Årsmelding & rekneskap

Transkript

1 Årsmelding & rekneskap 2008

2 Innhald Året Året Eigarstyring og selskapsleiing 6 Styret si årsmelding 18 Resultatrekneskap 23 Rekneskapsprinsipp 27 Notar til rekneskapen 48 Revisjonsmelding 49 Årsmelding frå kontrollkomiteen Året 2008 har vore eit svært turbulent år for både den nasjonale og internasjonale finansnæringa. Finanskrisa slo til for fullt i Noreg hausten Dette har medført store tap òg for norske bankar. I tillegg har det vore likviditetstørke i næringa. Når det gjeld Indre Sogn Sparebank, så har vi òg merka den internasjonale finanskrisa. Til liks med mange andre bankar i Noreg, gjekk banken med underskot 4. kvartal Banken har likevel god eigenkapital og likviditet med god kontroll på verksemda si. vil slå ut med full tyngde i 2009, noko som truleg vil gi store tap i næringa òg i Rentenettoen viser ein liten auke i 2008 og har siste månadene stabilisert seg. Det er positivt. Den låge rentenettoen skuldast hard konkurranse, lågt rentenivå og dyrare innlånskostnader. Den låge rentenettoen gjer at banken må satse på andre inntektskjelder. Satsinga på Terra Boligkreditt AS og Terra Skadeforsikring AS er ein del av denne strategien. 50 Forholdstal 51 Tillitsvalde Trass i finanskrise har banken opplevd mykje positivt i Banken utvida verksemda si i Bergen, der avdelinga fekk dobbelt så store lokale. I tillegg vart tal tilsette auka til tre. Avdelinga vår i Sogndal flytta inn i nye og tidsmessige lokale hausten Ved sida av avdelinga i Sogndal, vart Terra Eigedomsmekling Sogndal AS etablert. Trass i auka konkurranse, har Indre Sogn Sparebank auka forretningsverksemda si svært mykje i Banken har fått 600 nye kundar og nær 360 MKR i auka utlån med porteføljen i Terra Boligkreditt AS. I 2008 runda forvaltningskapitalen til banken 3 milliardar kroner. Av styret si årsmelding og rekneskap går det fram at 2008 har vore eit aktivt år med mange utfordringar. Dei store utfordringane i 2009 vert å oppretthalde akseptable marginar, halde kostnadene nede og sørgje for at banken har ei solid finansstyring. Eg ser fram til eit godt arbeidsår i Tapa var ein del høgare enn i 2007, og høgare enn venta. Men det gjeld ikkje berre Indre Sogn Sparebank. Mange bankar har store tap i Det er forventa at finanskrisa Egon M. Moen Adm. banksjef

3 Eigarstyring og selskapsleiing av forstandarskapen. Styregodtgjersle vert elles vurdert mot styregodtgjersle hjå børsnoterte selskap og justert deltek i styremøte som handsamar årsrekneskapen. I møta skal revisor gjennomgå eventuelle vesentlege endringar i etter dette. Styremedlemer, eller selskap som dei er knytt banken sine rekneskapsprinsipp, vurdering av vesentlege til, skal ikkje ta på seg særskilte oppgåver for selskapet rekneskapsestimat og alle vesentlege forhold der det har i tillegg til styrevervet. Dersom dei likevel gjer det, skal vore usemje mellom revisor og administrasjonen. Revisor heile styret vera informert. Honorar for slike oppgåver skal skal minst ein gong i året gjennomgå med styret banken Generelt Styret skal sjå til at Indre Sogn Sparebank har god eigarstyring og selskapsleiing. Styret skal gi ei samla utgreiing for banken si eigarstyring og selskapsleiing i årsmeldinga. Banken skal ha ein eigenkapital som er tilpassa mål, strategi og risikoprofil. Styret har utarbeidd ein klar og forutsigbar utbytepolitikk som grunnlag for dei utbyteforslag som vert fremma for forstandarskapen. Utbytepolitikken er gjort kjent gjennom årsmeldinga og banken sine kvartalsrapportar til marknaden/oslo Børs. Styrefullmakt til å foreta kapitalhøgding skal avgrensast til definerte formål og bør ikkje gjevast for eit tidsrom lenger enn fram til neste ordinære møte i forstandarskapen. Tilsvarande gjeld styrefullmakter til kjøp av eigne aksjar. Grunnfondsbevisa til banken er sett i ein klasse og skal vera fritt omsettelege. Dersom eksisterande grunnfondsbeviseigarar sin fortrinnsrett vert fråvike ved kapitalhøgdingar, skal det grunngjevast. forstandarar, styremedlemer, kontrollkomité og valkomité. Valkomiteen si innstilling vert grunngjeven. Indre Sogn Sparebank informerer i årsmeldinga si kven som er medlemer i dei ulike organa. Kopi av innkallingane vert sendt Kredittilsynet og Oslo Børs til orientering. Begge møta vert halde på same dag. Alle sakspapir vert sendt ut med innkallinga. Møte vert leia av formann i forstandarskapen med ein person frå banken i møtesekretariatet. Underskriven protokoll frå møta vert oppbevart i eigen protokoll, kopi av protokoll vert sendt Kredittilsynet og Oslo Børs. Styret Banken sitt styre består av fem medlemer, og fem varamedlemer der eit medlem og eit varamedlem er vald mellom banken sine tilsette. Styret vert vald av forstandarskapen etter forslag av forstandarskapen sin valkomité. Eitt av medlemene/varamedlemene må stetta kravet om å vera kommunevald, vidare skal minst eitt medlem vera busett i Lærdal kommune og eitt medlem i Årdal kommune. Den daglege leiinga er ikkje valt medlem av godkjennast av styret. Det vert informert om alle godtgjersler til styremedlemene i årsmeldinga. Dersom det har vore gjeve godtgjersle utover vanlig styrehonorar, skal det spesifiserast. Retningsliner for godtgjersle til adm. banksjef skal fastsettast i avtale mellom partane og godkjennast av forstandarskapen. Anna godtgjersle til leiande personale er gjort med avtale mellom tilsette og leiing. Styret skal informerast om honoreringsprinsipp til leiande personale. Fastsetting av godtgjersle til adm. banksjef skal gjerast av styreformann og nestleiar, som informerer styret. Alle element av godtgjersle til adm. banksjef og samla godtgjersle for anna leiande tilsette, skal gå fram av årsmeldinga. Likebehandling, finansiell informasjon Styret skal fastsette retningslinjer for rapportering av finansielle og anna informasjon basert på openheit og under omsyn til kravet om likebehandling av aktørane i verdipapirmarknaden. sin interne kontroll, herunder identifiserte svakheitar og forslag til forbetringar. Styreformann og revisor skal ha minst eit møte i året utan at adm. banksjef eller andre frå den daglege leiinga er til stades. Styret skal godkjenne adm. banksjef sin bruk av revisor i andre tenester enn revisjon utover det som kjem fram i den årlege revisjonsplanen. Revisjonsplanen vert lagt fram for styret, og der kjem det fram kva som er revisjonsarbeid og kva som er anna arbeid. I ordinært rekneskapsmøte i forstandarskapen skal styret orientera om revisor si godtgjersle fordelt på revisjon og andre tenester. Kontrollkomité Banken har eigen kontrollkomité. Medlemene vert vald av forstandarskapen. Kontrollkomiteen skal føre tilsyn med verksemda i samsvar med 13 i sparebanklova og instruks fastsett av forstandarskapen. Banken skal ha retningslinjer som sikrar at styremedlemer og leiande tilsette melder frå til styret dersom dei direkte eller indirekte har ei vesentlig interesse i ein avtale som vert inngått av banken. Forstandarskapen Forstandarskapen er Indre Sogn Sparebank sitt øvste organ. Det er forstandarskapen som fastset banken sine vedtekter, vel styret sine medlemer, vedtek årsrekneskapen og disponerer årsresultatet. Banken sender innkalling til rekneskaps- og valmøte til medlemene/varamedlemene i forstandarskapen seinast ei veke før møtet skal haldast. Styremedlemene, kontrollkomiteen og revisor vert òg innkalla til møta. Valkomiteen er vedtektsfesta i 6 1 i banken sine vedtekter og har fire medlemer og fire varamedlemer med eit medlem frå kvar av gruppene som er representerte i forstandarskapen. Valkomiteen kjem med framlegg på val av medlemer og varamedlemer til innskytarvalde styret. Styremedlemene og leiar/nestleiar vert valde for to år på forstandarskapen sitt valmøte. Styremedlemene vert av banken oppfordra til å eige grunnfondsbevis i banken. Styret utarbeidar ein møteplan og finansiell kalender. Styret skal ha ei strategidrøfting knytt til mål, strategiar og gjennomføring minst ein gong i året. Det er ikkje fastsett instruks for styret utover vedtektene. Banken skal utarbeida eigen styreinstruks. Adm. banksjef har instruks godkjend av styret og forstandarskapen. Styret ser til at banken har god intern kontroll i forhold til dei føresetnader som gjeld for verksemda, herunder banken sitt verdigrunnlag og etiske retningslinjer. Styret informerer i årsmeldinga om korleis internkontrollen er organisert. Styret har vald nestleiar som fungerer når styreformann ikkje kan eller bør leia styret sitt arbeid. På desembermøtet kvart år, skal styret i eiga sak vurdere arbeidet sitt og kompetansen sin. Godtgjersle til styremedlemene skal fremjast av styret og godkjennast Banken skal årleg publisere oversikt over datoar for viktige hendingar som forstandarskapsmøte, publisering av delårsrapportar, opne presentasjonar, utbetaling av eventuelt utbyte m.m. Informasjon til banken sine grunnfondsbeviseigarar vert lagt ut på banken si internettside i tillegg til at ein del informasjon òg vert sendt direkte ut til grunnfondsbeviseigarane. Det er vedteke eigne retningsliner for tilsette og tillitsvalde i banken sin handel med grunnfondsbevis. Alle som skal kjøpe eller selje grunnfondsbevis må søke om klarering frå adm. banksjef. Dette for å sikre likebehandling for alle eigarar av grunnfondsbevis og at ingen kjøper eller sel grunnfondsbevis dersom dei har kursintensiv informasjon. Revisor Revisor skal årleg leggje fram for styret hovudtrekka i ein plan for gjennomføring av revisjonsarbeidet. Revisor

4 service, kundenærleik, god marknadskunnskap, dyktige tilsette, konkurransedyktige vilkår og ved gjensidig tillit. Styret si årsmelding Banken og verksemda Historikk Lærdal Sparebank, skipa i 1860, Årdal Sparebank, skipa i 1906 og Borgund Sparebank, skipa i 1915, bestemte seg for å fusjonera i Som ei følgje av dette, vart Indre Sogn Sparebank etablert i Indre Sogn Sparebank etablerte seg med kontor i Sogndal kommune i Banken opna kontor i Bergen den 1. oktober Indre Sogn Sparebank er i dag den største finansielle aktøren i Indre Sogn. Indre Sogn Sparebank driv i dag verksemd si på Årdalstangen, Øvre Årdal, Lærdal, Borgund, Sogndal og Bergen. Kommunane i Indre Sogn er banken sitt primærområde og viktigaste marknadsområde. I Bergen yter banken berre lån til personkundemarknaden. Som eit middel for å nå banken sin visjon og banken sine mål, skal Indre Sogn Sparebank framstå som ein attraktiv og utfordrande arbeidsplass for tilsette og tillitsvalde. Forretningsmessige mål og strategiar: Kapitaldekning Indre Sogn Sparebank skal ha ei kapitaldekning på minst 12 % pr Eigenkapitalrentabilitet Indre Sogn Sparebank sin eigenkapitalrentabilitet før skatt bør minst vera 9 % pr Kostnader Det er eit mål at Indre Sogn Sparebank sine kostnader målt opp mot inntekter, skal vera lik eller betre enn landsgjennomsnittet for sparebankar. Personalpolitikk Personalpolitikken for Indre Sogn Sparebank sine medarbeidarar skal føre til ei effektiv organisering, trivsel, kompetanseheving og salsorientering. Banken har sin primære basis i personkundemarknaden, men skal òg vera ein bank for små og mellomstore bedrifter og offentleg sektor i primærområdet. Nær 75,2 % av utlåna gjeve av eiga bok til banken sine utlånskundar, er no til personkundar. Det er 1,8 % mindre enn i Banken har mange kundar utanom primærområdet. Desse kundane er i all hovudsak personkundar, som vert viktigare for kvart år for banken si utvikling. Dei aller fleste av låna til personkundane i banken har pant i bustadar. Utbytepolitikk Indre Sogn Sparebank sitt driftsresultat etter skatt vert delt høvesvis mellom sparebanken sitt fond og grunnfondsbeviskapitalen. Ein nyttar inngåande balanse for grunnfondsbeviskapitalen (GFK) med tillegg for utbytereguleringsfond i utrekninga av eigenkapitalen. Forstandarskapen kan som ein del av utbetalingsvedtaket setje av inntil 5 % av GFK til utbytereguleringsfond, inntil utbytereguleringsfondet utgjer 20 % av GFK. I tillegg til utlån på eiga bok, har banken ytt 190 personkundelån gjennom Terra Boligkreditt AS til finansiering av bustadar på til saman 224 MKR eller ein auke på 73 MKR i høve same periode i fjor. Utbytereguleringsfondet skal trygge utbetaling i år med dårleg driftsresultat. Ved store tap ført mot eigenkapitalen vil utbytereguleringsfondet kunna nyttast til tapsdekking. Samarbeid Visjon Indre Sogn Sparebank ekte lokalbank med kunden i sentrum. Indre Sogn Sparebank ynskjer å vera ein lokal styrd bank. Som ein reiskap i dette arbeidet ynskjer banken å vidareutvikla medlemskapen i Terra-Gruppen AS. I tillegg vil banken utvida samarbeidet med dei sjølvstendige Forretningsidé sparebankane i distriktet. Personkundane er Indre Sogn Sparebank sin hovudmarknad. Andre viktige marknadsområde er: - små og mellomstore bedrifter - kommunar/anna offentleg verksemd Verksemda Indre Sogn Sparebank si verksemd er merka av å vera ein lokalbank for kommunane i Indre Sogn. Nærleik til kunden, rask sakshandsaming og effektive avgjerder saman med god lokalkunnskap, kjenneteiknar banken. Dette saman Indre Sogn Sparebank vil ta vare på kundane gjennom med fagleg kompetanse skal gjera verksemda effektiv,

5 fleksibel og med høg konkurransedugleik. Terra-Gruppen AS Indre Sogn Sparebank var ein av initiativtakarane til Terra-Gruppen AS som er eigd av 78 norske sparebankar. Deltakinga i dette samarbeidet styrkar banken si konkurransekraft og føresetnader for å lukkast som lokalbank gjennom auka produktbreidd, innkjøpsstyrke, marknadspåverknad og kompetanse. Bankalliansen Terra- Gruppen er ein av Noregs største finansgrupperingar, med ein samla forvaltningskapital på om lag 175 milliardar kroner. Indre Sogn Sparebank er den åttande største eigaren i Terra-Gruppen AS. Banken har valt å ha eigarinteresser i selskapet for å styrke posisjonen sin i lokalmarknaden. Terra-Gruppen AS sikrar banken finansielle produkt i lokalmarknaden sin. Leverer fellestenester og utfører fellesoppgåver I tillegg til den forretningsmessige drifta i produktselskapa har Terra-Gruppen AS ansvar for å utføre ei rekke fellesoppgåver på vegne av Terrabankane. Dette gjeld blant anna innkjøp av tenester og produkt innanfor it- og betalingsformidling, prosjektstyring, opplæring og kompetanseutvikling, samt fellestenester som merkevarebygging, kommunikasjon og fremma bankane sine næringspolitiske interesser. Vidare er Terra-Gruppen AS eit viktig instrument for banken i samband med utvikling, innkjøp og drift av itsystem og kompetanse. Styret ser samarbeidet som særs viktig for Indre Sogn Sparebank si utvikling, og ei vidare tilknyting til Terra- Gruppen AS er etter styret si meining, eit viktig strategisk val. 2. Hovudtal for Indre Sogn Sparebank i 1000 kr Forvaltningskapital Inntekter Kostnader Utlånstap Resultat etter skatt Brutto utlån Innskot frå kundar Gjennomsnittleg forvaltningskapital Rentenetto Kostnadseffektivitet 68,56 % 73,40% 76,23% 72,11% 62,85 % 55,1 % 50,6 % Eigenkapitalavkastning -1,51% 5,12% 5,65 % 5,69% 6,73 % 8,4 % 7,5 % Kapitaldekning 15,49% 16,48% 17,70% 17,43% 19,44% 16,33 % 13,6 % Utbyte på grunnfondsbevis (kr) 0 6,25 9,0 8,0 8,50 8,50 9,0 Kurs på grunnfondsbevis (kr) Terra-Gruppen AS sine mål er å ivareta Terrabankane sine interesser på område der den einskilde bank ville hatt avgrensa høve til å gjera det like godt åleine. Sidan Indre Sogn Sparebank mottok 2,8 MKR i utbyte i 2008 frå Terra-Gruppen AS. 3. Personale og arbeidsmiljø regi av arbeidsmiljøutvalet. Det er etablert eit internkontrollsystem for helse, miljø og tryggleik. etableringa i 1997 har Terra-Gruppen AS vakse gjennom etableringar, organisk vekst og oppkjøp. Stor og solid kundemasse Terrabankane har ein samla kundemasse på ca kundar og er dei kundane i landet som er mest tilfredse og lojale av alle norske bankkundar med fysisk kundekontakt. Dette gjer Terra-Gruppen AS til ein leiande og ein av dei største aktørane i den norske marknaden for finansielle produkt og tenester. Terrabankane har samla ein betydeleg distribusjonskapasitet med 190 bankkontor i 105 kommunar. Stordriftsfordelar Terra-Gruppen AS arbeider for at Indre Sogn Sparebank og dei andre Terrabankane oppnår gode vilkår for effektiv drift. På bankane sine vegne framforhandlar Terra-Gruppen AS løysingar som gir bankane strategiske og økonomiske gevinstar. Gjennom alliansen får Terrabankane sine kundar tilgang til heile spekteret av konkurransedyktige produkt og tenester som den einskilde lokale sparebank ikkje ville kunne produsere og tilby åleine. Totalleverandør av finansielle produkt Gjennom produktselskapa sine tilbyr Terra-Gruppen AS ei lang rekke konkurransedyktige produkt. Dei viktigaste er bustadlån gjennom Terra Boligkreditt AS, debet- og kredittkort frå Terra Kort, skade- og livsforsikring frå Terra Forsikring, fond og obligatorisk tenestepensjon frå Terra Forvaltning, samt leasing og salspantlån frå Terra Finans. Betalingsformidling Utviklinga i banken sitt ekspedisjonsnett har vore stor dei siste åra. Stadig nye kundar tek i bruk moderne it teknologi som nettbank, bedriftsterminalar, bedriftsnettbank o.s.v. Nettbanken har vakse sterkt i fleire år og hadde i 2008 ein ny sterk vekst på 324 brukaravtalar. Desse automatiske tenestene tek stadig over ein større del av betalingsformidlinga. Manuelle tenester går kraftig ned. Denne utviklinga vil på sikt føre til at banken må tenke nytt og utviklande i høve til korleis bankkontora skal organiserast i framtida. Tabell nr. 1 : Ekspedisjonsnettet Nettbank/telebankavtalar Nettbank bedrift basis Nettbank bedrift integrert Nettbank bedrift utland Nettbank kun innsyn 2 2 Nettbank lag og foreningar Nettbank privat Nettbank privat utland Totalt Telefonbank/mobilbank Personale Pr hadde Indre Sogn Sparebank 43 fast tilsette. Banken hadde ved årsskiftet 40,0 årsverk, ein auke på 1,0 årsverk i løpet av året. Banken tilsette 3 nye personar i Ein person har fått gåve frå banken etter 40 års tenestetid. To personar gjekk av med AFP-pensjon. Dei totale personalkostnadene i 2008 var 21,378 MKR eller 2,872 MKR høgare enn i Den viktigaste grunnen til kostnadsauken var nytilsetjingar i 2008, i tillegg til generell auke i lønskostnadane. Banken har etablert kollektiv pensjonsforsikring for dei tilsette gjennom Nordea Liv. Yrkesskadeforsikring og reiseforsikring er dekka gjennom TryggVesta. Gruppelivforsikring er dekka gjennom TryggVesta Forskings- og utviklingsaktivitetar Banken har ikkje hatt nokon forskingsaktivitetar i 2008 og har heller ikkje planar om dette i Banken har løpande opplæring og program for utvikling av organisasjon og tilsette. I løpet av året vert banken sin organisasjon utvikla gjennom interne kurs og møte, samt gjennom eksterne kurs og møte gjennom Spama, Sparebankforeningen og Terra-Gruppen AS. Helse, miljø og tryggleik Banken har etablert bedriftshelseteneste for dei tilsette gjennom medlemskap i Sogn Bedriftshelseteneste. Styret vurderer arbeidsmiljøet i banken som godt. Arbeidet går i Sjukefråveret i Indre Sogn Sparebank Fråver i prosent År ,98% 6,61% 4,44% 15,13% 6,60% ,00% 5,00% 3,00% 6,11% 3,95% 4,72% Indre Sogn Sparebank hadde eit sjukefråvær på 4,72 % i 2008, ein liten auke i høve Banken har slutta seg til ordninga inkluderande arbeidsliv (IA). Banken vonar at deltaking i IA samarbeidet vil gjera arbeidsmiljøet endå betre og sjukemeldingane endå færre. Banken vil i endå sterkare grad enn før følgje opp sjukefråveret i banken m.a. ved å legge til rette arbeidet for personar som har redusert arbeidsyting i periodar. Banken har òg i samarbeid med primærhelsetenesta lagt til rette fysiske arbeidsplassar for tilsette med særskilde behov. Indre Sogn Sparebank har eit eige HMS utval, og deltek i opplæring/møte i regi av Sogn Bedriftshelseteneste. Banken sine tryggleiksrutinar vert vurdert som gode. Tryggleiksarbeidet og HMS vert drive etter gjeldande lover og reglar. Etter styret si vurdering forureinar ikkje banken si verksemd det ytre miljø.

6 Likestilling Indre Sogn Sparebank har ikkje utvikla ein eigen likestillingsplan. 60 % av medlemene i styret i banken er kvinner, noko som er innafor dei mål som sett av offentlege styresmakter. I tillegg er styreleiar kvinne. 40 % av avdelingssjefane er kvinner, samt 50 % av medlemene i leiargruppa er kvinner. Styret sitt mål om likevekt når det gjelder tal kvinnelege og mannlege leiarar, er etter styret si vurdering nådd. Styret har òg eit mål om likevekt når det gjeld fordelinga av menn og kvinner i mellomleiarstillingar og elles i andre stillingar i banken. I dag er det ei overvekt av kvinner i desse stillingane. 4. Rekneskapen for ,575 11,178 9,781 9,999 9, ,82 % 0,62% 0,48% 0,43% 0,37% -0,10% Netto rente- og provisjonsinntekter Banken sine netto rente- og kredittprovisjonsinntekter var 53,902 MKR mot 46,167 MKR i Rente- og kredittprovisjonane gjekk mykje opp i Den viktigaste årsaka til dette er høgare utlånsvolum. I tillegg styrka rentenettoen seg noko. Styret har tru på at rentenettoen i kroner og øre vil gå noko ned i 2009 m.a. grunna eit lågare rentenivå og ein noko meir forsiktig utlånspolitikk. Rentenettoen i prosent av gjennomsnittleg forvaltningskapital var ved årsskiftet 1,85 %, ein auke på 0,06 %-poeng i høve same periode i På landsplan har rentenettoen auka frå 1,87 % i 2007 til 1,90 % i 2008, eller 0,03 %-poeng. Tabell nr. 4: Tap i perioden Mill. kr ,510 2,170 0,300 3,980 5, ,080 5,390 7,420 5,947 6, ,071 3,901 11,445 Balansen Forvaltningskapital Ved utgangen av 2008 var forvaltningskapitalen 3.128,8 MKR mot 2.701,8 MKR i Auken er på 426,990 MKR eller 15,80 % siste året. Forvaltningsveksten på landsplan for sparebankane i Noreg i 2008 var 11,1 %. ut frå skjønn. Dei fleste næringslivsengasjementa er risikoklassifiserte. Risikoklassifiseringa er ein integrert del av kredittvurderinga. Utlånsvolumet er delt inn i 5 kategoriar frå A til E. A og B er utlån med svært låg risiko og tilsvarande er utlån som er klassifisert som D og E, utlån med svært høg risiko. Obligasjonar og aksjar Summen av banken sine verdipapir er ved årsskiftet 145,148 MKR i obligasjonar og 58,441 MKR i aksjar. Dei same postane i 2007 var 92,263 MKR og 92,535 MKR. Omløpsaksjane gav i 2008 ei svært negativ avkastning til banken. Som børsnotert grunnfondsbevisbank har banken investert i ei rekke grunnfondsbevis. Kursen på grunnfondsbevisa har gått mykje ned i Netto avkastning på obligasjonar og aksjar var 8,654 MKR mot 0,953 MKR i Renteinntektene på obligasjonane var 6,901 MKR i Årsrekneskapen er lagt fram under føresetnad av framleis Brutto provisjonsinntekter vart 12,093 MKR i 2008, ein auke Tabell nr. 5: Forvaltningskapitalen Mill. kr 5. Grunnfondsbevis drift. Styret kjenner ikkje til at det er vesentleg usikkerheit på 1,381 MKR. Den viktigaste grunnen til at provisjonsinntektene auka mykje òg i 2008, var større inntekter frå Banken har skrive ut grunnfondsbevis pålydande knytt til årsrekneskapen og kjenner ikkje til ekstraordinære kr tilhøve som har innverknad på vurdering av banken sin Terra Boligkreditt AS, Terra Skadeforsikring, garantiprovisjonar og fleire kundar. Grunnfondsbeviset er sparebankvesenet sitt eige 774,6 887,5 894,0 1061,3 1300,9 rekneskap. Det har ikkje skjedd tilhøve etter slutten av rekneskapsåret som har verknad på vurdering av rekneskapen. Driftskostnader eigenkapitalinstrument. Utviklinga over tid syner at 1400,3 1609,1 1712,3 1903,8 2178,8 grunnfondsbeviset har gjeve betre avkastning enn børsen 10 Banken sine driftskostnader vart 45,760 MKR, som er ein sine aksjeindeksar. Grunnfondsbevismarknaden er liten og 11 Resultat auke på 3,136 MKR frå året før likviditeten har ofte vore dårleg har vore eit særleg Året 2008 var samla sett eit svakt år for Indre Sogn Sparebank. Finanskrisa påverka banken negativt med store tap kostnadene gått ned frå 1,66 % til 1,57 % eller 0,09 %- med heile 50%. Prosentvis i høve til forvaltningskapitalen, har drifts- 2448,6 2701,7 3128,7 vanskelig år, der grunnfondsbevisindeksen har gått ned både på utlån og verdipapir. Nokre lyspunkt var det likevel, poeng. Kostnadsprosenten i banken er utrekna til 68,56 %, Innskot Grunnfondsbevisa i Indre Sogn Sparebank er notert m.a. vart rentenettoen styrka noko. I tillegg har gebyr- og ein reduksjon på 4,3 %-poeng i høve til Innskot frå kundar synte auke frå 1.641,8 MKR i 2007 til på Oslo Børs. Kurs pr var kr. 70,- pr. provisjonsinntektene til banken auka ,3 MKR i Dette er ein auke på 91,545 MKR eller grunnfondsbevis mot kr. 110,- pr , eller ein Den viktigaste årsaka til betra kostnadsprosent, er betra 5,58 % i 2008, mot 9,43 % i Innskotsauken er fordelt reduksjon på 36 %. Det vart i 2008 betalt ut kr. 6,25 per For første gong på fleire år fekk banken eit underskot. rentenetto saman med sterk auke i forvaltningskapitalen med 80,06 MKR på personkundane og 11,48 MKR på grunnfondsbevis i utbyte for Underskotet før skatt vart med grunnlag i ovannemnde og auka provisjonsinntekter. næringslivet. 1,211 MKR. Det var 12,702 MKR dårlegare enn i I samsvar med banken sin utbytepolitikk, har styret for Resultatet etter skatt vart -2,802 MKR som var 12,217 MKR Tap Utlån 2008 gjort framlegg om eit utbyte på kr 0 for kvart dårlegare enn i fjor. Realiserte og urealiserte tap på verdipapir utgjorde 8,654 MKR mot vinst på 0,953 MKR i i samsvar med retningsliner frå Kredittilsynet. Banken si Låne- og garantiporteføljen er gjennomgått og vurdert Ved utgangen av året var brutto utlån til kundar 2.524,1 grunnfondsbevis. MKR mot 2.238,2 MKR ved førre årsskifte. Det er ein handtering av tap kjem fram i kapittelet om rekneskapsprinsipp i notane. Fig. 1 Kursutvikling grunnfondsbevis 2008 vekst på 12,77 % mot 14,43 % i Av utlånsveksten Banken forventar at 2009 òg vil bli eit svakt år prega av kjem 194,79 MKR i personmarknaden og 91,09 MKR i finanskrisa og svekka realøkonomi. næringslivet. I tillegg har banken hatt ein utlånsvekst på Etter styret si vurdering er det etablert gode rutinar for 73,35 MKR til 224,59 MKR i Terra Boligkreditt AS. Alle låna er Tabell nr. 3: Overskot i % av gjennomsnittleg oppfølging av tapsutsette engasjement. forvaltningskapital. Overskot i mill. kr. lån til personkundar sikra innanfor 60 % av bustadtakst. Ser Banken sine tap i 2008 vart 11,445 MKR mot 3,910 MKR i Utvikling ein utlånsveksten samla, så har banken sin utlånsportefølje Banken sine individuelle- og gruppenedskrivingar auka med 359,23 MKR eller 15,03% i 2008 mot 325 MKR var totalt 17,706 MKR, ein auke på 6,015 MKR. eller 15,76 % i ,049 2,040 17,560 15,330 9,300 10,630 1,22 % 0,09 % 1,79 % 1,30 % 0,69 % 0,71 % Styret har lagt stor vekt på å kvalitetssikre utlåna i banken. Kvart næringslivsengasjement er vurdert ut frå økonomisk styrke, dekning av trygd og framtidsvurdering

7 6. Banken si risikoeksponering og internkontroll Prinsipp Banken si drift er bunden av ei rekke tilhøve. Av særleg innverknad er rente- og kredittrisiko. Andre større risikoar er likviditets- og kursrisiko i verdipapir. Bankverksemda medfører òg ein operasjonell risiko. Styret har fastsett rammer for risiko innan kredittgjeving, handel med verdipapir og for renterisiko. Det er fastsett rutinar for rapportering til styret om utviklinga på risikoområda og det er vedteke ein eigen finansstrategi. Det er òg utvikla eit eige internkontrollsystem for den totale bankverksemda, og fastsett retningsliner og prinsipp for internkontroll. Banken sin administrasjon har ansvar for å følgje opp den daglege risikostyringa. Indre Sogn Sparebank har dei siste åra hatt god balanse i utlåns- og innskotsveksten. Banken har teke opp to av utlånsveksten i Grunna finanskrisa har omløpsporteføljen til banken gått obligasjonslån og eit sertifikatlån i Dette for å sikre ned i verdi i Styret vurderer kursrisikoen i banken Valutarisiko ein god tilgang på likviditet. Gjennomgangen syner at banken sin næringslivsportefølje sin omløpsportefølje som moderat. Særleg banken sine Banken si valutaeksponering er moderat. Banken har ikkje er sunn. Kredittrisikoen i næringslivsporteføljen er etter investeringar i grunnfondsbevis er utsett. Styret trur likevel valutalån på eiga bok. Banken hadde ved årsskiftet Styret er merksam på risikoen ved høg utlånsvekst og kva styret si vurdering betra siste året. at kursane vil henta seg inn att i slutten av Målet til valutalån med til saman motverdien av NOK 75 mill. dette kan bety for kapitaldekninga i banken. I tillegg er styret er å ha ein stabil langsiktig avkastning på banken sin Ti av lånekundane er næringskundar og desse har til 13 styret kjend med risikoen knytt til å vera meir avhengig av Sjølv om styret meiner at kvaliteten på utlånsmassen i dag portefølje med minimal kursrisiko. saman lån tilsvarande NOK 32 mill. eller 42,7 % av totale pengemarknaden. Styret har difor sett seg mål både på er god, trur styret det ikkje vil vera urealistisk å rekne med valutalån. Resten, 17 låntakarar, er personkundar med til kapitaldekninga og likviditeten i banken, og vil treffe tiltak eit tap i storleiken 0,2 % til 0,4 % på utlån i tida framover. Likviditetsrisiko saman motverdi av NOK 43 mill. eller 57,3 %. dersom kapitaldekninga og likviditeten kjem under desse måla. Kredittrisiko Kredittrisikoen vert overvaka ved misleghaldsrapportering, risikoklassifisering og bransjeanalysar. Ein stor del av utlåna i banken er løyvd mot pant i bustad. På bakgrunn av auke i bustadprisane og høg sysselsetting i distriktet, vurderer styret utlåna som godt sikra. I banken sitt primærområde har husprisane gått noko ned i 2008, men ikkje så mykje som elles i landet. Indre Sogn Sparebank har ein portefølje på 224,586 MKR i Terra Boligkreditt AS. Banken har stilt ein saks- og tapsgaranti på 37,887 MKR i samband med denne porteføljen. Alle låna er innafor 60 % av takst/ omsetningsverdi og styret vurderer kredittrisikoen med låna i Terra Boligkreditt AS som liten. Utlån til næringsverksemd fører til større kredittrisiko enn utlån mot pant i bustad. Indre Sogn Sparebank har få store næringslivsengasjement, og alle er spreidde på fleire bransjar. Medarbeidarane i banken har god lokalkunnskap på næringslivsengasjement, og det er fastsett interne rutinar for sakshandsaming, oppfølging og tapsvurdering av engasjementa. Næringslivsengasjementa vert systematisk risikoklassifiserte. Banken har ingen konsoliderte engasjement over 12 % av ansvarleg kapital i banken. Banken har fire konsoliderte engasjement over 10 % av ansvarleg kapital i banken. I 2008 auka utlåna til næringslivet med 91,09 MKR. Ein stor del av utlånsveksten har hovudsakeleg kome i personmarknaden. Mesteparten er lån med pant i bustad. Nedskrivne utlån og gruppenedskrivingar utgjer til saman 17,706 MKR, ein auke på 6,015 MKR sidan Sum avsetjingar utgjer 0,70 % av brutto utlån i 2008 mot 0,52 % i Styret vurderer desse avsetjingane som tilstrekkelege til å dekke banken sin kredittrisiko sett i lys Både internasjonalt og nasjonalt er vi inne i ei krevjande tid, som truleg vil føre til arbeidsløyse og nedlegging/ konkursar i næringslivet. Som ei følgje av dette, trur styret at misleghaldet og tapa vil auke i 2009 for banknæringa generelt. Når det gjeld næringslivet i regionen, så har finanskrisa ikkje slått særleg ut i Styret trur at 2009 kan bli eit vanskeleg år for næringslivet i banken sitt primærområde. Regionen har mange underleverandørar knytt til dei store verksemdene i Årdal. Hydro Aluminium har varsla reduksjon i produksjon og bemanning. Det kan på sikt få konsekvensar for bedrifter og hushaldningar i regionen dersom tidene ikkje endrar seg. Renterisiko Renterisikoen er primært knytt til banken sin behaldning av renteberande verdipapir. Fastrenteinnskot og fastrenteutlån er til no mindre viktig for renterisikoen. Banken har 221,1 MKR i fastrenteinnskot med forfall Desse er fornya til 202,8 MKR i 2009 med forfall og Banken har 5,6 MKR i fastrentelån med forfall frå 3 til 5 år, alt med pant i fast eigedom. Banken yter ikkje fastrentelån til personmarknaden på eiga bok. Alle fastrentelån vert ytt gjennom Terra Boligkreditt AS. Indre Sogn Sparebank har ein obligasjonsportefølje på 145,1 MKR. Renterisikoen er redusert ved at dei aller fleste av obligasjonane er knytt opp mot ei avkastning lik 3 mnd. Nibor. Sett i samanheng med andre balansepostar med rentebinding, har banken likevel ein viss renterisiko. Styret har sett opp interne rammer for renterisiko. Banken ligg godt innafor desse rammene. Kursrisiko Plassering i aksjemarknaden er i all hovudsak retta mot børsnoterte selskap og fond. Ved årsskiftet hadde banken bokført aksjar, grunnfondsbevis og fond for 14,6 MKR i omløpsportefølje, ein nedgong på heile 43,1 MKR i høve Skilnaden på vekst i innskot og utlån har gjort banken meir avhengig av ekstern finansiering. Banken har totalt lånt 1.102,7 MKR frå pengemarknaden i 2008, ein auke på 345,3 MKR i høve Bakgrunnen for auken er auka utlånsvolum og at likviditetsrisikoen i banken er innanfor fastsette mål. Banken har lagt vekt på at likviditetsrisikoen skal vera moderat. Med bakgrunn i dette har banken bygd opp ein stor likviditetsreserve som pr var 460,5 MKR, fordelt på 358,6 MKR i kontantar og innskot i finansinstitusjonar og sentralbankar og 101,9 MKR var trekkrettar. Innlånsportefølja er systematisk bygd opp med langsiktige og kortsiktige forfall. Banken har eit forfall på 171 MKR den 9. februar 2009, som er refinansiert. Figur 2. Banken sin forfallsstruktur langsiktig finansiering k v a r ta l k v a r ta l k v a r ta l L a n g s i k ti g e l å n 2. k v a r ta l Innskotsdekninga i 2008 er 68,67 %, som er ein reduksjon på 4,68 %-poeng i høve førre årsskifte. Styret har sett seg som mål at Indre Sogn Sparebank skal ha ei innskotsdekning på minimum 70 % av utlåna. Styret vil treffe tiltak for å oppnå dette. Innskotsdekninga og likviditetsrisikoen til banken er etter styret si meining god og under kontroll. Alle låna er sikra med pant i fast eigedom, bustad og/eller fritidseigedom. I nokre tilfeller er det stilt kausjon frå selskapet sine eigarar. Nesten alle valutalånskundane har lang erfaring med valutalån. Banken har garantert for valutalåna. Denne kredittrisikoen som følgje av valutarisikoen, vurderer styret som moderat. Operasjonell risiko og internkontroll Styret og leiinga har òg merksemd retta mot risiko for tap knytt til den daglege drifta av banken. Dette gjeld svikt i datakommunikasjon, system og rutinar. Feil kan òg oppstå på grunn av manglande kontroll, kompetansesvikt og menneskelege feil. For å ivareta desse viktige områda er det etablert eit system for internkontroll. Banken sitt internkontrollsystem byggjer på Kredittilsynet si forskrift om internkontroll. Med basis i rapportar frå avdelingsleiarane og eigne vurderingar, gjev adm. banksjef ei totalvurdering av

8 internkontrollen i banken til styret. Styret vurderer den operasjonelle risikoen som akseptabel i den sterkt aukande konkurransen. Banken hadde god utlånsvekst, der utlån til privatmarknaden utgjorde mesteparten av veksten. Banken har òg i 2008 brukt nær 1,5 millionar kroner i støtte til næringsutvikling, sponsing og marknadsføring av lag og organisasjonar i Årdal, Lærdal og Sogndal. Dersom ein Rammevilkåra for banken si verksemd er relativ stabile, og styret meiner at så vel intern som ekstern risiko er under kontroll. Indre Sogn Sparebank er lokal styrd, noko styret trur er ei stor føremon for distriktet og kundane. Styret i Indre ser bort frå kommunane, er Indre Sogn Sparebank den viktigaste bidragsytaren til lag og organisasjonar i distriktet vårt. Styret har tru på at lokalsamfunna ser positivt på 7. Eigenkapital Banken sin eigenkapital er 183 MKR. i tillegg er ansvarlege kapital 89 MKR. Samla eigenkapital/ansvarleg kapital er 272 MKR. Banken hadde ved årsskiftet 2008/2009 ei kapitaldekning på 15,49 % mot 16,68 % i Styresmaktene sine krav til kapitaldekning er 8 %. Styret meiner at banken har ein god eigenkapital og soliditet til å møte framtidige utfordringar, men vil i den grad det er behov for det, styrke eigenkapitalen i banken t.d. ved grunnfondsbevisemisjonar og ansvarleg kapital Sogn Sparebank vil arbeida for at banken skal vera ein sjølvstendig bank med nær tilknyting til lokalsamfunna. Banken vil fokusera på gode kunderelasjonar, konkurransedyktige produkt, god organisasjon og meir effektiv drift, slik at banken i åra framover kan vera ein god lokalbank og ein god arbeidsplass. Banken sine tap har auka svært mykje i 2008 som ei følgje av den globale finanskrisa. Banken hadde pr bokførde tap til 11,4 MKR. Det er i hovudsak næringslivskundane som fører til tap for banken. I personmarknaden er det framleis små og svært få tap. Det er styret si vurdering at tapa òg vil bli store i Styret reknar med at det i hovudsak vil vera tap relatert til næringslivskundar. banken sitt engasjement på dette området, og at slike tiltak er med på å styrka konkurranseevna til banken i primærområdet. 9. Disponering av resultatet Styret gjer framlegg om at banken sitt underskot på kr ,49 vert disponert slik: Overført frå sparebankens fond kr ,49 SUM DISPONERT kr , Takk eller ved bruk av bankpakka frå staten. Styret vil takke kundane for god og lojal oppslutning Banken flytta inn i nye og tidsmessige kontor i Sogndal. om banken i Vidare takkar styret alle tilsette og I tillegg arbeidar banken med å vidareutvikla kontoret på tillitsvalde for god innsats i året som gjekk. Styret vil 8. Framtidsutsikter Årdalstangen. framleis gjera sitt beste for at Indre Sogn Sparebank skal bli 14 Internasjonalt: ein endå betre bank for kundane og distriktet vårt. 15 På slutten av året har finanskrisa sett sitt preg på 2008 har vore eit svært krevjande og turbulent år med større og meir dramatiske endringar enn på lenge. Denne utviklinga tiltok hausten 2008, då den amerikanske banken Lehman Brothers gjekk konkurs i september. næringslivet i regionen. Det er mindre arbeid for underleverandørane til dei store hjørnesteinsbedriftene. Særleg Norsk Hydro sine anlegg i Årdal har merka sterkt synkande prisar på produkta sine. Regionen har førebels likevel ikkje opplevd nedleggingar eller permitteringar Årdalstangen 26. februar 2009 Det er kome stadig sterkare teikn på at finanskrisa har smitta over i realøkonomien, med auka arbeidsløyse, færre ledige jobbar, synkande eigedomsprisar, mindre etterspurnad etter råvarer og sterkt redusert vekst over heile verda. i særlig grad i kjølvatnet av finanskrisa. Styret trur at 2009 kan bli eit tøffare år for næringslivet i banken sin primærmarknad. Når det gjeld reiselivsnæringa i banken sitt område har denne næringa synt framgang. Reiselivet har førebels ikkje merka så mykje til finanskrisa. Ein låg kronekurs kan gjere Noreg til eit meir attraktivt land å Nasjonalt Førevarselet på den internasjonale krisa fekk Noreg gjennom Terra-saka hausten I samband med konkursen i Lehman Brothers, kom finanskrisa til Noreg med full tyngde. feriere i for utlendarar. Styret meiner at Indre Sogn Sparebank skal vera ei av drivkreftene for utviklinga av næringslivet i Indre Sogn, og er budd på å ta del i eit slikt ansvar, men vil halde seg innanfor forretningsmessige vurderingar. Eit børsras på 53 % og sterkt auka prisar i interbankmarknaden seier sitt. I periodar har det vore svært vanskeleg for norske bankar å finansiere seg til fornuftige prisar. Låg aktivitet, og ein vanskelegare eksportmarknad har ført til auka arbeidsløyse òg i Noreg. Indre Sogn Sparebank nådde ikkje alle måla sine i Resultatet vart betydeleg svakare enn venta, men banken hadde god vekst i mange av banken sine produkt og tal kundar auka med over 600 i Banken runda og MKR i forvaltningskapital og dobla forsikringsporteføljen Regionalt Lokalt i Sogn hevda Indre Sogn Sparebank seg godt i sin frå 11 MKR til 22 MKR. Sogn Næring AS I Sogndal er Indre Sogn Sparebank blant 12 aksjonærar som eig Sogn Næring AS. Sogndal kommune er den største aksjonæren med 50 prosent av aksjane i selskapet som skal drive næringsutvikling i Sogndal og omegn. Dagleg leiar Paal Fosdal meiner den breie forankringa på eigarsida er gunstig for selskapet. - Det gir god grunnfinansiering og legitimitet i næringsarbeidet. Det er viktig for oss, dersom vi skal kunne bidra i utviklinga av Sogndal, seier Fosdal.

9 16 17 i kunstsenter Investerer i kunstsenter Indre Sogn Kunstsenter skal reisast som eit tilbygg til Lærdal kulturhus og Norsk villakssenter, og går alt etter planen står det klart i kunstsenteret. Både stat, fylke og kommune er opptekne av at det er private pengar med i spleiselaget, seier Tamnes. Indre Sogn Sparebank er blant bidragsytarane når Lærdal blir vertskap for den første spesialbygningen for profesjonell kunstformidling i Sogn. Indre Sogn Kunstsenter blir eit levande senter med attraktive utstillingar, pedagogisk verkstad og trygg lagring av kunst. Vi kan til og med få skapt ny kunst gjennom eit eige gjesteatelier, og kulturhuset vil samtidig få eit nytt profesjonelt lydstudio, seier fungerande rådmann Jon E. Tamnes i Lærdal kommune. Indre Sogn Sparebank har gått inn med kroner i det ambisiøse prosjektet. Samla kostnad for prosjektet er rekna til 31 millionar kroner. Det nye kunstsenteret og oppgraderinga av Norsk villakssenter og Lærdal kulturhus skal finansierast ved hjelp av midlar frå kommunen, fylket, staten og private investorar. Den private støtta som vi har fått frå mellom andre lokalbanken vår, er utruleg viktig for å kunne realisere Samstundes som at Sogn får eit eige kunstsenter, kjem Lærdal kommune til å ruste opp kulturhuset i samband med nyetableringa. Det vil mellom anna komme ein ny restaurantdel i bygget. Huset skal vere ope heile året. Nye Lærdal kultur vil gi publikum eit heilskapleg tilbod som når ut til svært mange, seier Tamnes. Nye Lærdal kulturhus er teikna av arkitekt Simon Breth. Arkitekten vann ein open, internasjonal plan- og designkonkurranse. Deltakinga var stor, med heile 48 innsendte bidrag, der 29 var frå utlandet og 18 frå Noreg. Breth sitt forslag var den beste med tanke på utfordringa med samdrift og lokalisering.

10 Indre Sogn Sparebank resultatrekneskap (i 1000 kr.) Notar RENTEINNTEKTER OG LIKNANDE INNTEKTER Renter utlån kredittinst Rente- og prov. innt. kundar Renteinntekter verdipapir Andre renteinntekter RENTEKOSTNADER OG LIKNANDE KOSTNADER Renter på gjeld til kredittinst Renter på innskot kundar Renter utstedt verdipapir Renter på ansv. lånekapital Andre rentekostnader NETTO RENTE OG KREDITT- PROVISJONSINNTEKTER UTBYTE OG ANDRE INNTEKTER AV VERDIPAPIR Inntekter av aksjar Resultatrekneskap PROVISJONSINNTEKTER OG INNTEKTER FRÅ BANKTENESTER 14 Garantiprovisjon Andre gebyr og provisjonar PROVISJONSKOSTNADER OG KOSTNADER VED BANKTENESTER 15 Andre provisjonar og gebyr NETTO VINST/TAP PÅ VALUTA OG VERDIPAPIR Netto vinst/tap på sertifikat, obligasjonar Netto vinst/tap på aksjar Netto vinst/tap på valuta/derivater ANDRE DRIFTSINNTEKTER Driftsinntekter fast eigedom Andre driftsinntekter LØN OG GENERELLE ADM. KOSTNADER Løn Pensjonar 2, Sosiale kostnader Administrasjonskostnader AVSKRIVINGAR AV VARIGE DRIFTSMIDL. Ordinære avskrivingar ANDRE DRIFTSKOSTNADER Driftskostnader fast eigedom Andre driftskostnader TAP PÅ UTLÅN, GARANTIAR Tap på utlån Tap på garantiar VINST/TAP LANGSIKTIGE VERDIPAPIR SKATT PÅ ORDINÆR DRIFT ÅRSRESULTAT DISPONERING AV RESULTAT FOR REKNESKAPSÅRET Overført frå/til sparebankens fond Overført til gåvefond Utbyte grunnfondsbevis Overført frå utjamningsfond SUM DISPONERT

11 Indre Sogn Sparebank balanse (i 1000 kr.) Indre Sogn Sparebank balanse (i 1000 kr.) Notar KONTANTAR, FORDRINGAR PÅ SENTRALBANKAR UTLÅN TIL OG FORDRINGAR PÅ KREDITTINSTITUSJONAR Utan avtalt løpetid Med avtalt løpetid UTLÅN TIL KUNDAR 1 Kasse-, drifts- og brukskreditt Byggelån Nedbetalingslån Sum utlån før nedskrivingar Individuelle nedskrivingar utlån Nedskrivingar grupper av utlån NETTO UTLÅN OVERTEKNE EIGENDELAR SERTIFIKAT, OBLIGASJONAR Utskrivne av det offentlege Utskrivne av andre 5, Notar GJELD OG EIGENKAPITAL Utan avtalt løpetid Med avtalt løpetid INNSKOT FRÅ KUNDAR Utan avtalt løpetid Med avtalt løpetid GJELD UTS. AV VERDIPAPIR Sertifikat Obligasjonsgjeld ANNA GJELD Anna gjeld PÅLØPNE KOSTNADAR AVSETN. TIL FORPLIKTNINGAR Pensjonsforpliktningar Utsett skatt AKSJAR OG ANDRE VERDIPAPIR Aksjar, fond og grunnfondsbevis IMMATERIELLE EIGENDELAR Utsett skattefordel Overkursfond VARIGE DRIFTSMIDLAR 8, 9 21 Maskiner og inventar Bygningar anna fast eigedom ANDRE EIGENDELAR FORSKOTSBET. OG OPPTENTE VARIGE DRIFTSMIDLAR Opptente renteinntekter Overfin. av pensjonforpl Garantiprovisjon SUM EIGENDELAR ANSVARLEG KAPITAL Fondsobligasjon Anna ansv. lånekap EIGENKAPITAL Grunnfondskapital SUM INNSKOT EIGENKAPITAL Sparebankens fond Gåvefond Utjamningsfond SUM GJELD OG EIGENKAPITAL POSTAR UTANOM BALANSEN Garantiansvar Garantiansvar Terra Boligkreditt Portefølje Terra Boligkreditt

12 Kontantstraumanalyse Netto renteinntekter Andre driftsinntekter Vinst verdipapir og val Driftskostnader Betalte skattar Utbyte på grunnfondsbevis Kontant frå bankdrifta Auka utlån til kundar m.m Reduksjon/auke i utlån til kredittinstitusjonar Auka innskot frå kundar Auka innlån frå marknad Auke behaldning verdipapir Auke i anlegg/driftsmidlar Nettoauke fordringar/gjeld m.m Kontant frå investeringsaktivitet Innbetalt grunnfondsbevis/ansvarleg lån 0 0 Kontant frå finansieringsaktivitet 0 0 Netto kontantstraum Behaldning periodestart Behaldning periodeslutt Rekneskapsprinsipp 22 23

13 Generelt Årsrekneskapen er sett opp i samsvar med dei krav stilte i rekneskapslov, lov om sparebankar, Kredittilsynet sine forskrifter for årsrekneskap i sparebankar og god rekneskapsskikk. Der reklassifiseringar er gjennomført, er tal frå tidlegare år gjort samanliknbare. I den grad det er naudsynt med utvida forklaring til prinsippa er dette gjeve i samband med dertil utarbeida notar til rekneskapen. Banken er ikkje konsern og fører såleis bere selskapsrekneskap. Banken vurderer verksemda i banken som ei samla verksemd. Banken vil ta i bruk IFRS-standard, når det er fastsett i lov at børsnoterte selskap, ikkje konsern, skal ta i bruk IFRS. Dato for det er pr. i dag ikkje fastsett av styresmaktene. Konsekvensane av denne innføringa er førebels ikkje talfesta. Verdifastsetjing verdipapir og pensjonsmidlar haldast til forfall. det tidlegare er gjennomført individuelle nedskrivingar på, Finansielle instrument utanom balansen omfattar vert heile tapet bokført som konstatert i perioden, medan valuta- og renteinstrument som er avtala med kundar/ den individuelle nedskrivinga vert tilbakeført. Innkomne bankar for fastsetjing av framtidige rentevilkår og Utlån og garantiar beløp på tidlegare avskrivne engasjement vert bokført I følgje rekneskapslov kan marknadsbaserte finansielle valutakursar og såleis kunne styre banken sin rentesom reduksjon i tap på utlån og garantiar. omløpsmiddel verdsetjast til verkeleg verdi. Oslo Børs har og valutarisiko. Banken har vedtak om ikkje å ta bruk Utlån vert ved første gongs måling vurdert til verkeleg Nedskriving på grupper av utlån tek høgde for tap stilt strenge krav til likviditet og omsetjingsfart for å kunne av slike instrument, med unntak for FRA- avtalar, verdi med tillegg av direkte transaksjonsutgifter. på kundar som er i banken si portefølje, men som på 24 verdsetje verdipapir til verkeleg verdi. Banken si verdipapir rentebyteavtalar (renteswappar) og renteopsjonar til bruk i Ved etterfølgjande måling vert utlåna vurdert til amortisert 25 balansetidspunktet ikkje er identifisert som tapsutsette. portefølje stettar som heilskap ikkje desse krava og banken sikringsforretningar. kost ved bruk av effektiv rentemetode. Endringane i Banken har laga ein eigen modell for utrekning av har difor valt å ikkje nytta handelsportefølje og verkeleg Sikringsforretningar er definerte som ei avtale med utlånet sin rentesats på grunn av endringar nedskriving på grupper av utlån og garantiar. Modellen verdi på denne. hensikt å redusere/nøytralisere banken sin risiko over for i marknadsrenta, påverkar ikkje verdien av utlånet. tek utgangspunkt i banken sine historiske tap og For verdsetjing av pensjonsmidlar og utrekning av svingingar i rente-/ og eller valutakursar. Det skal være reknar ut nivået for pårekneleg tap i porteføljen på forplikting vert nytta estimerte verdiar slik at sum samvariasjon mellom sikringsavtalen og den sikra posten. Banken kostnadsfører tap på utlån og garantiar etter balansetidspunktet. estimatavvik vert fordelt på gjenverande aktuarrekna Såleis vil fortenesta/tap ved ein renteswapavtale bli retningslinjer gitt av Kredittilsynet. Nedskrivingsbeløpet tenestetid. periodisert parallelt med rentene på det finansinstrument/ er skilnaden mellom neddiskontert verdi av forventa balansepost renteswapavtalen sikrar. framtidig kontantstraum neddiskontert med effektiv rente Varige driftsmidlar og balanseført verdi av utlånet. Nedskrivingsbeløpet kan Inntekts- og kostnadsføring Forskotsbetalte inntekter ved slutten av året vert periodiserte og ført som gjeld i balansen. Opptente, ikkje betalte inntekter ved slutten av året vert inntektsførte og oppført som til godehavande i banken sin balanse. På betente engasjement som er tapsavsette, vert betalte renter berre inntektsførte når dei er vurderte som sikre. Aksjeutbyte og utbyte på grunnfondsbevis vert førte til inntekt i det år dei vert utbetalte. Ved utrekning av vinst på sal av aksjar, vert kostpris fastsett til gjennomsnittleg inntakskost på samla volum i vedkomande aksje/ grunnfondsbevis. Kjøp og sal av verdipapir vert bokførte på oppgjerstidspunktet. Gebyr som betaling for direkte utførte tenester vert inntektsført på tidspunktet dei vert betalte. Renter og provisjonar vert tekne inn og ført i resultatrekneskapen etter kvart som dei er opptente som inntekt eller er påløpne som kostnad. Etableringskostnader vert periodiserte som inntekt i den grad dei overstig verkeleg etableringskostnad på lånet. Banken har ingen lån der gebyret har overstige etableringskostnaden. Valuta Fordringar og skuld i valuta er omrekna til NOK etter midtkursar på Oslo Børs på balansedagen, dvs Inntekter og kostnader i valuta er omrekna til NOK etter kursane på transaksjonstidspunktet. Netto urealisert vinst eller tap på balansedagen vert resultatført. Rente- og valutainstrument Obligasjonar, sertifikat, gunnfondsbevis, aksjar, verdipapirfond og andelar Finansielle gjeldspostar og eigendelar, med unntak for anleggsaksjar er alle verdipapir vurderte som omløpsmidlar klassifiserte ved inngåing. Banken har definert banken sine verdipapir som aksjar, grunnfondsbevis og kortsiktige plasseringar i obligasjonar fonds og sertifikat som omløpsmidlar. Anleggsaksjar er langsiktige aksjar. Ingen verdipapir er klassifisert under handelsportefølje. Banken si eige av obligasjonar, sertifikat, aksjar, grunnfondsbevis og verdipapirfond, inngår alle i porteføljer og er samla vurderte til lågaste verdi av anskaffelseskost og marknadsverdi. Obligasjonar, sertifikat, aksjar, grunnfondsbevis og verdipapirfond er bokførte til opphavleg kostpris, men likevel slik at den samla porteføljeverdien ikkje overstig samla marknadsverdi. Papira vert løpande vurderte og differansar løpande tekne til inntekt/utgift i resultatrekneskapen. Overkurs/underkurs på banken sine obligasjonar vert kostnads-/inntektsført lineært som ein justering av løpande renteinntekter fram til forfall. Anleggsaksjar (langsiktige aksjar) er alle vurderte til anskaffelseskostnad. Anleggsaksjar er nedskrivbare papir, men først dersom verdien av einskildaksjar fell vesentleg under anskaffelseskostnad og verdifallet er vurdert til ikkje å være av forbigåande art. Då vert aksjane nedskrivne. Dersom nedskrivingsbehovet ikkje lenger er til stades skal nedskrivinga reverserast. Banken har ikkje anleggsobligasjonar eller andre obligasjonar som skal delast i to, individuell nedskriving og gruppenedskriving. Banken tek først stilling til dei individuelle nedskrivingane før nedskriving på grupper av utlån vert rekna ut. Når det ligg føre eit objektivt bevis, som til dømes konkurs, akkord, gjeldsforhandling og anna misleghald, for at eit utlån vil gje tap, vert nødvendig individuell nedskriving utrekna med estimering av framtidige kontantstraumar og kostnadsført. Dersom dei same objektive bevisa føreligg for at eit garantiansvar er tapsutsett, vert nødvendige nedskrivingar utrekna og kostnadsført. Nedskrivinga skal reverserast når verdifallet er redusert og det objektive kan knytast til ei hending som har hendt etter nedskrivingstidspunktet. Eit engasjement vert vurdert som misleghalde dersom ein konto vert overtrekt, eller låntakar ikkje betalar forfalne terminar, og kunden ikkje kjem à jour innan 90 dagar. Eit engasjement vert rapportert som misleghalde når overtrekket /restansen er større enn kroner. Personkundeengasjement vert gjennomgått og vurderte individuelt når det føreligg objektivt bevis for ei tapshending. Misleghaldne og andre tapsutsette næringslivsengasjement vert gjennomgått og vurdert kvart kvartal. Dersom banken kjenner til andre tilhøve som tilseier at kunden si framtidige beteningsevne er usikker, skal òg vurdering for nedskriving gjennomførast. Nedskriving for tap vert gjort med utgangspunktet i lånet sin framtidige forventa kontantstraum. Verdien av pantet vert fastsett utifrå realisasjonsverdi på det venta realisasjonstidspunktet. På næringskundar inneber dette at det ved verdifastsetting vert lagt til grunn at drifta vert avvikla. Når banken bokfører konstaterte tap på engasjement som Varige driftsmidlar er i balansen oppført til historisk kostpris tillagt oppskriving og fråtrekt akkumulerte avskrivingar. Årlege avskrivingar er basert på kostpris og avskrivingane er fordelt lineært over driftsmidlet si økonomiske levetid. Årets avskrivingane vert belasta årets driftskostnader. Avskrivingssatsane er sette ut frå ei varsam vurdering av anleggsmiddelet si økonomiske levetid. Banken nyttar følgjande avskrivingssatsar: Tomtar 0,0% Bygningar 3,0% Inventar 10,0% Edb-utstyr m.m. 30,0% Kontormaskiner og liknande 30,0%

14 Dersom den verkelege verdien av eit driftsmiddel er vesentleg lågare enn den bokførte og nedgangen ikkje er rekna som forbigåande, vil banken nedskrive driftsmidlet til verkeleg verdi. I utgangspunktet vert trongen for nedskriving vurdert individuelt for det einskilde driftsmiddelet. For fast eigedom vert bankbygningar avskrive som gruppe eigedomar og trongen for nedskriving av bankbygg vurdert på porteføljebasis. Påkostnader vert førte som tillegg til driftsmidlane sin kostpris og avskrive i takt med desse. Av- og nedskrivingar vert bokførte i resultatrekneskapen. Overtekne eigendelar Eigendelar er ofte overtekne ved inndriving av misleghaldne engasjement og skal etter 9 i Kredittilsynet si forskrift klassifiserast som omløps- eller anleggsmiddel. Storparten vert klassifiserte som omløpsmiddel. Dei vert verdsette til verkeleg verdi i balansen, basert på eigendelen sin marknadsverdi og/eller avkastningsevne, og bokført på eiga linje i balansen. Dersom banken vil ha eigendelane til varig eige eller bruk vert dei rekneskapsført under sine respektive postar i balansen og vurderte i andre personalkostnader. 9. Investeringar i og sal anleggsmidlar samsvar med dette. Nedskriving av verdien og tap ved sal Standarden tek utgangspunkt i noverdien av pårekna av overtekne eigendelar klassifisert som omløpsmiddel framtidige pensjonsyting. Utrekna påløpen pensjonsplikt 10. Restløpetid og rentebindingstid for eigendelar og gjeld 26 vert ført som konstatert tap. Nedskriving på og tap ved sal vert samstelt med verdien av pensjonsmidlane og 11. Andre driftskostnader 27 av overtekne eigendelar klassifisert som anleggsmiddel ulikskapen vert ført som netto skuld eller tilgode i vert ført i samsvar med god rekneskapsskikk. balansen. Andre løpande pensjonar er utgiftsførte 12. Pantsetjingar og betinga forpliktingar, trekkrettar Skatt Årets skattekostnad inneheld betalbar skatt rekna av årets resultat før skattekostnad, justert for permanente og mellombelse ulikskapar som verkar inn på forholdet mellom rekneskapsmessig og skattemessig inntekt. Endringar i utsett skatt vert rekna av mellombelse skilnader mellom rekneskapsmessig og skattemessige ulikskapar ved utgangen av rekneskapsåret. Her vert nytta skattesats 28% og rekneskapsføring i samsvar med norsk rekneskapsstandard for resultatskatt. Skatteaukande og skattereduserande ulikskapar kan førast mot kvarandre når dei tilhøyrer same tidsrommet. Utsett skattefordel oppstår når mellombelse ulikskapar gjev grunnlag for skattefrådrag i framtida. Skattereduserande ulikskap. Utsett skattefordel vert ført i balansen som eigendel. Dersom det er truleg at banken kan få realisert fordelen er den ført opp i balansen uavhengig av storleiken på utsett skatt. Utsett skatt i balansen er utrekna og ført på grunnlag av skatteaukande mellombelse skilnader i rekneskapsåret. Gjeld Utsteda obligasjonar er oppført i balansen til pålydande verdi med tillegg av overkurs og frådrag for underkurs. Overkursen vert inntektsført og underkurs kostnadsført planmessig som ei justering av løpande rentekostnad fram til forfall av obligasjonen. Tilbakekjøp av eigne obligasjonar for nedjustering av gjeld vert nettoført mot obligasjonsgjelda. Tap eller vinst som oppstår av dette vert handsama som over-/underkurs ved utstedinga. Pensjonskostnader og pensjonsplikter Indre Sogn Sparebank brukar NRS Standard for føring av pensjonskostnader. I standarden er pensjonsordninga handsama som ein ytingsplan. Årets pensjonskostnad kjem fram som sum noverdi av årets pensjonsopptening, rentekostnaden på påløpen pensjonsforplikting og frådrag for forventa avkastning på pensjonsmidlane. Pensjonskostnader er utgiftsførte i posten løn, honorar og over drifta òg dei i posten løn, honorar og andre personalkostnader. Ved rekneskapsavslutning vert det nytta estimerte verdiar ved verdsetjing av pensjonsmidlane og måling av påløpen forplikting. Estimata vert endra kvart år etter oppgåve frå aktuaren til banken, Nordea Aktuartjeneste. Kontantstraumsoppstilling Kontantstraumsanalysa er utarbeida med utgangspunkt i brutto kontantstraum frå operasjonell-, investerings- og finansieringsaktivtetar. Operasjonelle aktivitetar er knytt til bankdrifta, investering til eigendelssida i balansen og finansiering til gjelds- og eigenkapitalsida i balansen. Ekstraordinære postar Dette er vesentlege inntekts-/utgiftspostar som er uvanleg i forhold til ordinær bankdrift og opptrer uregelmessig. Notar til rekneskapen Oversikt over notar: 1. Utlån, kredittar, garantiar, tap på utlån og garantiar 2. Løn m.m. og lån til tilsette og tillitsvalde 3. Pensjonsforpliktingar 4. Verdipapir, aksjar, grunnfondsbevis, verdipapirfond og andelar 5. Ihendehavarobligasjonar og sertifikat kortsiktige plasseringar 6. Vinst/tap valuta og verdipapir 7. Ansvarleg lånekapital i andre føretak 8. Varige driftsmidlar 13. Garantiansvar postar utanfor balansen 14. Provisjon og andre inntekter på banktenester 15. Provisjon og andre kostnader på banktenester 16. Skatt 17. Langsiktig obligasjonsgjeld - gjeld til kredittinstitusjonar 18. Ansvarleg lånekapital 19. Fondsobligasjonar 20. Ansvarleg lånekapital og kapitaldekning 21. Næringsfordelte utlån og innskot 22. Avdelingsvise utlån og innskot 23. Andre eigendelar 24. Anna gjeld 25. Grunnfondsbeviskapital og eigarstruktur

15 1. Utlån, kredittar, garantiar, tap på utlån og garantiar (i kr) Banken sine utlån blir vurdert til pålydande med unntak for tapsutsette og misleghaldne lån og garantiar. Misleghaldne og tapsutsette engasjement blir vurderte i samsvar med forskriftene til Kredittilsynet. Banken går gjennom alle engasjement over kr , for å vurdere tapsavsetjing. Alle misleghaldne og tapsutsette engasjement blir særskilt tapsvurderte. Det blir gjort tapsavsetjing når kunden ikkje er i stand til å innfri avtala betalingsplan og trygda for lånet ikkje vil dekke lånet ved realisasjon. Friskmelding av tidlegare tapsavsette engasjement skjer når betalingsplanen blir innfridd, og engasjementet ikkje lenger er vurdert tapsutsett. Avgjerande for friskmeldinga er om kunden vil kunne følgje den avtala betalingsplanen framover. Når tidlegare tapsavsetjing blir ført tilbake blir òg tidlegare ikkje inntektsførte renter registert som renteinntekt. Kostnadsførte tap og nedskrivingar i perioden (i 1000 kr): a) Brutto- og netto mislighaldne engasjement Misleghald næringslivskundar Misleghald personkundar = Brutto misleghaldne engasjement Individuelle nedskrivingar = Netto misleghaldne engasjement Tapsutsette engasjement Brutto tapsutsette ikkje misleghaldne engasjement Individuelle nedskrivingar = Netto tapsutsette ikkje misleghaldne engasjement Tap fordelt på næringar (i 1000 kr): Personkundar Industri og bergverk 0 0 Handel, hotell, restaurant og transport Bygg og anlegg -8 0 Service og pers. tenesteyting, eigedomsdrift m.m Gruppenedskriving Sum Brutto utlån til kundar (i 1000 kr): Kasse-, drifts- og brukskreditt Byggelån Nedbetalingslån Sum Brutto utlån til kundar, geografisk fordeling (i 1000 kr): Utlån Garantiar Region Sogn Landet elles Sum b) Kostnadsførte tap gjennom året 29 Endring i individuelle nedskrivingar gjennom året /- Endring i gruppenedskriving på utlån gjennom året Brutto utlån, garantiar, misleghald, avsetjingar fordelt på sektor og næring (i 1000 kr) + Konstaterte tap gjennom året som tidlegare er individuelt nedskrivne Konstaterte tap i perioden som tidlegare ikkje er individuelt nedskrivne Inngang på tidlegare års konstanterte tap Misleghaldne Tapsutsette Individuelle Gruppe- = Tapskostnader i inneverande år Brutto utlån Garantiar m.m. engasjement engasjement nedskrivingar nedskrivingar Individuelle nedskrivingar på tap gjennom året Individuelle nedskrivingar på tap pr Konstaterte tap gjennom året som er individuelt nedskrivne tidlegare år Auka individuelle nedskrivingar gjennom året som er individuelt nedskrivne tidlegare år Nye individuelle nedskrivingar gjennom året Tilbakeførte individuelle nedskrivingar på tap gjennom året = Individuelle nedskrivingar av tap pr Gruppenedskrivingar Gruppenedskrivingar til dekking av tap pr /- Endring gruppenedskriving gjennom året = Gruppenedskriving til dekking av tap pr Personkundar Primærnæring Industri Bygg og anlegg Handel, hotell, rest. og transp Eiged. drift, tenesteyt. mfl Offentleg mfl Sum Unytta kredittar Personkundar Primærnæring Industri Bygg og anlegg Handell, hotell, rest. og transp Eiged. drift, tenesteyt. mfl Offentleg mfl Sum

16 Terra Boligkreditt AS (i 1000 kr) Banken inngjekk i 2005 avtale med Terra Boligkreditt AS om formidling av lån innanfor 60 % av lånetakst. Dersom kunden ynskjer det, finansierer banken kunden sitt lånebehov frå 60 % til 90 % av lånetakst. For låna etablert gjennom Terra Boligkreditt AS, stiller banken ein tapsgaranti for den delen av lånebeløpet som har trygd utover 50 % av forsvarleg verdigrunnlag for panteobjekta til lånet. Uansett lånebeløp og trygd for lånet, er banken sin tapsgaranti minimum kr 25 pr. lån. Garantien gjeld i 6 år frå det tidspunktet trygda for lånet har oppnådd rettsvern, eventuelt frå dato for anmoding om utbetaling dersom dette er seinare. Portefølje Terra Boligkreditt AS Tapsgaranti stilt Terra Boligkreditt AS Riskoklassifisering System Risiko klassifiseringa er ein integrert del av kredittvurderinga. Systemet stettar kravet til ei god overvaking av risikoutviklinga i banken si utlånsportefølje. Utlånsvolumet er delt i 5 kategoriar frå A til E, der D er lån med høg risiko og E er problemengasjement. Banken nyttar klassifiseringssystem utvikla av Skandinavisk Data Center A/S, heretter kalla SDC. Alle kundar med engasjement over kr skal risikoklassifiserast minst ein gong i året. Banken sine utlån og garantiar er delt inn i låg, normal og høg risiko. Risikoklassifiseringssystemet til banken, skil mellom kundar med ulik betalingsevne, finansiell styrke og kvalifisert trygd. I tillegg vert kvart næringslivsengasjement vurdert ut frå forhold ved bedrift og leiing. Ved utgangen av 2008 var dei aller fleste næringslivsengasjementa og personkundeengasjementa klassifiserte. Klassifiseringa av utlån er ikkje fullstendig. Til no omfattar ikkje klassifiseringa nye næringslivsengasjement under kr ,-, engasjement utan historikk og små engasjement i banken. I vurderinga av kundeengasjementa tel desse faktorane: Det er knytt uvisse til vurderinga av framtidige tap på utlån og garantiar til næringslivet. Tapa er venta høgare enn i 2008 i tida som kjem. Dette på grunn av finanskrisa og utvikling i realøkonomien. Pr utgjorde tap på utlån 0,45 % av brutto utlån. Vi reknar med eit tap i storleiken 0,2 % til 0,4 % rekna av brutto utlån, i komande 3 års periode. Tapa er knytt til risikoklassane: høg og problemengasjement. Klassifiseringa syner betring og for samla portefølje har vi ein nedgang i kredittrisikoen samanlikna med I samsvar med tapsforskrift 2-3 skal det ved nedskriving av grupper på lån inndelast i grupper av lån med tilnærma lik risikoeigenskapar med omsyn til debitor si evne til å betale ved forfall. Banken har laga ein modell som baserer seg på historiske tapstal i den enkelte risikoklasse i risikoklassifiseringssystemet innanfor personmarknaden og dei ulike næringsgruppene. Individuelle nedskrivingar er resultat av kvartalsvise vurderingar av heile utlånsporteføljen. Overtekne eigendelar Bokført verdi av slike eigendelar blir sett til takst ved overtakinga eller til vurdert marknadsverdi. Verdien er eit uttrykk for panteverdien av avslutta misleghalde låneengasjement. Banken har overtekne eigendelar, terasseleilegheiter, i 2005 til bokført verdi kr Desse er i 2008 bokført til kr Overtekne eigendelar til kostpris Tilgang Avgang Nedskriving/tap Reversering tidlegare års nedskriving = Bokført verdi Løn m.m. og lån til tilsette og tillitsvalde (i kr) 30 Næringslivskunde Rekneskap 50% Trygd 25% Kvalitative forhold 25% 31 Personkunde Økonomi 50% Trygd 40% Kvalitative forhold 10% Løn m.m.: I rekneskapsvurderinga for næring blir nøkkeltala totalrentabilitet, soliditet, rentedekningsgrad og likviditet sentrale. Banken motiverar til auka vektlegging av risiko i prisinga av låneengasjementa. Det vil såleis utvikle seg ein relativ samanheng mellom risikoklassifisering og prising av utlån. Lån med lågaste rente har lågaste risiko. Risikogrupper (i 1000 kr) Risikoklasse Brutto engasjement Individuell nedskriving Netto engasjement % Låg ,8 % 81,7 % Normal ,5 % 8,9 % Høg ,5 % 1,8 % Problemengasjement ,1 % 0,7 % Ikkje klassifiserte ,1 % 6,9 % Sum ,0 % 100,0 % Løn m.m. Tilsette Styret Tillitsvalde Sum Tilsette Styret Tillitsvalde Sum Samla løn og personalkostn Samla pensjonskostnader Arbeidsgivaravgift Andre personalkostnader Sum Erklæring: Løn til adm. banksjef Egon M. Moen var i 2008 kr (i 2007 kr ). I tillegg utgjer pensjonspremien for adm. banksjef kr og andre godtgjeringar kr Adm. banksjef har avtale om etterløn rekna til full kompensasjon i 1 år dersom oppseiing samt leiarutvikling tilsvarande 3 månadsløner. Det ligg ikkje føre avtale om særskild pensjonsalder for adm. banksjef og spesielle rettar knytt til pensjonering. Adm. banksjef har heller ingen avtalar om avlønning m.m. utover det dei andre tilsette i banken har. Endringar i løn og godtgjersle til adm. banksjef Egon M. Moen vert fastsett og godkjend av styreformann og nestleiar i styret, som informerer styret i banken. Løn og godtgjersle til andre leiande tilsette vert fastsett av adm. banksjef innanfor rammer gitt av styret i banken.

17 Lån og garantiar m.m. Lån og garantiar til adm.banksjef Egon M. Moen Lån og garantiar til NK/økonomisjef Karin Vikane Lån og garantiar til sjef næringsliv Anita Hagen Lægreid Lån og garantiar til sjef privatmarknad Normann Walaker Lån og garantiar til styreleiar Siri Lagmannsås (08) * Ståle Øvstetun (07) Lån og garantiar til styremedlemar Lån og garantiar til forstandarskapsleiar K. Eklund (08) L. Åberge (07) Lån og garantiar til forstandarskapsmedlemer Lån og garantiar til leiar kontrollnemnda Lån og garantiar til kontrollnemnda Lån og garantiar til tilsette Rentesubsidie på lån til tilsette *Styreformann i 2007, Ståle Øvstetun, er 100 % eigar av Årdal Stålindustri AS og Årdal Stålindustri Eigedom AS, som pr hadde ei samla kredittramme stor kr 23,9 mill. som sto oppført på han. Lån til styremedlemer omfattar fleire styremedlemer. Desse er anonymiserte av personvernomsyn. Det er ingen tillitsvald som har avvikande lånevilkår frå banken sine ordinære vilkår. Lån til styremedlem frå dei tilsette er teke med under lån til tilsette. Det er ingen spesialvilkår knytt til noko lån ut over vedtekne vilkår for lån til tilsette og adm. banksjef. Desse er 2 % under lågaste utlånsrente i banken for inntil 70 % av godkjent pant og rest 30 % til beste bustadrente. Låneramma er kr. 1,0 mill. og avgrensa til 3,5 x brutto løn, løyvd som rammekreditt ut tenestetida. 3. Pensjonsforpliktingar (i kr) Pensjonsmidlane er verdsette til marknadsverdi pr Utrekninga av forpliktinga er gjort ut frå desse føresetnadene. Det er 43 aktive medlemer og 17 pensjonistar som er omfatta av ordninga. Pensjonen er handsama rekneskapsmessig i samsvar med NRS standard for pensjonskostnader. I samsvar med denne rekneskapsstandarden skal banken si pensjonsordning handsamast som ein ytingsplan. Når pensjonsplanen er definert som ein ytingsplan, blir det teke omsyn til føresetnader om framtidig lønsvekst og vekst i løpande pensjonar. Ved verdsetjing av pensjonsmidlane blir det nytta estimert verdi ved rekneskapsavsluttinga. Denne estimerte verdien blir korrigert kvart år i samsvar med utrekningar gjort av aktuar. Dei aktuarmessige utrekningane blir gjort kvart år på bakgrunn av informasjon frå banken. Ved utrekninga pr er følgjande føresetnader lagt til grunn: Diskonteringsrente 3,80% 4,70% Forventa avkastning 5,80% 5,75% Lønsendringar 4,00% 4,50% Pensjonsregulering 1,50% 2,00% G-regulering/inflasjon 3,75% 4,25% Fri avgang under 50 år 5,00% 5,00% Uttaksdel av AFP 60,00% 60,00% 1. Pensjonsforsikring kollektiv avtale (i kr) Estimert noverdi av påløpne pensjonsforpliktelsar pr Estimerte pensjonsmidlar pr Godtgjersle til revisor Netto pensjonsforplikting pr Revisjon Ikkje resultatført implementeringsverknad 0 0 Rådgiving Ikkje resultatført planendring 0 0 Sum Ikkje resultatført estimatavvik Periodisert arbeidsgivaravgift Spesifikasjon: Balanseført berekna pensjonsforplikting pr Lovpålagt revisjon Andre attestasjonstenester Skatterådgivning inklusiv bistand teknisk utarbeiding av likningsoppg Andre tenester utanfor revisjonen Avtalefesta førtidspensjon AFP og ikkje forsikra (i kr) Sum honorar til revisor AFP Ikkje forsikra Honoraret er inklusiv 25% meirverdiavgift. Estimert noverdi av påløpne pensjonsforpl. Pr Estimert pensjonsmidlar pr Netto pensjonsforplikting pr Ikkje resultatført implementeringsverknad Tal tilsette - tal årsverk Ikkje resultatført planendring Ikkje resultatført estimatavvik Årsverk pr ,05 Balanseført berekna pensjonsforplikting pr før arb.gj.avg Tilsette pr Periodisert arbeidsgivaravgift Gjennomsnittstalet på årsverk 39,52 38,63 Balanseført berekna pensjonsforplikting pr

18 Banken har tilbod til medarbeidarane om å nytte seg av Avtalefesta Førtids Pensjon, AFP. Denne ordninga vart utvida i 1997 til å gjelde frå fylte 62 år. Det er rekna 60 % uttaksrate og 70 % dekning for alle lønsklassar utbetalt fram til fylte 67 år. Kostnaden er medteken i tala ovanfor, kostnadsført i banken sitt resultatrekneskap og teke med i balansen under netto pensjonsforplikting. Det vert nytta innføringsdato som tilsettingsdato for alle tilsette i AFP utrekninga. Banken har løpande pensjonar til pensjonistar som ikkje er med under dei trygda pensjonar i banken si ordinære kollektive pensjonsordning. Desse tilleggsytingane vert utbetalte over drifta til banken. trykt gjennom vekting av porteføljen. Omløpsmidlane er samla balanseført til lågaste verdi av samla anskaffelseskost og samla verkeleg verd. Bokført verdi er lik anskaffelseskost. Alle aksjar har pålydande i NOK. Indre Sogn Sparebank har redusert omfanget av kjøp og sal av omløpspapir til få handlar i løpet av eitt år. Styret har vedteke ein finansstrategi der kr. 2 mill. kan plasserast i omløps aksjar, kr. 10 mill. i fond og strukturerte produkt og kr 10 mill. i grunnfondsbevis. Finansstrategien vert nøye følgt opp av administrasjon og styre. Pensjonskostnad sikra ordningar (i kr) Aksjar, grunnfondsbevis, verdipapirfond og andelar Forsikra AFP Ikkje forsikra Noverdi pensjonsopptening Rentekostn. pensjonsforpl Brutto pensjonskostnader Avkastning pensjonsmidl Administrasjonskostnad Netto pensjonskostnad etter adm Resultatført impl.virkning Resultatført planendring Resultatført estimatavvik Netto pensjonskostnad før arb.gj.avg Periodisert arbeidsgjevaravgift Netto pensjonskostnad Regulert over drifta Årets pensjonskostnad Verdipapir; aksjar, grunnfondsbevis, verdipapirfond og andelar (i kr) 34 SUM ANLEGG , , , , , ,8 35 Anlegg: aksjar og andelar langsiktige plasseringar til varig eige Unoterte aksjar er aksjar meint til varig eige og er alle definerte som anleggsmidlar. Aksjane har alle pålydande i NOK. Aksjar klassifiserte som anleggsaksjar, langsiktige aksjar, er vurderte til anskaffelsekost og blir ikkje regulert for løpande kurs- og verdiendringar. Aksjane blir likevel nedskrivne dersom marknadsverdien syner seg å vera vesentleg lågare enn bokført verdi og at dette skuldast forhold som ikkje er av forbigåande art. Behaldningsendring kan dessutan skje ved innløysingar, fondsemisjon og aksjonærauke. Ingen anleggsaksje er renteberande. Banken er ikkje eigar av andelar. Behaldningsendring anleggsaksjar, ingen er børsnoterte: Inngåande balanse , ,6 Tilgang ,7 30,0 Avgang -10,0 0,0 Reklassifisering 0,0 0,0 Reversering av nedskriving 0,0 0,0 Nedskriving , ,0 Utgåande balanse , ,6 Omløp: aksjar, grunnfondsbevis, verdipapirfond og andelar - korte plasseringar Børsnoterte aksjar, grunnfondsbevis og verdipapirfondsandelar er definerte som omløpsmidlar. Det er ingen aksjar, grunnfondsbevis og andelar i verdipapirfond som er definert som handelsportefølje. Omløpsplasseringane er vurderte samla som portefølje ut frå banken sine retningsliner for samla risikoeksponering og risikostyring av slike verdipapir, ut- Bokført Bokført Marknads Tal aksjar Pål. verdi verdi Tilgang/ Opp-/ verdi verdi Eigardel andeler 31/12/ avgang nedskriving 31/12/ /12/2008 i % ANLEGG Aksjar Eigedomskreditt AS , , , , ,0 3,74% Fjordinfo AS 0,0 0,0 14,0 0,0-14,0 0,0 0,0 14,00% Fjord Invest AS 7 600, , , , , ,3 7,40% Fjord Invest Sørvest AS ,0 200,0 102,0 100,0 202,0 200,0 1,20% Kapasitetslaget i sogn AS 0,0 0,0 10,0-10,0 0,0 0,0 0,0 10,00% Nordito AS 9 409,0 235,2 235,2 235,2 235,2 0,14% Norsk Villakssenter Reiseliv AS 20,0 100,0 101,0 101,0 101,0 12,50% Sogn Næring AS 3,0 30,0 30,0 30,0 30,0 3,00% Sogn Næringshage AS 75,0 75,0 75,0 75,0 75,0 15,00% Spama 230,0 23,0 23,0 23,0 23,0 0,73% Terra Eigedomsmekling Sogndal AS 40,0 40,0 0,0 42,0 42,0 40,0 20,00% Terra - Gruppen AS ,0 399, , , , ,3 2,42% Utla Kjeldevatn AS 410,0 410,0 0,0 0,0 410,0 12,80% Vegsambandet ÅLK 88,0 88,0 88,0 88,0 88,0 8,80% Vesterland Hotell og Feriesenter AS 372,0 281,0 390,0 25,0-90,0 325,0 325,0 36,29% Årdal Arrangement AS 76,0 38,0 38,0 38,0 38,0 8,78% Årdalsnett AS 15,0 720,0 746,7 746,7 750,0 8,40% Andre aksjar 83,5 0,0 0,0 0,0 Sum aksjar anlegg , , , , , ,8 OMLØP Aksjar Industri: Axis-Shield PLC ,0 3,5 283,0 283,0 0,04% Norsk Hydro ASA ,0 7,0 556,0 556,0 0,00% Renewable Energy Invest AS ,0 15, , ,6 Sum aksjar omløp 25, , ,6 Grunnfondsbevis Helgeland Sparebank ,0 290,2 290,2 0,14% Hol Sparebank ,0 440,0 440,0 1,25% Klepp Sparebank ,0 480,0 480,0 0,59% Melhus Sparebank ,0 12,8 12,8 0,02% Nøtterø Sparebank ,0 81,4 81,4 0,10% Sandnes Sparebank ,0 80,0 80,0 0,03% Sparebanken 1 Buskerud Vestfold ,0 46,8 46,8 0,05% Sparebanken 1 Nord Norge ,0 286,0 286,0 0,04% Sparebanken 1 SR-Bank ,0 975,0 975,0 0,04% Sparebanken Vest ,0 479,4 479,4 0,23% Sparebanken Øst ,0 560,5 560,0 0,27% Toten Sparebank ,0 989,8 989,8 0,47% Sum grunnfondsbevis omløp 4 721, ,4 Verdipapirfond Andelar API Eiendomsfond Norge II ,00 929,4 697,0 697,0 C Invest ,00 577,0 418,9 418,9 German Property AS ,00 94,0 752,0 752,0 FMK III 04/ ,00 300,0 400,8 400,8 FMK IV 04/ ,00 350,0 503,7 503,7 FMK VI 2005/ , ,0 750,0 750,0 FMK VII 2006/ , , , ,0 Nordisk realkapital 8 695,00 869,5 912,1 912,1 Nordisk realkapital ind.bygg , , , ,4 Norwatt Energy Invest ,00 472,2 492,0 492,0 Terra Norge 5 939,28 593,9 647,4 647,4 Sum verdipapirfond omløp 8 046, , ,3 SUM OMLØP 8 071, , ,3 SUM VERDIPAPIR , , ,1

19 5. Ihendehavarobligasjonar og sertifikat Ikkje børsnoterte Pål. Verdi Kostpris Bokført verdi Pål. Verdi Kostpris Bokført verdi Risikovekt 0: Stat og statsgaranterte 0,0 0,0 0 0,0 0,0 0,0 Risikovekt 10: Utsteda av statsføretak 0,0 0,0 0 0,0 0,0 0,0 Risikovekt 20: Kommune, fylke og finansføretak , , , , ,0 Risikovekt 100: Industri og andre , , , , ,0 Sum balanseført verdi , , , , ,0 Mindreverdi tapsavsett 0 0,0 Sum ,0 Gjennomsnittskupongrente p.a. 6,37% 4,66% Banken sine obligasjonar er alle klassifiserte som andre omløpsobligasjonar. Balanseført verdi er lik marknadsverdi. Dei blir alle handla som del av ei portefølje. Ingen obligasjon ligg i handelsportefølje, og ingen er ført under anleggsobligasjonar til varig eige. Alle obligasjonar har pålydande i NOK og har norsk debitor. Omløpsobligasjonane ligg i bankporteføljen der intensjonen ikkje er realisering av kortsiktige vinstar og der kurssvingingar er det viktige. Viktig er gjennomsnittleg porteføljerisiko uttrykt ved risikospreiing med bakgrunn i offisielle risikovekter og ei avkastning lik avkastninga på obligasjonar med tilsvarande gjennomsnittleg durasjon (løpetid). Obligasjonane blir verdsette til det lågaste av anskaffelseskost og marknadsverdi Gjennomsnittsrenta er rekna ut frå gjennomsnittleg anskaffelseskost og renteinntekt pr Banken er ikkje eigar av eigne obligasjonar. Børsnoterte sertifikat Banken eig ingen børsnoterte sertifikat eller andre sertifikat til eige ført i handelsportefølje eller ført som anleggsmidlar. Som omløpsmidlar under obligasjonar, har banken bokført sertifikatet: 7. Ansvarleg lånekapital Bokført under obligasjonar Bokført under utlån til kundar Sum bokført Av dette ansvarleg lånekapital til andre finansinstitusjonar Varige driftsmidlar Immaterielle eigendelar, maskiner, inventar og transportmiddel samt bankbygg og andre eigedomar har hatt følgjande endringar: Bankbygg Maskiner Inventar eigedomar Tomt Hytte Sum Levetid 3-5 år 4-10 år 30 år 3-5 år 30 år Anskaffelsekost Tidlegare oppskrivingar Akk. Av- og nedskrivingar = Bokført verdi Reversering tidlegare år Tilgang i året Avgang i året Ordinære avskrivingar % % % 0 0 0% = Bokført verdi Oppstilling over bankbygg / faste eigedomar Bokført Marknads Pål. verdi verdi verdi Bankbygg i Årdal, Lærdal og Sogndal, til eige bruk m2, bokført verdi /12/ /12/ /12/2008 Bankbygg i Årdal, Lærdal og Sogndal, til utleige 737 m2, bokført verdi Terra Gruppen 08/ , , ,6 Tomt bokført verdi 61 Leigeavtale for banklokala i Sogndal, årleg leige 488 Leigeavtale for banklokala i Bergen, årleg leige 501 Andre verdipapir Hytte tilsette, Hemsedal skisenter, kjøpt Banken har ingen fleire renteberande verdipapir i sin portefølje enn dei som er nemnde ovanfor. 6. Vinst/ (Tap) valuta og verdipapir A. Realisert innteksført / tapsført: Netto kursvinst /- tap aksjar m.m Netto kursvinst/- tap obl.og sert Netto kursvinst på valuta Kursvinst/- tap B. Inntektsført meirverdi / utgiftsført mindreverdi: Aksjar og grunnfondsbevis 0 0 Obligasjonar og sertifikat 0 0 Sum bokført realisert meirverdi / utgiftsført mindreverdi 0 0 Sum A og B bokført vinst / og tap Satsane for utrekning av ordinære avskrivingar er fastsett ut frå ei vurdering av dei einskilde anleggsmiddel si økonomiske levetid. Ordinære avskrivingar er basert på kostpris og avskrivingane er fordelt lineært over driftsmidlet si levetid. Avtale- Rett til Oppstilling over leigeforhold fast eigedom Årleg leige lengd fornying Leige av feriehus i Spania mnd. ja 9. Investeringar i og sal anleggsmidlar Maskiner inventar Bygning Tomt

20 10. Restløpetid MV: Kapitalbindingstid Rentebindingstid Inntil Over Inntil Over 0-3 mnd mnd. 1-5 år over 5 år 0-3 mnd mnd. 1-5 år over 5 år 1. Eigendelar Innskot i og utlån til fin.inst Kontantar Utlån til kundar Verdipapir omløpsmidlar Andre aktivia postar Sum Gjeld Lån og innskot frå fin.inst Innskot frå kundar Obligasjonsskuld Andre passivapostar Sum Sum eignelutar - gjeld Netto likviditets- og renteeksponering Pantsetjingar/betinga forpliktingar, trekkrettar Pantsetjingar Lånerett i Norges Bank Bokført verdi av pantsette obligasjonar for lånerett i Norges Bank Banken har i samband med likviditetsstyringa inngått rammeavtale med Norges Bank i høve ordninga med gjenkjøpsavtalar. Avtalen gjev Norges Bank rett til pant i verdipapir dersom banken blir stilt under offentleg administrasjon. Trekkrettar Indre Sogn Sparebank har unytta trekkrett stor kr 100 mill. i DnBNOR. 13. Garantiansvar Renterisiko Betalingsgarantiar Renterisiko oppstår i samband med banken si innskots- og utlånsverksemd, og er eit resultat av renteendringar i norske og internasjonale penge- og kapitalmarknader. Risikoen kjem fram som resultat av ulik rentebindingstid på ulike Kontraktsgarantiar aktiva- og passivapostar i og utanfor balansen. Desse er obligasjonar, utlån til kundar, garantiar, innskot og Lånegarantiar verdipapirgjeld. Ei endring i marknadsrenta vil gje auke eller reduksjon i banken sin rentenetto som følgje av dette. Anna arantiansvar for kundar Banken sitt styre har sett ramme for banken sin renterisiko og eksponering til 250 milliår som maksimalt negativt utslag. Sum garantiansvar for kundar pr Renteberande verdipapirplasseringar, utlån, innskot frå kundar, finansinstitusjonar og låneopptak i marknaden er alle knytt til flytande rente. Utanom balansepostar, gjeld banken sitt løpande garantiansvar som er knytt til flytande rente. Garanti overfor Bankenes Sikringsfond Renterisikoen blir månadleg rapportert til styret. Samla garantiansvar Likviditetsrisiko Likviditetsrisiko kan enkelt forklarast som banken si evne til å gjera opp eiga skuld ved forfall. Når banken sine lånekundar ønskjer ei langsiktig finansiering og banken sine innskotskundar vil disponere innskota sine med kort varsling, har banken ein likviditetsrisiko. Finansiering av dette gapet er gjort ved at banken har teke opp eit 3-årig F lån i Norges Bank på 96 MKR, og avtala trekkramme med DnBNOR på 100 MKR. Banken har vedteke ein likviditetsstrategi der likviditetsgrad 1 skal vera 97,1 eller høgare. Likviditetssituasjonen for banken er vurdert tilfredsstillande. Utviklinga av likviditetsrisikoen blir månadleg rapportert til styret som karakteriserer risikoen som tilfredsstillande. 11. Andre driftskostnader Drifts- og leigekostnader leigde lokale Utgiftsført kjøp maskiner og inventar Ekstern revisjon og konsulenthonorar Andre kjøpte tenester Forsikring, ran Utgifter vedkomande eigne verdipapir Andre ordinære tap Driftskostnader overtekne eigendelar Kostnader Terra og medlemskontingentar Inkasso Reparasjon, vedlikehald maskiner og inventar Andre driftsutgifter Sum Fordelt på sektor og næring % i kr. % i kr. Primærnæringar 1,1 % ,7 % 542 Bygg og anlegg 16,9 % ,7 % Industri 0,6 % 643 3,8 % Handel og tenesteyting, transport og eigedomsdrift 55,4 % ,5 % Private føremål 25,4 % ,4 % Bank og finansinstitusjonar 0,6 % 600 1,9 % 600 Sum 100,0 % ,0 % Provisjon og andre inntekter på banktenester Betalingsformidling Verdipapirteneste og forvaltning Forsikringsprodukt Provisjon Terra Boligkreditt Andre provisjonar og gebyr Sum