BURG BARN MED REVMATISKE SJUKDOMAR I GRUNNSKULEN PROBLEM - LØYSINGAR ANSVAR - RETTAR NYNORSK 1 BURG. Barne- og ungdomsrevmatikergruppe

Transkript

1 BARN MED REVMATISKE SJUKDOMAR I GRUNNSKULEN PROBLEM - LØYSINGAR ANSVAR - RETTAR NYNORSK 1

2 FORORD Dette er eit informasjonshefte for barn med revmatiske sjukdomar, foreldra deira og skulen. Målet er å gje informasjon og råd til foreldre og skule slik at samarbeidet om skulekvardagen til barnet blir så godt som råd. Barn med revmatiske sjukdomar og foreldra deira opplever ofte problem når skulen skal leggje til rette for barnet. Ein viktig grunn til dette er at skulen som regel ikkje har kunnskap om revmatiske sjukdomar hos barn. Skulen må få hjelp til å setje seg inn i desse problema. Erfaringane viser at god tilrettelegging krev godt samarbeid mellom mange partar. Eleven sjølv, foreldra og skulen er sjølvsagt viktige, men også helsevesenet, organisasjonar og kommunale etatar er viktige medspelarar. Kunnskap om kvarandre sine lovpålagte plikter, eleven sine rettar og dei tilbod som finst er naudsynt for å kome fram til gode løysingar. Manglande kunnskap er oftast problemet og ikkje manglande vilje. Skulen må skaffe seg kunnskap om sjukdomen og få hjelp til å forme ut den praktiske tilrettelegginga frå fagfolk. For å gjere eit slikt samarbeid enklare, har vi utarbeidd eit informasjonshefte for foreldre, born og skule. Det skal gje eit godt utgangspunkt for tilrettelegging av skuledagen for den revmatiske eleven. Heftet er resultatet av eit prosjektarbeid, finansiert av Helse og Rehabilitering med Norsk Revmatikerforbund som søkjarorganisasjon. Ei prosjektgruppe frå (barne- og ungdomsrevmatikergruppe) Møre og Romsdal har skrive heftet. I dette arbeidet har vi møtt stor interesse og velvilje frå partane vi har samarbeidd med. Råd og hjelp frå Trykk: Eiken Trykkeri AS, Ørsta 2. Opplag:, revidert februar 2006 Prosjektleiar: Alf Terje Bjerkevik, Møre og Romsdal Illustrasjonar: Christer Moe Gjerde Redigert oktober 2003 God tilrettelegging krev godt samarbeid mellom mange partar. dei har vore avgjerande for utforminga av heftet. Heftet er revidert i februar 2006, med nokre små endringar 2

3 INNHALD DEL I Forord. Innhald... Revmatiske sjukdomar hos barn Ansvar... Informasjon... Døme på samarbeidsprosess... Kven kan hjelpe?... Viktige samarbeidspartnarar... Hjelpemiddel.. Kroppsøving... Sjekkliste..... DEL II Læreplanverket, L97, og ny læreplan, Kunnskapsløftet... Opplæringslova Nyttige telefonnummer og webadresser Bidragsytarar: Foreldre Referansegruppa Møreforsking Kompetansesenter for pasientinformasjon og pasientopplæring Barnerevmateamet ved St. Olavs hospital Nasjonalt kompetansesenter for barne- og ungdomsrevmatologi 3

4 REVMATISKE SJUKDOMAR HOS BARN Revmatiske sjukdomar hos barn og unge er forholdsvis sjeldne. Mellom 120 og 180 barn får ein revmatisk sjukdom kvart år. Barne- og ungdomsrevmatikarar kan ha mange forskjellige diagnosar, dei vanlegaste er: Barneleddgikt - fåleddstype - fleirleddstype - systemisk - psoriasis artritt Bindevevssjukdomar, til dømes Lupus Mange barn har plager som gjer det naudsynt med tilrettelegging i skulekvardagen. Sjukdomsaktiviteten kan svinge, så det er viktig at skulen har ein beredskap for å takle dårlegare periodar. Andre barn med revmatiske sjukdomar har få problem og klarer seg godt med litt tilrettelegging. Statistikken viser at dei fleste veks av seg sjukdomen i løpet av kortare eller lengre tid. Men som følgje av sjukdomen kan dei framleis ha bruk for tilrettelegging. Det er viktig at skulen har ein beredskap for å takle dårlegare perioder. 4

5 Revmatiske sjukdomar artar seg svært ulikt frå barn til barn. Diagnosane er ulike, og barn med same diagnose kan ha plager i ulik grad. Barna kan ha gode og dårlege periodar. Dagsforma kan svinge. Om morgonen kan barn med leddgikt ha smerter og vere stiv, men om ettermiddagen kan barnet springe heim frå skulen. Barna kan til tider vere trøtte og slappe. Behandling og oppfølgjing av sjukdomen kan vere tidkrevjande og slitsom. Det er viktig med god kontakt mellom foreldre og lærarar for å fange opp endringane, og tilpasse skuledagen. Revmatiske sjukdomar kan i periodar vere lite synlege. Barnet kan vere ganske bra lenge, men ein må framleis vere budd på at sjukdomen kan blusse opp att. Dette må ein ha tatt omsyn til i planlegginga, slik at tiltak raskt kan bli sett i verk. Revmatiske barn bør vere i aktivitet og bruke kroppen. Utfordringa er å finne balansen mellom aktivitet og kvile. Revmatiske barn bør vere i aktivitet og bruke kroppen. 5

6 SKULE ANSVAR Administrasjonssjefen er sjef for kommuneadministrasjonen og skal føre det næraste tilsynet med styret i kommunen. Han delegerer skulesaker til skulestyre og skulesjef, eller andre. Rektor har ansvar for: - pedagogisk tilrettelegging - at lærarane gjennomfører tilrettelegginga - overføring av informasjon til ungdomsskulen - økonomi i høve til administrasjonssjefen - SFO (skulefritidsordninga), er til vanleg administrativ og fagleg leiar Rektor er klageinstans om opplegget på skulen ikkje fungerer Kontaktlærar har ansvar for: - gjennomføring av tilrettelegginga Undervisningspersonalet (kontaktlærar, timelærarar, kroppsøvingslærar) har ansvar for: - å vurdere om ein elev treng spesialundervisning og melde frå til rektor når slike behov er til stades. HEIM Foreldre har ansvar for: - at naudsynt informasjon blir gitt til skulen. 6

7 INFORMASJON Det er viktig å informere raskt og grundig om sjukdomen til barnet. Raskt for å unngå unødige belastningar for barnet, grundig for å nå fram til alle partane i skulen som har med barnet å gjere og gje fagleg tyngde til informasjonen som blir lagt fram. Rektor er den som har det overordna ansvaret for tilrettelegginga for elevane, og er også klageinstans om tilbodet til barnet ikkje er tilfredsstillande. Difor bør rektor vere med på møter der informasjon blir lagt fram, og tiltak drøfta. Er det mogeleg, bør foreldra ha med seg einkvan som kjenner sjukdomen til barnet (kontaktsjukepleier, helsesøster, fysioterapeut osb) eller ein likemann (sjå side 13) som har erfaring med revmatiske barn og skule. Dette vil gjere det lettare å få fram korleis situasjonen for barnet er, og å kome fram til tenlege løysingar. Sjølv om problema kanskje ikkje er så store nett no, er det viktig at skulen er Foreldra bør ha med seg einkvan som kjenner sjukdomen, eller har erfaring med revmatiske barn i skulen. informert. Då er det lettare å kunne setje inn andre tiltak raskt om det skulle vere naudsynt. Skulen bør ta omsyn til framtidige behov hos barnet med omsyn til timeplan og plassering av klasseroma. Det er bra om klassa kan bli informert om sjukdomen. Men dette er berre aktuelt om eleven sjølv er samd. Mange elevar ynskjer ikkje at klassa skal informerast i plenum. På møter der ein blir samde om tiltak, bør ein òg bestemme tid for eit møte der tiltaka blir vurdert. Var dei tenlege? Har situasjonen endra seg? Har lite skjedd? osb. Då kan ein justere opplegget, og rektor vil vere informert om stoda. 7

8 DØME PÅ SAMARBEIDSPROSESS 4 Evaluering 1 Førebuing 3 Gjennomføring 2 Planlegging 1 FORELDRE LIKEMANN FAGPERSON Gjensidig informasjon Planlegge møtet med skulen Andre enn likemann kan vere med, til dømes fysioterapeut eller helsesøster. Det er viktig at det er ein person som kjenner sjukdomen og barnet. 8

9 2 3 FORELDRE LIKEMANN FAGPERSON KONTAKTLÆRAR KROPPSØVINGSLÆRAR REKTOR Informasjon om sjukdomen Bør andre informerast? Kvar kan skulen få meir kunnskap om tilrettelegging for revmatikarar? Bestemme tiltak Tid for neste møte LIKEMANN FAGPERSON KONTAKTLÆRAR KROPPSØVINGSLÆRAR REKTOR Gjennomføre tilrettelegging KVEN VEIT NOKO OM KORLEIS SJUKDOMEN ARTAR SEG? -barnet -foreldra -lege -fysioterapeut -ergoterapaut -eventuelt anna helsepersonell 4 FORELDRE LIKEMANN FAGPERSON KONTAKTLÆRAR KROPPSØVINGSLÆRAR REKTOR Situasjonen for barnet no Har opplegget vore tenleg? Justere, eventuelt endre opplegget Tid for neste møte 9

10 VIKTIGE SAMARBEIDSPARTNARAR KVEN KAN HJELPE TIL MED TILRETTELEGGINGA FOR DEN REVMATISKE ELEVEN? - foreldre - kontaktlærar - kroppsøvingslærar - rektor - Pedagogisk-psykologisk teneste (PPT) - helsesøster - lege - fysioterapeut - ergoterapeut - likemann - (barne- og ungdomsrevmatikergruppe) - Revmateamet ved St. Olavs hospital (Trondheim) Skal skulen kunne gjere jobben sin, må skulen bli informert av personar som veit korleis dette barnet har det. - Nasjonalt kompetansesenter for barne- og ungdomsrevmatologi (Rikshospitalet, Oslo) - Kontaktsjukepleiar (frå St. Olavs hospital, Trondheim eller Rikshospitalet, Oslo) Revmatiske sjukdomar hos barn artar seg svært ulikt. Det gjer at dei som skal leggje til rette skuledagen må vite korleis sjukdomen hos nett dette barnet artar seg. Revmatiske sjukdomar hos barn er gjerne lite kjent for skulen. Skal lærarane kunne gjere jobben sin, må dei bli informert av personar som veit korleis dette barnet har det. Skulen vil òg trenge praktisk hjelp og råd. 10

11 VIKTIGE SAMARBEIDSPARTNARAR KONTAKTLÆRAR Kontaktlæraren har spesielt ansvar for praktiske, administrative og sosialpedagogiske oppgåver som gjeld eleven. Det er difor viktig at kontaktlæraren får god kjennskap til korleis sjukdomen artar seg, og råd frå foreldre og fagfolk om kva tiltak situasjonen krev, både på kort og lang sikt. I mange tilfelle vil dette vere nye problemstillingar for læraren, og vanskeleg å takle utan god støtte frå dei som har spesiell kunnskap om dette. Kontaktlæraren er også viktig i informasjonen til resten av undervisningspersonalet og andre tilsette. FYSIOTERAPEUT Gjev råd om behov for fysioterapi, om førebygging av utvikling av feilstillingar og feilbelastningar både heime, i fritida og på skulen. Ein del barn har - anten kontinuerleg eller i periodar behov for å gå til behandling hos fysioterapeut. I spesielle tilfelle (til dømes nyopererte) bør barnet kunne gå til fysioterapeut i gymtimane. Fysioterapeuten trener barnet og gjev rettleiing til skulen om kroppsøving og tilrettelegging i klasserommet. Kan skrive søknad om hjelpemiddel til Hjelpemiddelsentralen. Ofte koordinator i ansvarsgrupper. ERGOTERAPEUT Informerer om leddvern og tilrettelegging for eleven i klasserommet og i samband med einskildfag. Gjev råd om korleis ein kan arbeide på ein slik måte at det belastar ledda minst mogleg. Har god kunnskap om hjelpemiddel for å lette kvardagen og hindre feilbelastningar, og hjelper til med utprøving og tilpassing av desse. Kan skrive søknad om hjelpemiddel til Hjelpemiddelsentralen. 11

12 VIKTIGE SAMARBEIDSPARTNARAR ANSVARSGRUPPER I nokre tilfelle kan det vere tenleg å organisere ansvarsgruppe kring eleven. Gruppa vurderer behovet for tilrettelegging på skule, i heimen og fritida, og set opp ein plan for det som skal gjerast. Mål for ansvarsgrupper: - sjå på eleven sine behov ut i frå heilskap - avlastning for foreldra - sikrar kontinuitet i arbeidet rundt eleven - vere fagleg ressurs I ansvarsgruppa er foreldra med, i tillegg til faggrupper som har mykje med barnet å gjere, t.d. personar frå skulen (kontaktlærar, rektor), folk frå helsevesenet (fysioterapeut, helsesøster) og andre ved behov. I ansvarsgruppa skal det vere ein koordinator. Det er viktig at det er ein person som har god kontakt med eleven og foreldra, og som foreldra har tillit til. For å få meir informasjon om ansvarsgrupper kan de kontakte helsesøster i kommunen. Det er viktig at koordinator er ein person som har god kontakt med eleven og foreldra. KONTAKTSJUKEPLEIAR Kontaktsjukepleiar ved Rikshospitalet i Oslo har god kunnskap om revmatiske sjukdomar og erfaring med korleis ein kan finne gode løysingar på praktiske problem. I einskilde tilfelle kan kontaktsjukepleiaren reise til skulen og orientere lærarar, foreldre og barn om sjukdomen og korleis ein best kan leggje til rette kvardagen i skulen. Både foreldre, barn og skule vil kunne ha god nytte av eit slikt besøk. 12

13 VIKTIGE SAMARBEIDSPARTNARAR Diverre er ressursane til besøk rundt om i landet knappe, så ikkje alle som ynskjer besøk kan få det. Men ein kan òg få hjelp frå kontaktsjukepleiar gjennom telefonkontakt eller brev. Ved St. Olavs Hospital i Trondheim er det eit barnerevmateam som er sett saman av lege, kontaktsjukepleiar, fysioterapeut og ergoterapeut. Ein kan få informasjon og rettleiing ved å ringe kontaktsjukepleiar. (barne- og ungdomsrevmatikergruppe) omfattar barn og unge med ein revmatisk sjukdom. I tillegg er det ein viktig treffstad for foreldre og unge revmatikarar. Ein likemann er ein person som Dei har erfaringar som kan har sjukdomen eller er forelder til kome andre til nytte. eit revmatisk barn, altså ein som utdannar òg likemenn. Ein har vore i ein liknande situasjon. likemann er ein person som har sjukdomen eller er forelder til eit revmatisk barn, altså ein som har vore i ein liknande situasjon. I tillegg til eigne erfaringar har dei blitt kursa i det å vere likemenn. Det er ofte nyttig å ha kontakt med ein likemann, både til støtte og til hjelp i til dømes møte med trygdekontoret. 13

14 TILRETTELEGGING HJELPEMIDDEL Føremålet med hjelpemiddel er at dei skal verne ledda, hindre utvikling av feilstillingar eller betre/lette funksjonen. Hjelpemiddelsentralen låner ut utstyr. Foreldre og skule kan søkje om hjelpemiddel for eleven. Behovet for utstyr må dokumenterast frå ergoterapeut, fysioterapeut eller lege. Bruken av utstyret må følgjast opp på skulen, slik at utstyret blir brukt på rett måte. Når det gjeld datautstyr skal det vere ein pedagogisk ansvarleg på skulen og ein teknisk ansvarleg. Det blir oppretta fast kontaktperson for barn og unge på hjelpemiddelsentralen i løpet av første halvår Ta kontakt med trygdekontor eller hjelpemiddel-sentral for nærare opplysningar Aktuelle hjelpemiddel: - Saks, blyantgrep - Handleddsstøtte - Fotstøtte - Lesebrett - Terapiballar - Gummimatter - Spesialstol/pult - Datamaskin - Andre hjelpemiddel Bruken av utstyret må følgjast opp på skulen, slik at utstyret blir brukt på rett måte. For å gjere skulesekken lettare, er det lurt å ha dobbelt sett med bøker, eitt på skulen og eitt heime. Nokre barn kan ha behov for ein kvilestad, t.d. ein saccosekk eller ein madrass i klasserommet. 14

15 TILRETTELEGGING KROPPSØVING Karakterar i kroppsøving: «Føresetnadene til den enkelte eleven skal ikkje trekkjast inn, unnateke for faget kroppsøving. I kroppsøving skal det leggjast vekt både på kompetansen og føresetnadane til den enkelte eleven.» (Forskrifter til opplæringslova, 3-6). Når eleven får opplæring etter individuell opplæringsplan, tek foreldra avgjerd om eleven skal ha vurdering med karakter eller berre vurdering utan karakter. (Forskrifter til opplæringslova, 3-8). Erfaring viser at kroppsøving er eit fag som ofte er problematisk for den revmatiske eleven. Erfaring viser at kroppsøving er eit fag som ofte er problematisk for den revmatiske eleven. - kroppsøvingslærar må få grundig informasjon frå fagfolk - fysioterapeut vil ofte vere ein viktig samarbeidspartnar for kroppsøvingslæraren - kroppsøvingslærar må samarbeide med eleven slik at dei i fellesskap finn fram til tenlege opplegg, det er viktig at eleven blir motivert for opplegget! - eigen kroppsøvingsplan for å ha oversikt over kva eleven kan gjere saman med klassa, og kva som krev individuell tilrettelegging - kroppsøvingstimane på slutten av dagen - eleven bør ikkje vere åleine, men i små grupper når det er snakk om tilrettelagte opplegg - råd og tips kan ein finne på nettet på Rikshospitalet sine sider - informasjonsskriv til kroppsøvingslærarar utarbeidd av fysioterapiavdelinga ved Rikshospitalet. 15

16 SJEKKLISTE Revmatiske sjukdomar artar seg svært forskjellig hos ulike barn, hos same barn til ulik tid, og plagene kan minke og bli borte etterkvart. Rettar og tiltak må knytast til funksjon, ikkje til diagnose. Når vi set opp ei slik liste, tyder ikkje det at alle har behov for tilpassing på alle punkt. Og om ein treng eit spesielt tiltak i dag, kan det behovet vere vekke etter ei tid. Men dette gjeld også andre vegen, om barnet har god funksjon i dag kan behovet brått vere der, og då må skulen vere klar til å setje inn høvelege tiltak. Timeplan og romplan er det ikkje så enkelt å endre på midt i skuleåret, så dei bør vere slik at dei er tilfredsstillande for eleven, i både gode og dårlege periodar. Tenk gjennom kvart punkt. Treng vi gjere noko med dette? Er det som har blitt gjort tilfredsstillande? 16

17 SJEKKLISTE INFORMASJON God informasjon er grunnleggande for god tilrettelegging! O kontaktlærar, kroppsøvingslærar og rektor har skaffa seg informasjon om barnet sin sjukdom O vikarar og andre tilsette har fått informasjon O kontaktlærar, kroppsøvingslærar og rektor har fått dokumentert informasjon frå fagpersonar ( lege, kontaktsjukepleiar, fysioterapeut, ergoterapeut eller andre) O klassa har blitt informert om sjukdomen (dersom eleven er einig) O foreldra har hatt kontakt med / likemann FYSISK TILRETTELEGGING Nokre av punkta krev planlegging i god tid før tiltaket vert sett i verk. O ekstra sett skulebøker heime O klasserom i første høgda O kort avstand frå klasserommet til andre klasserom, grupperom og leikeområde som blir brukt O fysioterapeut / ergoterapeut har vore med på den fysiske tilrettelegginga O tilpassa stol/pult O ein stad der eleven kan kvile seg O datamaskin O kopiar av gjennomgått lærestoff (i staden for eigne notat) O bruke varmtvassbasseng O kan vere inne i friminutt ved behov O i enkelte tilfelle kan det vere behov for heis 17

18 SJEKKLISTE PEDAGOGISK TILRETTELEGGING Det er viktig med god kontakt mellom lærarar, foreldre og elev for å motivere og lage tenlege opplegg. Tilpassa aktivitetar i grupper sikrar eleven sosial fellesskap med dei andre. O tilpassa vekeplan (arbeidsplan) O kroppsøving, samarbeid med fysioterapeut O tilpassa kroppsøvingsplan O tilpassa aktivitetar i kroppsøving O trening i varmtvassbasseng O tilpassa aktivitetar i forming og heimkunnskap O tilrettelegging ved skidagar, fjelldagar, ekskursjonar, leirskule O individuell opplæringsplan? O elevsamtale O informere vikarar O oppfølging av elevar med høgt fråvere O utvida tid på tentamen/eksamen O hjelpemiddel (PC) på tentamen/eksamen O rådgjeving om utdanning / yrkesval 18

19 SJEKKLISTE SOSIAL TILRETTELEGGING Barn med revmatisk sjukdom kan vere slitne etter skuledagen, og ikkje ha så stort overskot til å vere saman med vener om ettermiddagen. Det er difor ekstra viktig å ta vare på den sosiale fellesskapen med klassa, og vere bevisst på korleis ein set saman grupper. O gjennomtenkte samansetningar i grupper, til dømes i kroppsøving og symjing O gjennomtenkte val av einskildelevar, til dømes om eleven må vere inne i friminuttet og skal ha einkvan i lag med seg TRANSPORT Ved behov, dokumentert av lege, har eleven rett på skyss uavhengig av avstand mellom heim og opplæringsstad. O skyss til skulen O skyss frå skulen O opplegg ved turdagar O opplegg ved andre turar O skyss til/frå basseng og ved fysioterapi 19

20 L97 LÆREPLANVERKET FOR DEN 10-ÅRIGE GRUNNSKULEN Frå føreordet: - Lik rett til opplæring for alle uavhengig av heimstad, kjønn, sosioøkonomisk bakgrunn, etnisk tilhøyrsle eller funksjonsdugleik - Ei opplæring som er best mogeleg tilpassa dei lokale forholda og alderen og føresetnadene til eleven - Ein skule som tek medansvar for oppvekstmiljøet og gir barn i alderen frå seks til ni år tilbod om omsorg og tilsyn utover skuledagen og skuleåret så langt barn og foreldre ønskjer det og treng det der skulefritidsordninga gir funksjonshemma og sosialt vanskelegstilte barn gode vilkår for å ta del i samvær med andre Frå prinsipp og retningslinjer for opplæring i grunnskulen: «Alle elevane, også dei med særlege vanskar eller særlege evner på ulike område, må få møte utfordringar som svarer til føresetnadene deira. Individuell tilpassing er nødvednig for at alle elevar skal få eit likeverdig tilbod. Det krev at alle sidene ved opplærings - lærestoff, arbeidsmåtar, organisering og læremiddel - blir lagde til rette med tanke på dei ulike føresetnadene elevane har. Frå fagplanane, kroppsøving: «Skulen skal leggje forholda til rette slik at elevane alltid kan vere med i kroppsøvinga ut frå sine eigne fysiske føresetnader» L-97 vil bli erstatta av nye læreplanar frå hausten 2006 (Kunnskapsløftet). Frå generell del i Kunnskapsløftet: «Skolen skal ha rom for alle, og lærerne må derfor ha blikk for den enkelte. Undervisningen må tilpasses ikke bare fag og stoff, men også alderstrinn og utviklingsnivå, den enkelte elev og den sammensatte klasse.» 20

21 OPPLÆRINGSLOVA LOV OM GRUNNSKOLEN OG DEN VIDAREGÅANDE OPPLÆRINGA UTDRAG: 1-2 ( ) Opplæringa skal tilpassast evnene og føresetnadene hjå den enkelte eleven ( ) 5-1 Elevar som ikkje har eller som ikkje kan få tilfredsstillande utbytte av det ordinære opplæringstilbodet, har rett til spesialundervisning. ( ) 5-3 ( ) det skal liggje føre ei sakkunnig vurdering av dei særlege behova til eleven. Vurderinga skal vise om eleven har behov for spesialundervisning, og kva for opplæringstilbod som bør givast. ( ) 5-4 ( ) Undervisningspersonalet skal vurdere om ein elev treng spesialundervisning, og melde frå til rektor når slike behov er til stades. ( ) 7-3 Elevar som på grunn av funksjonshemming eller mellombels skade eller sjukdom har behov for skyss, har rett til det uavhengig av avstanden mellom heimen og opplæringsstaden. 9a-2 ( ) Alle elevar har rett til ein arbeidsplass som er tilpassa behova deira. Skolen skal innreiast slik at det blir teke omsyn til dei elevane ved skolen som har funksjonshemmingar. ( ) Opplæringa skal tilpassast evnene og føresetnadene hjå den enkelte eleven 21

22 NYTTIGE TELEFONNUMMER OG WEBADRESSER INTERESSEORGANISASJONAR Norge (barne- og ungdomsrevmatikergruppe) NRF Norsk Revmatikerforbund Møre og Romsdal (barne- og ungdomsrevmatikergruppe) Norsk Revmatikerforbund Møre og Romsdal fylkeslag LOVER, LÆREPLANAR, TRYGD Lovdata, med Opplæringslova og forskrift til Opplæringslova. Læreplanane for grunnskulen: Trygdeetaten (hjelpemidlar) 22

23 NYTTIGE TELEFONNUMMER OG WEBADRESSER SJUKEHUS Nasjonalt kompetansesenter for barne- og ungdomsrevmatologi (NAKBUR), Rikshospitalet, Oslo readavdi.asp?npubid=3675 Kontaktsjukepleiar for barn og ungdom med revmatiske sjukdomar Ungdomsrevma, nettsider for barn og ungdom ungdomsrevma St. Olavs hospital, Universitetssykehuset i Trondheim Avdeling for barn og ungdom Revmateamet v/kontaktsjukepleiar for barn og ungdom med revmatiske sjukdomar

24 God tilrettelegging krev godt samarbeid mellom mange partar Møre og Romsdal Postboks Ørsta Telefon: