg. Hovudkonklusjonen var at dette nye sambandet over fjorden måtte liggja lengre ute for ikkje å dela bygda Eidesund. Om lag 50 deltakarar 18. april 2007 haldt Fjell grendalag medlemsmøte og Statens vegvesen var invitert til å orientera om Sotrasambandet i samband med at planprogrammet låg ute til offentleg ettersyn. Det vart orientert om fastlandssambandet og Sotra sør med hovudvekt på strekninga Kolltveitskiftet til Tellnesskogen. Mest all fokus vart retta mot området rundt Fjell Gard og dei alternativa som låg i planprogrammet. Grendalaget gjekk samrøystes inn for tunnelalternativet, alt. 3, sjølv om dette ikkje var rette tidspunktet for val av alternativ. Om lag 54 deltakarar.

8 2. Oppsummering av innkomne merknader, uttale og innspel m/kommentar 2.1 Generelle tema Vegvesenets generelle kommentarar til planprogramma og traséalternativa Vegvesenet ønskjer å presisere at i den planfasen vi er i no; nemlig handsaming av planprogram for nytt Sotrasamband, er det viktig å ha klart for seg at planprogrammet skal fastsette: kva for traséalternativ som skal utgreiast vidare i ei konsekvensutgreiing og i arbeidet med kommunedelplan i neste planfase. kva for tema som skal utgreiast i konsekvensutgreiinga slik at ein kan få eit godt og tilstrekkeleg grunnlag for val av løysing i samband med den politiske handsaminga av konsekvensutgreiinga og kommunedelplanen for nytt fastlandssamband. Løysingar for nytt Sotrasamband, spesielt i delprosjekt 1; Fastlandssambandet Sotra Bergen, er svært kompliserte og komplekse. Konfliktnivået er noko ulikt, men til dels høgt i deler av det aktuelle område for nytt fastlandssamband. Spesielt gjeld dette dei tett utbygde områda i Bergen vest og i Knarrevikområdet. Tilhøve til framtidig utvikling av området Kolltveit Bildøy Straume er og svært viktig. Dette går og fram av dei merknader og innspel som er kome inn i høyringa av planprogrammet. Alle traséalternativa (både bru- og tunnelalternativ) må sjåast på som førebelse. Dei skal optimaliserast i det vidare arbeidet med kommunedelplanen. I dette arbeidet som er kalla teknisk forprosjekt, (jf pkt i planprogrammet), ser vegvesenet at det er behov for meir detaljering av trasékorridorane i dei tronge og tett utbygde områda i Knarrevik og i Bergen vest enn det som er vanleg på eit kommunedelplannivå, for å kunne få fram eit godt nok grunnlag til å konsekvensutgreiingane. Det er og naudsynt for å få avklart tilhøve til eksisterande vegsystem, kryss, løysingar for sekundærvegsystem m.m. I samband med brualternativa over Knarreviksundet mellom Sotra og Bergen vest viser høyringsprosessen at konfliktnivået er høgt. Det kan i den vidare planprosessen verte aktuelt å vurdere nye traséalternativ i same området innanfor det avgrensa planområdet. I samband med utgreiing av vegsambandet i høve til den vidare sentrumsutviklinga i Fjell kommune, vil vegvesenet arbeide vidare med optimalisering av vegløysingar, miljøtiltak, kryss, sekundærvegsystem og liknande i nært samarbeid med Fjell kommune. Dette arbeidet kan føre til nokre endringar i traséalternativa slik at dei traséane som er vist i planprogrammet må sjåast på som prinsippløysingar som skal utgreiast vidare. Prinsippløysingane med dagsoner, bru, landtunnelar og undersjøiske tunnelar vil vere dei same i dei ulike traséalternativa, men trasékorridorane kan verte endra som følgje av dei merknadene og innspela som er kome inn, vidare vurderingar av tekniske løysingar, geotekniske og geologiske tilhøve, nærmiljø, tilhøve til natur og landskap m.m. I kva grad dei endringar / justeringar av traséalternativa er så store at dei krev særskilt handsaming i høve til planstyremakter og evt andre partar, vert vurdert nærmare undervegs i planprosessen.

9 Vegvesenet vil ha eit tett samarbeid med berørte kommunar, fylkeskommunen og andre partar i den vidare planprosessen i samsvar med organiseringa vist i pkt 2 i planprogrammet. Vegvesenet vil generelt informere berørt lokalmiljø undervegs om dei endringane som kjem fram. Det vil skje via internettsida for Sotrasambandet og via pressen Tilhøve til planarbeidet med ny godshamn og jernbaneframføring Fleire merknader frå offentlege høyringsinstansar og nokre private, tek opp tilhøve mellom Sotrasambandet og evt ny godshamn på Sotra og å sjå mogleg framføring av jernbane til ny godshamn i samanhang med nytt vegsamband. Punkt om vurdering av evt ny godshamn i høve til traséalternativ for nytt Sotrasamband samt tilhøve for godstrafikken på alternative vegtraséar er teke inn i planprogrammet, jf framlegg til revidert planprogram. Vedrørande spørsmål om korleis prosjektet Sotrasambandet skal handsame ønskje om å sjå veganlegga i samband med framføring av jernbane til evt ny godshamn, sluttar Vegvesenet seg til fylkesrådmannen i hans merknad til planprogramma. Han skriv mellom anna: Ein felles veg- og banetrase til Sotra har frå tid til anna vore nemnt som interessant, men eg konstaterer at tilhøva no ikkje ligg til rette for å få dette til, i alle høve ikkje i samband med vegplanlegginga. Utfordringane for eit framtidig Sotrasamband er store og bør ikkje gjerast meir komplisert ved at ein eventuell jernbanetrase vert utgreidd samstundes. Største stigning/fall på jernbaneline for godstrafikk er maks 2 % etter normene i jernbaneverket sitt tekniske regelverk av Det er og svært strenge krav til horisontalkurvatur (minimum kurveradius på m avhengig av kor fort toget skal køyre). Dei tekniske krava til ein moderne jernbane for gods- og persontrafikk gjer at sporlina vert svært stiv. Det vil vere vanskelig å tilpasse eit nytt effektivt og tenleg vegsamband til Sotra med ei jernbaneline. I korridoren Kolltveit Bergen vest vil konsekvensen av ein slik samordning sannsynlegvis vere svært lang undersjøiske tunnel, ei løysing som gjer dårleg tilgjenge til Straumeområdet og andre utbyggingsområde i korridoren, eller bruløysing med veg og jernbane i dagsone kombinert med korte tunnelar som gjer svært store inngrep i landskap, tettbygde strok og eksisterande infrastruktur. I søre korridoren Tellnes Ytrebygda vil konsekvensen sannsynlegvis vere ein svært lang undersjøisk tunnel eller ein form for senketunnel på oppfylt sjøbotn som pr i dag er ein usikker og lite prøvd løysing på den sjødjupna det er snakk om her (fjellbotn på ca m under havoverflata). Ein samordning med evt jernbane vil gje lite tenleg veganlegg med anten svært lange tunnelar og dårleg tilknyting til viktige senter- og utbyggingsområde eller stive og breie veg- og jernbanekorridorar som krev store inngrep i terreng og utbyggingsområde. Samordninga vil vere svært kostnadskrevjande og sannsynlegvis gjere finansiering av eit nytt Sotrasamband vanskeleg. Vegvesenet kan ikkje tilrå ein slik samordning.

10 2.1.3 Tilhøve til reisevaneundersøking Fleire merknader stiller spørsmål om tala for den reisevaneundersøkinga som vart utført i 2000 framleis gjeld. Mange meiner at det er fleire reiser til og frå søre bydelar i Bergen enn det som kjem fram i reisevaneundersøkinga. Dei ønskjer ny reisevaneundersøking no der og nyttetransporten er med. Det har til no vore gjennomført reisevaneundersøkingar med ca 10 års mellomrom. Neste reisevaneundersøking er forventa gjennomført i nær framtid. Slike undersøkingar omfattar heile regionen ikkje berre for eit enkeltprosjekt og er eit samarbeidsprosjekt mellom vegvesenet, fylket og kommunane. Det er ikkje vurdert å gjere ny reisevaneundersøking berre for arbeidet med Sotrasambandet. Vegvesenet kan ikkje sjå at endringane har vore så store at dei vil ha vesentlig innverknad på grunnlaget for val av traséalternativ for nytt fastlandssamband. Transportmodellen som vert nytta i samband med trafikkprognosar, bygger på sonevise oppdaterte tal for busetting og arbeidsplassar og er såleis meir oppdatert enn reisevaneundersøkinga Effekt av auka kollektivtransport Fylkesmannen er kritisk til at ein skal legge reisevaneundersøkinga for 2000 til grunn ved trafikkmodelleringa. Reisevaneundersøkinga gjeld eit større område kring Bergen og fylkesmannen meiner at den er neppe representativ m o til bruk av kollektivtransport for Sotrasambandet. Faren er difor stor for at ein vil underestimere effektar av tiltak for auka kollektivtransport. Dette er i så fall uheldig. Til fylkesmannen sin merknad om effektar i høve til kollektivtransport, er vegvesenet samd i at tilgjengelege trafikkmodellar pr i dag har avgrensa moglegheit for å rekne ut effektar av auka kollektivtransport. Vegvesenet vil så langt det er praktisk mogleg, ta inn vurderingar for korleis høg kollektivandel vil slå ut i høve til annan trafikk i dei utgreiingane som skal gjerast om transportsystema og trafikkanalysane for dei ulike traséalternativa. Desse punkta er teke inn i revidert framlegg til planprogram i pkt Vurdering av trafikkregulerande tiltak og pkt 11.4 Kollektivtransport Tiltak for å betre kollektivtilbodet Fylkesmannen merkar seg at betring i kollektivtransportilbodet berre vil verte omtalt men ikkje vere ein del av utgreiinga. Særleg for hovudkonsept 1 meiner dei betring i tilbodet vil kunne få påviseleg effekt. For at effekten av dette konseptet skal kunne målast mot nyutbygging bør det inngå i kost/nytte-analysen. Med betring meiner dei og frekvens og pris. Fylkesmannen er difor usamd når det i utkast til program hevdast at utforming av kollektivtilbodet ligg utanfor rammene av kommunedelplanen. Eit kollektivalternativ kan ikkje berre femne om fysiske tiltak men må sjåast i samanheng med tilbodet når ein skal vurdera effektar av tiltak på overføring av trafikk frå bil til buss. Ansvarstilhøve og finansiering av tiltak bør ikkje sette grenser for dei samfunnsøkonomiske vurderingane meiner fylkesmannen.

11 Vegvesenet kan berre legge til rette for dei fysiske tilhøva for kollektivtransporten. Difor er berre dei fysiske tiltaka teke med i utgreiingane. Vegvesenet er samd med Fylkesmannen i at ei totalvurdering av heile kollektivtilbodet med omsyn til rutefrekvens, takstprisar m.m bør takast opp. Men det må gjerast på eit overordna nivå der fylkeskommunen som ansvarleg for kollektivtrafikken, er pådrivar. Dette er noko som bør gjelde heile Bergensregionen, ikkje berre Sotrasambandet. 2.2 Delprosjekt 1: Fastlandssambandet Sotra Bergen Traséalternativ Det har kome inn 3 framlegg om alternativ traséløysingar eller variantar av traséalternativ i høyringa av planprogrammet. For fastlandsambandet gjeld det: 1. Alternativ løysing med undersjøisk tunnel mellom Bildøy og kryss i Arefjorden- Straume aust (innspel frå varaordførar Villanger i Fjell kommune) 2. Alternativ undersjøisk tunnel med stigning på 6 % og 30 m fjelloverdekning mellom Litlesotra og Bergen vest. Dette vil gje ein kortare tunnel og ein noko annan trasé ved kryssinga av Knarreviksundet enn vegvesenet sitt framlegg til Alt D1 (innspel frå interessegruppa Ja til Sotratunnel ) 3. Alternativ senketunnel mellom Tellnesområdet på Sotra og Ytrebygda i Bergen sør (innspel frå ordførar Sangolt i Sund kommune) Vegvesenet har saman med planstyresmaktene; Bergen Fjell og Sund kommunar, vurdert løysingsframlegga i samband med handsaminga av planprogrammet. Til tunnel Bildøy Arefjord Ei løysing som Villanger viser til, føreset ein grunn tunnel under Straumsundet dersom den teknisk skal kunne realiserast med tilfredsstillande veggeometri og stigningstilhøve fordi avstanden frå eit kryss på Bildøy til Straumsundet er kort. Statens vegvesen vil tilrå at ein vurdering av ein slik løysing verte teke inn i det vidare arbeidet med nytt vegsamband i Kolltveit Bildøy Straume området, jf omtale av tilhøve til vidareutvikling av Straume tettstad i pkt Til alternativ undersjøisk tunnel mellom Litlesotra og Bergen vest Vegvesenet er samd i Ja til Sotratunnel sitt ønskje om ei god og trygg løysing med kortast mogleg trasé for undersjøisk tunnel mellom Litlesotra og Bergen vest innanfor dei tryggeleikskrav og vegnormer som gjeld. Vegvesenet vil difor undersøke konsekvensane i undersjøisk tunnel ved ein stigningsgrad på 6% med omsyn til veggeometri, tilhøve for tungtransport, tryggleik m.m. Vegvesenet vil og foreta seismiske undersøkingar av den undersjøiske fjellryggen under eksisterande høgspentline Ja til Sotratunnel viser som aktuelt område for alternativ løysing, for å få fram data for fjellgrunnen i området. Dette er teke inn som tillegg til dei undersøkingane som er omtalt i framlegg til planprogram, pkt Vegvesenet vil peike på at tryggleik og køyrekomfort for trafikkantane vert prioritert ved utforming og trasélokalisering av alle tunnelar, både undersjøiske tunnelar og landtunnelar.

12 Vurdering av fjellgrunnen er viktig i denne samanhangen mellom anna som grunnlag for å vurdere kva for sikringstiltak som er aktuelle, og kostnadane ved desse. I det vidare optimaliseringsarbeidet med undersjøisk tunnel både i arbeidet med kommunedelplan og i ein evt vidare detaljplanlegging med reguleringsplan, vil vegvesenet ta sikte på å utarbeide eit traséforslag med så kort tunnel som det er mogleg å få til, samstundes som ein tilfredsstiller krav til sikring, tryggleik og geometrisk utforming. Til alternativ senketunnel Tellnesområdet Ytrebygda Løysing med senketunnel i Raunefjorden slik ordføraren har kome med innspel om, er teknisk og økonomisk svært usikker. Senketunnel på oppfylt sjøbotn i ein djupne på m under havflata har ikkje vore utført før (Bjørvikatunnelen ligg til samanlikning nedgravd på sjøbotn på 15 m djupne). Dei seismiske undersøkingane av djupne til sjøbotn i det aktuelle området, viser djupner ned til 100 m under havflata. For å få til ei løysing slik ordføraren ønskjer, er det naudsynt med ei oppfylling av sjøbotn på m i dei djupaste områda. Det er vidare naudsynt med landtunnel fram til senketunnelen på kvar side. Tekniske løysingar for sikker overgangsone mellom landtunnel og senketunnel på oppfylt sjøbotn i så stor sjødjupne er lite utprøvd i vegsamanhang. Oppfylling av fjordbotn er og uheldig i høve til vasstraumane og vassutskifting i fjorden. Erfaringar frå arbeidet med dei seismiske undersøkingane viste at det til tider var sterk straum i fjorden. Fjordstykket er i tillegg del av hovudinnseilinga til og frå Bergen og til og frå marinebasen på Håkonsvern. Løysing med senketunnel på oppfylt område er etter vegvesenet si meining, for usikker med omsyn til fare for skipshavari og tryggleiken til trafikkantane samt uheldig for dei miljømessige tilhøva i fjorden. Vegvesenet vil ikkje tilrå å arbeide vidare med løysing med senketunnel Lokalisering av korridor for nytt fastlandssamband Sund kommune seier i sitt vedtak til utlegging av planprogrammet at dei primært ønskjer nytt fastlandssamband i sør mellom Tellnes og Ytrebygda. Det er og to private merknader frå folk i Sund samt frå Eidesjøen grendalag som ønskjer eit nytt samband i sør mellom Tellnes og Ytrebygda og kjem i sine merknader med mange argument for ei slik løysing. Vegvesenet ønskjer å presisere at i den planfasen vi er i no; nemlig handsaming av planprogram for nytt Sotrasamband, er det viktig å ha klart for seg at planprogrammet skal fastsette: kva for traséalternativ som skal utgreiast vidare i ei konsekvensutgreiing i neste planfase. kva for tema som skal utgreiast i konsekvensutgreiinga slik at ein kan få eit godt og tilstrekkeleg grunnlag for val av løysing i samband med den politiske handsaminga av konsekvensutgreiinga og kommunedelplanen for nytt fastlandssamband. Ønskje om lokalisering av korridor som har kome fram i vedtak frå kommunestyret i Sund og i fleire private merknader, vert førebels teke til orientering.

13 2.2.3 Alternativ vegløysing forbi Straume tilhøve til byutvikling i Straumeområdet Regionrådet Bergen og Omland peikar i sin uttale på at ei dagline gjennom Straume og Bildøy må unngåast av di dette vil dele opp sentrumsområdet enda meir enn i dag, og vere til hinder for framtidig byutvikling. Dei ber om at konsekvensane av alternative traséer mot ein mogleg meir bymessig utvikling av områda ved noverande Straume senter / Bildøy og Kolltveit, vert vurdert i det vidare planarbeidet. Innspel frå varaordførar Villanger i Fjell kommune, frå administrasjonen i Fjell kommune og frå privat merknad frå Liegruppen AS omtaler det same tema. Dei ønskjer at ein unngår hovudtrafikken i dagsone gjennom Straume tettstad og ei utgreiing av tiltak som kan bøte på miljøkonsekvensane i form av korte tunnelar, bruer og miljølokk. Statens vegvesen viser til pkt Lokalt utbyggingsmønster og arealbruk der tilhøve til vidare utvikling i Straumeområdet er omtalt og til pkt omtale av traséalternativ i hovudkonsept 2. Vegvesenet har presisert enno sterkare i teksten at dei ulike traséalternativa sin innverknad på mogleg framtidig byutvikling for Straume- / Bildøyområdet- /Kolltveitområdet skal utgreiast i samsvar med vedtak i regionrådet og innspel frå ulike hold i Fjell kommune. Vegvesenet vil ta omsyn til byutvikling i Straumeområdet i det vidare planarbeidet med traséalternativa og utgreie tiltak som kan redusere uheldige miljøkonsekvensar og barriereverknader i nært samarbeid med Fjell kommune. Dette arbeidet kan medføre endringar i traséen som er vist i planprogrammet, jf generell omtale i pkt Bybane til Straume Fylkesrådmannen ønskjer i sin merknad at det vert vurdert ein mogleg trasé for bybane til kommunesenteret Straume. Det same ønskje kjem fram i privat uttale frå Liegruppen AS som refererar til Visjon Kystby og frå interesseorganisasjonen Ja til Sotratunnel. Punkt om kor fleksible dei ulike traséalternativa er i høve til mogleg framtidig bybane til Straume er med i planprogrammet i pkt 11.4 Kollektivtransport. Vegvesenet meiner at utgreiing av konkret løysing for bybane fram til Straume ikkje er naudsynt for å ha tilstrekkeleg grunnlag for val av løysing for nytt fastlandssamband. Det viktigaste no er å sikre at ein vel løysing for nytt samband som ikkje er til hinder for framføring av bybane til Straumeområdet på eit seinare tidspunkt. Tidspunkt for når det evt vert aktuelt å bygge bybane mot Loddefjord /Straume er pr i dag svært usikkert. Ein er avhengig av kva for finansieringsmåte og prioritering ein vel for transportløysingar i Bergensregionen fram til 2030 (kjelde: Transportanalyse for bergensregionen ). I nokre scenarier legg ein opp til byggeoppstart i , i andre scenarier etter Alternativ løysing undersjøisk tunnel / bru mellom Sotra og Bergen vest tilhøve til nærmiljø Ja til Sotratunnel som representerar 20 velforeiningar i Knarrevik- og Drotningsvikområdet, kjem med ein omfattande uttale der dei argumenterar detaljert mot bruløysingar og for løysingar med undersjøisk tunnel og peikar spesielt på dei uheldige konsekvensane for etablerte bumiljø og nærmiljø i Knarrevik og i Drotningsvik som dei meiner brualternativa fører med seg. Dei meiner og at brusamband er meir utsett for ekstremklimatiske tilhøve enn ein tunnel og at regulariteten er dårlegare med bru enn tunnel. Til slutt kjem dei med konkrete

14 framlegg til alternativ løysing for undersjøisk tunnel mellom Litlesotra og kryss ved Storavatnet (omtalt i pkt 2.2.1) og til endrings-/suppleringsframlegg til punkt i planprogrammet. Ny løysing for undersjøisk tunnel er kommentert under punkt Endrings/suppleringsframlegga til planprogrammet har vegvesenet kommentert i samband med merknaden. Ein privat merknad til (frå Børe Norland) kjem med liknande argumentasjon for undersjøisk tunnel som Ja til Sotratunnel. Vurdering av alternative løysingar for kryssing av Knarreviksundet mellom Sotra og Bergen vest er ein viktig del av utgreiingsarbeidet. Utgreiinga om dette omfattar både konsekvensar som kan prissettast, jf pkt i Planprogrammet, og konsekvensar som ikkje kan prissettast, jf pkt i Planprogrammet, der tilhøve til eksisterande bumiljø og nærmiljø vil vere viktige tema. Risiko og sårbarhetsanalysen, jf planprogrammet pkt 11.8, vil vurdere tryggleik og sårbarhet i dei alternative traséløysingane. Dei geologiske tilhøva i sjøområda vert og nøye utgreidd med supplerande akustiske undersøkingar av løsmassedybde og fjelldybde i store delar av sjøområdet mellom Sotra og Bergen, og undersøkingar med refraksjonsseismikk som registrerar svakhetssoner og typar fjellgrunn i dei aktuelle traséområda for undersjøiske tunnelar. Dette arbeidet vert gjort både i korridoren Kolltveit Bergen vest og i søre korridor mellom Tellnes og Ytrebygda, sjå og kommentarar under pkt Vegvesenet ser det som viktig å få fram eit godt faktagrunnlag for vurdering av dei alternative traséløysingane. Faktagrunnlaget og dei vurderingar som skal gjerast, skal gje eit godt grunnlag for det politiske val av løysing som skal gjerast i samband med vedtak av kommunedelplan for fastlandssambandet Tilhøve til industriområde på Knarrevik Norwegian Talc som driv sin industriverksemd like sør og delvis under eksisterande Sotrabru, skriv i sin merknad at eit alternativ med ny bru på sørsida av eksisterande bru vil føre med seg så store ulemper og restriksjonar på verksemda at den må legge ned i Knarrevik. Dei skriv vidare at alternativ med ny bru på nordsida av eksisterande bru vil føre til store ulemper for verksemda i anleggsperioden og dei protesterar mot denne også. Vegvesenet er klar over at alternative bruer sør og nord for eksisterande bru vil ha innverknad på verksemda til Norwegian Talc. Det er difor teke inn eit punkt om vurdering av kva for konsekvensar brualternativa vil få på industriverksemda Norwegian Talc i revidert framlegg til planprogram pkt Lokalt utbyggingsmønster og arealbruk Tilhøve til næringsverksemder i Drotningsvikområdet Stølen Eiendom AS peikar på at tunnelalternativa i liten grad fangar opp sidevegstrafikken i Drotningsvikområdet, og at det bør byggjast eit fullverdig kryss i området slik at det vert god tilgjenge til handels- og industriområda i Drotningsvik. Dei meiner vidare at det kan verte behov for eit park-and-rideanlegg spesielt dersom det vert bruløysing med bompengeinnkreving og peikar på eit mogleg området ved Stiavatnet for eit kombinert parkeringshus / park-and-rideanlegg / bussterminal og bybanestopp.

15 Krysslokalisering og kryssutforming vil vere ein del av det vidare arbeidet med dei tekniske løysingane i kvart traséalternativ, jf planprogrammet pkt Tilgjenge til næringsområde vil verte vurdert i samband med krysslokalisering. Temaet vil og verte vurdert i pkt Lokalt utbyggingsmønster og arealbruk. Utgreiing av behov for park & ride anlegg og løysingar for kollektivtransporten er omtalt i Planprogrammet pkt 11.4 Kollektivtransport Vedrørande merknader for traséalternativ mellom Kolltveit og Tellnesområdet (del av sørlege trasealternativ for nytt fastlandssamband) NB! Alle merknader som omhandlar detaljar i den sørlege korridoren mellom Straume og Tellnes, vert handsama i delprosjekt 2; Rv 555 Kolltveit Austefjorden, Sotra sør. Det gjeld spesielt traséval forbi Fjell gard til Tellnesskogen som føl same korridor som traséalternativa for delprosjekt 2. I konsekvensutgreiinga vert konsekvensane for alternativ med ny 4-felts veg mellom Straume og Tellnes og vidare til Birkelandskrysset utgreidd på same måte som traséalternativa i eksisterande korridor mellom Sotra og Bergen. 2.3 Delprosjekt 2: Rv555 Kolltveit Austefjorden. Sotra sør Det har kome inn mange merknader til planprogrammet for delprosjekt 2 Kolltveitskiftet Austefjorden (Sotra sør). Totalt 5 merknader frå offentlege instansar og 15 merknader frå private personar eller grendalag. Mange av merknadene tek stilling til val av alternativ. Dette skal først gjerast som avslutning på konsekvensutgreiinga når alle konsekvensar er utgreidd etter dei fagtema planprogrammet føreset. Men dei alternativa grunneigarar/grendalag ynskjer er alternativ som er tilrådd i planprogrammet å vidare arbeide med, slik at dei er med i den vidare planprosessen. Merknader frå offentlege instansar er få og lite kontroversielle. Kystverket set fokus på seglingshøgde for bru over Dalevågen. Seglingshøgda kan bli ulik alt etter kva brutype ein vel. Terrenget på nordsida av vågen ligg på kote meter over havet slik at ein truleg ikkje vil få problem med tilstrekkeleg seglingshøgde for den lokale båttrafikken på Dalevågen. Sund VA ynskjer kryssinga av Eidesjøen på fylkesveg 201 mot Glesnes inn i Sotrasambandet. Dette ynskje har Statens vegvesen ikkje mandat til å imøtekoma. Sund kommune ynskjer eit ekstra alternativ mellom Skogsskiftet og Austefjorden på austsida av dyrka mark og aust for Vorlandsvatnet. Denne løysinga er tatt med i revidert planprogram. Dei fleste private merknadene berører strekninga frå Kolltveitskiftet via Tellnesskogen til Skogsskiftet. Ved Fjell Gard ynskjer alle tunnelalternativet på austsida av Fjell sentrum. Dette alternativet er med i planprogrammet slik at merknadene vedr. dette punktet er imøtekome. Ved Tellnesskogen ynskjer fleire grunneigarar alternativ 29 vraka fordi det deler bygda og har fleire negative konsekvensar. Statens vegvesen ynskjer alternativet med vidare i planprosessen og reviderer alternativet slik at det ikkje deler bygda og ikkje berører Gardatjønna. Denne revisjonen vil og få større avstand til Kvednavatnet som i turre periodar vert nytta som reservevasskjelde. Ved Skogsvatnet vil ein freista å justera alt. 29 slik at ein får større avstand til vatnet.

16 Ved Vorlandsvatnet ynskjer innbyggjarane eit alternativ på austsida av Vorlandsvatnet og aust for all busetnad. Dette er same ynskje som Sund kommune har og merknaden er imøtekome ved at nytt alternativ er tatt med i revidert planprogram. 3. Innkomne merknader, uttale og innspel vegvesenets kommentarar 3.1 Sotrasambandet. Delprosjekt 1; Fastlandssambandet Sotra - Bergen Offentlege instansar 1. Sund kommune v/ordførar Albrigt Sangolt 2. Fjell kommune v/varaordførar Espen Villanger 3. Hordaland fylkeskommune 4. Kystverket Vest 5. BKK Nett AS 6. Hordaland politidistrikt 7. Regionrådet Bergen og omland 8. Øygarden kommune 9. Bergen næringsråd 10. Fiskeridirektoratet region Vest 11. Bergen og omland havnevesen 12. Grønn etat, Bergen kommune 13. Fylkesmannen i Hordaland, Miljøvernavdelinga 14. Vann og avløpsetaten Bergen kommune 15. Askøy kommune 16. NVE 17. Bergen brannvesen 18. Stiftelsen Bergens sjøfartsmuseum 1. Sund kommune v/ordførar Albrigt Sangolt innspel om samband i sør - datert Sund kommune ønskjer primært nytt fastlandssamband i sør mellom Tellnes og Ytrebygda (kommunestyrevedtak av ). Ordføraren kjem med innspel om ny løysing for traséalternativ i sør i samband med mogleg ny godshamn ved Lundaneset. Han ønskjer å få vurdert eit alternativ med senketunnel i kryssing av Raunefjorden i traséaletrantivet som går frå Tellnesskogen til Birkelandskrysset. Denne løysinga kan ha direkte samband til alternativ ny godshamn ved Lundaneset og nytte stein frå hamneområde og landtunnel til oppfylling for senketunnel på sjøbotn. Dette vegsambandet ønskjer han å kombinere med ein jernbane for gods- og kollektivtransport fram til mogleg godshamn på Lundaneset. Han skriv til slutt i brevet; Uansett metode vil det vere ønskjeleg for oss at ein ser samanhang mellom nytt fastlandssamband og mogleg hamneutbygging på Lundaneset.

17 Ønskje om sørleg traséløysing for nytt samband vert førebels teke til orientering. No skal dei traséalternativ som skal utgreiast vidare i KU, veljast ikkje endeleg løysing. For løysing med senketunnel viser vegvesenet til innleiande kommentar under pkt Spesifikk vurdering av tilhøve til alternativ godshamn på Lundaneset og tilkomst til dette området må vere ein del av det vidare planarbeidet for ny godshamn. Statens vegvesen vil generelt sjå på verknadar dei ulike traséalternativa har for godstransport til alle tre alternative lokaliseringar til ny godshamn på Sotra. Tilhøve til jernbanesamband er kommentert i innleiinga under vegvesenet sine generelle kommentarar. 2. Fjell kommune v/varaordførar Espen Villanger innspel om tunnel under Straume datert Villanger etterlyser eit traséalternativ for fastlandssambandet med tunnel mellom Bildøy og Arefjorden slik at ein unngår hovudtrafikken gjennom Straume tettstad. For løysing med tunnel mellom Bildøy og Arefjord viser vegvesenet til innleiande kommentar under pkt Hordaland fylkeskommune datert Fylkeskommunen gjorde i møte følgjande vedtak: Fylkesutvalet tilrår at forslag til planprogam for Sotrasambandet med delprosjekt vert godkjent Fylkesutvalet legg til grunn at prosjektet skal inngå i komande revisjon av Nasjonal Transportplan med dei krav til framdrift som dette inneber. Fylkesrådmannen viser i sin vurdering til Transportanalysen for Bergensområdet der Sotrasambandet inngår som eit av fleire store og viktige prosjekt. Han kjem med merknad til følgjande punkt: Godstransport og hamnetilknyting For godstransporten til og frå ei eventuell framtidig hamn vest for Sotrabrua er det avgjerande at Sotrasambandet får tilfredsstillande standard. Det må også leggjast vekt på at konsekvensar for anna næringstransport til og frå Sotra/Øygarden vert gjennomgått i konsekvensutgreiinga. Ein felles veg- og banetrase til Sotra har frå tid til anna vore nemnt som interessant, men eg konstaterer at tilhøva no ikkje ligg til rette for å få dette til, i alle høve ikkje i samband med vegplanlegginga. Utfordringane for eit framtidig Sotrasamband er store og bør ikkje gjerast meir komplisert ved at ein eventuell jernbanetrase vert utgreidd samstundes. Men ein bør vurdera om det er areal i traséområda som ikkje blokkerer for ei eventuell framtidig baneløysing.

18 Kollektivtransport Eg legg til grunn at dei kollektivalternativa som det er lagt opp til å utgreia i Sotrasambandet, og vil vurdera ein mogleg trase for bybane til kommunesenteret Straume. Kortsiktige tiltak Kortsiktige tiltak skal avhjelpa noko av dei trafikkproblema som ein opplever på Sotravegen i dag. Mellom anna vert det arbeidd med mellombels tiltak for kollektivfelt på strekninga Straume - Olsvik. Større tiltak vil vera avhengig av at det overordna planarbeidet som er igangsett kan førast fram til vedtak i kommunane innan utgangen av Kulturminne og kulturmiljø Det er viktig at arbeidet med å finne fram til område med potensiale for funn, skjer i nært samarbeid med fylkeskommunen for å gje best mogleg grunnlag for vurdering av eventuell konflikt med kulturminne og val av trase ved handsaming av kommunedelplanane. Undersøkingsplikta etter 9 i kulturminnelova skal følgjast opp i samband med utarbeiding av reguleringsplan med forundersøkingar / prøvestikking. Det er utført registrering av nyare tids kulturminne i deler av området, men desse registreringane er ikkje dekkande og må føljast opp med meir systematisk kartlegging. Arealpolitiske retningsliner Dei arealpolitiske retningslinene som framgår av fylkesplanen, må leggjast til grunn i arbeidet med konsekvensutgreiinga. Konsekvensar for landskap, strandsoner, kulturminne, tettstadutvikling, utbyggingsmønster og senterstruktur vil vera vesentlege tema som fylkeskommunen vil leggja vekt på når resultatet av konsekvensutgreiinga vert framlagt til godkjenning. Godshamn Punkt om godstransport og tilhøve til alternativ for ny godshamn på Sotra er teke inn i revidert planprogram, jf Planprogrammet pkt Ein viser og til vegvesenet sine generelle kommentarar i innleiinga. Kollektivtransport - bybane Vegvesenet viser til generelle kommentarar i innleiinga og til pkt 11.4 i Planprogrammet der utgreiingane for kollektivtransport er omtalt. Kortsiktige tiltak Punkt om kortsiktige tiltak vert teke til etterretning Kulturminne I planprogrammet er det presisert meir detaljert om utgreiingsarbeidet med nyare tids kulturminne og område med potensiale for funn i samsvar med uttalen frå fylkeskommunen, jf planprogrammet pkt underpunkt kulturmiljø. Arealpolitikk Punkt om arealpolitiske retningsliner vert teke til etterretning.

19 4. Kystverket Vest datert Kystverket ser positivt på planarbeidet for nytt Sotrasamband. Dei peikar på fylkeskommunen sitt utgreiingsarbeid for nye hamneområde og at det er viktig å sjå desse planarbeida i samanhang. Dei skriv vidare at Bergen og Omland hamnevesen no har ein samarbeidsavtale med CCB basen på Ågotnes (jf. fylkesdelplanen "Hamneplan for Hordaland") som seier at: "Havneanleggene som eies og opereres av BOH og CCB i Bergen og Omland hamnedistrikt skal samarbeide om et rasjonelt og effektivt havnetilbud basert på god utnyttelse av eksisterende infrastruktur. Havnetilbudet skal utvikles i samarbeid med brukerne og hele tide med fokus på brukernes behov. Avtalen om offentleg-privat samarbeid mellom Bergen sentrale hamn og CCB opnar for ei effektiv og fleksibel godsomsetning, med god kapasitet." Kystverket føreset at alle brualternativa i delprosjekt 1 har ei seglingshøgde som ikkje er lågare enn eksisterande Sotrabru. Tilhøve til evt ny godshamn og godstransport er omtalt i dei innleiande kommentarane. Spørsmål om seglingshøgde for alle bruene vert teke opp med Kystverket i samband med det vidare optimaliseringsarbeidet for traséalternativa. Vegvesenet har gått ut frå eksisterande seglingshøgde for Sotrabrua i det førebelse arbeidet med nye brualternativ mellom Sotra og Bergen vest. 5. BKK Nett datert BKK Nett skriv at koordinering med annan infrastruktur i området, under dette elektriske anlegg, må være ein del av arbeidet med kommunedelplanane. Eventuelt må miljøkonsekvensane av manglande koordinering verte vurdert i konsekvensutgreiinga. Dei peikar på at kostnadar med endring, omlegging av eksisterande el-anlegg må takast inn i den samfunnsøkonomiske analysen. Dei nemner spesielt el-forsyning til industrianlegga på Kollsnes og tilhøve til dei anlegga som er kritisk for denne forsyninga om omtalar traséalternativ C7 som føreset omlegging av eksisterande høgspentleidning. BKK Nett skriv vidare at generelt må arbeid med planprogram, kommunedelplan og konsekvensutgreiing koordinerast med, og ta omsyn til, elektriske anlegg i området. Arbeidet med delprosjektene for Sotrasambandet har og så mykje å seie for BKK Nett sin langsiktige kraftsystemutgreiing at koordinering er naudsynt. Dei peikar og på at traséalternativa har innverknad på el- teknisk beredskap og at dette førebels ikkje er vurdert. Dei opplyser at omlegging av høgspentlina over sundet som angitt i traséalternativ C 7, krev godkjenning av netteigar BKK og konsesjonshandsaming av NVE.

20 Til slutt ber BKK Nett om at det vert vurdert om dei bør vere med i plangruppene for det vidare planarbeidet med delprosjekta i Sotrasambandet pga konsekvensar for BKK sine anlegg. Statens vegvesen vil ta kontakt med BKK Nett for å få til eit godt samarbeid med dei i det vidare arbeidet med både konsekvensutgreiing og med optimalisering av traséalternativa. Vi vil ha møte direkte med BKK Nett når det er naudsynt, og meiner et det er nok for å få til god koordinering mot eksisterande og planlagde el-anlegg. Plangruppene og prosjektkoordineringsgruppa bør oppretthaldast slik som dei er no. Utgreiing av konsekvensar dei ulike traséalternativa har for infrastruktur der BKK sine kraftanlegg inngår som ein viktig del, vert teke inn i Planprogrammet under pkt Vurdering av løysingar teknisk forprosjekt. Godkjenning av omlegging av høgspentline og konsesjonshandsaming i NVE, meiner Vegvesenet må kunne utførast parallelt med det vidare arbeidet med Sotrasambandet. 6. Hordaland politidistrikt datert Hordaland politidistrikt kjem med ein kort uttale der dei peikar på at det er viktig med alternativ omkøyringsveg / alternativt fastlandssamband i høve til beredskap ved ulike hendingar og i høve til trafikktryggleik. Dei peikar på undersjøisk tunnel i eksisterande korridor (Alt D1) og det sørlege alternativet (alt E 1) som best i høve til beredskap og tryggleik. Som ein del av det vidare planarbeidet, skal vegvesenet utarbeide ein risiko og sårbarhetsanalyse (jf pkt 11.8 i planprogrammet for fastlandssambandet) for alle traséalternativa. Denne analysen vil vise korleis dei ulike traséalternativa er vurdert i høve til beredskap og tryggleik. 7. Regionrådet Bergen og Omland datert Regionrådet Bergen og Omland gjorde følgjande samrøystes vedtak i samband med høyringa av planprogrammet for Sotrasambandet, vedtak av , sak 13/07: I det fremlagte planprogram for Sotrasambandet bør en også vurdere konsekvensene av alternative traseer mot en mulig utvikling av at områdene ved nåværende Straume senter / Bildøy og Kolltveit kan bli av mer bymessig karakter i fremtiden. I saka peikar dei på at ei dagline gjennom Straume og Bildøy må unngåast av di dette vil dele opp sentrumsområdet enda meir enn i dag, og vere til hinder for framtidig byutvikling. Tilhøve til vidare byutvikling i Straumeområdet og alternative traséløysingar forbi området, er omtalt i dei innleiande kommentarane. Vegvesenet vil ta omsyn til byutvikling i Straumeområdet i det vidare planarbeidet i nært samarbeid med Fjell kommune.

21 8. Øygarden kommune datert Øygarden kommunestyre handsama planprogrammet for Sotrasambandet i møte , sak 026/07 og gjorde følgjande samrøystes vedtak: Øygarden kommunestyre har ingen merknader til framlegg til planprogram dagsett Slik Øygarden kommunestyre vurderer det vil framlegg til planprogram gje gode og realistiske svar på dei ulike områder -/alternativ i prosjektet. Planprogrammet vil,slik Øygarden kommunestyre vurderer det,kunne avgrense talet på alternativ og få fram realistiske alternativ med ulike prioriteringar ut fra den målsettinga for Sotrasambandet. Statens vegvesen tar vedtaket i Øygarden kommunestyre til etterretning. 9. Bergen næringsråd datert Bergen næringsråd ser det som kritisk viktig at nytt Sotrasamband med tilførselsvegar vert realisert så snart som mogleg og at det får oppstart i første del av Nasjonal Transportplan for , dvs i perioden 2010 til Trafikkproblema vil kunne ramme nokre av dei mest vekstkraftige verksemdene i regionen, som og har mykje og seie nasjonalt. Framlegget til Planprogram som er lagt frem no, meiner næringsrådet er vel dokumentert og grunngjeve, og gir eit godt grunnlag for det vidare arbeid. I det vidare oppfølgingsarbeidet vil Bergen næringsråd kunne samarbeide med næringsorganisasjonane på Sotra/ Øygarden. Statens vegvesen tar uttalen frå Bergen næringsråd til etterretning. 10. Fiskeridirektoratet region Vest datert Fiskeridirektoratet føreset at ein utfører konsekvensutreiing for fiskebruks- og fiskeressusområde og akvakultur i den grad vegprosjektet kjem i berøring med slike område. Fiskeritema og akvakultur er teke inn som eigne arealbrukskategoriar i kommunen sin arealplan og er synleggjort på kommuneplankartet. Fiskeridirektoratet region Vest vil kunne gi nærare detaljinformasjon om dei einskilde områda. Statens vegvesen tar uttalen frå Fiskeridirektoratet til etterretning. Så langt ein veit no, vil ikkje fastlandssambandet kome i konflikt med fiskeriressursar.