Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell

Transkript

1 Stord Vatn og Avlaup KF Bilag 2, KDP avløp og vassmiljø, Mengdemåling på avløpsnettet Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg Delutgreiing til kommunedelplan avløp, Stord kommune

2 B For informasjon/kommentar hos ekstern part ISHOL TSE JIN A Internt utkast til gjennomgang ISHOL Geir JIN Lindholm, Rosim, (kalibrering). TSE Rev. Dato: Omtale Utarbeidet Fagkontroll Godkjent Dette dokumentet er utarbeida av Norconsult AS som del av det oppdraget som dokumentet omhandlar. Opphavsretten tilhøyrer Norconsult. Dokumentet må berre nyttast til det formål som framgår i oppdragsavtalen, og må ikkje kopierast eller gjerast tilgjengeleg på annan måte eller i større utstrekning enn formålet tilseier. Norconsult AS Pb. 1199, NO-5811 Bergen Valkendorfsgate 6, NO-5012 Bergen n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 2 av 59

3 Innhald 1 Innleiing Bakgrunn, Mål og metode Grunnlagsmateriale 8 2 Måleprogrammet Vassføringsmålingar Framandvatn Måleutstyr og virkemåte Målepunkt vassføring, oversikt Vassføringsmålingar: Skildring av målepunkta og måleseriane Kårevik aust og Kårevik vest Hornelandsvågen Grindevika Valvatna Sætrevika Grunnavågen Tømbervika/borehull Kappelen Målepunkt Nedbør 22 3 Kalibrering Kalibrering med Mouse RDII Avgrensingar og Føresetnader Tilrenningsareal til målarane Dimensjonerande vassmengder Antal pe i dag og i Val av dimensjonerande nedbør i modellen Kalibreringskurver/-resultat 31 4 Dimensjonerande vassmengder -samansetjing av avløpsvatnet Berekna fraksjonar i avløpsvatnet Reinseanlegg på Skjærsholmane, berekna årstilrenning Reinseanlegg i Grunnavågen, berekna årstilrenning Dimensjonerande vassmengder Hydraulisk belastning til framtidige reinseanlegg Dimensjonering av reinseanlegg- vassmengder Skjærsholmane ARA Grunnavågen ARA Oppsummering- Hydraulisk belastning til Skjærsholmane og Grunnavågen 44 6 Referansar 45 n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 3 av 59

4 7 Vedlegg Liste over figurar Liste over tabellar Måledata vassføringsmålingar: Tidsseriar Målt vassføring og nedbør Målt hastigheit og nivå Måledata nedbørmålingar: Døgnnedbør Oversikt over eksterne vedlegg 59 n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 4 av 59

5 Samandrag Det er gjennomført eit måleprogram på avløpsnettet i Sagvåg og Kårevik i perioden januarmars/april Måleprogrammet har omfatta 9 mengdemålarar og tre nedbørmålarar. Målet var å få betre oversikt over vassmengder som førast til reinseanlegga slik at ein kan planlegge for gode system for transport og reinsing i framtida. Som delutgreiingar til utarbeiding av kommunedelplan for vassforsyning og avløp i Stord kommune som ferdigstillast våren 2014, skal det lagast forprosjekt for eventuelle reinseanlegg (silanlegg og slamavskiljarar) på to lokalitetar der det kan bli aktuelt å byggje avløpsreinseanlegg: Skjærsholmane og Grunnavågen. Kunnskapen frå måleprogrammet og analysane som utførast av målingane, dannar grunnlag for dimensjonering av desse anlegga. Måleprogrammet har avdekt at vassføringa i avløpsnettet er svært nedbørpåverka i dei fleste målesonene, med mykje framandvatn. Ein urbanhydrologisk modell er etablert og kalibrert mot målingane. Etablering av modellen omfattar import av data om topografi og leidningsnett, tette flater, og bestemme overflatetilrenningsareal til kvar vassføringsmålar. Resultata av analysane er at ein kan berekne dimensjonerande vassmengder og identifisere andel framandvatn og spillvatn i systemet. Figur 1 og Figur 2 viser berekna samanseting av avløpsvatnet. Tabell 1 oppsummerer berekna vassmengder. Desse tala kan nyttast i samband med dimensjonering av reinseanlegg (slamavskiljarar og silanlegg) på Skjærsholmane og i Grunnavågen. ARA Skjærsholmane, årstilrenning 1% Grunnvatn og infiltrasjon 39% 47% Overflateavrenning og drens Tette flater Spillvassproduksjon 1% 11% Konstant innlekking Figur 1: Fraksjonsfordeling Skjærsholmane, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesoner: Kårevik aust og vest, Grindevika og Hornelandsvågen. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 5 av 59

6 ARA Grunnavågen, årstilrenning (utan Sætrevika) Grunnvatn og infiltrasjon 32% 47% Overflateavrenning og drens Tette flater 2% 19% Spillvassproduksjon Figur 2: Fraksjonsfordeling Grunnavågen, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Tabell 1: Berekna hydraulisk belastning, Q dim og Q maksdim (folketal i år 2050 ligg til grunn). Målepunkt Q dim m 3 /time Q maksdim m 3 /time Reinseanlegg Skjærsholmane Reinseanlegg Grunnavågen Q dim m 3 /time Q maksdim m 3 /time Q dim m 3 /time Q maksdim m 3 /time Kårevik aust Kårevik vest Hornelandsvågen Grindevika Kappelen (inkl. borehol) Grunnavågen (inkl. Valvatna) Sætrevika 9 31 n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 6 av 59

7 1 Innleiing 1.1 BAKGRUNN, MÅL OG METODE Det er gjennomført eit måleprogram på avløpsnettet i Sagvåg og Kårevik i perioden januarmars/april Måleprogrammet har omfatta 9 mengdemålarar og tre nedbørmålarar. Målet var å få betre oversikt over vassmengder som førast til reinseanlegga slik at ein kan planlegge for gode system for transport og reinsing i framtida. Som delutgreiingar til utarbeiding av kommunedelplan for vassforsyning og avløp i Stord kommune som ferdigstillast våren 2014, skal det lagast forprosjekt for eventuelle reinseanlegg (silanlegg og slamavskiljarar) på to lokalitetar der det kan bli aktuelt å byggje avløpsreinseanlegg: Skjærsholmane og Grunnavågen. Kunnskapen frå måleprogrammet og analysane som utførast av målingane, dannar grunnlag for dimensjonering av desse anlegga. Avløpsnettet i områda der ein har målt er for det meste lagt som separatsystem, men dei er meir eller mindre verksame. Måleprogrammet skal bidra til betre oversikt over vassmengdene i avløpsnettet og samansetninga av ulike fraksjonar avløpsvatn (spillvatn, overvatn og innlekking). Vassføringsmålarane registrerer hastigheit og nivå, og vassføring reknast ut frå dette. Samtidig registrerer nedbørmålarane som er plassert ut i felt regn med volumoppløysing 0,2 mm. Ved å etablere ein urbanhydrologisk modell som kalibrerast mot innhenta måledata, er det mogleg å analysere kor stor del spillvatn, overvatn og grunnvatn/innlekking utgjer av målt vassmengd. Dette gjer ein ved hjelp av GIS-kart der eit tilrenningsareal knytast til kvar målar. Innanfor tilrenningsarealet registrerer ein talet på busette (for å rekne ut spillvassproduksjon), arealet av tette flatar (vegar og bygningar) og arealet av utette flater. Under kalibreringa justerast hydrologiske parametrar som inngår i berekningsverktyet Mouse RDI for å samsvare best mogleg med målt vassføring. Tørrvêrsperiodane nyttast til å tilpasse ei døgnvariasjonskurve for spillvassforbruk og justere parametrar som styrer grunnvassavrenning/prosessar med lang responstid. Periodar med nedbør nyttast til å justere dei hydrologiske parametrane med raskare responstid, slik at ein til saman får tilpassa tidsserien for målt vassføring og tidsserien for berekna vassføring. Modellen består av fleire reservoar som utvekslar vatn og som for kvart tidssteg reknar ut grunnvassavrenning, overflateavrenning, spillvassproduksjon og avrenning i umetta jordsone. Resultatet av analysen er at ein kan sei noko om 1) Samansettinga av avløpsvatnet: Kor stor prosentdel er spillvatn, kor stor del av framandvatnet kjem frå sluk/feilkoplingar (overvatn), og kor mykje er grunnvatn/infiltrasjon (langsam fraksjon). Analysen er nyttig fordi ein ikkje kan kvantifisere framandvassmengder på ein slik måte ved å studere/sjå på tidsseriane. Det vil bli ei mindre sikker og meir skjønsmessig vurdering (kan berre sei noko om det er «mykje» framandvatn eller ikkje). n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 7 av 59

8 2) Dimensjonerande vassmengder: Ved at den urbanhydrologiske modellen kalibrerast, kan ein leggje inn lengre tidsseriar for nedbør og ekstrapolere den målte vassførings-tidsserien til å gjelde for eit representativt år, og nytte dette til å dimensjonere reinseanlegg etter gjeldande retningsliner. 1.2 GRUNNLAGSMATERIALE Følgjande grunnlagsmateriale har vore nytta under utarbeiding av denne rapporten: Vassføringsdata frå målekampanje vinteren 2014 (januar-mars) på Stord. Avløpsvatn som vil bli ført til Skjærsholmane og Grunnavågen dersom det byggjast reinseanlegg på desse lokalitetane er registrert, i til saman ni strategiske målepunkt. Nedbør frå målekampanje vinteren 2014 (januar-mars) på Stord. Det er målt korttidsnedbør tre stader. Til langtidssimulering: 25 års ( ) korttidsnedbør, døgnmiddeltemperatur og fordampingsdata (månad- og døgnverdiar) frå målestasjonen Florida i Bergen. Berekningar av tal på pe i Stord kommune, analysar utført av Norconsult i Kartgrunnlag: Leidningskartverk, register over slam-abonnentar, terrengdata som bygningar, vegar, kotehøgder og vassflater. Til kalibrering av modellen er spesialverktyet MOUSE Runoff Calibrator nytta. Det er utvikla av Rosim. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 8 av 59

9 2 Måleprogrammet 2.1 VASSFØRINGSMÅLINGAR Det vart gjennomført eit måleprogram med vassføringsmålingar i avløpsnettet og samtidige korttidsnedbørmålingar i perioden januar-mars Det er målt vassføring i ni strategiske punkt i avløpsnettet, fordelt mellom områda som har avrenning til mogleg framtidige reinseanlegg på Skjærsholmane og Grunnavågen Framandvatn Den samla vurderinga når det gjeld vatn i leidningsnettet, er at det er mykje framandvatn i nesten alle målesoner. Unntaket er der det er nokså nytt torøyr- separatsystem i felt som berre består av bustader: Hornelandsvågen og Valvatna. Dette er avdekt gjennom modellberekningar, men også observert undervegs i måleperioden. Avløpsvatnet i dei resterande målepunkta ser tidvis svært tynt ut, og det er store variasjonar i målt vassføring mellom tørrvêrsperiodar og dagar med mykje nedbør. Framandvatn er eit samleomgrep for vatn som normalt er relativt reint og ikkje bør førast til reinseanlegg. Framandvatn representerer alt vatn i form av regnvatn, overflateavrenning som kjem inn i avløpsleidningen, infiltrasjonsvatn, grunnvatn, utlekkande drikkevatn, bekkevatn, elvevatn og sjøvatn som kjem inn i avløpssystemet. Framandvatnet fortynner kloakkvatnet slik at konsentrasjonane vert senka og total vassmengd i avløpssystemet aukar. Det vert skild mellom to hovudtypar inntak av framandvatn: 1) Direkte innløp (bekkevassinntak, gatesluk, overvassleidningar, taknedløp, husdrenering, feilkoplingar) 2) Indirekte inntak/innlekking i avløpsleidningar/-kummar (inntak via kum/grøftedrenering, utlekkande drikkevatn, inntak via høg grunnvasspegel, og inntak via høgvatn/flomsituasjon). Enkelte typar framandvatn kan vere ureina, til dømes vatn frå trafikkerte gater og plassar, men mesteparten av framandvatnet er så reint at det ikkje bør førast til reinseanlegg. Å redusere framandvassmengder er ønskeleg frå både miljømessige og økonomiske perspektiv, då reduksjon i framandvassmengder kan gi lågare pumpekostnadar, mindre overløpsutslepp og betra reinsegrad Måleutstyr og virkemåte For berekning av vassføring i eit delvis fylt røyr må ein vite hastigheit og strøymingsareal. Strøymingsarealet reknar ein ut ved å måle vassnivået når røyrdimensjonen er kjent. Det er nytta mengdemålarar av produsenten Nivus i målekampanjen. Det er nytta ulike mengdemålarar med litt n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 9 av 59

10 forskjellige typar sensorar. Måleutstyret som er nytta er tilsvarande det som vart nytta i Leirvik hausten 2010, men nokre av sensorane er no forbetra slik at små vassmengder (tørrvêrsavrenning) kan målast meir nøyaktig. Målarane nyttar korrelasjonsprinsippet til å måle hastigheit. Sensoren skannar vasstraumen, og ved hjelp av gjenkjenning av partikkelmønster reknast vasshastigheita ut i fleire sjikt. På den måten måler ein hastigheitsprofilet direkte. Hastigheit varierer over tverrsnittet, og ein nyttar gjennomsnittshastigheit til å rekne ut vassføringa. POA-sensorane treng minimum 5-6 cm vassdjup i leidningen for å kunne måle hastigheit ordentleg, medan CSM-sensoren kan måle heilt ned til 3 cm (sjå sensorar i Figur 3). Ved svært låge vassnivå vil hastigheitsmålarane (både POA og CSM) vere unøyaktige, noko som kan kome til uttrykk ved «støy» på måleserien, og dei kan eventuelt gi feilmeldingar. Dette tek ein omsyn til under kalibreringa ved å studere tidsseriane nøye. Figur 3: Til venstre: POA- sensor med hastigheits- og trykkmålar montert på spennring til montering i røyr. I midten: POA-sensor og loggeboks Nivus PCM4. Til høgre: CSM minihastigheitssensor og DSM ekkolodd (monterast høvesvis i botn og topp av røyret) CSM-sensorane er så små at det ikkje er plass til trykksensor i den, så vassdjupna målast av eit ekkolodd som monterast i røyrtaket. Ekkolodda kan måle vassdjup opp til 4 cm under røyrtak (like mykje som den byggjer), så går røyret fullt, får ein ingen nivåmålingar. Minisensorane (CSM) er følgjeleg ikkje nytta på stader der ein trur/veit at det vert oppstuving, til dømes i Grunnavågen. POA-sensoren har både hastigheits- og trykkmålar innebygd og registrerer vassdjup frå 1 cm til fleire meter oppstuving i kum og røyr. Ideell plassering av målarane er stader med minst mogleg turbulens i vasstraumen. Ved plassering av målarar bør ein unngå følgjande: Fritt fall Trinn og hindringar Profilendringar og forgreiningar n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 10 av 59

11 Endringar i fallforhold Stader der sedimentering kan oppstå (motfall eller lite fall på leidningen) Retningsendringar (skarpe bend) For alle vassføringsmålarar gjeld det som ein tommelfingerregel at lengda av tilførslekanalen skal vere minimum fem gonger nominell diameter, og avløpskanal skal vere minimum to gonger nominell diameter. Ein bør og velje ei leidning med god kapasitet, ideelt ei som ikkje fyllast meir enn 80 % og som sjeldan har vassføring nær null. Kor eigna eit målepunkt er må vurderast med skjønn, også under måleperioden, då ideelle målepunkt er vanskeleg å finne. I samband med måleprogrammet vart det etablert nye kummar til måleformål. Det vart sett ned nye kummar til måleutstyret i Hornelandsvågen, Kårevik vest og Grunnavågen, då ein etter synfaring ikkje fann eigna målepunkt her. 2.2 MÅLEPUNKT VASSFØRING, OVERSIKT Figur 4: Oversikt over plassering av vassføringsmålarar vinteren Fire av målepunkta det er målt vassføring i, dekker dei avløpsmengdene som vil ha tilrenning til eit reinseanlegg på Skjærsholmane. Desse er Grindevika, Hornelandsvågen, Kårevik vest og Kårevik aust (sjå Figur 5). Målesonene er i ganske stor grad samanfallande med grensene for reinsedistrikta Kårevik, Grindevika og Hornelandsvågen. Vidare er det målt vassføring i fem punkt som dekkjer inn alt avløpsvatn som vil ha tilrenning til eit reinseanlegg i Grunnavågen. Desse punkta er Valvatna, Sætrevika, Grunnavågen, n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 11 av 59

12 Grunnavågen Skjærsholmane Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg Tømbervika/borehull og Kappelen (sjå Figur 6). Målesonene er i ganske stor grad samanfallande med grensene for reinsedistrikta Sagvåg og Sætrevika. Avvik i avgrensingane mellom målesonene og reinsedistrikta går på at reinsedistriktgrensene inkluderer randområde der bustader/andre bygg som i realiteten ikkje er kopla til det kommunale oppsamlingsnettet, men som har andre løysingar for avhending av avløpsvatnet sitt (primært private slamavskiljarar). Sjå Figur 7 og Figur 8 for systemskisser av avløpsnettet og plasseringa av målepunkta. Tabell 2: Nøkkeltal for dei ulike målesonene Framtidig reinseanlegg Målesone # pe innanfor målesona Feltareal (ha) Tette flater (%- del) Kommentarar Kårevik aust % Stort felt, både næring og bustader, delvis verksamt separatsystem. Kårevik vest % Delvis verksamt separatsystem. Hornelandsvågen % Bustadområde, lite felt, verksamt separatsystem. Grindevika % Primært næringsområde, ein del tette flater kopla til, noko avløp av ukjend opphav. Oljeforureining observert i målepunktet. Valvatna % Bustadområde, verksamt separatsystem. Sætrevika % Bustadområde, fellessystem, skal separerast. Grunnavågen % Stort, samansett felt, mykje pumping, oppstuving og mogleg tidevasspåverknad i målepunktet. Tømbervika/ borehol % Delvis verksamt separatsystem, noko oppstuving og sedimentering. Bustadområde. Kappelen % Bustadområde, pumpepåverknad er stor, mykje framandvatn, mister ein del vatn frå Tømbervika som går i overløp. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 12 av 59

13 Figur 5: Målepunkt og tilrenningsareal, Skjærsholmane. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 13 av 59

14 Figur 6: Målepunkt og tilrenningsareal, Grunnavågen. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 14 av 59

15 Figur 7: Systemskisse Grunnavågen Figur 8: Systemskisse Skjærsholmane n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 15 av 59

16 2.3 VASSFØRINGSMÅLINGAR: SKILDRING AV MÅLEPUNKTA OG MÅLESERIANE Den samla vurderinga når det gjeld vatn i leidningsnettet, er som nemnt at det er mykje framandvatn i dei fleste målesonene. Dette er avdekt gjennom modellberekningar, men også observert undervegs i måleperioden. I dei fleste målepunkta ser avløpsvatnet tidvis svært tynt ut, og det er store variasjonar i målt vassføring mellom tørrvêrsperiodar og dagar med mykje nedbør. I det følgjande er målepunkta skildra, med kommentarar til måleseriane og kva kunnskap vi har etter måleprogrammet Kårevik aust og Kårevik vest Figur 9: Målesoner Kårevik aust og Kårevik vest. Målepunkt markert med nedst i kvar målesone. Tilrenningsareal til målarane avgrensa med grønt og rosa. Rosa bygg er bustader, grøne er offentlege bygg, og brune er næringsbygg. Målesona Kårevik aust består av bustadområde og næringsområdet på Heiane sør for E39. Det meste av avløpsvatnet går med sjølvfall ned mot Kårevik ARA. Leidningsnettet er eit delvis n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 16 av 59

17 verksamt separatsystem, med ein god del framandvatn og oppstuving i leidningsnettet når det regnar mykje. Målepunktet er eit godt målepunkt hydraulisk sett, og ein har fått ein god måleserie. Avløpsvatnet ser tidvis veldig grått ut, ein antar at det må kome frå næringsområdet på Heiane. Det var meininga å auke detaljeringsgraden i målingane ved å plassere ein ekstra vassføringsmålar like nedstraums næringsområdet på Heiane, for å sjå om det var skilnader mellom avrenninga frå næringsområdet og bustadområda. Målepunktet viste seg å vere eit dårleg hydraulisk målepunkt, og då ein ikkje fann eit betre målepunkt, vart dette forkasta. Kårevik vest har eit leidningsnett som er tilsvarande målesona Kårevik aust, men med mindre vassmengder og noko mindre andel framandvatn. Målesona består stort sett av bustadområde. For å få målt vassmengder i denne målesona, vart det sett ned ein målekum Hornelandsvågen Figur 10: Målesone Hornelandsvågen. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med gult. Rosa bygg er bustader. Bygningsmassen i målesona består av bustader, stort sett einebustader. Det er eit relativt nytt leidningsnett i området (alder år), som er lagt som torøyrs separatsystem. Det viste seg å vere verksamt, som ein burde kunne vente. Det er målt svært små vassmengder her, som må kunne seiast å vere nesten berre spillvatn. Eigen målekum til å montere vassføringsmålaren i vart etablert nedst i feltet, like ved den kommunale slamavskiljaren. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 17 av 59

18 2.3.3 Grindevika Figur 11: Målesone Grindevika. Målepunkt markert med målaren avgrensa med lysegrønt. nedst i målesona. Tilrenningsareal til I målesona Grindevika er det berre registrert to bustader, og i tillegg er det nokre næringsbygg på Heiane vest som er registrert kopla til leidningsnettet (SIM sin miljøsentral, ein bensinstasjon, ein fast food-kafé). Responsen på vassføringa etter nedbør er så rask at det må vere tette flater (vegsluk eller tak) kopla direkte innpå leidningsnettet. I tillegg er det mykje meir avrenning i tørrvêrsperiodar enn det anslaget for pe-tal skulle tilseie. Ein må anta at det både er konstant innlekking frå ei ukjent kjelde (t.d. eit utett leidningsstrekk som ligg under grunnvassnivå eller liknande) og at det er meir spillvatn kopla til nettet enn det ein kan sjå ut frå leidningskartverket. Målepunktet har vore vanskeleg å drifte av HMS-omsyn (gass/lukt), då det er ureining av hydrokarbon frå ei ukjend kjelde inn på leidningsnettet. Dette er noko som Stord VA KF greier ut etter at det vart oppdaga under målekampanjen. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 18 av 59

19 2.3.4 Valvatna Figur 12: Målesone Valvatna. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med gult. Rosa bygg er bustader, grøne er offentlege bygg. I målesona Valvatna er det eit torøyrs separatsystem, som er godt verksamt. Det er lite framandvatn i spillvassleidningen. Bebyggelse i feltet er bustader og ein skule. Det har vore nokre periodar der ein har hatt problem med sedimentering på sensoren, grunna låg vasshastigheit og dårleg sjølvreins. Dette forstyrrar målingane, men det er registrert når det har vore sedimentoppbygging, og det er teke omsyn til problemet under kalibreringa Sætrevika Figur 13: Målesone Sætrevika. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med grønt. Rosa bygg er bustader. Leidningsnettet i Sætrevika målesone er i hovudsak fellessystem, med mykje framandvatn. Mellom anna er det kjent at vatn frå eit myrområde drenerast inn på systemet. Det er planlagt sanering og separering av leidningsnettet i området. Bebyggelsen i målesona består av nokre titalls bustader. Måleserien er pr ikkje lang nok/av god nok kvalitet til at det har vore mogleg å kalibrere den. Målepunktet har vore problematisk, grunna større framandvassmengder enn antatt n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 19 av 59

20 på førehand, slik at måleutstyret har «drukna» i nedbørrike periodar med fullt røyr og oppstuving i kummen. Det var installert mini-hastigheitssensor CSM med DSM ekkolodd i røyrtaket på staden (sjå Figur 3) fordi ein ønskte å registrere vassføring ved ekstra låge nivå sidan målesona er relativt lita. Når røyret går fullt eller nærast fullt, forsvinn nivåmålingane og dermed moglegheita til å rekne ut vassføring, sidan ekkoloddet berre kan måle nivå opp til fullt røyr minus 4 cm. Det har i tillegg diverre vore tekniske problem med desse sensorane. Sensorane er litt uti måleperioden bytta ut med sensor type POA, slik at ein betre kan registrere nivå ved høg vassføring. Førebelse observasjonar tyder på at vassføringa minst vert ti gonger større enn tørrvêrsavrenninga ved moderat nedbør, og at responsen er nokså rask Grunnavågen Figur 14: Målesone Grunnavågen. Målepunkt markert med nedst i målesona. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 20 av 59

21 Grunnavågen målesone er eit stort, samansett felt med mykje pumping, bustadområde, næring og skular. Det er ein god del framandvatn i målesona. Vassmengdene som registrerast her inkluderer det som er målt i målesona Valvatna. Det har vore observert mykje oppstuving i målekummen (som vart sett ned ved starten av målekampanjen), ved fleire høve opp til kumlokknivå. Målepunktet er truleg påverka av tidevassnivået, i og med at ein kan observere at vatn tidvis renn inn i kummen frå sjøen. Ved innhenting av måleutstyret har ein dokumentert at dette er svært tilgrisa av tung olje, noko som tyder på påslepp frå bilverkstad eller liknande. Ved tilsyn av målaren har ein også observert tømming av slam frå slamsugebil i utsleppskummen like nedstraums, noko som gir oppstuving i målepunktet av svært konsentrert avløpsvatn akkurat rundt desse tidspunkta. Observasjonar av kummen undervegs tyder på at det har vore tømt slam her fleire gonger i måleperioden Tømbervika/borehull Figur 15: Målesone Tømbervika/borehull. Målepunkt markert med nedst i målesona. Her hadde vi eit relativt greitt målepunkt, men med nokre periodar der det har vore problem med sedimentering slik at sensoren har vore tildekt. Dette forstyrrar målingane, men ein veit kva for periodar det gjeld slik at det var mogleg å ta omsyn til det under kalibreringa. På eitt tidspunkt vart det observert store mengder grus i målekummen. Då hadde ein ikkje moglegheit til nedstigning, og ved neste tilsyn var det ført vidare. Det observerast også at det er oppstuving i kummen av og til, gjerne opp til kumlokket. Det er ein god del pumping i målesona. Driftskontrollsystemet er sjekka, og ein ser at det i pumpestasjonane går mykje i overløp når det regnar. Det er mykje infiltrasjon frå grunnvatn og drensvatn til nettet (middels lang responstid etter nedbør). n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 21 av 59

22 2.3.8 Kappelen Figur 16: Målesone Kappelen. Målepunkt markert med nedst i målesona. Målesona Kappelen består stort sett av bustader. Leidningsnettet er eit delvis verksamt separatsystem. Avløpsvatn frå Tømbervika avløpssone vidareførast til målepunktet i Kappelen. Målepunktet er sterkt pumpepåverka, det ser ein på måleserien (stor og hyppig variasjon i vassføring). Likevel har ein fått til ei grei kalibrering, fordi vassføringa er så tydeleg nedbørpåverka. 2.4 MÅLEPUNKT NEDBØR Figur 17: Nedbørmålar, til venstre som utplassert på Seglneset, til høgre er innmaten vist. Til måling av nedbør er det nytta vippepluviograf, der eit vipp representerer 0,2 mm nedbør. Registrerte data lagrast i ein tilslutta dataloggar med GPRS-sendar som vaknar når det loggast nedbør, og overfører data til ein servar med ein gong, eller minimum ein gong pr. døgn ved tørrvêr. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 22 av 59

23 Figur 18: Oversikt over plassering av nedbørmålarar vinteren Nedbørmålaren på Seglneset høyrer til vassføringsmålarane Kappelen, Tømbervika, Grunnavågen, Valvatna og Sætrevika. Nedbørmålaren på Heiane, på taket til Stord vatn og avlaup KF (Rundehaugane), høyrer til vassføringsmålarane Kårevik aust og vest, Hornelandsvågen og Grindevika. Nedbørmålaren på Valvatna er nytta som reserve/redundans, i fall ein kom til å oppleve periodar med driftsproblem for ein av dei to andre målarane. Dette vart gjort fordi utan gode nedbørdata kjem ein til kort når modellen skal kalibrerast. Ein har vore heldige og fått registrert både tørrvêrsperiodar og nedbørrike døgn i måleperioden. Det er litt skilnad mellom målarane sine registreringar. Det er 4,5 km mellom målarane på Seglneset og Rundehaugen. Enkelte lokalvariasjonar kan observerast, sjå til dømes Figur 20: Ei regnbye passerer først Seglneset, og kjem så til Rundehaugen ein time seinare. Ved nokre byer ser ein at Rundehaugen ligg noko under Seglneset, dette kan kome av at målaren på Rundehaugen står noko meir vindutsett til. Over tid kan ein anta at registrert nedbørmengd er ganske lik (sjå Tabell 3), sjølv om måleperioden er for kort til å kunne sei noko sikkert om dette. Døgnnedbøren i måleperioden er vist i Figur 19 og i tabell i vedlegg 7.4. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 23 av 59

24 Figur 19: Målt døgnnedbør Seglneset og Rundehaugen. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 24 av 59

25 mm Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg 3,2 3 2,8 2,6 2,4 2,2 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Seglneset Rundehaugen Figur 20: Nedbørsum og tidspunkt, regnbye 9. januar Tabell 3: Registrert nedbør, pr. månad. Månad Rundehaugen (mm) Seglneset (mm) Kommentar Januar 42,2 14,4 Frå 7/1 (Rundehaugen), nokre dagar seinare montering på Seglneset. Februar 112,2 100 Mars 209,8 209,6 April 22,4 34,8 Fram til n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 25 av 59

26 3 Kalibrering 3.1 KALIBRERING MED MOUSE RDII Under målekampanjen som er gjennomført, er det målt vassføring på strategiske punkt i avløpsnettet. Det er samtidig målt korttidsnedbør. Ein urbanhydrologisk modell er etablert og kalibrert mot målingane. Resultata av analysane er at ein kan berekne dimensjonerande vassmengder og identifisere andel framandvatn. Etablering av modellen omfattar import av data om topografi og leidningsnett, tette flater, og bestemme overflatetilrenningsareal til kvar vassføringsmålar. Utskilling av ulike fraksjonar av framandvatn kjem ein fram til ved å rekne ut spillvassproduksjon (talet på busette innanfor nedslagsfeltet), og nytte ein hydrologisk modell i to delar. Mouse Runoff for overflateavrenning og karmodellen Mouse RDII (rainfall dependent inflow and infiltration) for avrenning på overflate, avrenning i umetta og metta sone. RDII har ei rekkje parameter ein kan justere, og den bereknar avrenning som ein funksjon av vasslagringa i fleire samanhengande lineære reservoar. Prinsippa i RDII-modellen er illustrert i Figur 21. Det vert elles vist til manualane til programmet (sjå referanselista). Kalibreringa går ut på å justere hydrologiske parameter i modellen inntil målt avrenning (som er summen av spillvassproduksjon og framandvatn i leidningsnettet) stemmer overeins med berekna avrenning. Programvaren som nyttast er Mouse RDI Calibrator utvikla av Rosim. Resultatet frå kalibreringa er eit parametersett som leggjast inn i modellen (til avrenningsberekningar) og kakediagram som illustrerer komponentfordelinga av dei ulike fraksjonene av framandvatn i målepunkta. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 26 av 59

27 Figur 21: RDI-rutinen i Mike Urban. 3.2 AVGRENSINGAR OG FØRESETNADER Tilrenningsareal til målarane Tilrenningsareal til kvar vassføringsmålar er bestemt ved hjelp av å sjå på leidningsnettet, samtalar med kommunen (vi har vore i møte og diskutert avvik mellom leidningskartverket og den reelle funksjonen til systemet med driftsavdelinga i SVA), kotekart med 1 m ekvidistanse, samt adresseregister for slamabonnentar. Bustader som er registrert som slamabonnentar er halde utanfor når ein har laga avgrensing for målesonene, sjølv om dei geografisk sett gjerne høyrer til reinsedistrikta. Dette er fordi dei ikkje bidrar til dei målte vassmengdene. (bidrar ikkje med spillvatn, men evt. med overflateavrenning dersom drenering mot målesona) Dimensjonerande vassmengder Det er gjort ein føresetnad om at folketalet vil ha ein generell auke på 1,30 % årleg fram til 2025, og 1,22 % auke mellom 2025 og Det er lagt til grunn at den hydrauliske belastninga ikkje skal auke nemneverdig samanlikna med dagens situasjon. Likevel er antal pe i målesonene justert for den generelle folkeveksten fram mot 2050 som er sett som dimensjonerande år. Dette betyr i sin tur at berekna samansetjing av avløpsvatn får ein høgare del spillvatn enn det som er den reelle samansetjinga av avløpsvatnet i dag. Dagens avløpsvatn er med andre ord enda tynnare enn det kakediagramma i kapittel Error! Reference source not found. (dimensjonerande vassmengder, samansetning av avløpsvatn) viser. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 27 av 59

28 Grunnavågen 3959/ 7800 pe Skjærsholmane 3353/ 6700 pe Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg Dersom den hydrauliske belastninga ikkje skal auke føresett det at ein arbeider målretta over tid med sanering av leidningsnett der det er mykje innlekking og/eller feilkoplingar. Dette for å unngå meir framandvatn grunna eit aldrande leidningsnett og moglegheit for auka framtidig nedbør i og med klimaendringar. Det er i dag store mengder framandvatn i systemet, og denne andelen bør reduserast. Gjennomsnittleg årsnedbør dei seinare åra (har til dømes sett på Florida ) er høgare enn normalnedbør basert på perioden , og det er venta at både nedbørintensitet og årsnedbør vil auke på Vestlandet i tiåra som kjem. Ein antar at framtidig separering og rehabilitering av utette røyr vil vege opp for kapasitetsproblem som måtte følgje av evt. auke i framtidig nedbør Antal pe i dag og i 2050 Dimensjonerande år for silanlegg/slamavskiljarar setjast til 2050 på forprosjektnivå. Metode og datagrunnlag for å anslå talet på pe innanfor kvar målesone den same som vart nytta i prosjektet Utrekning av pe i Stord kommune (Norconsult, 2011), som baserte seg på NS 9426:2006 Bestemmelse av personekvivalenter (pe) i forbindelse med utslippstillatelse for avløpsvann. Grensene for målesonene er i stor grad samanfallande med grensene for reinsedistrikta, som er den avgrensinga utrekningane frå 2011 presenterer pe-tal med. I modellen er imidlertid bustader som naturleg burde høyre til nedslagsfeltet til måleutstyret, men som er registrert i slamabonnentregistret haldne utanfor, slik at ein ikkje kan samanlikne resultata direkte. Tabell 4: Antal pe i kvar av målesonene. Målesone Busette (#pe) Arb.plassar (#pe) Skular (#pe) Anna (#pe) SUM pe i målesona pe i 2050 Reinseanlegg Kårevik aust Kårevik vest Hornelandsvågen Grindevika Valvatna Sætrevika Grunnavågen Tømbervika/ borehol n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 28 av 59

29 Kappelen Grunnlag for Tabell 4: Talet på busette er funne ved å telje bustader innanfor målesona. Vidare er det antatt 2,22 pe pr. bustad (som i analysen frå 2011). Det er lagt til grunn at kvar arbeidsplass bidreg med 0,4 pe (NS9426). Det er lagt til grunn at kvar skuleelev skuleelev bidreg med 0,3 pe. Det er lagt til grunn at kvar stol på kafear («anna»-posten) bidreg med 0,25 pe. Det er føresett ei generell folkeauke på 1,30 % årleg fram til 2025, og 1,22 % auke mellom 2025 og 2050 (Norconsult, 2011). Folkeauken innanfor kvar målesone vil inkludere både nyutbyggingar av bustader og næring, og i tillegg dei som i dag geografisk høyrer til under reinsedistriktet men som av ulike grunnar ikkje er kopla til kommunalt leidningsnett enda. Det gjeld til dømes eldre bustader i område med nyare kommunalt avløpsnett som har slamavskiljar og eige utslepp, desse vil få pålegg om påkopling. Til saman vert pe-tal for reinseanlegga basert på målesonene 6700 for Skjærsholmane og 7800 for Grunnavågen (2050) Val av dimensjonerande nedbør i modellen Det har kome fram under måleprogrammet og kalibreringa av modellen at det er store framandvassmengder i systemet. Val av dimensjonerande nedbør i modellen vert dermed viktig for berekning av dimensjonerande vassmengder. Det er ønskeleg å finne eit regnmønster som er mest mogleg representativt. Ein treng nedbørdata med høg tidsoppløysing (mindre enn ein time). Slike seriar finst det ikkje mange av: I nærleiken av Stord har ein valet mellom Brekkevatn i Karmøy kommune og Florida i Bergen kommune, der korttidsnedbørseriar for dei seinare åra er tilgjengeleg. Det målast lite nedbør på Stord. Ei samanlikning av normal årsnedbør mellom Stord og kommunar der det finst korttidsnedbørseriar (Error! Reference source not found.) viser at Florida truleg er betre å bruke enn alternativa (Time, Sandnes, Stavanger og Karmøy), då årsnedbør i Bergen ligg nærare Stord enn dei andre. Denne serien er også meir komplett enn Karmøy-Brekkevatn som manglar data fleire av dei siste åra og stort sett dekkjer sommarhalvåret. Derfor fell valet på Florida-serien. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 29 av 59

30 Figur 22: Samanlikning av årsnedbør i normalperioden frå nedbørmålarar i fleire kommunar: Bergen (lysegrøn), Stord (blå), Time (oransje), Sandnes (rosa), Stavanger (svart) og Karmøy (gul). Det er køyrd ei langtidssimulering med den kalibrerte modellen, for åra , for å kontrollere om dimensjonerande vassmengder (90- og 95 %-fraktil for timesvassføring) følgjer kvarandre lineært. Det gjer dei ikkje, noko som tyder på at nedbørintensitet over året har meir å sei for fordelinga på volumkurvene enn total årsnedbør. Enkelte år med låg årsnedbør kan likevel ha hatt intense nedbørtilfelle som gir fleire høge flomtoppar enn nedbørrike år. Analysen vart utført for å kontrollere om ein kan velje eit år med gjennomsnittleg årsnedbør som representativt år Til slutt er det lagt meir vekt på praksis frå tidlegare erfaringar frå dimensjonering av reinseanlegg som Norconsult har vore med på, slik at ein har sett nærare på dei fire siste år, sidan det er mest relevant med tanke dagens situasjon for folketal og leidningsnett. Frå 2010, 2011, 2012 og 2013 er 2012 vald, sidan det er det årets avrenning som gir størst verdiar både for Q dim og Q maksdim. Då har ein eit robust anslag for vassføringa i leidningsnettet over heile året. Med «redusert areal» (Figur 23) meiner ein at det for framstillinga si skuld er laga eit nedskalert resultat for årsavrenninga i ei av målesonene (Tømbervika/borehol). n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 30 av 59

31 Figur 23: Høgre akse- årsnedbør Florida (mm) og årsavrenning inkl. spillvassproduksjon (m 3 ) for eit redusert areal. Venstre akse Q maksdim (l/s) for det reduserte arealet, 90- og 95 %- fraktil av timeavrenning. 95 %-fraktilet er den vassføringa som ein må dimensjonere for dersom vatn skal gå i overløp i 5 % av årets timar. 3.3 KALIBRERINGSKURVER/-RESULTAT For å anslå framandvassmengder og vassføring over året er det køyrd langtidssimulering (med tidsoppløysing 60 minutt), der 2012 er vald som representativt år. Ved nokre målepunkt er det registrert at målt vassmengd strupast grunna kapasitetsproblem og oppstuving i leidningsnett og kummar + evt. overløp oppstraums målepunktet. Dette gjeld flomtoppane. Det er ikkje mogleg å tilpasse dei hydrologiske parametrane i modellen slik at ein tek omsyn til dette fullt ut. For å få eit bilete av slike oppstuvingseffektar vert det behov for ein detaljert leidningsnettmodell. Hydrologimodellen som er nytta tek omsyn til feltparameter som grunnvassnivå, avrenning på overflata (avrenningsvolum og tid), infiltrasjon osv. Leidningsnettet er ikkje lagt inn i modellen grunna kvaliteten på leidningskartverket, det ville vore eit tidkrevjande arbeid, og ikkje eigna for føremålet som er å anslå dimensjonerande vassmengder til framtidige reinseanlegg. Det ville vore eit for høgt detaljeringsnivå i denne fasen, då den typen analysar eignar seg til å avdekkje flaskehalsar i leidningsnettet og rekne på effekt av aktuelle saneringstiltak som kan tenkjast å betre kapasiteten rundt desse flaskehalsane. Resultatet av manglande representasjon av oppstuvingseffektar i leidningsnettet, er at nokre av dei berekna flomtoppane er noko større enn det som reelt tilførast målepunktet i augneblinken. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 31 av 59

32 Dette gjeld for nokre av målepunkta der det er mest framandvatn: Kårevik aust: Her er det oppstuving lenger oppe i systemet, det påverkar/flatar ut flomtoppane noko, men volumavrenninga over tid påverkast lite eller ingenting. Kappelen: Her vert flomtoppane redusert i høve til det feltkarakteristikken skulle tilseie. Årsaka er at ein god del vatn går i overløp oppstraums (i målesone Tømbervika) ved større nedbørtilfelle. Det er kontrollert mot driftsovervakinga, der ein loggar overløpsdrift i dei større pumpestasjonane. Grunnavågen: Også her kan ein sjå ei lita utflating i flomtoppane, då oppstuving oppstraums og tidevatn påverkar noko. Figur 24: Døme på kalibreringskurve frå delar av måleperioden (januar og februar 2014) for målepunktet Kårevik aust, der målt vassføring er blå, dei andre er berekna vassmengder (summert). Eininga på y-aksen er m 3 /s. Figur 25: Teiknforklaring til kalibreringskurve. Figur 24 viser døme på ei kalibreringskurve. Blå linje er registrert vassføring i målepunktet, og for dei berekna fraksjonane er øvste kurve summen av dei under. Utanom dei nemnte utfordringane knytt til representasjon av oppstuving i leidningsnettet/overløp oppstraums målepunkta, som heller ikkje representerer store avvik, har ein treft godt med kalibreringa for alle målesonene. Hydrologiske parameter er justert til berekningane passar god overeins med målingane, og ein har passa på å fokusere kalibreringa inn mot dei periodane ein har aller best måledata. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 32 av 59

33 4 Dimensjonerande vassmengder -samansetjing av avløpsvatnet 4.1 BEREKNA FRAKSJONAR I AVLØPSVATNET Resultatdiagramma som er vist i det følgjande viser den estimerte komponentfordelinga for avløpsvatnet i dei enkelte målesonene. Dei gjeld for vassføring over eit heilt år. Sjå og Tabell 5. Nedbøråret er 2012, som er vald som representativt år. Tala er rekna ut basert på framtidig biologisk belastning, dvs. med høgare spillvassproduksjon enn i dag: Det er lagt til grunn at folketalet nær doblar seg fram mot 2050, basert på tidlegare utgreiingar (Norconsult, 2012). Ved å analysere målesonene med dagens pe-tal (slik det er gjort under kalibreringa), kjem ein fram til eit tynnare avløpsvatn der spillvatn utgjer ein lågare del av den totale avløpsmengda. Saneringstiltak vil redusere dei store framandvassmengdene når dei vert gjennomførte. Kommunedelplanen for avløp har ei rekkje forslag til saneringstiltak. Følgjande avløpsfraksjonar er illustrert i kakediagramma: Spillvassproduksjon (lilla). Avrenning frå tette flater (grøn), dette er den fraksjonen som gir raskast respons i leidningsnettet. Drens- og infiltrasjonsvatn (raud). Dette er ein fraksjon som består av langsamare avrenning på overflata og infiltrasjon til drenssystem som i sin tur er kopla til leidningsnettet. Grunnvatn (blå). Fraksjonen med lengst responstid er kalla grunnvatn. Dette er framandvatn som når leidningsnettet etter først å ha gjennomgått infiltrasjon til grunnvassnivå. Konstant innlekking (grå). I tilfelle der til dømes ein utett røyrdel ligg under grunnvassnivå, kan ein få ei grunn-vassføring som ikkje kan forklarast på annan måte enn konstant innlekking. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 33 av 59

34 Tabell 5: Berekna vassmengder (år 2050), ulike komponentar (årsavrenning). Måleområde Tal på pe i målesona (2014/2050) Berekna del spillvatn Berekna del framandvatn Fraksjonar (framandvatn) Rask Middels Langsam Kårevik aust 2292/ % 64 % 0 % 11 % 53 % Kårevik vest 658/ % 56 % 3 % 14 % 39 % Hornelandsvågen 362/ % 3 % 0 % 0 % 3 % Grindevika 41/ % 59 % 16 % 3 % 20 % + 22 % (konstant) Valvatna 422/ % 8 % 0 % 2 % 6 % Sætrevika 144/300 Grunnavågen 2477/ % 63 % 2 % 16 % 45 % Tømbervika/ borehull 454/ % 81 % 1 % 19 % 54 % Kappelen 462/ % 78 % 1 % 25 % 52 % 4.2 REINSEANLEGG PÅ SKJÆRSHOLMANE, BEREKNA ÅRSTILRENNING Avløpsvatn som skal førast til Skjærsholmane er målt i fire punkt: Kårevik vest, Kårevik aust, Hornelandsvågen og Grindevika. Error! Reference source not found. viser fraksjonane av samla tilrenning til eit reinseanlegg på Skjærsholmane. Berekna resultatet gir om lag 40 % spillvatn og 60 % framandvatn. Vidare figurar viser berekna fraksjonar for kvar målesone. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 34 av 59

35 ARA Skjærsholmane, årstilrenning 39% 1% 47% Grunnvatn og infiltrasjon Overflateavrenning og drens Tette flater Spillvassproduksjon 1% 11% Konstant innlekking Figur 26: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesoner: Kårevik aust og vest, Grindevika og Hornelandsvågen. Kårevik aust, årsavrenning Grunnvatn og infiltrasjon 36% 53% Overflateavrenning og drens Tette flater 0% 11% Spillvassproduksjon Figur 27: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Kårevik aust. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 35 av 59

36 Kårevik vest årsavrenning Grunnvatn og infiltrasjon 44% 39% Overflateavrenning og drens Tette flater 14% Spillvassproduksjon 3% Figur 28: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Kårevik vest. Målepunktet Kårevik aust bidreg mest til dei totale vassmengdene inn til eksisterande Kårevik ARA, det måler vatn frå store delar av Heiane næringsområde og bustadområdet nedstraums, mellom Heiane og ned til Kårevik. Slik at dersom ein ser på tilrenning til saman inn til Kårevik ARA, ligg berekna spillvassproduksjon på 38 % av tilrenninga og grunnvatn/langsam infiltrasjon utgjer 50 %. Hornelandsvågen årsavrenning 3% 0% 0% Grunnvatn og infiltrasjon Overflateavrenning og drens Tette flater 97% Spillvassproduksjon Figur 29: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Hornelandsvågen. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 36 av 59

37 Grindevika, årsavrenning Grunnvatn og infiltrasjon 22% 20% 2% Overflateavrenning og drens Tette flater 41% 16% Spillvassproduksjon Konstant innlekking Figur 30: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Grindevika. Berekningane for Hornelandsvågen bekreftar at ein har eit velfungerande separatsystem, medan Grindevika er det mest spesielle målepunktet med ein god del konstant innlekking frå ei ukjend kjelde og dessutan avrenning frå tette flater kopla direkte til spillvassnettet, noko som gir høg spissavrenning og rask respons ved nedbør. 4.3 REINSEANLEGG I GRUNNAVÅGEN, BEREKNA ÅRSTILRENNING. Avløpsvatn som skal førast til Grunnavågen er målt i fem punkt: Kappelen, Tømbervika (borehull), Grunnavågen, Valvatna og Sætrevika. Error! Reference source not found. viser fraksjonane av samla tilrenning til eit reinseanlegg i Grunnavågen, utan Sætrevika. Sætrevika er eit mindre felt, med framtidig antatt antal pe på 300. Ein kan anta at det vil gi eit mindre bidrag. Vidare figurar viser berekna fraksjonar for målesonene Grunnavågen + Valvatna og Kappelen + Tømbervika. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 37 av 59

38 ARA Grunnavågen, årstilrenning (utan Sætrevika) Grunnvatn og infiltrasjon 32% 47% Overflateavrenning og drens Tette flater 2% 19% Spillvassproduksjon Figur 31: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Berekna resultatet gir om lag 30 % spillvatn og 70 % framandvatn. Ein kan redusere hydraulisk belastning til reinseanlegget og mengde vatn som går i overløp ein god del ved å sanere leidningsnett og eventuelt leite målretta etter feilkoplingar og utette leidningar. Grunnavågen, årsavrenning 37% 45% Grunnvatn og infiltrasjon Overflateavrenning og drens Tette flater 2% 16% Spillvassproduksjon Figur 32: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Grunnavågen (+Valvatna). n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 38 av 59

39 Kappelen, årsavrenning 1% 22% 25% 52% Grunnvatn og infiltrasjon Overflateavrenning og drens Tette flater Spillvassproduksjon Figur 33: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Kappelen (+ Tømbervika/borehull). Målesona Valvatna har lite berekna framandvatn, berekningane stadfestar at ein har eit velfungerande separatsystem der. Valvatna utgjer ein liten del av målesona Grunnavågen, dermed er likevel berekna del framandvatn i Grunnavågen målesone over 60 %. For målesonene Kappelen + Tømbervika er berekna framandvassmengder over året om lag 80 %. Den reelle andelen er truleg noko lågare, grunna avlasting i overløp ved høg spissavrenning, noko modellen ikkje tek høgde for. Framandvassdelen er likevel svært høg, og det må vere eit mål å redusere denne for å redusere vassmengdene som går i overløp. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 39 av 59

40 5 Dimensjonerande vassmengder Hydraulisk belastning til framtidige reinseanlegg 5.1 DIMENSJONERING AV REINSEANLEGG- VASSMENGDER Ein har komen fram til dimensjonerande vassmengder ved å nytte modellen som først er kalibrert mot måledata. Så er det køyrd langtidssimulering for eit representativt nedbørsår for å rekne ut tilførte vassmengder over året. Det som er lagt inn i langtidssimuleringa er korttidsnedbør frå Florida i Bergen, samt temperatur- og fordampingsdata frå same stad. Norsk Vann-rapport 168/2009 Veiledning for dimensjonering av avløpsrenseanlegg skildrar korleis ein bestemmer dimensjonerande vassmengder på grunnlag av vassføringsmålingar, og alternativt fastsetjing ved overslagsberekningar. For dimensjonering av reinseanlegg er det to verdiar for hydraulisk belastning som er viktige: Q dim og Q maksdim. Dei byggjer på at ein har måledata for avløpsvatnet som førast inn til reinseanlegget. Q dim [m 3 /time] er den timetilrenninga som vert overskriden i 50 % av årets timar, altså medianverdien basert på verdiar for alle timar i kvart døgn i måleperioden. Q maksdim [m 3 /time] er maksimal dimensjonerande tilrenning. Den vert bestemt ut frå kor stor del av total tilrenning over året som krevjast behandla i anlegget (overløpsinnstilling). Q maksdim er basert på døgnets maksimale timetilrenning, dvs. ein verdi pr. døgn. Det er vanleg å setje den til verdien som vert overskriden i 5 % av dagane. Den skal samtidig vere minimum 2 gonger Q dim. Måleserien skal minimum dekkje eitt år, og ein treng altså timetilrenning i alle døgnets timar. Det er dette som er rekna ut ved hjelp av modellen for kvart av målepunkta. Desse vassmengdene summerast til slutt opp fordelt mellom planlagde reinseanlegg på Skjærsholmane og i Grunnavågen. I Figur 34- Figur 39 er resultata frå desse berekningane illustrert, med timetilrenning over året og maksimal timetilrenning over kvart av døgna i året. Medianverdien på timetilrenningskurva kurva representerer Q dim. Q maksdim les ein av frå døgnets maksimale timetilrenning. Det er vald å nytte 90 %-fraktilen på denne kurva som Q maksdim -verdi/ overløpsinnstilling (verdien som vert overskriden i periodar i 10 % av dagane). Grunngjevinga for dette er mellom anna at varigheitskurvene både for Q dim og Q maksdim er svært bratte, noko som tyder på stor nedbørpåverknad. Tilførsel av framandvatn vil bli redusert (på kort og lengre sikt) ved tiltak mot feilkoplingar og utett leidningsnett der det lekk inn vatn. Usikkerheit i modellen er også ei problemstilling i denne samanhengen, ved at overløpsdrift ikkje kan takast fullt ut omsyn til i berekningane. Dermed er nokre berekna flomtoppar truleg høgare enn det som reelt sett vil verte n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 40 av 59

41 vannføring m3/time vannføring m3/time Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg ført til reinsanlegga, grunna avlasting (overløp) eller oppstuving (vatn kjem fram, men forseinka) lenger oppstraums i systemet. Den øvste delen av døgnmakstimetilrenningskurva kan altså vere noko for høg, men dette lar seg vanskeleg kvantifisere. 5.2 SKJÆRSHOLMANE ARA Kårevik aust , , % 20% 40% 60% 80% 100% Fraktil Q_time Q_makstime Q_dim Q_maksdim Figur 34: Q dim og Q maksdim, Kårevik aust. Kårevik vest , , % 20% 40% 60% 80% 100% Fraktil Q_time Q_makstime Q_dim Q_maksdim Figur 35: Q dim og Q maksdim, Kårevik vest. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 41 av 59

42 vannføring m3/time vannføring m3/time Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg Hornelandsvågen 9 7, , % 20% 40% 60% 80% 100% Fraktil Q_time Q_makstime Q_dim Q_maksdim Figur 36: Q dim og Q maksdim, Hornelandsvågen 140 Grindevika , ,0 0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Fraktil Q_time Q_makstime Q_dim Q_maksdim Figur 37: Q dim og Q maksdim, Grindevika. Til saman vert berekna hydraulisk belastning for Skjærsholmane ARA: Q dim = 112 m 3 / time eller 31 l/s. Q maksdim = 298 m 3 /time eller 83 l/s. Sjå samanstilling i Tabell 6. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 42 av 59

43 vannføring m3/time vannføring m3/time Mengdemålingar på avløpsnett og avløpsmodell Grunnlag for dimensjonering av reinseanlegg 5.3 GRUNNAVÅGEN ARA 600 Grunnavågen ,0 88,6 Q_time Q_makstime Q_dim Q_maksdim 0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Fraktil Figur 38: Q dim og Q maksdim, Grunnavågen (sum av målesonene Valvatna og Grunnavågen). Kappelen , ,4 0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Fraktil Q_time Q_makstime Q_dim Q_maksdim Figur 39: Q dim og Q maksdim, Kappelen (sum av målesonene Tømbervika og Kappelen). Sidan måleserien for Sætrevika ikkje er kalibrert (ein har vald å la vere grunna måletekniske problem, målingane er ikkje gode nok), er Q dim og Q maksdim for denne målesona bestemt ved overslagsberekningar (i samsvar med Norsk Vann-rapport 168/2009): Q dim = 9 m 3 /time eller 2,5 l/s, og Q maksdim = 31 m 3 /time eller 8,6 l/s. Dette vil krevje stor grad av separering, då leidningsnettet i dag er fellessystem. I rapporten Forprosjekt for sanering av Sætrevika (Norconsult, 2013) opererer ein med tal som er noko høgare, dette fordi ein har høgare detaljeringsgrad der konkrete utbyggingsprosjekt er tekne med i dimensjoneringa i staden for ein generell folkeauke som her. Sætrevika gir eit lite bidrag samanlikna med dei større målesonene. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 43 av 59

44 Til saman vert berekna hydraulisk belastning for Grunnavågen ARA (sjå samanstilling i Tabell 6): Q dim = 135 m 3 / time eller 38 l/s. Q maksdim = 570 m 3 /time eller 158 l/s. 5.4 OPPSUMMERING- HYDRAULISK BELASTNING TIL SKJÆRSHOLMANE OG GRUNNAVÅGEN Tala i Tabell 6 oppsummerer resultata frå modellberekningane. Tala er berekna dimensjonerande vassmengder som nyttast vidare i forprosjekta for slamavskiljarar og silanlegg i Grunnavågen og på Skjærsholmane. Tabell 6: Berekna hydraulisk belastning, Q dim og Q maksdim (folketal i år 2050 ligg til grunn). Målepunkt Q dim m 3 /time Q maksdim m 3 /time Reinseanlegg Skjærsholmane Reinseanlegg Grunnavågen Q dim m 3 /time Q maksdim m 3 /time Q dim m 3 /time Q maksdim m 3 /time Kårevik aust Kårevik vest Hornelandsvågen Grindevika Kappelen (inkl. borehol) Grunnavågen (inkl. Valvatna) Sætrevika 9 31 Tala i Tabell 6 er basert på kunnskap om vassmengder i avløpsnettet innhenta frå målingar. Vidare har ein gjort ei rekkje vurderingar undervegs, både modellteknisk (til dømes val av dimensjonerande regn, avgrensing av målesoner og kalibrering) og prognosemessig (vurderingar av kva ein kan forvente at framtidig spillvassproduksjon og framandvassmengder vil vere). Det kan tilrådast at tala nyttast i samband med dimensjonering av reinseanlegg dei aktuelle stadene, iallfall på forprosjektnivå n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 44 av 59

45 6 Referansar Norsk Vann- rapport 168/2009: Veiledning for dimensjonering av avløpsrenseanlegg Folketal i Stord kommune: SSB, 20?fane=tabell&sort=nummer&tabell= (vitja ) Utrekning av pe Stord kommune. Notat, Norconsult (2011). Oppdrag pe. Gjennomføring av rensekrav avløp. Utredning av fremtidig anleggsstruktur. Forstudie Rapport, Norconsult (2012). Oppdrag Forprosjekt avløpssanering Leirvik: Delrapport 2, nedbør- og mengemåling. Rapport, Norconsult (2010). Oppdrag RA-303. Forprosjekt- Sanering av Sætravika. Rapport, Norconsult (2013). Oppdrag MOUSE- Rainfall Dependent Inflow and Infiltration. Reference Manual (DHI, 2012). MOUSE Runoff. Reference Manual. (DHI, 2012) n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 45 av 59

46 7 Vedlegg 7.1 LISTE OVER FIGURAR Figur 1: Fraksjonsfordeling Skjærsholmane, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesoner: Kårevik aust og vest, Grindevika og Hornelandsvågen. 5 Figur 2: Fraksjonsfordeling Grunnavågen, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). 6 Figur 3: Til venstre: POA- sensor med hastigheits- og trykkmålar montert på spennring til montering i røyr. I midten: POA-sensor og loggeboks Nivus PCM4. Til høgre: CSM mini-hastigheitssensor og DSM ekkolodd (monterast høvesvis i botn og topp av røyret) 10 Figur 4: Oversikt over plassering av vassføringsmålarar vinteren Figur 5: Målepunkt og tilrenningsareal, Skjærsholmane. 13 Figur 6: Målepunkt og tilrenningsareal, Grunnavågen. 14 Figur 7: Systemskisse Grunnavågen 15 Figur 8: Systemskisse Skjærsholmane 15 Figur 9: Målesoner Kårevik aust og Kårevik vest. Målepunkt markert med nedst i kvar målesone. Tilrenningsareal til målarane avgrensa med grønt og rosa. Rosa bygg er bustader, grøne er offentlege bygg, og brune er næringsbygg. 16 Figur 10: Målesone Hornelandsvågen. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med gult. Rosa bygg er bustader. 17 Figur 11: Målesone Grindevika. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med lysegrønt. 18 Figur 12: Målesone Valvatna. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med gult. Rosa bygg er bustader, grøne er offentlege bygg. 19 Figur 13: Målesone Sætrevika. Målepunkt markert med nedst i målesona. Tilrenningsareal til målaren avgrensa med grønt. Rosa bygg er bustader. 19 Figur 14: Målesone Grunnavågen. Målepunkt markert med nedst i målesona. 20 Figur 15: Målesone Tømbervika/borehull. Målepunkt markert med nedst i målesona. 21 Figur 16: Målesone Kappelen. Målepunkt markert med nedst i målesona. 22 Figur 17: Nedbørmålar, til venstre som utplassert på Seglneset, til høgre er innmaten vist. 22 Figur 18: Oversikt over plassering av nedbørmålarar vinteren Figur 19: Målt døgnnedbør Seglneset og Rundehaugen. 24 Figur 20: Nedbørsum og tidspunkt, regnbye 9. januar Figur 21: RDI-rutinen i Mike Urban. 27 Figur 22: Samanlikning av årsnedbør i normalperioden frå nedbørmålarar i fleire kommunar: Bergen (lysegrøn), Stord (blå), Time (oransje), Sandnes (rosa), Stavanger (svart) og Karmøy (gul). 30 n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 46 av 59

47 Figur 23: Høgre akse- årsnedbør Florida (mm) og årsavrenning inkl. spillvassproduksjon (m 3 ) for eit redusert areal. Venstre akse Q maksdim (l/s) for det reduserte arealet, 90- og 95 %-fraktil av timeavrenning. 95 %-fraktilet er den vassføringa som ein må dimensjonere for dersom vatn skal gå i overløp i 5 % av årets timar. 31 Figur 24: Døme på kalibreringskurve frå delar av måleperioden (januar og februar 2014) for målepunktet Kårevik aust, der målt vassføring er blå, dei andre er berekna vassmengder (summert). Eininga på y-aksen er m 3 /s. 32 Figur 25: Teiknforklaring til kalibreringskurve. 32 Figur 26: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesoner: Kårevik aust og vest, Grindevika og Hornelandsvågen. 35 Figur 27: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Kårevik aust. 35 Figur 28: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Kårevik vest. 36 Figur 29: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Hornelandsvågen. 36 Figur 30: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Grindevika. 37 Figur 31: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). 38 Figur 32: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Grunnavågen (+Valvatna). 38 Figur 33: Fraksjonsfordeling, spillvatn og nedbøravhengige bidrag (framandvatn). Målesone: Kappelen (+ Tømbervika/borehull). 39 Figur 34: Q dim og Q maksdim, Kårevik aust. 41 Figur 35: Q dim og Q maksdim, Kårevik vest. 41 Figur 36: Q dim og Q maksdim, Hornelandsvågen 42 Figur 37: Q dim og Q maksdim, Grindevika. 42 Figur 38: Q dim og Q maksdim, Grunnavågen (sum av målesonene Valvatna og Grunnavågen). 43 Figur 39: Q dim og Q maksdim, Kappelen (sum av målesonene Tømbervika og Kappelen). 43 Figur 40: Målt vassføring og timesnedbør, Kårevik aust målesone. 48 Figur 41: Målt vassføring og timesnedbør, Kårevik vest målesone. 49 Figur 42: Målt vassføring og timesnedbør, Grindevika målesone. 49 Figur 43: Målt vassføring og timesnedbør, Hornelandsvågen målesone. 50 Figur 44: Målt vassføring og timesnedbør, Valvatna målesone. 50 Figur 45: Målt vassføring og timesnedbør, Grunnavågen målesone. 51 Figur 46: Målt vassføring og timesnedbør, Tømbervika målesone. 51 Figur 47: Målt vassføring og timesnedbør, Sætrevika målesone. 52 Figur 48: Målt vassføring og timesnedbør, Kappelen målesone. 52 Figur 49: Målt v og h, Kårevik aust. 53 Figur 50: Målt v og h, Kårevik vest. 53 Figur 51: Målt v og h, Hornelandsvågen. 54 Figur 52: Målt v og h, Grindevika. 54 Figur 53: Målt v og h, Valvatna. 55 Figur 54: Målt v og h, Sætrevika. 55 Figur 55: Målt v og h, Grunnavågen. 56 Figur 56: Målt v og h, Tømbervika/borehull. 56 Figur 57: Målt v og h, Kappelen. 57 n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 47 av 59

48 7.2 LISTE OVER TABELLAR Tabell 1: Berekna hydraulisk belastning, Q dim og Q maksdim (folketal i år 2050 ligg til grunn). 6 Tabell 2: Nøkkeltal for dei ulike målesonene 12 Tabell 3: Registrert nedbør, pr. månad. 25 Tabell 4: Antal pe i kvar av målesonene. 28 Tabell 5: Berekna vassmengder (år 2050), ulike komponentar (årsavrenning). 34 Tabell 6: Berekna hydraulisk belastning, Q dim og Q maksdim (folketal i år 2050 ligg til grunn) MÅLEDATA VASSFØRINGSMÅLINGAR: TIDSSERIAR Figurane som er vist nedanfor kan ein sjå meir detaljert på i rekneark (eksterne vedlegg). Måleseriane er grunnlaget for kalibrering av modellen. Delar av måleseriane med mykje støy/feil, er tekne ut under kalibreringa. Døme på støy er feil nivåmålingar grunna sedimentering ved måleutstyret, eller manglande hastigheitsmålingar ved låge vassnivå Målt vassføring og nedbør Figur 40: Målt vassføring og timesnedbør, Kårevik aust målesone. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 48 av 59

49 Figur 41: Målt vassføring og timesnedbør, Kårevik vest målesone. Figur 42: Målt vassføring og timesnedbør, Grindevika målesone. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 49 av 59

50 Figur 43: Målt vassføring og timesnedbør, Hornelandsvågen målesone. Figur 44: Målt vassføring og timesnedbør, Valvatna målesone. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 50 av 59

51 Figur 45: Målt vassføring og timesnedbør, Grunnavågen målesone. Figur 46: Målt vassføring og timesnedbør, Tømbervika målesone. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 51 av 59

52 Figur 47: Målt vassføring og timesnedbør, Sætrevika målesone. Figur 48: Målt vassføring og timesnedbør, Kappelen målesone. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 52 av 59

53 7.3.2 Målt hastigheit og nivå Figur 49: Målt v og h, Kårevik aust. Figur 50: Målt v og h, Kårevik vest. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 53 av 59

54 Figur 51: Målt v og h, Hornelandsvågen. Figur 52: Målt v og h, Grindevika. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 54 av 59

55 Figur 53: Målt v og h, Valvatna. Figur 54: Målt v og h, Sætrevika. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 55 av 59

56 Figur 55: Målt v og h, Grunnavågen. Figur 56: Målt v og h, Tømbervika/borehull. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 56 av 59

57 Figur 57: Målt v og h, Kappelen. n:\513\32\ \4 resultatdokumenter\41 rapporter\målinger og avløpsmodell\rapport avløpsmodell b02.docx Side 57 av 59