Politikarane tok over

Transkript

1 Vi hadde lyst til å gjera noko artig med ordførarkandidatane, samstundes som dette er eit høve til å synleggjera korleis vi tenkjer og prioriterer ONSDAG 19. AUGUST 2015 NR årgang Laussal kr 25,- Tlf: REDAKTØR TOMAS BRUVIK SIDE 44 u PÅ HOVUDET UT Politikarane tok over POLITIKARANE LAGAR AVIS: Denne veka har Kvinnheringen sine tilsette i periodar vore vist på gata. I staden er det dei ni ordførarkandidatane som har gått inn og ut dørene i redaksjonslokala til Kvinnheringen. I avisa kan du lesa om alt frå Vibe, rusomsorg og portrett med Arild Landa til reisebrev frå Færøynene, pulsen på kulturlivet i kommunen, og mykje meir. ORDFØRARAVISA Denne avisa har ordførarkandidatane Otto Benjaminson, Ove Lemicka, Peder Sjo Slettebø, Bjarnhild Sjo, Hege Lægreid Røssland, Johnny Håvik, Kent Are kjørsvik Petterson, Arne Gjerde og Hans Inge Myrvold laga.

2 2 3 Orgeltonar HALSNØY: I kveld (onsdag) blir det orgeltonar i Eid kyrkje. Sommaren har glimra med sitt fråver i år. Det hindrar oss likevel ikkje i å kunna nyta musikk ein sommarkveld i alle fall ikkje innandørs! Denne gongen blir det orgeltonar i Eid kyrkje, formidla av organist Marit. Ikkje dei store og svulmande, men heller enkle og stille tonar med ganske varierte tema som gir høve til refleksjon og senka skuldrer. Alle som likar denne type musikk er hjarteleg velkomne til å finna sin plass i kyrkja. Kjenn deg fri til å koma når du vil, og gå når det måtte passa. Her er det ingen som ynskjer velkomen her er det berre enkle orgeltonar i ein sommarkveld. Marit Lindekleiv Stolen båt Politiet fekk laurdag morgon melding om ein båt som var stolen i nærleiken av Rosendal sentrum. Båten er gul og hadde ein påhengsmotor på 20 hestar. Båten blei funnen igjen eit stykke unna Rosendal, men fordi saka truleg blir meldt er politiet interessert i opplysningar dersom nokon kan ha sett noko i tidsrommet seint fredag kveld og i løpet av natt til laurdag. Høg musikk Politiet fekk inn klage på høg musikk på ein utestad mellom halv eitt og eitt natt til laurdag. Politiet kontakta utestaden, som skrudde ned musikken. Promillekontroll Politiet hadde promillekontroll ved Opsangervegen rundt klokka to natt til søndag. Dei sjekka ni førarar, men ingen av dei var rusa. GARASJEPORTER 25% rabatt inntil Tlf.: MARKISER PERSIENNER SCREEN GARASJEPORTER SOMMER- KUPP! NÅ! Osvald Sjøthun tlf: Sogn-aludesign Epost: os-sjo@online.no Takkar av etter åtte år Etter åtte år er Synnøve Solbakken ferdig med gjerninga si som ordførar etter valet i haust. Nye krefter skal overta. Ove Lemicka FrP Kvinnheringen har snakka med Ordføraren og oppsummert dei viktigaste inntrykka hennar frå denne tida. Aller først seier Synnøve Solbakken at det har vore ei interessant tid å vera Ordførar i Kvinnherad, men at to periodar er nok. I heile perioden har økonomi vore ei sentral sak for kommunepolitikarane. Alt vi gjer handlar til slutt om økonomi. I slutten av førre veke var saldoen på kommunen sitt «Kraftfond» på 620 millionar kroner, ein oppgang på 60 millionar sidan nyttår. Då ho starta som ordførar var kommunen sin økonomi dårleg. Kvinnherad var den gongen på Staten si Robek-liste over kommunar som måtte ha tett oppfølging frå Fylkesmannen. Ho seier ho er glad for at den situasjonen er over, og at kommunen ikkje igjen kjem inn på Robek-lista. I den fyrste perioden hadde vi raudgrøn regjering i Norge og eit tett samarbeid mellom kommunen og myndigheitene sentralt gav som resultat at rammeverket for aluminiumsindustrien og dermed Søral, no Hydro Husnes, kom på plass. Dette har vore viktig for den seinare utviklinga til hjørnesteinsverksemda vår, men har og sikra mange arbeidsplassar utanfor Hydro Husnes. Dette ser eg tilbake på som eit arbeid eg er nøgd med å ha vore med på. Fem ministrar med Statsminister Jens Stoltenberg i spissen vart engasjert med eit positivt resultat om den nye kompensasjonsordninga for CO²avgift på straum og kraftavtalar til Hydro Husnes. Husnes som nytt regionsenter i Hordaland har og vore eit viktig arbeid. Eg kan nemna at i første formannskapsmøte no 20. august kjem det opp sak om innhaldet og kvar vi vil med Husnes som regionsenter. Folgefonnsenteret i Rosendal Her rosar ho partikollega Arve Opsanger, som dei seinare åra har lagt ned mykje arbeid i å utvikla det nye senteret som skal koma i Skålafjøro medan mange andre etter kvart har resignert, har Arve halde ut. Kulturskulesenteret på Husnes MOT SLUTTEN: Synnøve Solbakken har ikkje lange tida igjen som ordførar. vurderer ho til å vera ein suksess. I kulturskulen får 600 elevar undervisning ute i bygdene eller i det nye kulturskulesenteret. Kulturskulen er eit tilbod som bind saman folk og bygdene i kommunen. Baroniet Rosendal som kurs- og konferansesenter er eit tiltak som vil generera betydelege midlar til kulturmiljøet vi har i kommunen vår. Synnøve Solbakken meiner at den viktigaste saka no i seinare tid har vore å få utbygginga av Rosendalstunet på plass. Alt ligg no til rette for oppstart her seier ho, men legg til at dersom ikkje nokon rotar det til med nye utgreiingar og planløysingar. Kvinnherad kommune har satsa tungt på barnehagar dei siste åra, men har valt å samarbeida med private utbyggjarar. Ei satsing som har gitt oss fleire nye barnehagar og som vi berre har fått gode tilbakemeldingar om. Men, om bygningane er nye og fine, minner Ordføraren om at det er innhaldet i barnehagane og dei tilsette som arbeider der sin kompetanse som gir kvaliteten vi er ute etter i barnehagane våre. Landbruk Synnøve Solbakken er og innom landbruket i Kvinnherad som har mange flinke bønder som viser stor vilje og entusiasme til endring og utvikling. Verkeleg ei næring å vera stolt av for ein kommune, seier ho. Vidareutvikling og kreativitet er og stikkord for det øvrige næringslivet og industrien vår i Kvinnherad, følgjer ordføraren opp. Flyktningar og innvandrarar til Kvinnherad er og ei viktig sak for Kvinnherad kommune. Me må hjelpa folk som treng hjelp. Det meiner eg er eit samfunnsansvar. Det er hyggjeleg å møta dei nye og læra dei å kjenna. No skal vi jo og ta imot ei ny og større gruppe med flyktningar dei komande åra. Ein ordførar i Kvinnherad kan ikkje gje eit avslutningsintervju utan å koma innom samferdsle. Heller ikkje Synnøve Solbakken. Det er samarbeidet i regionen og mellom regionane i Sunnhordland og Hardanger som har gitt resultat, seier ho, og viser til Folgefonntunnelen og Halsnøysambandet samt tunnelen til Jondal som døme. Eg er stolt av dette samarbeidet og gler meg over å ha fått vore med på å samarbeida på denne måten. Me må hjelpa folk som treng hjelp. Det meiner eg er eit samfunnsansvar. Synnøve Solbakken Vi kan ikkje vera oss sjølve nok, slik ein kan tolka Høgre sitt nylege utspel om å tenkja på Kvinnherad og ikkje på Haugalandet i samband med arbeidet for eit nytt fengsel til distriktet. Slik kjem vi ikkje framover, seier Synnøve Solbakken. Ved å vera ein del av ein stor region får vi meir til. Difor er det viktig å ha gode kommunikasjonar og samferdsleløysingar oss i mellom. No har vi nye oppgåver og skal ha regionen med oss og få Kvinnherad knytt til E39 med ferjefri veg mot Bergen og sørover. Eit nytt spanande prosjekt med nasjonal interesse seier ho. Store prosjekt gir mange ringverknader og ein felles arbeidsmarknad. Ikkje alt kan vera i alle kommunar, men regionvis kan vi få det til. Ho meiner samarbeid i regionen er løysinga i mange saker og nemner Samarbeidsrådet for Sunnhordland som eit viktig samarbeid og arena for regionstenking. Denne regiontanken vil ho og ha med seg vidare no når ho etter valet forhåpentleg skal verta ein av Kvinnherad sine fylkespolitikarar. På slutten av oppsummeringa kjem Ordføraren tilbake til skulane der det har vore kamp. Før vi starta med omleggingane i skulen var det 23 skular, medan vi no har Endringane frå tre til éin på Halsnøy, og utbygginga av ny ungdomsskule i Rosendal, har blitt positive løysingar. Eg trur denne debatten om omleggingar i skulen også vil koma opp att til det nye kommunestyret. Eg vil ikkje gje råd, men peikar berre på at desse viktige spørsmåla vil prega debatten framover. Det skal bli interessant å følgja med. Kvinnherad er ein av få distriktskommunar utan nedgang i folketalet, medan det er vekst rundt byane. Kvinnherad er ein kommune som rår over meir midlar enn samanliknbare kommunar. Vi vil bli utfordra på å prioritera dei lovpålagde oppgåvene før andre goder. Vi må ha ei verdig eldreomsorg og det er ulike meiningar om kva innhald dette inneber. Kanskje bur dei pårørande andre stader og såleis ønskjer at fleire må få omsorgsplass. Arbeidet med å ta ned driftsnivået i kommunen vil halda fram. Korleis blir det å gå av? Atskilleg rolegare. Mindre telefonar. Færre kveldar vekke frå familien og mindre bilkøyring. Det vert å gå tilbake til jobb i Helse Fonna på Valen sjukehus, seier ho og vi forstår at ho gler seg. Men eg har fått eit godt og nyttig nettverk etter tida som ordførar og eg vil halda fram i region- og fylkespolitikken, så heilt gjerandslaus vert eg nok ikkje. Og så står eg jo på siste plassen på AP-lista avsluttar den alltid blide ordføraren vår Synnøve Solbakken. Så no står det att å sjå om ho vert heilt ute av kvinnheradpolitikken etter valet i haust. Aller sist kjem den avtroppande ordføraren tilbake til at det som har merka seg ut i desse åtte åra er det frivillige arbeidet i Kvinnherad, det er ein ressurs i kommunen vår! Argus i kommunevalmodus Argus sit og blar litt i Kvinnheringen medan Annemor steller rundt i stova. Annemor, kom her og set deg ned. Da står så møkje i aviso i dag om kin me må stemma på onda kommunevalgjet. Å, eg vett kje eg. E du sikker på atte da e kommuneval, pleie da kje helste likna meir på karneval? Jo, du har rett i det. Men me må nå gjera borgarplikto vår me to her på Feiteland òg. Sjå der e ein store annonse med et flott bilde åv Ove Lemicka i Frp. Ja, han kan kje vara så oppdressa når han ska inn i skogjen å sjå itte grisene sine. Hæh, ka meina du? Grisene? Ja, du sa i går atte han hadde nåken griser der inne. Haha, nei, eg sa atte han har sikkert nåken svin på skogjen han òg. Å sånn, å eg så hadde tenkt å spørja han om han sko spandera skogsbacon på oss når han står på stand. Ja, det hadde gjort seg, Annemor. Men sjå her, Peder Bakar ser lika flotte ut. Eg ska sei han må ha bakt månge åv disse potensbrø o sine i det sista for å ha råd te sånne heilsides annonsar. Han vilde ha gule stripa inngjøno heila Kvinnherad såg eg. Mon koffor det? Vil han ha bilar på eina sio å syklar på den andra kanskje? Da må vel vara miljøet han tenkje på? Nei, skjønna du ingjen ting du? Den Høgra sio ska vara reserverte for ordføraren sjølsagt. Han må ha fri bane han om mårånd n, når han kjeme fykande rett ut or bakarov n å ska på jobb i Rosendal. Tullebokk, da e kje han så ska bli ordførar, da e Johnny Håvik. Tullebokk kan du vara sjøl, Annemor. Johnny kan kje bli ordførar, han e kje bakar han vettu. Nei, men Ap snakka møkje om mat lekavell. Di har lansert nåko så hete Ølve-modellen, å det ska vara endo be re enn Dill-modellen. Eg likte jallfall dei to føsste bokstavane i modellnavnet deiras. Men eg har snakkt litt med Arne Gjerde, han i Miljøpartiet Dei Knallgrøne. Å me har blitt enige om å lansera Feiteland-modellen. Hah, eg trur de to karane e møkje godt samma udlo, Argus. Å nåken modellar e de kje nåken åv dåko. Da e sikkert helste drikkevarer i den modellen, kan eg tenkja meg. Mja, me kjeme kje heilt ut nom det, nei. Du vett da e møkje god mat i godt drikka, å han vilde gjedna atte me servera ein god komlevin om torsdagane. Åsså litt kortreiste akkevitt ittepå. Det har di iallfall ikkje i Ølve! Feitelandsdietten har me tenkt å kadla da. Men trur du kje hu Bjarnhild Sjo i Dei Kristne sete seg på bakbeino då? Hu ska kje vara noko begeistra for komlevin, har eg haurt. Deffor har eg faktisk lurt litt på om eg ska stemma på hena. Trur eg nok. Men eg e typen så gjedna vil ha noko å svelgja ned maten med. Skål! Du sete der nå med detta vinglaset ditt kvar kveld, du Argus. Da e kje bra for levero vettu å drikka så møkje, du kan døy åv da. Vel, eg e kje heilt enige der. Da gjelle om å taima da så godt atte livet å levero tar slutt samtidigt. Altfor månge døyr med ei friske lever, Annemor. Levero konde vore møkje betre utnøtta imens di levde. Du må kje sei sånt, husk du har ofta problem med å passa den svera tongo di. Du e vel inne på noko der. Men eg e imponerte øve disse lokalpolitikarane på nett det området. Ka meina du? Jo, di klara te å med å snakka med to tonger! Å det har di kje problem med i det heila tatt! Kanskje da e lettare med to tonger, Argus? Da e berre ein måte å finna da ut på, du får stidla opp i kommunevalgjet neste gong. Da e lengje sio Feiteland har vore representert der inni Rosendal. Du har vel månge gode venner iblant politikarane, har du kje? Politikarar har kje venner, vettu nå vel. Di har berre medsamensvorne! TEKST: ARNE GJERDE Illustrasjon: Trygve Hansen

3 4 5 Eit frå Kvinnherad gründereventyr Hans Inge Myrvol Senterpartiet DET VAR EIN GONG, SLIK ALLE EVENTYR STARTAR. SLIK ER DET ÒG I DENNE FORTELJINGA. DET VAR EIN GONG EIT VAREMERKE SOM SÅG DAGENS LJOS I KVINNHERAD VIBE. NO ER EIT NYTT KAPITTEL SKRIVE OG NAMNET OG UTSJÅNADEN ER ENDRA VED HJELP AV DANSKE ANAR. I dag har eg fått meg ei ny utfordring, å vera journalist. Til dagleg arbeider eg med forretningssystem, blant anna for kantiner. Vibe har bedt meg om hjelp til å få på plass utstyr og programvare for å servera enno fleire kantinegjester. Nytt namn same kostane 1. september skiftar nemleg Vibe namn, etter at det tidlegare i år vart gjort kjent at selskapet var selt til det danske selskapet Alliance +. Yngve Bryn, Konsernsjef i Vibe, fortel at det har vore hektiske dagar, veker og månader, etter at dei nye eigarane tok over. Han har vore på mange møte i Brøndby, utanfor København, der Alliance + har sitt hovudkontor. Han har og hatt gleda av å ta imot dei i Kvinnherad ved fleire høve. Dei er overvelda over reiseavstandane me har her oppe i nord, slår Bryn fast. Trass i kronglete vegar, og ei reisetid som kan samanliknast med Danmark på tvers, så har dei nye eigarane blitt imponerte og overvelda over kva me har utretta i Vibe. Strategisk val Alliance + har lenge arbeidd konkret med planar om å etablera seg i fleire av dei nordiske landa. Dei er etablert i Sverige, og Danmark. No kom tilbodet, som fletta seg godt inn i strategien deira, om å få rotfeste i Norge. Då dei tidlegare eigarane i Vibe tok eit aktivt val om å vidareføra verksemda gjennom eit sal, har det vore arbeidd konstruktivt både i og utanfor landegrensene, med å finna potensielle kjøparar, fortel Yngve Bryn. Både han og Alliance + er godt nøgde med prosessen, og ser fram til ein spanande haust, med omprofilering, nytt merkenamn og ikkje minst eit større geografisk nedslagsfelt for Alliance + i Norge. Og dei nye eigarane er særs nøgde med kjøpet av Vibe. Alliance + får eit godt rotfeste med seg, då Vibe i dag har NOKRE I STABEN: F.v.: Berit Ølfarnes, Vigdis Øvstebø Kvame, Gerd Anny Sæbø, Yngve Bryn og Rose Martins. + = marknadsaktivitet i over 60 kommunar i landet. Men vi ser no aktivt på å etablere oss på Austlandet. Ein konkret plan om å styrkja oss totalt sett, som ein landsdekkjande tilbydar av våre tenester, fortel Bryn til ein lyttande bladfyk. Alliance + har ein filosofi, som vitnar om eit selskap som så absolutt har styrke og ryggrad til å gjennomføra ein slik operasjon. Dei har etter oppkjøpet av Vibe ein totalomsetnad på om lag 1,4 milliardar Danske kroner. Over 5000 tilsette er i dag fordelt i Norge, Sverige og Danmark. Med hjarta for Husnes Vi er alt godt i gang med å kartleggja på kva måte vi skal gå fram for å koma oss inn på marknaden aust for fjella. Til dette krev det òg nye nøkkelpersonar inn i administrasjonen på Husnes. Ja, for hovudkontoret kjem framleis til å liggja her på Husnes, i Kvinnherad? Ja, det er ingen signal om noko anna. Me har lukkast godt over lang tid med å ha hovudkontoret vårt på Husnes. Det er ingenting i dag som tilseier at dette vert gjort annleis i vegen vidare. Robust Vibe har i dag om lag 650 tilsette, som alle må skifta uniform til Alliance +. Dei jaktar no større kontraktar, og meir arbeid, og treng så visst fleire tilsette i tida framover. Er det no de må bli robuste nok for framtida? spør bladfyken, som i grunn har eit litt ambivalent forhold til dette ordet. Ja, i fyrste omgang må me få fleire og riktige nøkkelpersonar inn i organisasjonen vår her på Husnes, som skal danna grunnlag for den vidare veksten i selskapet. Rekrutteringsprosessane vil starta om kort tid. Neste stopp Årdal Når dagsturen til Sogn vart gjennomført, var det av den grunn Vibe etablerte sine kantinetenester, på Hydro sine aluminiumsverk i Øvre Årdal og på Årdalstangen. Kantinetenestene til Vibe er relativt nye, innan Facility-tenestene som selskapet leverer. Men dei ser at det er eit område dei scorar godt på. I dag er dette eit ukjent marknadsområde for Alliance +, så her har dei absolutt noko å læra av oss, og ta med seg vidare inn i det nye konsernet. Me er gode på å levera mat, konstaterer Bryn. Integrering Med tilsette frå over 35 ulike nasjonalitetar, er det innlysande at Vibe gjer ein stor innsats på integrering, språkopplæring og inkludering. Det går med mykje ressursar til å få gjennomført fleire kurs, og tilrettelegging for våre tilsette. Arbeidsgleda er stor. Både økonomar og juristar, som kjem utanlands frå, kjem til oss for å søkje jobb. Dei har stort utbytte av dette, før mange av dei finn ny jobb innan sitt fagfelt. Men mange vel å halda fram hjå oss, sjølv om utdanninga tilseier noko anna. I dag leverer dei tenester innan reingjering, vaskeri, kantineservering og vaktmeister oppgåver. Dette vil halda fram i kjent og god stil framover. Dobbelt så store Konklusjonen av eit flott møte i Opsangervegen 10, er at Vibe, no Alliance + om kort tid, skal veksa. Ein vekst som skal resultera i å bli dobbelt så store. Og dette skal skje på relativt kort tid. Framtidsutsiktene for nye eigarar, og alle tilsette i det nye konsernet, ser med andre ord særs trivelege og lyse ut. Det vil bli oppretta fleire avdelingskontor, i fyrste omgang nær Oslo. Det er i denne regionen av landet ein ser at kontraktar av større omfang er mogleg å slåst om. Sjølv om berre 5 prosent av marknadsaktiviteten går føre seg i Kvinnherad, er det ingen tvil om at eventyret Vibe vil halde fram å formidla at det er Kvinnherad som er opphavet til alt det gode.

4 6 u meiningar u leiar Takk til ordførar kandidatane Frps valkamp-krampar I helga kom det to ytringar frå Siv Jensen som stod i krass kontrast til kvarandre. I eit intervju i Dagbladet snakka ho om si kristne tru, og at ho «får ro av å gå i kirken». Greit nok det. Men same dag som intervjuet kom på trykk, stod ho på talarstolen i Ålesund og bad landets kommunar om å sabotera for dei svakaste blant oss: Flyktningane frå Syria. «Alt de gjorde mot eit av desse minste syskena mine, det gjorde de mot meg». No skal ikkje eg hevda at eg er nokon bibel-ekspert. Men til og med eg har fått med meg denne passasjen frå Matteus. Ofra Siv Jensen dette verset ein tanke då ho gjekk frå «trusvedkjenninga» i Dagbladet til talarstolen? Sjølvsagt gjorde ho ikkje det. Ho tenkte på stemmesedlar. Det er Frps vanlege strategi: Sanka stemmer ved å setja grupper i befolkninga opp mot Avisa du har i handa er ikkje skriven av Kvinnheringen sine journalistar. Truleg for første gong i historia har journalistane i Kvinnheringen lagt frå seg pennen og lete andre overta redaksjonslokala for nokre dagar. Det er ikkje kven som helst som har overteke pennane, det er dei ni ordførarkandidatane i Kvinnherad som har fått styra redaksjonen. Saman har partitoppane, Otto Benjaminson, Hege Lægreid Røssland, Hans Inge Myrvold, Bjarnhild Sjo, Arne Gjerde, Kent Are Petterson, Johnny Håvik, Peder Sjo Slettebø og Ove Lemicka levert innhaldet til dagens avis. Det har vore ei spanande erfaring for oss, og kanskje for dei òg. Vi er imponerte over arbeidet kvar og ein har lagt ned. Korleis dei med stor entusiasme har gjort ein innsats for å laga ei best mogleg avis til deg. Det er ordførarkandidaten som i fellesskap har prioritert og valt ut kva avisa skal innehalda og korleis avisa skal byggjast opp, medan typograf Vidar Håland har sett avisa saman. Det har vore artig å sjå det engasjement og den glød som er lagt ned frå politikarane si side. Korleis dei har tenkt på at ei avis skal ha alt frå nyhende, kultur, humor, featuere og sport. Dei har òg vore opptekne av å få god geografisk spreiing og innhald frå heile kommunen. Noko har vi lært og litt har kanskje partitoppane lært om korleis det er å laga avis. Det har vore ein lærevillig gjeng, som sikkert har fått noko mindre tilbakemelding under vegs enn det dei hadde ønskt. Men slik er avislivet, det er tidkrevjande når ni personar skal ha tilbakemelding og gjerne litt vegleiing. Vi er ei erfaring rikare, og vil retta ein stor takk til dei vågale damene og herrane som på dette viset har teke steget og vore journalistar nokre dagar. Kanskje har dei lært kvar andre å kjenna litt betre, og på det viset lagt grobotn for eit godt politisk samarbeid i kommunestyresalen neste år, uansett om ein kjem i posisjon eller ei. Kvinnheringen ønskjer å takka heile gjengen for vel blåst innsats, og vi håpar lesarane set pris på avisa. Nei, Kristian Hus, det har eg ikkje hevda. Eldrerådet er eit viktig forum for det som gjeld dei eldre. Deira arbeid er godt nedfelt i Lov av 17. juni 2005 nr 58, 3. Slik eg forstår det, er rådet talerør inn mot kommunen. Det er der rådet skal ta opp eventuelle bekymringsmeldingar det tar imot på dei Viser til informasjon i lokalavisene om arbeidet som kommuneadministrasjonen held på med i høve framtidig skulestruktur i Kvinnherad kommune. Eg ser at administrasjonen ventar ein stor nedgang i talet på elevar i kommunen vår i løpet av dei komande 13 åra. Ein svært stor nedgang, faktisk opp mot 20% i einskilde område! Dette synest eg var trist å lesa, og eg spør difor: 1) Kvifor er det slik? 2) Kvar kjem desse tala frå? 3) Er det slik også i dei kommunane Kvinnherad brukar samanlikne seg med? 4) Kva kommunar er det evt? 5) Er det også slik på landsbasis? TINGA ABONNEMENT PÅ KVINNHERINGEN I DAG Telefon epost: abonnement@kvinnheringen.no Org.nr.: Utgitt av: Kvinnheringen A/S Trykk: Bladet Sunnhordland. Godkjent opplag 2013: 4302 Bankgiro: teke over større og større delar av landet. Dette er den verste humanitære katastrofen sidan 2. verdskrig, då norske foreldre sende ungane sine ut av landet for at dei skulle vera trygge. Er vi så historielause at vi lèt oss villeia av Siv Jensen i hennar smålege kamp om stemmer? Nei, sjølvsagt er vi ikkje det. Kommune-Noreg må danna ei motrørsle mot dette utspelet, mot egoisme og framandfrykt. Eg ser i Dagbladet at fleire av landets Frp-ordførarar trassar Siv, og tek imot flyktningane med stor ro. Det er godt å sjå når den sunne fornufta rår, og bra at Kvinnherad også tek imot dei flyktningane som har vorte bedne om. Eg oppfordrar alle sambygdingar til å ta avstand frå Siv Jensens forsøk på å skaffa veljarar på denne måten. Eli Hårklau, Listekandidat for Miljøpartiet Dei Grøne. eldre sine vegner. Er det slik at kommunikasjonen ikkje fungerer, bør dette takast opp der det høyrer heime. Min reaksjon var på innlegget frå Eldrerådet datert 7. august i Kvinnheringen, og seinare på innlegg frå listetopp i partiet MDG. «Eg veit noko, men eg kan ikkje seia det p.g.a teieplikt», er ein taktikk som gjer seg godt i pressa. Då vaknar interessa og i mange høve rykta. Dette er ikkje rette måten å gjera det på. Dette er ikkje på nokon måte ein insinuasjon av noko slag, men mi oppriktige meining. 6) Kva tiltak gjer/har kommuneadministrasjonen gjort, som skal bidra til at denne dystre spådomen ikkje vert oppfylt? 7) Er det gjort ein konsekvensanalyse i høve til om reduksjon i talet på skular skulle påverke negativt at ungdomar ikkje flyttar til/tilbake til Kvinnherad når dei skal stifte familie, fordi der ikkje lenger er ein skule i heimbygda deira? Denne gongen vil eg ha svar frå kommuneadministrasjonen. Difor vert dette brevet også sendt direkte til kommunen, med forventning om at eg får svar slik forvaltningslova seier. Svaret frå kommunen kan gjerne sendast via lokalavisene, då det gjeld informasjon som er viktig for allmugen. Leif Thuland Dyster lesnad ei avis litt utanom det vanlege Lonavegen 59, 5460 Husnes kvarandre. Folk kan bli villeia av Frp til å tru at ein liten flokk flyktningar til kommunen vår av ein eller annan grunn vil gjera det trongt for oss andre. Det er ein hjarterå og vulgær valkamp-strategi, som nører opp under den framandfrykta som alt fins i dette landet. Og lat meg få leggja til: Det stemmer sjølvsagt ikkje! Vi vil ikkje få det verre av å hjelpa folk i naud! Nabolanda til Syria har ikkje plass til fleire vesle Libanon har alt tatt imot ein million flyktningar! Men i kampen om veljarane oppfordrar Siv Jensen oss til å spenna bein for skarve syrarar i forsøket på å koma til eit land som har både pengar og plass til å ta imot dei. Det er skammeleg! Syrarane flyktar frå årevis med krig. Uskuldige sivile flyktar frå si eiga regjerings bomber og massakrar, dei flyktar frå opprørsgrupper, og dei flyktar frå IS som har Eldrerådet nikkedokke? Redaktør Tomas Bruvik Tomas Bruvik Redaktør/dagleg leiar/desksjef Telefon: tomas@kvinnheringen.no Vi vil gjerne at lesarane er med i samfunnsdebatten gjennom brev/innlegg i avisa. Vi tek atterhald om at lange innlegg over 500 ord, kan bli korta ned. Send innlegg på e-post: redaksjon@kvinnheringen.no Brev til Kvinnheringen, 5460 Husnes. OPNINGSTIDER: ABONNEMENT, prisar 2015: REDAKSJON/EKSPEDISJON Lonavegen 59, 5460 Husnes Heilt år kr 1538,Halvår kr 877,Kvartal kr 454,Studentar pr. månad kr 55,I tillegg kjem fakturagebyr på kr 35,- Abonnementet gjeld til det blir sagt opp. Månd. fred Laurd./sundag stengt Møyfrid Kristoffersen, Uskedalen. PS: Ordspelet i skulestrukturarbeidet var interessant: Pedagogikkalternativ, Økonomialternativ og 0-alternativ. Ord er ikkje «berre ord», det har faktisk stor påverknad på «tanken». Kven vil vel ikkje ha eit pedagogikkalternativ det vil vel alle ha. Og kven ønskjer eit null? Det vil vel ingen. Kva med å kalle «0-alternativet» for «Stabilitetsalternativet». Då hadde det vel framkalla andre tankar. ANNONSAR, fristar og prisar 2014: Alm.plass pr. mm kr 8,10 Stilling ledig pr. mm kr 11,80 Tekstside pr. modul kr 855,1. side pr. modul kr 1768,4-fargetillegg pr. mm kr 5,90 Fargetillegg pr. modul: kr 420,00 I tillegg kjem m.v.a. Innlevering for annonsar: Måndags-avisa fred. kl Onsdags-avisa månd. kl Fredags-avisa onsd. kl Større annonsar må vera inn levert dagen før annonsefristen kl Klipp av stoff og annonsar er ikkje tillate utan etter avtale med Kvinnheringen. Har alltid hatt lyst på ein fysisk jobb ANJA VEVIK (21) VAR ALDRI I TVIL OM KVAR HO VILLE JOBBA OG KVA HO SKULLE BLI. NO ER HO I FAST JOBB SOM INDUSTRIMEKANIKAR PÅ HYDRO HUSNES. >>> 7

5 8 9 Johnny Håvik Arbeidarpartiet Har alltid hatt lyst på ein fysisk jobb >>> Eg trivst med å feilsøka og kunne jobba sjølvstendig. Det er ein travel dag for den unge industrimekanikaren frå Herøysund. Ei av sagene i støyperiet har havarert og det er hennar jobb å få den i drift att så snart som mogleg. Vedlikehald, sveising, dreiing og anna mekanisk arbeid er daglege arbeidsoppgåver. Eg har alltid hatt lyst på ein fysisk jobb. Det ligg til familien fortel den nyutdanna industrimekanikaren som trivst med tungt arbeid. Vegen til fagbrev Anja var den einaste jenta frå sitt årskull som vart industrimekanikar. For tre år sidan starta ho i lære på Hydro Husnes, i dag er ho fast tilsett. Det hadde sett mørkt ut utan læreplass. Eg ville ha mista litt trua, det er viktig å koma seg ut i arbeid! Anja hadde berre eitt mål for auga, aluminiumsfabrikken på Husnes. Ho hugsar godt fagprøven som vart bestått ein fredag i fjor haust. Dei var to personar som gjekk opp i lag og skulle prova at dei var klar for å verta fagarbeidarar. Ein engasjert og god fadder, kombinert med eit sterkt fagmiljø rundt seg, og kollegaer som tok seg tid til opplæring beskriv ho som viktige bidrag til at ho no kan titulera seg fagarbeidar. Ingen tvil om framtida Måndagen etter fagbrevet var i boks kom tilbodet om fast jobb. Eg vart skikkeleg overraska og glad. Ho hadde inga interesse av å jobbe nokon anna stad. Kva betyr det å ha fått fast jobb? Det betyr utruleg mykje å vera fast tilsett! Det er ein ubeskriveleg følelse å vita at arbeidsgjevaren ønskjer deg med vidare. Korleis ser du på framtida til Hydro Husnes, vert det oppstart av B-hallen? Ja, det er eg ikkje i tvil om. Alt snudde etter at Hydro overtok, stemninga er veldig positiv, utdjupar Anja. Søk læreplass på Hydro, det er tipp topp, oppfordrar Anja før ho går tilbake til oppgåva med å få saga i drift att. FYSISK: Anja Vevik har alltid ønskja seg ein fysisk jobb. Sikrar kompetanse Lærlingar utgjer sjølve ryggrada i å rekruttera med eit mål om driva med langsiktig verksemd. Vi har botnsolide fagfolk som gjerne utdannar seg vidare og får nye oppgåver, fortel direktøren ved verket, Per Øyvind Sævartveit. Ei god læretid legg grunnlaget for å kunne ta vidare utdanning seinare, noko som er svært ettertrakta. Vi tenkjer fleire år fram når vi tek inn lærlingar. Det handlar om å sikra kompetanse for framtida, seier Sævartveit. Ved oppstart av B-hallen vil Hydro Husnes ha eit stort behov for fagkompetanse. Samfunnsansvar Leiaren i Husnes Kjemiske Fagforeining Ørjan Norman, legg vekt på at dei saman med bedrifta tidleg vart einige om at å fortsetja å ta samfunnsansvar som lærebedrift ville vera ein god måte å visa at Hydro Husnes har tru på framtida. Vi skal driva med aluminium i Kvinnherad dei neste femti åra også, seier han. Normann meiner lærlingordninga i Norge er unik. Etter to år på vidaregåande og to år i lære kan dei gå rett inn i jobb som fagarbeidarar. Dei siste åra har vi også hatt ein del lærlingar frå Bergen og Knarvik, særleg i støyperiet og elektrolysen. Dei trivst godt, og fleire held seg her i håp om fast jobb. Normann har håp om at dei kan tilsetja fleire framover og gler seg over den positive stemninga som rår for tida. Ei stor lærebedrift Personalansvarleg Sveinung Grønstøl opplyser at dei til ei kvar tid har rundt 30 lærlingar innan ei rekke fag. Med ei nyrekruttering på om lag halvparten kvart år betyr det mange nye lærlingar no i haust. Han gler seg også over at bedrifta har kunna tilbydd nokre faste stillingar den siste tida. Ikkje alle har fått læreplass Fagopplæringskontoret i Hordaland kjenner til at om lag 1400 av dei som har søkt læreplass har fått kontrakt i år. I det store bildet er det positivt, men det gjenstår framleis utfordringar med å skaffa nok læreplassar innan ein del industrifag. Dette er gjerne yrke som er påverka, anten direkte eller indirekte, av situasjonen i olje- og gassnæringa. Ønskjer å fullføra Ein av dei som ikkje har fått læreplass er Ketil Kalsaas (19) frå Sunde. Han jaktar læreplass som elektro- eller energimontør og forklarar at han kunne ønska det var lettare å finna informasjon om kva bedrifter som tek inn lærlingar. Likevel har han søkt mange stader. Det er frustrerande å ha starta på noko for så ikkje å få anledning til å fullføra det, seier han. Kalsaas har også utdanna seg til generell studiekompetanse, men vil helst komma ut i lære i staden for å setja seg på skulebenken igjen. Det eg har aller mest lyst til er å få jobba med nevane mine, seier han. Fleire ledige LO-leiar Gerd Kristiansen er uroa over auken i unge arbeidsledige. Ho meiner både regjeringa og lokalpolitikarar no må ta grep for å snu trenden. Vi må ha eit løft for yrkesfaga, og læretilskotet må aukast, seier ho då vi møter ho på Utøya etter ein debatt om arbeidsliv. LO vil i valkampen setja fokus på det offentlege sitt ansvar for at ungdom skal få fullført utdanninga si. Kommunane kan tilby fleire læreplassar og dei kan nytta seg av lærlingklausular i anbodsprosessar, nemner ho som viktige tiltak for å lediggang. Skal bli helsefagarbeidar Mihret Abera (33) er opphavleg frå Eritrea. I 2008 kom ho til flyktningmottaket i Sogndal, året etter vart ho busett i Kvinnherad. No er ho nesten i mål med helsefagarbeidarutdanninga si. LÆRLING: Mihret Abera er snart ferdig utdanna helsefagarbeidar. Då Abera heldt på med å læra seg norsk på vaksenopplæringa jobba ho også ein sommar og nokre helger ved bufellesskapet ved Husnestunet. Det inspirerte og gav meirsmak. Eg liker å jobba med menneske og bestemte meg for at det var helsefagarbeidar eg ville bli, seier ho i dag om yrkesvalet sitt. Ho søkte seg difor inn på to år på helse- og sosialfag på Kvinnherad vidaregåande skule. Eg vart svært glad då eg fekk læreplass på Husnestunet, seier ho ivrig. Gjennom læretida har ho gått i lære i dei ulike avdelingane og synest det er lærerikt å få prøva seg i mange forskjellige oppgåver. No for tida er ho for det meste i utetenesta i heimesjukepleia, saman med ein kontaktperson. Det mest spanande med jobben min er at eg får møta og jobba med så mange menneske, eg trivst med å kunne vera til hjelp for andre, fortel Abera. Snart fagprøve Eg liker meg veldig godt i Kvinn herad og har kjekke kollegaer. Abera har funne seg godt til rette i Kvinnherad. Ho skal ha fagprøve i september, journalisten undrar på om ho er spent. Eg er veldig spent, men eg håpar det skal gå bra. 33-åringen held dørene opne for å utdanna seg vidare seinare, men ho håper uansett å få jobba vidare ved Husnestunet etter enda læretid. Treng kompetansen Frå personalrådgjevar Torstein Aarthun får vi opplyst at kommunen brukar å ha lærlingar, og at 6 7 nye kjem til å starta læretida si med kommunen som arbeidsgjevar i løpet av 2015 Kommunen har mange dyktige ufaglærte med lang fartstid, men vi ser at det vert stadig viktigare med formell kompetanse ved nytilsettingar. Vi har eit behov som er føreseieleg, det vil seia at vi veit kva oppgåver vi skal løysa fram i tid, seier Aarthun. Rekruttering av lærlingar vil vera viktig for å sikra kvalitet innan oppvekst- og omsorgsyrke. Ifølgje årsmeldinga for 2014 vert om lag 20% av årsverka i kommunen utført av tilsette som er 60 år eller eldre i løpet av Med så mange som går av med pensjon dei næraste åra veit vi at det vert viktig å ha eit bra volum på lærlinginntaket, forklarar Aarthun. Han legg også til at han meiner det er viktig å ha ein god dialog med Kvinnherad vidaregåande skule og tilby læreplassar for å kunne halda oppe tilbodet ved skulen. Kvinnheringen har spurt eit lite knippe bedrifter utover Hydro Husnes og kommunen om korleis dei ser på lærlingordninga, og kva planar dei har for hausten. Kvinnherad Elektro Sven Ove Kjerpeseth, som er avdelingssjef for landsinstallasjonar i Kvinnherad Elektro, kan opplysa at dei i år har auka inntaket av lærlingar. Normalt har dei lege på to-tre nye i året, medan dei i år har teke inn fire nye lærlingar som byrjar læretida si i desse dagar. Kvinn herad Elektro satsar stort på lærlingar og har heile ni blant dei i underkant av førti tilsette. Vi har alltid vore opptekne av å ta inn lærlingar med tanke å rekrutteringa til elektrofaga og for å støtta opp under tilbodet ved Kvinnherad vidaregåande skule. Det er dessutan veldig spanande med lærlingar, seier Kjerpeseth. Han legg til at dei får inn mykje unge folk det er spanande å få vera med og forma og sjå utviklinga til. Byggfirma Kjell Høyland AS Kjell Høyland opplyser at dei for tida har to lærlingar blant dei totalt seksten tilsette. Til hausten vil dei sannsynlegvis tilsetja to nye lærlingar. Det er viktig for oss å få skulert nye lærlingar med interesse for faget, seier han. Høyland kan også melda om bra aktivitet i byggjebransjen, og at det ser ut til å vera ein trend at fleire unge vel byggfag, det synest han er gledeleg nytt. HMR Husnes HMR sin filosofi er å ha lærlingar innan fleire fagfelt kvart år, seier konsernsjef i HMR Knut Prestnes. Han legg til at bedrifta er avhengig av å rekruttera faglært arbeidskraft. Dagleg leiar ved HMR Husnes, Arne Langeland, kan opplysa om at dei for tida har inne fire lærlingar og har ein ny som startar no i haust.

6 10 11 Bjarnhild Sjo Dei Kristne Førebyggjande arbeid er svært viktig, det å koma inn tidleg i skulen og driva haldningsskapande arbeid. Synnøve Solbakken Bjarne Røen arbeider i rusomsorga i Kvinnherad, og har klare meiningar om denne saka. Eg er miljøarbeidar og har vore tilsett ca. 10 år. Før det var eg sjølvstendig næringsdrivande. Korleis Bjarne Røen arbeider du i det daglege? Me har varierte oppgåver, me følgjer opp brukarane med praktiske ting i huset, flytting og liknande. Eg har vore ein del med dei på tur, og er med dei til behandlingsplassar, til doktor og liknande. Kva er det som gjer at du trivst så godt i jobben? Det er fordi eg brenn for saka, det er ei hjartesak for meg. Eg har alltid hatt omsorg for dei som har det vanskeleg. Det å ha kontakt med folk som slit har eg vore engasjert i i 30 år, med arbeid knytt til Evangeliesenteret. Og dei har lært meg mykje, dei som slit med ulike problem. Kva syns du er mest utfordrande i jobben? Det er om brukarane er utakksame for det me gjer, og at det ikkje verkar som det nyttar kva godt me gjer for dei. For rus kan føra til at ein del personar vert meir egoistiske. Kva er det ein rusmisbrukar slit mest med i det daglege? Ofte slit dei med ei kjensle av at ingen forstår dei, og at dei ikkje syns dei får hjelp når dei er motiverte til det. Syns du rus er eit stort problem i Kvinnherad? Ja det er eit stort problem, for brukarane vert yngre år for år. Men eg syns likevel at dei me har å gjera med ikkje er nokon hardbarka gjeng. Det er snille og gode folk som har kome litt skeivt ut i livet. Kva meiner du kan hjelpa ein person til å bli rusfri? Den vanlege behandlinga er tre månader, som ofte er altfor lite. Ein rusavhengig bør ha behandling over lang tid for å komma ut av dårlege vanar og tankemønster dei har hatt i mange år. Samfunnet må sjå at dei treng meir. Og har dei først vore på ein behandlings stad, tek det lang tid å søkja om ny plass, om dei treng det. Har du meiningar om korleis LAR (Legemiddelassistert rusbehandling) kan hjelpa ein person til eit rusfritt liv? Til å begynna med var det meininga at berre dei tyngste brukarane skulle få LARbehandling i Noreg. Men i dag får svært mange det. Det kan hjelpa nokon, om dei får tett oppfølging. Men LAR-medisinen er den som det blir mest selt mest av i det opne rusmiljøet. Det er for lett for brukarane å juksa og selja medisinen vidare. Den er svært vanedannande, og i Noreg får brukarane ofte store dosar utlevert. Eg ønskjer at brukarane først prøver anna behandling før dei får LAR, meiner Røen. Kva haldning har kommunen til å senda personar til private hjelpetiltak, som t.d. Evangeliesenteret? Staten betaler kommunen for dei behandlingsplassane dei har. Og då blir det helst at kommunane vel dei statlege tilboda. Eg skulle ønskja at brukarane alltid fekk vita om private tilbod og, for det har eg sett hjelpt. Eit døme på ein privat institusjon som ofte tek imot dei som ikkje har dekning frå kommunen, er Evangeliesenteret. Det er ein omsorgsplass, med menneske som sjølv har vore rusmisbrukarar, men og fagpersonell. Livets skule er ofte betre enn ei lærebok. Dessutan kan dei få eit skuletilbod, og ta eksamen etter kvart. Det må vera ein fornuftig ting for kommunen at folk kan komma ut i samfunnet etterpå som gangs menneske. Kva meiningar har de om plassering av rusmisbrukarar i nærmiljø, og eventuelt mange saman? Det er ikkje lurt å samla mange saman. Dei bør bu i eit rusfritt nærmiljø skal dei komma seg fri frå rusen. Kva ettervern er viktig for dei som er komne ut av rusmisbruket sitt? Det bør vera eit tilbod ute i samfunnet med folk som ikkje rusar seg. Kommunen må finna aktivitetstilbod som er rusfritt for dei som treng det, seier Bjarne Røen til slutt. Rusomsorg i Kvinnherad ILLUSTRASJONSFOTO: Colourbox.com Kva tankar har eigentleg ordførar Synnøve Solbakken om rusomsorg? Er ruspolitikk ei sak som ordføraren brenn for? Ja, det er eit veldig viktig tema for meg. Eg er mest oppteken av det førebyggjande arbeidet for barn og unge. Organisasjonen MOT, som betyr at dei har ungdom i sentrum, gjer eit svært godt arbeid. Er rus eit stort problem i Kvinnherad? Ein som rusar seg er ein for mykje. Eg har delteke kvart år på Helse Fonna sin «Rus Dag». Første året låg Kvinnherad heller dårleg an når det galdt bustad og dagtilbod for dei som treng ein stad og bu, og dei som treng ein kvardag med tilrettelagt arbeid. Det har vore god vilje til å gjera dette betre i Kvinnherad. No viser tal og resultat godt igjen med positiv effekt når eg er på dette seminaret, det er gledeleg. Kva rusførebyggjande tiltak har kommunen? Aktivitetstilbodet vårt ligg under Husnessona. Det er «Aktiv fritid» og nokre brukarar er med i Nav si arbeidsgruppe. Andre er med i Fatland sitt aktivitetstilbod og det same med «Huset på Bjørke» det skal vera tilpassa kvar enkelt brukar. Aktivitetstilbodet på Undarheim gamle skule med vedprosjekt, reparasjonar, snikring av benker m.m. er også eit godt aktivitetstilbod som gjev innhald i kvardagen. Kva legg de vekt på i ruspolitikken i Kvinnherad? Førebyggjande arbeid er svært viktig, det å koma inn tidleg i skulen og driva haldningsskapande arbeid. MOT gjer eit svært godt arbeid, det er eit satsingsområde for kommunen. Syns du samarbeidet mellom dei ulike etatane er godt? Eg synest det er eit godt samarbeid, kompetente gode tilsette som gjer det beste ut frå tilgjengelege ressursar og til det beste for brukaren. Kvinnherad kommune er med i politirådet som kommunen var tidleg med å stifta, òg som eg er ein del av. Eit nyttig og godt samarbeid. Her er og SLTkoordinator representert. Dette er ein samordningsmodell for lokale, førebyggjande tiltak mot rus og kriminalitet. Kva konkrete tiltak har kommunen for å hjelpa rusmisbrukarar til eit verdig liv? Me har aktivitetstilbod på Undarheim gamle skule. Det er eit av tiltaka som er svært bra, og dei som går der gjev gode tilbakemeldingar. Dei får bruka naturen, hogga ved og vera med på liknande aktivitetar. Kva tankar har du om ruspolitikken, om stengjetider, alkoholsal og liknande? Samfunnet må ta vare på dei personane som ikkje greier seia nei takk eller la vera å kjøpa alkohol når det er blitt eit problem for vedkomande, det har med tilgjenge å gjera. Eg ønskjer ikkje alkoholservering til langt på natt for nokon, det har også med samfunnsansvar å gjera, som det å ta vare på små born og koma seg på arbeid, for nokon er dette vanskeleg. Korleis stiller de dykk til LAR (Legemiddelassistert rehabilitering)? Nokre personar som har gått på LAR, går det svært godt med. Og andre ikkje. Eg tenkjer at alt som kan vera med å få ein person tilbake til eit rusfritt liv er verd å prøva. Kva haldning har kommunen til å senda personar til private hjelpetiltak som t.d. Evangelisenteret? Eg kjenner personar som har fått hjelp gjennom Evangeliesenteret. Som eg sa, kan ein hjelpa nokon, er det verd det. Er ein person motivert for behandling, meiner eg me bør støtta vedkomande, uansett kva tiltak det er. Det å få ein person tilbake til eit verdig liv er det primære. Kva meiningar har de om plassering av rusmisbrukarar i nærmiljø og eventuelt mange saman? Me har eit leilighetskompleks kalla S 15 her på Husnes. Når rusmisbrukarar blir våre nye naboar, blir det ofte møtt med skepsis. Men desse personane har oppfylgjingsteneste som hjelper dei i kvardagen. Tiltaket vert godt motteke av brukarane. Dei seier dei har fått eit betre tilbod enn før. Kva ettervern har de for dei som er komne ut av rusmisbruket sitt? Som før nemnt har me aktivitetstilbod for heile kommunen på Undarheim gamle skule, og elles dei før nemnde tilboda. Det er også godt samarbeid med Valen sjukehus og Folgefonn DPS, då rus og psykiatri ofte kan ha ein samanheng.

7 Rekordstor påmelding til Folgefonna Opp i farten Kva ville du gjort om du var ordførar for ein dag? Bjarte Langeland Eide (32 år), Halsnøy Eg ville freda Øyatun skule. Bulqies Abdulkadir (25 år), Husnes Eg ville gjort meir for å hjelpe utlendingane som kjem til kommunen. Komande laurdag, vert Folgefonna Opp arrangert for fjerde gang. Arrangørane fortel om påmeldingsrekord. Løpet er delt inn i åtte konkurranseklassar, i tillegg er det juniorklasse og mosjonsklasse. Erik Egeland (32 år), Sunde Eg ville lagt betre til rette for nytt nærings liv i kommunen. Husnes Cup sportsleg storhending i Kvinnherad Malin Rød Kolaas (13 år), Sunde Eg ville innført leksefri skule! Frå fredag til søndag denne helga vert Husnes Cup arrangert for 16. gongen på rad. Ove Lemicka FrP Inger Margrete Bratland (66), Sunde Eg ville gitt eldre omsorga og skulen eit kjempeløft. Fotballungdom og mange tilreisande set denne helga Husnes på kartet. Mange er ikkje klar over kor stort dette årvisse arrangementet etter kvart har blitt. Kvinnheringen har samla nokre av eldsjelene til ein prat om arrangementet og gjennomføringa av Husnes Cup. Eivind Nissestad, Are Ulseth og Oddmund Røssland er representantane for Trio som har tatt seg tid til å møta Kvinnheringen denne føremiddagen. Det er mange som står på for Trio og Husnes Cup seier dei tre, og det er mange fleire skal takkast for arbeidet fram mot og gjennom denne helga, held dei fram. Arrangementet er stort med om lag 60 påmelde lag, noko som er ny rekord. Opphavleg har cupen vore eit tilbod for spelarar av begge kjønn på alderssteget 11 til 12 år, medan ein i år og har fått plass til eiga gruppe 10 år for gutar. Til Husnes Cup kjem fotballag frå heile Hordaland og Haugalandet. På Husnes er konkur ranseanlegget av høg kvalitet og sentrert rundt skuleanlegget på Undarheim, noko som er svært bra DUGNADSGJENG: Oddmund Røssland, Eivind Nissestad og Are Ulseth er mellom dei som legg ned enormt med arbeidstimar i Husnes-Cup. og som gjer at mange idrettslag rundt om har denne cupen som årviss tur. Ofte blir påmeldinga til cupen neste år sikra alt før ein reiser heim att på søndagen. Over 500 tilreisande spelarar og støttespelarar skal overnatta på skulane denne helga. I tillegg kjem ca. 250 lokale deltakarar, så med publikum er ein godt over 1000 deltakande i alt. Dugnadsgjengen som Trio mobiliserer kvart år for å gjennomføra tiltaket, tel om lag 100 personar. «Alle må med»seier karane som Kvinnheringen har fått i tale. Det handlar om logistikk, mat, overnatting og vakthald. Alt viktige ting for å få eit perfekt arrangement for ungdomane. Det er mange verksemder som støttar opp og er med. Dei nemner kommunen som eig skuleanlegget og banane, Husnes Storsenter som er hovudsponsor, Svein Kvernenes i KS- utleige som stiller med revytelt og mange fleire. Sentralt i arrangementet er Trio- huset der sekretariatet held til. Fredagskvelden er det grillkveld og Oddmund Røssland er grillsjef. De vil ikkje tru kor mange kotelettar eg har grilla på desse cupane opp gjennom åra, seier han. Laurdagen vert det opptog frå Triohuset til sentrum med alle deltakarane og publikum. Alle er hjarteleg velkomne til å delta. På Torgplassen vert det appell for dei frammøtte. Dette er ei hending som også har økonomiske ringverknader for handelsstanden og kommunen vår seier dei entusiastisk. Mellom deltakarane i opptoget vert det og delt ut eit gåvekort frå hovudsponsoren for cupen. Dei tre representantane for Trio minner og om at på fredag har dei lagt inn A-lagskampen som Trio skal spela mot Fitjar som eit eige arrangement i samband med cupen. Der alle, både tilreisande og kvinnheringane, får gratis inngang. Eit fint tiltak og ei oppmoding om å koma som publikum å støtta heimelaget i dette oppgjeret på heimebana. Laurdagskvelden når alle kampane er ferdigspelt og alle har fått roa seg ned, vert det som vanleg ungdomsdiskotek i gymsalen på Undarheim skule. I år vert det og spanande å sjå om Husnes Cup for første gong får ein av sine tidlegare deltakarar med i Premier League, seier fotballentusiastane om at Haugesund sin tidlegare spelar Martin Samuelsen no spelar i West Ham. Rekrutteringa til fotballen er viktig er dei alle einige om. Alle som ønskjer og har lyst, kan delta. Målet er at flest mogleg kjem seg til toppen denne dagen, fortel primus motor Ottar Eide. For mange vil det vera kjekt å prøva ut løypa i år, og få litt erfaring med seg vidare til neste år. Det er uansett ei storslått naturoppleving som møter alle som kjem. Me har fått gode skotsmål om traseen, og løpet vårt. Me MARKISER PERSIENNER SCREEN GARASJEPORTER SOMMERKUPP! Fra 10-30% Osvald Sjøthun tlf: Sogn-aludesign Epost: os-sjo@online.no gler oss stort, og været ser ut til å bli bra. Eide fortel at det er ein betydeleg større del kvinner og yngre som har sendt inn påmelding. Dette løftar det heile over tid er det blitt ein trend å opphalde seg utandørs og i fjella. Dette er gledeleg. Det er hektiske dagar, med å få alle detaljar på plass med gjennomføring av løpet, og ikkje minst Maurangerdagen som blir ein folkefest. På Sandarvollen, to km frå parkeringsplassen i Bondhusdalen, vert det mange aktivitetar for store og små. Her vil ungane få laga sin eigen barkebåt, og delta i barkebåtløp. Det blir ansiktsmåling, natursti, orientering og mykje meir. For dei som treng påfyll i magen undervegs, kan ein grilla pølser og få kjøpt tradisjonsmat. På Sandarvollen vil det heile bli krona med premieutdeling til deltakarane i motbakkeløpet. Her blir det pengepremiar, og lokalproduserte premiar som strikkehuer og drikkebegeret Tomling. Når sommardagen går mot kveld, blir det pubkveld på Mauranger Kro og Gjestehus. For dei som enno ikkje har bestemt seg, eller vil lesa meir, kan ein gå på nettsidene til arrangøren;

8 14 15 Kvinnherad kommune har eit rikt og levande kulturliv som betyr mykje for innbyggjarane. Det ser me blant anna etter denne sommaren sine kulturaktivitetar med ei stor spennvidd med alt frå såkalla «folkelege» bygdefestivalar med ulike kulturinnslag, stor musikkfestival med både lokale og nasjonale kjente band, til utstillingar, teater og konsertar som representerer meir ein «finkultur». Gjennom året får me også gleda oss over kulturaktivitetar som vert presenterte av det lokale organisasjonslivet og lokale kunst- og kulturutøvarar og formidlarar. For å utdjupa kva kulturlivet betyr for Kvinnherad kommune sine innbyggjarar, har vi samla tre lokale representantar som også har eit godt nasjonalt omdøme. Lars Amund Vaage, busett på Sunde, er ein kjent forfattar med fleire prisar for sine verk. Han er også sterkt engasjert i kulturformidlinga i kommunen som i Kvinnherad kulturfestival og Kyst og kultursenteret i Bergslagen. Det var derfor naturleg å høyra med han kva han VIKTIG: Gøril Guddal er klinkande klar, kulturlivet er viktig for Kvinnherad. synsest om kulturpolitikken i Kvinnherad. Han svara på telefon frå eit overoppheta Berlin med ein sommarvarme på nesten 40 grader. Marius Lamberg Torjusen frå Rosendal er ein ung og engasjert representant for kulturutøvarane i Kvinnherad. Han er ein habil musikar som blant anna har gjort seg merkt i «Brazzoka». Ikkje tilfeldig at vi trefte han på telefon frå Haugesund, der han medverka på Sildajazzen og vart vist på TV i beste sendetid. Gøril Guddal er frå Guddal og er gallerieigaren som har etablert seg på heimegarden. Ho har laga eit særeige produkt med galleri kombinert med høg kvalitet på overnatting og servering. Det er formidling av kunst- og kultur i ein spennande kombinasjon. Ho har hatt fleire utstillingar med kjende kunstnarar og har hatt godt besøk, til trass for lokaliseringa i ein utkant. Desse tre aktørane fekk desse spørsmåla dei skulle svara på: Kva meiner du kultur betyr for den einskilde innbyggjar og for vårt lokale samfunn? Korleis opplever du vilkåra for å driva kunstog kulturutøving og formidling i kommunen? Når det gjeld kulturpolitikken i Kvinnherad er det noko som bør gjerast annleis eller satsast meir på? Gode kulturarrangement Lars Amund Vaage meiner at eit rikt og levande kulturliv i ein kommune har stor betydning for innbyggjarane. Det skaper først og fremst trivsel. Det gjev oss ein lokal identitet når våre eigne røynsler vert uttrykt i dikting og revy. Kulturlivet er viktig for å vilja bu i ein kommune. Dei fleste legg vekt på det å ha ei meiningsfull fritid og aktivitetar å delta på, seier han. Det å laga og delta i kulturarrangement er viktig for han. Slik ein ser det i Bergslagen. Det er gledeleg å sjå at det er interesse for arrangementa og at folk sluttar opp om det. Det er god stemning i arrangementa. Det betyr mykje at folk vil koma. Det er viktig for kommunen at ein har profesjonelle utøvarar og meir lokale krefter. Det er berikande for begge partar. Å laga kulturarrangement av høg kvalitet er inspirerande for profesjonelle kulturutøvarar, seier Lars Amund. Det å kunna nytta sine kontaktar og skapa litteraturseminar med kjende forfattarar er noko han syns er gledeleg å få til. Personleg synsest han at det er godt å få bidra på denne måten til kulturlivet i Kvinnherad. Reint generelt er han og oppteken av at kultur av høg kvalitet vert presentert i meir desentrale strok. Det er i god norsk tradisjon. Lars Amund opplever god støtte frå kommunen, og då spesielt frå kultursjef Bringedal. Norsk Kulturråd har vore ein viktig støttespelar ved litteraturseminara. I tillegg er det av stor betyding den støtta ein har fått frå lokale industribedrifter. Det gjeld m.a. Kvinnherad Kulturfestival. Han opplever eit godt samarbeid med dei ulike medspelarane, spesielt ved litteraturseminaret som han har vore delaktig i. Han meiner også at det er av stor betydning at ein har ein god kulturskule i kommunen. Den bidrar òg til å få fram einarane, slik Leif Ove Andsnes er eit godt eksempel på. Ein kommunal kulturskule gjev fleire unge ein sjanse til å utvikla sine interesser og talent. Kulturskulen står sterkt i dag som eit tilbod for alle. Det er viktig å byggja vidare på den tradisjonen, seier han. Lars Amund Vaage vil gjerne få fram saka til Sunde kyst- og kultursenter. Denne saka må kommunen ta no og gje eit løft. Det krev aktivitet frå politikarar og administrasjon for å få dette til å verta eit profesjonelt senter innan kyst- og kulturformidling. Det å få ein særprega kulturinstitusjon på plass på Sunde vil berika miljøet i Kvinnherad og i landet», seier Lars Amund Vaage. Sunnhordland har sterke litterære tradisjonar og ein levande samtidskunst. Spesielt ytre luten i Kvinnherad særmerkjer seg med mange litterære Sosialistisk Fellesliste Hege Lægreid Røssland KULTURLIVET I KVINNHERAD kunstnarar blant andre Ragnvald Vaage, Per Olav Kaldestad, Geir Olav Jørgensen, Hans Sande, Mona Vetrhus, Stig Elvis Furseth, Hanne Bramness og ikkje minst Lars Amund sjølv. Dei har skapt seg eit miljø der dei vil treffast med jamne mellomrom og diskutera litteratur. Det er eit særeige fenomen at eit så lite område har fostra fleire kjende forfattarar, slår han fast. Å bygga på dette i kombinasjon med formidling av kystkulturen, som Sunde er rik på, så kan dette verta eit særeige senter, meiner Lars Amund. Det vil også vera lærerikt for ungdomen. Eit slikt senter vil ha to sterke bein og stå på. Det vil verta ein samlingsplass og ein uformell møteplass med servering. Ein har no vore rundt sju år i startgropa med dette prosjektet og er godt i gong. Det trengst derfor å få ta det eit skritt vidare for å ta dette til eit nytt nivå, avsluttar Lars Amund Vaage. Engasjert Marius Lamberg Torjusen er engasjert når han formidlar sine innspel til kulturpolitikk. Han har klare meiningar om kva betydning kulturlivet har for kvar einskild og for kommunen: Kulturlivet berører så og si alle som bor her. Man får utfolde seg ved å skape, lære, realisere, og organisere, og man får dermed ting som «skjer» i lokalsamfunnet. Dette er verdier som berører og bæres frem av alle: Skolebarn, ungdom, amatører, profesjonelle og ildsjeler. Kvinnherad er også heldig som har baroniet som skaper ringvirkninger i kulturlivet i >>>

9 16 17 Småbarnstreff på Aksen >>> regionen. Et godt kulturliv er også bra for næringslivet fordi det gjør bygdene våre levende og attraktive. Marius er tydeleg på kva som er bra, men også kritisk til det han meiner er ei utilstrekkeleg satsing. Blant anna så seier han at Kvinnherad er ein kommune med mykje som skjer og mykje engasjement. Mange arbeidstimar går med kvart år til å driva fram alt som skjer og vert skapt her, under tidvis utfordrande forhold. «Jeg opplever ofte at ting skjer mer på tross av, enn på grunn av kommunens tilrettelegging. Musikk og scenekunst trenger gode og fleksible lokaler til øving og forestillinger. På samme måte som idrettshallene må være tilrettelagt for å drive mange ulike former for idrett må disse byggene være i stand til å huse både skoleforestillinger, teater, dans, feiringer, og konserter, både av typen der publikum sitter pent og klapper, og står og hopper og roper», seier Marius. Dette er tydelege innspel til oss som politikarar. Ei bygging av kulturskulen på Husnes er ikkje nok for å kalla seg ein kulturkommune, i følgje Marius Lamberg Torjusen. «Jeg var overrasket da Kvinnherad fikk prisen for årets kulturkommune i år. Jeg vil ikke si det er videre fortjent, men har slått meg til ro med at det nok sier mer om tilstanden i kultur-norge generelt enn det gjør om Kvinnherad. Kulturskulebygget på Husnes er på papiret flott, men i praksis ekskluderende, både geografisk og med tanke på hvem som bruker det.» Han meiner at kommunen bør leggja til rette for at det fins eigna lokale, også i bygder utanfor kommunesentrum, og at desse bygga har ressursar til å tilby fasilitetar til korps, kor, dansegrupper, band, enkeltartistar og andre uavhengige grupper, i tillegg til kulturskulen sine aktivitetar. Det er også viktig at desse lokala og gruppene får støtte til den daglege drifta. «Dette er tiltak som gir god grobunn, slik at vi kan skape flotte opplevelser også i fremtiden», avsluttar Marius Lamberg Torjusen. Kultur er viktig Gøril Guddal meiner at kulturlivet er veldig viktig for innbyggjarane og kommunen. For eigen del syns ho det er kjekt å få gå på ting. Det er fantastisk det programmet baroniet har hatt i sommar, meiner ho. Spesielt nemner ho teateroppsettinga med lokale aktørar og kjente stjerner, der ein får det beste ut av alle. Også gjennom vinteren er det ulike arrangement ein kan ta del i. Gøril vil framheva baroniet sin betydning og verknad for kommunen og kulturlivet spesielt. Det er inspirerande og ho lever på det resten av året. Baroniet si satsing på kultur og turisme er viktig for andre aktørar i kommunen. Veldig mykje har samanheng med turisme», seier ho. Sjølv om lokale innbyggjarar handlar mykje i galleriet, er ho heilt avhengig av turismen. Det gjer at ho kan ha ope heile året. Alle kultur- og reiselivsaktørar er med å dra turistane her til kommunen. Men det at baroniet drar kulturlivet til kommunen, er med og danna grunnlaget for hennar galleri, overnatting og kafé. Gøril vil skryta kommunen si satsing på kulturskulen. Mange kjente utøvarar har vore innom kulturskulen. Den er viktig for å få fram einarar som skapar seg eit levebrød, men viktig er den også for andre som kan utvikla sine talent og interesser. ENGASJERT: Marius Lamberg Torjusen er ein engasjert ung herremann. (Foto: Privat) BERGSLAGEN: Lars Amund Vaage er svært glad i Bergslagen som er på veg til å bli ein kulturinstitusjon. (Arkivfoto). Me andre fyller på med våre eigne aktivitetar», seier Gøril. Ho sjølv bidrar med å invitera inn unge musikarar til galleriopningar. Det er viktig å skapa ein arena for dei unge. Gøril er også nøgd med den støtta ho har fått frå kommunen, spesielt ved etableringa av galleriet og tunet med overnatting og kafé. Det å ha ein person som Karin Thauland i kommunen er veldig viktig når ein skal etablera næringsaktivitetar basert på landbruk, natur og kultur. Ho gjev gode råd for korleis ein bør gå fram og har oversikt over støtteordningar for å få til eit vellukka etablering», skryter ho. Fleire slike etableringar er komen til, bl.a. Brødskreppa. Desse etableringane er viktige for oss som bur her, den aukar trivselen og er eit bidrag til kulturlivet i vid forstand, ifølgje Gøril. Gøril Guddal har også klare meiningar om forbetringsområda. Ho ønskjer at det skal vera ei større satsing frå kommunen si sida på marknadsføring. Dei ulike kulturutøvarane og formidlarane har gjerne eigne heimesider og annonsar. Det er i tillegg trong for ei meir samlande marknadsføring for heile kommunen. Då vert val av samarbeidspart i marknadsføringa veldig viktig. Når det gjeld marknadsføring av natur og kultur må ein velja Hardanger. Der er effekten størst. Ein må nytta namnet Hardangerfjorden i kommunale marknadsføringsaktivitetar. Ein ser at dei personane som går tur i fjellet, t.d. til Trolltunga, også går på kulturaktivitetar. Dei treng også overnatting og mat, seier Gøril. Ho har sett mykje til vanlege folk som går på tur og som også kjem innom galleriet og kanskje er i trong for overnatting. Å bruka av naturen er viktig i rekreasjonssamanheng. Kommunen må ta eit større ansvar for fasilitetane t.d. toalettanlegg og småting som gjer at besøkjande og fastbuande kjenner seg velkommen når dei reiser rundt i kommunen. Desse samlande tiltaka bør vera under offentleg kontroll og ansvar, meiner Gøril. Ho seier vidare at kommunen har gjort eit godt arbeid med merking av turløyper i samarbeid med Gjensidigestiftelsen og Kvinnherad Turlag. Kommunen er ein føregangskommune i så måte. Dette tiltaket er enkelt og effektivt for å trekka fleire besøkjande til kommunen. Men det er framleis mykje sti att og merkja. Dessutan bør det leggjast meir vekt på merking og skilting. Etter kvart kan det kanskje koma guida turar og serveringsstader ute i naturen, slik t.d. Olaløo har gjort med lunsjservering ved Bondhusvatnet. Dette gjev grunnlag for nye arbeidsplassar. I så måte er det å få tilgang til elvane og kultiveringsarbeidet viktig for å laga grunnlag for fleire besøkjande som også nyttar seg av kulturaktivitetane i kommunen, seier Gøril. Toppane av aktivitet og omsetnad om sommaren gjev grunnlag for å driva heile året. Det er natur og kultur som trekkjer folk til Kvinnherad. Ein kjem frå ulike overnattingsstader i heile kommunen for å oppleva kulturaktivitetane. Det er viktig å by på varierte opplevingar i heile kommunen, det vere seg kultur, kajakkpadling eller fiske frå Halsnøy i sør til Mauranger i nord. Det er summen av alt som gjev verdi og som skapar trivsel for fastbuande og tilreisande. Kommunen må ta ansvar for utvikling av heile spennvidda. Det vil heva velkomstfølelsen, avsluttar Gøril. Kent Are Petterson Venstre Ny vår, eller rettare sagt haust, for småbarnstreffet på Aksen på Husnes. Kvar måndag føremiddag utover hausten treffest mellom 7 og 10 mødrer og born på Frivilligsentralen. Eit sosialt avbrekk i kvardagen, der mykje av dagane elles består av rutineoppgåver. Det er ein stad der dei utvekslar erfaringar, opplevingar eller berre litt sladder om håplause fedrar. I dag var den yngste berre tre veker gammal og eldstemann har blitt 4 månader. Ser ein på dei litt eldre borna så kan ein sjå på det nysgjerrige blikket og rørslene at det ikkje er lenge til dei skal laga grå hår på foreldra. Når det kjem til foreldra så glimtar fedrane til med sitt fråvær på treffet. På spørsmål om kvifor mødrene trur det er slik, svarar dei at permisjonen til far er så seint at dei gjerne finn på anna enn eit slikt treff. Og kanskje dei ikkje likar å samlast for å diskutere amming, bleieskift og fødsel, kjem det frå sida. Den blide gjengen som har møtt opp i dag er klare på at dei ønskjer at fleire skal koma på møta. Sjølv har dei som er her lært om Eit pensjonistlag i storform HVØ-pensjonistlag (Hatlestrand, Varaldsøy og Ølve), blei skipa våren Heile 80 pensjonistar deltok på dette fyrste møtet, og la eit fantastisk grunnlag for den vidare aktiviteten. Hans Inge Myrvold Senterpartiet Laget er ein del av Hordaland Pensjonistforbund. Johannes Femsteinevik, som var ein av eldsjelene i oppstartsfasen av laget, fortel om stor interesse FRÅ VENSTRE: Stine Kaldestad og Johannes (5 veker), Nancy Schneider og Max (6 veker), Janicke Ersland og Felix (7 veker), Bodil Horne og Kasper (10 veker), Anne Mari Vågen og Amund (10 veker), Laila Øvstebø og Jonathan (3 veker), Kristine Røyrvik og Noomi (4 mnd), Lillian Solheim og Sara (3,5 mnd) og Olaug Bakke og Jenny (3 mnd). Kanskje dei ikkje likar å samlast for å diskutere amming, bleieskift og fødsel Mødregjengen om kvifor fedrane glimtar med sitt fråvær på babytreffet. blant dei eldre. Skipingsmøtet blei til reine festen, med enorm oppslutnad. Det er eit brennande engasjement blant dei eldre, og me er faktisk det einaste frivillige pensjonistlaget i Kvinnherad kommune per i dag. Møtet var ein stor suksess, og me har lagt planar langt frami tid, fortel Femsteinevik vidare. Har det svært triveleg Alle over 60 år, er hjarteleg velkomne med på møta våre, og me har allereie planlagd tur til Flor & Fjære med buss neste sommar. Det er altså eit godt grunnlag for å ha det triveleg og sosialt saman? Ja, me fyller møta med ulike tema for eldre, allsong, treffet via helsestasjonen, venner og Facebook. Treffet er basert på frivilligheit og Kristine Røyrvik frå Sunde er den som har tatt på seg ansvaret med å minne på om møta, noko som går føre seg på Facebook-gruppa «Småbarnstreff Kvinnherad frivilligsentral». Ho har sidan før sommaren stilt opp slik at småbarnsmødrene har kunna samlast. For å gjere møta meir attraktive ønskjer dei besøk av helsesøster, fysioterapeut og ernæringsfysiolog. I det eg spør underhaldning og ikkje minst frikvarteret, der alle kan sitja og drøsa over ein god kopp kaffi, fortel Femsteinevik. Entusiastiske om framtida Pensjonistlaget er entusiastiske, og har stort pågangsmot, for å skapa eit godt og aktivt lag. No sit eit interimsstyre, fram til årsmøte i februar neste år. Styret er samansett av leiar Rita Martens Meyer, Marit Berge er kasserar, Jenny Nævdal er skrivar og Svein Berge, Johannes Femsteinevik, Arnhild Berge, Gitle Sandvik er alle styremedlemmer. Dei har alle ulike oppgåver, og arbeider særs godt saman. Tysdag 26. august, startar laget opp att etter sommarferien. Det blir ein like aktiv haust og vinter, som om det er noko dei ønskjer seg til treffet smell det kontant frå ei av mødrene; Lenestolar til «powernap», til stor latter frå resten. Stellematter er òg eit ønskje. Anniken Kjeka, leiar ved Kvinnherad frivilligsentral, synest det er kjekt at frivilligsentralen kan bidra til at eit slikt treff har ein stad å vere. Treffet på Husnes er heller ikkje det einaste. Toril Langeland på kyrkjekontoret kan fortelje at dei snart startar opp att samlingane dei dagane frå oppstartsmøtet i vår. Me arbeider med ein tur som går Varaldsøy rundt. Dette kan vera ei kjekk oppleving for mange å få med seg. Detaljane er sine i Valen kyrkje og bedehuset i Uskedalen. Onsdag føremiddag i oddetalsveker tenner dei lys for dei frammøtte, dei syng og aktiviserer borna, og foreldra kan samlast etterpå for ein drøs. Onsdagane i partalsvekene er dei i bedehuset i Uskedalen. Her kjem born frå 0 6 år, og for dei største borna har dei hobbyaktivitetar der dei kan få nytta dei kreative evnene sine. At Kvinnherad har ein flott sosial arena for småbarnsforeldre er sikkert. Og dei har plass til fleire! enno ikkje settla, men me vonar å kunne presentere fleire kjekke opplevingar for medlemmane våre i tida framover, avsluttar Femsteinevik. SKIPA: HVØ-pensjonistlag er nyleg blitt ein realitet. (Foto: Privat)

10 18 19 Rundtur i indre Kvinnherad NORDREPOLLEN: Johan Flatebø har det som plomma i egget i Nordrepollen. (Arkivfoto). Bjarnhild Sjo Dei Kristne Som halsnøybu lurte eg på korleis det var å bu i andre delar av kommunen. Også ville eg vita litt om kva folk er opptekne av i desse valkamptider. Der me køyrer inn i Jondalstunnellen, ligg den vesle bygda Nordrepollen. Her bur Tordis og Johan Flatebø. Dei dreiv geitehushald i mange år. Men for 15 år sidan måtte dei avslutta pga. helsa, og er no pensjonistar. Eg spør Johan om Nordrepollen er ein god stad å bu? Ja det er det, seier han. For det er så lett å koma seg både austover og vestover om vi vil ut på reis. Johan var med og arbeidde med alternativa til Jondalstunnellen, og det blei ei bra løysing å få den i tunnel bak bygda, meiner han. Men om det er godt å bu i Nordrepollen, så er det kommunale tilbodet i Mauranger så som så, seier Johan. For han merkar at dei bur i ein typisk utkant av kommunen. Dette trass i at området tilfører Kvinnherad kommune store økonomiske verdiar. Eit døme han nemner på at Mauranger er ein utkant, er at dei har måtta kjempa for skulen sin i mange år. Han fortel og at skuletaket i Sundal er heilt overgrodd. Ein tredje ting er den lange reisevegen ungdomsskuleelevane har til Rosendal kvar dag. Johan fortel og at om dei skal til legevakta, så blir det ofte kravd at dei må møta på Husnes, som er sju mil vekke. I staden kunne dei køyrt til Odda, som er berre litt over to mil å køyre. Og er dei først kome til Husnes, blir dei sendt vidare til Stord på sjukehuset, seier Johan. Dei unge får gå skuletannlege i Odda, etter at den kommunale skuletenesta vart lagt ned i Rosendal. Men når det gjeld dei vaksne, må dei reisa til Husnes. Livet på Ænes På Ænes bur det ei dame som har «meiningars mot». Ho heiter Brit Fredheim Enes, er litt over 40 år, og er oppvaksen i Uskedalen. Kan du fortelja litt kort om deg sjølv? Eg er gift, og har to tenåringar i huset. Eg er utdanna gartnar, men jobbar no på VAKKERT: Det er lite som er vakrare enn Ænesdalen ein seinsommardag. stor avdeling i privat barnehage i Rosendal. Kva driv de med på Ænes, og kva yrke har folk flest? Den vanlege ænesbuen arbeider for det meste i Rosendal. Det gjeld i alle fall for damene. Og det er få bønder igjen på Ænes, i det heile det er få arbeidsplassar i bygda. Dessutan er det ein del som arbeider i Nordsjøen. Korleis er «det gode liv» på Ænes? Det er fint å bu på Ænes. Her er ope og fritt. Me har veldig fine turområde, blant anna Ænesdalen. Dessutan har me sjøen så nær, og den brukar me mykje. Og på Ænes bur det svært trivelege folk. Kva er du mest oppteken av i dagleglivet som er viktig for deg? Vegen forbi oss er svært viktig. Det er ein «heisen» tungtrafikk forbi oss, og me har svært dårlege vegar. Vedlikehaldsbudsjettet i kommunen må vera tynt heilt ned! Borna mine begynte på skule i Mauranger, men me har flytta dei over til Rosendal, grunna reisevegen. Det er så trafikkert her, at eg kvir meg til å sykla, endåtil eg er vaksen. Kva er det du skulle ønskja var annleis i Kvinnherad, kva er det som skaper mest utfordring for deg i dagleglivet når det gjeld kommunikasjon og tilbod frå kommunen? Busstilbodet er dårleg. Eg har ei dotter som skal begynna på Husnes neste veke. Ho må venta ein halv time på buss på TRIVST: Brit Fredheim Enes trivst veldig godt på Ænes. Årsnes, i tillegg til ein time reiseveg. Me har dessutan jobba lenge for å få til ei tryggare busslomme for borna og veglys her, den saka ser ut til å gå veldig tregt. Når det gjeld helseteneste, så ringde me legevakta i Odda, men fekk ikkje komma til. Då måtte turen gå til Husnes, som tek ca. ein halv time lenger. Det skulle ikkje vera naudsynt, synsest eg. I Kvinnherad prøver me å få folk til å flytta heim. Men eg synsest det er mange firkanta reglar. Kvifor skal kommunen nekta dei som vil etablera seg å byggja hus i 100-meters beltet frå sjøen, når bygda er så smal? NATUR: Ikkje noko å seia på utsikten på Ænes. Kva tenkjer du om kommunesamanslåing? Eg har ikkje sett meg så nøye inn i det. Me må i alle fall ikkje jobba oss mot Stord, for det verkar ikkje som dei treng oss der. Eg synsest det er naturleg for oss å trekkja innover mot Odda og Jondal, om me skal slå oss saman med nokon. Men eg meiner at politikarane må sjå lenger enn til si bygd, og arbeida til beste for heile kommunen. Eg synsest ofte at skulekampane blir litt råflotte, det må gå an å slå saman skular som ligg svært nær kvarandre i avstand. Er det ei spesiell sak du skulle ønskje kom på dagsorden i kommunen? Veg og samferdsle, bussar og vegstandard i Kvinnherad. Også er det eldrepolitikken i Kvinnherad. Eg synsest at me må visa dei eldre ein større verdigheit. Mellom anna tykkjer eg at Varaldsøy sjukeheim ikkje må stengjast endå ein gong. Jordbruksbygda Dimmelsvik er ei av dei største jordbruksområda i Kvinnherad. Her bur Reidunn og Magne Fausk på ein gard 2 3 km oppe i dalen. Kan du fortelja litt kort om deg sjølv spør eg Magne: Eg er 79 år, gift og har to born. Eg er utdanna ingeniør, og har arbeidd med bygningsarbeid til eg var ca. 50 år. Då overtok eg garden heime, og i 2009 gav eg garden over til dotter mi. Kva driv de med i Dimmelsvik, og kva yrke har folk flest? Sidan det er ei stor jordbruksbygd, er her mange gardar med vesentleg mjølkeproduksjon. Lenger oppe i dalen driv dei ein del med sau. Her er og mange som arbeider i Nordsjøen og i ulike bedrifter. Korleis er «det gode liv» for deg i Dimmelsvik? Det er positivt å ha eit levande jordbruksmiljø, og me har ein bondekafe. Den sluttar folk opp om, og det er godt samhald mellom folk her. Eg meiner den kafeen må vera eineståande i kommunen. Men det minkar på dei tradisjonelle bondekonene, den yngre generasjonen damer er oftast i jobb. Kva er du mest oppteken av i dagleglivet, kva er viktig for deg? Eg er oppteken av politiske parti som vil halda oppe landet sin eigen matproduksjon. Eg meiner det framleis må leggjast til rette for drift på smågardane og, ikkje berre på dei store. Dessutan ønskjer eg at me tek vare på det tradisjonelle familiejordbruket, der borna får ta del i arbeidet på garden, og at generasjonane kan samarbeida. Då vert det lettare å rekruttera neste generasjon. Kva tenkjer du om ei moderne jordbruksform som samdrift? Det er eg mot, for då forsvinn ofte mange arbeidsplassar. Eg meiner me kan setja store spørsmålsteikn med eit slikt industrijordbruk, eg ser ingen fordelar med stordrift. For totalproduksjonen aukar ikkje. Dessutan forsvinn litt av gløden for bonden sitt eige, og ansvaret vert pulverisert, vil eg hevda. Om ikkje smågardane blir tekne vare på, vil det gro over til slutt. For rundt om i Noreg er det svært mange gardar som er nedlagt, og andre leiger dei. Men heldigvis er det endå ikkje så gale som i Sverige, der er det mange folketomme dalar, der det har vore jordbruk og budd mykje folk før. Denne utviklinga er ikkje ønskjeleg i Norge, det må me vel alle vera einige om. Kva tenkjer du om kommune - samanslåing? Nei, det har eg ikkje tenkt på. Eg synsest kommunen er stor nok som den er. Eg spurte og kona Reidun, som har arbeidd lenge i Rosendal og på Husnes som sjukepleiar: Er det ei spesiell sak du skulle ønskje kom på dagsorden i kommunen? Eg er oppteken av eldreomsorga. Eg skulle ønskja at dei kan byggja enkelt og forsvarleg når dei byggjer nytt, at dei ikkje byggjer så råflott. Det er viktigare å heller bruka pengar på kvalifisert personale på institusjonane, og heimelaga mat. Dessutan ønskjer eg at det helst skal vera kjøken på kvar institusjon i kommunen. For eg merka når eg arbeidde som sjukepleiar, at maten til dei eldre var svært viktig for dei. I det heile må det leggjast stor vekt på eit rett og næringsrik kosthald, at ein har fagpersonar som er oppteken av det. Det er noko kring heile atmosfæren med nylaga mat, spesielt middagen. Og maten må vera smakfull, og at det vert teke omsyn til kva dei eldre er vande til frå før, avsluttar Reidunn intervjuet med.

11 20 21 PERLE: Gåsadalur viser Færøyane sine mange kontrastar. Mjuk, grøn eng mot ville knausar. Ei lita husklynge og elva som stuper i havet. V i esterlei Fakta FÆRØYANE Offisielt namn: Føroyar Statsform: Sjølvstyrt del av Danmark Hovudstad: Tórshavn Innbyggjartal: (2013) L andareal: km² Totalareal: km² Innbyggjarar per km²: 35,44 Offisiellt/offisielle språk: Færøysk, dansk Religion: Protestantisk kristendom Nasjonaldag: 29. juli (Olaifest) Statsoverhovud: Margrethe 2 Statsminister: Kaj Leo Johannesen Reisebrev frå Færøyane Otto Benjaminson KrF Ein rutinemessig tur gjen nom tryggleiks kontrollen på Flesland, effektiv innsjekk på Atlantic Airlines sin flight nr. RC 0431, og kortversjonen av familien Benjaminson (mor, far og eldstemann) var på veg mot øyriket som ligg om lag halvveges i retning Island frå Bergen, Færøyane. Mynt: Dansk krone; færøysk krona à 100 oyre Dette landet som ligg ute i Atlanteren, godt omfamna av Golfstraumen sitt famntak, er nærare oss enn kanskje mange skulle tru. Etter ein kaffikopp og rundstykke, eit glimt av Shetlandsøyane i sør, så bikka nasen nedover mot feriemålet. Ein time og eit kvarter i lufta er det som skal til. Turen var planlagd eit halvt års tid. Og når ein er så heldig å ha kjenningar og vener på Færøyane, var det ikkje vanskeleg å ta avgjerd om ein ferietur. Denne gongen fekk me med oss området frå Thorshamn, som skal vera den minste hovudstaden i verda, og sørover. Landet Trass den relativt korte avstanden til Færøyane blir me møtt av eit landskap som skil seg mykje frå det me har heime i Noreg. Berggrunnen er vulkansk. Det er ikkje vanskeleg å sjå, med sundrivne ville knausar, sprekkar og holer som somme stader nærast kan sjå ut som abstrakt kunst. Mange av øyane ligg på hell på eit vis. I aust ligg landskapet graskledd ned mot havnivå, stig slakt med graskledde åssider mot vest, for så, i brutal kontrast å bli skore tvert av i vest med stupbratte fjellvegger 2-300m, ja opp i 7-800m rett i havet. Dei sauene som beitar øyane over alt, gjer nok sitt til at det synlege nærast ikkje er tre å sjå i den frie naturen. For fritt er det, vidt utsyn nærast kvar ein er. Målt i areal er Færøyane ikkje stort. Men med knapt km2 og ca innbyggjarar er faktisk folketettleiken målt mot areal større på Færøyane enn i Kvinnherad. Det skulle ein ikkje tru når ein ser så mykje urørt vakker natur. Fleire enn oss må ha blitt overvelda. National Geografic skal ha kåra Færøyane som det fremste reisemålet mellom 110 øyrike. Klimaet er, skal me kalla det, atlantisk. Vintrane er milde, sommaren kjøligare enn hos oss. Det er lite som tek av for vinden frå Atlanteren og nedbørsmengda er om lag mm i året. Men me hadde på ingen måte solferie i tankane, så det var heil greitt. Me hadde regn faktisk berre èin dag. Historie Det skal ha vore munkar frå Irland som først slo seg ned på Færøyane rundt 700-talet. Men om lag 100 år seinare vart øygruppa oppdaga av norske vikingar. Størstedelen av innvandringa meiner ein difor kom frå Noreg, i hovudsak frå Vestlandet. Det finn ein spor av også i språket den dag i dag. Overraskande ofte finn ein att ord og uttrykk som ein enno høyrer i dei vestnorske dialektane, særleg mellom eldre. Det er elles ikkje noko særleg problem med språket, når ein vitjar øygruppa. Dei fleste forstår og snakkar norsk eller dansk, og ungdomane kan også engelsk. Færøyane ligg i dag under Dansk suverenitet, men er på mange område sjølvstyrt ved Lagtinget. Medan Danmark er medlem av EU, har Færøyane valt å ikkje vera medlem. I mellomalderen var øygruppa fleire gonger heimsøkt av sjørøvarar. Enno kan ein sjå gjenstandar på museum som skal ha opphav frå desse. Under 2. verdskrig inntok dei allierte Færøyane. Om lag soldatar vart stasjonerte på øyane og dei fleste vart innlosjerte i heimane rundtom. Det var dei allierte som bygde flyplassen på Vagar. Kong Sverre Kong Sverre vaks opp på Færøyane, på Kyrkjebø som ligg heilt sør på Streymøy, ca. 15 minuttar med bil frå Thorshamn. Her står det enno att bygningar frå like tilbake til 1100-talet. Soga om kong Sverre er myte- omspunnen, og det er ulike versjonar om kva som faktisk skal vera sant. Medan ein i norske kjelder finn at han kom til Færøyane som 5-åring, saman med mor, fekk me høyra ein annan historie på Færøyane: Mor til kong Sverre tente i den norske kongsgarden. Men etter at kongen hadde gjort henne gravid, vart ho sendt til Kyrkjebø på Færøyane. Der var det ingen som visste at ho var med barn. Då ho skulle føda, gjekk ho opp i ein fjellhole eit par hundre meter ovanfor Kyrkjebø og fødde der (hola er enno merka med ei synleg raud flekk). Så gjekk ho ned att og gjorde sine daglege plikter. Men rett ofte mått ho opp i hola for å gje barnet mat og stell. Etter nokre dagar vart dette avdekkja av folket på garden. Dei tok mor og barn heim til Kyrkjebø og der vaks han opp. Opplært av irske munkar, såg Sverre for seg at han skulle bli prest. Først då han vart vaksen, fekk han vita av mor at han var av kongeleg byrd. Dermed vakna dragninga mot gamlelandet. Til slutt drog han av stad og slo seg etter kvart i lag med birkebeinarane. «Olavsøka» For oss var turen lagt til siste veka i juli slik at me skulle få med oss feiring av >>> PÅ SUDERØY: F.v.: færøyveringane Torkild Nilsen, Helena Nilsen, Ida Kolden med fetrane sine Isak og Enok, og far til gutane, Eivind Kolden, fremst Nanhee (koreansk kunststudent). Bak til høgre står kvinn heringane Ingunn, Otto og Knut Egil Benjaminson. BRYGGEN? Langs hamna i Thors havn. Skal tru om ikkje arkitekten her har hatt ein tur til Bergen?

12 22 PANORAMA: Eivind tek ein pust i bakken under oppturen og nyt utsynet mot Troll hovudet. >>> Olavsøka (Olsok). Vertskapet vårt, Familien Kolden, tok vel imot oss på flyplassen. Så bar det rett på sightseeing vestover til Gåsadalur (sjå bilde), ei vakker lita bygd som fangar Færøyane sine særtrekk så framifrå. 28. og 29. juli er det «Olavsøka». Då feirar ein olsok, Norsk og Færøyisk historie og samkvem I tillegg er 29. juli nasjonaldagen og dagen for opning av Lagtinget. 28. juli var det på med bunad og dress og så av garde til hovudstaden. Frå middagstid vart gatene i Thorshamn fylte med meir og meir folk. Det var store og små festkledde færøyværingar, fleire tusen i talet. Her kunne ein velja mellom ulike tilbod. Her var det utstillingar av kunst og historiske illustrasjonar, kafear, restaurantar, tivoli og leikar for borna. Her kunne ein høyra konsertar med kor, brassband og grupper av ulike slag. På hamna var det ein tradisjonsrik konkurranse i roing av Færøybåten. Dagen etter, på sjølve olsokdagen, var det høgtidsam opning av Lagtinget. Fyrst var det Gudsteneste i kyrkja. Deretter var det prosesjon frå kyrkja til Lagtingsbygget der det var korsang og tusenvis av tilhøyrarar, framleis i festklede og bunader i flotte variantar. Utover dagen var det stadig nye arrangement med mykje song og musikk, alt frå rockeband til Frelsesarmeen. Høgdepunktet var midnattssongen. Kl 12 om kvelden var det «sild i tønne» utanfor Lagtinget, meir enn menneske, ville nokon ha det til. Me fekk delt ut eit songhefte med 21 songar i. Og alle songane skulle syngjast. Det vart dei med stor entusiasme. Då allsangen var ferdig, gjekk det rett over i ein ringdans etter songen om Olav Trygvason og båten hans. Eit reisefølgje frå Hordaland Sogelag i 2014 sa det slik: «Og så ljoma Ormen Lange ut i natta. Forsongaren song forteljinga om Olav Tryggvason og båten hans, og det såg ut for at dei dansande berre song omkvedet etter kvart vers (som lyder slik på norsk): «Dansen glymer i halli, så dansa me då i ring, Glade rider Noregs menn til hildareting». ØVST TIL VENSTRE: Vertsfamilien i Færøybunader. Mor Kristvør med Kristensa, far Eivind med Kaleb. Enok (t.v.) og Isak. Songen har 85 vers, og alle versa skal syngjast. Det tok nok si tid før songen og dansen enda den natta. Det var ikkje fritt for at tvilen kom snikande om norsk 17. mai-feiring ville stå seg mot denne kraftdemonstrasjonen av entusiasme, songglede og nasjonalkjensle. Naturen Korleis skal ein makta å formidla storslått eigenarta natur? Slår ein opp i turistbrosjyrar, ser ein at enkelte motiv går att, slik det også er andre stader. Men her vil eg heller prøva å ta lesarane med litt utanfor dei mest kjende stadane. Vertskapet vårt bur i Skopun på Sandøy som ligg først i rekka sørom Streymøy. Ei bilferge tek oss med over fjorden frå Kyrkjebø. Her merkar me fort dei utfordrande straumtilhøva rundt øyane endå ferja er solid og brei, godt innebygd og omlag på storleik med ferjene her på fjordane. Sjølv i maksver kjenner me at straumkvervlane slit i ferja slik at ho legg seg over ein augneblink før ho rettar seg opp att. Dei minste fiskebåtane (sjarkane) er bygde med ekstra høg stevn forut og akter for å meistra desse utfordringane. Likevel høyrer me at det har hendt at straumkvervlane har dratt ned både båt og mann som aldri vart funne att. Det er laga eigne straumkart over kystnære farvatn som viser kvar det er trygt eller farleg for småfarty i dei ymse fasane rundt flo og fjære. Får ein så storm og stormsjø i tillegg, så kan ein bare tenkja seg kor barske tilhøva kan bli. Eller kan ein det? Lat oss heller halda oss på landjorda og bli med på ei utflukt til Lokløysa, ein særmerkt stad heilt nord på Sandøy. Turen går greitt den første halvtimen, slakt oppover fjellsida i grønt gras. Storjoen prøver å få oss bort frå området. Han har nok enno ungar i nærleiken. Så når me kanten. Mjuke liner i landskapet vert bytt med dramatiske loddrette fjellvegger meter høge. Frampå kanten kjenner ein «dragsuget» når me ser lukt ned i endeløysa. Det er ikkje fritt for at ein kjenner det i magen. Ned dit skal me. Men med Torkild (medlem av storfamilien) som kjentmann går det faktisk bra. Ein skal bare sjå nøye etter kvar ein set foten i den steile graslagde hellinga. Kjem ein på gli her blir det nok varmt bak. Vel nede kjem me inn i eit landskap som må kunna måla seg med kulissane i «Ringenes Herre». Samspelet mellom dei vulkanske bergartane og havet som i tusentals år har hamra mot fjella, har laga dei merkelegaste formasjonar, storslått og framandt. Sanneleg var det verdt turen. Fuglefjella strekkjer seg fleire kilometer framover. Den jamne fjellveggen vert her og der avløyst av ein drangur, ein naturen sin bauta, kneisande mot himmelen som ein enorm spydspiss. Så seint på sommaren som me er nå, er det bare nokre få etternølarar att av «innbyggjarane» i fjellveggen. Men på våren er det eit yrande liv. Då er det festtid, også for folket som sankar egg i tusental. Det var nok eit kjærkome kost-tilskot skal ein døma etter innsatsen. Frå toppen av fjellveggen let dei unge mennene seg fira ned i tau, fritt hengjande mellom himmel og hav med illsinte fuglar summande rundt seg. Opp til egg kunne ein sanka i dette eine fjellet over ein sesong. Turen langs sjøen i Lokløysa var som eit eventyr. Imponerande formasjonar i stadig Turen langs sjøen i Lokløysa var som eit eventyr. Imponerande formasjonar i stadig nye variantar. Inni steinura kikka ein skremd skarvunge fram. nye variantar. Inni steinura kikka ein skremd skarvunge fram. Ein annan stad låg ein havhestunge inn under berghillaren og venta på neste servering frå foreldra. Og medan beina fekk kvila litt under matpausen, stakk nokre forvitne kobbar hovudet opp av sjøen berre nokre få meter frå oss. Turen heim att var heller ikkje noko «søndagspromenade». Opp det same henget me tok oss ned. Det dampa godt rundt sveitte kroppar tilbake på toppen. Om eg ville tatt same turen opp att? Ja, det kan du skriva opp! Kulturen Kulturlivet på Færøyane er mangfaldig, oftast merka av den sterke identiteten folket kjenner. Korsangen står sterkt. Songane har vakker tonesetting, kanskje eit snev av keltisk påverknad. Ofte viser kunsten glimt i auga. Sjå til dømes strikkasteinen, eller lundefulghovuda til målaren Randarsol Kristiansdottir. Maten Vertskapet vårt baud på tradisjonsmat i mange variasjonar. Fiskegryte frå havet, skjerpakjøt(eit slag fena-knok utan salt) gryte på Grindkval, rastafisk(nær opp til boknafisk). Det traff meg «heime» alt saman. Herleg god mat. For ikkje å nemna hare-middagen hos Helena, naboen/syster til vertinna vår, Kristvør. Ei oppleving! Me fekk smaka turka Grind-kjøt, servert saman med kokt potet, banka tørrfisk og spekk. Det var litt kjekt opp i det heile, å få spe på med brake-røykt lubbesild frå Halsnøy. Folket/Samfunnet Sjølv om samfunnet tek inn nye impulsar frå omverda, er tilknytinga til kristen tru, -arv og tradisjon merkbart sterkare her enn heime i Noreg. Det som slår oss etter turen, er gjestfridomen hos folket. Like så samhaldet og identitets-medvitet. Det skulle ikkje undra meg om dei harde levevilkåra dei levde under i tidlegare tider, har merkt haldningane hos folket, der ein veit at ein treng kvarandre for å klara seg. Familien, også storfamilien, har ein sentral plass i folket sitt medvit. Det gjer inntrykk på oss å sjå samkjensla og samhaldet i praksis. Skal tru om me har tapt noko undervegs i vårt jag etter velstand og status? 23

13 24 NIKOLAI RØRDAL (19) frå Husnes flytta nyleg til Bergen, der han har teke til å studera historie ved Universitetet i Bergen. Draumejobben hans er å verta lektor innan historie og samfunnsfag. 1. Årsaka til at eg melde meg inn i AUF er at eg er sosialdemokrat og samd med dei grunnprinsippa AUF står for. I tillegg meiner eg at idealsamfunnet AUF står for er det beste. 2. At det er moglegheit for å få fast jobb, og at det er eit trygt miljø som eg kan etablera ein familie i. INGRID HANDELAND (21) frå Valen bur for tida i Bergen der ho tek integrert master i rettsvitskap, mest kjent som jus. Kva er draumejobben Ingrid? Høgsterettsjustitiarius. Nei da. Det er nok advokat. 1. Eg ville ta del i samfunnsdebatten, og følte det passa seg å ha eit parti. Søster mi hadde nettopp meldt seg inn i Unge Venstre, og meinte eg også burde det. Eg tok partitestar, las om dei ulike partia, men det var ideologien som til slutt førte meg til Venstre. 2. For meg er det viktig at eg kan utøva profesjonen min, samt at det er gode kultur- og fritidstilbod for vaksne. Dersom eg får barn, er det også heilt avgjerande at grunnskulen held god kvalitet. 3. Ein må få på plass ein god skulestruktur som gjer det 3. Eg meiner dei bør satsa på skule, helse og arbeid. Det er dei viktigaste sakene for meg. Auka fokus på å skapa 4. arbeidsplassar både i privat og kommunal sektor. Skulestrukturen er viktig for meg. Skal eg koma heim til Kvinnherad må det vera eit godt grunnskule,ungdomsskule,- og vidare gåande-tilbod i kommunen. Gode fritidstilbod må prioriterast. Ting som US (ungdomssenteret på Husnes) og gode kulturtilbod for unge er viktig dersom ein skal etablera ein familie! 5. Når eg er heime i feriar er eg nok mest med familie og venner, så det blir alt frå å drikka kaffi med farmor og farfar til å spela på PC-en saman med kameratar til langt på kveld. meir føreseieleg for tilflyttarar kvar ungane kan gå på skule, samt sjå til at det er råd å få tak i bustad også for oss unge som slit på bustadmarknaden. Arbeidsplassar er også avgjerande, og Kvinnherad bør vera på bana no når diskusjonane går om å flytta statlege direktorat ut frå Oslo. Ein må også få på plass gode samferdsleløysingar slik at det vert lettare å koma seg til og frå kommunen. 4. Korleis skapa gode oppvekstvilkår, korleis løysa bustadbehovet for unge og korleis halda på Kvinnherad som ein attraktiv natur- og kulturarena for folk i alle aldrar. 5. Late dagar ved sjøen, anten på terrassen med pusen, eller ein kanotur med fisking. Elles trivs eg godt i baronihagen og nyttar aktivt det strålande kulturtilbodet baroniet tilbyr, og kanskje vert det også ein tur innom Galleri G. Guddal. Det er også kjekt å møta tidlegare skulekameratar for eit slag krokett, eit rekebord eller anna form for sosialisering. Samstundes må eg innrømma at seine kveldar med familien er høgdepunktet. Då kan me løyse verdsproblem og diskutere framtidsplanar. Korleis få ungdommen heim Skal vi tru prognosane vert ikkje folketalsutviklinga i Kvinnherad dei neste åra veldig oppløftande. Slik har rett nok prognosane sett ut lenge, men Kvinnherad har likevel oppnådd folketalsauke stikk i strid med framskrivingane. Kan kommunen klara det same igjen? Eit viktig bidrag til det vil i alle fall vera at kvinnheringar som flyttar ut av kommunen for å ta utdanning kjem heim att når utdanninga er fullført. Vi har snakka med fire ungdomspolitikarar frå Kvinnherad som alle no har flytta utanbygds for å ta utdanning. Kva skal til for at dei vil flytta heim igjen? Lukkast det kommunen å få dei heim, kan dei verta framtidas kommunepolitikarar. Peder Sjo Slettebø Høgre ANN LISBETH LJOSNES MOEN (20) er frå Uskedalen. Ho bur no i Stavanger der ho tek grunnskulelærarutdanning ved Universitet i Stavanger. Draumejobben er naturleg nok å verta lærar. 1. Under sist kommunevalkamp snakka eg med representantar for dei ulike partia. Etter å ha snakka med Unge Høgre sin representant fann eg ut at eg var samd i mykje av det han sa, og kom fram til at eg ville melda meg inn. 2. Eg meiner kommunen må Vi stilte dei utflytta ungdomspolitikarane følgjande spørsmål 1. Kva er årsaka til at du melde deg inn i eit politisk parti? 2. Kva meiner du er det viktigaste for at du skal vurdera å flytta heim til Kvinnherad etter studietida? 3. Kva tenkjer du at politikarane som skal veljast no til hausten bør satsa særleg på dei neste fire åra for at Kvinnherad skal vera ein stad du og dine venner vil komma heim igjen til? 4. Dersom kommunestyret skal laga ein eigen «Kom heim»-strategi, kva tre punkt meiner du denne bør innehalda? 5. Kva likar du best å gjera på når du er heime i Kvinnherad i helgar og feriar? PETTER WILHELMSEN (20) er frå Rosendal. Han flytta denne hausten til Moss for å gå på The American College of Norway. Han har ikkje vald noko studieretning, men tek mange ulike fag, og vel det ein på engelsk kallar «major» og «minor» seinare i år. Kva er draumejobben Petter? Draumejobben er eg svært usikker på kva er altså. Det eg veit er at eg elskar å vera fysisk aktiv, og gjerne utandørs, så mogleg noko som fell innanfor den kategorien. 1. Årsaka til det var nok 22. juli. Eg hadde lenge vore politisk interessert, og bestemte meg for å ta eit aktivt val. Eg gjekk dermed systematisk gjennom alle partia frå Frp til Raudt, og landa til slutt i Senterpartiet. 2. Då må det vera noko å flytta heim til. Eg synest noko av det flottaste med Kvinnherad er at det bur folk stort sett 25 tilby ei god framtid for familiar. At det er tomter og hus, barnehage og skule i nærleiken og sjølvsagt arbeidsplassar. Dersom eg først flyttar heim, ser eg for meg at eg etablerer meg heime for godt. Dei bør satsa på veg og 3. kollektivtransport. Det vil knyta kommunen meir saman og gjera det lettare å reisa rundt i kommunen. I tillegg er eldreomsorga viktig for meg. Alle kjenner nokon som anten har ein slektning på aldersheim eller som får hjelp frå heimesjukepleie. Eg synest det er viktig at alle brukarane har det godt. Samstundes synest eg det er viktig at dei tilsette har gode og trygge arbeidsdagar. Skular og barnehagar i 4. nærmiljøet, arbeidsplassar og hus og tomter. 5. Då likar eg å vera med familie og venner, og berre slappa av heime! uansett kor ein køyrer. Det må framleis vera eit livsgrunnlag i bygda mi. 3. Det neste kommunestyret må verkeleg tenkja på korleis dei ønskjer at Kvinnherad skal sjå ut. Dei vala ein tek i dag kan vera svært avgjerande for framtida til kommunen. Dei må tenkja heilskapleg, slik at ein står på heile kommunen og ikkje berre på nokre få bein. Då risikerer ein å velta både strukturen og kommuneøkonomien. Politikarane må ha ein langsiktig visjon. 4. Den bør innehalda ein langsiktig visjon for korleis ein skal utvikla kommunen og kva rolle heimflyttarar skal ha i denne. Dagens og framtidas transportmoglegheiter til og frå ulike delar av kommunen er viktig. Dette må ein på ein god måte kommunisera til utflytta studentar. Ein bør aktivt oppsøkja heimflytta kvinnheringar og undersøkja kva som har fått dei til å flytta heim. 5. Dersom eg reiser heim til Rosendal i helgar og feriar kjem eg til å stå på kaien å fiska. Det er noko av det beste eg veit. Elles vert det nok kjekt å sjå att både venner og familie, og mykje tid går med til dei.

14 26 27 Doktor Dyregod Forskaren, doktoren, forfattaren, humanisten, skogsarbeidaren, målaren, miljøvernaren NYTT OG STILIG: Ungdommane som nyttar ungdomssenteret på Husnes kan gle seg over nye, stilige møblar og aktivitetstilbod. Endeleg er møblane på plass! Etter lang tid og mykje arbeid kunne Arve Rødland ved Kvinnherad ungdomssenter (US) endeleg innreie «bomberommet» med nye møblar. Kent Are Petterson Venstre Dei tilsette, utekontakten og ungdommane sjølve har lagt ned mellom timars dugnad for å få pussa opp lokala. Dei har samla inn kr for å realisere dette prosjektet kr kom frå Sparebankstiftinga, og Rødland rosar arbeidet deira opp i skyene. Dei resterande har ungdommane fått inn via sal av Kvinnheradspelet. Bak det spelet ligg det igjen tallause dugnadstimar. Ungdommane har vore med på å rive ned det gamle inventaret og mala heile lokalet. Dei har malt og innreia eit aktivitetsrom der det er dansespel via PS3 og PS4, der ein kan vere litt skjerma. Naborommet er òg under oppussing. Der vil det bli eit jenterom med vask, speglar og sitjegruppe der jentene kan trekkje seg tilbake og pynte seg, eller berre sitje og prate saman. Eit anna rom har spelkonsollar der det er tenkt at ein kan spele Kinect-spel. Ikkje noko stillesitjing der, altså. Sjølve «bomberommet» har fått opp avlukke til 10 pc-ar der ein ser for seg å arrangere LAN og turneringar innan E-sport. Desse turneringane vil ein kunne følgje med på via storskjerm. Resten av lokalet er innreia med nye møblar. Her er det sitjegrupper med plass til 60 personar. Her sit ungdommane og snakkar i lag, speler kort eller tek seg eit slag kjempesjakk. I lokalet der bokbussen tidlegare hadde garasje har ein no fått eit lydisolert aktivitetsrom med ei rekkje ulike moglegheiter. Trommesett, gitar og keyboard står på scena, klart til at alle kan nytte det. To bordtennisbord er på plass, og om litt kjem det ein DJ-boks. Der vil ein ha opplæring for dei som ønskjer å bli DJ eller arbeide med lyd/lys. Sjølve lokalet har moglegheit til å ha turneringar i bordtennis, danseøving, diskotek, konsertar og teater. Utan tvil noko for ein kvar. Flotte ungdommar Rødland fortel engasjert om prosjektet, og trekk fram alle ungdommane som har bidrege. Her har ulik ungdom stått på i over 4 år for å realisere prosjektet. Vi har levd i ein gang i lang tid, og det er fantastisk at den tida er over. Vi har hatt ein nedgang i besøkjande, men no er det på veg opp att. Eg vonar at mange nye kjem hit og nyttar seg av tilbodet, seier Rødland. I løpet av ei veke på US så kjem det innom ungdom frå Rosendal til Utåker, samt Halsnøy. Ein treffstad for ungdom frå heile kommunen! No manglar det berre ein musikkconteinar, så har kvinnheradungdommen eit heilt unikt aktivitetstilbod. Det er neste prosjekt vi arbeider med. Vi får til det vi vil! fortel Rødland. Arne Gjerde Miljøpartiet Dei Grøne Har me gløymt noko vesentleg no? Heilt sikkert, for halsnøybuen Arild Landa har ein forskartrong litt utanom det vanlege. Slik trong medfører gjerne litt høgare aktivitetsnivå enn hos gjennomsnittskvinnheringen. kajakkbyggjaren, vedseljaren, dyrevennen, muraren, føredragshaldaren, naturmennesket, husrestaureraren, samfunns husstyreleiaren, leiaren i Perlo kajakklubb... Doktoren Doktor Dyregod er god på dyr. Mellom mykje anna er det det me har sett oss ned for å prata med han om. Kva tid kjem denne avisa ut? spør han brått under samtalen. Onsdag. Bra, då er eg i Stockholm, hehe. Han vart invitert til å halda eit innlegg der, på ein fagleg internasjonal konferanse, nærare bestemt ein europeisk pattedyrkongress. Så i dag, nett mens du sit og les om han i Kvinnheringen, går han opp på talarstolen i kungens by. Tittel og fullt namn er eigentleg dr. scient. Arild Magne Landa. Og så er eg gjennomgåande oppteken av miljøvern, legg han til. Forskaren Til dagleg arbeider han som seniorforskar hos Norsk institutt for naturforskning (NINA) i Trondheim. Men mykje av tida jobbar han frå heimekontoret på Halsnøy. Naturforsking fungerer gjerne slik, du er ikkje i fjellet heile tida. Kva gjekk doktorgradsavhandlinga di ut på? Det var ei avhandling om jerv i Skandinavia, der eg tok for meg økologi, skadar på sau, og bevaringsproblematikk. Håpet mitt var at denne dokumentasjonen kunne vera til hjelp i arbeidet MANGE HATTAR: Arild Landa er ein mann med mange jern i elden, og han kjem snart ut med ny bok. med å få ei betre forvaltning av store rovdyr i konfliktsituasjonar. Diktarstova Midt på Sæbøvik har han kontoret sitt, i ein kjellar på gateplan. Eller diktarstova, som han gjerne seier. Med nydeleg utsikt over stranda og fjorden er det nok mange diktarar som ville ha misunt han denne plassen. Du blir ganske fjetra når du kjem innom døra, for diktarstova er nyrestaurert. Av diktaren sjølv, som har bevart murveggene og steingolvet på ein meisterleg måte. Trass i materialvalet verkar lokalet lunt og koseleg. Eg lånte naustet ei tid og så vart både hus og naust til sals. Og eg kjøpte det, for eg måtte jo ha naust til kajakkane mine, hehe. Hæh, kajakkane? Har du det òg? Mange? Sju. Ein for kvar dag i veka altså? Nei, eg dreiv og laga kajakkar i si tid. Eg vart så fasinert av kajakkar på Grønland. Grønland? Ja, eg vart godt kjent med kajakkmiljøet der borte medan eg arbeidde som forskingssjef på Grønlands naturinstitutt ein femårsperiode. Eskimoane og kajakkane deira er i grunnen opphavet til at eg vart fasinert av kajakk og dei forskjellige bruksområda for kajakk. Men me ser fort at dette ikkje berre er ei diktarstove, det er meir ein kommandosentral som han styrer alle aktivitetane sine frå. Stiftinga Mange kvinnheringar kjenner nok Arild best som sjefen for stiftinga icare2, der han er stiftar, dagleg leiar og styreformann. Eller arbeidande styreformann, om du vil. Fullt namn for stiftinga er Initiativ for barns rett til utdanning. Dei opererer i området Visayas på Filippinane, og sjølv om det er offentleg skule der, er det svært mange som ikkje har råd til å gå på den. Difor gir icare2 vanskelegstilte born høve til å utdanna seg. Dei fokuserer på nokre utvalde skular. Kona til Arild, Mary Grace, er forresten frå ein stad ikkje langt unna. Stiftinga er veldig populær, og dei finansierer det heile gjennom basar, dugnad og faste gjevarar. Til dømes gir NINA ei julegåve til icare2, i staden for presangar til dei tilsette. Noko å tenkja på for kvinnheradbedrifter? Og Forskarforbundet ved NINA gir fast kroner i året. Me har forresten mange faste gjevarar blant kollegaer, men òg >>>

15 28 29 SKRIVESTOVE: Arild Landa trivst i den nye skrivestova si. INNREIA: Stilfullt innreia toalett. Doktor Dyregod Eg er stolt av at såpass smålåtne bidrag kan vera til så stor hjelp. Arild Landa >>> fleire i Kvinnherad og andre stader i landet. Og så har me ein basarrunde kvart år. På Basarholmen? Ja, sjølvsagt er den på Basarholmen. Og loddsalet gir oss opp mot kroner. Folk er fantastiske til å stilla opp. Han fortel at dei òg har drive noko med oppattbygging og naudhjelp etter naturkatastrofar. Stiftinga har lokalkunnskap og logistikkopplegg, så dei får mykje ut av kronene. Men hovudfokuset er definitivt hjelp til utdanning. Stiftinga er sjølvsagt med i Innsamlingskontrollen, og føremålsprosenten ligg på 94, noko som er veldig bra. Eg er stolt av at såpass smålåtne bidrag kan vera til så stor hjelp. Mottoet mitt er (sitat etter Kjell Landamark): «En alene kan ingenting gjøre. Det samme sier hundretusener.» Revehiet For å prøva å berga fjellreven, bestanden i Noreg var då komen ned i under 50 dyr, gjekk han saman med ein annan halsnøybu, Magnar Reigstad, i gong med eit litt spesielt prosjekt. Det var i 2004, og det gjekk ut på at Magnar støypte revehi i plast, og Arild plasserte ut 15 slike ved Oppdal, i det som vart verdas første avlsstasjon for fjellrev. Kva for spesielle eigenskapar hadde desse hia? Hia har som føremål å gi skjul og vera yngleplass for revane. Kvart hi er utstyrt med infraraude kamera, slik at me kan følgja med på korleis revane har det. Avlsprogrammet for fjellrev, som Arild er sjef for, har seinare utvikla seg til eit prestisjeprosjekt som har hatt stor suksess. Mellom anna har prosjektet re-etablert fjellrevbestandar i Dovrefjell og ved Finse. Forfattaren Som elles vil Arild gjerne gjera alt sjølv, også når han er forfattar. Difor har han sitt eige bokforlag, med det prangande namnet Nidaros forlag. Arild, eg føler nesten at eg trør inn døra i Nidarosdomen når eg tastar www. nidaros.no. Korleis klarte du å kapra dette namnet, rett framfor auga til biskopen? Det er jo eit godt merkevarenamn, og e var sjølvsagt heldig som klarte å snappa det. Han, Arild altså, ikkje biskopen, har tidlegare skrive ei barnebok som heiter «Koff og livet under snøen». Koff er naturlegvis namnet på ein liten jervunge, Arild er jo doktor på jerv. I desse dagar legg han siste handa på ei ny bok, denne gongen for litt større born, halvstyvingar kanskje. Boka handlar om far og dotter, og om forholdet deira til naturen og dyrelivet. Det er ikkje ei lærebok, men du har garantert lært veldig mykje om fjellrev og andre dyr når du har lese boka, seier Doktor Dyregod. Skribenten har fått høve til å lesa boka og kan gå god for nett det. Arild er ein utruleg flink forteljar og formidlar, og når den naturinteresserte dottera i boka grev og spør far sin, som er forskar, om alt mellom himmel og jord i fjellet, så må han sjølvsagt forklara dette på ein lettfatteleg måte. Det er ei bok som også inneheld ein god del ungdommeleg kvardagsfilosofi. Handlinga er ikkje autentisk, men det ligg likevel mykje sjølvopplevd bakom. Du kan berre gle deg til ho kjem ut. Skogskaren I ungdomen var Arild ein svært dugande skogsarbeidar, som skogeigarar gjerne leigde inn når det trongst ein ekstra innsats. Det sit framleis spikra i minnet til skribenten kor nøye han var med å følgja vernereglane, og kor effektivt arbeidet gjekk unna. Han er ikkje like ung som den gongen, men han held ved like denne aktiviteten framleis, i hovudsak med å hogga ved, som han sel. Rett over vegen frå diktarstova har han stilt ut til sals fine sekker med tørr ved. Og Arild trur berre godt om sambygdingane sine, så folk får lov å forsyna seg sjølve. Målaren Så seint som for tre år sidan byrja han med ein ny hobby, måling. Først med akryl, året etter med olje. Det var eigentleg berre for å laga illustrasjonar. Men det er veldig fasinerande å halda på med det, så det har berre blitt meir og meir. I den første boka hans var illustrasjonane laga av ein innleigd illustratør, slik dei fleste forfattarar plar gjera det. Men det var altså før han hadde byrja å måla. Ja, eg hadde lyst til å gjera det sjølv denne gongen. Det er kanskje ikkje alltid tilrådeleg, men det er lettare å få fram det eg vil når eg lagar illustrasjonane sjølv. Dette er jo eit fagområde eg kan mykje meir om enn det ein tilfeldig innleigd illustratør gjer. Måleria står på rekkje og rad bortover i rommet. Nokre er ferdige, andre skal han arbeida meir med, for å få dei meir tredimensjonale, og for å skapa liv i framgrunnen. Så godt som alle skal vera med i boka. Eit typisk bilde syner flott natur i bakgrunnen, leikande dyreliv i midten, og spirande fjellplanter i framgrunnen. Utruleg levande og detaljrikt. Målar du andre ting? Nei, eg teiknar ein del anna, måling blir det mindre av. Men når eg får tid... Ut frå det aktivitetsnivået han held, pluss at han har familie som skal ha sitt, høyrest det jo ut som at då kjem det aldri til å bli noko av. Men noko der inne seier oss at det likevel ikkje blir svært lenge til han er i full gang. Eskimoane og kajakkane deira er i grunnen opphavet til at eg vart fasinert av kajakk og dei forskjellige bruksområda for kajakk. Arild Landa

16 30 31 Ny sportsløype på Halsnøy I den vesle vakre bygda Sjøvangen, aust på Halsnøy, er arbeidet med den nye helsesportløypa kome ganske langt. Arne Gjerde Miljøpartiet Dei Grøne Prosjektet blir drive fram av Irene Halland Bjørgen og Bente Kviteberg, men dei har ein gjeng ivrige dugnadsfolk med seg. Løypa ligg i eit idyllisk område, som også eignar seg for skigåing om vinteren, om det skulle koma snø. Ikkje berre skal dei rørslehemma kunna bruka løypa, men dei mest aktive, dei som boblar over av tiltakslyst og kreativitet, skal også få sitt. Difor skal det plasserast hengebru, klatretau, rekkverk og kanskje andre apparat rundt om. Nett no annonserer dei etter ein gamal sykkel, kva dei no skal med den. Og bord og benker skal setjast ut, så ein får kvila seg innimellom. Dei to siste laurdagane har det vore dugnad med å kjøra ut grus i løypa, og ein fjerdedel av traseen, som totalt er 800 meter i første omgang, er alt ferdig grusa. To små beltemaskiner blir brukte til denne jobben, for å gjera arbeidet så skånsamt som råd. Aleksander Sakharov (bildet) frå Kaliningrad er i Noreg i tre månader som sesongarbeidar landbruk, hos Roald Rusten. Han stortrivst med jobben som anleggsarbeidar i helsesportløypa. Du kan i dag gå turrskodd på grusa veg frå parkeringsplassen og over til andre sida av åsen. Dei er altså godt i gang med første del av prosjektet, som er kostnadsrekna til kroner. Av dette er dugnad, og er gåver. ARBEIDSFOLK: Driftig arbeidsgjeng på Sjøvangen. Valgets kval for Argus Det er laurdagskveld, og Argus sit i godstolen framfor fjernsynet og ser på Sommeråpent. Nei, nå bjønda eg å bli lutaleie åv denna hersens MS Sjøsjuk. Di har jo hille på i to måna r. Da e nesten sånn atte eg gler meg te disse debattane så di pleie ha før valgjet. Men berre nesten. Flotte damer har di nå forresten. Annemor, kom her å sjå, hu dere der hu likna på deg! Jøje meg, nå va du snille, Argus. Tusen takk! Ikkje nåko å takka for. På den eina sio så meina eg da, å på den andra sio så må eg halda meg inne med deg viss eg ska få støtta te å innføra Feitelandmodellen vettu. spreie skiten sin på bilar i det heila tatt, han vilde vel hatt da utøve bakkane. Der konde da gjort litt nøtta for seg. Det e sant, Annemor. Men koss hadde da seg atte eg kom inn på detta med å spreia skit når me egentle sko snakka om politikk, trur du? Du trenge kje svara. Flotte damer har di nå forresten. Annemor, kom her å sjå, hu dere der hu likna på deg! Du må nå snakka fint med Otto Benjaminson i Krf òg, for han e helle ikkje øvebegeistra, viss eg kjenne an rett. Han lika jallfall komla, det vett eg. Resten får me ta ittekvart. Kanskje me kan servera Møllers tran som et alternativ? Men Annemor, vettu ka så stod i aviso for nåken dagar sio? Ei britisk undersøkjing hadde fonne ut atte fuglane skite mest på raude bilar, med blå bilar på ein habile andreplass. Så kom fargane itte tur, men di skeit alder på dei grøne bilane. Ka trur du det kan komma åv? Eg vett ikkje, men da høyrest sikkert lifligt ut for både Kent Are Petterson i Venstre å Hege Røssland i SF detta. Dei e jo veldigt grøne beggje to. Kanskje fuglane e klokare enn me trur? Du gløymde Hans Inge Myhrvold i Senterpartiet, det vel det eldsta åv dei grøne partio. I gamle dagar hette da Bondepartiet. Jammen han lika sikkert ikkje atte fuglane Nei, da e vel eldrepolitikk me burde snakka om nå. Me bjønda jo å komma godt oppi åro eg å du, så me vil gjedna ha ein god alderdom. Denna eldrebølgjo, ka ska me gjera med den? Me kan kanskje føreslå atte di kjeme med ei ekstraløyving for å dela ut p-piller på gamleheimane. Me trenge kje fleire gamlingar nå Argus! Nå gjer du deg! Da e denna svera tongo di vettu, så du må passa litt på. Unnskjyld. Men da e jo et problem atte me e så månge så blir gamle for tio, åsså atte me blir eldre å eldre, så nåken tiltak må di jo setja inn. For eksempel når folk blir 65 år så kan di få lov te å gå på rødt ljos. Å når di e 67 så kan da vara obligatorisk kanskje? Eg haure atte di hadde prøvt nåko sånt i Sverige ein plass, med godt resultat. Du blir ikkje be re nåken gong, du Argus. Eg tar tebakers det eg sa ti ligare om atte du må stidla te valg neste gong. Da e forresten økonomien så e det stora problemet te kommu n. Hadde di berre hatt penger så konde di gjort ka så helst. Ja, di e elendige på økonomien. Kjell Odd Nygård samenlikna da så treffande ein gong, med den greske staten. Men da e nå en store forskjel lekavell, for grekarane kan ordna opp med økonomien sin i en fei viss di vil. Di kan berre bjønda å skriva ut parkeringsbøter. Men det vil di kje, for adle parkera feil der nere. Så di får kje nåken te å skriva ut bøtene, for dei har òg parkert feil! Haha. Nei, me har kje møkje penger i denna kommu n. Men me har møkje hjort jallfall, der e da ingjen så slår oss. Ja, eg haure i går atte ein bil hadde kjørt på både en hjort å en advokat bortpå Stripo. Men da va bremsespor berre på den føsste plassen. Då må da vara hjorten så ble påkjørte der, Annemor. I ei åv lokalavisene i går hadde di ei oppgava så va sånn: Ka e da så e stort å brunt å springe rondt i skogjen i Kvinnherad? Merk konvolutten: Hjort. Snakka om toskjo oppgave. Adle må nå forstå atte svaret e hjort, for dei e da så månge åv her omkring. Hmm. Øve te noko heilt anna. Bortforbi rådhuset pleie da visst samla seg store flokkar med hjort, har eg haurt. Å då står politikarane i kommunestyresalen å ser bort på hjorten. Da må vara et stort hjortavald der inne? Ja, me får satsa på atte te hausten så samla di seg i Rosendal igjen. Både hjortevalde å folkevalde! TEKST: ARNE GJERDE Illustrasjon: Trygve Hansen FISKERIHAMN: I området rundt Kobbebukta er det ønskje om ei fiskerihamn. (Arkivfoto). Fiskerihamnplanar opp av skuffa Tidleg på 2000-talet var det planar om å byggja fiskerihamn i Eidsvik på Halsnøy. Peder Sjo Slettebø Høgre Prosjektet stranda grunna usemje om eigarskap og finansiering. Vekst i fiskerinæringa dei seinare åra har auka behovet for betre kaianlegg, og Halsnøy Fiskarlag arbeider no med å ta opp att planane. Fiskerinæringa på øya sysselsett om lag 35 personar. Dei fem siste åra har det vore investert rundt 70 millionar kroner i fiskerinæringa berre på Halsnøy. Styreleiar i Halsnøy Fiskarlag Roar Benjaminson seier til Kvinnheringen at det er mangel på kaianlegg i kommunen, og fiskarane er avhengige av betre fasilitetar for å kunna vidareutvikla næringa. Vi har god dialog med Kvinnherad kommune om planane, og kommunen har no teke på seg eit forprosjekt. Her vil vi få svar på kva moglegheiter og kostnadar som ligg i dette. Vi vonar kommunen vil hjelpa til å realisera prosjektet, så skal vi frå fiskarane si side bidra med arbeidsplassar og skatteinntekter til kommunen seier Benjaminson. Vil utvida moloen Fiskarlaget ser for seg utviding av eksisterande molo i Eidsvik med to kaiar på høvesvis 20 og 30 meter, i tillegg til ei fylling innanfor moloen. Her ønskjer vi å setja opp nokre lagerbuer. Slik det er i dag vert alt utstyr lagra på moloen, og dette kan sjå ganske rotete ut. Vi ønskjer å bidra til at det vert ryddigare og finare i området, seier styreleiaren. Kaianlegget er, i tillegg til betre lagringsplass, også tenkt å romma plass til naudsynt vedlikehald av både fartøy og reiskapar. Forprosjektet vil gje oss oversikt over kostnadsbildet, og vi har von om at Kystverket vil ta inntil 50 prosent av kostnaden slik det har vore vanleg i liknande prosjekt, fortel han vidare. Resten av finansieringa vil verta ein diskusjon mellom fiskarane og Kvinnherad kommune, men Benjaminson har god tru på at ein vil koma fram til ei løysing. I dag onsdag skal det vera møte mellom Kvinnherad kommune, Fiskarlaget og andre aktørar med interesser i området. Stranda på 2000-talet Planane om fiskerihamn i Eidsvik vart opphavleg lansert tidleg på 2000-talet. KrF-politikar Otto Vi vonar kommunen vil hjelpa til å reali sera prosjektet, så skal vi frå fiskarane si side bidra med arbeids plassar og skatteinntekter til kommunen Roar Benjaminson Styreleiar i Halsnøy Fiskarlag Benjaminson var den gong sentral i arbeidet, og fortel at ein då ønskte å nytta massar frå det pågåande arbeidet med Halsnøytunnelen for å få ned kostnaden. På den tida var om lag heile fiskarflåten ganske nyss oppgradert, og dei nye og større fiskebåtane vart for store for eksisterande kaianlegg. Dette er også situasjonen i dag, kan KrFpolitikaren fortelja. Otto Benjaminson seier det vart vanskeleg å realisera planane den gong då Kystverket kravde at Kvinnherad kommune måtte stå som eigar av anlegget dersom Kystverket skulle delta med finansiering. Fiskarane fekk då vanskar med å gå inn med midlar i eit prosjekt der dei ikkje hadde noko eigarskap. Planane enda dermed i skuffa, men behovet for betre kaifasilitetar for fiskerinæringa er framleis like stort som det var då, sluttar Otto Benjaminson.

17 SENTRALBORD: REDAKSJONEN: VAKTTELEFON: ANNONSER: ØKONOMI Valutakursar: USA: 8,23 kroner Euro: 9,13 kroner Britiske pund: 12,92 kroner Thailand baht: 23,18 kroner Aluminiumspris: 1541 dollar Ned 16 prosent siste tre månader VÊRET SOL OG MÅNE FLO OG FJØRE Når først ordførarkandidatane 19. august: 19. august: i Kvin- Sola opp kl. 6.00, i sør kl , ned Flo 2.19 nherad lagar avis, kl Dagen har minka 3 t 30 Fjøre 8.30 så er det ikkje måte min. frå sommarsolsnu. Månen opp Flo på kva dei fiksar. kl , i sør kl , ned kl Fjøre Dei kan no lova sol og skyfrihimmel 20. august: 20. august: dei neste dagane. Sola opp kl. 6.03, i sør kl , ned Flo 2.50 Usikkert om dei kan kl Dagen har minka 3 t 36 Fjøre 9.02 lova det same heile min. frå sommarsolsnu. Månen opp Flo valkampen gjennom. kl , i sør kl , ned kl Fjøre Johnny Håvik Arbeidarpartiet KOS: Dei tilsette i Kvinnheringen slappar av og leikar seg i sola. Inne arbeider ordførarkandidatane. Dommen over vikarane I litt over ei veke har kontora til Kvinnheringen vore ekstra travle. Ordførarkandidatane har fått prøva seg som journalistar. Dei vikarierande journalistane undrast på korleis det har vore for fagfolket å tre til sides for amatørar for ei veke. Redaktør Tomas Bruvik kan fortelja at prosjektet har vore ei glede, men legg ikkje skjul på at det også har vore ekstra travle dagar med mykje spørsmål og litt mindre fred og ro enn vanleg for dei tilsette i Kvinnheringen. Vidar Håland, som er mediegrafikar, jobbar med å setja saman stoffet frå dei vikarierande journalistane. Ja! De har laga mykje arbeid for oss, men det trivst eg med, det er kjekt at også politikarane kan trivst med å laga avis. De har vore veldig ivrige, seier han. Mona Grønningen, som er journalist i Kvinnheringen, tykkjer det har vore både interessant og lærerikt å laga avis saman med ordførarkandidatane. Det er kjekt å sjå at de har vore uredde og gyve laus på oppgåvene. Grønningen har vore med ut på nokre av intervjua og seier det har vore interessant og lærerikt å sjå korleis vikarane har løyst oppgåvene i møte med intervjuobjekta. Eg gler meg til å sjå resultatet. Ein ting er korleis de har løyst innhenting av informasjon, men det vert også spanande å sjå korleis de skriv, seier Grønningen. Grønningen brenn for gode bilde og seier det har vore ekstra kjekt å få vera med ut å berre ha ansvar for foto. Då ser ein motiva på ein heilt anna måte. Eg meiner vi har meir å gå på når det gjeld å ha gode bilde i avisa, det skal eg ta med meg vidare, seier ho engasjert. Som vikarar har vi fått innsikt i ein travel kvardag med tidspress på å levera saker, korleis greier de å heile tida vera motiverte til å vera kreative i utforminga av nye saker? Vi har eit kreativt miljø og ein sjef som seier ja til nær alle ideane våre. Det er så mange spanande tema å skriva om i Kvinnherad at det er alltid noko å ta tak i. Dette prosjektet er også eit døme på slike ting som gjer at eg trivst veldig godt med jobben min i Kvinnheringen, seier Grønningen. Ho vil gjerne få rosa vikarane for at dei har teke seg tid til prosjektet midt i valkampen. Kvinnheringen er kjend for å eksperimentera både med innhald og utsjånad, som til dømes då dei laga ei heil avis med berre notisar. Eg ligg ofte heime og tenkjer på kva vi skal finna på. Vi hadde lyst til å gjera noko artig med kandidatane, samstundes som dette er ein anledning til å synleggjera korleis vi tenkjer og prioriterer, forklara Bruvik om korleis ideen om ei avis laga av ordførarkandidatane vart til. Kandidatane har sjølvsagt lært seg at dei også må stilla nokre utfordrande spørsmål og nyttar høvet til å finna ut kva Kvinnheringen tenkjer om nokre tema. Vert det for mange negative saker i avisene? Nei, eg føler tvert om det kan bli litt for mykje «kos». Vi er opptekne av å få fram positive saker i kommunen vår som ikkje alle har fått med seg. Samstundes må vi få fram sterke motsetningar for ikkje å verta kjedelege, seier Bruvik. Avisa skal vera med å byggja samfunnet og ser det som ei viktig oppgåve å vera eit talerøyr for dei svakaste. Tidvis dukkar debatten opp om ikkje Kvinnheringen og Grenda burde slå seg saman til ei avis. Korleis er det å ha ein lokal konkurrent? Vi ser både positive og negative sider med det. På den positive sida held det oss på hogget, vi kan aldri kvila og vera late. Bruvik ser samstundes at det ofte kan vera litt i overkant travelt med å publisera saker dei vil vera først med. Avismarknaden vert som kjent stadig strammare, Bruvik trur kanskje endringane i marknaden kan føra til ei samanslåing i framtida. Redaktøren ser også ein felles styrke for dei to: Vi opplever at begge avisene vert skulda for geografisk skeivfordeling av sakene våre, det er grunnlaust. Eg synest begge er relativt flinke til å dekka heile kommunen, summerer Bruvik opp kring debatten om ei eller to lokalaviser. Valkamp og eksperimentering med aviser fører ofte til veddemål mellom dei to avisene. Sist var det Jarle Håvik i Grenda som måtte ut på ein lengre spasertur. Er det nye veddemål i emning? Bruvik smiler breitt då spørsmålet kjem. Eg reknar sterkt med det dukkar opp noko under valkampen. Du kan nok venta deg ei utfordring, åtvara han journalisten.