FORSTUDIE Sept 201. Reisemål Vik i Sogn 2020

Transkript

1 FORSTUDIE 2010 Sept Reisemål Vik i Sogn

2 Foto framside: Thomas Morel, Asbjørn Hønsi, Vik Skisenter, Vik Turlag, Leif Olav Bjordal, Gunnar Kleven, Talkmølla 5

3 Forstudie [ R E I S E M Å L V I K I S O G N ] BAKGRUNN...8 ORGANISERING OG ARBEIDSMETODE...9 Organisering...9 Arbeidsmetode...9 VIK SOM REISEMÅL EI SITUASJONSANALYSE...10 Reiselivsnæringa...11 Arnafjord og strendene...11 Attraksjonar...12 Infrastruktur / kommunikasjon...12 Reiselivsverksemder Vik...13 Attraksjonar...13 Infrastruktur / kommunikasjon...13 Reiselivsverksemder...13 Vangsnes...14 Attraksjonar...14 Infrastruktur / kommunikasjon...14 Reiselivsverksemder...14 Feios...14 Attraksjonar...15 Infrastruktur / kommunikasjon...15 Reiselivsverksemder...15 Fresvik...15 Attraksjonar...15 Infrastruktur / kommunikasjon...15 Reiselivsverksemder...16 Stølsheimen landskapsvernområde...16 Kartutsnitt frå UT.no over DNT-hytter i Vik kommune...17 Private hytter og fritidshus...17 Trafikktal...18 Trafikk over Vikafjellet...18 Trafikk på ferja Vangsnes Hella- Dragsvik...18 Trafikk på ekspressbåten Bergen Sogn...18 Trafikk på ferja Vik Ortnevik...19 Rundturar Fjord Reiselivsworkshop i Tyskland mai

4 KARTLEGGING AV UTVIKLINGSPOTENSIALE...20 Viktige ressursar...21 Natur...21 Kultur og kulturarv...21 Næring...22 Folk, lag og organisasjonar...23 Aktuelle målgrupper...23 Gjesteundersøking...24 Irritasjonsmoment...25 Oppsummering målgrupper:...25 Bærande produktkonsept på reisemålet...26 Baseferie. Utleigehytter/hus/camping. Private hytter...26 Bussturisme/rundreiser...27 Cruiseturisme...27 Vandreturisme/fotturar...28 Sykkelturisme...29 Sportsturisme...29 Båtturisme...29 Kurs/konferanse/oppleving...30 Dagsturar med opplevingar i Vik...31 Vik og verda...31 Optimaundersøkingane...32 Merkevara Noreg...33 Reiselivsplan for Sogn og Fjordane...34 AKTUELLE SAKER OG SPESIELLE PROBLEMSTILLINGAR...35 Verdsarvområde Nærøyfjorden / Verdsarvparken...35 Voss fjellandsby, Myrkdalen...35 Vikafjellstunnellen del av Fjordvegen...36 Verdiskapingsprosjektet - Utvikling rundt kulturminne i Vik...37 Vikja Hopra reguleringsplan for sjøfronten...39 Vik skisenter Kålsete og Vik Aktiv...39 Vik kommune - ny næringsorganisering...40 Villrein Plan for Fjellheimen Villreinområde...40 UTFORDRINGAR...41 FØREBELSE STRATEGIAR FOR REISEMÅLSUTVIKLING I VIK...42 Vedlegg

5 BAKGRUNN Reiselivsbedriftene i Vik kommune nyorganiserte seg i 2009 i selskapet Reisemål Vik i Sogn, etter oppløysing av Sognefjord Reiseliv BA. I avtale av september 09 mellom Vik Kommune og Reisemål Vik i Sogn tek reisemålselskapet anvar for å starta eit reisemålutviklingsprosjekt etter Innovasjon Norge sitt opplegg. I eit samarbeid mellom Reisemål Vik i Sogn og Vik Kommune vart det hausten 09 etablert eit interimstyre med deltakarar frå Reisemål Vik i Sogn, Vik kommune, Vik Næringssamskipnad og Innovasjon Norge. Denne gruppa sende søknad til Innovasjon Norge om medfinansiering av forstudien, utforma forstudien, organiserte prosjektet etter prosjektlederprosessen (Innovasjon Norge) og engasjerte prosjektleiar (PL). Vik er tradisjonelt ein sterk landbrukskommune, med bærproduksjon som ei vekstnæring. Landbruket synest viktigare forkommunen enn talet på sysselsette i næringa skulle tilseie. Vik er no 3. største industrikommunen i Sogn utan ei tydeleg hjørnesteinsverksemd. Kommunen har såleis eit breitt spekter av næringsliv samanlikna med nabokommunane. Tenesteyting utgjer likevel hoveddelen av sysselsettinga. Arbeidsplassar: Landbruk 11% Industri 30% Tenesteyting: 59% Som reiselivskommune ligg Vik om lag på gjennomsnittet i fylket i høve til folketalet m med ca kommersielle gjestedøger i året. 1 Vik byggjer som fleire andre kommunar i Sogn reiselivet på den vakre naturen mellom fjell, brear og fjordar og kulturlandskapet. Vik har også ei spesielt rik kultursoge, mellom anna med to middelalderkyrkjer og mattradisjonar som bli tekne godt vare på. Det er likevel grunn til å gå gjennom kva som kan gjerast betre og kva som kan vere nye strategiar og nye element i ei framtidig satsing. Initiativet til forstudien avspeglar at aktørane opplever stagnasjon over ein lang periode, at potensialet i kommunen er større enn som blir utnytta pr i dag og at det er behov for å tilpasse produktet nye trendar i reiselivet. 1 Oppgåvesvar studium i reisemålsutvikling, 2008/2009, Asbjørn Hønsi, Liv Hatleli, Ottar Wiik og Marianne Bøthun 8

6 ORGANISERING OG ARBEIDSMETODE Arbeidet bygger på Hvitebok for reisemålsutvikling (Innovasjon Norge/Mimir rapport 1/2008). Denne legg vekt på brei deltaking i prosessen, faseinndelt prosess og organsiering etter prosjektlederprosessen (PLP). Organisering Forstudien er såleis organisert med styringsgruppe (SG), prosjektansvarleg (PA) og prosjektleiar (PL). Referansegruppe (RG) har vore medlemmar i Reisemål Vik i Sogn, Vik Næringssamskipnad og andre interesserte einskildpersonar. Referansegruppa har vore innbydd til to opne møte. Styringsgruppe (SG): Annette Refsdal Carl André Riiber Dee Cunningham Gro Liljedahl Kari W. Sunde Marta Finden Halseth Olav Vikøren Ottar Wiik Thomas Bech Åslaug Stadheim Ese Vararepresentantar (har vore innkalt og dei fleste møtt) Eivind Lidal Gjertrud Samland Liv Hatleli Odd Rune Turvoll Olav Turvoll Veronika Seim Bech Prosjektansvarleg (PA): Karen Weichert, Reisemål Vik i Sogn Prosjektleiar (PL): Eli-Grete Høyvik, Interplan, Balestrand Styringsgruppa har hatt 4 møte (pr ) og gjennomført ein studietur. Arbeidsmetode Mobiliserande eller kommunikativ planlegging har vore ei rettesnor for arbeidet. Denne måten å arbeide på går ut på å bringe dei involverte gjennom ein prosess. I denne prosessen får ein fram deltakarane sine idear, visjonar, kunnskapar og røynsler som ein del av søkeprosessen. I neste omgang blir dette kunnskapstilfanget grunnlag for det vidare arbeidet med planen. Eit anna viktig føremål med denne måten å arbeide på, er å styrke eigarskap til prosessen. Dersom aktørane i reiselivet ikkje tek aktivt del i planleggingsfasen, er planen lite verdt når det kjem til tidspunktet for gjennomføring av konkrete tiltak. I dette planarbeidet har kommunen og grendelaga vore like aktive som den tradisjonelle reiselivsnæringa. 9

7 Figur: Modell for mobiliserande planlegging, prof. Roar Amdam, Høgskulen i Volda. Det har såleis vore annonsert og halde 2 opne møte for referansegruppa (RG). Desse møta har vore godt besøkte (30 40 personar) og har bringa fram mykje informasjon til forstudien. Møta har også vore brukte som informasjonsmøte om aktuelle tiltak i kommunen, samt om den planlagde utviklinga av Voss Fjellandsby i Myrkdalen og samarbeid over kommune- og fylkesgrensa. Sjå vedlegg 1 og 2 for referat august 2010 gjennomførte 10 deltakarar i styringsgruppa ein studietur til Eidfjord og Flåm. VIK SOM REISEMÅL EI SITUASJONSANALYSE Vik kommune har eit folketal på 2768 ( ) og er sett saman av bygdene Arnafjord og strendene, Vik, Vangsnes, Feios og Fresvik (frå vest til aust). Kommunen strekkjer seg om lag 40 km frå vest til aust. Men på grunn av dei geografiske tilhøva er felles innfallsportar i kommunen for alle bygdene Rv13 over Vikafjellet, ferja til Vangsnes, ekspressbåten Bergen-Sogn som har anløp Vik, samt båten Sylvarnes som går ruta Vik-Ortnevik. Vik er tradisjonelt ein landbrukskommune, men industriarbeidsplassar har teke mykje over sysselsetjing i seinare tid. Bærproduksjon (tunnellbringbær) er ei ny jordbruksnæring i vekst og Vik er største bærkommunen i landet. Viktige produkt frå denne satsinga er også Tine sin Bringebærjus og Diplomis sin is med bringebær som dermed blir knytt til Vik som reisemål også. Vik kommune har store naturressursar frå fjell til fjord, samt særmerkt geologi og botanikk. Jakt, fiske og friluftsliv er utbreidd. I kommunen er også intakte kulturlandskap og mange kulturminner. Mykje lokalhistorie er nedskrive og ivareteke. Vik kommune har eit blømande kulturlivet med kor, korps, 4H, ungdomslag/teatergrupper, idrettslag og ymse andre lag og organisasjonar. 10

8 Reiselivsnæringa Informasjonen i dette kapittelet er henta frå ulike kjelder. Den generelle informasjonen om bygdene kjem frå enten bygdelaga eller er henta frå brosjyrar / vevsider om bygdene. Opplysingane om reiselivsverksemdene er henta frå oppgåvesvara til Asbjørn Hønsi, Liv Hatleli, Ottar Wiik og Marianne Bøthun i samband med eit studium i reisemålsutvikling i 2008/2009, i tillegg til intervju med verksemdene på telefonen og eksisterande statistikk frå Reisemål Vik i Sogn, Bergen Turlag, Fjord1 og Statens Vegvesen. Det er gjort ein grundig gjennomgang av dataene, og det blei ringt til reiselivsverksemdene for å sjekke om dataene er riktige. At det er hol i statistikken skuldast enten at det ikkje har lukkast å komme i kontakt med verksemdene ennå eller at informasjonen frå verksemdene ikkje var tilgjengeleg. Det er registrert ca 760 gjestesenger I kommunen. Dei fleste er konsentrert i området Vik -Vangsnes. Det er lite utbygd tilbod i standarden mellom hotell og campinghytte: type vandrarheim/pensjonat. Utleigehytter/campingplassar står for ca 70% av gjestedøgna i Vik. 2 Det er relativt få heilårs arbeidsplassar knytt til reiselivet i Vik. Hovedgrunn er det sterke sesongpreget. Sysselsetting i småskalareiselivet er i hovedsak attåtnæring knytt til landbruk. Begrensa sengetal er eit problem ved større arrangement. Hopstock Hotell er den dominerande heilårs reiselivsverksemda i Vik, og er viktig som flaggskip for næringa. Vi definerer i dette tilfellet reiselivsverksemder som verksemder som direkte eller indirekte har betydning for Vik i Sogn som reisemål. Sjå vedlegg 4 for meir detaljert informasjon om reiselivsverksemdene. Arnafjord og strendene Arnafjorden ligg i Vik kommune om lag 20 km vestover frå Vik sentrum og er ein av Sognefjorden sine mange sidearmar. Fjella kring fjorden er ein naturleg innfallsport til det kjende og tradisjonsrike fjellområdet Stølsheimen. Busetnaden i Arnafjord er spreidd utover fleire mindre bygder og dei fleste driv med jordbruk. Det er om lag 70 husstandar. I Arnafjorden er det 3 grender: Nese, Indrefjorden (med Halsete og Åse) og Framfjorden (med Dale og Lee). Arnafjord har vegsamband til Vik. Arnafjord er eit populært reisemål for dagsturar eller lengre ferieopphald, med eit stort potentiale for naturopplevingar på sjøen eller i fjellet. Strendene er samleuttrykket for busetnaden utan vegsamband frå Nese utover mot den vestlege kommunegrensa ved fjorden. Det er i dag fastbuande i Sylvarnes, Vollevik, Finnabotn, Finden, Geithus, Notaberget og Otterskred. 2 Oppgåvesvar studium i reisemålsutvikling, 2008/2009, Asbjørn Hønsi, Liv Hatleli, Ottar Wiik og Marianne Bøthun 11

9 Attraksjonar Fjordane, fossane, naturen Kulturlandskapet langs fjorden Stølsheimen landskapsvernområdet Badeplassar på Rundøyri i Framfjorden, i Indrefjorden og ved kaia på Nese. Skredstova, på Nese eit minnesmerke for Storskreda 1811 med piknikplass (under arbeid). Utsiktspunktet på Lee der ein kan køyre bil nesten heilt fram Gamle arnafjordmølla i Framfjorden (under utvikling) Infrastruktur / kommunikasjon Katamaranen Sylvarnes går i rute mellom Vik og Ortnevik 4 dagar i veka med anløp Otterskred, Geithus, Finden, Finnabotn, Vollevik, Sylvarnes og Vetlesand, kan ta med seg biler (førehandstinging) I sommarsesongen er det daglege RIB-turar frå Vik til Finden eller Finnabotnen og tilbake (del av Verdiskapingsprosjektet for sesongutviding / Fjord 1). Private skyssbåtar som trafikkerer langs strendene Merka tursti frå Ortnevik til Sylvarnes. Fylkesveg 92 mellom Arnafjord og Vik med rutegåande buss 3 dagar i veka i tillegg til skuleruta, ca km til Vik sentrum Stikkvegar til Dale/Lee og Halsete/Åse Atløy legg til kai på Nese ein gong i året (utstillingar og sal av mat). Mange turstiar i Arnafjord. Frå Nese går Gamlevegen til Tenne. Frå Tenne går det også tydeleg stiar/traktorveg til Englekoren og Haldorslifossen. Det er fleire stiar opp til fjellet og Stølsheimen landskapsvernområdet. Frå Tenne går ein merka sti opp til Fossesete (også kjent fotomotiv) og DNT-hytta Vatnane. Frå Halsete og Dale går det stølsvegar opp. Frå Framfjorden går det traktorveg opp til Bungane, ein fråflytta høgdegard. Det er kai på Nese, i Indrefjorden og i Framfjorden ved Talkmølla og den kommunale kaien før ein kjem til Valsvik. REISELIVSVERKSEMDER Finden Gard Findebotten gjestehus Otterskred fjordhytter Bergen Turlag Arnafjord hytter Fam. Olav E. Nese Café Nese landhandel (sommarope) Ivar Halset Fjordaferie Fjorden Nærbutikk I tillegg kan nemnast at Indrefjord hyttegrend og Valsvik Fjordhytter har byggeklare hyttetomter. Skulehuset på Sylvarnes er eigd av kommunen og kan nyttast av Bergen Turlag. Arnafjord ungdomslag og 12

10 Vik Framfjorden ungdomslag kan vere ressursar for reiselivet og disponerer lokale for arrangement og aktivitetar. Kommunesenteret med omlag 2/3 av busetnaden I kommunen. Trafikk til/frå dei andre bygdene går i stor grad via Vik eller over Vangsnes. Attraksjonar Vikja og laksefiske. Tilrettelagt for rørslehemma. Hopperstad Stavkyrkje Hove steinkyrkje. Strandsitjarstaden Vikøyri. Sognefjorden og Vikafjellet. Natur og kulturlandskap. Vik Skisenter med komplett vinteranlegg og asfaltert rulleskiløype for sommarbruk. Storesvingen (Utsiktspunkt med café ved RV 13) Gamalostfestivalen Kristianhus Båt- og motormuseum Moahaugane, gravhaugar frå Romartida Borgstova Vikøyri, strandsitjarstad Idrettspark Turstiar Infrastruktur / kommunikasjon Ekspressbåten Bergen-Sogn har anløp Vik Rv13 over Vikafjellet og til Vangsnes går gjennom Vik, bussruter mot nord og sør Sylvarnes Vik-Ortnevik 3 dagar i veka Daglege RIB-turar til Finnabotn (mai-sept.) Reiselivsverksemder Hopstock Hotell & Motell Dampen Pub Hos Naboen Ostebaren / Tine Meieri Vik Camping JJ Design Fjordsylv Vik kommune Fortidsminneforeningen Tistel Camping & Feriehytter Vik Skisenter Ligtvor gardsferie Storesvingen Kafe (sommarope) Vikja Trafo Kjøt DNT / Vik Turlag (eks Målsethytta, Vikafjell) Reisemål Vik i Sogn 13

11 Vangsnes Vangsnes er eit blømande lokalsamfunn med omlag 400 innbyggjarar der hagebruket er det mest iaugefallande, og då mest produksjon av bringebær. Fritjovstatua og parken er Vik kommune sin 1000-årsstad. På Vangsnes kan ein gå turar i skogen/fjellet etter skogsvegar eller stiar. Startpunkt for turar er kyrkja eller skulen/tråna. Frå Tveit camping kan ein gå fjelltur til Kongsvatnet. På Vangsnes finn ein og ferjekai med avgangar til Hella / Dragsvik som utgangspunkt for rundturar. Attraksjonar Fridtjovsparken med Fridtjovstatuen Fridtjovspelet Infrastruktur / kommunikasjon Ligg ved Rv 13, ca. 10 km frå Vik sentrum, 8 km frå Feios Ferjekai med samband til Hella og Dragsvik Småbåthamn Reiselivsverksemder Djuvik camping Tveit Camping Fjellheim Camping Havgula Solvang Camping, Hytter & Motell Sognefjord gjestehotell Vangsnes Småbåthamn Feios Feios er ei lita bygd ved Sognefjorden med om lag 240 innbyggjarar (god aldersspreiing). Her er oppvekstsenter (grunnskule med bibliotek og barnehage), butikk, kyrkje, ungdomshus, bedehus, ulik gardsdrift (bær, frukt, husdyrhald skogsdrift) og isfabrikk. Rundt bygdi er det tilrettelagt ei kulturminneløype som går gjennom begge dalføra i Feios. Feios byr på opplevingar frå fjord til fjell heile året. Årlege arrangement er motbakkeløp frå Lunde til Vidasete, samt mange og varierte merka turløyper i skog og på fjellet. Ein kan oppleva symjefestival, torgdag, jonsokfeiring og ein har gode fiskeplassar ved djupvasskai, 2 km frå butikk og ved kai i elveosen. Det er ledige tomter i kommunalt byggefelt og nyleg utlagt hyttefelt ved fjorden. Lysløype i Aafedt om vinteren, og godt terreng for langrennsturar opp mot fjella frå dalsidene. Attraksjonar Sognefjord Swim Festival (annankvart år) Vidasete Opp (årleg) Kulturløype Fjellområdet og turterreng 14

12 Infrastruktur / kommunikasjon Reiselivsverksemder Fresvik Feios ligg ved Rv 602, 8 km frå Vangsnes, 20 km frå kommunesenteret og 17 km frå Fresvik. Kai Turstiar til fjells Alm Gard (Helland Gårdsprodukter) Feiosbui Fresvik er ei idyllisk bygd med ca 250 innbyggjarar. Det er ei jordbruksbygd med bær- og fruktdyrking. Av industri finst det Fresvik Produkt som produserer kjøle- og fryserom. Fresvik er del av UNESCO-området Nærøyfjorden og er dessutan kjent for Fresvikbreen (1660m.o.h.) og vakre fjellområde. Fresvik er rik på kulturminne, frodig furuskog og fantastisk turterreng sommar og vinter. Modig idrettslag leiger ut hytte i Jordalen og Skar på Fresvikåsen. Det finst ein offentleg badeplass tilrettelagt for store og små og eit idrettsanlegg med sandvolleyballbane, skateboardrampe og flott klubbhus midt i bygda. Ved skulen er det ballbinge. Det finst kajakkar til utleige. Kvar august er det minneløp for løparkongen Mensen Ernst. I juli er det Fresn-rockefestival som er det viktigaste arrangementet i Fresvik. Det er hus/hyttetomter for sal sentralt i bygda. Attraksjonar Nærøyfjorden Verdsarvområde. Fresvikbreen Område for plukking av blåbær og tyttebær Skytebane med elektronisk visning; jakt og fiske Kulturminne, m.a. stølar og stølsvegar, fangstanlegg for villrein i høgfjellet Badeplass Otterhjell gardsmuseum. Kulturstova i Breili. Fresn rock-festival Mensen Ernst Minneløp Infrastruktur / kommunikasjon Fresvik ligg ved Rv 602, 37 km frå kommunesenteret og 17 km frå Feios. Det går (blind)veg til Simlenes ved Aurlandsfjorden. Reiselivsverksemder Frøys Hus SjøStigen (Hege Strømme og Dee Cunningham) Modig IL (aktivitetar) Fresvik Kafe Coop Nærkjøp 15

13 Stølsheimen landskapsvernområde Bergen turlag driv tre overnattingshytter i den delen av Stølsheimen som ligg i Vik kommune: Selhamar, Åsedalen og Vatnane. Dei er ubetjente, men ein kan kjøpe proviant i hyttene (unnateke på Vatnane). Selhamar ligg berre ein gangavstand på ein halve time frå parkeringsplassen på Bjergane ved Kvilesteinsvatnet. Ditt kjem ein ved å køyre anleggsvegen frå Vikafjellsvegen som byrja ved Skjelingen. Åsedalen ligg lengre inne i Stølsheimen, om lag 9 km (luftlinje) frå Arnafjorden eller parkeringsplassen på Bjergane. Hytta står ved Halsetvatnet. Åsedalen og Halsetdalen er det tradisjonelle stølsområdet til gardane på Halsete og Åse i Arnafjorden. Tre gardar har framleis kyr på sommarbeite der. Vatnane ligg ved Vatnavatni, rett ovanfor Arnafjorden. Ein kan komme ditt via stølsvegen frå Tenne etter 1,5 til 3 timers gange. DNT-hytter i Stølsheimen. Gjennomsnitt/år (3 år) Hytte Overnatting /år Dagsbesøk/å r Selhamar Åsedalen Vatnane Merknad: 80-90% av besøket er i tida juli-sept. Det er også noko dagsbesøk i hyttene, dvs. folk som ikkje overnattar men brukar hyttene på dagtid til å opphalde seg der eller lage mat. Også her er det nærleiken til nærmaste veg/parkeringsplass som fører til mest besøk. I tillegg driv Vik turlag Målsethytta ved Målsetvatnet påvikafjellet. Hytta er lett tilgjengeleg, ubetjent og har 12 sengeplassar. 16

14 Kartutsnitt frå UT.no over DNT-hytter i Vik kommune. Private hytter og fritidshus Det er pr registrert omlag 280 private fritidsbustader/hytter i kommunen, med eit pårekna sengetal på ca Det er grunn til å tru at reelt tal ligg på ca 300 bustadeiningar. Omlag 80% er eigd av folk utanfor Vik kommune. Hytteturistane representerer ein vesentleg del av reiselivet i Vik kommune, som kundar/brukarar av lokale tenester og tilbod. Tal fritidsbustader er aukande. Familietilknytning/røter er ein viktig grunn til å eiga fritidshus i Vik. Det er godkjende reguleringsplanar/detaljplanar for for ca 160 nye tomter/hytter. Det er i tillegg sett av store areal til fritidsbustader i godkjent kommunedelplan for Tabellen viser areal om tomteressursar pr mai

15 Plan/område for fritidsbustader Godkjent Reguleringsplan/detaljpl an Tal tomter Kommuneplan/delplan. Flateregulering. Areal daa/pårekna tal tomter Solali, Fresvik 12 Skard 160/30-50 Rinde hyttefelt, Feios 19 Strandsona Vangsnes-Vik 50/20-30 Seimsfjellet, Vik 1000/ Nyastøllii/ Vik Fjellandsby / Kålsetlii 25/10-15 Røyrvik 8 300/ Arnafjorden. 4 område ved fjorden 40 Fosse/Målsete 2000/ Skjelingen Sør 10 (av 28) Sum 161 Ca 4900/ Trafikktal Trafikk over Vikafjellet Statens vegvesen målar trafikken over Vikafjellet ved ein automatisk teljar i Storehaugtunnelen. Statistikken viser at trafikken er lågast i vintermånadene med ei jamn stiging mot sommaren og maksimum i juli. Tidvis stengt veg om vinteren er eit problem. I juli 2009 blei det registrert ein månadsdøgntrafikk på 1192 køyretøy. Januar har månadsdøgntrafikk på 98 køyretøy. Årsdøgntrafikken i 2009 var 485. Om lag 11 % av køyretøya har vore tungtrafikk. Sjå vedlegg 6 for meir detaljert oversikt over trafikktal Trafikk på ferja Vangsnes Hella- Dragsvik I følgje Fjord1 sin ferjestatistikk (Håndbok 157) har årsdøgntrafikken på strekninga Hella-Dragsvik/Vangsnes i gjennomsnittet frå 2001 til 2008 vore på 734. Om lag 60% av trafikk med ferja er gjennomgangstrafikk og 40% lokaltrafikk på årsbasis. Trafikk på ekspressbåten Bergen Sogn Diagrammet under syner trafikken på rutene Sogn Bergen i Totalt tal reisande på ekspressbåtruta gjennom året er vel

16 Ruta går dagleg heile året med avgang kl 8:05 frå Vik (utanom søndagar) og ankomst Bergen 11:40. Tilbaketuren startar 16:30 frå Bergen (laurdagar 14:30), kl 20:10 i Vik. Om vinteren (desember, januar, februar) reiser i gjennomsnitt 4960 personar i månaden med båten. Ruta har spesiell betydning om vinteren, som "sikker" rute til og frå Bergen, som ikkje er avhengig av eit ope Vikafjell.. I 2009 var det 8161 reisande totalt i juli. Frå mai til og med september går den speilvende ruta Bergen Sogn (Flåm) Bergen som er ein av bjelkane i Norway in a nutshell konseptet. På sommarruta Bergen Flåm Bergen var passasjertalet i 2009 ca Trafikk på ferja Vik Ortnevik Ruta til Sylvarnes hadde i 2009 ca 5300 reisande. Desse fordeler seg slik ut over året. Sjå diagram. Fjord1-ruta har status som riksvegferje og har anløp Ortnevik, Vetlesand, Sylvarnes, Vollevik, Finden Findabotnen (når det er flod), Geithus, Otterskred og Vik 3-4 dagar i veka året rundt. Båten tek også biler (må tingast)). Av desse reiste over 50% i sommarsesongen juni, juli og august. Dette kan tyde på at ruta i dag i grunnen har karakter av ei turistrute, sjølv om ho eigentleg skal sikre eit offentleg rutetilbod for dei fastbuande langs strendene som ikkje har veg. Rundturar Fjord 1 Vik er inkludert i to av Fjord1 sine rundturprogram: 1. Secret treats along the Sognefjord/Vik, Finden og veglause grender må/ons/fr frå Bergen via Vik, Finnabotn, Ortnevik, Nordeide, Vadeim, Lavik, Bergen 2. Sailing to the glacier, from Vik/ bretur frå Vik dagleg Vik-Balestrand-Fjærland- Balestrand-Vik 19

17 Reiselivsworkshop i Tyskland mai 2010 Dagleg leiar i Reisemål Vik i Sogn deltok på reiselivsworkshop "Active Holiday i Norway" i mai Føremålet var å finne ut kva turoperatørar er ute etter. Svaret er at det er mange som etterspør feriehus/hytter ved fjorden, dvs. partnarar som har hus/hytter som kan leigast ut gjennom katalogane til operatørane. Så er det i tillegg litt etterspurnad etter nisjeprodukt, slik som overnatting utanom det vanlege og mountainbiking. Les også av materialet ein tendens til at gjestene (tyske og nederlandske) ynskjer rimeleg overnatting og har meir fokus på aktivitetar enn tidlegare. Dette kan til dømes peike mot at det er eit ynskjeleg tilbod med vandrarheim eks kombinert med campingplass i Vik sentrum (grunna individuelle reisande med ryggsekk og utan bil) ref vedlegg 3 ang studietur til Flåm camping og Vandrarheim. Det er også interesse for at lokale aktørar er aktive med stoff til publikasjonar og på nettsider eks fiskehistorier, om turar i området og nyhende. Denne typen proaktive handlingar kan ved møysommeleg arbeid og av og til litt flaks setje lokalitetar i Vik kommune på kartet.sjå vedlegg 5 for rapport frå workshop i Hamburg. KARTLEGGING AV UTVIKLINGSPOTENSIALE Ein viktig del av ein slik forstudie er å finne fram til ressursar og føresetnader for vidare utvikling. Det har også vore eit mål for prosessen å få fram aktuelle målgrupper og mogelege nye produktkonsept. Som ein naturleg del av prosessen, vil det også komme fram ulike utfordringar eller problem som kan legge hindringar i vegen for ønska utvikling. Følgjande er kjelder for dette kapitlet: Oppgåvesvar kurs i reisemålsutvikling 08/09 HSF - Asbjørn Hønsi, Liv Hatleli, Ottar Wiik og Marianne Bøthun. Kartlegging av ressursar i ope møte 24 mars 2010 Kartlegging av målgrupper og mogelege produktkonsept i ope møte 7 april Gjestegransking sommaren 2010 Innovasjon Norge sin merkevarepolicy, trendanalysar og marknadsundersøkingar. Reiselivsplan for Sogn og Fjordane Viktige ressursar På det opne møtet 24 mars 10 (vedlegg 1) vart deltakarane bedne om å kartlegge ressursar for reiselivet i Vik i kategoriane natur, kultur, tradisjon/historie, næring, folk og nytt dvs ein første registrering av kva deltakarane kunne tenkje seg etablert. Referatet syner at aktørane ser mange ressursar som kan nyttast betre. 20

18 Natur Naturressursane var rimelegvis godt spreidde i heile kommunen. Fjell - frå fjellområda i Stølsheimen, Vikafjellet og til verdsarvområdet kring Fresvikbreen. Her var det idear kring betre utnytting av brevandring, skiturar, ekstremturar, trugeturar, turløyper og guida turar/tur med kjentmann. Sommarsnø knytt opp til det nye skianlegget på Kålsete er også svært interessant, eks Fossfjellet rundt om sommaren. Spesielle ressursar er nemnde Vidasete opp, Seimsfjellet, Frå fjell til fjord - Ressursar i området mellom fjell og fjord kan vere villrein, hjort, laksefiske, fossar og gjettegryter. Dette kan gi utgangspunkt for aktivitetar som hjortesafari, fossevandring, Spesielle ressursar er nemnde Storesvingen, Haldorslifossen, Fjord - Ressursane langs fjordlinja i kommunen frå Finnafjorden til Fresvik er eit godt utgangspunkt for aktivitetar på eller ved fjorden eller stille nyting eks fjordturar, badeplassar, symjefestival, nise-/kvalsafari. Spesielle ressursar er nemnde Finnabotnen, Vikøyri,. Kultur og kulturarv Bygningskultur, kunst og landskapselement - middelalderkyrkjene Hove og Hopperstad, gravhaugar, Vikøyri med strandsitjarmiljøet, hus frå ulike tidsepokar, Fridtjovstatuen.. Dette kan vere utgangspunkt for historiske tablå (strandsitjarar, Fridtjovspel), merking med historikk på bygningar, kulturløype/sylvringen, Bergmuseum (?). Matkultur og gardsliv gamalost, heimabrygg, stølsdrift, sauesanking. Dette kan vere utgangspunkt for ølbrygging, kåring av beste brygg, Gamalost som handtverk og utvikling av Gamalostfestivalen, lær å slå med langorv/ekte blomstereng. Historiske personar Per Sivle, Mensen Ernst, Gjest Baardsen, Synnøve Finden, Anna Åse, Peter Andreas Blix,.. Folkeleg kultur song og dans, flakadans, Fresn, Spesielle ressursar er nemnde Borgstova, smia (flyttast?), Fossesete, Talkmølla i Framfjorden, Osen/Feios, fangstanlegg for villrein, båten Arnafjord, lokalhistorisk arkiv, Gryteberget,.. Næring Her er det ikkje poenget å få fram heile næringslivet i Vik, men den delen av næringslivet som er mest interessant for reisemålsutvikling. Dei eksisterande reiselivsbedriftene utgjer sjølvsagt den største ressursen, sjølv om dei aller fleste held på med reiseliv på deltid eller sesong i tillegg til anna arbeid. Desse er truleg dei første og næraste til å gripe tak i mulegheiter og utvikle nye produkt som styrkar Vik kommune som reisemål. 3 3 Døme på dette frå Nærøyfjorden Verdsarvområde: 21

19 Ettersom Hopstock hotell er den største reiselivsverksemda i kommunen, er det av interesse å få kunnskap om strategiar for denne verksemda ettersom det truleg vil påverke andre aktørar på reisemålet. Brannen sommaren 2010 var ei stor katastrofe for verksemda. Arbeidet med skjønn i samband med forikringsoppgjeret pågår framleis pr sept 2010 og det blir ikkje drift ved hotellet i Iflg Carl Andre Riiber er det to mogelege scenario for framtidas Hopstock: enten pusse opp det som er skada eller bygge heilt nytt. Verksemda har ikkje valt strategi enda, men vil i begge tilfelle satse vidare i same retning som dei par siste åra: Rette seg meir mot marknaden av individuelle reisande som ynskjer å bruke Vik som base og vil nytte seg av mangfaldet i Vik og området rundt og aktivitetar frå sjø til fjell. Rundreise med buss er ein mindre interessant marknad for hotellet grunna sterkt prispress frå turoperatørane. Ein strategi med satsing på individuelle føreset samarbeid med mange aktørar som gjer det interessant å besøke Vik og området rundt. Det har i løpet av forstudien vore teke kontakt pr e-post for å finne ut av dei andre reiselivsbedriftene i Vik sine eventuelle planar om utviding og evt nye produkt/tiltak. Her er nokre døme: Vik Camping har ingen større utbyggingsplanar dei neste åra, men har planar om å oppgradere eksisterande bygg eks tilbygg ved inngangen der det no er kiosk/resepsjon og uteplass under tak. Det vil då bli eit opphaldsrom/varmestove for gjestene. Tveit Camping har planar om opprusting av småhytter, utviding og forbetring av båthamn og utviding av sanitærhus. Fresvik Bygdalag som også eig Fresvik Kafe, har ein strategi for å tilrettelegga butikk/kai-området til gjestehamn for båttrafikk på fjorden. Dette vil skje i samarbeid med butikken. Daglegvarebutikkane er viktige for reiselivet, og kanskje spesielt dei minste som er i bygdene utanom Vik sentrum. Det bør jobbast meir ideen Turistinformasjon i butikk - med design for stand i butikkane for å oppnå lik stil og attkjenning (materiell, brosjyrar, plakatar, mv.) Personalet bør kursast i vertskap og kva er attraksjonar i Vik og i neste bygd. 4 I tillegg til reiselivsbedriftene for overnatting, servering og aktivitetar er desse aktuelle å nytte betre i reiselivet: Vik meieri med gamalostproduksjonen, kjøt frå Vikja, bringebærdyrking for servering, sal og bringebærjus, is frå Alm gard i Feios, kraftproduksjonen (kraftstasjonar, turbinane på Statkraft, Refsdal gamle kraftstasjon.) Spesielle ressursar er nemnde: Kristianhus, Café Nese Landhandel, gruvevandring (sikringstiltak), 4 Bygdevertkurset kan vere ei aktuell løysing her 22

20 Folk, lag og organisasjonar Ressursane som ligg der er lite verdt om ikkje folk tek fatt i desse og på ymse vis legg til rette for at besøkande kan få gode opplevingar. Vik har eit aktivt organisasjonsliv som først og fremst er innretta på å gjere det triveleg å bu i kommunen. Det er likevel ofte slik at det som gjer det kjekt å bu ein stad ofte også er det som gjer det kjekt å vitje ein stad. Døme på lag og organisasjonar som vil kunne få større betydning for reiselivet er til dømes sogelaget, turlaget, idrettslaget, bygde-og grendalaga og bygdekvinnelaget. Når vi seier folk, tenkjer vi på personar som bur i eller har tilknyting til Vik og som kan vere ressursar for reiselivet på ein eller annan måte. Det gjeld til dømes personar som gjer Vik kjende ute i verda som skiskyttar Ann Kristin Aafedt Flatland, kulturpersonlegdomar og formidlarar som Ragnar Hove, Jens Brekke og Ottar Wiik og Leidulf Finden ( Leidulf i naustet ) og etter kvart ein fotograf som blir lagt merke til - Thomas Morel. Det syner seg også ofte at innflyttarar enten frå Noreg eller andre land kjem med eit friskt blikk og ser mulegheiter som bygdefolket kan vere heimeblinde på. Det er viktig at slike initiativ blir møtte positivt og at tiltaka får ein sjanse til å lukkast. Dei kjenner også ofte til målgruppene dei utviklar tilbod for. Sjå referat vedlegg 1 for fleire døme. Aktuelle målgrupper På det opne møtet 7 april 2010 (Vedlegg 2) vart deltakarane bedne om å kartlegge aktuelle målgrupper for reisemålet. Dette vart gjort med visse om at deltakarane hadde konkrete røynsler med kven som faktisk besøker Vik kommune pr i dag og samstundes oversikt over kva som kan vere interessante nye målgrupper å hente til staden. Dette vart resultatet av ein ideprosess der deltakarane også fekk prioritere kva dei oppfatta som dei viktigaste målgruppene i framtida. (Tala er summerte poeng frå deltakarane): 29 norske barnefamiliar 20 småbåteigarar 19 idrettsfolk 18 aktive menneske/ friluftsinteresserte 11 syklistar 13 norske baseturistar gjerne i par base 3 dagar 12 norske campingturistar 9 vandreturistar 4 turlagsfolk 4 festivaldeltakarar 3 verdsarvturistar 2 tyske fisketuristar par eller gutta på tur 2 studentgrupper i buss 2 cruiseturistar 2 bubilturistar eks frå Tyskland/Nederland 1 - vaksne bussturistar eks frå Israel, USA, England 1 amerikanske heritage-turistar 0 austeuropeiske / fiskeinteresserte 23

21 Gjesteundersøking Vi visste i utgangspunktet for lite om kven som er gjester i Vik. Difor kunne vi ikkje seie noko om denne lista avviker mykje frå det faktiske mønsteret i dag. Styringsgruppa vedtok difor i mai 2010 å gjere ei avgrensa gjesteundersøking sommaren 2010 for å få meir kunnskap om kven som er gjester og deira synspunkt på Vik som stad å besøke. Eit spørjeskjema låg tilgjengeleg hjå reiselivsbedriftene og turistinfoen. Oppsummering av undersøkinga kan studerast i heilskap i vedlegg 7. Det er eit svært lite utval av dei besøkande som har teke seg tid til å svare, ca 50. I tillegg har 21 svara på arket om kva som er bra og kva som kan bli betre i Vik kommune. Så oppsummeringa må vurderast deretter. Likevel ville svara kunne gje ei idé om kven dei reisande som kjem til Vik er og behova dei har. Vi les følgjande: Det er godt vaksne reisande i Vik (43% mellom år og 45% over 60). Dei fleste reiser i par og kjem ikkje tilfeldig til Vik. Tyskland er det mest vanlege opphavslandet i tillegg til Noreg, der dei fleste som svarte kom frå Vestlandet elles som kan tyde på Hordaland. 70 % er på ferie - og heile 63 % har vore i kommunen før, også dei utanlandske. Dette kan tyde på at mange kjem att år etter år til sin yndlings feriestad. Heile 80 prosent blir 2 dagar eller meir fordelt på 40 % 2-6 dagar og 40 prosent meir enn 6 dagar. Baseferie i hytte/feriehus er slik organisert med byte pr veke. Få av dei som svara hadde vore i bygdene utanfor Vik sentrum. Her kan vi ha ei feilkjelde og dette kan såleis kan ha med kor det var jobba mest med å få inn svar på undersøkinga å gjere. Gjestene hadde fokus på tur og aktivitetar i den vakre naturen. Jakt, fiske og naturopplevingar skora høgst på kva folk ville bruke tida på i Vik. Det var også interesse for kultur blant mange. Campingplassane var framheva med gode fasilitetar og godt vertskap. Turistinfoen og serveringstilbodet fekk ymse vurdering. No var dette ein spesiell sommar i og med at hotellet ikkje var i drift. Attraksjonane i Vik ser ut til å vere populære men avhengige av god formidling. Nokre av attraksjonane ser ut til å vere lite kjende. Til dømes har veldig få av dei som svara besøkt Fridtjov-parken eller strandsijarstaden Vikøyri. Irritasjonsmoment Det vart i tillegg avdekka ein del irritasjonsmoment også. I følgje Kviteboka for reisemålsutvikling er dette eit viktig utkomme som aktørane bør ta alvorleg. Døme. Dei markerte turstiane på turkartet er vanskelege å finne, Nokre turstiar frå kartet manglar markering, Manglar leigemoglegheit for båt med motor. Gratis tømmeplass spillvasstank 5 5 Turistane må betale 20 kr for tømming av spillvasstank. Truleg har vedkomande gjest ikkje visst om dette tilbodet for tømming. 24

22 Vedlegg 9 syner litt av dei ein tilfeldig turist utstyrt med eingongskamera irriterte seg over sommaren Oppsummering målgrupper: Vi kan såleis rekne med at godt vaksne par, gjerne frå Tyskland eller Noreg, på baseferie og med interesse for fiske og aktivitetar i naturen er dei mest typiske turistane i Vik i dag. Desse blir truleg ei særs viktig målgruppe framover også ref Vik sin styrke på camping og feriehus/hytter. Dette stemmer med nasjonale data frå Innovasjon Norge 2009 der tyske turister utgjer 40 % av reisande til Fjord- Noreg. 6 Aktørane i prosessen ser nye viktige målgrupper i framtida: barnefamiliar på dagsbesøk ref Voss Fjellandsby i Myrkdalen småbåteigarar eks eigarar av hytter i Voss og Vik som ynskjer å bruke fritidsbustaden om sommaren sprekingar dvs aktive brukarar av naturen (syklistar, padlarar, birkebeinarar, medlemmar av Turistforeningen, organiserte idrettsfolk i diverse idrettsgreiner, klubbar og bedriftsidrettslag) Desse målgruppene kan opne for nye produktkonsept. Bærande produktkonsept på reisemålet Eit produktkonsept skildrar ei ferieform i generelle termar slik at den potensielle kunden finn svar på sitt behov. Det er også eit språk som turoperatørar og transportørar enkelt kan forholde seg til. Døme kan vere baseferie, kystfiske, rundreise med buss, skiferie, ferie ved fjorden, etc. I kartlegginga gjort av studentane på reismålsstudiet er det analysert kva som er bærande produktkonsept i Vik. Det vart i ope møte 7 april 2010 kartlagt aktuelle målgrupper for Vik (sjå over). Med utgangspunkt i desse, vart det arbeidd vidare med ulike produktkonsept og høvelege nye aktivitetar / pakking av eksisterande tilbod. Dette må sjåast på som særs førebelse ideskisser og døme på korleis ein kan byggje vidare på eksisterande produkt og utvikle nye. Men det kom likevel fram idear til tiltak som kan prøvast ut alt sommaren NB! Vi presiserer at i fleire av døma er dei aktuelle aktørane ikkje spurde men får ta som eit kompliment at deira tilbod/verksemd er oppfatta som interessant i slike potensielle samarbeidsprosjekt. 6 Innovasjon Norge, Reiseliv, Nøkkeltall

23 Baseferie. Utleigehytter/hus/camping. Private hytter. Baseferie står truleg for hovuddelen av verdiskapinga i reiselivet i Vik kommune. Ca gjestedøgn og i tillegg bruk av lokale tilbod og tenester. Baseferieturistar er i hovedsak individuelle reisande med eigen bil. 7 Omrepa varme og kalde senger er interessant i denne samanhengen. Omgrepet oppstod ved planlegging av amerikanske skidestinasjonar. Der er det størst interesse for varme senger som fyller skianlegget i ein lengst mogeleg sesong. Dei kalde sengene, dvs private hytter/leilegheiter er det ikkje mogeleg å verken planlegge med eller nytte som gjestefasilitet. Det kan vere ein tommelfingerregel at ein må ha 3 gonger så mange kalde som varme senger for å fylle kapasiteten til dømes for eit skianlegg. 8 Framlegg til aktivitet/tiltak for baseferierande: Lokal nøtteskaltur - Tur i natur - sniletur (ta med snil og gjer stien betre når du først er der!) - Kulturdag med gourmetmåltid - Fjordaktivitetar (sjå referat frå workshop 7 april 2010 vedlegg 2 for meir detaljar) Bussturisme/rundreiser. Ein stor del av gjestene på campingplassane er individuelle reisande på rundreise med eigen bil/motorsykkel/sykkel. Det er ein generell tendens til synkande tal gruppereisande og aukande tal individuelle reisande som planlegg ferien sin og bookar sjølv, eks på internett. Bussturistar er likevel framleis i viktig gruppe. Ca 500 bussar er innom Hopperstadkyrkja pr år. (Ca 60% av besøket). Bussgrupper har også utgjort ein stor del av Hopstock hotell sine gjestedøgn. Dette er no i endring. Mange reiselivsaktørar opplever til tider utilbørleg pressing av prisar frå turoperatørane. 7 Dette sitatet frå ein fornøgd gjest sin e-post til Tveit camping kan illustrere potesialet for baseferie: We have just come back excited from our holiday in Norge. It is an extremely beautiful country! Our longlasting dream came true. Originally, I planned to stay for a few days in Gudvangen and Naroy fjord. Fortunately, everything there was already booked so I accepted your offer. Later I realized that we were very lucky because the Vik region suited our needs better. The Tveit camping became the best base for our activities we could ever imagine. It is right in the center of many variable places of interest. And we even found a wonderful calm bay for seakayaking in Arne fjord. 8 Lom kan vere eit døme på eit reisemål som ikkje har som mål å bygge vidare ut for baseferie. Der er det rikeleg av aktivitetar som dei reisande gjerne vitjar ein gong. Reiselivet i Lom har såleis interesse av å skifte sengetøy så ofte som råd for å fylle aktivitetane! Kjelde: Bård Jervan, MIMIR, forfattar av Hvitebok for reisemålsutvikling. Tlfsamtale med PL

24 Det kan likevel vere interessant for ein del aktørar å halde på denne markanden ettersom bussar sørgar for volum. 9 Cruiseturisme. Vik Cruiseport har tilrettelagt kai for tendertrafikk. Vik Kommune er medlem/eigar i Cruise Norway, som marknadsfører havner/destinasjonar. Vik er i hovedsak transitthavn, med liten lokal verdiskaping. Siste 5 år er gjennomsnitt ca 25 skipsanløp/år, med ca pers/år opplasta på buss. Ca 50% løyser bill. i Hopperstadkyrkja. Inntekter/lokal verdiskaping er knytt til ilandstigningsavgift (15kr/pers. frå 08), og besøk i stavkyrkja. (Ca 20-25% av inntektene frå cruiseturistar) Både ut frå drøfting i styringsgruppa og tema på studietur til Eidfjord og Flåm, er det viktig å finne fram til berekraftig og verdiskapande tilrettelegging for cruiseturisme. Aktørane kan truleg finne fram til lettvinte opplegg å tilby cruiseoperatørane for å auke attraksjon og freistingar i Vik, eks sørge for at det er stopp ved stad der det er mogeleg å handle reiseminne ol. Det blir også arbeidd vidare med cruise-spørsmålet i eit samarbeid mellom Vik kommune og Reisemål Vik. Etter eit møte om temaet våren 2010, fekk Reisemål Vik i oppdrag å leggje fram eit forslag til ansvar- og oppgåvefordeling i samband med handtering av cruiseanløp. Det er i dag ikkje fast system for mottaking av cruisegjestar og ingen rutinar for statistikk etc. Vandreturisme/fotturar. Ein viktig del av baseturistane sine aktivitetar er vandring/fotturar/skiturar i fjellet. Vandreturisme knytt til DNT sine hytter i Stølsheimen, gjev i liten grad lokal verdiskaping i Vik kommune. Nyetablerte DNT hytter på Målsete og i Jordalen ved Fresvikbreen i regi av Vik Turlag kan gje større lokal verdiskaping, ved at Vik/Fresvik vert start/endepunkt på turar. Turfolk ser ut til å vere ei stor og aukande kundegruppe. Den generelle utviklinga i samfunnet med stillesitjande og mindre fysisk krevjande arbeid, tilseier aukande vekt på helse, trim og ut i naturen -aktivitetar. Vik har alle føresetnader for å ta imot gjester med slike interesser som synt i oversikten over. 9 Odd Vangsnes frå Sognefjord Gjestehotell har eit interessant innspel til dagstur ut frå eigne erfaringar med gjester frå Vossaområdet: Oppheim - Vikafjellet - Vik - Vangsnes (lunsj) - Fresvik (45 min opphald) - båtskyss til Gudvangen Oppheim. Dette er ein tur som involvere både verksemder i Vik kommune (lunsj m.m.) og Verdsarvområdet og kan såleis vere interessant å utforske. 27

25 Døme på vandreturar: a) Lett vandring Driftevegen Hola Vik. Dag 1: Hola - Målsethytta - Start Hola (Grungagjelet). - Stopp 1: Vetlegrungen (støl) / servering / historie - Stopp 2: Hestavatnet - Ende dag 1: Målsethytta, med Gourmetmiddag (hyttestil) Dag 2: Målset Dalbotn Vik - Middag i Borgstova (Vikjameny) - Lett vandring Driftevegen Hola Vik. - b) Krevjande vandring: - Fangstanlegg i Høgfjellet (Tematur dagstur) - Fresvik /Engi Hovsfjellet middag på Frøys Hus rein stampbad - med drama. Sykkelturisme Dette produktkonseptet har ikkje tidlegare vore spesielt aktuelt for Vik. Med utvikling av opplevingstilbod både aust og vest i kommunen, kan det vere meir interessant å prøve ut. Det bør kunne vurderast å henge tilboda i Vik på sykkelturismen ved Rallarvegen Flåm eks med båttransport/ekspressbåten? Ein spennande dag på sykkel langs fjorden i heile Vik - Morgon: båt Vik Nese frukost Nese Landhandel ispedd lokal historie - På sykkel til Rundøyri bad (diplom til alle som badar) små stopp undervegs til Vikøyri - Lunsj Meieriet m/gamalost på sykkel vidare - Vangsnes opp og helsa på Fridtjov ispedd litt historie og bringebærjuice - Feios er neste stopp isbui og Borlaug (route Sognefjord Swim festival) - Fresvik alle som hoppar i stampen frå servert øl/vatn etter ønskje. - Middag Frøys Hus Eit anna døme er sykkelturar i samband med Sylvarnes og Ekspressbåten via Lavik, Ortnevik. 10 Sportsturisme Sportsturisme er relativt nytt i Vik, og i vekst. Sportsturisme knytt til Vik Skisenter omfattar grupper/lag på treningssamlingar og større regionale/nasjonale arrangement som t.d. NM på rulleski Sportsturisme tilførde Vik gjestedøger i Laksefiske i Vikja dreg og ein del gjestar til Vik. 10 Døme på eit slikt opplegg etter ide fråkunde: Ferjetur Lavik-Oppedal, sykle til Ortnevik (overnatting), med Sylvarnes til Vik, sykkeltur til Arnafjord og tilbake, overnatting i Vik, ekspressbåt til Lavik. 28

26 Utbygging av Vik Idrettspark og utvikling/konsolidering av Vik Aktiv vil styrka grunnlaget for vidare utvikling av sportsturisme i Vik. Båtturisme Gjester som kjem sjøvegen til Vik har bruk for servicefasilitetar. Hytteeigarar, enten i det nye feltet i Vik eller kanskje enda meir sannsynleg, hytteeigarar i Voss Fjellandsby, kan ha stor interesse i ei tilknyting til fjorden for å kunne nytte fritidsbustaden året rundt. Det kan såleis vere eit strategisk val å legge til rette for Vik eller Arnafjord som Voss og Myrkdalen si småbåthamn nr 1. Iflg Bård Jervan i konsulentselskapet Mimir og forfattar av Kviteboka for reisemålsutvikling, bør det også vere aktuelt å prøve å få med investorane for desse utbyggingsselskapa til slik infrastruktur for småbåteigarar. Det er ei utvikling i retning av at nordmenn har mindre tid til stell av fritidsbåten, men desto meir pengar til å kunne kjøpe tenester av typen vinteropplag, vårpuss, reparasjonar og generelt vedlikehald. 11 Gjestehamn: - I alle bygder / ei hovudhamn - Båtutleige - Fiske - Dykking - Utstyrsutleige Båthotell: - Vedlikehald - Oppgradering / båtutstyr - 1 båt pr 10 bueiningar i Myrkdalen? Gjestehamn Vik aktuelle fasilitetear 12 : - Båtmotormuseum - Strandsitjarmiljø - Matservering - Båtverkstad, parkering båteigarar I dette tilfellet vil tilrettelegging frå Vik kommune gjennom regulering eller områdeplanlegging vere eit viktig bidrag. Det bør også kartleggast aktuelle lokale for t.d båthotell/vinterlagring. Talkmølla i Framfjorden har vore nemnt som aktuell. Kurs/konferanse/oppleving. Aktiviteten er i hovedsak knytt til Hopstock Hotell, dei to verksemdene i Finnafjorden, og 11Tlf.samtale med PL Vik småbåtlag arbeider med ei ny arealløysing som kan endre kapasiteten for gjestande småbåtar. 29

27 Hege Strømme og Dee Cunningham i Fresvik (guida turar på fjord og fjell). Omfang er aukande på aktivitet/oppleving. Sognabær og bringebærsatsinga på Vangsnes kanaliserer ein del besøks- kurs og møteverksemd til kommunen, likeeins andre bedrifter i kommunen. Men samanlikna med nabokommunar eks Voss, Balestrand og Aurland, er det lite kurs/konferanse-aktivitet i Vik. Dagsturar med opplevingar i Vik Dette kan vere aktuelt for norske eller utanlandske barnefamiliar. Vi ser at det kan bli ein stor marknad i hytteeigarar på vossasida av fjellet. Attraktive aktivitetar for born er dermed eit svært interessant utviklingsområde for Vik. Aktuelle aktivitetar for barnefamiliar kan vere: 1. Gardsbesøk Vangsnes aktivitetsgard med graut = Kos og stell med dyr = Fridtjovparken 2. Alm gard isproduksjon (lag din eigen is) og bringebær (plukk sjølv) + kaffi i Feios 3. Kajakkpadling + bading + strand & stamp i Fresvik. Grilling mogeleg på badeplassen middag Frøys Hus 4. Guida tur på Vikøyri = vandring + historie 5. Båttur til Finnabotnen m /lunsj 6. Skiskyttardag hest/rideturar, fisking, fotturar, sykling 1) Heritage-reiser/finne slektsrøter. Dette produktkonseptet er alt prøvd ut i liten målestokk i Vik, for det meste gjennom private familiearrangement. Amerikanske turistar vil gjerne sjå staden forfedrene kom frå. Marknaden er truleg stor. Aktuelle aktivitetar innanfor eit slikt konsept kan vere: - Gardsbesøk for å finne røtene evt med aktivitet sauesanking, klypping. - Middelalderkyrkjene, Fridtjovparken, - Typisk norsk matoppleving, lutefisk, lefse, rømmegraut, td i Finnabotn - Kulturelle opplevingar, folklore, Fridtjovspelet, mm - Dagstur til Fjærland, Bremuseet + breane - Evt andre dagsturar td Flåmsbana Vik og verda Per Arne Tuftin, Direktør Reiseliv, Innovasjon Norge, Skal Norge greie å hevde seg i en tilspisset internasjonal konkurransesituasjon må reiselivsnæringen fokusere enda mer på hva turistene kan se og gjøre på en Norgesferie. Opplevelsene må leveres med kvalitet, kompetanse og profesjonalitet i alle ledd. I det følgjande skal vi sjå nærare på Vik sin profil, produkt og marknad sett i høve internasjonale trendar og nasjonale satsingsområde. 30

28 Det er Innovasjon Norge som overvakar internasjonale trendar og marknader og legg strategiar for nasjonale reiselivssatsingar. Følgjande trendar er registrert av IN i det siste 13 : - Kortare turar og oftare til byane enn til distrikta. Dette er ikkje nokon fordel for stader som Vik. - Vekst i flytrafikken særleg med lågprisselskap. Destinasjonar med god tilkomst til flyplass som blirtrafikkert av desse selskapa vinn fram. For Vik sin del kan det til dømes bety å etablere henteteneste frå Flesland flyplass som det blir gjort til Myrkdalen (eks britiske vinterturistar til cross-country-skiing ) - Polarisering mellom etterspørselen etter masseturisme på den eine sida og meir kvalitet/individuelle feriar på den andre. Det siste vil komme stader som Vik til gode. - Demografiske endringer blir kalla ein megatrend, og det er ingen tvil om at endringar i befolkningsstrukturen vil ha innverknad på reiselivet i eit lengre perspektiv. Vi veit sikkert at det blir fleire eldre, og at dagens eldre er yngre og har ei heilt anna helse og aktivitetsnivå enn tidlegare generasjonar. Dei har bedre råd og brukar meir pengar på seg sjølv. Desse gruppene er aktuelle både for Vik sine kultur- og friluftslivstilbod - Helse og sunnheit Å ha god helse, sjå vakker og ung ut betyr det same som lukke i dagens samfunn. Helseferiar er i skotet og kampen mot aldring blir utkjempa. Helseferiar er ikkje noko nytt fenomen (eks kurbad), men det nye er at friske menneske reiser på helseferiar for å lade batteria, fikse på utsjånaden, trene og å ete sunt. I følgje Innovasjon Norge si reisemotivundersøking 14, har Noreg den sterkaste posisjonen i segmentet Nye krefter og energi, og dette er også det segmentet som i størst grad samsvarer med merkevaren Norge. Vik kan tilby allsidige aktivitetar og opplevingar for friske menneske som vil lade batteria i naturlege omgjevnader. - Det autentiske og ekte. Ettersom opplevingaer er i fokus, er det viktig at opplevinga er autentisk og ekte. Lokale kulturopplevingar, med mat og nær till naturen, er i fokus. Val av feriedestinasjon og det ein gjer av aktivitetar i ferien må vere meiningsfylt og blir tett knytt opp til korleis den reisande vil framstå. Vik har eit stort potensiale i å komme desse behova i møte. - Klimaendringer og miljøvern er ein av de viktigaste trendane som vil påverke turistnæringa på lengre sikt. Grønnturisme, Økoturisme og Retroturisme er omgrep for desse fenomena. Auka medvit om berekraft vil truleg føre til auka etterspurnad etter produkt som er miljømessig forsvarlege og som Vik alt i dag kan tilby (døme kan ver Fresvik si satsing på økoturisme med SjøStigen (Dee Cunningham og Hege Strømme) og Frøys hus) 13 Kjelde: Innovasjon Norge 14 Kvalitativ markedsundersøkelse gjennomført for Innovasjon Norge av Synovate i London i juni 2009 link her. 31

29 OPTIMAUNDERSØKINGANE Optima Norge er ei form for barometer som følgjer med og har som mål å optimalisere marknadsstrategien i dei landa Noreg hentar flest reisande frå inkl vårt eige land. 15 Her vil det vere mykje informasjon å hente etter at ein får kartlagt dei viktigaste marknadane for reiselivet i Vik og skal ta fatt på konkrete produktkonsept. MERKEVARA NOREG Sitat Innovasjon Norge sin merkevarestrategi for Noreg: Friskhet og sterke opplevelser i vakker og ren natur er essensen i Norges merkevare. Norges visjon er å være det nordiske landet som byr på de sterkeste og mest attraktive opplevelsene i vakker og ren natur. Norges tilbyr Naturbaserte Ferieopplevelser, det er her Norge har sin konkurransekraft. Merkevaren Norges verdier er: Frisk - Det friske, friskhet, sunn, fersk, ny, nyoppdaget, uspolert, ren, forfriskende, kjølig, vital, levende, ikke-kunstig, autentisk, spenstig Ekte - Det naturlige, ekte, autentiske, genuine, ærlige og ujålete Vennlig - Imøtekommende, gjestfri, empatisk, hjelpsom, sympatisk Nyskapende - Kreativ, spennende, overraskende, moderne, fremtidsrettet En ferie i Norge skal først og fremst tilby opplevelser til gjester som ønsker opplevelser i vakker og ren natur, opplevelse av lokal kultur og levemåte og Aktive naturopplevelser Norge skal fylle gjestens behov for å få ladet batteriene, få ny energi og berikelse. I kommunikasjonsstrategien for merkevara Noreg står det at det er peika ut fire opplevingsområde som skal være spydspissar i profileringa av Norge. Fjord- og fjell-landskapet er valt som Norges fyrtårn. Det er dette opplevingsområdet som blir opplevd som mest unikt og har størst attraktivitet. I tillegg er det peika ut tre viktige fyrlykter : Kysten og kystkultur, Fjell og 15 Sjå Optimaundersøkingane på Innovasjon Norge sine nettsider. 32

30 villmark og Det arktiske Norge. Det er såleis ingen grunn til at ikkje Vik med sin lokalisering skulle lukkast med ei satsing på utvikling, særleg av naturbasert reiseliv. Reiselivsplan for Sogn og Fjordane Reiselivsplanen for Sogn og Fjordane er no vedteken. 16 : Sogn og Fjordane fylke sin visjon for utvikling av reiselivet fram mot 2025 er: Berekraftige naturopplevingar i verdsklasse Sogn og Fjordane skal bli ei av verdas fremste regionar for berekraftige, naturbaserte opplevingar med høg kvalitet i møte med engasjerte menneske og unik fjordnatur fjord, bre, fjell, fossar og kyst og hav som skal styrke grunnlaget for lønsam, heilårleg næringsverksemd, trivsel og busetnad i heile fylket. Me skal levere lokalt særpreg, høg kvalitet, engasjerte menneske, trivsel og berekraftige opplevingar i verdsklasse i unik fjordnatur fjord, bre, fjell, fossar og kyst og hav. Profilen i fylket er: Fjordane frå bre til hav. Det er utarbeidd 7 strategiar for å utvikle reiselivsfylket Sogn og Fjordane 1. Samhandling 2. Berekraft 3. Produktutvikling 4. Verkemiddelbruk og private investeringar 5. Infrastruktur 6. Marknadskommunikasjon 7. Kunnskap og kompetanse. Under strategi 3 produktutvikling heiter det: Ein skal satsa meir på utvikling av naturbaserte opplevingar, som vandring, sykling, jakt og fiske, og meir på sportsturisme, saman med fokus på historie, kultur og lokal mat. Produkta skal stimulera til baseferie som ei framtidsretta ferieform. Vik kommune har såleis eit godt utgangspunkt for å vere med på å utvikle nye produkt i fylket $file/reiselivsplanen% pdf 33

31 AKTUELLE SAKER OG SPESIELLE PROBLEMSTILLINGAR Utvikling av eit reisemål blir påverka av den generelle samfunnsutviklinga, utviklinga i reiselivet og ikkje minst av lokale problemstillingar og aktuelle utviklingstiltak. For Vik sin del har vi kartlagd følgjande som dei viktigaste : Verdsarvområde Nærøyfjorden / Verdsarvparken 14.juli 2005 vart Verdsarvområdet Vestnorske Fjordlandskap med delområde Geirangerfjorden og Nærøyfjorden med nemninga mellom dei framifrå vakraste fjordlandskapa på kloden skrive inn på UNESCO si Verdsarvliste. Me dette fekk områda våre eit kvalitetsstempel som det beste av det beste i verda og på lik linje med t.d. Gand Canyon i USA, pyramidane i Egypt og den kinesiske mur. Kor stort dette er har me hittil berre ei lita aning om. Kriteriane for at fjordane hamna på lista er at det er mellom dei mest dramatiske og spektakulære landskapa på kloden, med høgdeskildnad frå 500 m under havet til 1400 m.o.h og eit natur- og kulturinnhald som til alle tider har trollbunde tilreisande. Mange tilreisande har kome hit før dette kvalitetsstempelet blei sett og fleire vil utan tvil koma hit i kjølevatnet av utnemninga. For Vik kommune sin del er kan hende cruisetilkomst og busstransport via Hopperstad stavkyrkje og vidare over Vikafjellet og rundtur til Flåm, det viktigaste per i dag. Desse turistane har eit avgrensa stopp i Vik og legg såleis ikkje att mykje verken tid eller pengar i kommunen. Viktigare og meir ynskjeleg på sikt er kanskje ein meir skånsam turisme, der vitjande nyttar meir tid i og kring tilbod i kommunen vår, både for auka oppleving og auka verdiskaping. Tilrettelegging for t.d. vandrings- og sykkelturisme i den samanheng er viktig. I fjellet er merka løyper og hytter tilgjengeleg for overnatting, t.d. med Jashaugbu like ved vernegrensa i Fresvik Jordalen. Det er utvikla eit godt turkart for området og stier er/blir merka og skilta. Om ein kunne klara å kopla seg på Rallarvegen og sykkelturistane i Flåm, t.d. ved at ekspressbåten frakta syklande til Fresvik så kunne vitjande sykla vidare til Vik og fjorden, eller bli frakta med båt til Ortnevik for vidare ferd langsetter sørsida av Sognefjorden. Då kan syklande nytta seg av overnatting og tilbod undervegs. Dermed blir det ekstra viktig at også utkantane i kommunen er levande; dvs. har t.d. butikk, tilbod om overnatting og mat og ymse naudsynte tenester. Me er jo i Vik kommune bortskjemde i så måte, med gardshotellet Frøys Hus i Fresvik, nærbutikkar langs heile fjordtraseen, og dei framifrå tilboda i Findebotten og Finden Gard ytterst. Å ta båten vidare langs veglause strender er ein attraksjon i seg sjølv. Nærøyfjorden verdsarvpark arrangerer vinteren 2010/2011 eit bygdevertkurs for deltakarar i alle dei involverte kommunane. Aktørar i Vik kommune er velkomne. To av kursdagane vil vere i Fresvik. Sjå studieplan i vedlegg 8 Voss fjellandsby, Myrkdalen Voss Kommune vedtok februar 2010 Kommunedelplan for Myrkdalen, med utbyggingsareal for 3400 hytter. Voss Fjellandsby skal vera /utviklast til eit heilårs reisemål. 34

32 Innan 8 år: varme senger gjestedøger/år Dvs gjestar i snitt kvar dag. Innan 18år: varme senger om gjestedøger/år. Dvs.: 4000 gjestar i snitt/dag. Vikafjellet er det mest nærliggjande utfartsområdet når det ikkje er snø i alpinbakkane (mai-nov) min køyring Vik og Sognefjorden vil vera eit nærliggjande mål for dagsturar med bil/buss. Ca 30min. køyring. Dette gjev grunnlag for tilbod/verksemder i Vik innafor oppleving, transport, servering, varehandel. Det er og aktuelt å samarbeida med Voss/Voss Fjellandsby om å tilby pakketurar med halve opphaldet i Myrkdalen og halve i Vik. Vikafjellstunnellen del av Fjordvegen Vikafjellsvgen er del av Fjordvegen 17 (og etter kvart også Diktarvegen 18 ) som er ei attraktiv reiserute sør-nord på Vestlandet. RV 13 regionen består av 16 kommunar bundne saman av RV 13 frå Sandnes i sør til Førde i nord. Sogningar og Vossingar har alltid hatt mykje med kvarandre å gjera. Spelemannen Sjur Helgeland sin inspirasjon til Budeiene på Vikafjellet skal koma alle fjellfarande til gode. Fjellet skal få attende roen, reinsdyrstamma skal ha sitt rike i fred og me vil ha fjellvegen som nasjonal turistveg når tunnelen er ferdig, og tung-og nyttetransporten går gjennom fjellet. Vikjene har kjempa i over 50 år for stabilt heilårssamband. Tunnelen vil gjera Bergen sentrum, og ein internasjonal flyplass, Flesland, berre to biltimar unna og jernbanenettet på Voss vil også dekke Sogneregionen. Vegen har no fått stamvegstatus (riksveg etter den nye inndelinga) Det vil sei at det er Stortinget som må løyva midlar. Alt overordna planarbeid er ferdig og vegvesenet er no i gang med reguleringsplanane, det er viktig at desse omfattar begge sider av tunnelen. Desse må være ferdig 2011, og då kan formell bompengesak framjast for Stortinget. Reguleringsplanane må være ferdige om det ikkje skal bompengefinansierast og

33 Status og videre framdrift: Målet er å koma inn på Norsk Transportplan i fireårsbolken Tidspunkt: a) Vegstyresmaktene, administrativt, samlar inn data for prosjektet, dette munnar ut i direktoratet si tilråding som går ut på høyring hjå mellom anna Fylkeskommunen før den vert handsama i departementet. Departementet sender så saka med si tilråding til Stortinget til endeleg vedtak. b) Høyringane innspel både politisk og andre slik at vedtaket i Stortinget vert positivt. Politisk arbeid videre: Det må heile tida arbeidast med dei politiske partia, men det avgjerande er når Fylkeskommunen og departementet skal handsama saka i Vik kommune må også være merksame på om vegstyresmaktene sender saka på høyring under deira handsaming i Verdiskapingsprosjektet - Utvikling rundt kulturminne i Vik Dette er eit 4-årig prosjekt i regi av Vik Kommune. Prosjektet går ut 2010, men fleire delprosjekt vil gå minst to år ut over prosjekt. Prosjektet er eit pilotprosjekt i KRD sitt program for småsamfunnssatsing, og er støtta av KRD og fylkeskommunen. Frå 2008 er Ottar Wiik tilsett som prosjektleiar og Vik Formannskap er styringsgruppe. Viktige delprosjekt Reguleringsplanar for området Hove-Moahaugane Hopperstad og for Sjøfronten på Vikøyri. Begge vedtekne

34 Turvegen Sylvringen. 5km turveg av god standard i Flatbygdi. Inkludert historisk vandring mellom Hopperstad og Hove. Strekningen Hopperstad - Hove er farbar sommar 2010, med ny gangbru over Hopra. Strekningen frå sentrum via Hopperstad til Hove er berekna ferdig i hovudsak innan 2011, inkludert skilting og infotavler. Rydding og skjøtsel av kulturlandskapet i området langs turvegen. Gravhaugar og deler av reinene er rydda. Serviceanlegg for mellomalderkyrkjene. Forprosjekt for anlegg ved Hopperstadkyrkja er laga i Det er førebels uvisst om det kan realiserast, avklaringar med Fortidsminneforeningen pågår. Formidling og kompetansebygging: -Sundagsseminaret, ein møteserie om lokalhistoriske høgdepunkt, vil halda fram. - Audioguide for Vikøyri og den historiske vandringa HMH. Forutsett ferdig til sesong

35 Vikja Hopra reguleringsplan for sjøfronten Vikøyri strandpark med kaipark, strandpromenade og badepark. Steg 1 Kaiparken under arbeid og blir ferdig i 2010 Steg 2 Strandpromenaden er forutsett utført innan 2011/2012. Vik skisenter Kålsete og Vik Aktiv Vik Skisenter på Kålsete er eit nytt kompakt anlegg for skisport, med asfaltert rulleskiløype, hoppbakkar, skitrekk, skileikeområde, standplass for skiskyting og skihytte med 30 sengeplassar. Det er investert ca 30 millionar kr i anlegget. Ei rekkje lag/grupper på elitenivå har lagt samlingar til Vik i 2008, 2009 og 2010, t.d. treningssamlingar, miljøsamlingar og sommarskiskule. Fleire nasjonale meisterskap er lagt til anlegget, t.d. Sommar NM rulleski 2009 og Junior NM vinter Skihytta hadde kring 500 gjestedøgn i 2008, og dette dobla seg til om lag 1000 gjestedøgn i Det ser ut til at sportsturisme har stort potensiale i Vik, men skihytta kan også fungere som overnattingsverksemd på lik linje med campingplassane i periodane utan sportsarrangement. Hittil har Vik Skisenter blitt drifta av ein person først i fulltids- og i 2009 deltidsstilling knytt til prosjektet Vik Aktiv som Vik idrettslag eig. Våren 2010 skal Reisemål Vik i Sogn overta Vik Aktiv og fungere som sekretariat for den personen som tek seg av den sportslege delen av drifta. Tenester knytt til mat, reingjering og vaktmeisteroppgåver skal kjøpast lokalt i Vik kommune. Innan skal det utarbeidast kontraktar som regulerer organiseringa av Vik Skisenter i framtida. 38

36 Vik kommune - ny næringsorganisering Arbeid med næringsutvikling i Vik kommune har hatt lite fokus dei siste åra. Vik kommune og Vik næringssamskipnad har i vinter drøfta saksfeltet i fleire møte, og i regi av næringssamskipnaden og Vik kommune vart det gjennomført eit forprosjekt som drøfta ulike modellar for korleis næringsutviklingsarbeidet kunne organiserast. To modellar har vore vurdert: 1. Etablering av eit eige selskap for næringsutvikling. 2. Næringssjef tilsett i kommunal stilling. Etter innstilling frå næringssamskipnaden og rådmannen har kommunestyret gjort vedtak om at det skal opprettast stilling for kommunal næringssjef. Ein reknar med å ha ny næringssjef på plass våren I stillingsomtalen er næringssjefen tillagt desse oppgåvene: - Tilrettelegging for, og oppfylgjing av eksisterande og nytt næringsliv. - Næringsutvikling i samarbeid med lokalt, regionalt og statleg rettleiingsapparat. - Koordinering og gjennomføring av næringsretta prosjekt. - Sakshandsaming i næringsretta saker. - Samhandling med andre kommunale avdelingar, private aktørar og frivillig sektor for tilrettelegging for samfunnsutvikling. I reisemålsutvikling er det viktig at motoren er på plass dvs den organsiseringa som er tenleg for å drive arbeidet framover også etter prosjektperioden. Næringssjefen vil få eit spesielt ansvar for oppfylgjing av Reisemål Vik som fylgje av dei betydeleg tilskotsbeløpa som blir kanalisert til organisasjonen. Reiselivet er ein svært viktig del av næringslivet i Vik. Næringssjefen vil difor få ei svært sentral rolle som støttespelar for næringa i alt utviklingsarbeid. Kommunen si rolle vil vere vesentleg også på andre felt enn næringsutvikling eks områdeplanlegging og fordeling av kostnader, sikre samanhengen mellom arealplanvedtak og finansieringsordningar, evt bruk av utbyggingsavtalar, meklar mellom partar, forskottering av felles infrastruktur, mv. 19 Villrein Plan for Fjellheimen Villreinområde. Ein interkommunal kommunedelplan er under arbeid for Fjellheimen Villreinområde. Planen omfattar fjellområde i kommunane Aurland, Vik, Voss,Høyanger, Vaksdal og Modalen. Planområdet omfattar store deler av Stølsheimen, Vikafjellet og Fresvikhalvøya over høgdekote 800 moh. Dersom planen vert vedteken i tilnerma den form han no ligg føre, vil han setja stogg for så og seia all hyttebygging over kote 800 i Vik kommune sine 19 Sjå Kvitebok for reisemålsutvikling (Innovasjon Norge), s 97 for detaljar. 39

37 fjellområde. Planen legg og restriksjonar på ferdsel og aktivitetar i planområdet, i den grad det kan skada/forstyrra reinen. For rein fotturisme kan planen vera positiv: Ein er til ein viss grad sikra mot tiltak som kan forringa turterreng og opplevingar. Ein villreinstamme i god stand vil vera ein ekstra attraksjon. Eit revidert planforslag er venta utlagt til offentleg ettersyn innan utgangen av UTFORDRINGAR I prosessen har det komme fram ein del utfordringar og problemstillingar som det bør takast fatt i dersom ein vel å gå vidare til forprosjektfasen i arbeidet med reisemålsutvikling. Store deler av reiselivet i Vik er eit deltids -reiseliv. Dette kan vere fornuftig for den einskilde i form av tilleggsinntekter og mangesysleri, men det kan også by på utfordringar i å få bookbare produkt. Dvs. produkt som er i drift når den reisande / samarbeidsparten i reiselivet har bruk for dei. I småskalareiselivet er hytter og utleigeeiningar i hovedsak attåtnæring knytt til landbruk. Dette vil truleg oftast vere ein styrke, men det kan også vere ei utfordring når det gjeld kompetansenivå og kvalitet på vertskapsrolle og service. Få betre lønsemd i reiselivet generelt. Store deler av reiselivet opererer på marginar. Finne dei rette produktkonsepta er ei utfordring. Det er generelt ein del misnøye med hyttebyråa når det gjeld salgsinnsats og provisjon. Begrensa sengetal i kommunen er eit problem ved større arrangement. Dette kan fort syne seg å bli ei utfordring når Vik Skisenter kjem i ordinær drift. Men det kan også bli ei velsigning for å nytte betre ut kapasieteten ved dei eksisterande overnattingsverksemdene med smidig organsiering, planlegging og bookingløysingar. Organsiering av reisemålsselskapet og finansiering av fellesgode er ei utfordring ettersom Vik har mange små aktørar. Utnytting av storsatsinga i Myrkdalen/Voss Fjellandsby til fordel for Vik Mangelfull bruk av UNESCO verdsarvstatus for Vik kommune - eks skilting. Korleis få omsett verdsarvstatusen i noko konkret som kan utvikle Vik / Fresvik som reisemål? Skilting noko utdatert, innfallsportane korleis bør Vik presentere seg? Bør vere gjennomarbeidd og gjennomtenkt. Manglande serveringstilbod på kveldstid (frå gjestegranskinga 2010) Manglande bubiltilbod (nemnt Framfjorden/Arnafjorden-området i gjestegranskinga 2010) 40

38 Mangelfull merking av turløyper og informasjon/kart Kommersialisering av verdiane for reiselivet i Vik kommune. FØREBELSE STRATEGIAR FOR REISEMÅLSUTVIKLING I VIK Konklusjonen frå forstudiet er vel at det er lett å finne fram til ressursar som kan nyttast betre i utvikling av Vik kommune som reisemål. I neste omgang vil det vere opp til aktørane sitt entreprenørskap og tilrettelegging frå dei styrande om kva som blir realisert. Førebels skisse over strategiar som føreset interesse, engasjement og ressursar for å gå vidare i prosessen for å utvikle eit profesjonelt reiseliv i Vik med gode overnattings- og aktivitetstilbod, vertskapskompetanse og guide-/formidlingskompetanse. Viktigaste produktkonsept for Vik: Strategiar 1. Vik- ferieparadiset. - Baseturisme 2. Vik for sprekingar - Sportsturisme/vandring/sykkel, mv 3. Må alltid innom Vik på turen - Rundreise/dagstur (buss, bil, båt) 1. Reisemål Vik i Sogn er drivkraft - Organsiering av reisemålsselskap og finansiering av fellesgode etter modell frå Eidfjord. Ikkje medlemsskap, men kjøp av servicepakkar. Vik kommune tung og aktiv aktør i ein fase på 5 år med oppbygging av Vik som reisemål. Reisemål Vik i Sogn har person i heil stilling, i tillegg deler av næringssjefstilling dedikert til reisemålsutvikling. I det vidare blir dermed REISEMÅL VIK I SOGN oppfatta som Vik kommune sin forlenga arm i arbeidet med reisemålsutvikling. - Skaffe ressursar til vidare utvikling den vanskelege øvinga frå ord til handling! - Samle marknadsinnsatsen i Visit Sognefjord saman med dei andre destinasjonane i Sogn, ikkje utvikle/halde vedlike eigne nettsider for Reisemål Vik i Sogn. Aktørane sine nettsider synlege på Visit Sognefjord. Opplæring i korleis bli synlege på nett og kva er nøkkelinformasjon til Tellusdatabasen. Online booking Reisemål Vik i Sogn er lokal hjelpar for reiselivsverksemdene i Vik. - Sommaravis, Vik i dag -plakatar på Turistinfoen, ol som på staden - informasjon - Turistinfo i butikk utviding og utvikling 41

39 2. Auke overnattingskapasiteten - Stimulere til utbygging av overnattingstilbod for sprekingar/individuelle med ryggsekk/sykkel.. eks vandrarheim - Reservere område i aralplanar til utbygging av varme senger med særskilt fokus på utleigehytter (relativt lite investering og sikker avkastning som tilleggsnæring). - Utnytte betre eksisterande overnattingskapasitet ved store arrangement gjennom samarbeidsavtalar med fleire aktørar (eks etter modell frå Kalvåg, Bremanger eller Sogndalsstrand, Rogaland.) 20 - Medviten satsing på private hytter som aukar talet på gjester som vil nytte aktivitetstilbod og naturen i Vik. 3. Utvikle nye produkt med aktivitetar og opplevingar - Grunderhjelp og økonomisk stimulans til aktørar som vil utvikle aktivitetsprodukt. Organisere desse i nettverk eks etter modell av Innovasjon Norge sine mindre grundernettverk. - Bygdevertkurs for å stimulere til godt vertskap og oppbyging av formidlingskompetanse. (Kan i første omgang hekte seg på Nærøyfjorden Verdsarvpark sitt kurs vinteren 10/11 og deretter vidareføre med eige opplegg, evt lage eige opplegg frå byrjinga eks etter modell frå På skattejakt i Bygde-Noreg) - Styrke formidlingsdelen av attraksjonane i Vik. - Delta i Visit Sognefjord sitt felles vandreprosjekt for Sogn. Prosjektet skal vare i 3 år Utvikle aktivitetstilbod som freistar til dagsbesøk frå Voss Fjellandsby særleg sommarsesong. Etablera ei Samarbeidsgruppe? Reisemål Vik i Sogn+Voss Fjellandsby - Organisere og legge til rette for sportsturisme i samarbeid mellom Vik Aktiv /Reisemål Vik i Sogn Kålsete /Vikafjellet - Turstiprosjekt. Vik Turlag/Vik IL merking av løypenett, kart, nettbasert planleggingsverktøy for besøkande (Geoatlas) - Stimulere til restauranttilbod med middagsservering på kveldstid/lokal mat (eks nye Hopstock?) 20 Evt stimulere til auka overnattingskapasitet men det er vanskeleg å vurdere høna og egget i dette bildet. Lønsemda er generelt dårleg smarte løysingar for å utnytte eksisterande kapasitet kan vere ein tryggare veg å gå 21 Innhald i vandreprosjektet: 1. deltaking i Innovasjon Norge sitt vandreprosjekt, 2. deltaking på temamesser vandring (minst 2 stk)., 3. vidareutvikle produktpresentasjon for vandring på sognefjord.no/hiking, 4. produsere felles vandreguide for regionen., 5. auka fokus på vandring i tiltak og kampanjar Visit Sognefjord deltek i. 42

40 - Stimulere lag og organsisajonar til å utvikle aktivitetstilbod som styrkar laget sosialt og økonomisk (Gamalostfestival, konsertverksemd, kulturtilstellingar, idrettsarrangement, turar med innhald, dramatisering av kultursoga a la Fridtjovspelet, mv) - Lage tilrettelagde tilbod for cruiseturisme som fører til lokal verdiskaping. Bør vere lite arbeidsintensivt og legge til rette for shopping og servering av mat. 4. Styrke infrastrukturen for reiseliv - Sylvringen og Vikøyri Strandpark. (Ansvar - Vik Kommune - Serviceanlegg ved Fortidsminneforeningen sine anlegg. (Ansvar - Fortidsminneforeningen, Reisemål Vik i Sogn, Vik Kommune.) - Stimulere private grunneigarar til utnytting av evt behov for vinterlagring og service på fritidsbåtar og småbåthamn for hytteeigarar i Voss og Vik Fjellandsby. Planhjelp og tilrettelegging i kommunale planverk. - På sikt legge til rette for andre lokale til Turistinformasjon - Utvikle mulegheiter for ski-og andre idrettsaktivitetar gjennom å vidare utbygging av Vik skisenter, Vik idrettspark og evt ny Fjellstove på Vikafjellet. - Stimulere til betre tilrettelegging for bubilar ulike stader i kommunen. 5. Legge til rette for nye reiseruter i samarbeid med Fjord 1 - Stjernestopp Fresvik utløyser sykkelrute Rallarvegen Fresvik Arnafjord 6. Utnytte UNESCO verdsarvstatusen: - Etablera Fresvik som nordportalen til verdsarvområdet: Infosenter eks i butikken (sommarope). - Arbeida for ekstern finansiering av ein stilling med base i Fresvik (Oppsyn/info m.m.) - Jobba for å få etablert større og betjent hytte ved Jashaugbu som nav i turstinettet. - Gje UNESCO-statusen større rom i kommunen sin eigenomtale, og i Reisemål Vik i Sogn sine presentasjonar - Formidlings- og aktivitetskonsept for Vik sin del av verdsarven 43

41 Vedlegg. 1. Møtereferat ope møte 24 mars Møtereferat ope møte 7 april Rapport frå studietur for styringsgruppa august 2010 til Eidfjord og Flåm 4. Oversikt reiselivsverksemder og gjestedøgn mm. 5. Rapport frå reiselivsworkshop i Tyskland mai 2010 (utan vedlegg; om nokon er interessert i vedlegga, ta kontakt med Reisemål Vik i Sogn vik.admin@sognefjord.no) 6. Trafikktal frå Statens vegvesen for Riksveg 13 Vikafjellet 7. Gjestegransking sommar 2010 utført av Reisemål Vik i Sogn 8. Studieplan Bygdevertkurs i Verdsarvområdet 2010/ Irritasjonsmoment fotografert av turist sommaren Scenariar Vik

42 Referat frå det fyrste opne møtet i Reisemålutviklingsprosjektet for Vik i Sogn del kl på Hopstock Hotell 35 deltakarar (SG = medlem i styringsgruppa): Anne Randi Farnes Kai Roger Klarholm Geir Otterskred Arne Inge Sæbø Monica Feidje Midlang Marianne Bøthun Eivind Lidal (SG) Odd Vangsnes Gunnvor Grov Eli Grete Høyvik Karen Weichert Thomas Bech (SG) Frøydis Haga Annette Refsdal (SG) Markus Werner Müller Kurt Arne Åslaug Stadheim Ese (SG) Carl André Riiber (SG) Leidulf Finden Laila Kristin Sætre Liv Hatleli (SG) Norvald Aase Dee Cunningham (SG) Asbjørn Hønsi Oddbjørn Ese Ole Jonny Fedje Darek Hauderowicz Olav Vikøren (SG) Kari Wiiken Sunde Olav Turvoll (SG) Ottar Wiik (SG) Gro Liljedahl (SG) Veronika Seim Bech (SG) Tore Røyrvik Olav Fjærestad Program: Kl 18:00 Kaffi/te og juice ved ankomst Kl 18:10 Velkomen. Kort om prosjektet: Carl André Riiber (Reisemål Vik i Sogn) Kl 18:20 Kva er reisemålsutvikling? EliGrete Høyvik (prosjektleiar Reisemålsutvikling i Vik) Kl 18:50 Vik kommune som reisemål. Status, utfordringar og vegar vidare. Ottar Wiik (Vik kommune) Kl 19:20 Kaffipause med rundstykke Kl 19:40 Workshop: Kartlegging av ressursar for reiselivet i Vik. EliGrete Høyvik Kl 20:10 Kva skjer i kommunen? Korte rapportar frå ulike aktørar. * Opptur v/åslaug Stadheim Ese * Bygdeutviklingsprosjektet i Fresvik v/marianne Bøthun * Vik Aktiv og Vik Skisenter v/asbjørn Hønsi * Vik Turlag v/ Frøydis Haga * Prosjekt MS Arnafjord v/leidulf Finden * Talcmølla i Framfjorden si framtid v/thomas Frølund Bech * Fritjovspelet v/anne Randi Farnes * Gamalostfestivalen v/olav Vikøren Kl 20:50 Avrunding og planar vidare. Informasjon om del 2 av oppstartsmøtet i april Kl 21:00 Vel heim!

43 Resultat frå Workshop'en: Ressursar for reiselivet i Vik (Lista krev ikkje å vere komplett.) Natur Tradisjon / historie Kultur Arnafjord Bunad Båten Arnafjord Badeplassar Fangstanlegg villrein Bergmuseum Bre/Verdsarv Fiske (Kristianhus, notanaust) Borgstova Brevandring Flytte smia ned på Øyri Byggningar frå ulike tidsepokar Ekstremtur Fokus strandsitjarmiljøet Flakadans Faste rundturar Fridtjov Fossesete Finnabotn Fridtjovstatua info/guiding, Fresn Finnafjorden senter Fridtjovspelet Fiske G. Baardsen Gamalost som handverk Fiske Gamaldans Gamalostfestival Fjord og Fjell Gamalost Kulturløype Fossevandring Gruve Lokalhistorisk arkiv Fossfjellet rundt om sommaren Gryteberget Heimabrygg (kåring?) Fresvikbreen Historiske tablå (strandsitjarar, Gjettegrytetur Mensen Ernst Guidete turer til fjells, rekrutere hotell ungdom Haldorslifossen Hjortesafari Jakt Mangfald Merkte Turløyper Nise /kvalsafari Nummestolane Seimsfjellet Skiturar Sommarsnø Stillheit Stølsliv Storesvingen Symjefestival Trugetur Tur m/ kjentmann Turar knytt til eks. rutetilbod Turløype UNESCO Vidasete opp Vikafjellet Vikøyri Villrein Fridtjov) Hus frå strandsitjarmiljøet (Osen/Feios) Kyrkjene / Gravhaugar organisert guiding Leidulf i naustet, historie Lær å slå med langorv ekte blomstereng Mat Matkultur Mensen Ernst Merking Historikk på hus MS Arnafjord Sivle Talkmølla Ølbrygging Sauesanking Song / dans i ungdomshus evt. Stølsdrift Sylvringen

44 Næring Folk Nytt Alm Gard A.K. Flatland Båtprosjekt (Sognebåt) Bringebær (bær) Anna Åse Elvepadling Café Nese Landhandel Arne Inge Sæbø Fiske (oppsving, untrytta?) Entreprenørskap Asbjørn Hønsi Lokale skilt, døme: Seim, Hove, Framstilling Bringebærjuice Bondekvinnelaget Nummedal Gardstor...e Jens Brekke Opplev ein skiskytar sin Glassvegg til Lars Finden gamalostproduksjon Leidulf Finden Gruvevandring Nils Kvamme Inn på tunet Ottar Wiik IS Feios Ragnar Hove Kompentanseklynger Thomas Morel Kraftstasjonar Vik Aktiv Kristianhus Vik IL Refsdal gamle kraftstasjon Sjå turbinane på Statkraft Vikja Referat: Karen Weichert, Reisemål Vik i Sogn Noko av det som det blei snakka om denne kvelden... kvardag Rapellering Kyrstupet RV 13 utanom sentrum opplevingar i sentrum Soleglad på Kyrstrupet m/ picknickkorg Ta Sognefjorden i bruk Taubane til Kyrelvstypet

45 VELKOMEN TIL OPE MØTE OM REISEMÅLUTVIKLING I VIK KOMMUNE : SAMARBEID OVER VIKAFJELLET? 3400 hytter i Myrkdalen - kva betyr det for Vik? Nils Akselberg, dagleg leiar for Voss Fjellandsby. Turistar ser ikkje kommunegrenser! Anne Grete Bakke frå Destinasjon Voss AS Tid og Stad: HOPSTOCK HOTELL ONSDAG 7.4. KL. 18:00 Prosjektleiar Eli Grete Høyvik : Nye reiselivsprodukt - og nye måtar å pakka dei som alt finst. Workshop om gamle og nye reiselivsprodukt i Vik Kommune: *Nisesafari på Sognefjorden? *Bergverksmuseum i Talcmølla? *Vandreturisme i Verdsarvparken? *Skyttelbuss Vik-Myrkdalen? *Sommarskisenter i Skjelingen? Eit prosjekt for reisemålutvikling i Vik Kommune er starta opp i år. Prosjektet er eit samarbeid mellom: *Reisemål Vik i Sogn *Næringssamskipnaden *Vik Kommune *Innovasjon Norge. Alle i Vik kommune er inviterte til å bidra med meiningar og idear. Me er alle vertar i det moderne reiselivet!

46 Referat frå ope møte Reisemålutviklingsprosjektet for Vik i Sogn Hopstock Hotell 32 deltakarar (SG = medlem i styringsgruppa): Åslaug Stadheim Ese (SG) Geraldine Behan Neset Olav Vikøren (SG) Jon O Nummedal Asbjørn Holstad Gunnvor Grov Jon Nese Øystein Bang Olsen Erling Berge Morten Neset Kari Wiiken Sunde Kristian Otterskred Annette Refsdal (SG) Laila Kristin Sætre Ole Jonny Fedje Guus Morel Bjørg B Grønningen Hilde Brotangen Helleland Lars Olav Brekke Gjertrud Samland Monica Feidje Midlang Gro Liljedahl (SG) Randi Hillestad Olav Turvoll (SG) Veronika Seim Bech (SG) Thomas Bech (SG) Olav Fjærestad Tveit Ottar Wiik (SG) Dee Cunningham (SG) Carl André Riiber (SG) Eli-Grete Høyvik (PL) Karen Weichert (PA) Program: SAMARBEID OVER VIKAFJELLET? 3400 hytter i Myrkdalen - kva betyr det for Vik? - Nils Akselberg, dagleg leiar for Voss Fjellandsby. Turistar ser ikkje kommunegrenser! - Anne Grete Bakke frå Destinasjon Voss AS Nye reiselivsprodukt - og nye måtar å pakka dei som alt finst - Prosjektleiar Eli Grete Høyvik Workshop om gamle og nye reiselivsprodukt i Vik Kommune: *Nisesafari på Sognefjorden? *Bergverksmuseum i Talcmølla? *Vandreturisme i Verdsarvparken? *Skyttelbuss Vik-Myrkdalen? *Sommarskisenter i Skjelingen? Referat workshop pakking og nye produkt i Vik Målgrupper som kom fram: Desse målgruppenen kom opp og deltakarane prioriterte dei viktigaste gjennomå gi poeng: 29 Norske barnefamiliar 20 småbåteigarar 19 idrettsfolk

47 Desse vart slegne saman til ei gruppe: 18 aktive menneske friluftsinteresserte Felles gruppe 11 syklistar 9 vandreturistar Desse vart slegne saman til ei gruppe: 13 norske baseturistar reiser gjerne i par base 3 dagar Felles gruppe 12 norske campingturistar Desse vart det ikkje jobba vidare med i denne omgangen: 4 turlagsfolk 4 festivaldeltakarar 3 verdsarvturistar 2 tyske fisketuriatar - inkl gutta på tur 2 studentgrupper i buss 2 cruiseturistar 2 bubilturistar Tyskland/Nederland 1 - vaksne bussturistar frå Israel, USA, England 1 amerikanske heritage-turistar 0 austeuropeiske fiskeinteresserte Målgruppe: Sommargjester i Myrkdalen. Vandring (lett) Driftevegen Hola Vik Start Hola (Grungagjelet) Stopp 1: Vetlegrungen (støl) / servering / historie Stopp 2: Hestavatnet Ende dag 1: Målsethytta, med Gourmetmiddag (hyttestil) Dag 2: Målset Dalbotn Vik Middag i Borgstova (Vikjameny) Krevande: Fangstanlegg i Høgfjellet (Tematur dagstur) Fresvik /Engi Hovsfjellet middag på Frøys Hus rein stampbad. M drama. Målgruppe: Amerikanske turistar som vil sjå staden forfedrene kom frå Gardsbesøk for å finne røtene evt med aktivitet sauesanking, klypping. Middelalderkyrkjene, Fridtjovparken, typisk norsk matoppleving, lutefisk, lefse, rømmegraut, td i Finnabotn ei kulturell oppleving, folklore, Fridtjovspelet, mm Dagstur til Fjærland, Bremuseet + breane Evt andre dagsturar td Flåmsbana (Karen, Hans, Gunnvor, Sunniva)

48 Målgruppe Idrettsfolk Vik skisenter Vik idrettspark Blixhalli / symjehallen Kajakkutleige (Fresvik) Sognefjord swimfestival Fresvikbreen / Vikafjellet - Tilbod til skular, grupper, elitelag, Arrangør: Reisemål Vik Vik idrettslag Øystein Bang-Olsen, Erling Berge, Kari W Sunde Målgruppe : sprekingar syklistar Ein spennande dag på sykkel langs fjorden i heile Vik Morgon: båt Vik Nese frukost Nese Landhandel ispedd lokal historie På sykkel til Rundøyri bad diplom til alle som badar små stopp undervegs til Vikøyri Lunsj Meieriet m/gamalost på sykkel vidare - Vangsnes opp og helsa på Fridtjov ispedd litt historie bringebærjuice Feios er neste stopp isbui (Gjertrud xxx) Borlaug (route Sognefjord Swim festival) Fresvik alle som hoppar i stampen frå servert øl/vatn etter ønskje. Middag Frøys Hus Kvar skal syklistane gjere av seg når natta kjem? Fleire gode alternativ. Gruppe over alle hagar Gjertrud, Dee, Ottar, Frøydis, Hilde Målgruppe småbåteigarar / hytteeigarar i Myrkdalen? Gjestehamn: - I alle bygder / ei hovudhamn - Båtutleige - Fiske - Dykking - Utstyrsutleige Båthotell: - Vedlikehald - Oppgradering / båtutstyr - 1 båt pr 10 bueiningar i Myrkdalen? Gjestehamn Vik: - Båtmotormuseum - Strandsitjarmiljø - Matservering - Båtverkstad, parkering båteigarar Gruppe: Svabergkameratane Olav Turvoll, Ole Johnny Feidje, Thomas Bech, Gro Liljedahl

49 Målgruppe: Barnefamiliar (Monica, Laila Kristin, Anette, Veronika, Carl Andre) 1. Gardsbesøk Vangsnes aktivitetsgard med graut = Kos og stell med dyr = Fridtjovparken (Laila) 2. Alm gard isproduksjon (lag din eigen is) og bringebær (plukk sjølv) + kaffi i Feios (Anette/Monica) 3. Kajakkpadling + bading + strand & stamp i Fresvik. Grilling mogeleg på badeplassen middag Frøys Hus (Veronika) 4. Guida tur på Vikøyri = vandring + historie (Carl Andre) 5. Båttur til Finnabotnen m / lunsj (Carl Andre) 6. Skiskyttardagen hest/rideturar, fisking, fotturar, sykling Målgruppe: Norske base- og campingturistar Nøtteskalltur - Tur i natur - Kulturdag med gourmetmåltid - Fjord Randi, Åslaug, Eivind, Olav, Morten, GEraldine

50 Reisemålutviklinsprosjekt for Vik i Sogn Rapport frå studieturen Deltakar: Eli Grete Høyvik, Ottar Wiik, Olav Turvoll, Annette Refsdal, Marta Finden Halseth, Åslaug Stadheim Ese, Oddbjørn Ese, Thomas Bech, Gro Liljedahl, Karen Weichert Tema: Destinasjonsutvikling, Vertskapsrolla, Utfordringar cruise Verksemder / insttusjonar som blei vitja: Destinasjon Eidfjord, Eidfjord kommune, Sima Kraftverk, Hardangervidda Natursenter, Flåm utvikling, sakte.no, Flåm Camping Program: Torsdag, Fredag, Kl 15:00 Kl 17:30 Kl 18:00 Kl 18:30 Kl 19:00 Kl 21:00 Avreise frå Vik Ferje Bruravik Brimnes Ankomst Eidfjord Kort omvisning på turistkontoret og cruisekaien Middag på Vik Pensjonat: Hardanger Fjellfisk Presentasjon av Eidfjord Kommune v/ordførar Anved Johan Tveit og Rådmann Aud Opheim Lygre og Destinasjon Eidfjord AS v/ Marit Stadheim Boor i kommunestyresalen Overnatting på Quality Hotel & Resort Vøringfoss Kl 08:00 Kl 09:00 Kl 09:30 Kl 11:00 Kl 12:00 Kl 13:30 Kl 15:30 Kl 17:30 Kl 20:00 Frukost Avreise til 3 t program inkl. Sima Kraftverk og Hardangervidda Natursenter v/ Marit Stadheim Boor Inngang og omvisning i Sima Kraftverk Inngang Hardangervidda Natursenter og kort orientering v/adm. Direktør Oddvar Brakestad Lunsj Hardangerviddahallen Ferje Brimnes Bruravik Ankomst Flåm omvising og orientering om Flåm oppleving ved Jorunn Heggdal og om (matsatsinga) ved Ivar Bjarne Undredal. Tema: Bygdevertkurs, og aktivitetar i Flåm/Aurland Kaffimat og smaksprøvar. Flåm Camping og vandrarheim omvising. Ankomst Vik

51 1. Omvisning på turistkontoret og cruisekaien i Eidfjord v/ Marit Stadheim Boor Etter innsjekking på hotellet fekk vi ei kort omvising på cruisekaia med Marit Stadheim Boor (Destinasjon Eidfjord) og Terje Monsen (havnesjef). Cruisekaia blei opna i 2005 og er eit flott og solid anlegg. Det kjem kring cruiseskip til Eidfjord kvart år. Utfordringar i samband med cruisehandtering kan til tider vere kapasiteten til turistinformasjonen og bemanning med hamnepersonell. Destiasjon Eidfjord gjev ut ein cruiseport manual på engelsk, som også kan lastast ned på internett ( %20MANUAL%202010%20komprimert.pdf). Manualen blir oppdatert fleire gongar i året og inneheld informasjon om hamna (teknisk), hamneprisar, avfallshandtering for cruiseskip og attraksjonane i Eidfjord samt turforslag og praktisk informasjon (også kart). Manualen lagar dei sjølv på fargeskrivar. I 2005 og 2006 fekk Eidfjord prisar som most improved port facilities og most improved destination. Turistkontoret er eit modernt, lyst (og varm!) bygg med gode hylleløysingar for brosjyrar. Det blir også seld postkort, bøker og suvenirar. 2. Presentasjon av Eidfjord Kommune v/ordførar Anved Johan Tveit og Rådmann Aud Opheim Lygre Eidfjord kommune: ca km 2, 95% ligg over 600 moh., ca. 950 innbyggjarar, største arbeidsgjevar: offentlege, nr. 2 er reiselivet, omsetnad i reiselivet (1999): 150 Mio kr. 3 campingplassar Øvre Eidfjord Dammen og vassmagasin som turistattraksjon Barnehagetilbod for sesongarbeidar (reiseliv og anna) Kulturhus i ein fløy av hotellet, kombinert bruk gjennom kommunen og hotellet Nordisk Naturskule Eidfjord: Nordisk Naturskule Eidfjord er eigd av Statens naturoppsyn, Statkraft og Hardangervidda Natursenter Eidfjord. Naturskulen held til på Hardangervidda Natursenter Eidfjord og tilbyr alderstilpassa og pensumrelevante undervisingsopplegg til alle klassetrinn frå grunnskule til høgskular, knytta opp mot utstillingane på natursenteret og besøkskraftverket Sima Kraftverk. Hovudtema er natur og naturbruk, i første rekkje på og rundt Hardangervidda. Eidfjord utvikling (oppretta i 2003): Eidfjord Utvikling AS er eit 100 % kommunalt eigd aksjeselskap som har ansvar for det kommunale nærings og tiltaksarbeidet i Eidfjord. Eidfjord utvikling har eiga styre og eit årleg budsjett på ca. 5 Mio kroner. Ei viktig oppgåve er å hjelpe verksemder med å etablere seg. Destinasjon Eidfjord AS er eit kommunalt aksjeselskap med dagleg leiar. Då det blei oppretta erstatta det det gamle reiselivslaget. Reiselivet: Sesongutviding gjennom korpsaktivitetar og liknade i skuldarsesongen. Middagen på Vik Pensjonat var svært bra! Dei er med i Hardangermenyen (

52 3. Føredrag Destinasjon Eidfjord AS v/ Marit Stadheim Boor I 2005 avslutta Eidfjord ei forstudie for eit Reisemålutvikingsprosjekt, men utan å gå vidare ti neste steg. Forstudia inneheld likevel mange gode idéar som det blei jobba vidare med i ettertid. Turistinformasjonen/turistkontoret blir drive som innfriing av vertskapsrolla. Drifta kostar kring kr per år og er avhengig av tilskot. Destinasjon Eidfjord hjelper verksemder på veg med marknadsføring, hjelper til i oppstartfasen av nye arrangement,spesielt i skuldersesongen Destinasjon Eidfjord har ikkje medlemer, men verksemdene betalar for marknadsføringspakkar, t.d. Basispakke 2700 kr + moms som inkluderer marknadsføring på vevsida, brosjyre, turistkontor, nyheitsbrev, deltaking på 4 5 nettverksmøte, hjelp med marknadsføring, etc.; tilleggspakke 4500 (inkl. basispakke + cruisemanual etc.); tilleggspakke turoperatørar etc., inntekt frå pakkane: ca kr (akkurat nok til å produsere den årlege Eidfjordguiden). Destinasjon Eidfjord jobbar mykje for verksemdene. Nyheitsbrev om arranement, aktivitetar etc. Reisemål Hardangerfjord: Marknadsføringsselskap. Finansierer seg ikkje gjennom medlemer, men gjennom kommunale tilskot og sal av annonsar i Hardangerguiden. Prosjektstillingar for arrangement, tek fleire år før det er oppe og går, t.d. 3 år Vøringfossrace. Det er eit poeng at dei fleste arrangement ligg utanfor hovudsesongen. Cruise: Kommunen fakturerer reederiene; Destinasjon Eidfjord fakturerer kommunen for kr per skip > stor del av inntekta Bemanning cruisekai ved hjelp av teknisk etat på kommunen Medlemskapet i Cruise Norway er dyrt, men det går ikkje utan. Avgiftene vedrørande hamna står i cruisemanualen I 2008 blei det gjennomført ei undersøking om verdiskaping av cruisetrafikken. I gjennomsnitt legg kvar person igjen 310 kr i Eidfjord (120 kr servering/handel, 100 kr lokale turar, lotseavgift. Flåm har 600 kr per criseturist. Det finst mange døme på at cruiseturistar kjem att på bilferie. Det er viktig å ikkje har eit brot i markadsføringa. Elles konsekvensar (merkast 3 år seinare). 4. Sima Kraftverk og Hardangervidda Natursenter v/ Marit Stadheim Boor Interessant kombinasjon med kraftverket og Kjeåsen God film som ikkje berre fortalde om kraft, men også om menneska og bygda. Ein treng ikkje så veldig mykje tilrettelegging for omvising i kraftverk. Prøve på eit opplegg i Hove kraftverk?

53 5. Flåm oppleving ved Jorunn Heggdal, sakte.no (matsatsinga) ved Ivar Bjarne Undredal. Tema: Bygdevertkurs, og aktivitetar i Flåm/Aurland Flåm utvikling: Leiligheiter, matservering (i 2011: café), kurs, turar med turistar Smak sakte vidareføring av ANKA. Alle aktørane har laga presentasjonsmateriell etter same mal. Går saman i Smak sakte festival i okober kvart år. Fokus på det ekte og handlaga, kontakt med besøkande, lokale produkt. Vertskapskurset:Kunnskap, vertskapsrolle, formidling (interpretasjon), i Flåm 3 år med kurs = 50 deltakarar frå alle miljø; vertskapskurset kan også fungere som opplæring for sesongarbeidar som er utanlandske, spesielle kurs for ulike målgruppe. Aktuelt med bygdevertkurs i verdsarvområdet felles for kommunane Aurland, Voss og Vik (repr ved Fresvik bygdelag). (Ref anm. Etter samtale med Marianne Bøthun: Bygdevertkurset på 8 kursdagar vinteren 10/11. Kurset vil vere ope for alle i desse kommunane. 2 av kursdagane blir lagde til Fresvik truleg med tema stølar og stølsliv og geologi. Bør vere svært aktuelt for aktørar i reiselivet i Vik kommune. Kan vurderast som del 1 av eit opplegg som kan vidareførast i Vik kommune år 2 og Flåm Camping og vandrarheim Vertskapet Gjertrud og Erling Håland + Marte og John Håland, er kåra til beste Vanrdarheim i Noreg i 2010 noko som tydeleg ikkje var ufortent. John Håland synte oss rundt. Anleggget var imponerande i utforming og servicenivå med gjennomtenkte løysingar som gjorde at området opna seg opp etter kvart som ein liten landsby. 2 generasjonar 4 vaksne hadde ei grei inntekt av verksemda. Det dei såg som største utfordring var fritid og tid til familieliv. Bygg og uteområde var fornya og utbygd i fleire byggesteg. Kombinasjonen vandreheim og camping verka å vere svært vellukka.det var stor trafikk og tilstrøyming av gjester då vi var der. Viktige inntrykk etter studieturen (Brainstorming på parkeringsplassen til Flåm Camping): Eidfjord har lukkast med å utnytte det å vere kraftkommune Det tek tid å utvikle konsept/verksemder (Flåm utvikling, Flåm Camping) Kontrastar i Flåm Heilårsdrift bør ikkje alltid vere målet (sjå Flåm Camping) Samarbeid er viktig (sjå Eidfjord) Det kan også lett bli for mange selskap/organisasjonar Kommunane Eidfjord og Aurland er komme ganske langt. Vi kan lære mykje frå dei og andre kommunar. Det som er rett for Eidfjord eller Flåm treng ikkje vere rett for Vik. Vi må finne den rette vegen for Vik! Samarbeid oppstår enklare ved konkrete prosjekt (t.d. Fridtjovspel) Det er mange moglegheiter i Vik, men dette må jobbast med systematisk! Vi må få næringa med på laget. Reiselivet er ikkje berre hotell/camping Kvalitet er viktig! Referat: Karen Weichert/Eli Grete Høyvik

54 Vedlegg 2 Reiselivsnæringa i Vik kommune Oversikt over kommunikasjonar/infrastruktur, attraksjonar, serveringsstader, overnattingskapasitet og gjestedøgn Informasjonen er henta frå ulike kjelder. Den generelle informasjonen om bygdene kjem frå enten bygdalaga eller er henta frå brosjyrar / vevsider om bygdene. Opplysingane om reiselivsverksemdene er henta frå oppgåvesvara til Asbjørn Hønsi, Liv Hatleli, Ottar Wiik og Marianne Bøthun i samband med eit kurs i reisemålsutvikling i 2008/2009, i tillegg til intervju med verksemdene på telefonen og eksisterande statistikk frå Reisemål Vik i Sogn, Bergen Turlag, Fjord1 og Statens Vegvesen. Arnafjord og strendene Arnafjorden ligg i Vik kommune om lag 20 km vestover frå Vik sentrum og er ein av Sognefjorden sine mange sidearmar. Fjella kring fjorden er ein naturleg innfallsport til det kjende og tradisjonsrike fjellområdet Stølsheimen. Busetnaden i Arnafjord er spreidd utover fleire mindre bygder og dei fleste driv med jordbruk. Det er om lag 70 husstandar. I Arnafjorden er det 3 grender: Nese, Indrefjorden (med Halsete og Åse) og Framfjorden (med Dale og Lee). Arnafjord har vegsamband til Vik. Arnafjord er eit populært reisemål for dagsturar eller lengre ferieopphald, med eit stort potentiale for naturopplevingar på sjøen eller i fjellet. Strendene er samleuttrykket for busetnaden utan vegsamband frå Nese utover mot den vestlege kommunegrensa ved fjorden. Det er i dag fastbuande i Sylvarnes, Vollevik, Finnabotn, Finden, Geithus, Notaberget og Otterskred. Kart 1: Strendene

55 Attraksjonar Fjordane, fossane, naturen Kulturlandskapet langs fjorden Stølsheimen landskapsvernområdet Badeplassar på Rundøyri i Framfjorden, i Indrefjorden og ved kaia på Nese. Skredstova, på Nese eit minnesmerke for Storskreda 1811 med piknikkplass. Utsiktspunktet på Lee der ein kan køyre bil nesten heilt fram Gamle Talkmølla i Framfjorden (under utvikling) Infrastruktur / kommunikasjon Katamaranen Sylvarnes går i rute mellom Vik og Ortnevik 4 dagar i veka med anløp Otterskred, Geithus, Finden, Finnabotn, Vollevik, Sylvarnes og Vetlesand, kan ta med seg biler (førehandstinging) I sommarsesongen er det daglege RIB-turar frå Vik til Finden eller Finnabotnen og tilbake. Private båtar som trafikkerer langs strendene Merka tursti frå Ortnevik til Sylvarnes. Fylkesveg 92 mellom Arnafjord og Vik med rutegåande buss 3 dagar i veka i tillegg til skuleruta, ca km til Vik sentrum Stikkvegar til Dale/Lee og Halsete/Åse Atløy legg til kai på Nese ein gong i året (utstillingar og sal av mat). Mange turstiar i Arnafjord. Frå Nese går Gamlevegen til Tenne. Frå Tenne går det også tydeleg stiar/traktorveg til Englekoren og Haldorslifossen. Det er fleire stiar opp til fjellet og Stølsheimen landskapsvernområdet. Frå Tenne går ein merka sti opp til DNT-hytta Vatnane. Frå Halsete og Dale går det stølsvegar opp. Frå Framfjorden går det traktorveg opp til Bungane, ein fråflytta høgdegard. Det er kai på Nese, i Indrefjorden og i Framfjorden ved Talkmølla og den kommunale kaien før ein kjem til Valsvik. Reiselivsverksemder Verksemd Stad Produkt Sengar Gjestedøgn 2009 Finden Gard Finnafjorden 14 rom, 4-5 bygningar Servering, Møte- og festlokale Findebotten gjestehus Finnafjorden Gjestehus med 9 dobbelrom Hytte/rom (felles bad) Servering, Møte- og festlokale 32 ingen informasjon Otterskred fjordhytter Arnafjorden 2 hytter, 1 hus med 2 leiligh Skulehuset på Sylvarnes Bergen Turlag Sylvarnes / Stølsheimen Sylvarnes Sylvarnes, 12 sengar 12? DNT-hytter Åsedalen,26 senger Selhamar, 45 senger Vatnane, 6 senger Arnafjord hytter Nese 8 hytter/feriehus (ca.) Fam. Nese Nese/Tenne 4 hytter, campingplass 14??

56 Verksemd Stad Produkt Sengar Gjestedøgn 2009 Café Nese landhandel (sommarope) Nese Retro-café Pubkveldar Arnafjord ungdomslag Nese Møte og festlokale i ungdomshuset Smalahovefest Overnatting for ungdomsgrupper på flatseng Ivar Halset Indrefjorden 1 hytte 6 56 (ca.) Fjordaferie Framfjorden 2 feriehus, 10 pers + 13 pers 23? Fjorden Nærbutikk Framfjorden Daglegvarer, Kaffikrok, Pubkveldar - - Vik totalt 262? Kommunesenteret med omlag 2/3 av busetnaden I kommunen. Trafikk til/frå dei andre bygdene går i stor grad via Vik eller over Vangsnes. Attraksjonar Vikafjellet med særmerkt geologi og botanikk. Vikja og laksefiske. Tilrettelagt for røslehemma. Hopperstad Stavkyrkje Hove steinkyrkje. Strandsitjarstaden Vikøyri. Sognefjorden og Vikafjellet. Natur og kulturlandskap. Vik Skisenter med komplett vinteranlegg og asfaltert rulleskiløype for sommarbruk. Storesvingen (Utsiktspunkt ved RV 13) Gamalostfestivalen Kristianhus Båt- og motormuseum Moahaugane, gravhaugar frå Romartida Borgstova Vikøyri, strandsitjarstad Idrettspark Infrastruktur / kommunikasjon Ekspressbåten Bergen Sogn har anløp Vik Rv13 over Vikafjellet og til Vangsnes går gjennom Vik, bussruter mot nord og sør Sylvarnes Vik Ortnevik 3 dagar i veka Daglege RIB turar til Finnabotn (mai sept.) Reiselivsverksemder Verksemd Stad / evtlt. avstand frå sentrum Vikja Trafo Kjøt Vik sentrum Økologisk slakteri med utsal Servering & catering Hopstock Hotell & Motell Vik sentrum Produkt Sengar Gjestedøgn hotellrom, 6 motellrom Servering, Catering

57 Verksemd Stad / evtlt. avstand frå sentrum Vikja Trafo Kjøt Vik sentrum Økologisk slakteri med utsal Servering & catering Produkt Sengar Gjestedøgn 2009 Møte-/selskapslokale, Pub Fjordcruise / RIB-turar Borgstova Dampen Pub Vik sentrum Servering, Catering Møte-/selskapslokale, Pub Hos Naboen Vik sentrum Servering, Catering Møte-/selskapslokale Ostebaren / Tine Meieri Vik sentrum Vik Camping Vik sentrum Camping 8 hytter Servering, Catering Møte-/selskapslokale JJ Design Vik sentrum Julehus, suvenirar, galleri Fiskeutstyr, sal av fiskekort 1 appartment Fjordsylv Vik sentrum Gullsmed, suvenirar - - Vik kommune Vik sentrum Tenderkai, småbåthamn - - Fortidsminneforeningen Hopperstad Hove 1,5-2 km Tistel Camping & Feriehytter Vik Skisenter Ligtvor gardsferie Storesvingen Kafe (sommarope) Tistel 5 km Kolsete 7 km Ligtvorane 3 km Storesvingen 6 km Hoperstad stavkyrkje, Hove steinkyrke (museumsdrift, omvising) 8 hytter camping Skianlegg, løyper Skistove med overnatting Ski-arrangement Aktivitetar (skiskyting, fjellturar, etc.) Møte- og selskapslokale DNT / Vik Turlag Målsete Målsethytta (ubetjent) Organiserte turar 6 ingen informasjon feriehus Servering - - Reisemål Vik i Sogn Vik sentrum Vik Turistinformasjon Sal av turar / billettar Guiding, Suvenirar, Bøker, kart Vangsnes Totalt Vangsnes er eit blømande lokalsamfunn med omlag 400 innbyggjarar der hagebruket er det mest iaugefallande, og då mest produksjon av bringebær. Fritjovstatua og parken er Vik kommune sin 1000 årsstad. På Vangsnes kan ein gå turar i skogen/fjellet etter skogsvegar eller stiar. Startpunkt for turar er kyrkja eller skulen/tråna. Frå Tveit camping kan ein gå fjelltur til Kongsvatnet. På Vangsnes finn

58 ein og ferjekai med avgangar til Hella / Dragsvik som utgangspunkt for rundturar. Attraksjonar Fridtjovsparken med Fridtjovstatuen Fridtjovspelet Infrastruktur / kommunikasjon Ligg ved Rv 13, ca. 10 km frå Vik sentrum, 8 km frå Feios Ferjekai med samband til Hella og Dragsvik Småbåthamn Reiselivsverksemder Verksemd Stad Produkt Sengar Gjestedøgn 2009 Djuvik camping Djuvik 22 hytter, Camping 88 ca Tveit Camping Tveit 6 hytter Fjellheim Camping Vangsnes 11 hytter Båtutleige Solvang Camping, Hytter & Motell Sognefjord gjestehotell Havgula Vangsnes Småbåthamn Vangsnes Vangsnes Vangsnes Ferjekai 2 hytter, 5 motellrom, 5 leiligheiter Badebasseng (også for ikkjegjestar) 10 rom Restaurant Butikk ingen informasjon 20 ingen informasjon Kiosk, gatekjøkken - - Vangsnes Småbåthamn - - Totalt Feios Feios er ei liti bygd ved Sognefjorden med om lag 240 innbyggjarar (god aldersspreiing). Her er oppvekstsenter (grunnskule med bibliotek og barnehage), butikk, kyrkje, ungdomshus, bedehus, ulik gardsdrift (bær, frukt, husdyrhald skogsdrift) og isfabrikk. Rundt bygdi er det tilrettelagt ei kulturminneløype som går gjennom begge dalføra i Feios. Feios byr på opplevingar frå fjord til fjell heile året. Årlege arrangement er motbakkeløp frå Lunde til Vidasete, samt mange og varierte merka turløyper i skog og på fjellet. Ein kan oppleva symjefestival, torgdag, jonsokfeiring og ein har gode fiskeplassar ved djupvasskai, 2 km frå butikk og ved kai i elveosen. Det er ledige tomter i kommunalt byggefelt og nyleg utlagt hyttefelt ved fjorden. Lysløype i Aafedt om vinteren, og godt terreng for langrennsturar opp mot fjella frå dalsidene.

59 Attraksjonar Sognefjord Swim Festival (ann kvart år) Vidasete Opp (årleg) Kulturløype Fjellområdet og turterreng Infrastruktur / kommunikasjon Feios ligg ved Rv 602, 8 km frå Vangsnes, 20 km frå kommunesenteret og 17 km frå Fresvik. Kai Turstiar til fjells Reiselivsverksemder Verksemd Stad Produkt Sengar Gjestedøgn 2009 Alm Gard Hedland Produksjon av is og anna lokal mat Omvising Overnatting på skulehuset 6 senger Utleige av Kårahuset (småbruk),6 senger Gardsbesøk 12 ca. 500 Feiosbui Osen Nærbutikk - -? Utleige av feriehus (Interchalet)?? (ca. 80 dagar i kvart hus til familier) Totalt Fresvik Fresvik er ein idyllisk bygd med ca 250 innbyggjarar. Det er ei jordbruksbygd med bær og fruktdyrking. Av industri finst det Fresvik Produkt som produserer kjøle og fryserom. Fresvik er del av UNESCO området Nærøyfjorden og er dessutan kjent for Fresvikbreen (1660m.o.h.) og vakre fjellområde. Fresvik er rik på kulturminne, frodig furuskog og fantastisk turterreng sommar og vinter. Modig idrettslag leiger ut hytte i Jordalen og Skar på Fresvikåsen. Det finst ein offentleg badeplass tilrettelagt for store og små og ei idrettsanlegg med sandvolleyballbane, skateboardrampe og flott klubbhus midt i bygda. Ved skulen er det ballbinge. Det finst kajakkar tilutleige. Kvar august er det minneløp for løparkongen Mensen Ernst. I juli er det Fresn rockefestival som er det viktigaste arrangementet i Fresvik. Det er hus/hyttetomter for sal sentralt i bygda. Attraksjonar Nærøyfjorden Verdsarvområde. Fresvikbreen Område for plukking av blåbær og tyttebær kytebane med elektronisk visning; jakt og fiske Kulturminne, m.a. stølar og stølsvegar, fangstanlegg for villrein i høgfjellet Badeplass Otterhjell gardsmuseum. Kulturstova i Breili. Fresn rock festival Mensen Ernst Minneløp

60 Infrastruktur / kommunikasjon Fresvik ligg ved Rv 602, 37 km frå kommunesenteret og 17 km frå Feios. Det går (blind)veg til Simlenes ved Aurlandsfjorden. Reiselivsverksemder Verksemd Stad Produkt Sengar Gjestedøg n 2009 Frøys Hus Hatleli Økologisk gardshotell, lokal mat, oppleving Hege Strømme og Dee Cunningham Modig IL Fresvik Kafe Kven? Fresvik og Stigen Skard, Jordalen ved kaia i same bygg som nærbutikken Overnatting, Laftehuset 4 sengar, Lordahuset 13 senger, velvære (badestamp, massasjebad, badstue, massasje) opplevingar, guida turar Mat Hytte på Skard, hytte Jashaugbu i Jordalen, 6 senger (i lag med DNT). mest sommardrift, møtelokale, catering? Utleige av feriehus gjennom byråar som Interchalet og Novasol Totalt blir levert seinare? - -

61 Bergen turlag sine hytter i Stølsheimen Bergen turlag driv tre overnattingshytter i den delen av Stølsheimen som ligg i Vik kommune: Selhamar, Åsedalen og Vatnane. Dei er ubetjente, men ein kan kjøpe proviant i hyttene. Selhamar ligg berre ein gangavstand på ein halve time frå parkeringsplassen på Bjergane ved Kvilesteinsvatnet. Ditt kjem ein ved å køyre anleggsvegen frå Vikafjellsvegen som byrja ved Skjelingen. Åsedalen ligg lengre inne i Stølsheimen, om lag 9 km (luftlinje) frå Arnafjorden eller parkeringsplassen på Bjergane. Hytta står ved Halsetvatnet. Åsedalen og Halsetdalen er det tradisjonelle stølsområdet til gardane på Halsete og Åse i Arnafjorden. Tre gardar har framleis kyr på sommarbeite der. Vatnane ligg ved Vatnavatni, rett ovanfor Arnafjorden. Ein kan komme ditt via stølsvegen frå Tenne etter 1,5 til 3 timers gange. Overnattingsbesøket i hyttene varierer ein del frå år til år (sjå tabell). Året 2009 var generelt mindre bra enn 2008, men i Selhamar og Vatnane betre enn I Åsedalen var besøket i 2009 det lågaste på tre år. Sett over året er det flest overnattingar i juli/august besøket er på det lågaste november til februar. Men totalt sett er det ingen månad utan hytteovernatting i Vik sin del av Stølsheimen. I mars/april går talet overnattingar opp pga. påske for å så gå ned igjen. Dette er mindre utprega på Vatnane. Tal overnatting generelt ser ut til å vere sterk avhengig av kor lett ei hytte er tilgjengeleg. Selhamar, som ligg veldig nær vegnettet, har klart størst besøk. Tal overnattingar på turlagshyttene Selhamar, Vantane og Åsedalen, Kjelde: Bergen Turlag Det er også noko dagsbesøk i hyttene, dvs. folk som ikkje overnattar men brukar hyttene på dagtid til å opphalde seg der eller lage mat. Også her er det nærleiken til nærmaste veg/parkeringsplass som fører til mest besøk.