Avtalevilkår ved utleige av hytter og leilegheiter

Transkript

1 SkiStar Norge AS Trysil Turistsenter 2420 TRYSIL Dykkar ref. Vår ref. Dato: Sak nr: 11/ Sakshandsamar: Brit Røthe Dir.tlf: Avtalevilkår ved utleige av hytter og leilegheiter Forbrukarombodet fører tilsyn med at dei næringsdrivandes marknadsføring, handelspraksis og avtalevilkår er i samsvar med marknadsføringslova (mfl.). Les lova og meir om Forbrukarombodet på Forbrukarombodet fekk vinteren 2009 ein klage på Hemsedal Booking sine betalingsog avbestillingsvilkår. Vi tok på bakgrunn av denne klagen kontakt med Hemsedal Booking og bad dei om å endre vilkåra i standardkontrakten. Hemsedal Booking meinte på si side at vilkåra ikkje kunne seiast å vere i strid med mfl. 22. Forbrukarombodet sitt brev av 3. mars 2009 og Hemsedal Booking sitt brev av 3. april 2009 følgjer vedlagt. Etter ei konkret vurdering avgjorde Forbrukarombodet ikkje å gå vidare med den saka på dåverande tidspunkt, men heller å ta saka opp med ein samla bransje. Vi opprettheldt likevel vårt standpunkt om at avtalevilkåra var urimelege og i strid med mfl. 22. Då det ikkje finst nokon felles bransjeorganisasjon for hytte- og leilegheitsutleigarar har vi etter ei nærare vurdering kome til at vi likevel vil ta saka opp med SkiStar. Det er på SkiStar sine nettsider ein føretek bookinga og finn dei aktuelle vilkåra. Det er SkiStar som er part i avtalen både når ein bestiller overnatting i Hemsedal og i Trysil, og brevet blir difor retta til SkiStar, og ikkje Hemsedal Booking. Ein gjennomgang av vilkåra som vert nytta av større aktørar innanfor bransjen i Noreg har vist at SkiStar sine vilkår er blant dei mest ubalanserte i bransjen. Forbrukarombodet vil difor i dette brevet gjere greie for korleis SkiStar må endre sine vilkår. Vi vil eventuelt følgje opp andre aktørar i bransjen på eit seinare tidspunkt. Generelt om SkiStar sine vilkår I dykkar kontrakt er det slått fast at for arrangementer som er bestilt 60 dager eller mer før ankomst, skal en delbetaling på 25 % av losjiprisen pluss betaling for eventuell SkiStars avbestillings- og endringsforsikring være SkiStar i hende innen 12 dager fra bestillingsdatoen. Restbeløpet av avtalt pris skal være mottatt av SkiStar senest 60 dager før ankomst. For arrangementer som bestilles dager før ankomst, skal betaling av avtalt pris pluss eventuell SkiStars avbestillings- og endringsforsikring være SkiStar i hende senest 12 dager etter bestilling. For arrangementer som bestilles 41-0

2 dager før ankomst, skal betaling av avtalt pris pluss eventuell SkiStars avbestillings- og endringsforsikring være SkiStar i hende bestillingsdagen, og bare betaling med betalings- eller kredittkort via min side på skistar.com aksepteres. Det er med andre ord utan unntak tale om forskotsbetaling. Når det gjeld avbestilling er det i kontrakten slått fast at for boenhet og/eller reise som avbestilles 60 dager eller mer før ankomst, beholder SkiStar delbetalingen. For boenhet og/eller reise som avbestilles 59-0 dager før ankomst, beholder SkiStar hele betalingssummen for boenhet og/eller reise. Vilkåra har blitt vurdert opp mot mfl. 22 der det er slått fast at vilkår som nyttes eller tilsiktes nyttet i næringsvirksomhet overfor forbrukere kan forbys når de finnes urimelige overfor forbrukerne, og det finnes at forbud tilsies av allmenne hensyn. Av mfl. 22 andre ledd går det fram at det ved rimelighetsvurderingen skal legges vekt på hensynet til balanse mellom partenes rettigheter og plikter og på hensynet til klarhet i kontraktsforhold. Å leige hytte og leilegheit på fjellet er noko som har blitt svært populært blant norske forbrukarar, og både Hemsedal og Trysil er stader som er mykje besøkt. SkiStar tilbyr svært mange hytter og leilegheiter begge stadar. Spesielt vinteren er attraktiv, og ein må bestille i god tid på førehand for å vere sikra overnatting i dei mest etterspurte periodane. Det er med andre ord mange forbrukarar som kan bli ramma av dei urimelege vilkåra. Grunna det høge talet på forbrukarar som er råka av vilkåra legg Forbrukarombodet til grunn at allmenne omsyn tilseier at SkiStar vert pålagt å endre vilkåra jf. mfl. 22 første ledd. Vi vil i det følgjande først vurdere rimelegheita av vilkåret om forskotsbetaling, og deretter rimelegheita av avbestillingsvilkåra. Forskotsbetaling Prinsippet om yting mot yting er det alminnelege kontraktrettslege utgangspunktet når det gjeld betaling. Ein skal som utgangspunkt ikkje betale for vara/tenesta før denne er levert. I MR 18/95 uttalar Marknadsrådet at dette prinsippet ikkje bør fråvikast utan at det er sterke grunnar til det. Det skal i ei heilskapleg vurdering leggjast særleg vekt på fire forhold den næringsdrivande sitt behov for forskotsbetaling, tidsaspektet, storleiken på beløpet og eventuell sikkerheitsordning. Ved bestilling tidlegare enn 60 dagar før leigeperioden må heile leigebeløpet betalast seinast 60 dagar før forbrukaren skal bruke hytta eller leilegheita. Dette er etter vår meining svært lang tid på førehand. Forbrukarombodet har sett fleire døme på at andre hytteformidlarar har gunstigare betalingsvilkår. Det finst med andre ord metodar å gjennomføre reservasjon av hytter/leilegheiter på utan at forbrukaren skal vere forplikta til å betale heile leigesummen lang tid i forkant. Også dersom ein samanliknar med til dømes dei fleste hotell og pakkereisearrangørar, er 60 dagars forskotsbetaling svært uvanleg. Når det gjeld storleiken på beløpet er det klart at eit stort beløp lettare vil kunne vere urimeleg. Eit kjapt søk på Hemsedal Booking sine heimesider viser at ein i dei aller fleste tilfelle må betale over 3000 kroner for å leige ei hytte eller leilegheit ei helg. I populære periodar som vinter- og påskeferie er beløpet betydeleg større enn dette.

3 Der kan ei veke for ein vanleg familie komme på over kroner. Når heile summen i tillegg er betalt inn lang tid på førehand, framstår dette som urimeleg. Forbrukaren har heller ikkje, slik det går fram av vilkåra, noko sikkerheit for det innbetalte beløpet dersom SkiStar eller utleigaren skulle gå konkurs. Vi ber om ein kommentar til om slik sikkerheitsordning eksisterer. Forskotsbetaling gir eit skeivt balanseforhold, og legg ein einsidig byrde på forbrukaren. Dei behova som Hemsedal Booking viser til i sitt brev av 3. april 2009 om store leigebeløp, plikter overfor utleigar, i tillegg til at bestilling skjer i god tid, er etter Forbrukarombodet si meining ikkje tilstrekkelege til å grunngi at betalinga utan unntak skal skje på forskot. Desse behova står ikkje i forhold til kredittrisikoen som vert lagt på forbrukaren. Då andre aktørar klarar seg utan å krevje inn heile betalinga lang tid på førehand, bør også SkiStar kunne ha avtalar med sine utleigarar som tillét meir forbrukarvenlege betalingsfristar. Det er ikkje tilstrekkeleg å vise til at avtalen med hytteeigarane er utforma slik at ein treng betaling lang tid i forkant ein må vise til eit reelt behov for at avtalen er bygd opp på denne måten. Dersom betaling skal skje på forskot, må dette etter Forbrukarombodet si vurdering altså kunne grunngjevast i eit reelt behov, og betalinga må ikkje innkrevjast før behovet er aktualisert. Det er her snakk om eit stort avvik frå utgangspunktet om yting mot yting, og det skal etter gjeldande praksis sterke grunnar til for å tillate dette. Forbrukarombodet har vanskeleg for å sjå at det føreligg omsyn som talar for å legge til grunn så ubalanserte vilkår som SkiStar opererer med. Med bakgrunn i det som er nemnt ovanfor kan ikkje Forbrukarombodet sjå at Skistar har behov som grunngjev at forbrukaren utan unntak må betale heile leigebeløpet lang tid på førehand. Vilkåret medfører etter Forbrukarombodet sitt syn ein klar ubalanse i avtalen, og er etter vår vurdering urimeleg og i strid med mfl. 22. Vi ber SkiStar endre vilkåret slik at betalingstidspunktet vert sett vesentleg nærare leigetidspunktet. Avbestilling Utgangspunktet etter gjeldande rett må være at forbrukaren kan avbestille ei teneste han har bestilt på førehand, men at tenesteytaren på si side må ha krav på rimeleg erstatning for dei økonomiske tapa som følgjer av avbestillinga. Avbestillingsrett når det gjeld forbrukaravtalar er ikkje ukjent i gjeldande rett. Det kan til dømes visast til handtverkartenestelova, kap. 7 og forbrukarkjøpslova 41. Slik lovregulering eksisterer ikkje for utleigehytter, men også her må utgangspunktet etter Forbrukarombodet sitt syn vere at forbrukaren har avbestillingsrett. Dette er til dømes tilfelle ved bestilling av rom hjå dei aller fleste hotell. Etter SkiStar sine vilkår tapar forbrukaren heile leigebeløpet dersom han avbestiller seinare enn 60 dagar før leigeperioden. Forbrukarombodet har sett fleire dømer på hytte- og leilegheitsformidlarar som har gunstigare avbestillingsvilkår. Vilkåret er også langt strengare enn det som er vanleg i samanliknbare bransjar som til dømes hotell og pakkereiser. Forbrukarombodet registrerer at SkiStar tilbyr forbrukaren å kjøpe avbestillingsforsikring. Vi ynskjer å påpeike at dette ikkje opnar opp for at ein kan ha

4 urimelege vilkår i kontrakten. Dette gir ikkje forbrukaren eit tilstrekkeleg vern, i tillegg til at dette er ei teneste ein må betale ekstra for. Forbrukaren kan i mange tilfelle ha gode grunnar til å avbestille. Som nemnt ovanfor ser det ut til at dei fleste utleigeobjekta kostar over 3000,- per helg, og at leigebeløpet i dei mest populære periodane er mykje større enn dette. Forbrukaren vil med andre ord lide eit relativt stort tap dersom han avbestiller seinare enn 60 dagar før framkomst. Ein så lang frist vil i realiteten avskjere forbrukaren frå å avbestille, uansett grunn, då han mest truleg ikkje vil få att pengane sine uansett. Ein låser forbrukaren inne i kontrakten, då han har betalt heile leigesummen på førehand. I rimelegheitsvurderinga må forbrukaren sin rett til å avbestille sjåast i forhold til SkiStar sin rett til å få dekka sine økonomiske tap. Det er sjølvsagt naturleg at SkiStar får dekka det eventuelle tapet ein har når forbrukaren avbestiller tett opp til leigeperioden. Det kan likevel vanskeleg rettferdiggjerast at SkiStar skal sitte att med heile leigesummen når ein har god tid til å finne ein ny leigetakar. Det kan også reisast spørsmål ved grunngjevinga for at SkiStar krev så mykje som 25 % av totalsummen når forbrukaren avbestiller heile 60 dagar eller tidlegare før framkomst. Ein må kunne stille krav til SkiStar når det gjeld å få leigd hytta/leilegheita ut til ein anna forbrukar dersom den opphavlege leigetakar avbestiller. Dersom SkiStar får leigd ut hytta/leilegheita på ny, vil dette kunne medføre at SkiStar sit att med dobbel inntening på det aktuelle utleigeobjektet, medan forbrukaren som har avbestilt kanskje ikkje får att noko. Forbrukarombodet meiner at SkiStar berre kan krevje å få dekka det reelle tapet ein opplever ved avbestilling. Som eit moment for at ein må avbestille så lang tid på førehand skreiv Hemsedal Booking i sitt brev av 3. april 2010 at dei fleste hyttene som vert utleigd er store, og at det dermed er vanskeleg å få tak i nye leigetakarar dersom avbestilling skjer tettare opp til framkomstdato enn 60 dagar. Forbrukarombodet har undersøkt heimesidene til både Hemsedal og Trysil, og det ser ut til at størsteparten av utleigeobjekta har plass til 10 personar eller færre. Vi har forståing for at andre fristar kanskje må gjelde for hytter og leilegheiter som er større enn dette, men fleirtalet av utleigeobjekta er ikkje større enn at det bør vere mogleg å få leigd dei ut på nytt sjølv om forbrukaren avbestiller tettare opp mot framkomstdato enn 60 dagar. Våre merknader knyter seg uansett berre opp mot utleige til forbrukarar, så SkiStar står med andre ord fritt til å nytte andre vilkår for næringskundar. Etter Forbrukarombodet si vurdering framstår avbestillingsvilkåra på denne bakgrunn som urimelege og i strid med marknadsføringslova 22. Vi ber SkiStar om å endre vilkåra i tråd med våre vurderingar over. Etter vårt syn må tidspunktet for at SkiStar kan krevje heile eller delar av leigesummen ved avbestilling flyttast betydeleg nærare leigetidspunktet. Vi ber også om ei grunngjeving for at SkiStar krev at forbrukaren betalar 25 % av leigebeløpet ved avbestillingar som skjer 60 dagar eller tidlegare før framkomst. Vi er opne for at SkiStar kan ha behov for å differensiere avbestillingsvilkåra ut i frå storleiken og prisen på leigeobjekta, og ut i frå kor lang tid i førevegen avbestillinga skjer. Likevel må vilkåra også her kunne grunngjevast ut i frå dei tap Skistar og/eller utleigar vil ha i normaltilfella. Forbrukarombodet ynskjer også å få opplyst kor mange avbestillingar SkiStar mottok i løpet av ein konkret periode (1. oktober 2009 til 1. mai 2010). Vi ber vidare om å få

5 opplyst om kor stor del av hyttene/leilegheitene som vert avbestilt ein fekk leigd ut på ny (dekningsleige) i den same perioden. * * * Forbrukarombodet vil oppmode SkiStar til å sjå på andre tilbydarar sine vilkår for bestilling av hotell. Ved bestilling av rom på til dømes Norlandia Trysil Hotell er det valfritt som ein vil betale på forskot eller få rekning ved bestilling dersom ein bestiller via hotellet si eiga heimeside. Dersom ein til dømes bestiller via betalar ein ved framkomst, og ein kan gebyrfritt avbestilla fram til to dagar før framkomst. Sjå Rom til dette hotellet kan etter det Forbrukarombodet kjenner til også bestillast gjennom SkiStar si bookingside, men då med vesentleg dårlegare vilkår. Forbrukarombodet oppmodar også SkiStar til å sjå på dei vedlagte vilkåra for pakkereiser. Desse er utarbeidd etter forhandlingar mellom pakkereisearrangørane, ved HSH, og Forbrukarombodet. Av desse går det fram at både betalingstidspunkta og avbestillingskostnadane er regulert slik at dei vert strengare jo nærare avreisetidspunktet ein kjem. Å samanlikne med pakkereiser vil ikkje vere heilt treffande, då pakkereisearrangørane blant anna er avhengige av å få delar av betalinga på forskot grunna kjøp av flybillettar. I tillegg har desse arrangørane ei velfungerande sikkerheitsordning for innbetalingar, noko det ikkje ser ut til at SkiStar har. Der pakkereiseselskapa berre sel hotell er avbestillingsvilkåra vesentleg betre for forbrukaren. Sjå eksempelvis Vi ber om at de går gjennom vilkåra dykkar og vurderer forandringar for å endre ubalansen i vilkåra som Forbrukarombodet har peika på. Vi ber om svar i saka så snart som mogleg, og seinast innan 10. mars Med vennleg helsing for Forbrukarombodet Lars Grøndal fagleiar Vedlegg: Alminnelege vilkår for pakkereiser Kopi: Konsumentverket/KO Lagergrens gata 8 Box Karlstad Forbrugerombudsmanden Amagerfælledvej København S