ØRSTA KOMMUNE politisk sekretariat

Transkript

1 ØRSTA KOMMUNE politisk sekretariat Plan og miljø for vidare handsaming Saksnr Løpenr. Saksansvarleg Arkiv Dato 2012/ /2013 MO Melding om vedtak i Ørsta kommunestyre , sak 65/13 KOMMUNEDELPLAN FOR IDRETT OG FYSISK AKTIVITET - EIGENGODKJENNING Saksprotokoll i Ørsta kommunestyre VEDTAK: Ørsta kommunestyre eigengodkjenner kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet med tilhøyrande forvaltningsplan for statleg sikra friluftsområde slik den ligg føre datert (jf pbl 11-15), med tillegg til punkt : Rehabilitering av golvet i Ørstahallen. Handsaminga(32 r.f.) Formannskapet vedtok ei retting som rådmannen hadde til framlegg til kommunedelplan og framlegg til prioritert handlingsprogram under punkt prioriterte idrettsanlegg(irekna rehabilitering): - Eige punkt/tiltak om rehabilitering av golvet i Ørsta idrettshall, skal vere med på prioriteringslista Formannskapet si tilråding vart vedteken med 32 mot 0 røyster Rett utskrift Inger Johanne E. Løeng Politisk sekretær Postadresse: postmottak@orsta.kommune.no ØRSTA MVA

2 ØRSTA KOMMUNE SAKSFRAMLEGG Sakshandsamar: Magnar Selbervik Arkivsak: 2012/112 Løpenr.: 694/2013 Utvalsaksnr. Utval Møtedato 79/13 Ørsta formannskap /13 Ørsta kommunestyre KOMMUNEDELPLAN FOR IDRETT OG FYSISK AKTIVITET - EIGENGODKJENNING TILRÅDING TIL VEDTAK: Ørsta kommunestyre eigengodkjenner kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet med tilhøyrande forvaltningsplan for statleg sikra friluftsområde slik den ligg føre datert (jf pbl 11-15). Utskrift: Jf. eiga liste

3 Saksvedlegg: - Kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet , revidert Forvaltningsplan for statleg sikra friluftsområde i Ørsta Saksopplysningar: Ørsta formannskap gjorde i møte vedtak om å leggje framlegg til kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet ut til offentleg ettersyn. Det vart gjort følgjande vedtak: Ørsta formannskap legg framlegg til kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet , sist revidert den ut til offentleg ettersyn (jf pbl 11-14). Saman med planen høyrer også forslag til forvaltningsplan for statleg sikra friluftsområde Frist for merknader vert sett til 6 veker frå kunngjeringsdato. Planframlegget har lege ute i tida Det ligg føre følgjande merknader/uttalar: 1)Bent Ådne Ose, Det bør leggast til rette for parkering vest for 49/119 når vegen vidare opp er utrygg på vinterføre. Dette vil gi betre tilgang til eit mykje nytta utfartsområde mot Ossætra, Okla (Pølsa) og Melshornet. Tiltak for parkering er viktig for auka bruk og tryggare utfart. Dette er eit ynske om fysisk opparbeiding/tilrettelegging. Arealet er regulert til tømmeropplag, noko som kan kombinerast med parkering for utfart. Det er likevel lite truleg at arealet i framtida vil verte fysisk opparbeidd av skognæringa for å nyttast til tømmeropplag. Spørsmål om utfartsparkering kan innarbeidast her må eventuelt vurderast seinare i samband med reguleringsarbeid. 2)Volda / Ørsta El-innebandylag v/marit Clausen Dette er et lag som har utstyr og noen midler, men trenger nå en ny plass der de kan trene regelmessig og kunne være aktive og ha stolene sine på lagring og ladding utenom treningstidene. Disse stolene egner seg lite til å frakte frem og tilbake, bare ved kamper og turneringer, som er et delmål med aktiviteten. ( det går lite strøm til laddingen ). Laget har fram til denne høsten (2012) hatt faste treningsdager og lokale på Mork skule i Volda, men har da opphørt. Det gjelder 6-7 el-innebandystoler og de aktive er unge/voksne med ulike funksjonsnivå/hemninger. Stolene koster ca kr pr stk og vi trenger sårt en plass å trene sammen. Leder i laget heter: Turid Tjugen, fra Volda. Vi er både Ørstinger og Voldinger med som aktive. Vi har hatt mye kontakt med Norges Bandyforbund og de har hjulpet oss med å komme igang ( høsten 2011 ) vi har også en sørvismann på stolene våre og regelmessig sørvis som er med i dealen med hjelpemiddelsentralen og slike utstyr. Ellers har vi en drahjelp som bor i Volda og har erfaring med andre slike lag og annen idrett...vi har en side på facebook : Volda / Ørsta El-innebandy. Dette er utan tvil eit inkluderande tiltak i samsvar med målformuleringa til planarbeidet. Kommunen har dessverre pr i dag ikkje ledige eigna lokale (og/eller treningstid) som er ledig for slik aktivitet. Ei mellombels løysing på Lystad skule kan vere aktuelt, men planen er at denne skulen på sikt skal seljast. Vi har administrativt vore i kontakt med laget i høve moglege lokale og vil følgje opp dialogen.

4 Med nye kommunale hallar på Sæbø og Vartdal, og idrettslaget sin kaldhall til fotball i sentrum rår vi til at ein reviderer ordninga med dagens hallnemnd, herunder samansetjing og mandatet til denne. Dette for å sikre ei likehandsaming av ulike former for fysisk aktivitet i samsvar med målformuleringa i planen (tilrettelegging for breiare fritidstilbod slik at uorganisert fysisk aktivitet og folkehelse også får plass mellom organisert idrett). Funksjonen til noverande hallnemnd bør vurderast i eiga sak for å kome i møte dei behova som vert peika på i dette innspelet. 3)Ungdomsrådet, møte Vedtak om uttale til planframlegget: Ungdomsrådet i Ørsta er glad for at skateanlegg i Ørsta sentrum er sett høgt på prioriteringslista for nærmiljøanlegg i planframlegget til kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet. Eit skateanlegg vil kunne medverke til at planen sin intensjon om å leggje til rette for uorganisert idrett/fysisk aktivitet blant barn og unge, blir fylgt opp. For at dette skal kunne realiserast må det opprettast ei arbeidsgruppe, nemnd eller liknande som skal arbeide for at dette blir prioritert i røynda og ikkje berre på papir. Ungdomsrådet kan tenke seg at ein slik arbeidsgruppe/nemnd bør vere sett saman av tilsette i Ørsta kommune med teknisk bakgrunn, kultur/idrettsfagleg kompetanse som kan gje råd om moglege støttemidlar osb., ein eller fleire representantar frå Ungdomsrådet, samt ein eller fleire politikarar. Ungdomsrådet kan også tenke seg at næringsjefen i Ørsta kan vere ein sentral person i ei slik arbeidsgruppe. Ei eiga arbeidsgruppe kan vere eit føremålstenleg tiltak for å kome vidare med sikte på å avklare kommunen si deltaking. Tiltaket har fått høg prioritet som nærmiljø- anlegg i pkt i handlingsprogrammet. Det vil vere viktig at også ungdomsrådet følgjer opp saka. 4)Levekårsutvalet vedtak Levekårutvalet ber om at det vert arbeidd inn eit punkt om : ein aktiv skule. God læring krev opplagde born. Det bør leggast til rette for fysisk aktivitet i løpet av skuledagen. Tilrettelegging av skuleområdet, både for ute og innandørs aktivitet, bør inn i planen. Tilrettelegging for å sikre borna sine mulegheiter til å gå til og frå skulen, bør også inni planen. Levekårsutvalet (LU) har forventningar om at det vert lagt til rette for auka fysisk aktivitet i skulekvardagen. I møtet uttrykte utvalet ønskje om ei utgreiing om tilrettelegging av skulen sine areal både ute og innandørs for auka fysisk aktivitet og born sine moglegheiter for å gå til og frå skulen. Planen legg opp til ei vidareføring av dagens praksis. Nye strategiar for auka fysisk aktivitet i skulen som fremjar helse, læring og konsentrasjon bør takast inn i komande rullering av skuleseksjonen sin plan for kvalitetsutvikling. Denne planen vert å leggje fram for LU. Fysisk tilrettelegging av skulane sine areal for fysisk aktivitet er med i planen, men på eit overordna nivå. Uteområde til både skulane og barnehagane vert i dag i stor grad opparbeidde utanfor kommunale rammer gjennom td dugnadar frå foreldra på den einskilde skule/barnehage og midlar frå ulike hald. Det er ikkje sette av eigne midlar i økonomiplan til slik opparbeiding og vedlikehald. Denne praksisen gjev ein del grensoppgangar i høve ansvarsfordeling for vedlikehald, forsikring, uhell skader etc. Det er likevel klart at kommunen har det overordna ansvaret. Vi rår til at det vert utarbeidd ein kommunal mal for kva tilbod uteareala skal innehalde. Det bør også setjast av ein eigen budsjettpost til slik

5 opparbeiding, drift og vedlikehald. Detaljane må ein også følgje opp i budsjett og vedlikehaldsplan. Kommunen har utarbeidd ein eigen trafikktryggingsplan. Det er nyleg også utarbeidd ei barnetrakkanalyse og ein sykkelstrategi i nært samarbeid med skulane og statens vegvesen. Dette som underlag for naudsynt fysisk tilrettelegging for auka bruk av gange og sykkel i nærmiljøet, slik det også er prioritert i klimaplanen. Det er ikkje meininga at kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet skal erstatte disse temaplanane (analyse/strategi) og vi rår til at vi her nøyer oss med å presisere fokus på oppfølging av disse dokumenta som ein strategi under kapittel )Eldrerådet vedtak Eldrerådet tykkjer kommunedelplanen for idrett og fysisk aktivitet er svært god. Planen er grundig, oversiktleg og systematisk. Den gir eit godt grunnlag for vidare arbeid med planlegging og gjennomføring av tiltaka i planperioden. Dei eldre er mellom målgruppene i planen. 6)Samfunnsutvalet vedtak Samfunnsutvalet har følgjande merknader og innspel til planen: Informasjon om varmtvassbassenget i Volda er feil (eller manglar informasjon) Badeplassane må ha universell utforming. Søknader om midlar etter prioritert liste. Begrep korleis vil folk bli inkludert og omtalt? Frivillige lag - viktige aktivitetar/lag er ikkje synleggjort. Bassenget ved Ørsta ungdomsskule (sentrum) har ikkje universell utforming i garderobane, dusj, toalett, trapp frå garderobane og inn i bassengromet. Det har lita hensikt å koste heis for å kome i bassenget utan andre endringar. Follestaddal - råsa vert å innarbeide i Kommunedelplanen for idrett og fysisk aktivitet, der dette er aktuelt. Dette som eit turalternativ for innbyggjarane i Follestaddal og kommunen elles. I pkt (symjing) er/vert formuleringa knytt til bassenget i sjukeheimen i Volda oppdatert. Universell utforming av badeplassane kan stadig bli betre, men i høve til tilgjengelege ressursar vil det vere føremålstenleg å ha meir konkrete strategiar for korleis dette kan gjerast. Til no har det vore prioritert å betre tilrettelegginga ved Vekslet og Vatnevatnet. Planen no peikar på eit konkret mål om full tilrettelegging for universell utforming ved Nakkestranda (Vatnevatnet) i løpet av planperioden. I pkt er det med naudsynte definisjonar/begrep. Lista over frivillige organisasjonar (jf. vedlegg 1) har med medlemslag i Norges idrettsforbund og andre aktuelle lag, utan at lista er heilt utfyllande.

6 Vidare bruk av symjebassenget ved Ørsta ungdomsskule må vurderast i samband med kva som skal gjerast med Ørstahallen. Dette gjeld også universell utforming. Sjå også kommentar til neste merknad. Ei samanhengande turløype frå Ørsta sentrum gjennom Follestaddalen og vidare til Standal vil vere eit godt grunnlag for lågterskel fysisk aktivitet. Pr i dag er ei slik realisering langt opp og fram og ei stegvis tilnærming basert på lokale initiativ er naudsynt. Ein turveg for neste del (Ørsta sentrum Hengebrua) har alt vore med i inneverande plan under langsiktige tiltak pkt 9.2, utan å ha kome vesentleg nærare ei realisering. Ein slik trase vil også måtte gå over dyrka mark og grunnavtalar som også er ein føresetnad for spelemidlar må avklarast først. Vi rår til å vidareføre denne prioriteringa som eit langsiktig tiltak. Sjå også kommentarar knytt til Hjørundfjordråsa. 7)Rådet for funksjonshemma vedtak Rådet har følgjande forslag til uttale til Kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet: Det er registrert at det i saksdokumentet blir hevda at varmtvassbassenget i Volda stetter behovet for varmtvassbasseng i kommunen. Dette er feil informasjon! Ei naturleg tilnærming er viktig, og kva ord og uttrykksformer som blir brukt skaper haldningar og handlingar. Behov og ønskje til å kome ut i naturen er eit naturleg behov for alle. Rådet rår til at andre ord enn spesielle behov blir bruk som til dømes individuelle behov ulike behov individuell tilrettelegging og liknande. Helseløype i Ørsta sentrum Kva er det slags turløype som er meir helsefremmande enn andre? Ordet turløyper blir brukt av alle og informasjon om utforming og utfordringar kan skiltast. Heis i bassenget i sentrum. Garderobar, toaletta og inngangen frå garderobar og til symjehallen er ikkje tilgjengeleg. Heller ikkje temperaturen i vatnet. Heile anlegget må få universell utforming om det skal vere formålstenleg å investere i heis i sjølve bassenget. Ein av badeplassane vil ein ha universelt utforma. Det er heilt uakseptabelt å utelate dei andre. No må folk få vere deltakande i lag med familie og venner på vanleg måte. Alle badeplassane skal universelt utformast. Kven av dei som først kan finansierast får bli etter ei prioritert liste. Ulike lag og organisasjonar står opplista i dokumentet med sine aktivitetar. Det er fleire enn idrettslaga som har helsefremjande aktivitetar. Rådet saknar fleire av organisasjonane. I landsetjing på Raudøya. Rådet hadde synfaring til Raudøya og gjekk i land på ei privat brygge. Ein rullestolbrukar var med og kom seg i land ved eiga hjelp. Rådet vil ha tilsendt løysinga som blir forslått som tilkomst til austspissen av Raudøya. Det er behov for ei sjekkliste for universell utforming i arbeidet med kvart enkelt tiltak. Heftet Stiar å stole på må leggjast til grunn saman med Norge Handikapforbund sine sjekklister for virksomheter som følgjer som vedlegg. Sjå også kommentarar til merknad nr. 6. Omtalen av varmtvassbasseng under pkt vert endra til at varmebassenget i Volda dekkjer noko av behovet. Vi finn ikkje at vi har nytta formuleringa spesielle behov i sjølve plandokumentet. Vi vil framover prøve å nytte formuleringar som ulike/individuelle behov slik rådet ber om.

7 Planen peikar ut ein strategi om etablering av ei helseløype i tilknyting til Ørsta sentrum i løpet av planperioden, utan å peike ut konkret kvar denne skal gå. Dette er også i samsvar med regionale og statlege føringar/mål. Ei slik helseløype er i praksis ei sentrumsnær turløype med nærare spesifiserte krav til tilrettelegging, stigningsforhold, dekkje, lyssetjing mv. Elles er dei fleste stiar i kommunen enkle trakk/råser på privat grunn i utmark, med minimal fysisk tilrettelegging. Kommunen har i liten grad etablert eigne opparbeidde turvegar. Hefte stiar å stole på gjev gode praktiske råd for fysisk tilrettelegging, som vil vere aktuelt i område det skal etablerast turvegar. Vi vurderer eit kvart steg i retning av universell utforming som noko positivt, og noko som kan vere tilstrekkeleg for nokon. Ved større tiltak /ombygging bør ein derimot søkje å nå målet om full tilrettelegging for alle. Planen har mål om fullt universell utforming av ein badeplass i løpet av planperioden. Dette ut i frå tilgjengelege ressursar og kommunen sin økonomiske situasjon. Større målsetjing vil ikkje vere realistisk no. I neste planperiode bør ambisjonane verte større. Tiltak for betre tilgjenge til Raudøya er omtala og prioritert i vedlegget forvaltningsplan for statleg sikra friluftsområde, med gjennomføring i Rådet vil verte involvert når ein kjem til konkretisering av sjølve tiltaket. 8)Møre og Romsdal fylkeskommune Folkehelse Seksjon folkehelse og fysisk aktivitet på fylkeskulturavdelinga skal svare på om plana frå Ørsta ivaretek dei aspekta som omhandlar folkehelse, idrett og fysisk aktivitet. Vi vil også svare på om plana kan godkjennast i høve spelemidlane. Omkring det siste temaet er det publikasjonen kommunal planlegging for idrett og fysisk aktivitet V-0798 frå Kulturdepartementet som er førande. I all hovudsak er plana eit godt gjennomarbeid dokument som vil vere eit godt utgangspunkt for arbeidet innan idrett, fysisk aktivitet og friluftsliv i Ørsta i åra som kjem. Det er gledeleg at friluftsliv og tilrettelegging for fysisk aktivitet i nærmiljøet får tydeleg plass i dokumentet. Frå eit folkehelseperspektiv vil vi oppmode kommunen til å satse meir på turstigar, gang- og sykkelvegar og aktivitetsareal nært kor folk bur. Dette gjer den største helsegevinsten fordi det senkar terskelen for inaktive innbyggarar til å komme seg i aktivitet. Vi kan sjå frå planen at det allereie er ein god del anlegg og initiativ på plass av denne karakter, men kunne ønskje at desse anleggstypane fekk meir plass i prioriteringa av anlegg i plana. Kommunen har nyleg utarbeidd både ei barnetrakkanalyse og ein sykkelstrategi i nært samarbeid med skulane og statens vegvesen. Kommunen har også ein eigen trafikktryggingsplan. Dette som underlag for prioritering av fysisk tilrettelegging for auka bruk av gange og sykkel i nærmiljøet. Det er ikkje meininga at kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet skal erstatte disse dokumenta, men tema overlappar. Vi rår til å ta inn ei presisering om oppfølging av disse dokumenta som ein strategi under kapittel 5.2. For å få ekstern finansiering bør tiltak som gang- og sykkelvegar prioriterast i trafikktryggingsplanen. Behovet for Sikring av areal nær der folk bur er eit konkret tema i planen.

8 I samsvar med prioriterte strategiar (5.2) rår vi også til å ta inn etablering av ei helseløype i tilknyting til Ørsta sentrum som eit prioritert tiltak i handlingsprogrammet under friluftsanlegg/tiltak. 9)Åmdal Idrottslag, Åmdal IL ynskjer følgjande tippemiddelberettiga tiltak inn på handlingsplanen: Oppgradering av lysanlegg på kunstgrasbane - når kunstgrasbana no vert teke i bruk vil vi vurdere om vi skal oppgradere lysanlegget vårt. Øvrige kommentarer: Åmdal IL ser med bekymring på signal i media om å kutte i kulturmidlar og tilskot til idrettsanlegg. Den kommunale medverknaden til idrett og kultur er allereie på ei minimumsnivå, og vi forventar at tilskota forblir på minst det nivå det er i dag og det bør vere ei markant opptrapping i åra som kjem. Kunstgrasbana til Åmdal IL er ferdigstilt og prioritert for tilskot frå spelemidlane. Oppgradering av lysanlegget vert teke inn som eit tillegg/nytt punkt i handlingsprogrammet (pkt ). Planen legg opp til ei vidareføring av den kommunale medverknaden som har vore dei seinare åra. (Jf elles pkt. 6.5 Kommunal medverknad). For 2013 er slike kommunale kulturmidlar til lag- og organisasjonar ikkje med i budsjettet. 10)Liadalsbygda grendalag Etter å ha lese planen er det eitt område vi meiner manglar i planen, nemleg den universelt utforma turstien på Rjåneset. Denne turstien vart i si tid laga som resultat av eit samarbeid med Ørsta helsesportlag, M&R fylke og Lions Ørsta. Etter at helsesportlaget vart nedlagt er det ingen som har teke ansvar for denne turstien. Turstien strekker seg frå rorbuene ved Rjånes fergekai og går heilt ut til dei ytterste berga på Rjåneset. I tillegg til å vere ein asfaltert sti som tilfredstiller alle krav til universell utforming, så er her også to fiskebrygger som er tilrettelagt for universell bruk, her er ein samlingsstad ved enden av stien med grillar og benkar. Området har vore til stor glede for rørsleutfordra, funksjonsfriske, småbarnsforeldre med vogn m.m. Her har alle hatt tilgang til friluftsliv, fiske og rekreasjon. Etter at helsesportlaget vart nedlagt har det for oss vore uklart kven som har ansvaret for vedlikehald av området. Etter orkanen Dagmar i romjula 2012 vart området ramponert. Fleire stadar har stien vorte vaska ut og ei av fiskebryggene ligg som pinneved i fjøresteinane. Det er ikkje lenger høve til å nytte stien anna enn om ein er rørslefør og kan ta seg utover mot berga på eigne bein. I tillegg til alle herjingna er det generelt forfall i området. Det gror rett og slett att. Det fantastisk flotte turområdet ved Rjåneset har gått frå å vere ein prydstad til nærast ein skamplett der det rett og slett ikkje ser ut. Det verste er likevel at rørsleutfordra ikkje lenger kan nytte seg av det flotte turområdet. Liadalsbygda grendalag ynskjer at dette området vert teke med i kommuneplanen for idrett og fysisk aktivitet, då det har vore eitt av få (kanskje det einaste) område som t.d. har gitt rullestolbrukarar høve til å ferdast i naturen og fiske frå ei brygge. Håvoll idrettslag har ein turpost ved enden av

9 denne stien og antal namn som er skrivne i desse bøkene vitnar om at området er svært mykje besøkt heile året. I tillegg til at vi meiner at området må inn i planen, så etterlyser vi informasjon om kven som er ansvarlege for vedlikehaldet. Det er no eitt år sidan orkanen Dagmar og ingenting har vorte verken rydda, reparert eller sikra. Dette er ikkje bra. Vi vonar Ørsta kommune kan innarbeide den universelt utforma turstien m/fiskebrygger inn i kommuneplanen for idrett og fysisk aktivitet Istandsetting av turvegen på Rjåneset etter Dagmar orkanen er alt eit prioritert tiltak (10.2.3). Kommunen har leigeavtale på arealet men var ikkje utbyggar. I ettertid ser ein at kommunen si rolle i høve framtidig drift og vedlikehald ikkje har vore godt nok avklara. Vi rår til ta inn ei presisering i planen av at kommunen no går inn og tek ansvaret for drift og vedlikehaldet. Dette då anlegget er unikt i kommunal målestokk og vert nytta av innbyggjarar frå heile kommunen. Nivået på drift og vedlikehald må likevel tilpassast den kapasitet og økonomi ein kommunen til ei kvar tid har disponibel. 11)Sæbø Idrettslag, Mål framover for Ørsta Kommune: Kommunal medverknad må bli større. Utbygging må kommunen ta seg av, medan idrettslaga tek seg av aktiviteten. Tilskot til idrettsanlegg må aukast. Det same gjeld potten til vedlikehald av dei anlegga som vi alt har i Ørsta kommune. Kulturmidlar til lag og organisasjonar må også bli større i framtida Sæbø idrettslag har ikkje gjort vedtak som seier kva for ei fotballbane som ein ynskjer å legge kunstgras på. Derfor bør det stå GRUS/ GRAS når dette vert omtala i planen. Idrettslaget arbeider med saka Her må det inn: Rehabilitering/nye lys ved Sæbø IL stadion (grus bana), men vert det grasbana som det vert lagt kunstgras på, så må det nye lys opp ved denne. Hjørundfjordråsa som stadig vert trekt fram som eit prosjekt som ein ynskjer å realisere. Skulle den vore med i planen? Fjella har vi, men vert dei utnytta? TOPPTURAR SOMMAR SOM VINTER. EKSTREMSPORT? Pkt. 6.5 (Kommunal medverknad) i plandokumentet inviterer til vurdering av oppgåve- og ansvarsfordeling mellom kommunen og lag/organisasjonar, og fleire lag (og Ørsta idrettsråd) har kome inn på dette. Dette er politikk som det tidlegare har vore knytt liten merksemd til, men no er viktigare og forventningane større enn nokon gong. Planen legg opp til ei vidareføring av den kommunale medverknaden på linje med slik den har vore dei seinare åra. I pkt vert det teke inn skråstrek gras/grus slik Sæbø IL ber om, og i tillegg vert det teke med tilhøyrande lysanlegg som tillegg/ekstra punkt i handlingsplanen for idrettsanlegg og spelemidlar. Hjørundfjordråsa kan vurderast som eit langsiktige tiltak for friluftsliv med stegvis tilnærming /gjennomføring, men mykje synes framleis utklart. Sjå kommentar til neste

10 merknad. Fjellturar og ekstremsport er uorganisert aktivitet der det i liten grad er aktuelt med utbygging av anlegg. Planen prioriterer ferdigstilling av arbeidet med merkemalar for kommunen og oppfølging med økonomisk stimulering av lokale lag som vil merke sine turstiar i samsvar med malen. 12)Ytre Standal og Stavset grendalag, Punkt 6.4? Kommunen kan kanskje legge til under opplistingar av strategiar eller annan stad i dokumentet at det no er gitt rom for at grunneigarar som viser initiativ til utbygging for allment nyttige formål som dei sjølve nødvendigvis ikkje har størst nytte av sjølv, kan sleppe dei kommunale kostnadane som fylgjer med søknadsprosessane. Viser her til sak gjennom vedtak knytt til eit tiltak vi har søkt og fått positivt svar på i Ytre-Standalen i Punkt Frikøyring (nytt punkt) Det kan ikkje vere rett med den satsinga som er innan turisme og næringslivet å sette frikøyring inn i «Andre skiaktivitetar». Til det er aktiviteten for stor her i Ørsta kommune og bør settes opp som en definert aktivitet som har strategiar rundt seg. Ein stad i dokumentet må det omtalast noko om dei positive utfordringar knytt til den auka utfarten til dei mest populære fjelltoppane til dømes langs Hjørundfjorden og opp mot Standalseidet på tidleg vår og gjennom vinteren. STATUS: Det er auka interesse for frikøyring lokalt, nasjonalt og internasjonalt. Terrenget i Ørsta kommune og Hjørundfjorden i Noreg vert framheva som av stor verdi for dei som er mest aktive i sporten i internasjonale turmagasin, nettstader m.v. (skjer også organisert gjennom del av festival i kommunen). Frikøyringa har aukande oppslutning, noko som igjen gir utfordringar knytt til (sikkerheit osv) men her i denne planen spesielt parkeringstilhøva og skilting. Det er høgt tempo på den auka tilstrøyminga. Dette ser vi i grendalaget spesielt langs Hjørundfjordstranda og Standalseidet (sikkert ikkje ulikt det som skjer på til dømes i Norangsdalen (Slogen?), Kvistaddalen (Skårasalen?)). PLANAR: Det er ikkje det vi kan sjå utført noko analyse for målt vekst og utvikling og utfordringar. Det er ikkje gjennomført ein heilskap på skiltinga stadnamn og turmål. BEHOV: Spesielt siste to åra er det registrert sprengt parkeringskapasitet ved fonnvernet ved Årsnesfonna som er hovudparkeringa for utfart mot Randers. Bilane står langs riksvegen innover mot Ytre-Standal og oppover langs vegen til Årsneset, i svingen og til og med oppe på sjølve fonnoverbygget. På største utfartsdagane ser vi at det er fare for at vegen vert sperra for utrykningskøyrety, melkebil, bussar mv. Det er behov for utbygging av lommer for parkering, informasjonstavler og skilting. Vurdere parkeringsbehovet (lomme ved veg?) langs Store-Standalvegen for turstart mot Sætretindane/Fladalen eller Sylvkallen(Storhornet)/Nøvedalen? Den nye vegen (les løypa) i høve kraftutbygginga som kom siste året har auka behovet ytterlegare, fordi det har vorte enda enklare tilgang til fjella akkurat her. Bilar som står på sjølve vegen vil om få sesongar hindre utrykningskøyrety og ferdsel på største utfartsdagane. Det er søkt om skilting for stadnamn frå Festøy og innover. To vart godkjent, men vegvesenet seier dei ikkje har råd å sette opp dei få skilta dette gjeld for Ytre-Standal og Store-Standal. Det er ikkje gitt løyve for skilting av turstart på Årsneset noko som medfører turistar som parkerer ved feil fonnoverbygg og går opp i terreng som ikkje er tilrådeleg (på Stavset og

11 ved Store-Standal) Vegvesenet har avslått så langt også på purringar etter fleire år. Det er ikkje sett opp informasjonstavler i området, noko det er behov for. Punkt Andre idrettar. Sekkeposten er for stor. Det er heilt sikkert fleire behov som bør delast opp og ikkje sette alt dette i ein sekkepost Klatring og buldring er ikkje nemd i dokumentet Klatring og buldring er av sterkt aukande interesse for mange både lokalt og nasjonalt. Aktivitet (delvis organisert?) skjer blant anna ute i Skorgeura (og sikker andre stader som klatremiljøet veit om i Ørsta). Desse vekstidrettane og store tradisjonelle aktivitetane i kommunen er ikkje omtalt i dokumentet. Samstundes er klatring spesielt og buldring etterkvart noko av det som terrenget her i Ørsta kommune vell er særleg kjent for? Med anlegget i Volda er det ørstingar som driv på høgt plan også i innandørs klatring. Det bør seiast noko om utøvinga av idrettsaktiviteten no og framover, status og behov. Det er underleg at det ikkje er nemnt noko om aktiviteten og utfordringar inn i terrenget på stader som Sætretindane og Molladalen? Volum og smertegrense, merka løyper, tilrettelegging, skilting osv.? Då tenkjer vi på sjølve klatrerutene mv. ikkje turstiane. Klatringa er idrett og ikkje «tur i terrenget/friluft». Kvar i dokumentet kan me legge inn for eksempel eit godt ord for ein klatrevegg frå sjøen opp Molaupsberget (klatring frå kajakk/båt) eller i Kuhammaren på Ytre-Standal, men ser ikkje noko stad i dokumentet der vi kunne fått med dette? Me har også terreng på Ytre-Standal som kan egne seg for buldring? Punkt Friluftsanlegg/tiltak Me ber om at det under «Andre viktige kategoriar: nye eller gamle» vert teke med nytt strekpunkt: Utbetring av veg Ytre-Standal i tilknytning parkeringsplass Mistresætra for utfart Ytre- Standalen, Molladalskaret, Standalshytta, Romedalstind, Svinetind. (Sjå tidlegare innsendt og godkjent søknad av kommunen). Me er usikre på kvar vi kan legge inn tiltaket «Universielt tilrettelagt (lågterskel fysisk aktivitet) turveg frå grenda Ytre-Standal og fram til Midstesætra over til Kagebakken». Dette er ein av dei få stadane i kommunen at det er råd å gå inn i ein dal og nå ei seter og der ein med få grep kan gjere dette slik at flest mogleg kan bruke vegen og nå ut i naturen. Vi veit ikkje om me kan aksle iverksettinga av tiltaket, men om det er med i planen til kommunen så er i alle fall grunnsteinen lagt. Me er også usikre på kvar me kan legge inn kombinasjonen Tilrettelagt turveg/sykkelsti i tilknytning til denne vegen nemd over ned igjen fra Kagebakken til Ytre-Standal eventuelt sykkelsti fra Kagebakken til Hauen (setra i Ytre-Standal). Sjå offentlege turkart (der er vegen teikna inn) Begge tiltak er på lenger sikt. Vi veit ikkje om me kan aksle iverksettinga av tiltaket, men om det er med i planen til kommunen så er i alle fall grunnsteinen lagt. Vi ynskjer også på kort sikt å få til betre skilting Ytre-Standal opp mot turområda Ysteneset og Molladalskaret på lik linje som skiltinga utført i samarbeidet Urke grendalag og turistforeninga. Dette håper me kan kome med i planen som eit tiltak kommunen vil støtte opp om. Rydding av Hjørundfjordrås langs busetnaden på Hjørundfjordstranda, forbi Ytre-Standal til Stavset. For vår del i grendelaget er det snakk om strekket frå Årsneset til Stavset som vi

12 arbeider med å få i stand. Lenger ute er det planar frå strekket Brattheim til Årsneset gjennom grendelaget for Hjørundfjordstranda. Me kjem til å samarbeide om tiltaket. I forlenginga av desse siste tiltaka er håpet at kommunen får Vegvesenet til å skjøne at dei har ei rolle når det gjeld sikring av fri ferdsel langs Hjørundfjordstranda m.h.t. villparkering, samt betre høve for trygg parkering og ferdsel for alle dei som no oppsøkjer området. Kommunen og vegvesenet har enno noko tid på seg, men me registrer auka tendens til villcamping gjennom sommarmånadane med for eksempel små containarar med uidentifisert innhald ståande att på utkjørsler og anna søppel. Spesielt registrert ved fonnverna mellom Ytre-Standal og Årsneset og ved Årsnesfonna. Tilstrøyming av bobilcamparar gjennom sommar som slår seg til på lommer langs riksvegen og også vintermånadane med skituristar som held til i området over fleire dagar aukar. Me ser også ein tendens (ikkje noko plage enno) med dei som slår seg til i området over fleire dagar i høgsesongane med enten bobil / minibuss med utstyrstilhengarar kombinert med fleire privatbilar i eige følge. Desse campar til dømes ved ferjekaia på Store-Standal over fleire dagar. Toalett og søppel er et ope spørsmål. Det siste er utfordringar kommunen har saman med oss langs fjorden som ikkje nødvendigvis skal løysast gjennom dette planarbeidet. Det er likevel moment som kan vere greie å gi til kjenne no tidleg i utviklinga av desse aktivitetane. Vi rår til å vise til moglegheita for å kunne frita frå gebyr ved handsaming av planspørsmålet i saker som gjeld klart allmennyttige tiltak under punkt 6.4. Dette då ein i planen legg opp til å vidareføre dette som ein kommunalt verkemiddel. Tilsvarande unntak gjeld ikkje byggjesaka. Vi rår også til at utfordringane med auka behov for parkering og skilting i tilknyting til frikøyring og toppturar vert presisert i planen under Sikring og opparbeiding av slike areal for utfartsparkering er ei langsiktig oppgåve og må i dei fleste høve gjennomførast i samarbeid med andre aktørar som grunneigar og Statens vegvesen. Det er lite midlar til disposisjon og mange andre tiltak er nok høgre prioritert. Det kan vere aktuelt med ekstern finansiering frå andre kjelder eller tilskot. I samband med bygginga av 420 kv- kraftlinja over Standalseidet er det teke initiativ overfor Statnett for å kunne nytte ein opparbeidd trommelplass til slik utfartsparkering som omtala. Det må avklarast om dette kjem inn under gjeldande anbodskontrakt. Planen prioriterer elles ferdigstilling av arbeidet med merkemalar. Kapittel 8 er ei oversikt over idrettsanlegg og ikkje meint som ei oversikt over all aktivitetar. Mange aktivitetar kan gjennomførast utan særskilde anlegg, td toppturar/frikøyring. Denne planen gjev heller ikkje avklaringar i høve fysisk utbygging som må avklarast etter plan- og bygningslova. Vi legg også ein kopi av merknaden til arbeidet med revisjon av kommuneplanen sin arealdel for innarbeiding av arealbehov knytt til utfartsparkering mv. Hjørundfjordråsa er omfattande planar som vi ikkje heilt kjenner innhaldet/detaljane i. Behovet for fysisk tilrettelegging vil avhenge av trase og krevje handsaming og avklaring i høve pbl. Vi vurderer det slik at ein samanhengande tursti rundt Hjørundfjorden vil vere eit positivt grunnlag for fysisk aktivitet, men at dette ikkje bør planleggjast med omfattande fysisk tilrettelegging som opparbeidd turveg, bruer etc, men baserast på ein enkel tradisjonell

13 tursti som vert rydda for kvist/tre og heilt enkel tilrettelegging. Dette bør gjerast i samsvar med den merkemalen som her vert prioritert. I den grad kommunedelplan for idrett og fysisk aktivitet skal prioritere meir fysisk opparbeidde turvegar, bør det vere sentrumsnære turvegar og ikkje i tradisjonell utmark. Vi rår til at Hjørundfjordråsa vert teke med som eit langsiktig tiltak for friluftsliv med stegvis tilnærming /gjennomføring. Då kan enkelte konkrete punkt også takast inn gjennom vedtak og vere aktuelle for spelemidlar, føresett td grunnavtalar. Fjellturar og ekstremsport er elles uorganisert aktivitet der det i liten grad er aktuelt med fysisk tilrettelegging og anlegg. 13)Norsk forbund for utviklingshemma sitt lokallag i Ørsta og Volda Det er lovfesta at den kommunale helse og omsorgstenesta skal arbeide for at det vert sett i verk velferds- og aktivitetstiltak for born, eldre og funksjonshemma. NFU saknar konkrete tiltaksplanar frå helse- og omsorgstenesta for oppstart av aktivitetar som er særskilt tilrettelagt for funksjonshemma. Vi saknar også tiltak som kan bidra til å inkludere funksjonshemma i eksisterande aktivitetar i regi av idrettslaga. I mange kommuner har ein t.d. innført ei ordning som heiter «treningskontakt» som kan vere eit godt alternativ eller supplement til støttekontakt-ordninga. Den einskilde utviklingshemma må også ha tenestetilbod som sikrar at vedkomande faktisk kan ta del i fritidstilbod, og ikkje vere låst til bustaden fordi det manglar ledsagar. Lov om kommunale helse- og omsorgstenester 3-3 lyder: Helse- og omsorgstjenesten skal arbeide for at det blir satt i verk velferds- og aktivitetstiltak for barn, eldre og funksjonshemmede og andre som har behov for det. Kommunen tilbyr naudsynte helse- og omsorgsteneste, herunder støttekontakt. Tildeling av støttekontakt vert gjort etter ei individuell vurdering, der ein mellom anna ser på personen sine eigne ressursar. Støttekontaktordninga er i høgste grad brukarstyrt. Det er brukaren som definerer og er pådrivar for kva aktivitetar ein gjer saman med støttekontakt. Støttekontakt er med som støtte, hjelpar og/eller deltakar i dei aktivitetane som brukar ynskjer. Ei meiningsfull fritid er for mange trening og fysisk aktivitet. Kommunen nyttar ikkje treningskontakt som ei eiga ordning, men føremålet vert omfatta av ordninga med støttekontaktar. Slik ordninga er i dag vert det rekruttert individuelle støtte kontaktar, altså ein støttekontakt pr. brukar. I ein framtidig helse- og omsorgsplan vil det vere naturleg å sjå på om det fins andre måtar å administrere den tradisjonelle støttekontaktordninga på, ved at det i enkelte høve t.d. vert brukt ein oppdragstakar (støttekontakt) med oppgåve å bistå fleire brukarar samstundes. Frivillegheitsentralen vil også kunne fungere som ein kontaktarena for formidling av erfaring og kontakt i høve eksisterande aktivitetar og idrettslag. 14)Barstadvik Idrettslag, motteke Ang søknad om kunstgrasbane i Barstadvik Har tidlegare sendt brev ang søknad om kunstgras-bane i Barstadvik. Vi viser til Handlingsplanen for idretts- og friluftsliv i Ørsta kommune, og ber om at planene om kunstgrasbane i Barstadvik blir tatt inn i denne planen for 2013.

14 Det er dialog med Barstadvik IL om vidare vurderingar av slik utbygging. Dette handlar om nærmiljøanlegg og/eller anlegg for aldersbestemt fotballaktivitet knytt til Sunnmøre Fotballkrets. Vi rår til at kunstgrasbane/7-ar fotball vert teke med som tillegg til pkt )Nordre Vartdal IL, Vi driv ei fotballbane i nært samarbeid med Vartdal TIL, dette er ei grasbane som i hovudsak blir brukt til kampar og treningar for aldersbestemte klasser. Bana er svært mykje brukt, og er heilt avgjerande for aktiviteten til Vartdal TIL. Bana kan, slik som ho er i dag, kun brukast til 5 ar og 7 ar fotball, då den ikkje er stor nok til 11 ar. Vi planlegg ei lita utviding av bana slik at den blir stor nok til 11 ar, og i tillegg vurderer vi om vi skal legge om dekket til kunstgras. Behovet for betre treningsforhold på vinteren er svært store, og skal vi kunne fortsette med den høge aktiviteten på Vartdalsstranda må dette betrast snarast. Vi bed om at dette prosjektet vert teke inn i denne planen no slik at vi har muligheiter for å kunne få spelemidlar frå Norsk Tipping. Dette utspelet gjeld vilkåra for fotballaktivitet på Vartdalsstranda, og såleis med liknande utfordringar som i merknad nr. 14. Utviding av fotballbana på Nordre Vartdal vil også krevje avklaring i høve arealbruken etter pbl, noko som må avklarast før ein slik søknad er aktuell for prioritering av spelemidlar. Vi rår likevel til at prosjektet vert teke med under pkt ) Ørsta Idrettsråd, Det ligg mykje godt arbeid bak planforslaget. Planen er detaljert og informativ, som eit planleggings- verktøy bør vere. Vi ser at kommunen har lytta til idretten, men likevel ikkje funne rom for auka løyvingar dei næraste åra. Idretten er ein viktig samfunnsbyggar. Idretten gir identitet og samhald, i tillegg til å fremme helse og Sunne haldningar. Idretten bør ha ein sentral posisjon i alle lokalsamfunn. Det er ingen tvil om at Kommunen må medverke i utviklinga innan idrett. Som planen nemner: «Kommunen har eit ansvar for å sikre at innbyggjarane har moglegheit til å drive fysisk aktivitet i kvardagen». I høyringa til planprogrammet klargjorde vi utfordringane innan idretten i Ørsta: svekka medlemstal, Svært låg snittalder på utøvarane, store ressursar knytt til bygging og drift av anlegg, mangel på anlegg m.m. Toppidrett er meir eller mindre fråverande i Ørsta. Vi bør ha større ambisjonar. Ser vi til vår nabo Volda finn vi t.d. idrettar på høgt nasjonalt nivå. I forslaget til kommunedelplan finn vi få lyspunkt for idretten dei næraste åra. Kommunen har ikkje evne/vilje til å støtte idretten i større grad. Det er også snakk om å redusere den økonomiske støtta til idretten. Dette siste er svært provoserande for dei mange tillitsvalde som brukar fritida si på oppgåver som mange andre stader skjer i kommunal regi. Planen skal vere eit viktig styringsreiskap fleire år fram i tid. Vi får håpe kommunen raskt får kontroll over økonomien, slik at vi kan få litt meir optimisme inn i planverktyet etter kvart. Heretter vil vi kommentere nokre av punkta i planen. 2.0 Evaluering «Ei eiga kommunal tilskotsordning for vedlikehald av anlegg som har fått spelemidlar er etablert og Fungerer godt.»denne støtteordninga er av meir symbolsk størrelse, og burde vore mykje større. Idrettslaga bruker store ressursar på vedlikehald av anlegg. Kommunen har maskiner og mannskap som i større grad kan hjelpe laga med dette. Det er meir utfordrande enn før å gjennomføre dugnad knytt til vedlikehald av anlegg. Dette er ikkje noko spesielt for Ørsta, men ein lekk i

15 samfunnsutviklinga. Foreldre/tillitsvalde vil heller bruke fritida si til å skapeaktivitet for (først og fremst eigne) born og ungdom. 3.2 Utfordringar «Fleire enn før ser det som meir naturleg at offentleg eigarskap og drift må vere på plass i høve til anlegg for idrett og fysisk aktivitet.»dette er heller ikkje spesielt for Ørsta. Innstramming i regelverk har også medført at stadig mindre byggearbeid kan gjerast med dugnad. Friluftsliv Ørsta treng fleire tilbod innan lågterskel friluftsliv. I sentrum har eldsjeler i langrenns- og sykkelmiljøet opparbeidd flotte turstiar i lett terreng ved Mosmarka og Daleteigane. Vi treng fleire liknande tiltak rundt i kommunen. Kostnadene er ikkje store. Utfordringa er å få grunneigarane med på dette. Det er svært positivt at kommunen no legg opp til ein strategi for å sikre viktige nærfriområde. Kommunen har elles rike moglegheiter for avansert friluftsliv. 5.0 Mål Kommunen ønskjer betre tilrettelegging også for uorganisert fysisk aktivitet. Organisert og uorganisert aktivitet kan utfylle kvarandre. Mange driv også med begge delar. Det viktigaste er å få så mange som mogleg til å vere fysisk aktive. Idrettslaga kan også verte flinkare til å følgje med på samfunnsutviklinga. Nye ønskjer og behov oppstår. Idrettar som t.d. skating og snøbrett har aukande popularitet. På Bondalseidet er det no omtrent like mange på snøbrett som på alpinski. 5.2 Strategiar Planen nemner høgst aktuelle strategiar for å få folk flest i fysisk aktivitet. Vi meiner framleis kommunen må ha som ambisjon å kunne tilby gratis bruk av gymsalane/hallane også i helgane. Lokalleige har vorte ein stor kostnad for laga, særleg handballmiljøet. 6.3 Sikring av areal For å unngå interessekonfliktar, er det viktig å sikre areala før ein set i verktiltak. I tråd med samfunnsutviklinga,vil mykje areal framover ha større nytte verdi for idrett og friluftsliv enn landbruk. Utfordringa er at den private eigedomsretten står sterkt i Noreg. Dette ser vi også i Volda, der det har vist seg vanskeleg å opparbeide tursti rundt heile Rotevatnet. På Vartdal har mindre velvillige grunneigarar i årevis hindra bygging av idrettsanlegg. 6.4 Finansiering av utbyggingskostnader Tradisjonelt har idretten i Ørsta bygd sine eigne anlegg, med økonomisk hjelp frå spelemiddelordninga, næringsliv og kommunen. Dei fleste anlegga er delfinansiert av låneopptak i tillegg. Det er også utført omfattande dugnad på dei fleste anlegg. Det er beklageleg at det kommunale bidraget har vorte mindre med åra. Vi veit at kommunale bidrag til idrettsanlegg har enorm verdiskaping.det same kan vi ikkje seie om alle kommunale investeringar dei siste åra. Kommunen bør ha som ambisjon å gjeninnføre ein budsjettpost knytt til investering i idrettsanlegg. 6.5 Kommunal medverknad «Kommunal medverknad kan vere meir avgjerande enn før for korleis vidare framhjelp av anlegg og aktivitet skal skje.» I vår region har det vore vanleg at idretten bygger sine eigne anlegg. I andre regionar er det langt meir vanleg at kommunen står som byggherre, eller at solide næringslivsaktørar tek heile byggekostnaden. I Ørsta kan vi ikkje rekne med at næringslivet kan bidra med meir enn i dag. Målet er å halde låge deltakarkostnadar i idretten. Flest mogleg skal ha økonomisk høve til å delta. Det er veldig uheldig at born og ungdom må vere med å betale kostnaden ved anlegga. Det vert stadig meir utfordrande å bygge idrettsanlegg. Byggekostnadane aukar kraftig, og regelverket

16 vert stadig strengare. Som vi har påpeikt er også dugnadsviljen svekka i landet. Dette gjer at stadig fleire kommunar også i vår region tek ansvar for bygging av nye anlegg. Alternative modellar: Det er heilt klart at idretten er best tent med modell nr. 1: Kommunen står som byggherre og har drifts- og vedlikehaldsansvaret for anlegga. Med denne modellen kan idrettslaga konsentrere seg om primæroppgåva; å drive aktivitet. Det vil bli mykje enklare å skaffe tillitsvalde, og mykje enklare å utvikle idretten. Laga har i lang tid brukt store ressursar på anlegga, og har dermed hatt mindre kapasitet til primæroppgåva. Mange vegrar seg mot dugnad når oppgåvene i stor grad er knytt til anlegg, og finansiering av desse. Statleg idrettspolitikk er i dag bygd opp rundt denne modellen. Det er diverre lite håp om at denne modellen vert innført i Ørsta dei næraste åra. Ulempa med denne modellen er at idretten får mindre hand om utviklinga. Det er lett å tenke seg at det kan bli bygd færre anlegg. Modell nr. 2 har vore brukt i Ørsta tidlegare. Som Robek-kommune kan ikkje kommunen lenger gi lånegaranti. Dette påfører laga større lånekostnadar. Modell nr. 3, med innføring av aksjeselskap, er aktuell i Ørsta no. Dette gjeld både fotballhallen til Ørsta IL, og den nye fleirbrukshallen på Mosflata. Dette er ein meir komplisert modell, og det er usikkert korleis bankane vil sjå på denne. Modell nr. 5 er aktuell ved bygging av mindre anlegg. Detaljerte avtaler må vere på plass. Modell nr. 6 vert brukt for å få mest mogleg momskompensasjon. Kommunen står som tiltakshavar, men der ligg detaljerte avtalar knytt til drifta. Denne modellen har visse utfordringar, og vil nok få større juridisk merksemd i framtida. Denne modellen hadde ikkje vore aktuell i det heile om idrettslaga hadde fått full momskompensasjon. Modell nr. 7 er i bruk i Ørsta. Kommunen bidreg økonomisk til drift og vedlikehald av idrettsanlegg. Dei kommunale løyvingane er på eit symbolsk nivå i dag, støtta burde vore mykje høgare. Mange anlegg har høg alder, og krev ekstra vedlikehald. Det er viktig å ta vare på dei anlegga vi har! Modell nr. 8 bør ein nytte i større grad. Kommunen har utstyr og mannskap som ein kan nytte til drift og vedlikehald av anlegg. Dette vil vere til god hjelp for laga, og ikkje minst gi ein god signaleffekt. Modell nr. 9 gjeld rettleiing og handsaming av planer. Det er viktig at kommunen har god kompetanse for å kunne rettleie laga, ihvertfall så lenge laga sjølve må bygge og drifte anlegga. Modell nr. 10 gir årlege driftstilskot gjennom «kulturmidlane». Gjennom denne ordninga får dei største laga noko økonomisk hjelp til drifta. Også her er støtta meir av symbolsk størrelse. Når kommunen får orden på økonomien, bør kulturmidlane verte auka monaleg. I tillegg er det ein modell som vi finn andre stader: Aktørar i næringslivet tek heile (eller mesteparten av) kostnaden med bygging av anlegget, og idrettslaget eller kommunen har ansvar for drift og vedlikehald. Dette er ein svært god modell, men ikkje særleg realistisk i Ørsta. Støtte frå det lokalenæringslivet var likevel avgjerande for bygging av fleirbrukshall på Vartdal. Det går ulike rykte etter budsjettarbeidet i kommunen. Vi forventar at laga minst får dei tilskota som tidlegare år. Forutsigbarheit gjer det enklare å drive laga. Den økonomiske støtta til idretten er av symbolskkarakter. Og symbolverdien skal ein ikkje undervurdere. Dei fleste laga slit med å få økonomien til å gå rundt. Dei reknar med den kommunale støtta. Det er ikkje håp om å få så mykje meir frå næringslivet. Det er heller ikkje ønskjeleg med høgare brukarbetaling. Å redusere den økonomiske støtta til idretten vil vere eit alvorleg feilgrep. Ingen får meir ut av ei krone enn idretten. Det betyr også at ingen kommunale investeringar gir større nytteverdi enn det som blir plassert i idretten. Svekka bidrag vil iallfall ikkje styrke dugnadsviljen. Kommunale bidrag må vere til stade ikkje minst som ein motivasjonsfaktor. Kommunen må seie klart ifrå: dette bryr vi oss faktisk om. Dette vil vi støtte. 6.6 Avklaring fleirbrukshall

17 Idrettsrådet har uttalt seg om denne saka mange gonger tidlegare. Det er ikkje tvil om at kommunen treng fleirbrukshallen. Det er heller ikkje tvil om at den skal vere på Mosflata. Det er berre så leit at kommunen har sett seg fast i Robek-registeret. Fleirbrukshallen er eit kommunalt prosjekt. Idrettsrådet har ein eigardel i Ørsta Idrettspark AS. Denne aksjeposten er ein investering frå næringslivet. For eventuelt å få fortgang i prosjektet, gjorde årsmøtet i Idrettsrådet i 2011 følgjande vedtak: «Ørsta Idrettsråd har på årsmøtet 9. mars2011 fatta følgjande vedtak: Ein sluttar seg til punkt 5 i kommunestyresak vedteke under forutsetning av at Ørsta idrettsråd har uttalerett og deltaking i den vidare planprosessen fram mot byggjestart. Ein viser vidare til 3 i Ørsta Idrettspark sine vedtekter, der ein går inn for bygging av hallen på Mosflata, og at aksjeposten på vel to millionar frå Ørsta idrettsråd skal øyremerkast ny fleirbrukshall på Mosflata». Vi undrar oss over at det ikkje har vore tettare dialog med Fylket om fleirbrukshallen. Det må vere mogleg å få Fylket med på spleiselaget. Det ser vi frå andre stader med store hallprosjekt. Ørsta IL bygger fotballhall i 2013.Det er ikkje noko konflikt mellom dei to prosjekta, hallane vil heller utfylle kvarandre. Fotballgruppa er med sine 400 utøvarar uansett så stor at gruppa vil trenge treningstid også i fleirbrukshallen. Utvida hallkapasitet er avgjerande for vidareutvikling av hallidrettane. Idrettslaga står også klare til å starte nye idrettar, når meir hallkapasitet er på plass. Idretten vil verte storbrukar av fleirbrukshallen, om leigekostnadane vert på eit akseptabelt nivå. Fleirbrukshallen vil gi eit enormt oppsving for idretten i Ørsta. Med hallen vil vi få ein idrettspark som blir eit samlingspunkt for mange hundre born og ungdom. Hallen vil også gi kommunen eit etterlengta omdømmeløft. Vi trur ikkje det har noko hensikt med fleire vurderingar av behovet. No er det opptil kommunen å få orden på økonomien, så vi kan kome vidare med prosjektet. Vi minner også om at hallsaka var avgjerande for noverande samansetning av kommunestyret etter førre val. Framtida til Ørstahallen har ikkje Idrettsrådet teke stilling til. Det er heller ikkje vår oppgåve. Det er uansett lett å sjå at omfattande investeringar må til om kommunen vel å satse på hallen for framtida. 7.0 Forvaltning, drift og vedlikehald Det er i dag laga sjølve som ber det alt vesentlege med kostnadar til drift og vedlikehald av idrettsanlegg. Kommunen har likevel eit medansvar, som sikkert ikkje alle politikarar er klar over. Den kommunale støtta til dette føremålet bør bli mykje større. Eit godt alternativ finn vi i modell nr. 8 under «kommunal medverknad». 8.0 Anlegg status, planar og behov Fotball Det har vore, og blir framleis, satsa mykje på fotballanlegg. Fotball er den største idretten også i Ørsta. Dette er kostbare anlegg, som også er dyre i drift. Det er framleis behov for fleire anlegg, særleg i sentrum og på Vartdal. Status er god i Hovdebygda og Åmdal, og Sæbø driv no planlegging av kunstgrasbane. Kunstgrasanlegg gir mykje større bruk enn tradisjonell grasbane Friidrett Ørsta stadion får ikkje lenger driftstilskot frå fylkeskommunen. Denne ordninga vart avslutta i Dette er også svært kostbare anlegg, ein kan ikkje ha håp om meir enn to slike anlegg i Ørsta kommune. Fleire voldingar driv med friidrett i Ørsta, då Volda ikkje har eige anlegg Ski/alpint Det har vore arbeidd godt med Ørsta skisenter i mange år. Anlegget er rekna som eit av dei beste i landet, og får årleg god omtale i landsdekkande media. ØIL Alpin har mange medlemmer frå Ulsteinvik. Nytt for sesongen er ein snøbrettpark (ikkje ferdig), eit populært tiltak blant dei mange snøbrettkøyrarane. Mindre alpinanlegg finn vi også på Vartdal og Ose. Dette er anlegg som berre har sporadisk drift, tilpassa snømengda Ski/langrenn

18 ØIL langrenn gjer eit imponerande arbeid for utbygging og vedlikehald av langrennsløyper. Innsatsen er mest for ålmenta, det er svært få aktive skiløparar i kommunen. Det er relativt få kilometer med oppkøyrde løyper i kommunen. Ustabile vintrar er den største utfordringa for vidareutvikling av langrennssporten Ski/hopp Skihopping var populært i Ørsta/Volda for nokre tiår sidan. Det er ikkje konkrete planar for bygging av hoppbakke no, hovudutfordringa er dei store kostnadene ved eit slikt anlegg Handball Handball er den største hallaktiviteten i Ørsta. Handballen får altfor lite halltid, og treng meir anlegg for vidareutvikling. Det er svært positivt med nye hallar på Sæbø og Vartdal. Det er mogleg å trene handball i desse hallane. Ørstahallen blir kamparena for handballen inntil fleirbrukshallen er klar Symjing Det er tre mindre kommunale symjebasseng i kommunen, i hovudsak brukt til symjeopplæring. Det er ønskjeleg med lengre driftsperiodar i desse bassenga. Det er også planar om eit basseng tilknytt hotellet på Sæbø. Vi veit lite om størrelse og tidsplan. Det vil også i framtida vere behov for symjeopplæring tilknytt grunnskulen. Det er altfor få timar med symjeopplæring i Ørsta. Mange når ikkje målet om å kunne symje innan fjerdeklassen. Dette er eit aukande problem også i andre delar av landet. Ørsta treng eit fullverdig symjeanlegg. Ørsta Symjeklubb har ingen utøvarar på konkurransenivå, grunna elendige treningsfasilitetar. Det er veldig store kostnader knytt til bygging og drift av symjeanlegg. Nytt symjeanlegg/badeland er tenkt som byggetrinn 2 i den nye Idrettsparken på Mosflata. Dette er neppe aktuelt i denne planperioden Andre innandørsidrettar Ørsta IL vil starte opp med bogeskyting og turn i Tillitsvalde/instruktørarer på plass, utfordringa er å finne treningslokale. Det er nærast berre fantasien som set grenser, når den nye fleirbrukshallen kjem Andre idrettar Sykling: sykkelmiljøet i Ørsta består i hovudsak av landevegssyklistar. Her er dårlig topografi for terrengsykling, og det oppstår lett brukarkonfliktar på stiar der det er mogleg å sykle. Det er ønskjeleg med ein sentrumsnær rundbaneløype for terrengsykling, men det ligg ikkje føre konkrete planar. I Farkvamen er det ei lita BMX-bane som har vore litt nytta av Ørsta Sykkelklubb siste åra. Klubben har eit ønske om opparbeiding av ei større BMX-bane i tilknyting til den nye fleirbrukshallen på Mosflata. Det tiltaket vil klubben greie utan kommunale tilskot. Det er ikkje organiserte kampsportar i Ørsta for tida Idrettsbygg Kombinasjonsbygget til Ørsta IL mellom stadion og kunstgrasbana vart ferdig til jula Helsesport og trim Gangvegane er mykje brukt til trim og transport. For eldre og rørslehemma er det få alternativ til utandørs trim. Samanhengande gangveg mellom Ørsta og Volda vil vere eit godt tiltak for folkehelsa. Gangvegane vert også mykje brukt av hestesporten. I Ørsta er det ikkje eigne sykkelvegar. Gangvegane er ueigna for sykkeltrening Nærmiljøanlegg Det er behov for nye skateanlegg, særleg i sentrum. Skating er ein veksande idrett, særleg populær blant unge gutar. Skating er rekna som uorganisert aktivitet. Bygging av skateanlegg er ei kommunal oppgåve. Ein kan ikkje vente at uorganisert ungdom skal organisere seg for å bygge anlegg. Kommunen har areal som ein kan nytte til dette, og maskiner og mannskap som kan gjere mykje av jobben. Vi har tidlegare kome med forslag om ei plassering ved utstillingsplassen, inntil ei meir permanent plassering ved fleirbrukshallen. Som vi ser det ligg utspelet no hos kommunen. Når kommunen har bestemt plassering av anlegget, kan skaterane sjølve (og foreldra) verte involvert i

19 prosessen vidare. Ungdomsrådet kan også bidra. Dette treng ikkje verte ein stor kostnad for kommunen, her finns også ulike støtteordningar. Det er svært positivt med alle ballbingane som er bygd rundt i kommunen. Dette er anlegg som vert mykje brukt, og utfordrar brukarane til å organisere seg sjølve. Utfordringa med anlegga er vedlikehaldet. Det er til dels hard bruk. Kven skal gjere kva, og når? 8.3 Fysisk aktivitet, herunder friluftsliv Det er positivt at friluftsliv får så mykje omtale i planen. Vi har mange moglegheiter i naturen rundt oss, og det må vere eit mål at flest mogleg brukar den mest mogleg. Dette handlar ikkje berre om folkehelse. Innan alle idrettar er det viktig å bruke naturen, særleg for dei som vil nå toppnivå i sin idrett. I naturen får vi variasjon, motivasjon, trim og ro. Og det viktigaste av alt: styrking av basismuskulatur og motorikk. Det vil framleis vere naudsynt å sikre areal til eit aktivt friluftsliv, særleg i nærleiken av dei største befolkningssentra. I mange tilfelle vil nok grunneigar vise velvilje, gjerne mot ein liten kompensasjon. I nokre tilfelle vil det sikkert vere rett med kommunalt eigarskap. Ein tursti frå Ørsta sentrum til Standal er eit spanande og ambisiøst prosjekt, som er innom svært mange grunneigarar. Nytteverdien er det ikkje noko tvil om. 9.2 Langsiktige oppgåver - uprioritert Det kan sjå ut til at fleire av punkta under friluftsanlegg/tiltak gjerne kunne vore plassert under prioritert liste. Det er vel berre ein formalitet å flytte over anlegget/tiltaket når meir konkrete planar ligg føre Prioritert handlingsprogram I planforslaget får nærmiljøanlegg, anlegg for uorganisert aktivitet og rehabilitering av anlegg høg prioritet i planperioden Idrettsanlegg Kombinasjonshus Ørsta IL er ferdig, men bør stå vidare i planen inntil alle formalitetar overfor fylkeskommunen er i orden. Det kan vere aktuelt å fornye spelemiddelsøknaden. Kaldhall/7ar-bane Ørsta IL kan endre namn til Fotballhall Ørsta IL. Hallen vert isolert, men utan oppvarming i denne omgang. Prosjektet får byggestart i Nærmiljøanlegg BMX-bane ved sentrum, Ørsta SK, er realiserbart innan få år og bør vere med på lista som pkt. 7. Oppsummering Planen viser at det framleis er vilje til å utvikle idrett og friluftsliv i Ørsta. Levande lokalsamfunn, med tilbod for folk flest, vil gjere Ørsta til ein meir attraktiv kommune. Her er framleis store utfordringar, ikkje minst når det gjeld økonomi. Vi håper kommunen snart kan få litt meir handlingsrom. Merknadene frå Ørsta idrettsråd er eit dokument med vesentleg grad av idrettspolitisk innhald i beste meining for å sikre og skape fysisk aktivitet, og er mest ein gjennomgang av planframlegget. Merknaden bør lesast i samanheng då det er fleire punkt som grip inn i kvarande og som omtalar lokalidretten sine vilkår no og framover, og som også kjem fram i merknadene frå andre idrettslag. Behovet for avklaringar som gjeld fleirbrukshallen (pkt. 6.6), som vart bestilt spesielt i planprogrammet, kjem inn i fleire av underpunkta, og som vil vere heilt avgjerande for korleis fysisk aktivitet, spesielt innandørs, skal kunne utvikle seg i framtida. Det kan vere spesielt interessant å få med seg idrettsrådet sine vurderingar i høve til pkt. 6.5 (kommunal medverknad).

20 Idrettsrådet er idretten i Ørsta sitt felles idrettspolitisk organ, og er såleis ikkje ein aktør som byggjer ut anlegg. Eventuelt kan dette gjerast i samråd med idrettslag, kommunen eller andre. På kort sikt har ikkje idrettsrådet framlegg til endringar av pkt (handlingsprogram). Til pkt nærmiljø - vil idrettsrådet ha med ei BMX-bane ved Ørsta sentrum. Vi oppfattar dette som eit meir langsiktig tiltak. Arealbruken er heller ikkje avklara. Vi rår såleis til at dette punktet vert teke inn som tillegg under 9.2 langsiktige oppgåver med Ørsta Sykkelklubb som tiltakshavar. Samanheng i gang- og sykkelvegar er ein prioritert strategi (jf 5.2). Dette må først og fremst følgjast opp gjennom rullering av trafikktryggingsplan og dokumenta barnetrakkanalyse og sykkelstrategi. Etableringa av eit skateanlegg i sentrum, med Ørsta kommune som tiltakshavar er prioritert som nærmiljø-anlegg i pkt i handlingsprogrammet. Ballbingen ved Velle skule var eit kommunalt tiltak. Dei andre ballbingane er det idrettslaga som har bygt (ved skulane på Sæbø, Vartdal, Barstadvik, Liadal, Hovdebygda) med leigeavtale for kommunal grunn. Laga har forplikta seg til alt vedlikehald gjennom avtale om bruk av grunn. Det følgjer likevel med eit overordna kommunalt ansvar for bruken både i skuletida og ved eigenorganisert aktivitet i fritida, der kommunen må ettersjå at laga følgjer opp det dei har teke på seg. Behovet rundt framtidig sikring av friluftsområde vert vurdert og prioritert i planen. Det er også utarbeidd ein eigen forvaltningsplan for drift og vedlikehald av slike område. 17)Vartdal turn og idrettslag, Vartdal T&IL bed om at fylgjande vert teke med i planen: Pkt. 1: Bygging av klatrevegg i fleirbrukshallen på Vartdal. Dette er under planlegging og er tenkt realisert innan Dette kjem vel inn under pkt Andre idrettar. Pkt.2: Bygging av skateanlegg. Dette er tenkt lagt til området ved Soltjeld. Planlagt ferdig i Dette anlegget kjem vel også inn under pkt Andre idrettar. Vi rår til at klatrevegg i den nye fleirbrukshallen kjem inn som eit nytt punkt i (nærmiljøanlegg). Skateanlegg på Vartdal er alt prioritert i punkt , men då utan avklara tiltakshavar. Vi rår til at Vartdal T&IL no vert ført opp som ansvarleg tiltakshavar. Punkt 8 i planen er ei oversikt over status på eksisterande idrettsanlegg, kjende planar og hovudtrekka i framtidige behov. 18)Fylkesmannen i Møre og Romsdal, Fylkesmannen har ut frå sine ansvarsområde følgjande merknader: Planen synest å vere eit godt gjennomarbeidd dokument, som følgjer prosessreglane i plan- og bygningslova. Vi legg til grunn at kommunen sikrar behandling etter plan- og bygningslova for dei anleggstiltaka som krev det. Vi vil spesielt peike på tiltak i strandsona, som er dispensasjonspliktige også om dei er i tråd med friluftsdelen av LNF-formålet i kommuneplanen. Før fysiske tiltak blir realiserte, må natur- og miljøtilhøva undersøkast. Særleg gjeld dette dersom tiltak vil kome innanfor område med særskilte verneverdiar. Informasjon om dette er å finne på og Kommunen bør merke seg at etter forvaltningsreforma er ansvaret for sikring og forvaltning