REFERAT FkÅ ELDRERADSKONFERANéE I i-iordal,and F. L..co.vOMMUNE

Transkript

1 REFERAT FkÅ ELDRERADSKONFERANéE I i-iordal,and F. L..co.vOMMUNE Sakne. Jl^9oåcSY-Do\.m. 6b Møte: Eldreårdskoiiferanse i Nordhordland '^ Qj'^ pnnn Stad: Smiths Møte-og Selskapslokale kv- AKT' Tid: Fredag 4. september 2009 Ariavnr.^/3 '^^^^\v.hah/ i Eksp. ' U.off. Det var 76 påmelde til konferansen. Program for dagen; Qpning v/leiar Kåre Eide: Han ønskte alle hjerteleg velkommen til den årlege konferansen, Velkomsthelsing v/ordførar i Radøy Jon Askeland: Ordføraren ønskte alle hjerteleg velkommen til den grøne øya. Han viste til Karina Tveiten som kall ar Radøy "smilets øy". Han startår med slike småord, fordi han veit at smil og godt humør er det mest helsefremjande me har. Det er ei glede å vere vertsskap for ei slik viktig forsamling som reiser debatt for eldre, sa Askeland. Askeland snakka om at det er valår og mykje av samftmnet er oppe i debatt. Han sette valkampen på spissen, snakka om kor fritt og godt me har det, men at me ikkje må køyra ein debatt fristilt frå resten av verda. Dei eldre er ein generasjon som veit kva rivande utvikling landet vårt har vore igjennom. Han var meir bekymra for ein del av dei yngre. Sjølv om mange er lei valkampen, så er det likevel gode ho\aidpunkt som skule og eldreomsorg kvart 4.år. Me slepp å diskutere krig, borgarkrig, svolt, analfabetisme, berre for å nemne noko. Me er trygge, har rikelg med mat på bordet kvar dag. Askeland viste til Oluf Palme som ein gong hadde sagt nokolunde slik; "politikk skal vera sikkerhetsnettet som skjermar oss for eiga grådigheit og ulukke". Skal me vera velfiingerande som folk, og ha stabilitet over tid, så må me ha sikkerhetsnett som omfattar alle. Syner til USA, som ikkje får dette til, skilnad på fattig og rik. Askeland saknar kvalitet på tenestene til eldre, i årets valkamp. Det er for mykje fokus på offentleg / privat omsorg. Han viste til Bergen Røde Kors sykehjem som er svært gode på omsorg. Men det er og mykje kvalitet i kommunal omsorg, like mykje som det er gode døme på den privat avdelinga på Luranetunet i Os, Ordføraren var nyleg i Oslo i samband med avslutning på kvalitetskommuneprogrammet, eit løft for kvalitet i arbeidet og overlevering av tenestene i kommunane. Konferansen starta med ein sterk og rørande film frå Austrheim kommune har laga "Omsorg ved livets slutt", ei skildring korleis tilsette og pårørande utviste gode haldningar og verdigheit ved sjukdom i livets siste fase. Ordføraren var stolt over å vere stril, på Austrheim sine vegne, som synte så fine og målretta haldningar for døyande og pårørande. Ordføraren synest då er godt å vite at Radøy leverer gode tenester, noko som me har fatt svar på gjennom brukarundersøkingar. La oss fa meir fokus på kvalitet, verdigheit, for det er det som er viktig. Det er ikkje pengar som fortel om me har eit godt liv. Det må vere ein

2 menneskerett å få bu heime så lenge ein vil og føle tr}'ggleik med det. Og då må me starte tidleg med tilrettelegging og hjelp i heimen. Så går ein trinna oppover til heimesjukepleie, omsorgsbustad, sjukeheim. Med helsereforma kan den fa eit ekstra trinn i form av lokalsjukehus. Samhandlingsreforma flyttar meir av helsetilbodet heim til oss. Fastlegen, han kjenner heile oss, ikkje berre ein diagnose slik ein sjukehuslege gjer. Liggetida på sjukehus ska vere avgrensa til den akutt tida, og meir tid under oppsyn nærmare heimen. Unngå svingdørspasientar som vert sendt for tidleg heim. Ordføraren sa vidare at tryggleik og kvalitet er noko me må krevja. I fjor var tema på denne konferansen heimtransport frå sjukehus. Denne problematikken ser ikkje ut til å vere løyst. Radøy eldreråd uttrykkjer i sin uttale uro over demie ordninga. Når det vert sagt at heimreisa frå sjukehus er noko ein kvir seg til, folk er utslitne fleire dagar etter heimkomst grunna heimkøyringa, så er det uakseptabelt. Det vart og sagt at pårørande henfar sine med eigne privatbilar for å unngå at mor eller far vert køyrt rundt heile Nordhordland, og i tillegg måtte vente i timevis før bilen kjem. Alt dette når ein i tillegg eg sjuk. Formannskapet i Radøy vil v/ordføraren, løfte denne problematikken inn i helseutvalet i regionrådet, og arbeide for at dette vert teke opp i dei haivårlege konsultasjonsmøta. Ein del sjukdom kan førebyggjast og lindrast. Me må leggja til rette for og sjølv engasjera oss i sosiak fellesskap, det gjev livskvalitet og sikrar god helse lenger enn dei som er isolert. Radøy har eit svært aktivt miljø blant dei eldre. Dei har mang aktivitetar, me har ein frivillighetssentral som me er stolt over. Frivillighetssentralen kostar oss ca i året, dei kjører ut middagar i året, lagar dansar, kafear + mykje meir. Dette gjev gode samtalar, tilsyn, tryggleik, middag til dei som bur heime, noko som gjer at dei kan bu heime. Kommunen sparar mange sjukeheimsplassar på at folk engasjerer seg. Ordføraren avslutta med slik Aj'ne Garborg sa det i 1920; Pengar hev ikkje noko verd i seg sjølv. Du karm ikkje eta dei, ikkje drikka dei, ikkje klæda deg med dei. Du kunde hava lummafiallav pengar, og svetta, tyrsta, frjosa i hel - um der ikkje var mat og drikka og klæda å få. Pengar er langt ifrå det største gode, ikkje det næst største heller. Men dei er eit stort gode for den som brukar dei vitugt. For pengar karm ein få alt, beiter det. - Nei, ein kann ikkje det. Ein kan kjøpa seg mat, men ikkje mathug, Dropar, men ikkje helsa, mjuke senger, men ikkje svevn, lærdom, men ikkje vit, stas, men ikkje venleik, glans, men ikkje hyggje, moro, men ikkje gleda, kameratar, men ikkje venskap, tenarar, men ikkje truskap, gråe hår, men ikkje ærar, rolege dagar men ikkje fred. Skalet av alle ting kann ein få for pengar. Men ikkje kjernen; Den er ikkje for pengar fal. Ordførar Jon Askeland avslutta med ønskje om ein god debatt! Kåre Eide takkar ordførar Jon Askeland for ei flott helsing.

3 Foredrag om "Ein verdig alderdom": v/stein Husebø, overlege v/rdøde Kors sykehjem Overlege Stein Husebø opna med å seie at det var kjekt å vere tilbake i Radøy der han var turnuslege i Slekta hans kjem ifrå lo i Meland kommune, der far hans var distriktslege. Uansett diagnose har alle rett på ein verdig alderdom og død. For den sjuke er døden ofte frigjerande, men legen og dei pårørande skjønar ikkje situasjonen. Overlegen vil helst at flest mogleg skal fa sjanse til å dø heime. Stein Husebø sa at dei vestlege landa vil oppleva ein eksplosiv vekst i talet eldre dei næraste 40 åra, og ein tredjedel av Noreg sin befolkning vil vere pensjonistar. Dette vil skape store utfordringar for helsevesenet. Til tross av at Noreg er det land i verda som brukar mest pengar på eldreomsorg, er det mykje som ikkje er vorte betre, sa han. På sjukeheimen der han er overlege, har dei halvert baiken av medisin, og opplevd at folk har vorte friskare. Dess eldre folk vert, dess mindre medisinar bør dei bruke, sa han. Og er ein i tvil om medisin har noko verknad, tek dei den bort. Dette fører og til færre fallulukker. Stein Husebø meinte at for dei fleste er det best å få bu heime så lenge dei kan, men då må nokon ta seg av dei. Han meinte at omsorgsløn burde brukast meir. Vidare sa han at dei eldre må behandlast med respekt på sjukeheimane, samt at dei får vere i aktivitet både mentalt og fysisk. Dette var svært viktig for dei demente, i staden for at dei vert medisinert for å halde Husebø sa at dei eldre treng kjærligheit, sosial integrasjon. Kva kan vi lære av ks^arandre? Alle menneske treng nokon så vere glad i, pasient / pleiar, god hjelpar / dårleg hjelpar. Kor viktig det er med stabilt pleiepersonell som kjenner pasienten. Husebø var og inne på, "Kva rett har vi til å seie kva som er eit godt liv"? Kor mykje respekterer vi dei gamle? Ikkje missbmk makta du som har fatt! Han nemnde kor viktig det var med at musikk, demenskor, aktivitet, vinvogn, m.m. som kan erstatte medikament. Husebø tvilte på at det offentlege vil makte å ta seg av alle eldre som vil ha behov for hjelp. Husebø hadde stor tru på frivillig innsats og var svært imponert over alle dei frivillige i Radøy. Han meinte at mange pensjonistar er så spreke at dei kan utføre frivillig innsats innan omsorga. Husebø var og opptatt av at skuleborn kan vere til hjelp, og viste til Røde Kors sykehjem der det er starta eit prosjekt der 6. elevane frå naboskulen kjem på besøk ein gong i veka. Det vert då spela ludo, gått tur eller berre eit klapp på kinnet. Dette er til gjensidig stor nytte og glede for eldre og unge. Dette er eit opplegg som han meinte fleire bør ta i bruk. Ein verdig død: Husebø uttalte at helsevesenet har tre sentrale oppgaver; Å førebyggje helse og kurere sjukdom. s Å muliggjere eit optimalt liv for dei kronisk sjuke og dei som er uhelbredelig sjuk. Å garantere dei døande ein død med verdighet. Det er ei tid for liv og ei tid for død, og det er verst for pårørande når noko dør. Husebø meinte at folk som er gamle og skrøpelige, må fa lov å døy dersom dei ønskjer det, når livet ikkje gjev noko meining lenger, sjølv om moderne hjelpemidlar kan halde liv i dei. Det vert uverdig nå sjuke gamle vert sende til sjukehus og kanskje døyr i ambulansen. Då er det betre dei far dø der dei er, enten det er heime eller på sjukeheimen.

4 Husebø er imot legalisering av aktiv dødshjelp. Det er ein menneskerett å få dø med verdigheit. Han viser til filosofen Kent som seier; "Det som har ein pris kan erstattast av noko tilsvarande, det som er heva over einkvar pris, har si verdigheit". Leiar Kåre Eide takkar for eit flott foredrag Stein Husebø heldt. Astrid Hagen overrekte blomster samt boka frå Radøy "Helsearbeid i skiftande tider". Kulturelt innslag: Jonny Mellingen song og Kåre Håland song og gitar. Astrid Hagen overrekte blomster og bok til dei. Matøkt: Det vart servert nydeleg betasuppe, kaflfi og te-brød. Helsing frå Hordaland fylkeseldreråd: V/Johannes Fosse som overrekte helsing frå leiar Olga Johannesen. Han fortalde litt om dei sams måla ein arbeidde for, koordinere ting, og kommunisere med dei lokale eldreråda. Samhandlingsreforma: V/Astrid Aarhus Byrknes, ordførar i Lindås: Ho sette stor pris på å fa vere med på konferansen. Byrknes sa at samhandlingsreforma kom brått, og det var mykje på ein gong. Ikkje alt er klart, men skal leggjast fram stortingsmelding, men skal først utpå høyring. Det har vore mange reformer på kort tid, men denne reforma skal vere ein brubyggjar over dei andre reformene. Vidare fortalde Byrknes at ein i reforma skal gå frå reperasjon til forebygging. Regionrådet har tilsett ein person som skal jobbe med reforma. Ho sa vidare at fleire fastlegar, gjer at ein slepp å sende vidare til spesialhelsetenesta. Det vil verte fleire faggrupper som gjev eit betre fagmiljø på sjukeheimane som igjen gjer at det vil verte meir attraktivt arbeidsplass. Det må rekrutterast fleire helsearbeidarar. Det skal vere ein koordinator for pasientane slik at dei slepp å verte sendt frå plass til plass. Dei skal verte ivareteken der dei bur. Ved å få eit distrikt - medisinsk eller mini sjukehus, slepp ein å sende pasientane vidare. Her er meininga at det skal drivast med førebyggande arbeid, rehabilitering som det og er eit stor behov for. Det vert eit tett samarbeid mellom kommunane og sjukehusa, t.d. som med halvannan linjetenesta. Det som er viktig er; Riktige tiltak - rett stad - rett tid. Økonomi: Byrknes synte til at kommunane i Nordhordland er kjent for å kimne samarbeide. Her har me felles legevakt, regionalt helseutval, så det skal gå bra. Ho var meir bekymra over at den nye reforma enno er utan midlar. Ho uttrykte bekymring over at oppgavene kjem først og pengane etterpå. Men, reforma er enno ikkje vedteken, så ein håpar at det vil komme pengar med ei slik omfattande reform. Ho var glad for at med reforma er det ein opptrappingsplan, MEN, for at det skal verte vellukka, må det følgje midlar med.

5 Resolusjon: Radøy eldreråd hadde sendt over følgjande resolusjon til konferansen; TRANSPORTORDNINGA AV PASIENTAR SOM VERT UTSKRTVEN FRÅ SJUKEHUS Radøy eldreråd ønskjer at det vert sett fokois på transportordninga av pasientar som vert utskriven frå sjukehus. Dagens praksis medfører i einskilde høve, at utskrivne pasientar lyt vente i vestibylen i fleire timar før felles transport kjem på plass. Pasientane vert transportert til Knarvik i felles transport og vidare over i ny samletaxi, som køyrer dei ut til nordhordalandskommunane. Transporten frå sjukehuset til heimen kan ta inntil 6 timar. Dette finn Radøy eldreråd sers uhaldbart. For einskilde pasientar kan denne påkjenning medføre unødig plage / smerter, samt snarleg og unødig reinnlegging i sjukehus. Dette kan ikkje være tenleg, verken for samflmnet, sjukehuset eller pasienten. Vedtak: Resolusjonen vart samrøystes vedteken slik den låg føre med følgjande endringar; Radøy eldreråd vert erstatta med Nordhordland eldreråd. Nordhordland eldreråd vil sjølv videresende, resolusjonen til ulike instanser. Kåre Eide, leiar i Nordhordland eldreråd takka for godt frammøte, gode og interessante foredrag, og ønskte alle vel heim. Konferansen vart avslutta ca kl Manger, 4. september 2009,!>