BOMPENGESØKNAD FOR VIDAREFØRING AV BERGENSPROGRAMMET - UTVIDA PROSJEKTPORTEFØLJE OG NYE BOMPENGETAKSTAR.

Transkript

1 HORDALAND FYLKESKOMMUNE Samferdselsavdelinga Arkivsak Arkivnr. 810 Saksh. Midtgård, Bjørn Inge Saksgang Samferdselsutvalet Fylkesutvalet Fylkestinget Møtedato BOMPENGESØKNAD FOR VIDAREFØRING AV BERGENSPROGRAMMET - UTVIDA PROSJEKTPORTEFØLJE OG NYE BOMPENGETAKSTAR. SAMANDRAG Byrådet i Bergen handsama , sak 25/12, om bompengesøknad for vidareføring av Bergensprogrammet frå 2013 til 2025, med forslag om utvida prosjektportefølje og nytt takst- og rabattopplegg. Søknaden er utarbeida av Bergen kommune og Hordaland fylkeskommune i nært samarbeid med Statens vegvesen. Søknaden vert fremja no for å sikra finansieringa av ei kontinuerleg utbygging av Bybanen, byggetrinn 3 Lagunen-Flesland. Med utbyggingsstart hausten 2013, vil det vera nødvendig med endeleg godkjenning av eit finansieringsopplegg i Stortinget seinast hausten Takstauken vil samstundes fungera som restriktivt verkemiddel for mindre biltrafikk i Bergensområdet, i samsvar med tiltaksplanen for oppfølging av avtalen om belønningsmidlar. Fylkesrådmannen tilrår opplegget for bompengeinnkreving og finansiering av vidareføringa av Bergensprogrammet i samsvar med innstillinga frå byrådet i Bergen 31. januar 2012, under føresetnad av at bystyret i Bergen har slutta seg til innstillinga frå byrådet. Fylkesrådmannen legg til grunn at ordninga med belønningsmidlar til betre kollektivtransport og mindre bilbruk eller tilsvarande ordning vert vidareført og at Bergensområdet vil kunna motta midlar for perioden Om staten ikkje løyver belønningsmidlar eller andre tilsvarande midlar, ber fylkesrådmannen om at fylkestinget garanterer for 200 mill.kr. i perioden til kollektivinfrastruktur, i vidareføringa av Bergensprogrammet. Dette beløpet vil då eventuelt koma i tillegg til dei ordinære løyvingane av fylkesvegmidlar til Bergensprogrammet.

2 FORSLAG TIL INNSTILLING 1. Fylkestinget tilrår opplegget for bompengeinnkreving og finansiering av vidareføringa av Bergensprogrammet i samsvar med innstillinga frå byrådet i Bergen 31. januar 2012, under føresetnad av at bystyret i Bergen har slutta seg til innstillinga frå byrådet. 2. Fylkestinget legg til grunn at ordninga med belønningsmidlar til betre kollektivtransport og mindre bilbruk eller anna tilsvarande ordning vert vidareført og at Bergensområdet vil kunna motta slike midlar for perioden Om staten ikkje løyver belønningsmidlar eller andre tilsvarande midlar, vedtek fylkestinget å garantera for 200 mill.kr. i perioden til kollektivinfrastruktur, i vidareføringa av Bergensprogrammet. Dette beløpet vil då eventuelt koma i tillegg til dei ordinære løyvingane av fylkesvegmidlar til Bergensprogrammet. Paul M. Nilsen fylkesrådmann Anne Iren Fagerbakke samferdselssjef Vedlegg: 1.Byrådssak 25/12 frå : Bompengesøknad for videreføring av Bergensprogrammet utvidet prosjektportefølje og nye bompengetakster, datert med fagnotat frå Byutvikling, klima og miljø/etat for plan og geodata, datert

3 FYLKESRÅDMANNEN, : 1.0 Bakgrunn Byrådet i Bergen handsama , sak 25/12, om bompengesøknad for vidareføring av Bergensprogrammet frå 2013 til 2025, med forslag om utvida prosjektportefølje og nytt takst- og rabattopplegg. Søknaden er utarbeida av Bergen kommune og Hordaland fylkeskommune i nært samarbeid med Statens vegvesen. Søknaden vert fremja no for å sikra finansieringa av ei kontinuerleg utbygging av Bybanen, byggetrinn 3 Lagunen-Flesland. Med utbyggingsstart hausten 2013, vil det vera nødvendig med endeleg godkjenning av eit finansieringsopplegg i Stortinget seinast hausten Takstauken i bomringen skal også nyttast som eit restriktivt verkemiddel for å få mindre biltrafikk, jf. effektmåla i belønningsmiddelavtalen frå samt vedtak i fylkesutvalet , sak 235/11, og vedtak i byrådet , sak 1514/11 om Tiltaksplan Betre kollektivtransport og mindre bilbruk i Bergensområdet. Fylkesrådmannen legg med dette fram sak om vidareføring av Bergensprogrammet til fylkespolitisk handsaming. Etter den fylkespolitiske handsaminga, vil søknaden bli oversendt Statens vegvesen for vidare handsaming i Vegdirektoratet og Samferdselsdepartementet, før endeleg handsaming i Stortinget. 2.0 Om bompengesøknaden Investeringsprosjekt Bybanen byggetrinn 2 og 3 og Ringveg vest byggetrinn 2 er dei største investeringsprosjekta i perioden , som er lagt inn i bompengesøknaden. Bybanen byggetrinn 3 Reguleringsplanen for tredje byggetrinn av Bybanen frå Rådal til Flesland vart vedteke i bystyret 17. oktober Ny verkstad og depot må vera klart til bruk før bana opnar til Flesland. Anlegget på Kronstad vil få for liten kapasitet, i tillegg til at dei nye vognene er så lange at det ikkje er plass nok på Kronstad. Planlegginga av ein ny verkstad og depot på Flesland vert gjennomført i ein eigen planprosess, og det er venta at reguleringsplanen kan leggast fram for bystyret før påske Kostnadane med Bybanen Rådal - Flesland er rekna til mill 2011-kroner. I tillegg kjem kostnadar med ny verkstad / depot til 935 mill 2011-kroner. Planlagt vognhall som del av verkstaden og depotet på Flesland, er førebels ikkje teke med. Kostnadane til vidare bybaneplanlegging mot nord vil i bli dekka over programområda. Bybanen byggetrinn 4 Kostnader til vidare bybaneplanlegging mot nord, vil bli dekka over programområda i det reviderte bompengeopplegget. Ringveg vest byggetrinn 2 Investeringane til Ringveg vest byggetrinn 2 (Liavatnet Sandeide) utgjer 1075 mill.kr. i perioden 2012 til Total byggetid for byggetrinn 2 vil vera omlag 4 år og vegen skal ferdigstillast sommaren

4 Trafikkbelastinga på Ytrebygdsvegen er ikkje så stor at det er sannsynleg at etappe 3 av Ringveg vest må byggast ut før etter utløpet av Bergensprogrammet i Bindingar Det ligg føre økonomiske bindingar til prosjekt som allereie er igangsette. Slike bindingar gjeld finansieringa av påbegynte prosjekt og omfattar fullføringa av Ringveg vest (byggetrinn 1 og 2) og Bybanen byggetrinn 2, sjå tabellen nedanfor. Andre investeringar Programområde for sykkelsatsing, kollektivtiltak, miljøtiltak og trafikktryggleikt Programområda i bompengesøknaden vert auka med 50 mill kroner i året, slik at investeringane til sykkelvegar, trafikktryggleik, miljøtiltak, mindre kollektivtiltak, m.m., vert auka til i gjennomsnitt omlag 200 mill. kr i året. Eit av hovudmåla med auken er å realisera eit hovudrutenett for sykkel. Opprusting av Totlandsvegen og Hjellestadvegen vil også bli finansiert innanfor dette programområdet. Totlandsvegen er kostnadsrekna til 50 mill.kr. Hjellestadvegen er kostnadsrekna til 179 mill. kr. i alternativ 1 og 212 mill. kr. i alternativ 2. Endelege løyvingar til desse to prosjekta må avklarast i Bergensprogrammet sitt handlingsprogram og i dei årlege plan- og byggeprogramma. Skansentunnelen: Nye krav til tunneltryggleik gjer at ein no må planlegga to tunnelløp i Skansentunnelen. Både konsekvensutgreiing og planforslag må då oppdaterast i høve til desse nye rammevilkåra for prosjektet. I påvente av eit oppdatert plangrunnlag, er kostnadsramma i bompengesøknaden oppjustert frå 500 mill. kr til 700 mill. kr.. Investeringar i Bergensprogrammet perioden (2011-kroner) Sum Sum Sum BYBANEN Byggesteg I Byggesteg II Byggesteg III Ringveg vest 0 Byggesteg I Byggesteg II Andre investeringar 0 Programområda* Skansentunnelen Sum * Posten programområde inkluderer bygging av gang- og sykkelvegar, miljøtiltak, mindre kollektivtiltak og trafikktryggleik. Den inkluderer også investeringar til Totlandsvegen, Hjellestadvegen, restkostnad for prosjektet Kanalvegen / Minde Allé og planlegging av Bybanen mot Åsane. Det reviderte bompengeopplegget med nye takstar skal starta i 2013, men 2012 er teke med på investeringssida og som grunnlag for takstberekningane for å sikra finansieringa for 2012 basert på at ein ikkje veit kva bompengeuttaket frå bompengeselskapet for 2012 vil bli. Finansiering av investeringsprosjekta Finansieringsbehovet til investeringar utgjer 8954 mill.kr., og av dette må 5511 mill.kr. dekkast av bompengar. Trafikkføresetnader for bompengefinansiseringa Statens vegvesen har berekna at trafikken i bompengeringen i 2013 vil bli redusert med 12% i høve til i 2010 med det nye takstsystemet med auka takstar og lågare rabattar. Effektmål 1 frå avtalen om belønningsmidlar, om nullvekst i bompengeringen i avtaleperioden ( ), er lagt til grunn i bompengesøknaden. Frå 2014 er det lagt inn 1% årleg trafikkvekst som føresetnad for 4

5 bompengeutrekningane. Basert på berekningar frå Statens vegvesen, kan trafikkutviklinga illustrerast slik: Trafikkutviklinga i bomstasjonane i Bergen - ved dobling av bompengetaksten frå i høve til effektmål 1 i belønningsavtalen (snitt ÅDT utrekna ved årsslutt) Januar 2011 Januar 2012 Januar 2013 Januar 2014 Januar 2015 Januar 2016 Effektmål 1 frå belønningsavtalen Trafikk ved dobling av taksten frå Anna finansiering Det er føresett løyvingar på 2876 mill.kr. i ordinære fylkesvegmidlar for heile perioden. Det tilsvarar 200 mill.kr. per år i 2009 kr. - jfr. vedtakspunkt 2 i fylkestingsak 29/09 frå Staten, Bergen kommune og Hordaland fylkeskommune inngjekk ein avtale om "belønningsmidlar". I avtalen er det føresett at staten skal yta belønningsmidlar med til saman 550 mill. kr. i perioden I søknaden er det føresett at 425 mill. kr. skal gå til tiltak i Bergensprogrammet, og av dette skal 250 mill. kr. brukast på bybaneutbygginga mellom Rådal - Flesland. Beløpet er innarbeida i bompengesøknaden. I tillegg legg ein i bompengesøknaden opp til at ordninga med statlege Belønningsmidlar til betre kollektivtransport og mindre bilbruk eller anna tilsvarande ordning vert vidareført. Om staten ikkje løyver midlar i perioden , legg ein i bompengesøknaden opp til opp til at fylkeskommunen skal garantera for eit beløp på 200 mill.kr. til vidare utbygging av kollektivinfrastruktur i Bergensprogrammet. Dette beløpet vil då eventuelt koma i tillegg til dei ordinære løyvingane av fylkesvegmidlar til Bergensprogrammet. Bompengebehov: Ordinære fylkesvegmidlar 2876 Belønningsmidlar øyremerka infratruktur 367 Ekstra midlar 200 Behov for bompengefinasiering 5511 Sum investeringar 8954 Merknad: Belønningsmidlane vert gjeve i løpande kr. og er i tabellen ovanfor omrekna til 2011 kr. Finansielle føresetnadar I bompengesøknaden er det lagt til grunn følgjande finansielle føresetnadar 4,50 % lånerente som grunnlag for berekningane. 13 år nedbetalingstid ( ) berekna prisvekst på 2,5 % per år 5

6 årlege innkrevingskostnadar er sett til 40 mill 2011-kroner. Takst- og rabattopplegg Dagens bompengetakstar er 15 kroner for lette og 30 kroner for tunge køyretøy. Maksimal rabatt for kundar med Autopassavtale er i dag 30 % eller 40 %, avhengig av førehandsbetalt beløp. I Prop. 108 S ( ) er det opna opp for å redusera rabatten i Bergensprogrammet til 20 % og vidare tilrår ein at kundar som har Autopassavtale med andre bompengeselskap, skal få 10 % rabatt. I bompengesøknaden legg ein til grunn at rabattane på 30% og 40% vert redusert til 20 %. For å oppnå rabatt på 20 %,er det føresett at ein betalar for 100 passeringar på forskott. Desse rabattane er allereie innførte i dei største byane som har bompengepakkar (Oslo, Trondheim, Stavanger). Dei nye takstane blir 25 kroner for lette kjøretøyer og 50 kroner for tunge kjøretøyer. Takst med 20 % rabatt blir 20 kroner for liten bil og 40 kroner for stor bil. Inntekta i bompengeringen var 393 mill kr. i 2010, mens den vil auka til 692 mill. kr. etter takstauken i BOMPENGERINGEN Lett bil - gjeldande ordning Lett bil - ny ordning i Bergen Forskottsbeløp Pr. passering Forskottsbeløp Pr. passering Utan avtale Avtale i anna bomring 10 % 13,5 22,5 Forskott 20 % Forskott 30 % 262,5 10,5 Forskott 40 % Tung bil - gjeldande ordning Tung bil - ny ordning Forskottsbeløp Pr. passering Forskottsbeløp Pr. passering Utan avtale Avtale i anna bomring 10 % Forskott 20 % Forskott 30 % Forskott 40 % Passeringstaket vert endra frå 50 til 60 passeringar i løpet av ein kalendermåned dvs. ein må ha køyrt 60 gonger gjennom bomringen i løpet av ein månad før ein får passera gratis. Timesregelen held fram dvs. at ein betalar berre ein gong ved fleire passeringar innan 60 minutt. 3.0 Tidlegare fylkespolitiske vedtak om å refinansiera Bergensprogrammet Fylkestinget har ved fleire høve handsama saker om forlenging/utviding av Bergensprogrammet, sist , sak 29/09, der fylkestinget gjorde slikt vedtak: 1. Fylkestinget tilrår opplegg for bompengeinnkreving og finansieringsplan for vidareføring av Bergensprogrammet i samsvar med vedtak i bystyret i Bergen 25. mai Fylkestinget vil prioritere ei årleg fylkeskommunal ramme til vidareføring av Bergensprogrammet på 200 mill. kr. 3. Fylkestinget tilrår at passeringstaket vert endra frå 50 til 60 passeringar i løpet av ein kalendermånad. 4. Fylkestinget tilrår ei nærare vurdering av rabattsatsane i bompengeopplegget i samråd med sentrale vegstyresmakter. 5. Fylkestinget ber om at det i nært samarbeid med Bergen kommune vert sett i gong drøftingar med statlege styresmakter med sikte på å få øyremerkte statlege midlar til Bybanen i tillegg til rammeløyvingane. 6

7 Fylkesutvalet gjorde , sak 219/11, mellom anna slikt vedtak til høyringuttale til Konseptvalutgreiing (KVU) for transportsystemet i Bergensområdet : 7. Fylkesutvalet legg til grunn at Askøypakken og vidareføring av Bergensprogrammet, for å sikre finansiering av Bybanen, byggetrinn 3 Lagunen-Flesland, Sotrasambandet og Arnatunnelen, vert lagt fram for Stortinget så snart som mogleg uavhengig av endelege avklaringar i KVU-arbeidet og ein eventuell framtidig regionpakke for Bergensområdet. Same dag vedtok fylkesutvalet Tiltaksplan , Betre kollektivtransport og mindre bilbruk i Bergensområdet, november 2011, sak 235/11, inklusive følgjande forslag til restriktivt tiltak: Naudsynt takstauke i bompengeringen, for å finansiera bybaneutbygginga m.m. og for å redusera trafikken i samsvar med effektmåla i belønningsmiddelavtalen, vert gjennomført frå Det vert her vist til komande sak om eit revidert bompengeopplegg for Bergensprogrammet for perioden Lokalpolitisk handsaming Byrådet i Bergen handsama bompengesøknaden for vidareføring av Bergensprogrammet, og fremja slik innstilling til bystyret: 1. Bergen kommune anbefaler at dagens bompengeordning vedtatt i Prop. S 108 ( ), endres ved at prosjektporteføljen utvides og nye takster innføres fra 1. januar Dagens bompengeperiode til og med 2025 opprettholdes, og taksten fastsettes til 25 kroner for liten bil og 50 kroner for stor bil i åpningsåret Bergen kommune forutsetter at inntektsutviklingen følges opp i tråd med denne saken og føringer gitt i St.prp. 108 S ( ). Bergen kommune anbefaler fortsatt låneopptak for gjennomføring av programmet. 3. Bergen kommune forutsetter at Nasjonal transportplan avklarer rammene for statens bidrag til videre utbygging av Bybanen i Bergen. De statlige midlene må utgjøre en betydelig andel av de framtidige kostnadene. 4. Bergen kommune vil i tråd med vedtak den 28. november 2011, sikre en regional prosess i samarbeid med fylkeskommunen og nabokommunene, med formål å etablere et felles grunnlag for innspill til Nasjonal transportplan Bergen kommune ber om at hjemmelsgrunnlaget for en miljødifferensiert bompengeordning avklares snarest. 6. Bergen kommune tilrår at Hordaland fylkesting fatter vedtak i tråd med bystyrets anbefalinger. Byrådet tek sikte handsaming av saka i bystyret 20. februar Fylkesrådmannen sine merknader Fylkesrådmannen viser til tidlegare fylkespolitiske vedtak om vidareføring av Bergensprogrammet og behovet for å revidera takst- og rabattopplegget i Bompengeringen i Bergen. Endringane i bompengesystemet skal mellom anna sikra finansieringa av ei kontinuerleg utbygging av Bybanen, byggetrinn 3 Lagunen-Flesland. Samstundes vil takstauken i bomringen vera eit restriktivt verkemiddel for å redusera trafikken i bomringen, slik berekningane frå Statens vegvesen syner. Naudsynt takstauke i bompengeringen er 7

8 eit svært viktig verkemiddel i Tiltaksplan , Betre kollektivtransport og mindre bilbruk i Bergensområdet. Fylkesrådmannen konstanterer at byrådsinnstillinga punkt 3 og punkt 4 omhandlar innhald og prosess for høyringsinnspel frå Bergensområdet til Nasjonal Transportplan Fylkesrådmannen vil i samarbeid med Bergen kommune og omlandskommunane bidra til å avklara grunnlaget for eventuelt eit felles innspel til høyringa om Nasjonal Transportplan Fylkesrådmannen tilrår opplegget for bompengeinnkreving og finansiering av vidareføringa av Bergensprogrammet i samsvar med innstillinga frå byrådet i Bergen 31. januar 2012, under føresetnad av at bystyret i Bergen har slutta seg til innstillinga frå byrådet. Fylkesrådmannen legg til grunn at ordninga med belønningsmidlar til betre kollektivtransport og mindre bilbruk eller anna tilsvarande ordning vert vidareført og at Bergensområdet vil kunna motta midlar for perioden Om staten ikkje løyver belønningsmidlar eller andre tilsvarande midlar, ber fylkesrådmannen om at fylkestinget garanterer for 200 mill.kr. til kollektivinfrastruktur for perioden , i vidareføringa av Bergensprogrammet. Dette beløpet vil då eventuelt koma i tillegg til dei ordinære løyvingane av fylkesvegmidlar til Bergensprogrammet. 8