Gjev eg hadde Tufte-ungen heruppe i soli; dei slit med krimen der nede i Nivlheim, influensaen breder sig og blir mer ondartet skriv bladi.

Transkript

1 Hulda Garborgs fire veker i Vågå 1929, 23. januar-26. februar Lunde i Vågå Lett å koma til Vågå no, 7 timar med tog og 1 ¼ time i varm rutebil frå Otta. I Vågå møtte Bjørn Wentzel og Tor Sandbu med hest frå Lunde og me hadde ein sledetur i måneskin som minnte om gamle dagar fyrr bilen tok romantikken frå bygdene. I Lunde-garden som Tor og Synnøve Sandbu no hev havt i 22 år ligg høgt oppe i lia med herlegt utsyn yvi fjell og dal. Frå glase mitt her ser eg Vågåkyrkja lengst til venstre nede i den skoddeheimen som heiter Vågåmo, og like nedanfor hagen her ser eg inn i Håkåstadtunet. Det er ikkje lenger dit ned enn ein kan rope dit, men likevel er soli burte ei viku um vinteren der nede, med Lunde hev ho året rundt. Ja, dei som vil ha sol kan reise hit i Vågålidann det er anna slag enn Paris og Rom i vintertidi - Kitty Wentzel hev leigd ei liti stove, tvo små rom på Svare, ein 20 m. lenger oppi lia. Eg var der i går og skynar at ho trivs der. Utsyne mot alle fjellheimar inn i sjølve Jotunheimen erherlegt, og stova av godt tømmer, varm og ven. Og Kitty og Bjørn hev laga seg ein liten stilfull kunstnarheim der og steller seg sjølv med humør og [ ] hyggje. Det einaste som var utor stilen var skrivemaskina. Den slæst dei um, for båe skal dei no skrive til bladi kan hende ogso anna - Frå Vågåmo til Svare stig veigen heile tidi, og heruppe er ei varmesone, so her alltid er fleire grader skilnad frå nedi dalen. Frå 4-10 grader, segjer dei. Ei forunderleg ljos og fager verd. Eg skynar no, at Kitty alltid kjem attende, denne gongen hev ho leigd hus for eit år til ei byrjing Gamlekona på Håkåstad er nett død, ho var 90 år. Sonen som no hev garden er kring 40. Ettersom Kitty segjer er han den einaste bonden herikring som ho bryr seg lite um å møte. Dei skal vera annleis enn andre folke der nede, svært sjølvbyrge og lite umgjengelege, og difor lite folkekjære Gjev eg hadde Tufte-ungen heruppe i soli; dei slit med krimen der nede i Nivlheim, influensaen breder sig og blir mer ondartet skriv bladi. Men trass i sol og all herlegdom skal her vera mykje tuberkulose den gamle soga. Lunde Herleg sol inn i romet, sit og bakar krimen ut av kroppen framfyre det store glase. Tek so smått til å bli menneskje. Det store huse eg bur i her er bygd for 50 år sidan av tvo gamle hus, og tømmere er stort og vakkert og hardt som malm. Men ut mot dalen hev det fengje tri store, fæle glas, og store rutor, og inne er alt som åri. Peis berre i kjøken, og heller ikkje den vert bruka; der er stor god kokomn attmed. Plyschmøblar, bladplanter, o.s.v. I den vesle matstova attmed det store og rett huglege kjøke, er innbu frå ein handverkskule her i dalen, og, diverre, den stova er minst ven etter min smak. Sofaen og stolane med noko småstila utskjering og keidsam og ulagleg form. Umakeleg og turt. Og alt i huset er måla yvi med tjukk, daud, myrkebrun måling.

2 For å koma inn på det store, gode solromet mitt, som er framifrå til mitt bruk god seng, stort bord, og stor vedkasse, men fæl soffa må eg gå gjennom den store dansesalen, som aldri hev vorte ferduglaga og nu er full av korn, ull, o.a. Denne salen tek 2/3 av huslengdi, og der fær ungdomen ein hende gong halda dans. (Plankebenkar på trebukkar rundt alle vegger er alt som finst av innbu, og under take heng tri pærur med pyntetallik yvi. Veggine er hogg i hogg og hakk i hakk etter øksi, skulle vel ha vore tapesera liksom rome mitt Men gildt folk er her, og det er til sist hovudsaki. (Einging må ein slute å ta seg sorg yvi husøydeleggingi; den er like fæl yvialt. Og ei vending i smaken merkar ein mest hjå alle, som vel er. Men halv hundrad år må vel minst gå fyrr ein fær sjå større til denne hugvendingi i husi jamt yvi Kitty og Bjørn på innstig her ei stund i dag Kvar dag må eg gå her å undrast på at ikkje eingong handverkskulane kan halda betre uppe tradisjonen etter meistrar som Skjaak-Ola og Klukksta n. Det er liksom kunsti fylgjer alt anna som er mindre vorte i bygdelive. Det er margarintid der og - ) Soli er varm som ein vårdag herinne millom Eg kjenner koss dei raude blodcellene tek til å yngle i ein gamall skrott Kitty og eg sloss litt om vinteren og vinterskodda i Paris i går. Ho vil minnast berre sol og Deilige østers derifrå; men eg minnest sur skodde og solløyse.og dertil mykje skidt og vond mat. Difor gløymer eg ikkje den våren eg var der og såg magnoliaen bløme og kveldane i theatre francais eller luksus-lunchane med Thams Paris hev alt, men ikkje for fatigfolk, dei frys og bur sollaust og fælt ikkje å nemna maten dei må eta Men nest etter Paris elskar Kitty Vågå, og ho må vedgå at slik sol som i Vågåliom ein vinterdag finnst ikkje i verda Her er to russiske gutar på garden, den eine er 13, den andre 11 år. Anton B. Nielsen (Elias Kræmmer) betaler for den eine og Mrs. Ramsden for den andre. Far deira heiter Semikoff og er trikkeførar i Oslo. Dei hev gløymt morsmålet sitt no, er vågå-veringar i alt og plent som bån i huset her. For 60 kr månaden fær dei klæde og elles alt dei treng. Gjeng på skule i Vågåmo, og ser sjeldan mor si. Til jol sender ho dei confekt, og eingong hev ho vore her. No i joli vilde ho havt dei til byen, men gutane ville ikkje derinn. Her bur dei på ein kongsgard å kalle med rom og mat og friluftsliv med tri jamnaldringar på garden; der inne er eit trongt rom der menneskje ofte er samanstuva Lunde Snødrev i dag, men berre 5 gr. kalde. Brev frå Miss Borghild Dahl, lærar ved Augustana College, Sioux-Fålls um ho kan få setja um nokre av bøkene mine til engelsk. Ho kjem Ho kjenner Hiawatha-umsetjingi og meiner ho kan få bokreidar. Me fær no sjå Brev frå Frøydis Haavardsholm med innbjoding til ny upplesingskveld i atelieret hennar. Hans-Henrik vil halde fram med eposet sitt. Ho skriv so varmt og hyggjeleg um arbeide mitt at eg må blygjast eg som so lite og ingenting hev gjort.

3 Eg sit her i angst for folki mine. Influenzaen rasar i Oslo, og Tuften som reiser med toget kvar dag. 8 dødsfall fyrre veka No drog dei med sendingi til Håkåstad. Den vert send dagen fyrr her frå næraste grannom. Og det var plent som pi åsa, ein fin dall med feit rjomegraut og ei korg med terto baka av skir rjome og nykjinna smør. Dallen var av eik og skore av han Per Hougen, som skal vera den glupaste her no. Det er fyrste gongen eg ser grautdall av eik og berre brun. Men ven var han med storstila skurd I morgo skal då Håkåstad-gamla koma åt jordi sikkert med stort fylgje. Son hennar som driv garden eig no også Hindsæter hotel i Jotunheimen og endå eit visst. Det drøymde han nok ikkje um Håkåstadgubben som sat på riksforsamlingi på Eidsvold. Han Tor Sandbu, mannen her på garden er ætta frå Taulstad, og der var so mange søner eingong at at no hev han trimenningar mest på kvar gard i bygden. I kveld kom ein Formo frå Litlehammer som og er trimenningar, og båe er skyld den gamle som skal i jordi i morgo) Hjå Ivar Kleiven les eg at Hallvard frå Såsta var lendermann og saman med Ivar gjæsling låg med 1200 mann og 18 skip i Mjøsa budde på å ta imot kong Sverre som berre hadde 200 mann og våga seg ikkje til åtak då. Men han kom att Kl 11 skulde likferdfolke møtast på Håkåstad. No er klokka snart 1, men enno held dei på å kjem. Han Paal stend framfyre døri i hovudbygningen og tek imot, det lyser i kvite skjortebryste hans. ( Godseigar Formo som kom hit i gårkveld og er med, var i smoking i dag) Usegjeleg langsamt glid svartklædde folk i småflokkar millom husi. Tvo gonger skal dei ha kaffi minst fyrr dei fær åt kyrkjun. - No, kl 3 køyrer den lange ferdi ut av tune. Eg talde til 30 hestar, men fleire kjem til nedetter veigen. Det er so vakkert at hjarte mjuknar i ein. Kvifor skal ikkje bryllaup og gravøl vera høgtidsame festar som alle kan frygdast ved endå dei som ikkje er med Det er skoddegrått i dag, men for litt sidan glytte soli fram rett på Håkåstad, sa liksom det siste farvel med den gamle og gøymde seg att - ) Lunde Gravøle på H vara to-tre dagar. Folki mine, Grafferfolki og mange andre av ætti var til middag andre. Var det moro i går? Kom eg til å spyrja Tor morgonen etter. Å ja, sa n; det var ikkje akkurat noko sørgjelag då veit du det var no gamalt folk som for Nei, so er det. Det er vel sjeldan syrgjeleg når gamalt folk fær, naturleg nok. Me fær vel helst for seint som oftast. Eg vonar inderleg at eg ikkje må liva til mine vert glade når eg fær. Men enno trur eg at dei vil ha meg ei tid slik eg er Tuften skriv i går han ynskjer han kunde koma å hente meg. Den salen med kønn og ull utyver golve ville eg gjerne sjå det er velstand av beste slag Eg skriv og bed han koma. So skal me ta ein tur til Einbu på Lesja her er slik vedunderleg stjernehimmel.

4 Laurdagskvelden hadde Tor og Synnøve bede heile Klones-skulen hit, elevar og lærarar, 60 i alt. I det festlege store kjøkene var duka to langbord, og i den største stova nede dansa dei berre springleik og gamaldagse rund-dansar. Folkeviseleik våga dei seg ikkje på sa dei. Men på skulen driv dei berre med den og turdansane. Mykje staut ungdom og fleire gode spelemennar. Hans Graffer og kona og to små sønir kom til middag den dagen frå Håkåstadgravøle; dei hev no 5 born, og den vene unge kona såg ikkje sterk ut. Ho hev havt eit bån kvart år etter eg var på Graffer, og eg ser her, at kjeringane på storgardane arbeider frå morgon til kveld med allslag syslor og mykje tungt. Synnøve her skurar, vaskar klæde, ystar o.s.v. vel so mykje som tenestgjentene. Men maten lagar gamle Kari. Hans Graffer vart med på dansen laurdagskvelden og spela fele lange stunder. Ein stor og staut og tyleg døl I går var Tor, Synnøve og eg hjå fru Wentzel. Jørgen var komen ned frå Lom, for det var årmålsdagen til Bjørn. Det vart song og trekkspel og mykje hugnad i den festlege vesle stova. Men Jørgen slit visst fælt, stakar. Han hev ikkje ei tonn i munnen snart og fer i det heile ikkje stunder og råd til å vyrdsle kropp og helse. Godt gjort at han greider å halda den vesle garden i år vart det uår på alt deruppe og då er det ikkje greit. Men han var glad for dei 4 båni sine og hadde alt mykje hjelp av dei tvo største På lande er barn en rigdom sa n. Det hev han no røynt, og ikkje berre lese seg til Lunde I går eftan. Ein liten tur nedi Gale, der Maria Hauge, Borgen og Johannes Müller hev budd so mykje. Maria Hauge kom dit fyrste gongen for 30 år sidan, og var der siste gongen i fjor sumar. Mange vakre bilæte hev ho måla i dei store stovene der Det er visst snaut andre stader enn på Sandbu og der ein finn slike veldige rom og so gamalt gjerd på husi inne og ute her i Vågå då. Her på Lunde & Håkåstad er alt frå ei seinare tid tapetserte stovur med plyschmøblar og store spegilar (Gale ligg på ein liten flate uppi lidi midt millom her og Vågåmo. Mari, som styrer der no med ei vaksi dotter er på morsida frå Bjørnstad, og elles skyld på mest alle storgardar her. Verdig og snild, tok ho imot Synnøve og meg, og me vart vel fagna og fekk sjå båe husi. Der var minst ti gamle skåp, eit stort etter Seterdølen, og eit endå større etter ein ukjend kunstnar, vonleg ein av ætti hennar Mari, som var namngjetin i si tid. Far hennar hadde lagt under seg so mange gardar at han må gå frå Bjørnstad. Ein av dei som kaupte var den Formo me hadde som gjest her til Håkåstad-gravøle. Han selde husi til Maihaugen, jordi til ein bonde og sit no med skogen. Likeeins skal han ha gjort det med fleire gardar uppi her. Men so gjorde bygdestyre det vedtake at ingen fekk selja garden frå skogen Dette fortalde gamle Kari meg i dag. Mari Gale var so sorgfull over Bjørnstad-tragedia at ho hev ikkje orka gå inn å sjå husi på Maihaugen. Morsætti hennar hadde havt den garden i 300 år. Då husi var oppsett att på Maihaugen ville dei ha henne derned til å hjelpe å få alt i gamall skikk inne, men det vilde ho slett ikkje. Ikkje hadde ho kunna hell, sa ho, for mykje av det gamle var burte, og det nye visste ho ikkje å plassere.)

5 På Gale er tune smalt som so ofte her i den bratte lidi. Flaten garden er bygt på var trong nok endå åt alle husi. Det er som på Svare o. a. s. mest berre ein veg millom hus. Stor skilnad frå dei vide, slette Øysterdals-tuni. Men so lite sans som dei hev for å ha gode soverum ofte på storgardane. Mari og dotter hennar låg i ein liten sollaus kleve, der tvo små sengjer og ein sepperator var einaste husbunaden. Det minner meg um at ogso Ingrid og Esten Vangen hadde sepperatorn inni koven, der dei låg og der eg no ligg. Her på garden hev dei elles eit godt solrom attmed kjøkenet til å sova i. Og det store, huglege og alltid varme kjøkene er mat- og daglegstove. Fjose her er velstelt og morosamt å sjå. 24 kjyr, men berre 13 som mjølkar no, og 8 digre gjelduksar på gjøsti. I grisehuse 2 veldige feite purker med kvar sine 12 ljosraude fine ungar som ligg i haug og vermer seg eller heng i mori å syg. Elektrisk omn gjev rein drivhusvarme og dei lukkelege møderne fær éta alt dei orkar få i seg. Det er betre å la dei små få maten gjennom mori der og - Det er morosamt å lesa kva Jakob Aall skriv um Ole Håkåstad. Naar jeg hørte en Ole Haagenstad tale, fremsat i det gamle nordiske tungemaal beriget med Sprogvendinger og Sprogbøiinger som nu ikke lenger findes i vort Sprogs Grammatikk, og, fuld av sunde klare Begreber og overbevisende Grunde, foredragme med langsom Forsigtighed, da flyttede jeg mig i Tankerne hen paa de gamles Tingvold, og hørte den lovforstandige og ordsnilde Njaals Tale, der saa ofte veiledede Altinget i dets Beslutninger, sine Frænder og Naboer i deres Stridigheder over Lov og Ret O. H. tala då bygdemåle på Tinget - (Jærens privatbank vil kaupe Garborghuset og gje til Rogalands ungdomslag. Fint gjort, men det er og bank som greier seg. Dei hev etla ut 5 % og samrøystes vedteke å kaupe Garborghuset.) Til hovudvøling og utviding av orgele i Time kyrkje vert no samla pengar. Dit må me og freiste sende noko sjølvsagt. Fekk bønebrev i går I går heldt Londin, han som Tor kaupte garden her av for 20 år sidan foredrag um Amerika nedi Mo om. Synnøve og Tor reiste ned og hadde Lunde med seg til nattmat her saman med Anders Råstad, næraste grannen til Råstadgardane. Då gamle Kari kom med kaffi til meg i dag fekk eg høyre um Londin, som kom kl 12 inatt og då var Londin full, ser du. Folki våre hadde da venta tvo timar med maten, stakar - dei som skulle upp att 6 i dag tidleg. Men Londin hadde halde eit interessant foredrag sa Tor i dag. Og mykje var no likso bra herheime som i Amerika, men stat og kommune la for store børder på folke og hindra det private initiativ Ak ja Soli er no framme 9 ½ 10 kvar dag. (Eg skynar no at Kleiven hev rett når han segjer at storættine heruppe er so innfløkte i kvarandre at det er rådlaust å greie rett ut av alt og alle. Mitt inntrykk er at slike som Tor Sandbu og Mari Gale t. d. er meir og mindre i ætt med heile den gamle bondeadelen her. Dei

6 tolv båni til Taulstad-kaftin vart årin som spreidde seg vidt utyvi, og tilsidst heng dei alle i hop med om gamle Ivar Gjæsling kor tunnslitne trådan kann vera.) Olav Aukrust hadde ringt i dag med eg kvilte middag. Skal undrast koss det gjeng med diktarløni? Anders Råstad, grannen vår her kallar seg en av disciplene til Hirsch, då eg tala med han om eit og anna heruppi dalom. Hirsch har gjort mykje til å fremje jordbruke uppi her, sa han. Det skal vera so at fée blir fora mykje betre no. På storgardom kunde dei ha upptil 100 naut; dei digre fjosi skulde vera fulle. Men um vårom stupte ei mengd dyr av svelteforing. Her på Lunde er dyri fine. Dei vert visst overlag godt stelt, og eit slikt fjos er hugnad å sjå. Tor hev gjenge på Sem landbruksskule for 30 år sidan. Vore i fjose og sett på middagstellet i dag. 42 dyr er det på bås i alt, 6 livkalvar, 3 småuksar og ein slaktekalv. Budeigja er ein 20 års gut og underbudeigja ein gut som gjeng og les no. Det var vondt når dyri skal døy, sa budeigja, dei som slaktar gjer seg ikkje så stort tå di Og so er det vel: vanen sløvar. Men vakkert er det å sjå so mange fine, velstelte dyr. Sola kommen opp nede hjå Ivar Kleiven pålag og sig langs med Kleivfjelle til ho vert burte oppi Jotunheimen ein stad. Lunde Brev frå Olav Aukrust. Eg sende han eit kort herifrå og sa meg samd med Alf Larsen i det han sa nyst um diktarløn til Aukrust (Fortalde eg at eg for ei tid sidan på spørsmål frå Nini Anker skreiv at um Arne Garborgs diktarløn vart utetla att, fann eg det naturleg at Aukrust fekk ho.) Eg er den einaste som ikkje frys her, for eg veit å klæ meg. Synnøve gjeng til Mo om og på vitjing i gardom i låge tunne tyskor og gummisokkar eller galoschar. Det er jamgodt med ingenting her. Og så ei tunn kåpe utan genser eller golfjakke under. Det er fint å gå med beksaum og so raggar lenger her. Men det er det ein må ha. Eg hev elles det som er endå betre: nokre gamle Finnmarksskor etter Garborg, halvt reinskind og halvt lær, lette og herlege, og so varme. Heile ullstrømper og uld-laddar utanpå dei att Med det frys eg aldri Inne brukar ogso fruvorne her denne fotbunaden heile dagen, men skal dei ut, um so 20 gs kalde, so klær dei seg som på Carl Johan. Eg vilde ikkje tru det fyrr eg såg det. Dr. Thommessens store tale i finansdebatten fyller bladi. Han sa mykje godt, gav eit godt utsyn yvi den økonomiske stoda vår, men noko positivt kom ikkje ut av det. Det gjekk upp i røyk. Nedskjeringsforslage hans fekk berre ei stemme hans eigen. Bondepartiet kom med eit forslag om redusering av statsfunksjonærane som statsministeren gjorde kabinetspursmål på. Det vart forkasta mot B.partiet og Thommessens stemme. Men er resultate soleis negativt, so synte likevel denne finansdebatten eit ålvor som lovar at det no snart må skje noko. Vonleg vert det arbeid tallvisst mot meir nedrustning. Når ein les om alle mord, rov, yvifall, voldtektsbrot og anna svineri kvar dag i bladi, velsignar ein desse stille bygdir, der alle dører stend upne dag og natt. I døri til den store gangen her på

7 garden, der alt reisety, skind o.a. heng finst ikkje nykil, og frå den gangen er opne dører til alle rom i heile huset (I begravelsen på Håkåstad bar marskallane triarma stakar med brennande ljos istadenfor marskalstavar. Ceremonien var her i heimen. Dei lyste ut liket Dette er soleis enno i bruk her.) Lunde 13.1.[sic]29 onsdag Tuften sundag, hev teke 8 dagar av sumarferia si for å hente meg. Men eg vil ikkje gjerne reise. Her er gr. kvar morgo, men soli vermer og kalden gjer meg ingenting her. Eg søv og eg er kvit hosten. Ja, her er eit paradis på jordi for meg som berre hev det godt og ikkje noko av slit. Mondag hadde eg rjomegrautlag her for Tuften og Wentzels og etterpå og eit kaffilag for alle folka på kjøkene. Lisa, stupika var 25 år, men dette var fyrste jeburslage ho hadde havt. Det vart ein gjild kveld. Mykje morosamare og uendeleg mykje hyggelegare enn ballet eg var med på i Paris. Dei unge dansa, Tuften og Jørgen song og spela mandolin og trekkspel og Bjørn dansa Rheinländer og vals for fyrste gong i sitt liv alle var glade og snilde. Underbudeia, han Ingvald, som går for presten, dansa med matmor si, og elles sat han med ein lukkeleg smil og heldt ei av dei små tvillingane i fanget. Til sist somna ho med armane kving halsen hans, og han sat kyrande still til Synnøve kom og la barnet i sengi. Den andre somna hjå far sin. Slikt vakkert samliv mellom tenarar og husbondsfolk må vera ein stor styrke i bondelivet. Dei ét i hop og pratar i hop og alle samlast i kjøkene om kvelden ei stund I dag til Klones Lunde (Fortalde elevane på Klones litt om Island i går. Det var moro å sjå att det store fornæme herskapshuset som ein vakkert utstyrt praktisk ungdomsskule sjølvsagt, men likevel vemodig. Eg sat ved kjempepeisen der Vinje og Jo Gjende eingong sat og tala om Holberg, Volney og Voltaire, og dei andre salane, der dansen gjekk, og festlege, åndfulle menneskje lyfte so mangt eit gledesbikar. I dei tider då ein um vinteren kunde sjå travkjøring med alle hestar, kaneferdir og kjelkesigling på Vågåvatnet.) Bestyraren for landbruksskulen på Klones, er no ein stor staut nordmøring med dei vakraste tenner eg hev sett. Han hev sitt eige moderne hus, heimehuglegt og vent. Men endå vakrare var det sjølveigande huset til lærar Øvstedal, gift med ei dotter til fylkesskulestyrar Stokkeland i Ringebu, Marie S., som eingong var hjå Sæland på Labråten og stelte for han, samstundes med at syster hennar, Gudrun, var hjå meg. Der var stor vakker peis og huset all igjenom meir etter bygdestilen Der er 60 elevar, helfti gjenter som gjeng på husmorskulen. Dei to svære kjøkeni er tipp topp moderne innreid. Svære klebersteinspeisar og ditto omnar alle stader. Der må det gå veldugt på skogen. Etter middag hjå Øvstedal, kveld hjå bestyraren og kaffi med elevane køyrde Tor, Synnøve og eg heim ved halv tolv-tidi. Det var då mildt og godt vorti, berre 17 gr. Men vegen herupp er som på eit glasberg sume stader, verst over kula, ein issvull som bred seg og vert til ei heil

8 bred nedanfyre. Det er uråd å få leida burt alt det vatnet som gjeng utyvi der, segjer dei. Og då det mest ikkje finnst snø, er det fårlegt der. Ein sit med livet i hendene, men bit tennene i hop og tegjer noko ein som vel er vert trena i med åri. (Eg såg på eit par folkevisedansar fyrr eg reiste Bendik og Gudmund og Signe liti. Men som var daue - og berre få i ringen kunne versi, og då vert det keidsamt og meiningslaust. Eg høyrer ogso mest altid berre dei same episke visune, som eg sjølv tok til med for snart 30 år sidan, især Bendik. Men ogso ein hende gong Ormen lange, Åsmund Frægdegjæve og nokre vers av Dvergmøy-kvæde. Det ser ikkje ut til at dei bryr seg um å lære nye. Dei kann jo ikkje eingong desse gamle. Men av gode småøvingar lærer dei vonleg fleire. Lærarane slit helsa av seg, men vilkåri er vonde for dei. Dersom me istadenfor stutte skeid, der dei må kjøyre på kvar kveld og sjølvsagt då snart vert trøytte, hadde læraren buande på staden og kunde ha t.d. ein kveld for veka, vilde det bli noko heilt anna. Ein må hugse at alle dei unge i bygdene arbeider um dagen. Det var ei ung ven syster til Øvstedal der, som reiser og held skeid for fylkeslaga her. Ho både dansa og song fint sjølv, men som sagt - ) Las ut Harald [}s Helten i natt, ei rik og tanketung og stemningsmetta bok. I røyndi djupt pessimistisk med høg vyrdnad for livet og det fine, uverdslege menneskesinn. Ukristeleg men djupt religiøs (Domås Kom hit i gårkveld i klårt ver. Sigurd Einbu møtte på stasjonen og kl ½ 7 sat me i tårne hans og såg på Månen, Jupiter og Venus, som var i gull glans. Men det er ingen stor kikkert Einbu hev; han hev fenge den av Nansen-fondet, er komen frå Paris og skal høve for arbeidet hans med å fylgje vandre-stjernorne. Månen var halv, som ei kvit, forunderleg fint siselera sylvskål. Eit herlegt syn. Dei andre klotane var ogso strålande, endå kalden hindra noko glasi dogga. Me hev sett i større kikarar fyrr, men likevel var det ein forvitneleg kveld. Ikkje minst morosamt var det å råka den fine, eldhuga bonde-vitskapsmannen i heimen hans. Brennøygarden som han hev fenge med kona si, ligg ein halv time frå stasjonen, på ei slette ikkje på ein haug som ein skulle tru nær elvi. Der var stor og vid horizont og det vesle tårne hans må vera eit godt lite observatorium. Deruppe sit han skindklædd dei kalde vinternetene og stirer på himlens herlegdomar. At han er betre kjend på andre klotar enn på si eigi, synte han i gårkveld, då han førde oss inn på villveg den vesle stubben frå stasjonen til sin eigen heim. Me måtte smile av den snilde vegvisaren. Det største han hadde upplevd var solformyrkingi i Ringebu sist. Han var der nede og tala kvelden fyrr, og sluta med å segja: Lat oss no gå heim kvar og ein av oss og ynskje, so sterkt me kan, at det må bli klårvêr i morgo. Dagen etter var det fyrst grått, men like før den store stundi skein soli i all sin velde og glans. Og i Ringebu fekk dei sjå det store synet som dei so mange stader vart snytt for. Dei vart mest litt overtroiske mange då, sa han.) Det er kaldt, fint ver 20 gr i dag og, men sola vermer. - Einbu har ei drivande og sers intelligent fruve som driv garden. Han krev berre eit, og det er arbeidsfred, sa ho. I 16 år var han lærar i Vågå, men slutta med skule 20 år sidan og hev no løn av staten som astronom. Han gjer ogso metereologiske observasjonar, undersøker ei mengd med stein som folk sender inn og trur er meteorsteinar, og anna. Nokon meteorstein hev han enno ikkje funne mellom alle dei innsende som låg ordna på lofte hans

9 Ei hyggeleg pratestund ved kaffebordet etter me kom ned frå tårne gav eit godt glimt inn i den stillfarande stjernekikaren. Han er visseleg ikkje lite av ein filosof som ein og ser av bøkene hans. Ivar Mortensson hev vore hjå han. Men han er berre astrolog og mystikar og dei hadde disputera til langt på natt og teke til att ved frukostbordet) Hotelle her er stilt og svært godt. Få gjester no, men til påske er meldt 180. Pensjonspris frå 9 kr. No ber det då søretter att. Det var ikkje med glede eg reiste frå Vågå. Tuften hadde ein god tur til Lom og lika seg overlag i tårne til Einbu. Han burde òg vore astronom.