"Din lokale energileverandør!"

Transkript

1 1 HARDANGER ENERGI AS Årsmelding og rekneskap driftsåret "Din lokale energileverandør!"

2 2 ÅRET har vore eit år med stor aktivitet til liks med dei siste åra. Folkedal kraftverk er under bygging dette året og vart sett i drift i januar 2013, Jondalstunnellen vart ferdig dette året og fleire andre store samferdselsprosjekt er framleis under arbeid. Spesielt arbeidet med bygging av Folkedal kraftverk har vore omfattande, og har medført eit stort løft for Hardanger Energi AS. Elles har det vore arbeidd mykje for å rydda opp etter Dagmar som gjorde store stader på straumnettet vårt i desember I tillegg er Klyve transformatorstasjon endeleg ferdig etter brannen våren 2011, begge aktivitetane har vore utfordrande for tilsette i selskapet. Det er utfordringar med korleis kraft frå nye kraftverk skal koma ut på nettet. Det er kome avklaring for utbygging i Granvin der BKK har fått endeleg konsesjon for ombygging av noverande 66 kv Granvin Evanger til ny 132 kv-line. BKK har i skrivande stund enno ikkje teke avgjerd om investering, men me trur denne avgjerda kjem til å koma i løpet av våren. Men dette gjer at lina først er klar seinare enn det me føresette for eit par år sidan. I tillegg vert det arbeidd med løysing for å få ut krafta frå Jondal der det er planlagt mange nye kraftverk. Her har Statnett sendt inn konsesjonssøknad for opprusting i Eidesfoss samtidig som Hardanger Energi, BKK og Statnett har laga ein felles plan for utbygging slik at resterande del av produksjonen kan koma ut frå Ullensvang vest og Jondal. Men dette er ein plan som enno ikkje har vorte handsama ferdig i Statnett og NVE. Ei forseinka utbygging av lina Granvin Evanger påverkar produksjonen i Folkedal samtidig som ein produksjon i Folkedal ut over 1 MW vil ha ein veldig positiv påverknad på leveringstryggleiken til innbyggjarane i Ulvik og Granvin. Difor har me teke initiativet til å få forandra konsesjonsvilkåra for Folkedal kraftverk slik at me kan få ein forbetra leveringstryggleik medan lina Granvin Evanger vert opprusta. Søknaden om endringa vart sent NVE i februar Det økonomiske resultatet for 2012 er dårlegare enn budsjettert. Grunnen til dette er låge kraftprisar som gir mindre overskot på produksjon, og i tillegg har det vore ei betydeleg reduksjon av summen me har lov å krevja inn frå kundane våre i nettleige. Reduksjonen i verdien av produksjonen utgjer om lag 8 millionar medan reduksjon i nettleigeinntektene utgjer om lag 3,5 millionar mellom varsel om ramme til endeleg vedtak i ramme. Innanfor dei områda dei tilsette kan påverka resultatet, har dei gjort ein god innsats. Men endå viktigare har vore at dei tilsette har vist ein veldig innsatsvilje når det har oppstått situasjonar som krev handling. Dette er gull verdt for selskapet! Me har difor all grunn til å takka dei tilsette for ein god jobb i året som no er omme. Likeins vil me takka kundane, dei styrande organ i selskapet, forretningskontaktar og samarbeidspartar for godt samarbeid i 2012! Harald Sandvik -dagleg leiar-

3 3 ÅRSMELDING FRÅ STYRET Verksemda Hardanger Energi AS Hardanger Energi AS er eit vertikalintegrert energiselskap med hovudkontor i Kinsarvik som driv med distribusjon av kraft, kraftomsetning og kraftproduksjon. Eigarar er desse kommunane med slik eigardel: Eigar Eigarprosent Ullensvang herad 36,3 % Eidfjord kommune 24,2 % Jondal kommune 24,2 % Ulvik herad 15,3 % Konsesjonsområdet er Eidfjord kommune, Granvin herad, Jondal kommune, Ullensvang herad og Ulvik herad. Kraftproduksjonen vert driven i seks kraftstasjonar; Kinso kraftstasjon i Ullensvang, Tveitafoss kraftstasjon i Eidfjord, Folkedal kraftverk i Granvin, Ulvik kraftstasjon i Ulvik, Eidesfossen og Haugafossen kraftverk i Jondal. Tveitafoss kraftverk har heimfalle til staten der me har leigeavtale med Statkraft fram til 2019, men dei andre er eigd av Hardanger Energi AS. Kraftverket i Folkedal har magasin medan dei andre fem kraftverka er reine elvekraftverk. Leiing av selskapet Styret i selskapet er pr samansett slik: Erlend Nornes, Ullensvang herad (styreleiar) Lars Kristian Eidnes, Eidfjord kommune (nestleiar i styret) Gunvor Hopen Veka, Eidfjord kommune Gunnhild Jåstad, Ullensvang herad Knut Djønne, Ullensvang herad Knut Nes, Ulvik herad Jon Steinar Skeie, Jondal kommune Kjellaug Hoås Samland, Jondal kommune Kari Sandøy Jarmann, Ulvik herad (observatør) Arvid Nygaard (representant frå dei tilsette) Fridtjof Myklatun, Eidfjord (observatør frå dei tilsette) Styret i Hardanger Energi AS har hatt 7 møte, og handsama 38 saker. Selskapet er pr organisert i tre avdelingar; ei nettavdeling, ei produksjonsavdeling og ei marknad-/økonomiavdeling. Pr er det totalt 40 tilsette som utgjer vel 39 årsverk. Dette talet inkluderar 4 lærlingar.

4 4 Det har ikkje vore personskadar som har ført til sjukefråvær i Fråværsstatistikken viser eit sjukefråvær på 3,2% som er 1,7%-poeng lågare enn i fjor. Etter styret si meining er arbeidsmiljøet ved Hardanger Energi AS godt. Det er god kontakt og samarbeid mellom administrasjonen og dei tilsette sine organisasjonar. Hardanger Energi AS er tilslutta Odda Bedriftshelseteneste med alle tilsette. Det har i løpet av året vore arrangert tryggleiks- og førstehjelpskurs for driftspersonalet. Hardanger Energi AS forureinar i svært liten grad det ytre miljøet. Kraftproduksjonen frå vasskraft er miljøvenleg og vasskrafta er rein og fornybar ressurs utan utslepp som forureinar det ytre miljøet. Anlegg for drift av nettet vert bygt på ein måte som i liten grad påverkar det ytre miljøet på ein negativ måte. Det har ikkje vore uhell i driftsåret som har gitt miljømessige skadar. Likestilling Pr var 4 av 39 tilsette kvinner. Verksemda har ei leiargruppe på 4 personar, ingen av desse er kvinner. I styret sit det tre kvinner av totalt åtte eigarvalde styremedlemar. Lønsmessig vert dei tilsette vurdert ut frå utdanning, kvalifikasjonar og erfaring. Det er ingen skilnad i handsaming av menn og kvinner. Selskapet meinar det er viktig å ha kvinner i organisasjonen, men let ikkje kjønn vera avgjerande ved nytilsetjingar.

5 5 Distribusjonsnettet: Forsyningsområdet er km 2 eller vel 8 gonger større enn Bergen kommune. Ramma for investeringsbudsjettet for nett og produksjon var på 22,2 mill kr. Tilsvarande ramme for førre år var på 20,795 mill kr. I budsjettet var det planlagt gjennomført 22 investeringsprosjekt på nett, 9 investeringsprosjekt på produksjon. I tillegg til 15 fellesprosjekt. 9 av dei planlagde investeringsprosjekta på nett vart ikkje gjennomført i Det er fleire årsakar til at desse prosjekta ikkje var realisert i Stormen Dagmar gjorde sitt til at me måtte prioritera annleis i starten av I tillegg prioritera me å skifta 66kV brytaranlegget i Klyve som følgje av brannen i Klyve året før. Me bygde i tillegg 1 km ny 22kV høgspentlinje på Torsnes i Jondal som tidligare vart lagt om som følgje av arbeid med Jondalstunnellen. Det vart nok eit hektisk år med mykje arbeid knytt opp mot andre. Me tenkjar på Statens vegvesen med tunnelarbeid i Vallaviktunnel, Bu og Torgilsbergtunnellen mellom Ulvik og Bruravik. Fokus på småkraftutbygging og framtidig planlegging som må gjerast for at nettet kan overføra all ny produksjon mot det overliggande nett. I tillegg kjem det inn prosjekt som ikkje er planlagt og som må skyva på andre prosjekt som var ein del av budsjettet. Budsjettramma, korrigert for ikkje utførte anlegg vart halde. Av dei anlegga som nettavdelinga har arbeid med i 2012 nemner me: Eigne nettanlegg: Kabellegging med omsyn til ny tunnel Torgilsberget i Ulvik. Nerbygging av 4 stk. transformatorar som står i mastetopp.(forskriftskrav). Gjelder for Øvre Sekse, Øvre Børve, Langaseter, og Medås i Granvin. Nye 66kV effektbrytarar i Klyve sekundærstasjon. Ny moderne driftssentral er etablert i nya lokalar. Forsterking av lågspentanlegg på Maurseth. Montering av ny koplingsstasjon Ura i Jondal. Starta arbeid med å leggja ned ny høgspentkabel mellom Ura og Haugafossen. Denne vert lagt ned for å få ut produksjon frå Torsnes kraft og Stampeelvi kraftverk. Legging av nye høgspentkablar og bygging av 2 nye nettstasjonar i Jondalstunnel. Omleggingsarbeid på høgspentlinje for tilkopling av ny høgspentkabel til nye Folkedal kraftstasjon. Arbeid for andre Vedlikehald av vegljos for eigar kommunane/herada Arbeid utført for tilrettelegging midlertidig stasjon for uttak av strøm til drift av riggområde ved Torgilsbergtunnellen.

6 6 Me har i 2012 fått bygd ny garasje / lager bygg ved administrasjonsbygget vårt i Kinsarvik. I tillegg starta me arbeidet med å planlegga for nytt lagerbygg i Jondal. Anleggsopplysningar 481 fordelingstransformatorar i drift med ei nominell yting på totalt KVA. Høgspent luftleidning: Lågspent luftleidning: Høgspentkablar: Lågspentkablar: Total lengd på høgspent og lågspentnett 342,745 km 387,359 km 173,600 km 255,200 km 1.158,904km Utvikling i tal nettkundar

7 7 PRODUKSJON 2012 I 2012 produserte Hardanger Energi AS i seks stasjonar med totalt 13 aggregat, kvar av desse stasjonane produserte følgjande kraftmengd: Kraftstasjon Produsert mengd i MWh Kinso kraftverk (Kinsarvik) Tveitafoss kraftverk (Eidfjord) 9,298 Folkedal kraftverk (Granvin) Ulvik kraftverk (Ulvik) Eidesfossen kraftverk (Jondal) Haugafossen kraftverk (Jondal) Totalt Drift og vedlikehald kraftstasjonar Kraftproduksjonen enda på totalt 52,7 GWh, dette er ned 9,5 GWh frå 2011 som var eit godt år. Årsaka til den relativt låge kraftproduksjonen var hovudsakleg 3 grunnar: Lagerhavari for G2 i Kinso kraftstasjon som medførte 4 vekers stans i produksjonen. Produksjonen i gamle Folkedal kraftverk vart stansa i juni. Viklingshavari for G2 i Ulvik kraftstasjon. Også kraftprisen var låg i 2012, verdien av produksjonen rekna i spotpris vart totalt på 10,3 millionar kroner. Dette er om lag 9 millionar kroner lågare enn budsjett. Hovudaktiviteten i eit svært hektisk og krevjande år for produksjonsavdelinga, var bygginga av Folkedal kraftverk. Prosjektet gått etter planen både teknisk og økonomisk. I tillegg har avdelinga arbeid med: Konsesjonssøknad og detaljplan for Haugafossen kraftstasjon. Revisjon av turbinventil tilhøyrande G1 i Tveitafoss kraftstasjon. Planlagd revisjon av G2 i Tveitafoss kraftstasjon. Lagerhavari for G2 i Kinso Viklingshavari for G2 i Ulvik kraftstasjon I tillegg til drift og vedlikehald av eksisterande kraftverk, så har våre eigne tilsette ytt ein svært stor innsats under bygginga av Folkedal kraftverk. (VTA) Vassdrag Teknisk Ansvarleg År 2012 var siste året me leigde VTA frå Statkraft Sauda, Gerhard Kurszus. Ny VTA frå årsskifte er Bjørn Sigvar Batalden frå BKK produksjon. ENØK

8 8 Alt enøkarbeid vert administrert av eit eige direktorat; Enova, som ligg i Trondheim. Alle nettkundane betalar eit påslag til Enova som deretter fordelar innkomne midlar til ulike prosjekt etter søknad. I 2012 har denne avgifta utgjort 1 øre/kwh, og heile summen vert vidaresendt til Enova. DLE (Det lokale eltilsyn) DLE ved Hardanger Energi AS vert utført i samsvar med dei planane som er lagt fram for og godkjent av DSB. (Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap) Oppgåvene knytt til DLE ligg under målar/tilsynsavdelinga. MÅLAR/TILSYNSAVDELING Tilsynsplan for 2012 er utarbeida etter rammer frå DSB. Det er utført 360 tilsyn i 2012 fordelt på nyanlegg og periodisk kontroll av bustadar og industri. DLE har gitt informasjon til 6. og 9. klassingar om el-tryggleik og enøk. DLE har også gitt informasjon til hjemmesjukepleien. Når det gjeld tovegsmåling (AMS) som skulle vera inført pr ser det ut til å verta utsetjing i 2 år til Hardanger Energi har pr. i dag timesmåling på alle anlegg som har eit forbruk over kwh.

9 9 Resultatrekneskap og finans Resultatrekneskapen for morselskapet viser eit driftsoverskot på kr ,- og det fordelar seg slik for dei ulike resultatområda : Distribusjonsnettet Regionalnettet Kraftomsetning Kraftproduksjon Andre resultatområder Totalt Avskrive mindreinntekt 0 Kommentarar til rekneskapstala: Alle resultatområdene utanom nettdrifta hadde eit driftsoverskot i Driftsresultatet for selskapet er svakare enn budsjettert overskot, dette skuldast ei lågare inntektsramma og lågare kraftpris enn budsjettert. NVE gir kvart energiverk ei øvre ramme for kor mykje nettselskapet kan krevja inn frå kundane. Denne ramma er ein årleg sum der kostnadar til overliggjande nett og eigedomsskatt kjem i tillegg til ramma. Dersom nettselskapet tek inn ein sum som er mindre enn summen av ramma og dei andre punkta nemnt ovanfor, oppstår det ei mindreinntekt som seinare kan krevjast inn frå kundane. Dersom nettselskapet tek inn ein sum som er større enn ramma og dei andre punkta nemnt ovanfor, vert det ei meirinntekt som skal betalast tilbake til kundane i løpet av dei tre etterfølgjande åra, eller eventuelt motreknast ei mindreinntekt. I 2012 hadde nettselskapet ei meirinntekt på vel 8 millionar koner som delvis vart motrekna tidlegare opptent mindreinntekt. Pr har nettselskapet ei meirinntekt på ca 6,5 millionar som kan brukast til å redusera prisen til nettkundane i framtida eller motrekna framtidige mindreinntekt. Resultatdisponeringa: Styret gjer framlegg om at overskotet for 2012 på kr ,- vert disponert slik: Føreslått utbytte Kr ,- Overført frå annan eigenkapital Kr ,- Sum disponert Kr ,- Pr utgjer sum innskoten eigenkapital i selskapet kr ,- Den frie eigenkapitalen utgjer kr ,-

10 10 Finansiell risiko Marknadsrisiko Selskapet er som følgje av kraftsal i spotmarknaden på NordPool eksponert for endringar i kursen på euro. Mesteparten av selskapet sine inntekter ved spotsal er difor sikra gjennom bruk av valutaterminkontrakter. Selskapet har teke opp eit byggelån tilsvarande kr ,- som skal konverterast til EUR når Folkedal kraftverk er ferdig. Kreditrisiko Historisk sett har det vore lite tap på fordringar, og risikoen for at motpartar ikkje har økonomisk evne til å oppfylla sine plikter vert difor sett på som låg. Likviditetsrisiko Hardanger Energi AS har auka behaldninga av likvider frå 2011 til 2012, og selskapet ser likviditetssituasjonen som tilfredstillande. Områderisiko Områderisiko oppstår når prisen i vårt leveringsområde skil seg frå systempris. Dette oppstår når det er vanskar med overføringskapasitet mellom områder internt i NordPool-område. Fram til no har dette ikkje vorte sikra i marknaden. Vidare drift Vidare drift er lagt til grunn for rekneskapen for Kontantstraum Me viser elles til kontantstraumsanalysen lenger bak i årsmeldinga. Investeringar: Deler av investeringane i ordinære driftsmidlar er gjort med låneopptak.

11 11 Framtidsutsikter Marknadsdelen vår utgjer om lag 87%, men i tillegg sel me om lag 5 GWh til kundar utanfor konsesjonsområdet vårt. Inntektsramma for 2012 gjekk kraftig ned samanlikna med det varselet me fekk seint i Grunnene til dette er lågare rentenivå enn venta og at kostnadane i samanlikningsåret 2010 var låge samanlikna med året før. Varselet me har fått for inntektsramma i 2013 er rekordhøgt og inneheld også vel 7 millionar i korreksjonar etter fusjonen med Jondal Energi AS. I tillegg har NVE gjort endringar i korleis rente på kapitalen vert fastsett noko som gjer at renta på kapitalen går opp samanlikna med tidlegare år. Dette betyr også at inntektsramma vil verta høgare framover enn det den ville vore om den gamle renteberekningssystemet vert brukt. Det er difor grunn til å tru at inntektsrammene vil verta høgare framover enn det den har vore i 2011 og 2012, og dette bør tilsei at det er utsikter til godt resultat på drifta av nettet. I 2012 får Hardanger Energi ei meirinntekt som er større enn den opparbeidde mindreinntekta frå tidlegare. Dette betyr at Hardanger Energi skuldar kundane våre pengar, men samtidig vil me opparbeida oss ei mindreinntekt i løpet av 2013 som igjen vil gjera at me får ein mindreinntektssaldo ved neste årsskifte. Mindreinntekt vil bety at kundane skuldar oss pengar som me kan krevja inn på eit seinare tidspunkt. Kraftprisen i sommar var veldig låg og det er spesielt spotprisen på sommaren som har trekt kraftprisen ned til eit veldig lågt nivå dette året. Men ei god magasinfylling har også gjort at prisen på slutten av 2012 og i starten på 2013 også har vore noko lågare enn normalt. Framover vil det vera mange nye elvekraftverk som vil verta bygt, og dette vil gjera at det vert mykje kraft som skal ut av nettet i sommarhalvåret. Dette vil gje ein press nedover på kraftprisen noko som vil kunne gjera produksjonen vår frå elvekraftverka våre mindre lønssame. Samtidig er det planlagt eit stort atomkraftverk i Finland som vil gje mykje ny kraft inn i marknaden og desse to faktorane vil samla gjera at kraftprisen vil gå ned ved uendra magasin, temperatur og forbruksmønster. Difor er det grunn til å tru at overskotet frå eigenproduksjonen kan gå ned sjølv om me får Folkedal som har magasin og dermed meir vinterproduksjon enn dei andre.

12 12 Kvalitetsjusterte inntektsrammer ved ikkje levert energi (KILE) NVE har innført reglar som gjer at leveringstryggleiken i nettet innverkar på inntektsramma. Regelverket er ein del av forskrift av 11. mars 1999 nr 302 om økonomisk og teknisk rapportering, inntektsramme for nettverksemda og overføringstariffar. Frå vart denne forskrifta endra slik at KILE-kostnaden no skal inngå som eit kostnadselement i den ordinære inntektsramma. Verdien av avbrota utgjorde kr ,-. Dette er om lag ,- lågare verdi enn i Budsjettert verdi av KILE var kr Satsane for avbrot varierar mellom kr 8,- til kr 106,- alt etter kva kundegruppe avbrotet gjeld for, og om dette er varsla eller ikkje varsla avbrot. Kinsarvik,

13 13 NØKKELTAL HARDANGER ENERGI AS Totalrentabilitet (Totalrentabiliteten viser tilhøve mellom den kapitalen som er i verksemda og resultat eksl. finanskostnader.) Eigenkapitalavkastning (resultat etter skatt i prosent av gjennomsnittleg eigenkapital gjennom året) Brutto resultatgrad (Brutto resultatgrad viser den del av driftsinntektene som er igjen til å dekka avskrivingar, renter og til overskot.) Kapitalens omløpstid (Kapitalens omløpstid gjev uttrykk for kor mange gonger kapitalen vert omsett kvart år.) Eigenkapitalprosent (Soliditet) (Eigenkapitalprosenten gjev uttrykk for kor stor eigenkapitalen til verksemda er i høve til totalkapitalen.) ,5% 6,4% 8,6% 7,6% 9,2% 0,8% 6,7% 8,0% 8,9% 10,2% 3,6% 15,3% 18,6% 13,4% 13,4% 0,32 0,42 0,46 0,57 0,61 64,8% 62,9% 85,7% 85,0% 82,8 % Likviditetsgrad 1 (Likviditetsgrad 1 viser tilhøve mellom omlaupsmidlar og kortsiktig gjeld. Likviditetsgrad 1 bør vera større enn 2. 1,3 0,3 *) 0,5 *) 1,3 *) 1,1 *) Likviditetsgrad 2 (Likviditetsgrad 2 viser tilhøvet mellom dei mest likvide omlaupsmidlane og kortsiktig gjeld. Likviditetsgrad 2 bør vera større enn 1, då vil verksemda vera i stand til å betala ned si kortsiktige gjeld. 1,3 0,3*) 0,4*) 1,3 *) 1,0 *) *) Ved utrekning av likviditetsgrad er ikkje kundefordringane teke med då ein stor del av summen er periodiseringar.

14 14 R ESULTATREKNESKAP Note DRIFTSINNTEKTER OG DRIFTSKOSTNADER Driftsinntekter Netto energisal Nettleigeinntekter Tap i nett Andre driftsinntekter Sum driftsinntekter Driftskostnader Endring i behaldning eigneutvikla anleggsmiddel Energikjøp Tap i nett Overføringskostnader Lønskostnad m.m 2 og Avskriving på driftsmidlar og immaterieller eigendeler Annan driftskostnad Sum driftskostnader DRIFTSRESULTAT FINANSINNTEKTER OG FINANSKOSTNADER Annan renteinntekt Annan finansinntekt Annan finanskostnad Resultat av finanspostar Ordinært resultat Skattekostnad Årsresultat OVERFØRINGAR Overført til annan eigenkapital Utbytte SUM OVERFØRINGAR Hardanger Energi AS - Årsmelding 2012

15 15 B ALANSE Note EIGA Anleggsmidler Immaterielle eigendeler Vassdragsrettar 1 og Goodwill m.m. 1 og Sum immaterielle eigendeler Varige driftsmidlar Anlegg, bygn og anna fast eigedom Transportm, maskiner og utstyr Anlegg under arbeid Sum varige driftsmidlar Fiansielle anleggsmidlar Investerigar i anna føretak i same konsern 0 0 Lån til føretak i same konsern 0 0 Investeringar i tilknytta selskap Netto pensjonsmidler kollektiv ordning Andre fordringar Investeringar i aksjar og andelar Sum finansielle anleggsmidlar Sum anleggsmidlar Omløpsmidlar Varelager Fordringar Kundefordringar Andre fordringar Opparbeidd mindreinntekt Sum fordringar Bankinnskot, kontantar o.l Sum omløpsmidlar SUM EIGA Hardanger Energi AS - Årsmelding 2012

16 16 B ALANSE Note EIGENKAPITAL OG GJELD Eigenkapital Aksjekapital Overkursfond Sum innskoten eigenkapital Opptent eigenkapital Annen eigenkapital Sum opptent eigenkapital Sum eigenkapital Gjeld Avsetningar for plikter Pensjonsplikter Utsett skatteforpliktelse Sum avsetnader og plikter Langsiktig gjeld Gjeld til kredittinstitusjonar Ansvarleg lån Sum anna langsiktig gjeld Kortsiktig gjeld Leverandørgjeld Betalbar skatt Skuldig offentl.avg Anna kortsiktig gjeld Opparbeidd meirinntekt Avsett til utbytte Sum kortsiktig gjeld Sum gjeld SUM EIGENKAPITAL OG GJELD Hardanger Energi AS - Årsmelding 2012 Kinsarvik,

17 17 KONTANTSTRAUMSOPPSTILLING KONTANTSTRAUM FRÅ OPERASJONELLE AKTIVITETAR Ordinært resultat før skattekostnad Betalt skatt i perioden Ordinære avskrivingar Endringar i varer Endringar i kundekrav Endringar i leverandørgjeld Endringar i mindreinntekt Endringar i andre omløpsmidlar og andre gjeldspostar Netto kontantstrum frå operasjonelle aktivitetar KONTANTSTRAUM FRÅ INVESTERINGAR Innbetalingar ved sal av varige driftsmidler 0 0 Investeringar i aksjer og andeler Investeringar i immaterielle eigendelar Investert i varige driftsmidlar Netto kontantstraum frå investeringsaktivitetar KONTANTSTRAUM FRÅ FINANSIERINGSAKTIVITETAR Utbetalingar på langsiktig fordringar 0 0 Innbetalingar på langsiktige fordringar Opptak av langsiktig gjeld Utbetaling av utbytte Netto kontantstraum frå finansieringsaktivitetar Netto endring i bankinnskot og liknande Behaldning av bankinnskot, kontanter o.l Hardanger Energi Behaldning av bankinnskot, kontanter o.l Jondal Energi Behaldning av bankinnskot, kontantar og liknande Hardanger Energi AS - Årsmelding 2012

18 18 Rekneskapsprinsipp Årsrekneskapen er sett opp i samsvar med reglane i rekneskapslova av 1998 og god rekneskapsskikk. Hovudregel for vurdering og klassifisering av eigedelar og gjeld Eigedelar bestemt for varig eige eller bruk er klassifisert som anleggsmiddel. Andre eigedelar er klassifisert som omlaupsmiddel. Fordringar som skal tilbakebetalast innan eitt år er klassifisert som omlaupsmiddel. For gjeld er dei same kriteria lagt til grunn. Anleggsmiddel er verdsett til kostpris. Anleggsmiddel som går ned i verdi over tid er avskrivne lineært over den venta økonomiske levetida. Anleggsmidlane vert nedskrivne til verkeleg verdi ved verdifall som ikkje er venta og vere av forbigåande art. Langsiktig gjeld vert ført i balansen med nominelt beløp på etableringstidspunktet. Omlaupsmiddel er verdsett til lågaste verdi av kostpris og verkeleg verdi. Rentebytteavtalar Inngåtte rentebytteavtalar er definert som sikringsforretningar og er periodisert og klassifisert på same måten som tilhøyrande sikringsobjekt. Rentebytteavtalar som ikkje rekneskapsmessig kan klassifiserast som sikring er vurdert til markedsverdi på balansedagen. Aksjar Aksjar er vurdert etter kostmetoden. Investeringa vert nedskriven til verkelig verdi ved verdifall som ikkje er forbigåande. Motteke utbytte frå selskapa vert inntektsført som anna finansinntekt. Varer Varer er vurdert til det lågaste av kostpris og netto salsverdi. Fordringar Kundefordringar og andre fordringar er ført opp til pålydande etter frådrag for avsetjing til forventa tap. Avsetjing til tap er gjort på grunnlag av individuell vurdering av dei einskilde postane. Bankinnskot, kontantar o.l. Bankinnskot, kontantar o.l. inkluderer kontantar, bankinnskot og andre betalingsmiddel med forfallsdato som er kortare enn tre månader frå anskaffing. Immaterielle eigedelar Immaterielle eigedelar med avgrensa økonomisk levetid vert avskrivne planmessig. Immaterielle eigedelar vert nedskrivne til verkeleg verdi dersom dei forventa økonomiske fordelane ikkje dekkjer balanseført verdi. Magasinbehaldning I samsvar med etablert praksis i bransjen er magasinbehaldning ikkje oppført i rekneskapen. Overføringsinntekter Nettdrifta vert regulert av styresmaktene ved at Norges Vassdrags- og Energidirektorat (NVE) årleg fastset innektsrammer for kvart selskap. Inntektsramma vert fastsett på bakgrunn av faktiske historiske kostnader, verdien av selskapet sin nettkapital og målt effektivitet samanlikna med andre tilsvarande selskap. Inntektene vert i tillegg regulert i forhold til mengda leveringsavbrot i løpet av året, generell pris og renteutvikling. Meir-/mindreinntekt er differansen mellom inntektsramma og faktiske innbetalte nettleigeinntekter. Meirinntekt skal rentebereknast med rentesats fastsett av NVE og tilbakeførast til kundane. Mindreinntekt kan tilsvarande rentebereknast og krevjast inn frå kundane.

19 19 Rekneskapsprinsipp fortset Andre inntekter Andre inntekter vert rekneskapsført når dei er opptent, altså når både risiko og kontroll er overført til kunden. Dette vil normalt vere tilfelle når vara eller tenesta er levert til kunden. Inntektene vert rekneskapsført med verdien av vederlaget på transaksjonstidspunktet. Anleggsbidrag Anleggsbidrag til investeringar, frå det offentlege og private, har gått til frådrag på aktiverte verdiar. Kostnader Kostnader vert som hovudregel rekneskapsført i same periode som tilhøyrande inntekt. I dei tilfella det ikkje er ein klar samanheng mellom utgifter og inntekter, vert fordelinga fastsett etter skjønsmessige kriterium. Andre unntak frå samanstillingsprinsippet er gitt der det er aktuelt. Vedlikehald Det er utført naudsynt vedlikehald på alle anleggsdelar. vedlikehald fordi kostnadene kjem til jamt over levetida. vesentleg lengre levetid og inntening, vert aktivert. Det er ikkje føreteke avsetjing for utsett Vedlikehald/reinvestering som medfører Pensjon Selskapet har kollektiv pensjonsordning for dei tilsette. Ordninga er ein ytingsplan, dvs. at selskapet har det økonomiske ansvaret for dei avtalte ytingane. Lineær oppteningsprofil og forventa sluttlønn er lagt til grunn som oppteningsgrunnlag. Selskapet har også usikra pensjonsordning i form av tariffesta avtalefesta førtidspensjonsordning. For sikra pensjon er samla forpliktingar vurdert opp mot samla pensjonsmidlar i pensjonsordninga. Ved verdsetjing av pensjonsmidlane og pensjonspliktene vert estimert verdi brukt ved rekneskapsavslutninga. Dei estimerte verdiane vert korrigert kvart år i samsvar med berekningar utført av aktuar. I balansen er sikra ordningar presentert under finansielle anleggsmidlar, medan usikra ordningar er presentert under avsetjing for forpliktingar. Skattar Kraftnæringa er underlagt fire ulike skatteartar. Desse er ordinær skatt på overskot, eigedomsskatt basert på særskilde takseringsprinsipp for kraftverk, grunnrenteskatt og naturressursskatt. Eigedomsskatt er klassifisert som driftskostnad i resultatrekneskapen. Skatt på overskot vert stilt saman med rekneskapsmessig resultat før skatt. Skatt knytt til eigenkapitaltransaksjonar, for eksempel konsernbidrag, vert ført mot eigenkapitalen. Skattekostnaden omfattar betalbar skatt (28 % av grunnlag for betalbar skatt) og endring i netto utsett skatt (28 % av endring i mellombelse skilnader).. Utsett skatt og utsett skattefordel er presentert netto i balansen. Kraftproduksjon som har generator med samla merkeyting på over 5500 kva er frå og med 2004 pålagt naturressursskatt med 1,1 øre pr. kwh til kommunen og 0,2 øre til fylket, totalt 1,3 øre pr. kwh. Naturressursskatten vert samordna med overskotsskatten slik at naturressursskatt som overstig overskotsskatten er ein forskotsbetalt skatt som vert framført med rentegodtgjersle. I den grad naturressursskatten fullt ut vert motrekna, representerer den ingen kostnad. Ingen av kraftstasjonane Hardanger Energi eig kjem inn under denne regelen pr. i dag.

20 20 Rekneskapsprinsipp fortsetjer Grunnrenteskatt er pålagt kraftverk, som har generatorar med samla merkeyting på over kva. Dette er ein skatt som kjem i tillegg til alminneleg skatt på overskot. Grunnrenteskatten utgjer 30 % av netto grunnrenteinntekt ved det einskilde kraftverket. Eventuell negativ grunnrenteinntekt pr. kraftverk kan framførast mot seinare positiv grunnrenteinntekt med renter frå kraftverket. Utsett skattefordel knytt til negativ grunnrenteinntekt og midlertidige forskjellar er berre aktivert for kraftverk som er i skatteposisjon eller vil koma i skatteposisjon innan ein definert tidshorisont (normalt 15 år). Ingen av kraftstasjonane Hardanger Energi har kjem inn under denne regelen for dette rekneskapsåret. Kontantstraumoppstilling Kontantstraumoppstillinga er utarbeidd med basis i den indirekte metoden. Dette inneber at ein i analysen tek utgangspunkt i årsresultatet for å kunne presentere kontantstraumar som er tilført frå høvesvis ordinær drift, investeringsaktivitetar og finansieringsaktivitetar.