Øystein Lappegard kommuneoverlege Ål forskar Vestre Viken HF Doktorgradsstipendiat UiO.

Transkript

1 Øystein Lappegard kommuneoverlege Ål forskar Vestre Viken HF Doktorgradsstipendiat UiO

2 Akuttinnleggingarutanforsjukehus St.meld. nr. 47 Samhandlingsreformen Utvikling av lokalmedisinske sentra for behandling før, i staden for og etter sjukehusbehandling Om lag somatiske liggedøgn er «unødvendige innleggingar» er det mogeleg?

3 Aktuell forsking Før og i staden for sjukehus: England: Community hospitals / General practitioner hospital - Oppsummering 2000: Mest synsing AEP - Appropriateness Evaluation Protocol - ca 20 % uhensiktsmessige innleggingar Lite nyare forsking i Norge

4 Forsking og erfaringar i Norge Aaraas I Sykestuer i Finnmark (NSDM) Langfeldt E 2000 Jensvold M 2011 Sykestueplassene i Nordkapp (Tidskr. Dnlf) Prehospital bruk av observasjonssenger i legevakt (Fosen) (NSDM) Lappegard Ø 2011 Acute admissions to a community hospital - experiences from Hallingdal sjukestugu Skodvin KG 2012 (Scand J Public Health) Ø.hj.-oppgaver for sykehjem i små kommuner (Salten) (Tidskr. Dnlf) Lillebo B 2012 Avoidable emergency admissions? (Værnesregionen) (Emerg Med J)

5 Hallingdal sjukestugu 170 km frå «modersjukehuset» Ringerike sykehus (Vestre Viken HF) Hallingdal 6 kommunar innbyggjarar tilreisande i snitt pr døgn

6 Hallingdal sjukestugu Somatisk sengeavdeling 14 senger, 6,3 døgn Somatisk dagbehandling dialyse 1100 beh, 6 mask. lindrande beh Somatisk poliklinikk 5000 kons. 14 fagområde Røntgenavdeling 4000 beh Blodtappestasjon Psykiatrisk poliklinikk og dagbehandling Luftambulansebase Bakkeambulanse

7 HSS somatisk avd 1,8 legestilling 600 innleggingar pr år 1/3 rehabilitering 1/3 etterbehandling 1/3 akuttinnleggingar («før og i staden for») Frå 1. sept er 3 døgnplassar kjøpt av kommunane i Hallingdal som kommunale ø.hj-plassar.

8 Forskingsprosjekt: Akuttinnleggingar ved Hallingdal sjukestugu Pasientar som allmennlege vil akuttinnlegge ved Hallingdal sjukestugu Hallingdal sjukestugu Randomisering Ringerike sjukehus Tre delstudier: Pasientforløp Helseøkonomi Kvalitet Eit års oppfølgjing

9 Akuttinnlagte pasientarved HSS 40 % < 67 år 36 % > 80 år I snitt 3,8 liggedøgn

10 Diagnosegrupper 2009/10 Observasjon 50 % Skadar, brudd 18 % Smertetilstandar 7 % Enklare behandling 50 % Infeksjonar 19 % Lindrande beh. 14 %

11 Utskrivning 70 % heim 8 % sjukeheim / omsorgsbustad 17 % sjukehus (1/3 av desse er planlagte) 10 % vert vidaresendt til sjukehus innan 2 døgn på grunn av det medisinske forløpet

12 Eldre pasientarog alternativ til sjukehus Aaraas si ekspertgruppe tilrår å vera forsiktige med akuttinnlegging av eldre pasientar utanfor sjukehus Sosialstyrelsen. Äldre inom akutmedicin inventering av patienter 80 år och äldre på medicinklonik Round A, Crabb T, Buckingham K, et al. Six month outcomes after emergency admission of elderly patients to a community or a district general hospital (Fam Pract 2004) Erfaringar frå Hallingdal sjukestugu: Det er denne gruppa som set mest pris på ei innlegging i lokalmiljøet.

13 Ulik kvalitetsvurdering - for sikkerheits skuld - diagnose - kropp - det vil helst gå godt - funksjon - nærmiljø

14 Doctor sdelay? Aaraas 1994 (sykestuene i Finmark): Uvanleg med negative helsekonsekvensar Observasjonsperiode nødvendig Lågare terskel for innlegging?

15 Kven? Kva? Akuttinnleggingar utanfor sjukehus -kven, kva og kvar? Alle aldrar - særleg eldre Utfordring: Geriatrisk kompetanse Svært stor diagnosebreidde Utfordring: Umogeleg med detaljerte retningsliner Kvar? Løysingane må bygge på lokale forhold

16 Eittredelt akuttilbodi Hallingdal Sjukehus 81 %? Intermediæravdeling 12 % Lokal sjukeheim 7 %

17 Generelt Kjente, erfarne legar brukar lokale tilbod Bruk av Hallingdal sjukestugu Aukande avstand og motstraums sjukehuset gjev mindre bruk Nærheit gjev betre kjennskap til tilbodet Bruk av lokal sjukeheim Nærheit til lokalt legekontor gjev større bruk Tilrettelegging for korttidsplassar Kompetanse og dekning av sjukepleiarar Organisert legeteneste Kvifor?

18 Kvabetyr desseerfaringane? Det er eit stort potensiale for innlegging av pasientar før og i staden for sjukehus (20-30 %). Det vil kreve strukturell tilrettelegging Eit ø.hj-tilbod i kommunane krev Sjukepleiar døgnet rundt Lege dagleg Nært samarbeid med spesialisthelsetenesta Utstyr- og kompetanseoppbygging

19 Akuttinnleggingar utanfor sjukehus kven, kva og kvar? Kven? Kva? -Alle aldrar særlegeldre - krev styrking av geratrisk kompetanse - eit breidt spekter av diagnosar - krev ny kultur blant innleggande legar Kvar? - eit lokalt, diffensiert tilbod - krev samarbeid mellom kommunar og mellom kommunarog spes.h.tj. Vi har framleis ein lang veg å gå, men vi er undervegs