Førarkort ein menneskerett? v/ ass. fylkeslege Linda Svori

Transkript

1 Førarkort ein menneskerett? v/ ass. fylkeslege Linda Svori

2 Ny helseattest og rettleiar til helsekrav for førarrett Nytt lovverk med vedlegg Legen vert meir sentral Tilråding om inndraging og søknad om dispensasjon skal framleis sendast til Fylkesmannen

3 Førarkortsakar I 2015 handsama vi i alt 819 førarkortsakar ( innbyggarar) * 199 tilrådingar til politiet om inndraging av førarkort * 474 søknader om dispensasjon, med slikt utfall: personar fekk dispensasjon frå helsekrava søkarar fekk avslag på søknaden om dispensasjon fekk delvis dispensasjon (avslag på minst ein førarkortklasse) personar stetta helsekrava * 143 rådgjevings- og rettleiingssaker (SVV og SFPD)

4 Legen og Pasienten Behandle søknad om førarkort lage og skrive ut førarkort Vedtak om dispensasjon frå helsekrava jf. førarkortforskrifta gi avslag eller innvilga dispensasjon (ev. med vilkår) kontrollopplegg Førespurnad om vurdering av helse Vedtak om rett til å køyre jf. vegtrafikklova tilbakekalle eller tilbakelevere (midlertidig eller livstid) lovbrot, vandel, «skjellig» grunn Tilråding om inndraging klageinstans Førespurnad om vurdering av helse klageinstans Førespurnad om vurdering av helse Vedlegg 1 til førarkortforskrifta Vegtrafikklova og førarkortforskrifta

5 ??? B C1 D1 køyresetel

6 Førarkortklassar Gruppe 1 A B BE S T M

7 Førarkortklassar Gruppe 2 C1 Lastebil, lett C1E Tilhengar til C1 C Lastebil, tung CE Tilhengar til C

8 Førarkortklassar Gruppe 3 D1 Buss, lett D1E Tilhengar til D1 D Buss, tung DE Tilhengar til D Kompetansebevis utrykking Køyresetel persontransport mod vederlag

9

10

11

12 Foreslå ein lege

13 Køyreforbod Køyreforbod UTAN melding til Fylkesmannen - Gi pasienten køyreforbod «for inntil vidare» - Gi gjerne pasienten skriftleg informasjon - Dokumenter i pasientjournal < 6 mdr. - KORTVARIGE og/eller FORBIGÅANDE Køyreforbod MED melding til Fylkesmannen - Gi pasienten køyreforbod «for inntil vidare» - Gi pasienten skriftleg informasjon - Dokumenter i pasientjournal > 6 mdr. - LANGVARIGE og/eller BLIVANDE og/eller «per definisjon» - Anfall (ikkje heilt klart trafikalt irrelevant)

14 Brot på køyreforbod Umiddelbar fare for liv og helse - Kontakt politiet ( 31 i HPL) politi Ikkje umiddelbar fare for liv og helse - Kontakt Fylkesmannen ( 34 i HPL) FM

15 Dispensasjonssøknad To delar Eigensøknad Datert og signert eigensøknad - Kva førarkortklassar søkast det om dispensasjon for - Kva trong har ein for førarkort i desse klassane (fritid og/eller yrke) Vedlegg Helseattest på skjema NA-0202 (ikkje eldre enn 6 månader) Uttale frå fastlegen (t.d. skildring av kontrollopplegg) Uttale frå relevante spesialister (ikkje eldre enn 12 månader) Uttale frå relevante samarbeidsparter (t.d. NAV, rusmiddelkonsulent) Dokumentasjon av trong (stadfesting frå arbeidsgjevar, idrettslag m.m.)

16 Rusmiddel og medikament Har dei innverknad på køyreevna?

17 Medikament Veiledende medikamenttabell Opfyller pasienten helsekravene? Vanligvis Nei Nei Nei Dispensasjonspraksis for klasser i gruppe 1 Bør gis Kan gis Bør ikke gis Dispensasjonspraksis for klasser i gruppe 2 og 3 Kan gis Bør ikke gis Bør ikke gis Gruppe Pkt. Undergruppe Generisk navn Dose Dose Dose Dose Benzodiazepiner alprazolam 0 diazepam 10 mg mg mg > 20 mg klonazepam 0 oksazepam 30 mg mg mg > 65 mg Hypnotika og sedativa benzodiazepinderivater flunitrazepam karisoprodol 0 benzodiazepinlignende nitrazepam 7,5 mg 7,5-10 mg mg > 15 mg zopiklon 7,5 mg 7,5-10 mg mg > 15 mg zolpidem 10 mg mg mg > 20 mg Opioder alle** Antihistaminer alimemazin 10 mg mg mg > 20 mg hydroksyzin 25 mg mg mg > 75 mg prometazin 25 mg mg mg > 75 mg

18 Ekvianalgetisk potensfaktor Ekvianalgetiske dosar morfin 300 mg peroralt morfin 3,0 100 mg intravenøst petidin 0, mg peroralt metadon 2,0 150 mg peroralt ketobemidon 2,0 150 mg peroralt oxycodon 1,5 200 mg peroralt hydromorfon 7,5 40 mg peroralt fentanyl ug/t transdermalt buprenorfin 75 4,0 mg sublingvalt tramadol 0, mg peroralt codein 0, mg peroralt

19 Medikament framtida??? Grp. 1 Grp. 2 og 3 Roande Sovemiddel Opioid akutt 1-2 veker Opioid - kronisk oxazepam 8 t. z-hypnotika 8 t. nei ja 300 mg morfin z-hypnotika sporadisk + 24 t. nei nei

20 Alkohol (etanol) Kva er eit misbruk av alkohol?

21 Alkohol (etanol) Kva er eit misbruk av alkohol, i trafikal samanheng? «Et daglig eller regelmessig forbruk av alkohol, godt over det almindelige, og så høyt at målte markører mere eller mindre konstant ligger over anbefalte verdier, vil vanligvis innebære at helsekravene ikke er oppfylt.» «Et sporadisk inntak, i små mengder, og ikke i forbindelse med kjøring, er ikke et misbruk i trafikal sammenheng.»

22 Kontrollopplegg Eit eksempel? Inngå kontrakt (tar tid dei første gonger, men kan formaliserast) Antabus i 4 veker totalt fråhald (ev. CDT% og GGT innan oppstart) Null-prøve av CDT% og GGT (ev. levertal og MCV) bruk same laboratorium kvar gong Månadlege kontrollar av CDT% og GGT (ev. levertal og MCV) Auke i CDT% på 30 % er ein indikasjon på brot av vilkår Kan kombinerast med stikkprøver av EtS og EtG (1-3 dagars varsel) «falsk alkohol»

23 Ein bra historie.. 40-åringen sa ja til rusbehandling. Da fikk han beholde førerkortet. Då 40-åringen lot seg overtale til rusbehandling fikk han tilbake førerkortet.

24 ..som diverre ikkje er sann! 40-åringen sa ja til rusbehandling. Da ble han fratatt førerkortet. 40-åringen lot seg overtale til rusbehandling - og fikk kjøreforbud i ett år.

25 Kasuistikk 1 - Kvinne, 37 år gamal - Har førarkort klasse B - For tida kontantstøtte vil bli yrkessjåfør (godstransport) - NAV støtter dette Frå journalen : Ber om helseattest..? Ein del kontakt med lege/helsevesen opp gjennom ungdomsåra grunna rus(mis)bruk Ingen «klare» diagnosar «intoksikasjon», «mogleg ADHD», «tilpassingsvanskar» Brukar tabl. diazepam (Vival ) mot angst om lag 5 mg x 3 dagleg Nyttar tabl. zopiklon (Imovane ) mot søvnvansker om lag 7,5 mg dagleg Kva gjer du..?

26 Kasuistikk 1 - Dersom misbruket ligg 3-5 år tilbake i tid har det ikkje betyding i denne saka - Pasienten fyller likevel ikkje helsekrava for nokon klasse (medikament) - Du må gi pasienten køyreforbod for inntil vidare og har heretter 6 månader til å trappe ned (gruppe 1) eller slutte (gruppe 2 og 3) - Når du ikkje fram i løpet av dei 6 månadane må du skrive melding til Fylkesmannen. Pasienten misser då truleg førarkortet og må då søke om dispensasjon for alle gruppar

27 Kasuistikk 2 - Mann, 75 år gamal - Har førarkort klasse B og C1 Frå journalen : Ber om helseattest..? Mistanke om lett kognitiv svikt ved siste førarkortundersøking for to år sidan Blodtrykksjukdom Brukar medikament mot blodtrykket elles ingen medikament Kva gjer du..?

28 MMSE Kasuistikk 2 TMT Klokketest

29 Kasuistikk 2 Klokketest i dag ved 75 år Klokketest for to år sidan - ved 73 år

30 Kasuistikk 2 MMSE 21 TMT-A 134 s. TMT-B % KT 1-2 Konklusjon..?

31 Kasuistikk 2 - Køyreforbod for inntil vidare til endeleg avgjerd ligg føre - Skriftleg melding til Fylkesmannen - FM tilrår politiet å dra inn førarretten - Politiet fattar vedtak om å dra inn førarretten - Pasienten kan søke om dispensasjon

32 Kasuistikk 2 MMSE 25 TMT-A 54 s. TMT-B 213 s. KT 4 Konklusjon..?

33 Kasuistikk 2 - Køyreforbod for inntil vidare til endeleg avgjerd ligg føre - Skriftleg melding til FM + dispensasjonssøknad - FM tilrår pasienten å gjennomføre praktisk køyrevurdering (frist: 3 md.) - Resultat: anbefalt, ikkje anbefalt, usikker - FM fattar vedtak om innvilga eller ikkje innvilga dispensasjon - Viss avslag: FM tilrår politiet å dra inn førarretten - Viss avslag: Politiet fattar vedtak om å dra inn førarretten

34 Kasuistikk 3 - Mann, 42 år gamal - Har førarkort klasse B, C1(E), C(E) og papir som yrkessjåfør (godstransport) - Jobbar som lastebilsjåfør men har vore langvarig sjukemeldt grunna trafikkulukke Frå journalen : Ber om helseattest..? For om lag 6 månader sidan vore involvert i ei trafikkulukke Har noko redusert kraft og koordinasjon av ein arm og ein fot Trenar framleis hjå fysioterapeut med «betydeleg restpotensiale» Er elles frisk Kva gjer du..?

35 Kasuistikk 3 - For gruppe 1 kan fastlegen vurdere om pasienten stettar helsekrava - Køyreforbod for inntil vidare for gruppe 2 og heretter 6 månader til å vurdere utviklinga - Får pasienten tilbake full førleik stettar han igjen helsekrava - Får pasienten ikkje tilbake full førleik, men er reduksjonen no stasjonær, er det Statens vegvesen som avgjer om pasienten kan køyre med eller utan hjelpemiddel