uvanleg at ein deler nista og at alle smakar litt frå kvarandre.

Transkript

1 India er eit stort land. Legg ein kartet av India over Europakartet dekkjer det avstandar frå Noreg til Libya og Spania til Russland. Dei ulike statane i India har ulike kulturar, ulik mat og ulike språk. Ikkje berre varierar tankesettet mellom menneske i forskjellige delar av landet eller mellom by og land, men også mellom naboar. I India møter ein alt frå "vestleggjorte" til svært tradisjonelle og konservative familiar. Mangfaldet ender ikkje her, også religionar finns det fleire av. Her lever mellom anna hinduar, muslimar, sikhar, jains, parsis, kristne og buddhistar. Sidan mesteparten av indarar er fredelege, tilpassingsdyktige og svært tolerante folk eksisterer religionane stort sett fredeleg side om side. Av og til hender det likevel at det oppstår usemje og uro mellom religiøse grupper. Som eit døme på mangfaldet kan eg nemne gata der eg budde i Bangalore. Vertsfamilien min er ein kristen familie. I nabohuset på høgresida bur det to hindufamiliar. På venstresida bur det ein muslimsk familie. Fyrstnemnte snakkar engelsk heime, dei to hindufamiliane snakkar høvesvis tamil og telugu, medan den muslimske familien snakkar malyalam. Sidan det finnes så mange indiske språk er indarar ofte språkmektige, og dette gjeld ikkje berre dei med utdanning. Vertsfamilien min har ei hushjelp (ho kan verken lese eller skrive) som kan tamil, engelsk, hindi, kannada, bengali og forstår noko malyalam. AFS sine vertsfamiliar gjenspeglar mangfaldet i samfunnet. Det betyr at det både finns meir "vestleggjorte" vertsfamiliar og meir tradisjonelle vertsfamiliar. Familiane tilhøyrer også ulike religionar og det varierer naturlig nok kor sterkt forhold dei har til religion. Tankesett, verdiar, normer, reglar og matvanar vil vere svært forskjellig frå ein vertsfamilie til ein annan. Difor er det vanskeleg å seie noko generelt om det å bu hos ein vertsfamilie i India. Alle vil ha ulike opplevingar. Likevel ønskjer eg å nemne nokre punkt. Alle punkt vil naturlegvis ikkje gjelde alle familiar, men er likevel noko som er greitt å ha i bakhovudet.

2 Familien står veldig sentralt i India. Eg vil tørre å påstå at samfunnet er mindre individualistisk enn det norske. Mange set familien sine behov framføre eigne ønskje. Storparten av ekteskapa er arrangerte, men i byane finns det også familiar som aksepterer såkalte "love marriage". Unge respekterer dei eldre/foreldra sitt val ettersom dei har meir visdom. Ein ekteskap er ikkje berre eit band mellom to individ, men mellom to familiar. Samfunnet er i endring og spesielt i byane skjer det raskt. Opphavleg levde alle i storfamiliar. Det betyr at mannen vert verande hos foreldra etter ekteskap og at kvinna flyttar inn hos dei. Dette skjer også i dag. I byane ser ein likevel at ein del familiar no bur for seg sjølv (berre foreldre og ungar). AFSarar kan altså komme til ein familie, der besteforeldre m.fl. er ein del av hushaldet eller til ein såkalla "nuclear family" (berre foreldre og ungar). I Indiske familiar er ein sjeldan eller aldri åleine. Det er som oftast nokon heime. Mange har også mindre plass enn det me er van med. Det er stort sannsyn for at ein må dele rom med eit eller fleire av familiemedlemma. Av den grunn får ein også mindre privatsfære og mindre fridom når det gjeld til dømes leggetider. I mange familiar er det ikkje praksis å legge seg seint og sove lenge om morgonen (kanskje er dette mest i sør?). Hos mange lukker ein vanlegvis ikkje døra om ein går inn på rommet og vil vere for seg sjølv. Somme kan bli bekymra og lure på om det er noko i vegen eller synes det verkar litt avvisande. Elles kan ein nemne at ein del familiar likar at heile familien gjer ting saman. Indarar respekterer dei som er eldre enn seg. Det kjem til uttrykk på fleire måtar. Mange unge lyttar til og følgjer det foreldre/eldre seier til dei. Dei meiner at eldre har meir visdom og erfaring, dei veit kva som er best for dei unge. Dessutan skjer det nok i støre grad enn i Noreg at foreldre fortel unge kva dei skal gjere. Eg kan nemne eit heilt enkelt døme. Eg har to veninner (søstre på 20 og 18) som eg av og til besøkte. Når klokka nærma seg ti meinte foreldra deira at det var på tide å legge seg. Me høyrde naturleg vis på foreldra og gjekk til sengs utan å diskutere.

3 Ikkje berre unge, men også vaksne søkjer råd og anerkjenning frå sine foreldre. Når viktige avgjerder skal takast i ein familie kan det hende både foreldre og besteforeldre vert involverte. Respekten kjem også fram gjennom måten ein påtalar dei som er eldre. Eldre vert ikkje påtalte berre med fornamn. Ein kan leggje til Aunty/Uncle, didi/bhaiya (eldre syster/bror) eller liknande avhengig av språket ein snakkar og kven ein snakkar med. På skulen eller ein arbeidsplass påtalar ein også overordna eller lærarar med m am eller sir. Dette finn ein fort ut av når ein kjem til India, viss det synes vanskeleg er det berre å spørje nokon om råd. I India generelt, men hos hinduane spesielt har ein tradisjon for å ta på føtene til eldre for å vise respekt. I likskap med ein del andre asiatiske land kan kommunikasjonen, også innanfor familien, vere meir indirekte enn det me er vane med. Det er ikkje alltid like enkelt å få eit klart ja eller nei. Av den grunn bør ein sjølv tenkje over korleis ein uttrykkjer seg. Det kan vere greitt å gje ei lita forklaring i tillegg og ikkje berre eit kort og kanskje litt avvisande nei om ein vert spurd om noko. Det kan og hende at somme vertsfamiliar finn det vanskeleg å seie rett ut om det er noko dei ikkje er nøgde med, som dei vil ha annleis. Sidan gjestfriheita er så stor, kan det gå lenge før dei gjev utrykk for noko gjesten gjer gale. Kosthaldet varierer mellom familiar og er ofte knytt til religion. Muslimar et til dømes ikkje svinekjøtt. Ein del hinduar er vegetarianarar (egg er også utelate). Jains er ofte strenge vegetarianarar som ikkje et det som er dyrka under jorda (t.d. potet og gulrot). Mange av dei ønskjer heller ikkje å ete etter solnedgang. Kor strengt desse reglane vert følgde avhenger av kor tradisjonell familien er og av deira livsstil (ein hektisk livsstil i storbyen kan medverke til at reglane og tradisjonane vert vanskelege å gjennomføre). Sjølv hos familiar som ikkje er vegetarianarar vert det ikkje ete kjøtt kvar dag. Hos vertsfamilien min åt me t.d. kjøtt ein gong om veka. Sidan mange er vegetarianarar er det ein uskriven regel å ikkje ta med seg kjøtt når ein pakkar niste til lunsjen på skulen eller arbeidsplassen. Mange vegterianarar er ikkje komfortable med synet eller lukta av kjøtt. Det er ikkje

4 uvanleg at ein deler nista og at alle smakar litt frå kvarandre. I mange indiske familiar følgjer det med reglar om korleis ein et, men desse varierer sterkt frå hus til hus og i ulike delar av landet. Eg kan nemne nokre døme: ein et med høgre hand (eller skei/gaffel). Somme serverer med venstre hand, men ønskjer ikkje å ta i tallerkenen med venstre hand. Somme skyl tallerkenen og glaset før dei går inn på kjøkkenet eller i ein separat vask på kjøkkenet. Ein kan og oppleve at mora serverer, for så å ete når dei andre er ferdig. Som sagt er desse reglar som mange ikkje bryr seg om, men som kan vere svært viktig for andre. Geografi kjem også inn i biletet. Eg kan gje eit par døme. I Sør- India nyttar ein alltid høgre hand når ein gjev eller tek imot noko frå ein annan person. Å nytte venstre handa ville vere fornærmande. I Nord-India derimot bryr ein seg ikkje om dette. I Sør kan all mat etast med hendene. I Nord likar ein ikkje å ete ris med hendene og bruker heller skei til dette. India er eit varmt land og det er vanleg å ta bad minst ein gong om dagen. Ein kan også nemne at hinduar ikkje ønskjar å be framføre husalteret eller gå til tempel før ein har tatt bad. Eg nyttar med vilje uttrykket å ta bad. Dei fleste indarar dusjar nemleg ikkje. I staden har ein ei bøtte der ein blandar kaldt og varmt vatn. Deretter brukar ein ei mugge til å helle vatnet over seg. På denne måten sparar ein mykje vatn. Ein har ikkje varmt vatn i kranane og difor må vatnet varmast opp med ein slags varmvasstank eller liknande før ein tek bad. Indiske familiar er flinke til å spare. Dei likar ikkje sløsing, verken med vatn, elektrisitet, papir eller mat osb. No vil eg nemne noko som er svært viktig og som AFSaren bør respektere og tilpasse seg. Indiske foreldre er generelt mykje meir beskyttande enn det me er vane med heimanfrå. Dette bør ikkje oppfattast som ei slags form for overbeskytting eller overvaking, men heller som eit utrykk for bekymring, omtanke og at dei bryr seg om deg. Ein må også hugse at India ikkje er like trygt som Noreg. Når ein skal dra nokon stad, vil foreldra vite kvar du skal, med kven du skal dit, når du kjem heim att osb. Det er også vanleg at dei ber deg ringe og seie frå når du har kome fram. Ofte minner dei deg på at du må ta på nok klede, ta med paraply og for all del gå på riktig side av vegen og passe deg for trafikken... Du skal heller ikkje verte overraska om nokon held deg i handa den fyste tida for å leie deg fram gjennom folkemengdene og den kaotiske trafikken. Dei ønskjer berre at du skal vere trygg. Det vert også sett grenser for kor lenge ein har lov å vere ute. Dette varierer igjen mellom familiane og om ein er åleine eller er saman med andre. Sjølv fekk eg ikkje lov å vere ute åleine etter at det vart mørkt (sjutida). Eg fekk heller ikkje lov til å reise med buss etter at det var mørkt. (Det tok dessutan eit par månader før eg fekk reise åleine med buss fyste gongen). Indiske foreldre vernar om dei dei er glade i. I India er ein eit barn så lenge ein har foreldre. Difor må også mi vertsmor (som nærmar seg 60 år) ringe til si mor kvar gong ho skal reise vekk og fortelje om planane. Ho ringer også når ho har kome fram for å fortelje at alt har gått bra. Når ein reiser som AFSar til India må ein

5 kunne legge frå seg noko av fridomen og sjølvstendet heime. Det er ei side av det å tilpasse seg den indiske kulturen. Dessutan er det både lærerikt og spanande. I Noreg er ungdommar ofte vane med å gå ut på laurdagskveldar. I India finns det også utestader, men ikkje alle ungdommar går dit. Somme får lov, andre ikkje. AFSaren må her tilpasse seg familien sine reglar. Hugs at det finns mange forskjellige måtar ein kan sosialisere på! Om ein ønskjer å invitere vener heim må ein spørje vertsforeldra fyst. Kanskje ønskjer dei å vite meir om kven gjesten er. Språksituasjonen i India kan kanskje verke forvirrande i byrjinga. Mange indarar lærer engelsk og hindi på skulen. Dessutan finns det eit lokalt språk i staten eller området der dei bur. Dette språket treng dei i større eller mindre grad for å kommunisere med folk rundt seg. Morsmålet er det språket indarar snakkar heime. Ettersom mange flyttar på seg samsvarer ikkje alltid morsmålet med det lokale språket. Som AFSar er det vanskeleg å lære seg alt og ein får heller velje eit språk å konsentrere seg om. Indarar vert svært glade når nokon viser interesse for kulturen deira og ønskjer å leve som dei! Lykke til!