Pendlingsprognose

Transkript

1 Pendlingsprognose Nr AUD-rappor t

2 Utgivar: Hordaland fylkeskommune, Regionalavdelinga, Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) Tittel: Pendlingsprognose Publikasjonsserie/nr: AUD-rapport nr: Dato: 20. august 2013 Forfattarar: Lasse Kolbjørn Anke Hansen / Stian Skår Ludvigsen, PhD Tlf: / E-post: lasse.hansen@hfk.no / stian.ludvigsen@hfk.no 2

3 Innhald Innleiing... 4 Regioninndeling... 6 Prognosar... 7 Oppsummering for Hordaland... 7 Bergen... 9 Vest Nordhordland Bjørnefjorden Osterfjorden Sunnhordland Hardanger Voss Metodevedlegg Tabellar og figurar Tabell 1: Regioninndeling... 6 Tabell 2: Sum av pendling inn og ut av kvar region, 2012 og Tabell 3: Utpendling frå Bergen...10 Tabell 4: Innpendling til Bergen...11 Tabell 5: Utpendling frå Vest...12 Tabell 6: Innpendling til Vest...13 Tabell 7: Utpendling frå Nordhordland...14 Tabell 8: Innpendling til Nordhordland...15 Tabell 9: Utpendling frå Bjørnefjorden...16 Tabell 10: Innpendling til Bjørnefjorden...17 Tabell 11: Utpendling frå Osterfjorden...18 Tabell 12: Innpendling til Osterfjorden...19 Tabell 13: Utpendling frå Sunnhordland...20 Tabell 14: Innpendling til Sunnhordland...21 Tabell 15: Utpendling frå Hardanger...22 Tabell 16: Innpendling til Hardanger...23 Tabell 17: Utpendling frå Voss...24 Tabell 18: Innpendling til Voss...25 Figur 1: Registrert pendling til og frå Bergen og Hordaland, Figur 2: Estimert pendling til og frå Bergen og Hordaland, Figur 3: Bergen-Bergen med og utan uteliggjar (delar) Figur 4: Faktiske og konstruerte data for pendlinga frå Bergen til Karmøy, Figur 5: Faktiske og konstruerte data for pendlinga frå Os til Karmøy,

4 Innleiing AUD har fått fleire førespurnader om å utvikle ein prognose for framtidig pendling mellom regionane i Hordaland og andre regionar i landet. Vi har derfor utvikla ein prognose basert på dei historiske pendlingsmønstra, som både gir eit bilete av situasjonen per i dag og korleis framtida kan bli utsjåande om utviklinga fortset i same mønster. Ein slik prognose vil kunne vere til hjelp for aktørar som på ein eller annan måte må planleggje for framtida, da reiser mellom bustad og arbeidsstad byr på utfordringar innanfor ei lang rekke saksfelt. I denne rapporten er ein pendlar definert som ein som reiser ut av eigen bustadregion. Regionar er definert under. Dei som har arbeidsreiser mellom kommunar internt i eigen bustadregion er ikkje definert som pendlarar her. Av innbyggjarane i Hordaland var det som pendla ut av eigen region i 2012, noko som utgjer 21,7 prosent av alle sysselsette med bustad i fylket. Fram mot 2030 er det estimert at det vil bu regionpendlarar i fylket, som er 22,2 prosent av alle sysselsette som er venta å bu her. Det er allereie i dag omfattande pendling både internt og til og frå fylket, og dette vil auke dei neste åra. Om vi reknar at alle pendlarar internt i fylket, og mellom Sunnhordland og Haugalandet, er dagpendlarar, og at alle andre pendlarar inn og ut av fylket pendlar over lengre periodar, var det dagpendlarar og langtidspendlarar med enten bustad eller jobb i Hordaland. I 2030 er desse tala venta å vekse til dagpendlarar og langtidspendlarar. Om vi reknar at dagpendlarane i snitt jobbar i 80 % stilling, vil fleire dagpendlarar i fylket bety fleire arbeidsreiser på tvers av regionane kvar dag. Med 230 arbeidsdagar i året blir det 5,6 millionar fleire arbeidsreiser kvart år, som kjem på toppen av dei 14,2 millionar arbeidsreiser som dagpendlarar i Hordaland gjennomførte i 2012 (gitt same reknestykke). På toppen av dette kjem reisene til langtidspendlarar. Den største trafikken vil vere inn, ut, og gjennom Bergen: berre inn og ut av Bergen er det venta ein auke på arbeidsreiser per dag (fem millionar i året) innan I tillegg kjem noko pendling gjennom Bergen. Prognosen føreset at utviklinga i pendlinga i regionane vil halde fram i omtrent same mønster som den hadde mellom 2002 og For at dette skal skje må det skapast nye arbeidsplassar, slik at sysselsetjinga held tritt med den venta folketalsveksten. Om ikkje det er nok arbeid, eller dersom det skjer store endringar i kor i landet desse vert skapt, vil det enten ikkje vere like mange som pendlar eller pendlingsstraumane vil endre retning. Samstundes må det også byggjast bustader slik at dagens busetjingsmønster kan halde fram. Prognosen tar heller ikkje høgd for framtidige infrastrukturprosjekt som vil kunne endre pendlingsmønstra. Til dømes vil ei ny bru, tunnel eller lyntog kunne føre til nye eller forsterka pendlingstraumar mellom regionar. Hovudbodskapen i denne analysen er i stor grad samanfallande med andre prognosar for den demografiske utviklinga i Hordaland: den største veksten vil kome i Bergen og dei omkringliggjande regionane, mens dei andre regionane sakkar akterut. Ved utgangen av Sjå metodevedlegget bak i rapporten for meir informasjon om dei metodiske føresetnadane og framgangsmåten. 4

5 budde 53,8 prosent av Hordalands befolkning i Bergen, og det er estimert at dette talet vil stige til 54,5 prosent innan Dette betyr at det er venta nesten fleire bergensarar fram mot Samtidig jobba 63,7 prosent av dei sysselsette i fylket i Bergen i 2012, og denne delen er venta å auke til 64,6 prosent innan 2030, noko som utgjer ein auke på sysselsette i fylkeshovudstaden. Dette får store konsekvensar dersom dei historiske pendlingsmønstra held fram. Innan 2030 er det venta ei innpendling på om lag personar til fylkeshovudstaden, samstundes med at utpendlar. Ser vi på heile bu- og arbeidsmarknadsregion (BA-region) Bergen 3, budde omtrent 80 prosent av fylkets befolkning her i 2011, og dette talet er venta å stige til 82 prosent i I 2012 jobba personar, som vil seie 82,1 prosent av alle sysselsette i fylket (inkludert innpendlarar frå andre fylke), i Bergensregionen. Prognosen estimerer at dette talet vil auke til personar, eller 84,1 prosent av alle sysselsette, innan Til saman var det sysselsette som var busett i Bergensregionen og som jobba i ein annan region enn heimregionen i Dette er 22,3 prosent av alle sysselsette busett i BA-region Bergen. Nesten en fjerdedel av alle sysselsette som budde i BA-region Bergen i 2012 var altså regionpendlarar, men da hovudsakleg internt i BA-regionen. I 2030 er det estimert at talet pendlarar som bur i BA-regionen vil auke til og deira del av sysselsette busette vil auke til 22,8 prosent. Når nye infrastrukturprosjekt blir planlagde, for eksempel i form av ei ny bru eller ein ny tunnel til erstatning for ei gamal ferje, vil dette kunne vere nyttig informasjon sidan den seier noko om ein kan vente at fleire eller færre reiser på den aktuelle strekninga i framtida. På same måte er det viktig å ha nokre kvalifiserte estimat om det framtidige kundegrunnlaget i kollektivplanlegginga. Det er registrert stor pendling inn til Bergen frå dei omkringliggjande regionane, men samstundes vel stadig fleire å pendle motsett veg. Denne prognosen viser at straumen i begge retningar er venta å auke i åra som kjem. Om ein ønskjer å redusere, eller i alle fall ikkje auke privatbilismen, så kan ein vurdere å satse på kollektivtrafikk mellom nøkkelpunkta i Bergensregionen. Fordi denne rapporten berre er eit bilde av korleis framtida vil bli om dei historiske pendlingsmønstra held fram, vil det også vere mogleg for politikarar og andre å styre utviklinga i ei anna retning om ønskeleg. Ein kan for eksempel stimulere fleire til å busette seg i same region som dei arbeider. Det er kanskje ikkje realistisk å stogga den store straumen med innpendling til Bergen på kort sikt, men ein kan ha større hell med å flytte ein del av dei som i dag bur i byen, men arbeider i omlandsregionane, ut av byen. Dette vil lette presset på bustadmarknaden i fylkeshovudstaden og gi auka aktivitet i dei andre kommunane i Bergensregionen, som i dag opplev at store delar av dei sysselsette pendlar inn til Bergen. På same måte kan ein også stimulere til meir næringsaktivitet utanfor fylkeshovudstaden. Gjennom å få etablert nye arbeidsplassar nærmare der folk bur, blir behovet for å pendle redusert. Dette vil også kunne bidra til å lette på presset i bustadmarknaden og infrastrukturen i sentrale strøk. 2 statistikk.ivest.no, fylkesprognoser.no. 3 Bu- og arbeidsmarknadsregion Bergen er Bergen, Bjørnefjorden, Vest, Vaksdal, Osterøy, Meland, Radøy, Lindås og Austrheim. I denne prognosen har vi berre data på regionsnivå, så vi har inkludert heile Osterfjorden og Nordhordland (altså, kommunane Modalen, Fedje og Masfjorden i tillegg til dei overfornemnde). 4 statistikk.ivest.no, fylkesprognoser.no. 5

6 Det finst alternative måtar å estimere framtidig pendling på. Dersom tala skal bli brukt i praktisk planarbeid, bør ein kontakte Analyse, utgreiing og dokumentasjon (AUD) for å få ein utvida prognose for spesifikke regionar med ulike alternativ. Vår pendlingsprognose er basert på informasjon om den historiske utviklinga i folketal, sysselsettingsgrad og pendling. Dette er supplert med prognosar om utviklinga i folketal fram mot 2030 laga av SSB og AUD. Regioninndeling Tabell 1: Regioninndeling Region/område Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Kommunar/fylke Bergen Etne, Sveio, Bømlo, Stord, Fitjar, Tysnes, Kvinnherad, Austevoll Sund, Fjell, Øygarden, Askøy Meland, Radøy, Lindås, Austrheim, Fedje, Masfjorden Fusa, Samnanger, Os Jondal, Odda, Ullensvang, Eidfjord, Ulvik, Granvin, Kvam Voss Vaksdal, Modalen, Osterøy Oslo, heile Akershus, samt Rømskog, Spydeberg, Hobøl, Lunner, Gran, Røyken, Hurum Resten av Østfold, Oppland og Buskerud, samt heile Hedmark, Vestfold, Telemark, Agder Sandnes, Stavanger, Hå, Klepp, Time, Gjesdal, Sola, Randaberg, Forsand, Strand, Finnøy, Rennesøy, Kvitsøy Haugesund, Bokn, Tysvær, Karmøy, Vindafjord Eigersund, Sokndal, Lund, Bjerkreim, Hjelmeland, Suldal, Sauda, Utsira Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Sør-Trøndelag, Nord-Trøndelag Nordland, Troms, Finnmark Sokkelen Sokkelen sør for 62 N, Sokkelen nord for 62 N Svalbard og nordlege øyer Spitsbergen, Bjørnøya, Hopen, Jan Mayen Tabellen viser korleis vi har definert regionane. Sysselsettingsregisteret inneheld data om pendling mellom alle kommunar i Noreg, samt kontinentalsokkelen og Svalbard og øyane. Prognosekjøring på så detaljert nivå blir både for omfattande og for upresist. Vi har i staden delt landet inn i 18 regionar/område. Dei åtte regionane i Hordaland følgjer den vanlege inndelinga AUD bruker i sine analyser. BA-region Oslo følgjer NIBRs og 2013-definisjon av bu- og arbeidsmarknadsregionar i Noreg (Juvkam, 2002; Juvkam og Gundersen, 2013). 5 Sør- og Austlandet u/ba-region Oslo er lik alle kommunane i Hedmark, Vestfold, Telemark, Aust- og Vest-Agder, pluss kommunane i Østfold, Oppland og Buskerud som ikkje inngår i BA-region Oslo. BA-region Stavanger/Sandnes følgjer NIBRs 2002-definisjon av bu- og arbeidsmarknadsregionar (Juvkam, 2002). BA-region Haugaland (berre Rogaland) følgjer NIBRs og 2013-definisjon, med 5 Juvkam (2002) Inndeling i bo- og arbeidsmarkedsregioner. NIBR-rapport 2002:20. Tilgjengeleg frå [sist lasta ]; Juvkam og Gundersen (2013) Inndeling i senterstruktur, sentralitet og BA-regioner. NIBR-rapport 2013:1. Tilgjengeleg frå [sist lasta ]. 6

7 unntak av at Etne og Sveio i Hordaland faller inn under Sunnhordland. Resten av Rogaland består av alle kommunane som ikkje inngår i verken BA-region Stavanger/Sandnes eller BAregion Haugaland (berre Rogaland). Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal er alle kommunane i Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal. Trøndelag inneheld alle kommunane i Nord- og Sør-Trøndelag. Nord-Noreg er alle kommunane i Nordland, Troms og Finnmark. Sokkelen er ein rein arbeidsregion og omfattar alle som er registrert med arbeidsstad på det som vert kalla Sokkelen sør og nord for 62 N i sysselsettingsregisteret. Svalbard og nordlege øyer er også ein rein arbeidsregion og omfattar alle som er registrert med arbeidsstad på øyene Spitsbergen, Bjørnøya, Hopen og Jan Mayen i sysselsettingsregisteret. Prognosar Oppsummering for Hordaland Figur 1: Registrert pendling til og frå Bergen og Hordaland, 2012 Figuren viser pendlingsdiagram for Bergen og Hordaland. Inni firkanten vises pendlinga mellom Bergen og dei andre regionane i Hordaland. «Til» angir innpendlinga til regionen frå Bergen (for Bergen: summen av innpendlinga frå Hordalandsregionane), mens «frå» angir utpendling til Bergen (for Bergen: summen av utpendlinga til Hordalandsregionane). Dei to boksane utanfor firkanten viser inn- og utpendlinga frå Hordaland til resten av Noreg og Sokkelen. «Til» angir total utpendling frå Hordaland, mens «frå» angir total innpendling til Hordaland. For alle strekar mellom interaksjonane angir storleiken på strekane forholdet mellom interaksjonens bruttopendling (summen av ut- pluss innpendling) og tilsvarande for dei andre interaksjonane. Den interaksjonen i diagrammet med minst bruttopendling (Voss-Bergen, 690 pendlarar) er satt til 1, og dei andre strekane har fått storleik etter kor mykje større bruttopendlinga er i deira interaksjon. 7

8 Figur 2: Estimert pendling til og frå Bergen og Hordaland, 2030 Figuren viser pendlingsdiagram for Diagrammet er laga på same måte som pendlingsdiagrammet for Storleiken på strekane kan samanliknas med 2012-strekane, da storleiken for 2030-interaksjonane er berekna ut frå forholdstalet mellom bruttopendlinga i interaksjonen dei to åra. Storleiken på strekane har altså auka tilsvarande den estimerte auken i bruttopendlinga. Figur 1 viser pendlingsdiagram for Bergen og Hordaland i 2012, og figur 2 viser kva vi venter av pendling i Tala i sirklane inne i den kvite boksen er pendling mellom Bergen og regionane i Hordaland, mens tala i dei raude boksane er pendling mellom Hordaland og omverda. Storleiken på strekane viser brutto pendlingsstraumar (summen av inn- og utpendling), relativt til pendlingsstraumen mellom Bergen og Voss i Størst pendling skjer mellom Hordaland og resten av Noreg, og mellom Bergen og Vest. Bruttopendlinga mellom Hordaland og resten av Noreg er 51 gongar større enn mellom Voss og Bergen i 2012, mens bruttopendlinga mellom Voss og Bergen i 2030 berre er 1,12 gongar større i 2030 enn i Tabell 2 viser summen av alle ut- og innpendlingar for regionane i Hordaland i 2012 og 2030, samt sokkelen og resten av landet. I 2012 hadde Bergen ein total innpendling på (inkludert pendling utanfrå Hordaland), og det er venta at denne vil auke til i I motsett ende er Voss berre venta å få ein auke i innpendlinga på 3 pendlarar dei neste 18 åra. Bergen har (og vil ha) størst utpendling, men er tett følgd av Vest. 8

9 Tabell 2: Sum av pendling inn og ut av kvar region, 2012 og 2030 Region Historisk 2012 Prognose 2030 Utpendling Innpendling Utpendling Innpendling Bergen Bjørnefjorden Vest Osterfjorden Nordhordland Sunnhordland Voss Hardanger Sum Hordaland Sokkelen Resten av landet Sum for heile Noreg Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognoser frå AUD. Tabellen viser summen av alle ut- og innpendlingar for regionane i Hordaland i 2012 og 2030, samt sokkelen og resten av landet. Ein kan summere tala for kvar region for å få bruttopendling, men ikkje ut- og innpendlinga til fleire regionar, då ein da risikerer å telle same pendling fleire gonger (som utpendling frå ein region og innpendling til ein anna). Bergen På grunn av størrelsen er det relativt stor pendling frå Bergen til dei fleste regionane i Noreg. Dei einaste regionane kor det ikkje jobba minst 100 personar busett i Bergen i 2012, er Rogaland utan Stavanger, Sandnes og Haugesund, og Svalbard og nordlege øyer. Likevel arbeidde nær 88 prosent av alle sysselsette bergensarar i Bergen i 2012, noko som vil seie personar. Vest var den regionen som flest bergensarar pendla til, etterfølgd av Oslo. I tida fram mot 2030 er det venta at delen som både bur og arbeidar i Bergen vil halde seg omtrent stabil, mens i tal vil utpendlarar frå Bergen auke med nesten personar. Nesten av desse vil pendle til Vest, noko som utgjer 46 prosent vekst i pendlinga frå Bergen. Trøndelag er venta å oppleve den største prosentvise veksten frå 2012 til 2030 i straumen av personar busett i Bergen med 71 prosent, som svarar til ein auke frå 441 personar i 2012 til 755 i Også Nordhordland og Oslo kan vente ein stor auke på meir enn 800 fleire bergensarar som pendlar til desse regionane. Det var ein nedgang i pendlinga frå Bergen til Oslo i perioden , og delen av dei busette i Bergen som pendlar til Oslo vil fortsette å søkke, men på grunn av at det er venta sterk folketalsvekst i Bergen estimerer prognosemodellen at det i tal likevel blir fleire bergensarar som vil tilby sin arbeidskraft i hovudstaden. I 2012 var det over sysselsette med bustad i Bergen. Av desse jobba i kommunen, mens jobba andre stader (tabell 3). Til Bergen kom nesten sysselsette frå andre deler av fylket og landet (tabell 4). Om lag 23 prosent av dei som jobbar i 9

10 Arbeidsstad Tabell 3: Utpendling frå Bergen Bustad Bergen Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Bergen Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD. Bergen kjem frå andre regionar. I 2012 kom dei fleste av desse frå regionane rundt Bergen, og da spesielt Vest, Nordhordaland og Bjørnefjorden. Vest sto for den største delen av innpendlarane pendla frå Vest til Bergen, noko som utgjer 34,7 prosent av innpendlinga. Også frå Oslo, resten av Sørog Austlandet og Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal kom det mange pendlarar. Vest er òg den regionen det er venta at den største veksten i pendlinga til Bergen vil kome frå fram mot Prognosen viser at nær 45 prosent fleire vil pendle frå Vest i 2030 enn det som var tilfellet i Dette utgjer ein auke på i overkant av personar. Den nest største prosentvise veksten er estimert å komme frå Nordhordland og Bjørnefjorden. Auka frå begge er venta å vere på om lag 40 prosent mellom 2012 og Innpendlinga til Bergen er venta å auke til personar innan 2030, mens utpendlinga aukar til Det gir eit pendlaroverskot for Bergen på i 2030, mot i

11 Bustad Tabell 4: Innpendling til Bergen Arbeidsstad Bergen Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendlarar til Bergen Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD. Vest Berre 51,5 prosent av dei sysselsette som budde i Vest i 2012 jobba også i regionen. Heile 41 prosent pendla til Bergen, mens den tredje største arbeidsregionen var sokkelen, kor 2,4 prosent jobba (tabell 5). Når vi legg den historiske utviklinga til grunn er det venta at den store utpendlinga frå Vest til Bergen vil halde seg rundt 41 prosent av dei yrkesaktive i regionen, og auke i absolutte tal i takt med folketalsveksten til personar i Delen som både bur og jobbar i regionen er venta å ligge nær 52 prosent som i dag, noko som i 2030 utgjer i overkant av personar. Av dei regionane der minst 100 personar pendlar frå Vest er det Sunnhordland og Nordhordland som er venta å få den største prosentvise veksten i talet pendlarar frå Vest, med høvesvis 56,8 og 51,4 prosent vekst fram mot I 2012 var nær 75 prosent av dei som jobba i Vest også busett i regionen (tabell 6). Den største innpendlinga kom frå Bergen, kor over 19 prosent av dei som jobba i Vest var busett. Det er venta at den største straumen av innpendling til Vest vil kome frå Bergen også fram mot Talet personar busett i Bergen med jobb i Vest vil auke med 46 prosent frå omkring i 2012 til over i Dei andre regionane blir små i forhold til Bergen: utanom Bergen er den største veksten i innpendlinga til Vest venta å komme frå Nordhordland og Bjørnefjorden, med høvesvis 90 og 76 fleire arbeidstakarar. 11

12 Arbeidsstad Tabell 5: Utpendling frå Vest Bustad Vest Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Vest Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Det er venta fleire personar frå alle regionane til Vest, unntatt frå Haugalandet. Her er det viktig å hugse at prognosen bygger på ein føresetnad om at den historiske utviklinga dei siste ti åra held fram dei neste åra. Vest har opplevd sterk og jamn vekst på 2000-talet, noko modellen antar vil halde fram. At dette vil medføre ein auke i innpendlinga frå alle regionane er likevel langt frå sikkert. For nokon av dei er det snakk om såpass få personar at små endringar vil gjere store utslag. Det er verdt å merke seg at Vest er ein utprega utpendlarregion. Knappe personar jobbar i regionen, samtidig som det er sysselsette som er busett i regionen. Med andre ord er det ei nettopendling på nesten ut frå regionen. Det er venta at dette vil auke fram mot 2030, da det er estimert at nettopendlinga ut frå regionen vil være på personar. 12

13 Bustad Tabell 6: Innpendling til Vest Arbeidsstad Vest Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendlarar til Vest Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Nordhordland Nordhordland er òg ein region som har betydeleg utpendling. I 2012 arbeidde omkring 36 prosent av dei sysselsette som budde i regionen i andre regionar (tabell 7). Det er venta at talet utpendlarar frå Nordhordland til alle regionar vil stige frå i 2012 til rett over i Dette er ein samla vekst i utpendlinga på 39 prosent. Det meste av dette skuldast vekst i folketalet, mens forholdstalet mellom nordhordlendingar som pendlar og dei som både bur og jobbar i regionen vil halde seg stabilt. 66 prosent av dei som pendla frå Nordhordland i 2012 jobba i Bergen. Fram mot 2030 er det venta at talet som bur i Nordhordland og jobbar i Bergen vil auke med nær personar, som er ein auke på 40 prosent. Størst prosentvis vekst er likevel venta i pendlarstraumen frå Nordhordland til Hardanger og Haugalandet. I absolutte tal er det her snakk om såpass få personar at det ikkje skal mykje til før veksten skillar seg markant frå det som er estimert. Av regionane som sysselsette minst 100 personar frå Nordhordland i 2012, er det Vest som er venta å få den største prosentvise veksten i pendlarstraumen med 41 prosent, noko som likevel berre utgjer 90 fleire personar. 13

14 Arbeidsstad Tabell 7: Utpendling frå Nordhordland Bustad Nordhordland Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Nordhordland Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD 84 prosent av dei som jobba i Nordhordland i 2012 budde også i regionen (tabell 7). Fram mot 2030 er det venta at delen som både bur og jobbar i Nordhordland, vil falle med 1,3 prosent. 67 prosent av dei rett over personane som pendla til Nordhordland i 2012, kom frå Bergen (tabell 8). Innan 2030 er det venta at delen pendlarar som kjem frå Bergen vil auke til 71 prosent. Den nest største straumen av innpendlarar kom frå Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal. Osterfjorden og Vest er dei to andre regionane som meir enn 100 personar pendla frå til Nordhordland. I det heile tatt er Nordhordland ein typisk utpendlarregion. I 2012 jobba personar i regionen, mens sysselsette budde i regionen. Med andre ord var det ei nettopendling på nesten personar ut frå regionen. Fram mot 2030 er det venta at den negative nettopendlinga vil stige til over personar. 14

15 Bustad Tabell 8: Innpendling til Nordhordland Arbeidsstad Nordhordland Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendlarar til Nordhordland Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Bjørnefjorden I 2012 jobba 54 prosent av dei sysselsette som budde i Bjørnefjorden i regionen, og 46 prosent av dei var pendlarar (tabell 9). Den desidert største utpendlinga gjekk til Bergen, kor omkring 35 prosent jobba. 2,3 prosent pendla til Sokkelen, mens 1,7 prosent jobba i Oslo. Det er venta at delen som pendlar vil halde seg omtrent på same nivå fram mot På grunn av relativt sterk folkevekst vil likevel talet på personar som både bur og jobbar i Bjørnefjorden auke frå nesten i 2011 til nesten i 2030, noko som betyr ein prosentvis vekst på 42,7 prosent. På same tid vil også talet på pendlarar til Bergen auke med over 40 prosent. I absolutte tal vil nesten fleire personar busett i Bjørnefjorden jobbe i Bergen i 2030 om det historiske mønsteret held fram. Den største prosentvise veksten i pendlinga blant regionane som minst 100 personar pendla til frå Bjørnefjorden i 2012, er venta å kome blant dei som pendlar til Hardanger. Innan 2030 er det berekna ein 70 prosent auke i pendlinga her, eller 74 fleire personar. Også Vest kan vente ein vekst på over 50 prosent i innpendlinga frå Bjørnefjorden i forhold til 2012-tala. 15

16 Arbeidsstad Tabell 9: Utpendling frå Bjørnefjorden Bustad Bjørnefjorden Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Bjørnefjorden Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD 84 prosent av dei som jobba i Bjørnefjorden i 2012 budde også i regionen (tabell 10). Den største innpendlinga kom frå Bergen. 70 prosent av pendlarane til regionen kom frå fylkeshovudstaden. Bergensarar utgjør over 11 prosent av dei som jobbar i Bjørnefjorden, og dette talet vil halde seg nokså stabilt fram mot På grunn av folkeveksten vil talet på folk som både bur og jobbar i Bjørnefjorden auke med om lag 3 000, mens det er venta å kome 425 fleire pendlarar frå Bergen. Den einaste andre regionen kor minst 100 personar pendla til Bjørnefjorden i 2012, var Sunnhordland. Her er det venta ein auke på 59 personar, eller 55 prosent, innan Som dei andre regionane i Bergensområdet har også Bjørnefjorden negativ nettopendling. I 2012 budde det i overkant av sysselsette personar i regionen, mens personar jobba der. Det betyr altså at det var ei nettopendling på meir enn personar ut av regionen. Fram mot 2030 er det venta at dette talet vil stige til over Mens det er venta at det vil bo omkring fleire sysselsette i regionen i 2030, vil berre fleire jobbe der. 16

17 Bustad Tabell 10: Innpendling til Bjørnefjorden Arbeidsstad Bjørnefjorden Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendling til Bjørnefjorden Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Osterfjorden I 2012 jobba omkring 59 prosent av dei sysselsette som budde i Osterfjorden i regionen (tabell 11). Heile 30 prosent pendla til Bergen. Innan 2030 er det venta at delen sysselsette som både bur og jobbar i Osterfjorden vil falle til 56,5 prosent, mens delen som pendlar til Bergen vil stige til nesten 31 prosent. Det vil bli 385 fleire som pendlar frå Osterfjorden til Bergen. Av dei andre regionane er det berre Nordhordland og Sokkelen kor det pendla minst 100 personar til frå Osterfjorden i Desse utgjorde høvesvis nesten 2 og 1,8 prosent av dei sysselsette busett i Osterfjorden. Mens pendlinga til Sokkelen ikkje er venta å auke noko særleg, er det berekna at 2,4 prosent av dei sysselsette med bustad i Osterfjorden i 2030 vil pendle til Nordhordland om det historiske mønsteret held fram. 17

18 Arbeidsstad Tabell 11: Utpendling frå Osterfjorden Bustad Osterfjorden Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Osterfjorden Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD 82 prosent av dei som jobba i Osterfjorden i 2012 var også busette i regionen (tabell 12). Ti prosent av dei sysselsette pendla frå Bergen, noko som betyr at Bergen sto for nesten 57 prosent av innpendinga til regionen. Det var også mange som pendla frå Nordhordland, som stod for i overkant av 11 prosent av innpendlinga til Osterfjorden og 2,1 prosent av dei sysselsette i regionen. Innan 2030 er det venta at delen av dei som jobbar i Osterfjorden som også bur der vil falle til 80,5 prosent, mens delen som pendlar frå Bergen vil halde seg omtrent stabilt. Osterfjorden hadde negativ nettopendling i Mens det var sysselsette som budde i regionen, var det i overkant av som jobba der. Med andre ord var nettopendlinga ut av regionen på nesten personar. Fram mot 2030 er det venta at den negative nettopendlinga vil auke til meir enn personar. 18

19 Bustad Tabell 12: Innpendling til Osterfjorden Arbeidsstad Osterfjorden Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendling til Osterfjorden Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Sunnhordland I 2012 jobba 80,4 prosent av dei sysselsette med bustad i Sunnhordland, i regionen (tabell 13). Sju prosent pendla til rogalandsdelen av Haugalandet, mens 3,1 prosent pendla til Bergen. Regionen hadde også ei betydeleg utpendling til Sokkelen, Stavanger/Sandnes og Oslo. Fram mot 2030 er det venta at delen som både bur og jobbar i Sunnhordland vil falle litt, samtidig med at pendlinga til dei nemnte regionane aukar. På grunn av folkeveksten er det likevel venta at nesten fleire vil både jobbe og bu i regionen i 2030 enn i 2012, mens 567 fleire vil pendle til rogalandsdelen av Haugalandet, 309 fleire til Bergen, 169 fleire til Stavanger/Sandnes og 135 fleire til Sokkelen. Blant regionane som hadde ei innpendling på minst 100 personar frå Sunnhordland i 2011 er det likevel Bjørnefjorden som er venta å oppleve den største prosentvise veksten: 55 prosent fleire er venta å pendla frå Bjørnefjorden til Sunnhordland i 2030 samanlikna med

20 Arbeidsstad Tabell 13: Utpendling frå Sunnhordland Bustad Sunnhordland Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Sunnhordland Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD 91,7 prosent av alle som jobba i Sunnhordland i 2012 er også busette i regionen (tabell 14). Størst var innpendlinga frå rogalandsdelen av Haugalandet, som sto for 2,5 prosent av dei sysselsette i regionen. Dette utgjer 30 prosent av innpendlinga til Sunnhordland. Den nest største sendarregionen var Bergen, som bidrog med 1,9 prosent av dei sysselsette og 23 prosent av innpendlinga. Også frå Sør- og Austlandet utanom Oslo pendla over 200 personar til Sunnhordland. Fram mot 2030 er det venta at omtrent fleire vil både jobba og bu i Sunnhordland. Blant regionane kor minst 100 personar utpendla til Sunnhordland i 2012, er det venta at den størst prosentvise veksten vil kome frå Stavanger/Sandes, på 64 prosent. Frå rogalandsdelen av Haugalandet er det berre venta ein vekst på omkring 20 prosent i talet på pendlarar, frå 713 i 2012 til 860 i Sunnhordland hadde ei negativ nettopendling i Mens det budde over sysselsette i regionen, var det nær som var jobba der. Med andre ord var det ei nettopendling på nesten ut frå regionen. Fram mot 2030 er det venta at nettoutpendlinga vil auke til over personar. 20

21 Bustad Tabell 14: Innpendling til Sunnhordland Arbeidsstad Sunnhordland Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendling til Sunnhordland Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Hardanger Omkring 81 prosent av dei sysselsette som budde i Hardanger i 2012, jobba også i regionen (tabell 15). Fem prosent pendla til Bergen, 3,1 prosent til Voss og 2,5 prosent til Sokkelen. Også til Oslo, Sunnhordland og Stavanger/Sandnes pendla minst 100 personar. Fram mot 2030 er det venta at delen som både bur og jobbar i Hardanger vil halde seg omtrent stabil. I reine tal er det likevel venta at 651 fleire vil bu og jobbe i Hardanger i 2030 i forhold til i Dette utgjer ein auke på 6,9 prosent. Blant regionane kor minst 100 personar utpendla frå Hardanger i 2012, er det til Stavanger/Sandnes at Hardanger er venta å hå den største prosentvise veksten i utpendlinga, med 22,6 prosent. I tal pendlarar er det likevel til Bergen den største auken er venta. Hit er det estimert at det vil pendle 88 fleire hardingar i 2030 i forhold til i

22 Arbeidsstad Tabell 15: Utpendling frå Hardanger Bustad Hardanger Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Hardanger Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Over 91 prosent av dei som jobba i Hardanger, budde i regionen i 2012 (tabell 16). Størst innpendling kom frå Bergen og Sunnhordland, som bidrog med høvesvis 1,5 og 1,8 prosent av dei sysselsette i Hardanger. Desse to stod for 17,5 og 21,6 prosent av innpendlinga til regionen. Voss var regionen som bidrog tredje mest med 13,8 prosent av innpendlinga, noko som utgjorde omkring 1,2 prosent av dei sysselsette i regionen. Hardanger er venta å ha liten vekst i talet sysselsette fram mot Prognosen viser at det er venta 969 fleire sysselsette mellom 2012 og 2030, noko som utgjer ein vekst på 9,3 prosent. Størsteparten av denne veksten er venta å kome i form av folk som både bur og jobbar i Hardanger, mens 74 fleire personar er venta å innpendle frå Bjørnefjorden og 72 frå Bergen. I 2012 var det personar som jobba i regionen, samtidig som det var nær sysselsette som var busett i regionen. Med andre ord er det ei nettoutpendling på over ut frå regionen. Det er venta eit lite fall i nettoutpendlinga fram mot 2030, da det er estimert at nettopendlinga ut frå regionen vil være på omkring personar. Dette skuldast at prognosen estimerer at den prosentvise veksten i sysselsette med bustad i Hardanger vil vere noko større enn veksten i innpendlinga. 22

23 Bustad Tabell 16: Innpendling til Hardanger Arbeidsstad Hardanger Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Totalt pendling til Hardanger Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Voss I 2012 jobba (83 prosent) av sysselsette med bustad på Voss i kommunen (tabell 17). Bergen er den nest største arbeidsregionen for busette på Voss. 501 personar pendla til fylkeshovudstaden i 2012, noko som utgjer 6,9 prosent av vossingar i arbeid. 149 vossingar jobba på Sokkelen, 121 jobba i Hardanger og 105 i Oslo. Fram mot 2030 er det venta ein auke på 6,3 prosent, eller 460 personar, i talet på sysselsette med bustad på Voss. 338 av desse er venta å jobbe i kommunen, mens 44 er venta å pendle til Bergen, 26 til Stavanger/Sandnes og 23 til Sokkelen. 23

24 Arbeidsstad Tabell 17: Utpendling frå Voss Bustad Voss Historiske data Prognose Bergen Sunnhordland Vest Nordhordland Bjørnefjorden Hardanger Voss Osterfjorden BA-region Oslo Sør- og Austlandet u/ BA-region Oslo BA-region Stavanger/Sandnes BA-region Haugaland (berre Rogaland) Resten av Rogaland Sogn og Fjordane, Møre og Romsdal Trøndelag Nord-Noreg Sokkelen Svalbard og nordlege øyer Totalt pendlarar frå Voss Kjelde: historisk talgrunnlag frå SSB via statistikk.ivest.no, prognosar frå AUD Av dei som jobba på Voss i 2012 budde 86 prosent i kommunen (tabell 18). Over fem prosent pendla frå Hardanger, mens 2,7 prosent pendla frå Bergen. Desse to regionane sto for høvesvis 38 og 20 prosent av innpendlinga til Voss. Fram mot 2030 er det venta at delen som både jobbar og bur på Voss vil stige med omkring eit halvt prosentpeng, mens delen som pendlar frå Bergen vil auke til rett over 3 prosent. Delen som pendlar frå Hardanger er estimert å falle med eit halvt prosentpoeng. Det er venta liten vekst i talet på sysselsette på Voss i perioden fram mot Det er estimert at det vil vere 341, eller 4,9 prosent, fleire sysselsette i kommunen samanlikna med i Dei aller fleste av desse, 338, er venta å vere både busett og sysselsett i kommunen. I 2012 hadde Voss ei negativ nettopendling. Mens det budde sysselsette i kommunen, var det som jobba der. Med andre ord var det ei nettopendling på 293 personar ut frå kommunen. Innan 2030 er det venta at den negative nettopendlinga vil auke litt, til 412 personar. 24