MEDLEMSBLAD FOR KRINGKASTINGSRINGEN NR. 2,

Transkript

1 MEDLEMSBLAD FOR KRINGKASTINGSRINGEN NR. 2, kringkastingsprisen, allmennkringkastingsrapporten, media & minoritetsspråk

2 Leiar NRK må ta nynorskkravet på alvor Den 6. juni la Medietilsynet fram Allmennkringkastingsrapporten. For NRK er ikkje dette hyggeleg lesing når det gjeld spørsmålet om statskanalen oppfyller målsetjinga om at det skal minst vera 25 prosent nynorsk på alle plattformer i NRK. Martin Toft Styreleiar i Kringkastingsringen Det gjer dei nemleg ikkje, slår Medietilsynet fast. Men samtidig peikar dei på at NRK både i NRK Super og i ein del andre kanalar har tatt kravet på alvor og dubba fleire barneprogram til nynorsk og tilsett nynorsktalande programleiarar. Det er likevel ikkje nok for at kravet skal bli oppfylt, konstaterer Medietilsynet. Kringkastingsringen synest det er trist å sjå at nynorskbruken har gått merkbart ned i fleire kanalar. Me set utruleg stor pris på at NRK har dyktige programleiarar som nyttar nynorsk, og at kanalen har viljen til å nytta nynorsk og dialekt i eigenproduserte kvalitetsprogram, som til dømes filmatisering av Vaffelhjarte som kjem seinare i år. Det må likevel vera lov å seia at me saknar målbare resultat, særleg etter at NRK har lova tiltak i år etter år. Me treng ikkje berre god nynorsk, me treng mykje nynorsk. Når Stortinget har fastsett kravet om 25 prosent nynorsk, er det fordi dei ser at nynorsk ikkje berre treng kvalitet, men òg kvantitet. NRK er einaste fjernsynskringkastaren som har eit spesifikt krav om kor mykje nynorsk dei må nytta. Då er det særleg viktig at dei greier denne oppgåva. Kringkastingsringen oppfordrar kringkastingssjef Hans- Tore Bjerkaas til å leggja fram konkrete planar for korleis ein kan styrkja nynorskbruken i heile NRK. Eit gratis forslag frå oss kan vera at NRK må innføra rammeavtalar over fleire år med selskap som dubbar barneprogram til bokmål og nynorsk. Om dei får langsiktige avtalar, kan selskapa også tilsetja folk som kan bruka nynorsk. Det kan føra til at nynorskprosenten aukar litt meir i NRK Super. Det vil mange foreldre og besteforeldre, men også barn bli svært glade for. Difor har me bede om eit møte med kringkastingsjefen der me vil ta opp vanskane med å nå målet om 25 prosent nynorsk i NRK. Me veit at han er interessert i å oppfylla dette kravet, og me ser fram til å høyra kva tiltak han vil setja i verk. Om NRK treng meir pengar, vil me gjerne støtta han om han vil beda Stortinget om å heva lisensen med eit par hundrelappar i året. No er det på tide at NRK viser i praksis at dei ynskjer å ta nynorskkravet på alvor. Førre nummer av Kringom vart diverre svært forseinka i produksjonen, og lesarane kunne såleis lesa førehandsreklame for tilskipingar som alt hadde vore. Vi orsakar. Redaksjonen for Kringom 2/2011 vart avslutta 16. juni. Kringom nr. 2/2011 juli 2011 Kringkastingsringen Postboks 9161 Grønland 0134 Oslo Telefon: post@kringkastingsringen.no Nettstad: Redaktør: Tarjei Vågstøl Form: Tarjei Vågstøl Trykkeri: Grøset Trykk AS Takk til alle bidragsytarar. 2 Kringom

3 MEDIEMÅLLAGET Torpedoane SOS Det er freistande å la det bli med dette. Rett og slett senda ut naudsignalet. For dei som ikkje er fortrulege med morsealfabetet, teikna betyr S.O.S Save Our Ship. Berit Rekve Leiar i Mediemållaget Eg er uroa. Uroa og provosert. Det er to kjelder til dette. Den eine er landsmøtevedtaket Høgre nyleg gjorde om sidemål. Den andre er norsklærarane som no har byrja eit felttog for å drukna nynorsken. Dei er visst byrge av at over 600 har underskrive oppropet. Dei talar om sidemål, men ein treng ikkje pirka lenge i dei før dei «gløymer seg» og seier «nynorsk». Eit uthola språkfag Nokre peikar på at norskfaget stadig vert stappa med nye emne. Det kan vera gode grunnar til at ein skal ha eit meir omfattande tekst- og kommunikasjonsfag i dag enn i det gamle gymnaset. Ei ny medietid krev det. Men timetalet er om lag det same, og det ser ut til at det reint språklege tapar terreng. Eg kan dessutan ikkje dy meg for å seia dette: Gjennom mange år har fleire enn eg hatt inntrykk av at det ikkje er det språklege i nordiskfaget som er interessa til dei som studerer det, men litteraturen. Når ein møter norsklektorar som ikkje har orden på elementære termar som skilnaden på målføre og målføre, vert ein jo lett litt oppgitt. Det er grunn til å mistenkja at noko av undervisninga dampar av negative haldningar. Nokon som kjenner til parallellar i andre fag? Mattelærarar som motarbeider dei vanskelegaste emna i faget? Det er «lov» å vera illojal mot sidemålet, den legitime prügelknaben i skulen. Diktanalysen var òg ein slik då eg gjekk på skulen, men får visst fred no, heldiggrisen. Korleis ein skal vekta evalueringa av ulike emne om det vert éin karakter i norsk i framtida, er ikkje godt å seia, men skal sidemål ha meining, må det vera ein skriftlegdisiplin. Om elevane ikkje skal læra å skriva sidemålet sitt, kan ein like gjerne tala om emnet litteratur. Å kalla det «munnleg sidemål» er i beste fall fagleg nytale. Jamstelling farvel? Det ikkje så godt til med jamstellinga av nynorsk og bokmål som riksspråk. Dei som har krav på seg frå styresmaktene, statsforvaltninga og NRK, oppfyller ikkje krava til nynorskdel. Vedtaket på Høgre-landsmøtet kan på sikt bli første delsiger for dei som gler seg til å fjerna mållova. Konsekvensane kan fort bli at nynorsk vert eit reint regionalspråk som stadig færre brukar og har god dugleik i. Og dei som brukar han, vil i mindre og mindre grad møta han i kontakt med styresmaktene. Dette smittar sjølvsagt over på andre sektorar. Det undrar meg at Høgre, som liker å framstå som kunnskapsog kulturparti, ikkje har vilje til å føra vidare denne kulturarven. Her har ein lagt seg flat for «minste motstands veg». Den jamstelte språkarven har fått ein torpedo under seg. Nynorsken og mediene Alt heng i hop. Korleis inspirera dei som ikkje kan påleggjast å bruka nynorsk når jamstellinga vert undergraven? Det er sanneleg vrient nok som det er. På den eine sida er det meir toleranse for å lesa nynorsk i alle slags medium no enn før. Motemagasinet Elle er eit godt døme på det. På den andre vil fleirtalet sleppa å læra det. Nokre kommentatorar i media har peika på fordelane ved kunnskap i begge målformene, at bokmålet til journalistane har godt av nynorsken. Nettopp Kringom 3

4 ALLMENNKRINGKASTINGSRAPPORTEN 2011 Mindre nynorsk i NRK? NRK er pålagd å nytta minst 25 prosent nynorsk i alle kanalar. Medietilsynet skal undersøkja om dei greier det. I år var konklusjonen enkel: «Kravene til nynorskandel er ikke innfridd». Det er ikkje vanskeleg å skjøna korleis Medietilsynet kom til denne konklusjonen då dei la fram Allmennkringkastingsrapporten 6. juni. Målingane for 2010 syner ein skarp nedgang i bruken av nynorsk i kanalen, særleg for barnekanalen NRK Super og «folkekanalen» NRK1. Nedgangen er på høvesvis 5,8 og 6,8 prosentpoeng, eller 24% og 43% jamført med Dette er leie tal, seier Martin Toft, leiar i Kringkastingsringen. NRK er einaste allmennkringkastar som har eit talfest mål på kor mykje nynorsk dei skal nytta. Det er skrive inn i vedtekene deira. Då er det særskilt viktig at dei greier denne oppgåva. 4 Kringom Vi ser at dei er opptekne av nynorsk, og vi ser at dei er flinke til å nytta nynorsk og dialekt hjå programleiarane. Dette handlar om at nynorsk òg treng kvantitet i eteren, og tala speglar ein røynleg nedgang i mengda nynorsk. Etterlyser journalistar Kringkastingssjef Hans-Tore Bjerkaas slår i eit intervju med NPK fast at det ikkje er viljen det står på: Det vert rett og slett ikkje utdanna nok nynorskbrukande journalistar. 18 prosent av studentane ved journalistutdanninga i Volda nyttar nynorsk. Ved Universitetet i Bergen er det ti prosent. Dei fem nynorskpraktikantane vi får frå NRK Nynorsk mediesenter kvart år hjelper, men det er ikkje nok. Det tyder ikkje at Bjerkaas gjev opp ambisjonen om å greia nynorsk-kravet, men han tviler på at NRK kan greia det åleine: Tjuefemprosent-krava skil seg frå utviklingstrekka i samfunnet, seier han. Ny metode og meir dialekt Det er grunnar til å tru at tala for 2010 ikkje utan vidare kan jamførast med tidlegare år. I fjor tok Synovate over oppgåva med å registrera målbruken i kanalen, og tala gjeld berre dei tre siste månadene i året. NRK meiner difor det er noko uvisse knytt til tala, utan at dei ser ut til å meina at det kan forklara heile nedgangen. I årsrapporten legg NRK vekt på auka dialektbruk når dei skal forklara kvifor nynorskandelen har gått ned: Programleiarane skal ikkje lesa opp manus, men bruka «naturleg talemål», og distriktskontora

5 ALLMENNKRINGKASTINGSRAPPORTEN 2011 Nynorsk i NRK, i prosent for kvar kanal NRK NRK NRK NRK Super NRK P NRK P NRK P produserer meir stoff. Praksis er slik at dialekt vert fordelt jamt mellom «bokmål» og «nynorsk» når statistikken skal gjerast opp. Det er leit dersom NRK vil setja nynorsk og dialekt opp mot einannan, seier Martin Toft. Det er ein stor siger at dialekt er vanleg og heilt akseptert å bruka i eteren, men den normaliserte nynorske talen, normaltalemålet om du vil, har òg ein viktig plass. Det er svært viktig at nynorskbrukarar kan ha ei nynorsk «røyst» i øyra når dei skriv. NRK har vore den viktigaste institusjonen for å dyrka dette talemålet. Vi treng både dialekt og nynorsk. Vi vil gjerne diskutera språkpolitikken til NRK, men i denne samanhengen er det nok å følgja den praksisen som har vore. Dersom dei til dømes nyttar ti prosent «nynorsk», må tretti prosent av sendetida vera «dialekt» om dei skal greia den nynorskandelen vedtektene krev. Krev ein plan Martin Toft meiner NRK må analysera sendeflata si og finna ut kvar det skortar på mest. Det er sjølvsagt rett som Bjerkaas seier: På sikt er det avgjerande at vi får utdanna fleire nynorskbrukande journalistar. Målingane frå NRK i 2010 er likevel så dårlege at dei ropar på strakstiltak: Dei må analysera språket i sendingane sine nøye, og finna ut kvar dei kan gjera mest med nynorsk-underskotet. Nynorsk-rekneskapen må ikkje berre vera rapportering, det må verta ein arbeidsreiskap for leiinga. Kva med dei andre? Allmennkringkastingsrapporten frå Medietilsynet tek ikkje berre føre seg NRK, men òg dei andre kringkastarane med eit «allmennkringkastaroppdrag». TV2 hadde ikkje slikt oppdrag i 2010, så rapporten dekkjer berre P4 og Radio Norge utanom NRK. Medietilsynet er kritisk til nynorskbruken i P4. Dei registerer at kanalen har betra seg frå 92,9 prosent bokmål i 2009 til 90,6 prosent bokmål i Konsesjonen legg likevel eit krav på kanalen om at 30 prosent av sendinga skal vera på anna språk enn bokmål, eit krav P4 openbert ligg langt unna å greia. Tilsynet føreset at «P4 fortsetter å arbeide aktivt med å rekruttere nynorskog dialektbrukere slik at utviklingen mot måloppnåelse fortsette». Radio Norge har ikkje levert statistikk for målbruken sin, men opplyser om at dei oppmodar journalistane om å nytta dialekt og har knytt til seg ein journalist som nyttar nynorsk. Radio Norge får difor «godkjent under tvil» når det gjeld nynorsk- og dialekt, men tilsynet føreset at dei leverer statistikk i åra som kjem. Allmennkringkastingsrapporten handlar ikkje berre om språk, men om alle dei krava som er stilte til allmennkringkastarane om å levera eit godt og breitt programtilbod. På fleire felt finn Medietilsynet at det skortar noko, men direktør Tom Thoresen uttalte likevel at allmennkringkastinga var i positiv utvikling då tilsynet la fram rapporten 6. juni i år Kringom 5

6 ALLMENNKRINGKASTING Debatten om debatten Kva er allmennkringkasting, kva skal NRK vera og kvifor spør ingen om det? Det spørsmålet stilte Kringkastingsringen då vi inviterte Håkon Larsen, som nyleg disputerte med ei avhandling om allmennkringkasting, til møte på Litteraturhuset 5. mai. Sveriges Television må i større grad legitimera seg sjølv ved å visa til at dei driv allmennkringkasting. Difor er det ein mykje større debatt i Sverige om kva allmennkringkasting skal vera, og difor lagar SVT betre allmennkringkasting. Det siste sa han med eit lite atterhald. Larsen har teke PhD-graden sin i sosiologi, og er ikkje så oppteken av kva allmennkringkasting er som korleis vi snakkar 6 Kringom om det. Størst eller best? I Noreg legitimerer NRK seg ved å visa til sjåartala. Strategien er å, som dei seier det, vera «Noe for alle, alltid». I Sverige legg ein større vekt på at allmennkringkastinga òg skal vera folkeopplysning. Larsen undra seg på om dette kunne koma av at den svenske kulturen er meir elitær og folkeopplysande enn den norske. I Sverige er har dei ein levande debatt om dette; svenske politikarar engasjerer seg i ein debatt om kva programprofil den statlege fjernsynskanalen skal ha. I Noreg er den kulturelle rolla til NRK nesten avgrensa til å handla om vern av det norske språket. Daude debattar? Kringkastingsringen og Fritt Ord freista å få i gang ein debatt om dette for fire år sidan, om lag då eg byrja å arbeida med avhandlinga mi, men det døydde nesten med ein gong. Fleire i salen kjende seg att i skildringa av NRK som stadig meir «kommersiell», og drog særleg fram programkonsept som «Dating i mørket» som døme på at kanalen tenkjer lite på kvalitet. Samstundes var Larsen skeptisk om det lot seg gjera å få nokon debatt når NRK er så store som dei er. Kanskje NRK må verta mindre populært, slik at dei må byrja å legitimera seg med kvalitet att? undra ordstyrar Håvard B. Øvregård.

7 MEDIA OG MINORITETSSPRÅK Minoritetsspråk og media konferanse i Bryssel 31. mai Jamvel om eg trur på marknaden i dei fleste tilfella, trur eg ikkje at marknaden åleine kan garantera stoda for media på minoritetsspråk, sa den finlandssvenske EU-parlamentsmedlemen Carl Høglund då han innleidde på konferansen Media and Minority Languages. Det var mange moment som måtte fram då Svenska Kulturfonden, i samarbeid med tenketanken Magma, skipa til konferanse om europeiske minoritetsspråk og media i Bryssel 31. mai. Dei kring hundre deltakarane dekte òg eit breitt spekter: Frå interesseorganisasjonar til EU-byråkratar, frå jamstelte skriftspråk til ikkje-anerkjende minoritetar. Krav om minoritetsspråkspolitikk Grunnen til møtestaden vart tidleg tydeleg: eit ønskje om at EU må utvikla ein reell politikk for minoritetsmedia. Det var, ikkje uventa, stor semje om at media på eige språk var heilt avgjerande for dei 50 millionane europearar som er minoritetsspråklege. EU er dominert av store, internasjonale mediehus som sender program for ein stor, internasjonal publikum. Dette riv grunnen under den kulturelle pluralismen som EU skal byggja på, slo den danske medievitaren Cristian Nissen fast. Dersom vi skal motverka dette, og dersom vi skal ta omsyn til minoritetsmedia, kan vi ikkje regulera media berre som ei vare. Vi må verna om dei små språka, og vi må verna om sjølve idéen om allmennkringkasting. Problem i Wales Føremålet med konferansen var òg å sjå på nye utfordringar for minoritetsmedia. Ei av dei var den økonomiske krisa, noko som særleg har råka den walisiske kringkastaren S4C. Det bur om lag 2,9 millionar i Wales. Berre kring kan walisisk, men språket er i vokster i aldersgruppa 5 14 år. S4C vart oppretta i 1982, og har vore styrt uavhengig av BBC, jamvel om dei har fått tilgang til programmateriale frå BBC. I samband med dei omfattande budsjettkutta i 2010 vart støtta til kanalen kutta med 25 prosent, og finaniseringa vart Frå ordskiftet (Foto: Martin Toft) Kringom 7

8 Media & MINORITETSSPRÅK Christian Nissen (foto: Jennifer Jacquemart) overført til BBC. Nokon lovnader om støtte etter 2015 finst ikkje, og dei har mellom anna vore nøydde til å kutta dei svært populære barneprogramma på walisisk på føremiddagen, fordi barn ikkje tel med i sjåarstatistikken. Det er viktig at minoritetsmedia får halda på både redaksjonell og operasjonell fridom, var ein av konklusjonane til Tim Hartley frå S4C. Nye mediabrukarar Den nye mediekvardagen var òg eit viktig tema på konferansen. Sosialantropologen Katarina Graffman presenterte funn som overraska mange i forsamlinga. Ungdom lever liva sine på Internet, men det tyder ikkje at dei er ekspertar på å finna fram 8 Kringom Tim Hartley (foto: Martin Toft) informasjon. Det tyder at dei er ekstremt avhengige av stadfestingar heile tida, at dei ikkje opererer med same skiljet mellom sendarar og mottakar. Samstundes er mediebruken deira veldig lokal, dei eksisterer veldig mykje inni sine eigne boblar, fortalte ho. Konklusjonar Som venteleg var det ikkje lett å få eintydige konklusjonar ut av eit så spreidd program. Dei fleste som hadde ordet var likevel samde om at det er viktig at EU får på plass ein klarare politikk for å stø opp om minoritetsspråklege media, og at «samanbrotet» i medieindustrien på mange måtar lovar godt for lokale media på små språk.

9 Media & MINORITETSSPRÅK Ein katalansk suksess med bismak For oss eksisterer det ikkje grenser. Det katalanske språket eksisterer både lokalt og globalt for gjennom Internett når me ut til alle katalansktalande i heile verda, seier redaktør Vicent Partal i nettavisa VilaWeb.cat i Katalonia. Martin Toft martin@kringkastingsringen.no I dag har nettavisa VilaWeb.cat lesarar dagleg. Den har utvida tilbodet ved å leggja ut små filmopptak av viktige nyhende på YouTube. Samtidig er dei ivrige brukarar av både Twitter og Facebook. Me må vera på bana og utnytta den nye teknologien heile tida. Eigne Ipad-utgåver og mobilutgåver må me utvikla. Offentlege institusjonar og små aviser vil heile tida vera flinkare til det enn store multinasjonale mediekonsern. Der ligg også vår styrkje, sa Partal på ein internasjonal konferanse om media og språklege minorietar i Europa i Brussel nyleg. Han viser til at i dag har mange aviser i Katalonia både ei spanskspråkleg utgåve og ei katalanskspråkleg utgåve. Dessutan finst det to aviser som berre kjem ut på katalansk, medan ingen aviser berre kjem ut med spanskspråkleg utgåve. Internett har skapt ein felles kulturell marknad for alle katalanskspråklege i verda. Google kåra også nyleg katalansk som eitt av dei 15 mest kreative språka på Internett, fortalde Partal. I dag er det over nettstader med nettadressa.cat for Katalonia. Til saman talar 10 millionar personar minoritetsspråket katalansk i Spania som til saman har rundt 40 millionar innbyggjarar. I naboregionen Valencia snakkar dei valenciansk, som katalanarane meiner er ein katalansk dialekt, medan mange valenicanarar meiner at det er eit eige språk. Det er grunnen til at dei politiske styresmaktene i Valencia har prøvd å hindra at fjernsynssendingar på katalansk frå Katalonia, skal bli mogleg å sjå i Valencia. Det fekk Vicent Partal til å tenna på alle pluggane på konferansen. Om eit naboland hadde prøvt å hindra at fjernsynssendingane frå Spania skulle bli moglege å sjå for innbyggjarane sine, ville EU-reglane ha stansa det. Men når dei politiske styresmaktene i ein region prøver å hindra at fjernsynssendingar frå ein naboregion skal bli kringkasta til innbyggjarane, då er det ingen reglar som hindrar det. Forstå det den som kan, sa Partal ordentleg oppgitt. Samtidig var han glad for at han dreiv ein katalanskspråkleg nettstad. Internett er den gylne sjansen for dei små språka til å gjera seg gjeldande både lokalt og globalt. I USA blir fleire papiraviser lagde ned, medan det dukkar opp suksessrike nettstader som fungerer som ei serviceteneste for ein landsby eller by. Framtida tilhøyrer oss og ikkje dei store globale mediekonserna, meinte han Kringom 9 Vincent Partal (Foto: Martin Toft)

10 SMÅNYTT Målungdommen jublar for Paradise Hotel Dei er fyrst og fremst glade for språket i reality-serien Deltakarane i reality-programmet Paradise Hotel blir ofte skulda for å vere dårlege språklege føredøme. Eg meiner tvert imot at det dialektmangfaldet som deltakarane representerer er positivt, seier leiar i Norsk Målungdom, Janne Nygård. Nygård rosar TV3 for å ha utført ein glimrande castingprossess som har resultert i at dialektar frå Nordland til Agder får boltre seg på TV-skjermen fire dagar i veka i beste sendetid. Sjølv om dialektbruk er meir akseptert i dag enn for nokre tiår sidan, er det framleis mange unge som legg om dialekten når dei reiser til større byar. Å høyre sin eigen dialekt på TV kan vere med å heve statusen til dialekten og gjere det enklare å holde på han, seier Nygård. Ho vil spesielt trekkje fram som positivt at Paradise Hotel syner fram dialektar som vanlegvis ikkje når TV-skjermen. - Det er forfriskande å høyre dialekt frå Råde i Østfold og Mo i Rana bli snakka med den største sjølvfølgje og sjølvkjensle, seier Nygård. Deltakarane har blitt skulda for å vise språkleg forfall ved å bruke ord og uttrykk «feil». Nygård synest ikkje noko om at nokon stemplar språkbruken som feil, i og med at vi ikkje har normert tale i Noreg og at ord og uttrykk har ulike bruksmåtar. På Paradise Hotel får ein høyre eit rått og utilsløra språk, snakka slik ungdommen snakkar i dag, og det skal TV3 ha ros for å løfte fram, avsluttar Nygård. Kringkastingsringen i «nye media» Tykkjer du det er for lite stoff i Kringom, eller går for lenge mellom kvar gong bladet kjem i postkassa? Dersom du har tilgang til ei datamaskin med Internett, prøver Kringkastingsringen å vera til stades på fleire medieplattformer der. Den viktigaste er sjølvsagt nettsida Der prøver legg vi ut nytt om organisasjonen, og saker om 10 Kringom nynorsk og media som vi finn Dersom du nyttar det sosiale nettverket Facebook, kan du òg leggja til Kringkastingsringen som ei side du «liker». Går du inn på facebook.com/kringkastingsringen, ser du òg nyhendeoppdateringar frå oss, og du kan kommentera, lika og dela saker vi legg ut. Følgjer du med på meldingstenesta Twitter, heiter der. Både på Twitter og Facebook kan du leggja inn kommentarar til saker vi legg ut, og såleis koma med verdfulle innspel til kva styret og skrivarstova bør gjera med viktige medie-målsaker.

11 NYNORSKE MEDIEPRISAR Journalistpris til BT-frilansar BT-journalisten Njord V. Svendsen fekk Kulturdepartementet sin nynorskpris for journalistar i Før tildelinga vart kjent, hadde Svendsen slutta som journalist og byrja som kommunikasjonsrådgjevar. Njord V. Svendsen har dei siste åra markert seg som ein av dei ypparste feature-, reportasje- og portrettjournalistane i Noreg uavhengig av målform. Det er difor ekstra gledeleg at han skriv på nynorsk, heitte det i grunngjevinga får juryen. I år hadde dei 20 kandidatar å velja mellom. Det er fyrst og fremst BT-lesarane som har fått gleda av å lesa tekstane til Svendsen. Han har vore tilsett i avisa som vikar og frilansar i fem-seks år. Då siste kontrakten hans gjekk ut i april, fekk han melding om at han ikkje fekk halda fram. «Ufaste» journalistar Slik sette juryen, utan å vita det, fokus på eit stoda for dei mellombels tilsette i media. Eg tolka som at dei trudde eg stod i fare for å få rett til fast jobb, sidan eg hadde jobba der så lenge, seier Svendsen i eit intervju. Som vikar må du syna deg god nok kvar dag. Det er skjerpande. Men når du jobbar slik i mange år, kan du verta utmatta. Du kjenner etter kvart trongen til ordna arbeidstilhøve, fast inntekt og dei same vilkåra som dei du arbeider saman med. Eg, som er 38 år og har små barn, har kjent det ei stund. Svendsen takka difor ja til ei stilling som kommunikasjonsrådgjevar, til trass for at han tidlegare har uttrykt skepsis til yrkesgruppa. Eg kjenner gleda over å ha fast jobb, skriv tekstar og gjev råd om popularisering av forsking. Eg kan eit handverk. Han ser ikkje vekk frå at han ein dag går attende til journalistikken. Den beste pennen Dette endrar ikkje på tildelinga vår. Svendsen får prisen for det han har gjort som journalist, seier Gry Molvær, leiar for juryen. Det er den beste pennen som får prisen i år. I grunngjevinga la juryen særleg vekt på den høge litterære kvaliteten i tekstane til Svendsen, og korleis ein samstunes vert underhalden og mana til ettertanke. Med seg i juryen har Molvær sjefredaktør Tom Hetland i Stavanger Aftenblad og forfattar Olaug Nilssen. Magni Øvrebotten, i NRK Nynorsk mediesenter, er sekretær for juryen. Prisen vert delt ut under Dei nynorske festspela i Ørsta 24.juni. Foto: Teresa Grøtan Nynorsk redaktørpris 2011 Mediemållaget skal dela ut Nynorsk redaktørpris under Dei nynorske mediedagane i oktober. Dei inviterer alle til å koma med framlegg. Send framlegg med grunngjeving til mediemaallaget@nynorsk.no innan 15. august. På kan de lesa om dei som har fått prisen til no. Mediemålprisen til Harald Thingnes i NRK Sport Sportsjournalisten Harald Thingnes (bilete) i NRK er tildelt Alf Helleviks Mediemålpris. Thingnes får prisen for den konsekvente og ledige nynorsken sin i ein bokmålsdominert journalistisk sjanger. (Foto: Tom Hansen/NRK) Kringom 11

12 KRINGKASTINGSPRISEN 2010 Kringkastingsprisen 2010 til NRK-nestoren John Skie Då eg fekk vita om prisen, sat eg og såg den klassiske krigsfilmen Kanonane på Navarone. Der sit hovudpersonen, spela av Gregory Peck, i bilen saman med den overordna og spør audmjukt: «Why me?» kvifor skulle nett han få det farlege oppdraget? Svaret var sjølvsagt at han var den beste fjellklatraren i verda. Eg er ingen fjellklatrar, men eg er glad for at juryen har funne ut at eg har nytta eit forståeleg norsk. Referansane til sport og pop-kultur sat laust då NRKveteranen John Skien vart tildelt Kringkastingsprisen 27. april i år. Ved sidan av å vera kjent som «Hr. Norge Rundt», er han òg levande interessert i boksing og friidrett og har skrive bok om 12 Kringom popmusikken i Rogaland. Ryggraden I år gjev vi prisen til ryggraden for nynorsk i rikskringkastinga, sa Martin Toft, leiar i Kringkastingsringen, då han delte ut prisen. Juryen valde å gje prisen til John Skien fyrst og fremst på grunn av det viktige arbeidet han har gjort i Norge Rundt. Han er den som har laga flest innslag og den som har vore programleiar flest gonger (fire). Han har no tilhald i NRK Rogaland. Dei 170 innslaga er mest av eit resultat av at eg snart er 67 år gamal, meinte Skien. Språkmeister Både Dagmar Blåsvær frå Norge Rundt og distriktssjef Ragnar Christensen frå NRK Rogaland hadde møtt fram for å heidra prisvinnaren. Båe var opptekne av korleis John Skien har ei eiga evne til å koma på dei gode formuleringane. Det må ikkje vera for jålete, sjølvsagt, men eg elskar prosessen når eg sit saman med fotografane, redigerer sakene og prøver å koma på dei gode formuleringane. Av og til kjem ideane når eg er på sykkeltur, sjølvsagt utan penn og papir, sa prisvinnaren sjølv. Han la mykje vekt på å takka dei som hadde hjelpt med å tora leika med språket, særleg tekstaren Hans Kårhus, som stod for den norske Derrick-tekstinga.

13 KRINGKASTINGSPRISEN 2010 Skien Eg budde hjå Hans då eg arbeidde i Sporten for tretti år sidan, og han sat heile tida og knatta på skrivemaskina. Så fort eg var innom døra, kom han til meg og ville ha hjelp til formuleringane: Korleis få lange tyske setningar inn på ei lita linje? Då lærte eg å leika med språket. Skien trekte òg fram alle dei fotografane har har arbeidd saman med, og la særleg vekt på Dag Indrebø. Dei to arbeidde saman i Bergen midt på 1990-talet, då Skien var programleiar for Norge Rundt andre gongen. Bileta er det viktigaste, men vi som les kommentarar er ein slags hjelperyttarar til dei bileta fotografane tek. Kan vi hjelpa litt på veg, leggja litt farge på, så har vi gjort noko godt. Dag Indrebø gav meg òg mykje sjølvtillit til å leika med språket. Sveivegrammofonar Dagrun Blåsvær la vekt på at det er ein kunst å skriva godt til bileta: Sjå føre dykk eit rom fullt av sveivegrammofonar. Det er ingen kunst å seia: «Jakob har samla på sveivegrammofonar i heile livet, og i dag har han 184 stykke». Det er ikkje noko gale, det er heilt greitt. Men det er orda til John som når fram: Lokketonar frå fortida fyller eit heilt rom. Dette er lyden av livet som det ein gong var, slept laus frå dei tilårskomne platerillene. Tidlegare prisvinnarar 1978: Hartvig Kiran og Arthur Klæbo 1979: Henning Rivedal 1980: Rolf Myklebust 1981: Olga Meyer 1982: Herbjørn Sørebø 1983: Andreas Lunnan og Gustav Moberg 1984: Steinar Brauteset 1985: Svanhild Mundheim 1986: Ingrid Espelid Hovig 1987: Gunvor Hals 1988: Sigvart Østrem 1989: Nils Gunnar Lie 1990: Per Riste 1991: Martin Lohne 1992: Astrid Brekken 1993: Oddgeir Bruaset 1994: Ragnhild S. Fjørtoft 1995: Kari Sørbø 1996: Astrid Versto 1997: Bjørn Bø 1998: Ingvild Bryn 1999: Ingolf Håkon Teigene 2000: Siri Lill Mannes 2001: Egil Johan Ree 2002: Gry Molvær 2003: Arne Hjeltnes 2004: Audhild G. Rotevatn 2005: Are Kalvø 2006: Harald Bøe 2007: Ingerid Stenvold 2008: Trude Teige 2009: Yasmin Syed John Skien fekk Kringkastingsprisen for Prisen plar verta delt ut om hausten, men diverre lot ikkje dette seg gjera i I haust skal vi dela ut prisen for 2011 som vanleg. Ser du namn som vantar i lista over? Bla om, og finn ut korleis du kan nominera Kringom 13

14 Kringkastingsprisen 2011 Grønt ljos for FM-stenging Stortinget har gjeve klarsignal til å stengja FM-sendingane i 2017 dersom halvparten av lyttarane har DAB-radio innan mai hadde Stortinget føre saka «Digitalisering av radiomediet i Norge». Det var lite folk i salen og stortingsvedtaket om å slutta seg til innstillinga frå Familie- og kulturkomiteen fekk heller ikkje mykje merksemd. Vedtaket seier kort at dersom DAB-radioen vert tilstrekkeleg populær innan 2015, og kan nå minst 90 prosent av lyttarane, skal det analoge FM-nettet stengjast av. Det nye radionettet byr på fleire kanalar og gjerne betre lydkvalitet, men ulempa er at ein ikkje kan nytta «gamaldagse» radiomottakarar. Det einaste partiet som var mot DAB-vedtaket, var Framstegspartiet. Dei ønskjer å utsetja saka, og meiner at Internett kjem til å verta den viktige formidlingskanalen for radio i framtida, og peiker på dei store kostnadene med å skifta ut alle FM-mottakarane som er i bruk, til dømes i bilradioar. Foto: rockheim@flickr (Creative Commons) Kringkastingsprisen 2011: Kven er din kandidat? Prisen skal gå til «ei røyst i eteren som utmerkar seg med godt språk i radio eller fjernsyn og som på ein framifrå måte brukar nynorsk eller dialekt i det daglege arbeidet». Alle medlemer i Kringkastingsringen kan nominera kandidatar til prisen, og styret i Kringkastingsringen er jury. Ingen inflasjon Kringkastingsringen har delt ut prisen kvart år heilt sidan 1978, og Kringkastingsprisen vert 14 Kringom rekna til dei gjævare utmerkingane ein journalist som nyttar nynorsk eller dialekt kan få. Prisen er med på å fremja bruken av nynorsk og dialekt på radio og i fjernsynet ved å gjera stas på radio- og fjernsynsfolk som veit å produsera god journalistikk på og med målet. Gjer framlegg! Veit du om nokon på radio eller i fjernsynet du meiner fortener å verta heidra med Kringkastingsprisen? FRIST FOR FRAMLEGG 1. AUGUST Då kan du nominera han eller henne på skjemaet på neste sida, senda framlegget per e-post eller ringja kontoret. Opplysingar om kvar du skal venda deg finn du på side to. Du kan òg tvitra framlegget ditt med taggen #kprisen11 Skriv kort om kvifor du meiner kandidaten din bør få prisen.

15 KRINGKASTINGSPRISEN 2011 Kringkastingsprisen 2011 Kringkastingsprisen 2011 bør gå til: Grunngjeving: Framlegg frå: Kringom 15

16 Sendar/retur: KRINGKASTINGSRINGEN Postboks 9161 Grønland 0134 OSLO Kringkastingsprisen 2011 Fristen for å koma med framlegg til prisvinnar i år er 1. august. Du kan nytta skjemaet på førre sida eller senda e-brev til post@kringkastingsringen.no. Det er òg råd å tvitra framlegga med taggen #kprisen11 Viktig om skattefrådrag Me treng personnummer, skattekommune og fullstendig adresse til alle som kjem til å gje 500 kr eller meir og ynskjer skattefrådrag i Desse opplysingane er sensitive, og me tilrår difor å senda dei per brev.