Dei har henta tre frå JULESKOGEN. s Møt Liv Haram Abbou s. 8. Jul med sjel s Sykla i veggen og vart hobbyfotograf s.

Transkript

1 SHOPPING KULTUR REISELIV NÆRINGSLIV Nr 06 ADVENT 2014 Dei har henta tre frå JULESKOGEN s Møt Liv Haram Abbou s. 8 Jul med sjel s Sykla i veggen og vart hobbyfotograf s. 38

2 2 DET GODE SAMVÆRET Vi menneske er skapte til fellesskap, til samvær med kvarandre. Kanskje kan denne jula gi ei tilskunding til å ta endå betre vare på fellesskapet. Julebodskapen understrekar dette ved å setje barnet i sentrum; lyfte barnet fram som forbilde. Til dei som leitar, lyder eit ord gjennom tusenåra: «De skal finne eit barn». Og til dei som spør korleis, kjem svaret då vår tidsrekning: «Bli som barn!» Men i våre dagar står individualismen sterkare enn nokon gong. Vi dyrkar dei største individualistane; dei som er i stand til å skape sin særeigne stil, uavhengig og fri. Men i botnen av vår kultur har det lydt eit spørsmål i 2000 år: Kven er den største? Han som i si tid svarte på dette spørsmålet, gjorde det ikkje direkte og med ein gong. I staden tok han eit lite barn og plasserte det midt mellom tilhøyrarane: Bli som barn! vil for oss vaksne innebere at vi igjen blir bevisste på at vi er avhengige. Barnet minner oss om at vi er avhengige av andre, avhengige av fellesskap. Sjølvsagt er vi individ, naturlegvis treng vi sjølvstendig handlande menneske. Men lat denne jula minne oss om at livet først og fremst er teamwork, og lat oss dyrke gleda ved det menneskelege samværet. God jul! Det dreier seg om eit perspektiv ved det å vere menneske som dyrkinga av individet lett kan fortrenge. Å bli som barn

3 3 INNHALD 2 Det gode samværet 4 Mimmis jul 5 Denne jula skal vere koparfarga 8 Liv Haram Aabbou: kle, reiser, bøker og det gode liv 12 Linda Mcmahon: beste staden i verda for meg 14 Hundre år Hundre personar i Ulstein 16 I sympati for det djupe fallet 18 Tonje Frøystad Garvik: - Likar utfordringa som ung kvinne i den maritime næringa 22 Smak på julestemninga i bakargarden 25 Jul med sjel - møt familien Skodjevåg Bø 29 Ny julestjerne på Osberget skin over Ulsteinvik 30 Dei svartkledde kvinnene på Samos 35 Per Sævik: med optimisme og Hans Nielsen Hauge i bagasjen 38 Stig Hole: sykla i veggen og vart hobbyfotograf 44 Har knytt seg til Lyonessprogrammet 46 Ved gapahuken i Varleiteskogen gøymer det seg så mangt 49 Betre helse med Ann Charlotte Franke REDAKSJONEN UTGJEVAR Fantastiske Osberget AS Sjøgata Ulsteinvik Tlf: ANSVARLEG REDAKTØR Åge Arne Grimstad aage@osberget.no JOURNALISTAR Asle Geir Widnes Johansen aslegeir@osberget.no Magne Grimstad magne@osberget.no FOTOGRAFAR Asle Geir Widnes Johansen Ragnar Hatlø Åge Arne Grimstad DESIGN Åge Arne Grimstad aage@osberget.no TRYKK X-Idé DISTRIBUSJON Hareid, Ulstein, Sande, Herøy, Ørsta og Volda ANNONSERING Ellen Skodjevåg Bø Tlf: ellen@osberget.no Framsidefoto: Born i Varleiteskogen TIPS OSS aage@osberget.no Ønskjer du bladet tilsendt, ta kontakt med aslegeir@osberget.no

4 4 Mimmis jul Å skape jul i heimen er viktig for Mimmi - Det gir ro i sjela og glede i desember. Alle foto: Mimmi Kvalsund Ulstein

5 5 Shopping: DENNE JULA SKAL VERE KOPARFARGA M Blomsterbutikken Løvens Hule i Ulsteinvik passerte fem år i haust. Trass i tøff konkurranse har eigar og drivar Mayleen Dimmen (34) skaffa seg ein god kundekrets. No er ho og medarbeidarane midt i den travlaste tida i året. Asle Geir Widnes Johansen Mayleen pendlar frå heimen sin i Snipsøyrdalen i Hareid til Ulsteinvik. Ho har solid bakgrunn for å drive blomsterforretning, med utdanning både som blomsterdekoratør og interiørdesignar. Dessutan har ho studert sal- og marknadsføring. Heime har ho både gull og sølvmedaljar frå diverse konkurransar i blomsterdekorering. Men det var før ho starta eiga forretning. Neste år har ho 15-årsjubileum som fagarbeidar. Det ligg ei fire års utdanning bak ein blomsterdekoratør. Ho var med og kjøpte forretninga frå dei tidlegare eigarane i oktober 2009, og gjorde staden om til eit heilt nytt konsept i «Løvens Hule». Når vi spør henne om nøkkelen til at ho har slege seg rom i den lokale marknaden, svarer ho: Vi prøver å ha ein del varer som dei andre butikkane i området ikkje har. Vi går etter andre leverandørar og køyrer vår eigen stil. FACTORY-TRENDEN Kva er den typiske stilen? Det varierer litt frå handverkar til handverkar. Men vi prøver å følgje litt den stilen som er in. «Factory-stilen» er veldig i vinden akkurat no. Vi er nettopp ferdig med shabby checktrenden. No er det factory, prega av mellom anna stål og anna metall. Men også 20-talsstil, med detaljar og røffe tekstilar/ grove, rustikke overflater. Vi ser ofte ein miks mellom det grove og finare ting. Alt dette er veldig pop no, og det prøver vi å reflektere i noko av utvalet vårt, og i det vi lagar sjølve. Mayleen følgjer nøye med klestrendane. Dessutan les ho seg opp på det som skjer i trendforsking rundt om. I tillegg har ho vener som er oppdaterte. Klesdesign er ofte tidleg ute og styrer mykje av det andre. Klesmoten set standarden. Etter nokre månader kjem interiørmoten etter. Neste års farge er ein type pastell-

6 6 Dei tre faste i løvens Hule: Eigar og drivar Mayleen Dimmen saman med lærlingane Sarah Garnes (18) frå Ulsteinvik og Amalie Liaset (20) frå Hjørungavåg (t.h.). Bildet til høgre viser noko av utvalet i butikken no før jul. oransje. Eg reknar med at det vil kome blomsterpotter og anna interiør i oransje hausten 2015 eller tidleg i 2016, i alle fall her i landet. Vi ligg ofte litt etter i høve til land som Frankrike, fortel ho. TRAVEL TID Vi spør henne om kva som er nøkkelen til å lykkast: Vi har funne vår nisje, og kundane har funne oss og synest framleis vi er spennande etter fem år. Så jobbar vi hardt for å halde oss oppdaterte. No er dei i midt i den travlaste tida på året, lange dagar og lite søvn. Kva er det kundane spør etter? Nokre spør etter det nyaste nye. Andre vil ha den tradisjonelle julestilen slik dei har hatt det i alle år, gjerne raudt, grønt, gull, sølv. Så er det dei som vil ha det kvitt og enkelt. Sjølv har eg ei lilla og kvit jul heime og mykje natur. Men eg hadde nok protestert om mamma hadde valt noko anna enn raudt og grønt. lysestakar, potter, stjerner, telyshus, pyntegjenstandar generelt i kopar. Kva kjøper folk til julegåver? Hos oss går det mykje i handverk: bukettar, dekorasjonar, planter. Så sel vi ein del sjokolade som vi hentar frå Geiranger og sel som presangar. I Geiranger er der ein svenske som driv sjokoladefabrikk i eit naust: «Geiranger sjokolade». Dessutan går det ein del i pyntegjenstandar, lykter, fat og liknande. VERE NOKO MEIR Siste dagane før jul køyrer Løvens Hule mykje handverk rundt om på dørene til folk. Då har Mayleen god hjelp frå familien. I butikken har ho to lærlingar i tillegg til seg sjølv. I den travle førjulstida har ho også hyrt inn ekstrahjelp. Kvar går vegen vidare? Det gjeld å ikkje stagnere, vere flink til å oppdatere seg sjølv og dei tilsette, og satse slik at folk ser at vi har noko meir enn berre ein bunt blomster frå supermarknaden. M KOPAR I ÅR Kva er typisk for trenden denne jula? Kopar og kopardetaljar. Figurar, englar, lyslykter, kuler,

7 7 Julestemning i Bakargarden Vi ønskjer å spreie julestemning i desember. Bakargarden er open for alle som ønskjer seg ein kopp kaffi, gode julekaker og kulturelle innslag. Velkommen innom! OPNINGSTIDER ONS TORS FRE LAUR Sjå nettsida for program Bakargarden - Kyrkjegata Ulsteinvik BOKSAL Hundre år - hundre personar i Ulstein Levd liv 2014 m.m. UTSTILLARAR Linda Hasund Randi Skavnes Våge Monica Vermeer Synnøve Ringstad Per Eide Frå onsdag 10. desember sel vi juletre - førsteprioritet av Nordmann edelgran.

8 8 KLE, REISER, BØKER OG DET GODE LIV Ho har drive Elle Boutique i Ulsteinvik i 34 år og har sikra kvinner i regionen kle frå motehus i Paris og andre storbyar. No har ho bestemt seg for å selje livsverket sitt. Neste haust håper ho nye eigarar er på plass. I dette intervjuet fortel Liv Haram Abbou (64) om butikken, reisene og det gode liv. Asle Geir Widnes Johansen Mor til Liv kom frå Bakkegarden midt i Ulsteinvik sentrum. Faren var frå Haramsøya. Ho bur framleis i barndomshuset, der ho også hadde forretninga si i over 20 år. Liv legg ikkje skjul på at ho hadde ein veldig utferdstrong som 20-åring. I 1970 drog ho til London og budde der i eit år. Så over kanalen til Paris: 1970-talet var eit spennande tiår for meg med mykje reising; var på to månaders haiketur i Europa, campingtur til Hellas. Dette var før interrail. Seinare drog vi også til Russland medan det enno var Sovjetunionen og til Sør-Amerika, Chile og Peru. Opplevde masse, fortel ho. Liv tok handelsskule i Ålesund og plussa på med litt fordjuping i rekneskap og økonomi. Eigentleg hadde ho lyst til å arbeide med reiseliv. Ho ville oppleve verda. 23 år gammal møtte ho mannen sin, Richard Abbou, i Paris i 1973 medan han studerte økonomi. Vi hadde nettopp sagt nei til EU, og eg fekk ikkje arbeidsløyve i Frankrike. Vi gifte oss i 1975, slik at eg kunne byrje i jobb. BRYLLAUPSREISE Det unge paret heldt fram med å reise. Dei drog til Asia og på bryllaupsreise til India og Nepal. I 1976 flytte dei til Norge. Richard hadde likt det han hadde sett og opplevd på visittane i landet. Han drøymde om fisking, han ville måle bilete og nyte naturen. Det vart vel ikkje heilt slik. Familieliv og arbeid kravde sitt. Dei fekk første barnet, ei jente i 1977, og deretter ein gut i Borna bur no i Bergen. I 1980 starta Liv kleforretning. Ho var full av idear og hadde masse energi: Eg hadde lyst til å starte ein internasjonal motebutikk, og eg tenkte at det var franske kle eg skulle satse på.

9 FRÅ TINDAR TIL DEG STRAUM, TELEFONI, INTERNETT OG DIGITAL-TV. ALT FRÅ SAME KJELDE. Gjennom fleire tiår har Tussa forvalta noko av det vakraste som finst rundt oss, vatnet frå tindane våre. Nettopp dette har gitt oss kraft til å skape det du treng for å bruke dei forskjellige produkta i kvardagen din. Vi haustar vatnet, og tek det frå tindar til deg. Følg oss på facebook.com/tussa

10 ÅRETS JULEGÅVE I SAL! HUNDRE ÅR - HUNDRE PERSONAR I ULSTEIN REDAKTØR ASLE GEIR WIDNES JOHANSEN Her er oppfinningar og pågangsmot, her er slit og død, her er mot, talent og framtidstru. Her er konkursar og blomstrande oppstode; kunst, kultur, rikdom og vekst. Du finn kamp for omsorg og betre helse. Du finn samferdsle, motstandskamp, skulestell og oppfinningar. Du kan lese om politikk, foreiningar, blømande butikkar, bibliotek, hotell og idrett. Boka kan kjøpast på fylgjande stader: Kulturkafeen Bakargarden, Ulsteinvik, Eiken Libris, Notabene, Vivo, Strax og Vestvang. Eller du kan bestille den direkte på nettet:

11 11 Richard hjelpte henne med den første annonsen, der ho stod i døra til butikken og med Eiffeltårnet i bakgrunnen saman med teksten: «Elle Boutique, din kortaste veg til Paris.» Sidan har Liv og klesforretninga hennar blitt ein institusjon i Ulsteinvik. Neste år er det 35 år sidan starten, og Liv synest det er på tide at nokon annan tek over den godt innarbeidde butikken. Den gongen ho starta, var ikkje utvalet av kvinnekle så stort i Ulsteinvik. Kundar frå heile regionen kom for å handle hos henne. Det gjer dei den dag i dag. Ho har kundar langvegsfrå som tek turen for å sikre seg moteriktige damekle. Den første tida hadde eg berre franske varer. Men etter kvart har eg fylt på med tyske, italienske og danske kle, fortel ho. ENTUSIASME OG ENERGI Forretningsdrifta gav henne høve til å reise til Paris to gonger i året. Då gjekk ho på messer og besøkte svigermor, noko Liv stortreivst med. Ho synest åra har gått fort og er ikkje i tvil om at ho ville ha gjort det same om ho skulle leve livet om att. Ho har brukt lang tid på å ta avgjerda om å selje butikken. No håper ho at der finst nokon der ute som både har entusiasmen og energien som skal til for å drive ein slik butikk. Sjølv vil ho gjerne hjelpe til å knyte kontaktar og støtte eventuelle kjøparar dei første månadene. Om nokon vil ta over, må innkjøpa for haust/vintersesongen 2015 gjerast i januar/februar. Eg vil gjerne hjelpe kjøparen i denne spennande fasen om han eller ho ønskjer det, seier ho. På spørsmål om kvifor ho vel å selje no, svarer ho at Richard, som er dagleg leiar for Pariskontoret til Rolls-Royce, går av til nyttår. Ho synest det hadde vore fint om dei vart pensjonistar i lag. Vi har hus i Provence og leilegheit i Paris. Det er mange ting vi kan tenkje oss å gjere. Frå huset i Sør-Frankrike kan vi lett køyre til Spania, Italia og Portugal. Det er mykje å finne på når du har fri. Så har vi born og barneborn. Sjølv elskar eg å gå i fjellet, så vi blir heilt sikkert mykje i Norge og. Her har vi den fantastiske naturen, i storbyane kan du få andre input, resonnerer ho. VERE SYNLEG Kvar ligg dei største utfordringane? Det er vel dette med å vere synleg nok. Som forretning har det blitt meir og meir viktig å vise seg fram og skilje seg ut. Du må henge med i svingane etter som utviklinga går. Dei yngre krev litt anna av deg enn den eldre generasjonen. Derfor må du vere på internett med bilde, og på Facebook. Så har det vore periodar der eg har måtta prøve og feile, for å finne stilen og dei rette merka som kundane mine set pris på. Kva inspirerer deg i jobben? Det må vere heilskapet. Det er spennande å reise på messer, oppleve det pulserande livet, moteframsyningane. Samtidig har eg mange kjekke kundar i butikken. Eg likar å kle opp folk, og det er givande å møte alle menneska; kundar, kollegaer, leverandørar. Mange spennande historier. Eg kjem til å sakne det veldig. Eg håper eg finn ei god erstatning når eg blir «fri og frank». FRITID Vi spør henne kva ho gjer i fritida. Ho svarer: Eg likar godt å vere ute i naturen. Det gir meg mykje energi. Eg elskar å gå i fjellet. Så driv eg med yoga. Det har eg gjort i 20 år. Dessutan les eg ein del; det har eg gjort sidan eg var tenåring. Det starta med Agatha Christie. På 1970-talet var det Marylinn French. Så vart eg hekta på relasjonar mellom menneske, biografiar og meir psykologiske bøker. Akkurat no les eg ei bok om bistandshjelp til Bangladesh, Før flommen tar oss. Det er skakande. Elles les eg gjerne Paulo Coelho og mange av dei andre bestseljarane. Likar du å lage mat? Eg er veldig glad i god mat og glad i å lage. Før prøvde eg meg på forskjellige spennande oppskriftar, men no synes eg ikkje det er motiverande når eg er åleine. Richard har lova å lage middag når han blir pensjonist frå nyttår av. Sjølv likar eg fleire forskjellige typar mat, ikkje berre fransk, men for eksempel indisk og ikkje minst italiensk og med god vin til. Det er det gode liv, smiler ho. DRAUMEN ER EI SNILLARE VERD Kva er det verste du veit? Det må vere å stå åleine på ei scene. Kva trur du på? Eg trur der er ei kraft i universet, ein energi, noko som er større enn oss. Kall det gjerne Gud. Eg er eigentleg ein åndeleg person. Men ikkje så hengt opp eller fastlåst i forma Kva musikk lyttar du til? Det er nokså forskjellig. Eg likar godt jazz og klassisk; det melodiøse i mange sjangrar. Kva drøymer du om? Eg skulle ønske at vi kunne vere litt snillare med kvarandre. Eg drøymer om ei mjukare verd der toleranse er eit nøkkelord. Det er for mykje krig og vald på jorda. Derfor håper eg på ein betre stad for alle. Kva ser du fram til akkurat no? Eg ser fram til neste haust når prosessen med å selje butikken og avvikle mitt yrkesaktive liv er over. Då veit eg ikkje kva eg skal gjere vidare. Akkurat det er litt godt. Då kan det skje uventa ting, og det er spennande. Kvar går ferien neste år? Då kjem vi til å vere i huset vårt i Provence. Der er det vinrankar, lavendel, oliventre og sol. Då får vi besøk av born, barneborn og svigerborn. Det ser eg fram til. Korleis skal du feire jula i år? I år kjem mannen min og sonen vår heim, medan dottera vår med familie feirar i Bergen. Fordi vi berre blir tre her, er vi inviterte til bror min og familien hans på Åsemulen i Ålesund. Dit kjem systera vår med familie og. I alt blir vi 17 stykke. Alle overnattar, og det blir kjekt. Vi bruker å vere der første juledag og. Då har vi lang og koselig brunch. M - Eg likar å kle opp folk, smiler Liv Haram Abbou.

12 12 BESTE STADEN I VERDA FOR MEG Linda McMahon har budd like lenge i Norge som i England. I dag leier ho den største avdelinga i Rolls-Royce Marine Services i Ulsteinvik. I dette intervjuet fortel ho om litt av kvart, både om avdelinga, der ho stortrivst, og om seg sjølv. Asle Geir Widnes Johansen Linda (43) er fødd i Liverpool og utdanna seg til mekanisk ingeniør på universitet i Manchester. Ein hårete viking førte henne til Norge i I dag bur ho med mann og fem born i Varleite i Ulsteinvik. Dei to eldste har forlate reiret: Bergen og Australia. Etter seks månader i Oslo budde Linda på Moltustranda til 2001, så Ulsteinvik. Ho trivst og understrekar det. Ho byrja jobbe som montør i Ulstein Propeller i 1997, hovudsakleg med gir. I løpet av åra har ho hatt nokre fødselspermisjonar og har vore innom ulike avdelingar. Kring 2010 var ho også ein periode i designavdelinga i Ulsteinkonsernet. Men mindre enn to år seinare var ho tilbake, og då i sin noverande jobb som leiar i avdelinga som steller med teknisk support. Ho gler seg til å gå på jobb, kvar dag. Flotte kollegaer og fine oppgåver! INSPIRASJON OG UTFORDRINGAR Vi spør henne kva ho likar best ved arbeidet sitt. Då svarer ho med ein gong: Folka eg jobbar med. Dei gir inspirasjon og støtte heile tida. Vi støttar kvarandre sjølv om vi av og til kan vere usamde. Sjølvsagt er mange avgjersler tekne på høgste hald, men vi finn måtar å løyse det på. Den største utfordringa var å kome inn i ei avdeling med mange erfarne folk. Dei veit korleis ting har blitt gjort, og har klare synspunkt på korleis sakene skal løysast. I byrjinga var det ganske «intimidating», skremmande. Det har vore tidspunkt då eg har skolve i skoa, men det har gått bra. Eg prøver å lytte til kva alle seier, og ta avgjerda deretter. Så er det ei utfordring å gi alle på avdelinga den merksemda dei fortener; særleg når mange av dei nesten heile tida jobbar ute, enkelte ser eg svært sjeldan. Alle må ha rett til å prate med sjefen, klage om det er nødvendig. Så eg håper at dei

13 13 tilsette kjenner at dei kan ta ein telefon til meg kva tid som helst, at eg er tilgjengeleg. Ei slik tilbakemelding ville eg sett veldig høgt! EIT FANTASTISK ORKESTER Har du tid til hobbyar i dette livet? Den største fritidssysselen er borna. Det er dei som rår over mykje av fritida mi; instrument, korps, fotball, orkester. Dei to eldste på 18 og 20 har flytta ut. Men resten på 16, 10 og 9 er i sving frå «heimekontoret»: Eg er styreleiar for Ytre Strøk, eit fantastisk orkester. Vi har nettopp vore i byen Plovdiv i Bulgaria, fortel ho, og legg til at ho set av tid til å trene litt på Aktivsenteret i Ulsteinvik. Ho prøver å utfordre seg sjølv, få opp pulsen ei stund. Ho sit stille heile dagen, så ho føler det er viktig med trening. Trefire dagar i veka, vedgår ho blygt. Fritida elles? Hus, heim og det vanlege. Det er ikkje så mykje tid til overs. Eg prøver å få treffe vener når eg kan; det er svært viktig for meg. ULSTEINVIK VERSUS LIVERPOOL Kan du seie litt om skilnaden mellom Liverpool og Ulsteinvik? Eg har budd i Norge like lenge som i England. Eg ser at Ulsteinvik har endra seg enormt dei siste åra. Men framleis er det meir å finne på til dømes på ein søndag i ein storby; opne butikkar, museum, kunst, alt er tilgjengeleg. Her har vi ofte lite anna enn bowling. Mannen min dreg meg til fjells eit par gonger i året. Men fjellturar ligg ikkje heilt for meg. Mentaliteten? Dei er mykje meir høflege i England. Eg sleit litt med det då eg kom. Eg syntest folk her var uhøflege. Samtidig føler eg framleis at det er litt vanskeleg å bli godt kjend med folk her, svarer Linda, som reiser til Liverpool annakvart år og får besøk av foreldra sine kvart. Ho bruker både Facebook og Skype til å halde kontakten med familien. Om fritida elles fortel ho at ho elskar å lese, spesielt når ho er på reise. Den siste boka ho har kasta seg over, er «The First Fifteen Lives of Harry August». Eg les alle sjangrar, men ikkje så mykje krim. Det er nok elende i det verkelege livet. Ho vel helst engelsk litteratur, ikkje minst for å ta vare på det opphavlege språket sitt. ÆRLEGDOM OG POSITIV INNSTILLING Korleis ser du på framtida? Eg er veldig fornøgd der eg er. Både bustaden i Varleite og jobben. Så eg håper å bli her. Eg har stor tru på Ulsteinvik og Rolls-Royce Marine Propulsion. Vi gjer veldig mykje rett. Det må vi halde fram med. Kva verdiar set du høgt? Ærlegdom, framfor alt. Sei det du meiner; det står høgst. Så kjem positivitet, ei positiv innstilling. Det er sjølvsagt ikkje alltid mogleg å ha ei slik innstilling, men det gjeld generelt å kunne ta ting som ei utfordring, ikkje eit problem. Kva trur du på? Familien og kjærleiken. Tenk deg eit anna yrke? Då ville eg drive ein koseleg kafe med god mat, der folk kunne ta med borna sine og kanskje ta seg eit glas øl med godt samvit. Kvar hentar du inspirasjonen frå? Inspirasjonen kjem frå medarbeidarane. Når eg føler meg sliten, trøytt eller lei, så har eg ei fantastisk avdeling og flotte medarbeidarar som lyfter meg igjen. INTERNASJONALE MIDDAGSTREFF Kva er favorittmåltidet? Om eg må velje, så er det fish and chips, gjerne frå ein kiosk i Liverpool, og med masse eddik. Du likar å lage mat? Ja, veldig! Annakvar månad er vi nokre par, norsk, engelsk, dansk, brasiliansk, som arrangerer noko vi kallar «internationalt dinnerparty». Det er artig, og eg bruker mykje tid på å lage til maten når det er min tur. Eg likar det! Har du ein spesialitet på heimebane? Borna ville kanskje ha sagt «Sunday roast», ein tradisjonell engelsk søndagsmiddag med kjøtt og poteter med meir. Men eg prøver litt forskjellig. For meg er mat ein stor hobby. Kva er ein god dag for deg? Den perfekte dagen? Det er litt vanskeleg. Fint ver, ting går glatt på jobb, familien samla ved middagsbordet. Etterpå er det familiekos. Det ville vere perfekt. Kanskje får vi besøk av gode vener. Det ville gjere dagen komplett. NORSK OG ENGELSK JUL Korleis feirar du jul? Vi feirar over to dagar. Vi har norsk jul med ribbe og gåver under juletreet den 24. desember. Når vi vaknar om morgonen den 25., held vi fram med engelske julegåver etter vår tradisjon. Men det vart etter kvart for heftig med kalkun 1. juledag. Så det måltidet tek vi seinare i jula. Er det noko du angrar på? Nei, kvifor skal eg gjere det? Ofte er mykje tilfeldig av det som skjer. Du gjer dine val, og du gjennomfører livet. Eg skulle gjerne ha treft mannen min tidlegare. Han er eit fantastisk menneske. Kva gjer du når du skal slappe av? Ligg på sofaen med Netflix. Akkurat no er det «Breaking bad». Kanskje ligg eg der med noko godt raudt i glaset. Alle som kjenner meg, veit at eg liker det. Er det noko du ser fram til akkurat no? Eg ser fram til at eldstejenta kjem heim til jul, i det heile ser eg fram til at vi er samla alle som kan, i jula. Ho som er i Australia, kan rekne med nokre samtalar på Skype. Kva drøymer du om? Eg drøymer om at vi skal halde fram med å vere friske, lykkelege, og at vi får vere mykje saman, vi i familien. Elles drøymer eg ikkje så mykje. Eg er nokså nøgd med livet. Kvar går ferien? Anten til England eller til ei strand i Sør-Spania. Vi likar godt Spania, avsluttar Linda, som igjen understrekar kor fine kollegaer ho har og for ei flott avdeling ho leier. M

14 14

15 15 HUNDRE ÅR HUNDRE PERSONAR I ULSTEIN Så er boka her. Hundre år hundre personar i Ulstein kom frå trykkeriet i slutten av november. Denne boka er vårt bidrag til lokalhistoria i jubileumsåret Gjennom eit kortfatta og litt tabloid format ønskjer vi å lyfte fram personar som har vore med på å sette preg på Ulstein siste 100 åra. Boka skal vekke appetitt på forteljinga om bygda vår. Vil du vite meir om personane enn det vi har gitt plass til, må du gå til andre kjelder, seier Asle Geir Widnes Johansen som har vore redaktør for boka. Utgivar er Fantastiske Osberget. Kapitla i denne boka er korte, men fulle av komprimert historie. Her er oppfinningar og pågangsmot, her er slit og død, her er mot, talent og framtidstru. Her er konkursar og blomstrande oppstode; kunst, kultur, rikdom og vekst. Du finn kamp for omsorg og betre helse. Du finn samferdsle, motstandskamp, skulestell og oppfinningar. Du kan lese om politikk, foreiningar, blømande butikkar, bibliotek, hotell og idrett. Ikkje minst er det fisken, båten og havet. Du ser tidskontrasten frå smier og slippar og fram til dagens internasjonale skipsbygging, offshorereiarlag og design i verdsklasse. Det har vore nedturar, men mykje har gått opp i Ulstein dei siste tiåra. Vi sender vår takk til pionerane; slitarane, dei modige plogspissane. Samtidig kan vi dvele litt ved vegen vidare, seier Widnes Johansen. Han legg til: Ulstein er først og fremst eit havland. Folket her har hausta frå havrommet år ut og år inn. Sjøen har vore den sentrale transportåra. Truleg har dei rett, dei som hevdar at framtida vår er avhengig av korleis vi forvaltar og vidareutviklar kunnskapen om havrommet. Her finn vi mange løysingar på store utfordringar: mat, energi og klima. I dag er vi verdsleiande på område som offshore, maritim næring og sjømat. Vi må ta grepa som sikrar at vi held posisjonen. Så må vi verne om mangfaldet; dei mange tilflyttarane som kjem hit for å finne tryggleik og fred og gjere sin innsats for fellesskapen. Det er alltid dei rause, opne samfunna som lykkast best. Det er ikkje vanskeleg å ta for seg dei siste hundre åra og finne personar som kvar på sin måte har gjort Ulstein til det kommunen er i dag. Vi kunne ha enda på 50; vi kunne ha valt ut 200. Det manglar ikkje på menneske. Nokre var opplagde og låg i dagen. Andre har det vore diskusjon om. Her finst ingen fasit. Men ideen låg der, nemnda vart utplukka, meiningane har vore mange, og temperaturen til tider høg. Diskusjonane vil halde fram. Det fine er at dette skaper engasjement og spreier kunnskap om vår nære historie. Ikkje komplett, slett ikkje; men bilde for bilde, bit for bit. PS: Ornamentet som pryder framsida av denne boka, ber også med seg ei forteljing. Det er henta frå taket i Ulstein kyrkje. Johan Haddal var prydmålar og utførte mange dekorasjonsarbeid i regionen. Han har mellom anna måla taket, dørene og gallerifronten i Ulstein kyrkje. Vi lar kyrkjemønsteret til Haddal symbolisere det historiske flettverket i denne boka. M

16 16 I SYMPATI FOR DET DJUPE FALLET Det var ei bok eg ønskte meg til jul meir enn noko anna. Den snodige forfattaren Thor Gotaas gav i fjor haust ut «Femmila. Skisportens manndomsprøve». Sjølv har eg utvikla ein særleg sympati for ein av dei finske løparane i boka, læstadianaren Mika Myllylä. Truleg fordi han gjekk på trynet. Slik eg sjølv har gjort. Eg vil alltid kjenne eit stikk i hjartet når eg ser for meg Mika - som døydde så tidleg. Asle Geir Widnes Johansen Ikkje det at eg har lese så mykje av Gotaas før; sjølv om han har gitt ut 21 bøker, har eg vel berre lese eit par. Den einaste eg hugsar, er Løping en verdenshistorie. Men no altså femmila; langrenn for alle pengane. For ein gammal langrennsløpar og kondisjonsfantast er dette snop. I mine skikkeleg unge år var Gjermund Eggen ein gud. Kan eg skrive at eg tilbad han? Det var nesten slik. Når eg var ute i løypa, og det var eg alltid når det var snø, såg eg han for mitt indre blikk, såg meg sjølv som han og prøvde å kopiere diagonalgangen hans, dobbeltaka, fråsparket, bar hua på snei på same måten. KJØPER IKKJE KLE Straks skal dette handle om stakkars Mika Myllylä. Men først Gotaas. Eg las mursteinen hans før vi skreiv tredje juledag. Gotaas skriv meir om dei gamle meistrane enn om Northug og Dæhli. Det har eg sansen for; 544 sider med 170 bilete, det var ein svir. Gotaas skriv fire sider for dag, Alt saman med høgre peikefinger. Han har ein gammal mac, men er utan mobiltelefon, bil og eiga epostadresse. Han kjøper seg nesten aldri klede, og likar seg best i ei gammal treningsbukse og ei boblejakke han har arva frå ein tidlegare sambuar på 1980-talet. Mobiltelefon har han aldri kjent behov for, men han vedgår at han nyttar sambuaren si epostadresse. Han skyr sosiale medium, og sjølv om han held hundrevis av foredrag i året, bruker han aldri powerpoint eller minnepennar. Han likar best overhead. Klokke ser han ingen grunn til å bruke; han hevdar at han kjenner tida intuitivt, og kjem aldri for seint til ein avtale. MIKA Sjølv hadde eg endå ein grunn til å kaste meg over femmilsboka: Ho fortel nemleg om ein av dei skiløparane eg fekk aller mest sansen for medan han var på topp. Etter hans store fall og seinare brå død, fekk eg berre endå meir sympati for han. Vi kan alle gå på tryne og falle frå dei glitrande tindar. Kanskje mine eige fall har gitt meg endå meir sans for finske Mika Myllylä. Eg hugsar spesielt då han fossa inn til gull på femmila i VM i Trondheim i Då hadde han med seg kona og sin førstefødde. Då NRK retta mikrofonen mot den slitne, men glade finnen og spurde om han hadde med seg den vesle familien sin, smilte han på finsksvensk gjennom snøveret: - Ja, dom sitter der borta! Lykka skein i det sveitte ansiktet. Aldri har eg kjent slik fellesskap med ein utanlandsk idrettsmann. Mika Myllylä (pressefoto). KRISTEN OG EINSAM Mika Myllylä kom til verda i Oulu i 1969, eit område med rike skitradisjonar. I 1980 flytta familien til Haapajärvi. Den jula fekk 11 år gamle Mika eit par Järvinen glasfiberski. Han verna om dei som var dei av gull. Faren hadde vore ein trufast trenings- og turkamerat, men no drog han til Trollhättan i Sverige for å jobbe på bilfabrikken til Saab. Før, fortel Gotaas, hadde det vore faren, Mika og idretten. No vart det Mika og idrett. 11-åringen kjende seg einsam, men trøysta seg med trening dag ut og dag inn. Det viste seg raskt at han hadde talent for langrenn og vart regionmeister som 14-åring. Mika

17 17 «Då lagnaden snudde livet hans på hovudet, då kunne hans store læstadianske forteljing og den dinglande krossen i halsgropa ikkje hjelpe han lenger. Han stirte inn i meiningsløysa; dette som forfattaren Erland Kiøsterud kallar «stillhet». Denne stilla som du opplever når du minst har bruk for det. Eg vil alltid kjenne eit stikk av brorskap i hjartet når eg ser for meg Mika.» trena mykje i ei løype som låg ei mil heimanfrå. Mora var vaskehjelp og hadde ikkje alltid tid til å køyre han. Derfor spente Mika fast skia og sykla dei ti kilometerane til trening. Etterpå var det å kaste seg på sykkelen og trakke heim att. Ei slik økt på tre timar gjorde den unge skiløparen endå meir uthaldande. Lite visste den kristne guten då om katastrofen år seinare. Ferdig med grunnskulen ønskte foreldra å plassera han på vidaregåande skule. Men Mika ville leve for langrenn; han ville bli like god som forbilda sine, Juha Mieto og Harry Kirvisniemi. Då kunne han ikkje gå på vanleg skule. Han satsa alt på eitt kort. Frå han var 15 år satsa han som om han hadde vore proff: To daglege treningsøkter og berre nokre strøjobbar til dømes i skogen mellom treningsøktene. SYMPATISK FOLKEHELT OG FEMMILSKONGE Treninga gav resultat, og frå 1994 var Myllylä i verdstoppen. Han beherska alle distansar. VM-gullet på femmila i Trondheim i 1997 og på same distanse to år seinare i Ramsau gjorde han til femmilskonge. Prestasjonane i skisporet og det fine, sympatiske vesenet hans, gjorde Mika til folkehelt i Finland. Han tjente millionar på idretten sin. Eg merka meg at Myllylä demonstrerte den same evna som dei store finske friidrettsstjernene på 1970-talet, Lasse Viren, Pekka Vasala og Juha Väätainen: Evna til å prikke inn forma til dei store meisterskapa. Eg tolka dette som eit resultat av det finske mengdetreningssystemet. Søkklasta av tung trening kunne Myllylä bli mellom dei siste i verdscuprenn i desember, for så å eksplodere i turbofart eit par månader seinare. Då var den karakteristiske kjappe snerten i fråsparket tilbake, kroppen strutta av vilje, og når tv-kameraet zooma inn under diagonalgang i motane, såg vi krossen som alltid dingla i ei snor rundt halsen. Myllyläfamilien var læstadianarar. Dei vedgår sin syndige natur og angrar brota sine. Men tilgivinga og nåden er endå viktigare. Kvar kveld bad Mika ei bøn. Han var den mest kjende kristne toppidrettsutøvaren i Finland og fekk mykje merksemd for livssynet sitt. Dessverre var trua til lita hjelp då han seinare stod på kanten av stupet. OGSÅ DU, MIKA! Då blodprøvene avslørte den finske skitroppen i Lahti-VM i 2001, reiv eg meg i håret medan sjela mi utstøytte eit naudrop mot himmelen: «Også du Mika!» Dopingavsløringa råka folkehelten Myllylä hardt, og han tok det hardast av alle. Ifølgje forfattar Gotaas meinte venen Juha Mieto at den gode Mika var ei kunstnarsjel som saug til seg livsens uttrykk med opne slusar på godt og vondt. Så skulle det vise seg at bloddopinga berre vart det første fallet. Som så mange menn som kjenner at livet raser i grus, bada Myllylä nervane sine i eit anna dop. Han byrja å misbruke alkohol og vart teken i fyllekøyring. Så rauk familien; i 2007 ville ikkje kona meir. Mika følte han miste det viktigaste i livet då han måtte flytte frå kona og dei tre borna. Han prøvde å kome tilbake som skiløpar; ein fredagskveld dukka han opp saman med den norske skihelten Vegard Ulvang på Skavland. Ulvang hadde lova å hjelpe sin gamle konkurrent på føtene igjen. Ei stund såg det ut til å gå betre. Mika trena og fungerte bra. Men kjendislivet er fullt av flytande freistingar. Den gamle folkehelten slapp å betale for seg på serveringsstadene. Tørsten overvelda han på ny. MIKA ER DØD! Ein varm julidag i 2011 var eg oppe i den lokale fjellheimen og sprang med stavar. Med sveitten silande nedover ein berr overkropp pressa eg meg over myrar og knausar. Med eitt såg eg min gamle skihelt for mitt indre blikk. Eg såg Mika Myllylä springande over dei finske myrane, slik han gjorde det i det fascinerande tv-programmet år tidlegare. Ofte sakk han til knes, men pressa seg vidare; turane kunne vare båre fire og fem timar. Vel komen heim igjen, nydusja og roleg, sjekka eg nettavisene: Mika Myllylä var død, funnen livlaus i heimen sin i Kokkola. Vi skreiv 5. juli 2011, og bodskapen utløyste landesorg. Finnane hadde for lengst tilgitt femilskongen, han kunne berre ikkje tilgi seg sjølv. Men han tok ikkje livet sitt. Kroppen tolte ikkje meir alkohol. Sjølv vart eg sitjande og reflektere, såg igjen for meg Mika stirande inn i den kolsvarte avgrunnen etter dopingskandalen, og i åra etter skilsmissa. Då lagnaden snudde livet hans på hovudet, då kunne hans store læstadianske forteljing og den dinglande krossen i halsgropa ikkje hjelpe han lenger. Han stirte inn i meiningsløysa; dette som forfattaren Erland Kiøsterud kallar «stillhet». Denne stilla som du opplever når du minst har bruk for det. Eg vil alltid kjenne eit stikk av brorskap i hjartet når eg ser for meg Mika. M

18 18 LIKAR UTFORDRINGA SOM UNG KVINNE I DEN MARITIME NÆRINGA Tonje stiller her i Kari Traa Butterfly Cool Shoot, knockout baselayer kampanje. Ho likar utfordringar og er ikkje redd for å kaste seg ut på djupt vatn. Tonje Frøystad Garvik (25) trivst med karrieren i Metizoft og basketaka i den maritime næringa. Asle Geir Widnes Johansen Tonje har studert økonomi gjennom Gateway College i Mexico og heldt fram i California gjennom same skule. Begge opphalda var på rundt fire månader. Deretter hoppa ho direkte på andre året på Høgskulen i Ålesund. Der tok ho ein bachelorgrad i eksportmarknadsføring parallelt med ein grad i faget økonomi og administrasjon for å kunne gå siviløkonomstudiet etterpå. Ho tok på seg fleire verv under vegs. Mellom anna var ho studentambassadør for skulen. Tonje tok også styrekompetanse på BI gjennom eit aksjeselskap ho var med på å starte opp saman med to medstudentar. Då ho starta på mastergraden på Harvard, selde ho seg ut av bedrifta. Som student var ho og med på ulike konkurransar, mellom anna ein forretningsplankonkurranse i Hongkong. Etter ei tid på Harvard fullførte ho masterutdanninga på Handelshøgskulen i Trondheim og var ferdig i mai Ulsteinjenta er for tida busett i Oslo, men håper å kunne komme tilbake til Sunnmøre etter kvart. JOBBAR I METIZOFT Tonje starta i Fosnavåg-bedrifta Metizoft i august Konsulentselskapet vart grunnlagt av Gry Cecilie Sydhagen og Robert Storøy i I dag er Sydhagen dagleg leiar. Ho vart landskjend då ho vart kåra til årets gründerkvinne for arbeidet sitt med Metizoft i Tonje legg ikkje skjul på at ho er glad for at Gry Cecilie og marknadssjef Øyvind Sundgot gav henne sjansen i selskapet. Ho fortel ei artig historie der Sydhagen helste på henne for første gong på Nor-Shipping for fem år sidan og sa: «Hei, Gry Cecilie Sydhagen her, du skal jobbe for meg om fire år!»

19 19 Slik vart det, ler Tonje, og legg til: Øyvind og eg hadde også fleire gonger hatt samtaler om at ein vakker dag skulle eg jobbe for han. Etter at leilegheita var signert og innflyttingsklar i Oslo, fekk eg med eitt ein telefon. Gry og Øyvind hadde begynt å jobbe i same selskap, og begge var bestemte på at eg skulle vere ein del av laget deira. Trass i mange andre jobbtilbod, vart det altså til at Tonje valde Metizoft. Ein god sunnmøring kan ikkje takke nei til det maritime, kommenterer ho. Den beste mentoren du kan ha som kvinne i den maritime bransjen, er ei annen kvinne i same bransjen. Gry Cecilie er tøff og taklar det å vere dagleg leiar og gründer i ein så dynamisk bransje. Ho har ein kreativitet eg beundrar. Det beste med å ha ein kvinneleg sjef er ikkje berre det at ho er veldig dyktig, du har nokon du kan prate med som forstår. Gry har vore kvinne i den maritime bransjen lenge og veit kva for utfordringar det kan ligge i eit litt konservativ og mannsdominert miljø. Eg føler uansett at den maritime bransjen har teke godt imot meg. Eg trivst veldig godt. Gry og Metizoft gir meg utfordringar som eg trivst med, og kastar meg på djupt vann i trua på at eg kan symje. Metizoft gir meg høve til å reise og å skape noko sjølv, insisterer Tonje. REISER MYKJE Tittelen hennar er Key Account Manager, men ho bidrar på andre felt og som marknadsføring og diskusjonar om nye satsingsfelt. Når du er ute i sal, opplever du at du møter kundar som treng tilleggstenester. Vi prøver alltid å bidra der vi kan. Så kan vi ta ein intern diskusjon på om det er noko vi skal satse meir på. Behova til kunden kjem først, og der vi ser det er høve for oss til å hjelpe, bidrar vi gjerne, sjølv om det ikkje ei av hovudtenestene våre. Slik hjelper kundane også oss til å utvikle oss vidare. Tonje fortel at det er mykje reising i jobben. Det trivst ho med. Berre dei to siste månadene har ho vore i Kristiansand, Bergen, Trondheim, Molde, Sunnmøre, Oslo, og i det vi gjorde intervjuet i november, hadde ho vore ei veke i USA. Ho møtte Gry i Miami og Øyvind i New Orleans nokre dagar seinare. Det Frå ekstremsportveka på Voss (foto: Lasse Berre). Foto: Marius Beck Dahle Pappa, send mer strøm! Nyhet! Nå kan du kjøpe gavekort på strøm. Send strømkort til 2030, eller bestill på tafjord.no/stromkort

20 20 Frå då Tonje studerte økonomi og administrasjon på Høgskolen i Ålesund. er mange messer, konferansar og seminar verda rundt. Desse sjansane til å reise set eg veldig stor pris på. Her møter eg nye menneske med mykje interessant å snakke om, og du lærer mykje om kva som skjer i den maritime næringa. ALDEREN EI UTFORDRING Den største utfordringa er vel gjerne alderen min, og at eg er kvinne i ein bransje som er både litt konservativ og mannsdominert. Det er ikkje sjeldan at toppsjefane i ulike reiarlag ser rart på meg i det eg kjem inn for å helse. Det gir meg eigentleg eit kick. Du veit at du må prestere. Du må vise at du kan for å bygge tillit. Når du først viser at du kan det du skal kunne, er dei ofte veldig villige til å lære frå seg noko av det dei kan, sidan dei veit eg at er relativt fersk i bransjen, fortel ho. Kva inspirerer deg i jobben? Eg elskar å jobbe med menneske og møte ulike typar. Dei som er sure og vanskelege i starten, er ofte dei du får best forhold til fordi at du verkeleg må jobbe for det. Fridomen jobben gir meg, er også stor. Eg får stort sett sjølv velje der eg vil reise og når. Det er opp til meg å skape resultat. Når du jobbar med sal og marknad, har du sjølvsagt eit press på seg ved at du må prestere. Det held adrenalinet gåande, samtidig som du får møtt venner i ulike byer som du elles ikkje ville ha sett om du berre sat på kontor. Den viktigaste trivselsfaktoren og inspirasjonskjelda er sjølvsagt at sjefane dine har trua på deg, det føler eg at Gry og Øyvind har. Dette gjer at eg vil prestere ekstra hardt for å fortene deira tillit. KARI TRAA-AMBASADØR I fritida prøver Tonje å vere sosial; ho er glad i å vere saman med venner og familie. Gjerne kombinere venner med frisk luft og ein god gåtur, joggetur eller fjelltur. Eg er veldig glad i naturen, spesielt på Sunnmøre. Elles er eg ein av seks ambassadørane som jobbar for Kari Traa, noko som er veldig artig. Vi dreg på hytteturar, har arrangement, er med på kickoff, ei sporty form for catwalk og litt bilde/ reklame. Det er ein fantastisk gjeng og eit merke eg elskar. Verdiane deira er så gode, dei er jo basert på Kari Traa sjølv, Oksen på Wall Street i New York. og ho er råtøff! Det handlar om å finne sin eigen definisjon av det som er sporty, utfordre seg sjølv, dare to play, og berre ha det gøy. Når vi drar på turar, er det burger, pizza, potetgull og godteri som er tingen. Ikkje noko ein tenkjer på med typiske modelloppdrag/modellar. Eg elskar det! Kva musikk lyttar du mest til? Eg har variert musikksmak. Eg er glad i country, danseband, popmusikk osv. Helst musikk som får deg i godt humør, og som gjer at du får lyst til å bevege deg, anten det er å prestere betre på ein joggetur, eller noko så enkelt som å ta oppvasken. Les du bøker? Eg prøver å lese ein del fagbøker for å lære meg så mykje eg kan. Det er som regel lydbøker som eg høyrer på, og som går på sal, mental trening og coaching. Elles skjer bokkjøpa ofte når det kjem ei ny Jo Nesbø-bok om Harry Hole. EIT STORT SPØRSMÅL Kva drøymer du om? Det er eit stort spørsmål, men det kan ha eit enkelt svar. Eg drøymer om og halde fram med å vere lykkeleg. Ha ein jobb eg trivst i, og som utfordrar meg, med eit liv saman med ein familie eg er glad i. Ambisjonar er viktig å ha, så lenge dei fører deg i rett retning. Kvar går ferie neste år? Helst går han til USA igjen. Sidan eg har vore busett der tre gonger, har eg mange venner der og trivst veldig godt i landet. Truleg kjem countrymusikk-biten hos meg frå det året eg budde i New Mexico. Korleis skal du feire jula i år? I år feirar eg jula heime med mamma i Ulsteinvik. Pappa reiser på plattform 23. desember, så då blir dagane før jul med han. Jula er ei heilag familietid for meg. Dessutan er det lite som slår mammas ostekake og rabbestappe på julaftan. Det hadde vore krise å gå glipp av den andre år på rad! M